H Πολεοδομία στην Κύπρο - 30 χρόνια ιστορίας

APΘPA KAI ANAΛYΣEIΣ

H Πολεοδομία στην Κύπρο - 30 χρόνια ιστορίας

Την 1η Δεκεμβρίου έκλεισαν 30 ολόκληρα χρόνια από την εφαρμογή του Νόμου περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (1.12.1990). Τι έγινε με την εφαρμογή Πολεοδομίας στην Κύπρο και τι ακριβώς σημαίνει; Σημαίνει ότι από τότε όλες οι οικοδομικές αναπτύξεις, οι αλλαγές στη χρήση τους και οι διαχωρισμοί οικοπέδων (με εξαιρέσεις που καθορίζονται στον νόμο) υποχρεούνται να εξασφαλίζουν Πολεοδομική Άδεια σύμφωνα με τις πρόνοιες σχετικών Σχεδίων Ανάπτυξης που προσδιορίζουν το είδος, την έκταση και άλλα χαρακτηριστικά της ανάπτυξης που επιτρέπεται σε κάθε τεμάχιο γης. Δεν σημαίνει όμως ότι έγιναν τα απαραίτητα για καλύτερη εφαρμογή, μεγαλύτερο όφελος και ευρύτερη αποτελεσματικότητα της Πολεοδομίας. Δεν αναπτύχθηκε ένα συνολικό όραμα για τη χωρική οργανωμένη και εξέλιξη των πόλεων και της υπαίθρου και πώς τα Πολεοδομικά Σχέδια εκφράζουν και προωθούν αυτό το όραμα. Τα Τοπικά Σχέδια δεν περιλαμβάνουν εκείνες τις στρατηγικές κατευθύνσεις που υποδεικνύουν και καθοδηγούν το μέλλον της κάθε πόλης που είναι και ο κύριος σκοπός των Σχεδίων.

Τα Τοπικά Σχέδια δεν είναι μόνο για έκδοση αδειών. Η Πολεοδομία δεν έχει ενσωματωθεί μέσα στο όλο φάσμα της πολιτικής του κράτους για την ανάπτυξη με αντικείμενο την πόλη και το μέλλον της. Δεν υιοθετήθηκε η Πολεοδομία ως η χωροταξική διάσταση της όλης οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης για καθοδήγηση της χωροθέτησης των ζωτικών εγκαταστάσεων και υποδομών για μεγαλύτερη συνέργεια και εναρμόνιση της αναπτυξιακή δραστηριότητα με την προστασία των φυσικών και πολιτιστικών μας πόρων. Πού είναι το Σχέδιο για τη Νήσο; Πού είναι τα εργαλεία εφαρμογής πολιτικής όπως ο Αστικός Αναδασμός, η Μεταφορά των Αναπτυξιακών Δικαιωμάτων, το Τέλος Πολεοδομικής Αναβάθμισης και άλλα; Η Πολεοδομία ταυτίστηκε με οικοδομικούς κανονισμούς και αδειοδότηση οικοδομών, ταυτίστηκε με έναν πρακτικισμό του «εδώ και τώρα» που ικανοποιεί μεν τις ανάγκες και τις απαιτήσεις των οργανωμένων παραγόντων της ανάπτυξης (ιδιοκτήτες γης, συμβούλους μελετητές, αρχιτέκτονες, κ.λπ.) αλλά δεν

Η Πολεοδομία δεν έχει ενσωματωθεί στο όλο φάσμα της πολιτικής του κράτους για την ανάπτυξη με αντικείμενο την πόλη και το μέλλον της

αντιμετωπίζει τα προβλήματα των πόλεων και της υπαίθρου και δεν αναδεικνύει ευκαιρίες, επιλογές, προσαρμογές και δυνητικά οφέλη που είναι η ουσιαστική δουλειά της Πολεοδομίας. Ποιος είναι ο «πελάτης» στο τέλος της ημέρας; Το πώς αναπτύσσονται οι πόλεις, πού πάνε, ποιο το κόστος και ποιο το όφελος, δεν φαίνεται να απασχολεί, δεν συζητήθηκαν ποτέ με οποιαδήποτε επιστημονική σοβαρότητα. Δεν δημιούργησε η Πολεοδομία σημαντικό κοινωνικό και οικονομικό αποτέλεσμα ανάλογο πάντοτε της σοβαρής προσπάθεια και εργασίας, της αφοσίωσης, του ανθρώπινου δυναμικού και της όλης γνώσης και εμπειρίας

που συγκεντρώνει το Τμήμα Πολεοδομίας. Διαχρονικά, η πολιτεία δεν έθεσε στη διάθεση της Πολεοδομίας τα αναγκαία νομικά και οικονομικά εφόδια για διορατικές στρατηγικές και πρόνοιες, για θωράκιση της διαδικασίας έγκρισης των Σχεδίων για να μην ακυρώνονται με τη μεγαλύτερη ευκολία για λόγους που δεν σχετίζονται με την ουσία και την αξία των Σχεδίων. Η Πολεοδομία είναι η διαδικασία σχεδιασμού και καθοδήγησης της παραγωγής και απόδοσης υπηρεσιών, υποδομών, προσβάσεων, ευκαιριών διακίνησης, χώρων πρασίνου, προσιτής στέγης, συντήρησης πολιτιστικών μνημείων και οικοδομών αρχιτεκτονικής αξίας, αναζωογόνησης των παραδοσιακών κέντρων και χωριών, κ.ά. Χρειάζονται πόροι, χρειάζεται όραμα, στρατηγικές κατευθύνσεις και βούληση. Παντού και πάντοτε θα υπάρχουν περιοριστικοί παράγοντες. Είναι ευθύνη του κράτους να τους μελετήσει και να τους επιλύσει.

Γλαύκος Κωνσταντινίδης, Κοινωνιολόγος, Οικονομολόγος και Πολεοδόμος