Terdege Tuin

NUMMER 15 . JAARGANG 29 . KATERN FRUITBOMEN . TUINCENTRUM . GEREEDSCHAP . BUITEN ZITTEN

PAGINA

68

Fruitbomen In de boomgaard of op uw eigen balkon

PAGINA

74

Buiten zijn Genieten op het terras en in de tuin

67 tuin ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 67

13-4-2012 12:26:12

Appels van het

balkon

68 tuin ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 68

13-4-2012 12:26:49

Eigen appels en peren uit de stadstuin of uit de pot op het terras.

Fruitbomen zijn al lang niet meer alleen weggelegd voor bezitters van grote percelen. Ze zijn aangepast in de vorm van struiken en patioboompjes. „Mensen willen graag zelf fruit in hun tuin. Als teler moet je daarmee rekening houden.” tekst Ad Ermstrang foto’s André Dorst

Zodra de zon in het voorjaar zich wat vaker laat zien, is de dag van Erik Stuurbrink (37) uit Opheusden meer dan gevuld. De tweede helft van maart en de maand april behoren tot de drukste tijd van het jaar. De eigenaar van boomkwekerijen De Batterijen in Ochten is iedere werkdag van vroeg tot laat op het bedrijf. Lange dagen zijn in die tijd geen uitzondering. „Dat hoort erbij”, aldus de jonge ondernemer, die anderhalf jaar geleden het bedrijf van zijn werkgever overnam. „Gelukkig is het rustig in de periode van half mei tot half september. Dat heb ik echt nodig.”

Ooit was het bedrijf gevestigd in Kesteren. Dat was in de beginperiode, ongeveer een halve eeuw geleden.

Een precieze startdatum heeft Stuurbrink niet kunnen achterhalen. „De kwekerij stond toen op een perceel nabij de vroegere Grebbelinie. Daar komt de naam De Batterijen vandaan.”

Uniek In de regio Ochten/Kesteren/Opheusden neemt De Batterijen binnen de groep van circa 250 boomkwekers een bijzondere positie in. In tegenstelling tot de andere kwekers is het bedrijf niet gespecialiseerd in de teelt van grote laanbomen, maar in fruit. Het assortiment aan fruitbomen van De Batterijen is uniek voor Nederland, zegt de eigenaar. Alleen al op appelgebied heeft hij de beschikking over 150 soorten. „Van nostalgische oude rassen tot en met heel moderne.”

Een belangrijk ander onderscheid met de boomtelers is dat De Batterijen (fruit)bomen, aangevuld met heesters en andere plantensoorten, rechtstreeks aan de consument verkoopt. De laanbomenkwekers hebben liever geen particulieren aan de deur.

Daarnaast worden de bomen geleverd aan de professionele fruitteelt, (overheids)instellingen die zich op landschapsbeheer toeleggen, hoveniers en grote tuincentra. „We zijn groothandel en tuincentrum tegelijk”, lacht Stuurbrink. Zelf spreekt hij liever van een groen- in

plaats van een tuincentrum. „We verkopen alleen wat groen is en hebben bijvoorbeeld geen potterie of gereedschapsafdeling.”

Onbespoten De consumentenverkoop, tot half mei en na half september, is uitgegroeid tot een van de belangrijkste onderdelen van het bedrijf, waarin in totaal vijftien mensen werkzaam zijn. Het moet je liggen, geeft Erik Stuurbrink aan. „Door de combinatie van kweken van bomen en directe verkoop krijg ik klanten van Terneuzen tot Delfzijl. Tegen betaling van de kosten van het vervoer leveren we desgewenst planten, bomen en heesters door het gehele land. Ook exporteren wij naar het buitenland.”

Stuurbrink wil de verkoop aan consumenten de komende jaren verder uitbreiden. De professionele fruitteelt heeft het moeilijk doordat het kweken van appels en peren zich gaandeweg verplaatst naar voormalige Oostbloklanden. Ook voor landschapsbeheer is de vraag naar de traditionele hoogstammen als gevolg van de bezuinigingen teruggelopen.

De crisis speelt daarentegen de levering van fruitbomen aan particulieren in de kaart. „Het is een oud gezegde dat er meer fruitbomen worden geplant als het economisch minder gaat.

Mensen willen meer zelfvoorzienend zijn.”

Onderliggend en los van de economische situatie neemt de vraag naar fruit in kleinere tuinen al jarenlang toe. „De teelt wordt steeds meer aangepast op kleine tuinen. Dat begon met halfstambomen en laagstambomen, vervolgens struiken kleinfruit en nu ook patiofruit. De consument wil verder ongespoten fruit. Daarmee kun je ook rekening houden door het leveren van schurftresistente rassen. Die zijn wat onbekender, maar prima te leveren. De vraag naar leifruit is eveneens sterk toegenomen.

Door de vorm wordt veel ruimte bespaard en het vervangt de vroegere rijen lindebomen. Patiofruit hoef je niet eens meer te snoeien en er zijn zelfbestuivende rassen.” Daarmee bereikt het fruit ook het terras en het balkon.

Scharrelkippen Die trend zal zich de komende jaren voortzetten, is zijn stellige

tuin 25 april 2012 69 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 69

13-4-2012 12:27:11

Langeweg 35 3343 LD Hendrik Ido Ambacht T 078 - 68 20 766 F 078 - 68 20 718

E

info@boudewijnhoveniers.nl

ONDERHOUD AANLEG ONTWERP

Voor de betere tuinverzorging

ADVIES

Groen genieten!

www.boudewijnhoveniers.nl

Groencentrum ‘de Batterijen’ Het meest complete plantencentrum van Nederland

Het adres voor al uw groenproducten!

www.batterijen.nl Open van september tot mei: maandag t/m vrijdag van 8.00 - 12.00 uur en van 13.00 - 18.00 uur. Zaterdag van 8.00 tot 16.00 uur

Bonegraafseweg 68 . 4051 CH Ochten . Tel. (0344) 641271

70 terdege ● 25 april 2012

Pag 70.indd 1

13-4-2012 10:44:56

„In economisch mindere tijden willen mensen zelfvoorzienend zijn” overtuiging. Bij het vermeerderen van de (fruit)bomen door middel van enting en oculeren wordt daarmee rekening gehouden. Stuurbrink beschikt over verschillende percelen, samen tussen de 30 en de 35 hectare.

Het kweken van de bomen gebeurt onder milieukeur. „Alles wordt geregistreerd en er wordt veel minder gespoten dan voorheen. We lopen een jaar voor op de huidige wetgeving.”

Omdat klanten vragen naar ontwerpen, heeft hij recent een ontwerpbureau ingericht. Een gekwalificeerde medewerker vervaardigt ontwerpen, klein en groot. Aan de wand hangt aan grote foto van een combinatie van een boomgaard met hoogstammen en een terrein vol scharrelkippen, gemaakt in het kader van natuurlijk landschapsbeheer. „Maar ook klanten met kleine tuintjes kunnen straks driedimensionaal de gewenste inrichting van hun tuin bekijken.”

Oostbloklanden Half mei sluit Stuurbrink zijn verkoopruimte - met als winkelwagentje een kruiwagen - voor particulieren. Tot ver in april levert hij de zelfgekweekte bomen met een kale wortel. „Aan tuincentra lever ik in de zomermaanden wel in pot, maar dat maakt de bomen duurder.”

De klimaatverandering heeft in het fruit geen merkbare verschuivingen tot gevolg gehad. „Wel bij de heesters.

Een soort als de Portugese laurier was tien jaar geleden hier nauwelijks verkrijgbaar. Die blijkt het uitstekend te doen, zelfs een normale vorstperiode wordt goed doorstaan.”

De toekomst van de professionele fruitteelt stemt hem niet echt positief. „Nederland staat voor wat betreft kennis en innovatie aan de top, net als in de rest van de tuinbouw. Er wordt nog steeds heel veel geëxporteerd.

Aan de andere kant zie je een grote prijsdruk en een verschuiving van sommige teelten richting Polen, WitRusland, Oekraïne, Kroatië en Georgië. Ik vrees dat die ontwikkeling nog wel even zal doorgaan.” www.batterijen.nl

tuin 25 april 2012 71 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 71

13-4-2012 12:27:44

Voor binnen, buiten en op pad!

 Landelijke en decoratieve woonaccessoires  Bloemen en planten  Alles voor uw tuin en terras

 Outdoorkleding en accessoires  Jachtkleding en toebehoren  Grote collectie wandelschoenen en laarzen

Kijk op www. pietvoskamp.nl voor meer info

Stationsstraat 52, Middelburg - [t] 0118 - 61 31 87 - [e] info@pietvoskamp.nl - [i] www.pietvoskamp.nl Winkel di. t/m vrij. 9.00 tot 17.30 uur, za. 9.00-15.00 uur. Maandag gesloten. Werkplaats di. t/m vrij. 8.00 tot 17.30 uur. Za. en ma. gesloten.

Kerkweg 170B 2935 AL Ouderkerk aan den IJssel 0180-446965 www.tiendhoek.com

FRISSE IDEEËN VOOR UW BADKAMER Bouwmaterialen, tuinmaterialen, tegels en sanitair

Oude Telgterweg 290 Ermelo Tel. 0341 - 35 29 31 www.pieper-ermelo.nl

Kwaliteitsgereedschap voor agrariërs, hoveniers, bouwvakkers en tuinliefhebbers.

Hoe gebruikt u tuingereedschap?

Bekijk onze instructieilmpjes op:

72 terdege ● 25 april 2012

Pag 72.indd 1

13-4-2012 10:46:57

Slapen tussen de kersen foto Sjaak Verboom

Margreet de Heus (18) verblijft er wekenlang tijdens het plukseizoen.

De kersenboomgaard van de familie De Heus in Cothen is de laatste jaren uitgegroeid tot een attractie. „We ontvangen ook groepen en leiden hen rond.”

In 2005 is de boomgaard ingepoot.

Met hoogstammen én struiken, zoals Henk de Heus (55) de lagere bomen omschrijft. De in Langbroek woonachtige boer koos ervoor om de bestaande appelbomen te rooien en te vervangen door kersen. De Heus, die de grond van de boomgaard pacht van het naburige kasteel Rheinestijn, weet nog uit zijn jeugd dat er in de Kromme Rijnstreek vroeger ook veel kersen werden geteeld. „Daar is later een beetje de klad in gekomen, maar de laatste jaren is de kersenteelt in deze regio weer sterk in opkomst.”

Niet zo verwonderlijk, vindt hij, want de grond is er op sommige plekken uitermate geschikt voor.

Zelf oogstte hij jaarlijks al wat appels en pruimen bij de deur van zijn woning. De boer, die zeventig koeien bezit, zocht een verbreding van zijn activiteiten. „Ik pacht in totaal 40 hectare weiland en akkerbouwgrond, deels eigendom van het kasteel en deels van het Utrechts Landschap en anderen.”

Jam en siroop De boomgaard op het grondgebied van Cothen omvat anderhalve hectare en telt wel twintig verschillende kersensoorten. „Zure en zoete, oudere en nieuwe rassen”, weet Henks dochter Margreet,

die in deeltijd melkveehouderij studeert en zich de laatste jaren op de kersenteelt heeft toegelegd.

Veel kersen worden aan de weg verkocht, vinden hun weg naar groenteboeren of gaan naar moeder Marian (47). Zij houdt zich onder meer bezig met het verwerken van tweedekeuskersen en het maken van kersenjam en (gecombineerde) vruchtensappen, siropen en jams. Ze slijt haar verse producten tijdens ouderavonden en bij instellingen in de ouderenzorg.

In een kraam worden de kersen, aangevuld met aardbeien, bessen en bramen, aan de man of vrouw gebracht. De verkoop is van half juni tot eind juli. De gemiddelde prijs is daardoor hoger dan aan de veiling, waar de speciale soorten geen extra aandacht krijgen. „Met de veilingprijzen zou het echt niet gaan.”

Om vandalisme in de boomgaard te voorkomen en erop te letten dat de netten de vogels goed tegenhouden, verblijft Margreet met enkele broertjes en zusje bijna twee maanden op doordeweekse dagen in een caravan in de boomgaard.

De kraam krijgt steeds meer een toeristische functie. Om die reden wordt er ook (kersen)ijs verkocht.

Daarnaast weten veel fietsers, aangetrokken door de prachtige routes langs de kastelen, hen te vinden. „We ontvangen groepen, zoals ouderen en schoolklassen. Ze komen zelfs met bussen. We geven hen uitleg over de kersenteelt en de oogst.”

Afhankelijk De kersenteelt, die al vroeg in het voorjaar begint met bemesten en op de juiste wijze snoeien, is gevoelig voor weersomstandigheden. „Door de aanhoudende regen vorig jaar is bijna een kwart van de teelt gescheurd en verrot blijven hangen. Om die reden plaatsen veel kersentelers kappen, maar dat is niet toegestaan op de gronden bij het kasteel, die zo natuurlijk mogelijk moeten blijven.” De Heus heeft plannen om op eigen grond bij zijn woning ook wat kersenbomen te plaatsen die wel van kappen kunnen worden voorzien.

Onverwachte nachtvorsten tijdens de bloei, die in april begint, kunnen eveneens veel schade veroorzaken. De Heus kan in dat geval rookpotten plaatsen - de kersentakken kunnen geen regeninstallatie verdragen. De bij de Oud Gereformeerde Gemeente van Langbroek aangesloten fruitteler wil niet op zondag met rookpotten in de weer zijn. „Je weet dat je afhankelijk bent en dat er Een is Die boven alles staat.”

Hij blijft zich verbazen over de wonderlijke wijze waarop de natuur in elkaar steekt. „Ook al heb je zware nachtvorsten, er blijft altijd wat over. Niet alle knoppen bloeien op hetzelfde moment.”

„Kersenteelt in deze regio is weer sterk in opkomst”

tuin 25 april 2012 73 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 73

13-4-2012 12:28:12

Loungen en

buiten koken

74 tuin ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 74

13-4-2012 12:28:47

Ooit, in de tijd van hol en plaggenhut, leefden we zoveel mogelijk buiten. We koesterden ons in de voorjaarszon, bereidden elandvlees boven een knisperend vuur, bespraken het leven vanaf een boomstronk, luierden in de lome zomerhitte of staarden naar de oranje gloed van de avondzon. Anno 2012 doen we weer hetzelfde. En toch een beetje anders. De boomstronk is een loungeset, de vuurplaats een buitenkeuken geworden. Dé tuintrends van 2012. tekst Bas van Dijk foto’s Anton Dommerholt

Met een glas vers geperste sinaasappelsap lui achterover hangen in de dikke kussens van je loungeset. Als het je echt te veel wordt, wegzakken in een zweverig middagdutje. Of, met je ogen halfdicht tegen de zon in kijkend, een goed gesprek voeren, terwijl de buitenkeuken verleidelijke geuren prijsgeeft. „Inderdaad, we zijn er dol op aan het worden”, glimlacht tuinmeubeladviseuse Willemieke van der Garde (21) in de showroom van Van der Garde Buitenleven in Veenendaal. De winkel aan de Veenendaalse woonboulevard telt 3000 vierkante meter aan tuinmeubelen. „We koken, eten, ontmoeten en relaxen steeds meer in de buitenlucht. Dat zie je alleen al aan de vele soorten en maten loungesets. Kijk, dit is zo’n voorbeeld.” Ze wijst naar een riante loungeset in de showroom van Van der Garde Buitenleven in Veenendaal. „Gevlochten kunststof met daaronder een aluminium frame. Sterk, gemakkelijk verplaatsbaar en tegen alle weersomstandigheden bestand. Grote, dikke kussens, waar je heerlijk in wegzakt. Dat is trouwens typisch loungen. Alleen al door je relaxte houding is het ontspannend en gezellig.”

Maar wat moet je met al die grote kussens, als het gaat regenen? „Gewoon, laten staan”, lacht Willemieke. „Dit zijn namelijk all wheater kussens. Het water loopt ervanaf. En mocht het vocht er door langdurige en hevige regenval toch een beetje intrekken, dan is dat dankzij quick dry foam en een absorberende afvoerlaag zo weer verdwenen.”

Luxe voor iedereen Loungen is niet alleen weggelegd voor mensen met grote tuinen en onbeperkte budgetten, benadrukt Willemieke van der Garde. „Ook in een kleine stadstuin kun je uitstekend een loungeset kwijt. Ze zijn er in verschillende formaten. En voor elke portemonnee zijn ze verkrijgbaar. Je hebt al loungesets van rond de vijfhonderd euro. Wil je echt iets speciaals, dan praat je natuurlijk over een andere investering. Maar voor drie- of vierduizend euro heb je dan ook wel iets bijzonders staan. Een design loungeset

tuin 25 april 2012 75 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 75

13-4-2012 12:29:13

Willemieke van der Garde: „Ook in een kleine stadstuin kun je uitstekend een loungeset kwijt”

uitstraling en duurzaamheid van graniet.

Bovendien wordt het niet heet in de zon.”

van Apple Bee bijvoorbeeld. Of loungemeubels in wit kunstleer, van Sky. En van het merk LIFE Outdoor living is er een loungeset met granieten inlegplaten op de zittingen. Stabiel door het zware natuursteen en ook zonder kussens heel chique door het graniet.”

Veel loungemeubelen zijn laag.

Voor mensen die moeite hebben met gaan zitten of opstaan, kan dat lastig zijn. „Daarom zijn er speciale sets ontwikkeld die hoger zijn. Ook oudere mensen kunnen daardoor genieten van het loungen.”

Hout blijft ook in 2012 in tuinmeubelen te vinden, verzekert Willemieke. „Hout is warm, natuurlijk materiaal. Je kunt het in een landelijke stijl toepassen of in combinatie met koele, strakke materialen zoals aluminium. Het is een natuurproduct, dus let goed op of het hout een verantwoorde herkomst heeft. Wij hebben bijvoorbeeld meubelen van Old Teak. Dat oogt doorleefd en stoer, maar is gemaakt van gerecycled teak. Daar zijn geen nieuwe bomen voor gekapt.”

Aluminium

Buiten koken

Dé tuinset of eetset - een tafel met standenstoelen blijft bestaan, zij het nauwelijks meer in kunststof. „Dat is helemaal verdwenen”, vertelt Willemieke. „Metaal ook. Verdrongen door aluminium. Dat is licht van gewicht, sterk, duurzaam en zit ook zonder kussens al comfortabel. Daarnaast zie je ook eetsets van vlechtwerk met hout, dat weer teruggecombineerd wordt in de loungeset. Als je de mogelijkheid hebt, kun je dus op het ene terras je eetset neerzetten en op het andere je loungeset. Doordat het materiaal correspondeert, krijg je een prachtige combinatie en verbinding in je tuin.”

Een noviteit op het gebied van tuintafels is Easytop. „Dat is een tafelblad van kunststof én graniet. Het combineert van beide materialen de positieve eigenschappen. Enerzijds het lichte gewicht en de weersbestendigheid van de kunststof, anderzijds de chique

Binnen het eten klaarmaken en er buiten van genieten, is gezelligheid ten top. Maar het kan nog gezelliger, dankzij een andere trend van de laatste jaren: de buitenkeuken. „Buitenkeukens zijn er echt in alle soorten en maten. Een barbecuetoestel is natuurlijk al een soort minibuitenkeuken. Maar er zijn ook complete keukens met vier of vijf gaspitten verkrijgbaar. Je blijft dan niet heen en weer lopen maar kunt lekker buiten je gerechten klaarmaken.

En ook tijdens de maaltijd is de keuken onder handbereik voor lekkere hapjes. Is het eten op? Dan zak je lekker weg in de loungehoek. Om na te praten, of een dutje te doen.”

Terug dus, naar de tijd van hol en plaggenhut, van vuurplaats en boomstronk. Van een leven waarin buiten en binnen in elkaars verlengde liggen. „Inderdaad, we doen zoveel mogelijk buiten.

Koffie drinken, koken, eten, luieren en slapen. Dat is echt het tuinleven van nu. Ondanks de recessie investeren wij Nederlanders nog altijd graag in een goed en gezellig leven in en om het huis.”

Old Teak

Persoonlijke samenstelling

foto Bas van Dijk

Dat loungen dé trend is voor de tuin, kan Thea Kroneman van Royal Design in Nunspeet volmondig beamen. Ze importeert en verkoopt exclusieve tuinmeubelen aan zowel particulieren als wederverkopers en volgt alle trends en productontwikkelingen op de voet. „Loungesets hadden als nadeel dat ze nogal dwingend waren door hun omvang.

Dat is intussen uitstekend opgelost.

Er zijn nu modulaire loungesets. Je kunt ze dus net zo neerzetten als je wilt.”

Een voorbeeld van zo’n modulaire

set zijn de loungemeubelen die Kroneman vorig jaar ontdekte en toevoegde aan haar assortiment. „De tuinliefhebber wil loungen op zíjn manier.

Daarom hebben wij een modulaire loungeset, gemaakt van 100 procent gerecycled teak, geïntroduceerd. Wil je naast elkaar zitten en luieren?

Dan schuif je de elementen naast elkaar en leg je

je voeten op een hocker.

Wil je gezellig kletsen met elkaar? Dan zet je de elementen zo, dat je elkaar kunt aankijken.

Wil je hapjes en drankjes kwijt? Dan gebruik je een element als bijzettafel.

Het voordeel van die persoonlijke samenstelling is bovendien dat je de set kunt aanpassen aan de grootte of vorm van je tuin of terras.”

76 tuin ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 76

13-4-2012 12:31:16

Voorjaars Sale!

Afhaalprijzen. Direct van de Groothandel!

Afh aal acti e

â‚Ź99.95

GRATIS

vanaf

17,25

potgrond * *

Bij aanschaf van een plantenbak!

Elho Pure Round verschillende formaten www.terraspotten.nl

Afha al ad res

+ GRATIS accessoires!

+ GRATIS accessoires!

89,-

Lichtgewicht plantenbak Riva 35x35x78 cm www.terraspotten.nl

Voor meer leuke aanbiedingen kijkt u op www.terraspotten.nl Marconiweg 24, 8071 RA Nunspeet - 0341 - 41 19 29

+ GRATIS accessoires!

Op=op!

449,NU slechts

Scherp geprijsd!

549,Happy Cocoon Table Zwart Vierkant: 76x76x46 www.buitenhaarden.nu

649,Happy Cocoon Table Zwart

Happy Cocoon Table Zwart

www.buitenhaarden.nu

www.buitenhaarden.nu bu tenhaarden.nu

Rond: 61x42 cm

Rechthoekig: 107x80x46 cm

Aanbieding!

429,NU voor

Code: BUHAAPR HAA R R2 2012

299,Kooki Gas Barbecue Polaris 2 brander - zeer luxe! www.buitenhaarden.nu

Kooki Gas Barbecue Polar 4+1 brander - topmodel! www.buitenhaarden.nu

Vul dee kortingscode in op de site en ontvang tot wel 25% korting op terrashaarden en vuurschalen!

Afha al ad res

Pag 77.indd 1

Voor meer leuke aanbiedingen kijkt u op www.buitenhaarden.nu Marconiweg 24, 8071 RA Nunspeet - 0341 - 41 19 29

13-4-2012 10:55:22

Groente s r e m m u n E

zonder uit vierkante-meter-tuin 78 tuin ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 78

13-4-2012 12:51:44

Hoe haal je als bezorgde ouder je zoon of dochter nou eindelijk achter die computer vandaan? Probeer het eens met een eigen groentetuintje en geniet ervan als je kind straks met een trots gezicht zijn eerste zelfverbouwde kropje sla op het aanrecht legt. Lekker, gezond en leerzaam. tekst Tiemen Roos foto’s André Dorst

„De huidige stedelingen weten niet meer waarom de zondag voor ons een apart karakter heeft”

De kindertuin is een van de trends in tuinieren, weet mede-eigenaar Arie Nieuwenhuis van tuincentrum GroenRijk in Nieuw-Vennep. „Ouders zien steeds vaker de keerzijde van de opkomst van de multimedia. Het is soms een worsteling om je kinderen naar buiten te krijgen.”

Het concept van de kindertuin komt daaraan tegemoet. Geef de kids een hoekje grond, ga samen zaadjes kopen en laat ze maar aan de slag gaan. Ze zijn leuk actief in de buitenlucht en het is nog leerzaam ook. En gezond natuurlijk. „Groente zonder E-nummers”, lacht Nieuwenhuis.

Wie denkt dat zoiets alleen is weggelegd voor huiseigenaren met een lap grond om de deur, heeft het mis.

Ook op je balkon drie-hoog in de stad kun je een tuintje aanleggen. Want dat is een andere trend: de vierkantemeter-tuin.

Dit is een houten bak van pakweg 1 bij 1 meter, door schotjes verdeeld in vakken. Vul die met een laagje potgrond, zaai of plant wat groente of sierplanten en zie daar: je eigen mini-tuin. Zet er nog paar potten met fruitboompjes of terrasplanten bij en je hebt het idee dat je midden in het groen zit. „We zien een hang naar de natuur, die alleen maar toeneemt naarmate het leven jachtiger wordt. Mensen willen hun leefomgeving groen aankleden”, weet Nieuwenhuis.

Snel resultaat Gezond eten hoort daarbij. Steeds meer mensen telen kruiden in hun tuin. Biologisch natuurlijk, dus zonder gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. De zakjes zaaizaad zijn in het tuincentrum haast niet aan te slepen.

Niet alleen traditionele soorten als bieslook, selderie, peterselie en basilicum zijn in trek maar ook allerlei exotische kruiden. „Komt doordat mensen vaker reizen”, verklaart Nieuwenhuis. „Die kruiden hebben ze in het

buitenland leren kennen.”

Het blijft niet bij kruiden. De klassieke moestuin is helemaal terug en dat is bij een rondgang door het het tuincentrum goed te zien. Schappen vol zaaigoed, hulpmaterialen te kust en te keur, een complete apotheek met al dan niet biologische middelen om onkruid, insecten en ziekteverwekkers te lijf te gaan en ga zo maar door. Zelfs grotere kweekkassen worden goed verkocht, waarbij modellen met klassiek aandoende houten profielen de nieuwste trend zijn.

De consument van 2012 wil vooral snel resultaat zie. Bomen in container, die je het hele jaar door in je tuin kunt zetten, zijn al jaren gemeengoed.

Maar ook voor het zaaien en laten opgroeien van groenten gunnen de mensen zich vaak niet de tijd. Ze kopen liever voorgekweekte plantjes. „Veel mensen denken dat ze geen groene vingers hebben. Ze gaan er bij voorbaat van uit dat ze slechte tuiniers zijn, terwijl dat vaak best meevalt.”

Groot herstellingsvermogen Lopend door de fraaie winkel en over het schitterende buitenterrein van GroenRijk Nieuw-Vennep, zou je bijna vergeten dat we in een economische recessie zijn beland. Nieuwenhuis nuanceert: „De mensen berekenen wel degelijk. Ze zijn heel prijsbewust. Als ze leuke spullen zien, nemen ze die niet zomaar mee. Ze scannen met hun smartphone de code en zoeken dan op internet de goedkoopste aanbieder op. Dan lopen ze soms zomaar je winkel weer uit. Voor ons was dat reden om met een eigen lijn tuinmeubelen te komen.

Die laten we in China maken.”

In veel siertuinen zullen dit voorjaar planten vervangen worden, omdat die tijdens de korte maar hevige vorstperiode in februari kapotgevroren zijn. Sommige mensen gingen al in maart aan de slag, terwijl dat misschien niet nodig was. „De natuur heeft een groot herstellings-

tuin 25 april 2012 79 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 79

13-4-2012 12:32:07

vermogen”, weet de tuincentrumhouder. „Eigenlijk is pas in de loop van april te zien of een plant of boompje echt dood is.”

Het wereldwijde web mag de kinderen dan aan de pc kluisteren, voor Nieuwenhuis is het een belangrijke etalage. Via de eigen website www.groenrijknieuwvennep.nl maar ook via de webshop www.tuinkassenplaza.nl probeert hij de mensen naar zijn tuincentrum toe te halen. Sommige ‘dode’ producten kunnen mensen online bestellen maar voor levend materiaal moeten ze toch echt komen. „Iedere plant is uniek, die moet je eerst zien.”

Op zondag dicht Het tuincentrum op de grens van Nieuw-Vennep en Hoofddorp is een van de pakweg 45 GroenRijk-centra, die verspreid over Nederland te vinden zijn. Bernard Nieuwenhuis, vader van Arie,

is een van de grondleggers van deze formule, die nu twintig jaar bestaat. „Je zag de laatste jaren dat sommige tuincentra doorschoten in de dode materialen. Wij willen vooral sterk zijn in levende planten”, schetst Arie Nieuwenhuis een speerpunt van de GroenRijk-formule.

Wie even in zijn bedrijf rondloopt, ziet echter dat al die andere dingen er ook te kust en te keur te vinden zijn.

Alles voor de sier- en groentetuin maar ook kamerplanten en snijbloemen, accessoires en een uitgebreide vijver- en dierenafdeling.

Op zondag is GroenRijk Nieuw-Vennep gesloten. Daarmee is het bedrijf een uitzondering in de eigen formule en ook in de omgeving. In Amsterdam en Haarlem zijn de winkels elke zondag open. In de gemeente Haarlemmermeer is dat nu nog beperkt tot 22 keer per jaar, maar dat zal volgens Nieuwenhuis niet lang meer duren. „Je ziet dat de koopstroom zich steeds meer verlegt naar de zondag.”

Steeds meer klanten tonen openlijk hun verbazing, als ze bij zijn tuincentrum de deur dicht vinden. „De huidige generatie stedelingen weet niet meer waarom de zondag voor ons een apart karakter heeft”, zegt de ondernemer, die lid is van de Oud Gereformeerde Gemeente in Lisse. „Ze snappen gewoon niet dat je dan je zaak dicht houdt, want juist op zondag trekken gezinnen eropuit. Het tuincentrum is voor veel mensen een uitje geworden, een goedkoop alternatief voor de dierentuin.”

80 tuin ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 80

13-4-2012 12:32:39

Dé online shop voor tuinkassen!

Bestel uw tuinkas, kweekbak of inrichting snel en gemakkelijk op www.tuinkassenplaza.nl

Als hobbykweker vindt u in onze webshop al snel de kas die u zoekt. Van compacte kweekbak tot royale tuinkas. U hebt keuze uit meer dan honderd modellen, inclusief accessoires zoals zonwering, automatische raamopeners, isolatiefolie, kasverwarming en ander toebehoren. Bestel op www.tuinkassenplaza.nl uw tuinkas, snel, gemakkelijk en tegen de laagste prijzen!

Al 30 j uw sp aar eciali st

Tuinkassen • Orangerieën en Priëlen • Muurkassen • Folietunnels • Kweekbakken • Kas Accessoires

tuinkassen ALLES VOOR DE HOBBYKWEKER

plaza.nl

Kijk op: www.tuinkassenplaza.nl Meer info? (0252) 68 25 46

tuinkassenplaza.nl is onderdeel van tuincentrum GroenRijk - Nieuw Vennep

terdege 25 april 2012 81 ●

Pag 81.indd 1

13-4-2012 11:00:30

Essenhouten stelen met een

kromming De crisis heeft tot nog toe weinig gevolgen voor de vraag naar tuingereedschappen. „In mindere tijden is er vaak extra aandacht voor de woning en de tuin.” tekst Ad Ermstrang foto’s Sjaak Verboom

Schoppen, spades, harken, bezems, schepjes, zagen, bijlen, snoei- en takkenscharen én professioneel gereedschap voor agrariërs, bouwvakkers en natuur- en bosbouwers. Het assortiment van Talen Tools, dat grote tuincentra tot zijn klanten rekent en groothandels van tuingereedschap voorziet, is omvangrijk. In de voorbije decennia groeide het bedrijf in Staphorst uit tot marktleider in Nederland.

Het oude familiebedrijf laat anno 2012 het overgrote deel van het tuingereedschap door derden produceren. Alleen het product waarmee het allemaal begon, houdt men in eigen hand: het maken van essenhouten stelen voor schoppen en spades. Die staan model voor de kwaliteit en degelijkheid.

In 1919 begon de overgrootvader van Roelof Talen (32), die samen met zijn vader Jan (59) aan het roer van de onderneming staat, met het zagen en schaven van houten stelen voor de zeisbomen en hooiharken van de vele boeren in zijn woonomgeving.

Pas bij een daadwerkelijke bestelling worden de ijzeren schop of spade gemonteerd. Om te voorkomen dat de steel aan het ijzer uitdroogt. „Je moet dit gereedschap niet in een verwarmde ruimte opbergen. Dan blijft er een beetje vocht in het essenhout achter. Wij adviseren altijd om de schoppen en spades weg te zetten in een tuinhuisje of een open ruimte. Droogt het hout echt uit, dan heb je kans dat het ijzer aan de steel rammelt.”

De houten stelen worden ingesmeerd met een speciale wax. „Je kunt ze lakken, maar dan ademt het hout niet meer. In dat geval ontstaan bij het werk sneller blaren aan de handen.” De smeedijzeren schoppen en spaden worden ingekocht bij verschillende bedrijven in binnenen buitenland.

Tuinhuisje

De productie is in de loop van de jaren wel voor een flink deel geautomatiseerd. Drie medewerkers vervaardigen wekelijks duizenden stelen voor schoppen en spades. Alleen het zagen gaat nog (gedeeltelijk) met de hand. „Daarmee bereik je dat uit de planken zo veel mogelijk stelen worden gehaald en dat knoesten worden omzeild. Als je aan het begin van het proces goed oplet, heb je veel minder uitval.”

Al in de jaren zeventig schakelde de familie Talen over op tuingereedschap, onder meer als gevolg van de afname van het aantal boeren. De grote doorbraak kwam in de jaren tachtig, toen de tuincentra aan hun opmars

Zijn zes zoons gingen in de houtbewerking hun eigen weg en specialiseerden zich, variërend van het maken van meubels tot en met gereedschap. Verschillende van die bedrijfjes bestaan nog.

De grootvader van Roelof Talen was degene die doorging met het maken van stelen voor schoppen, harken en zeisen.

Het enorme magazijn en kantoor zijn al in 2003 overgebracht naar een van de industrieterreinen van Staphorst. De productie van die stelen is echter nog gevestigd in het dorp. Nog altijd worden ze gemaakt van essenhout en van een lichte kromming en een krukje voorzien.

Bezem met metaal

82 tuin ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 82

13-4-2012 13:14:01

vrouw 25 april 2012 83 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 83

12-4-2012 13:55:58

Roelof Talen: „Schoppen en spades moeten een beetje vochtig blijven, dan gaan ze niet rammelen”

begonnen. „We zijn meegelift op dat succes”, stelt Roelof nuchter vast.

Het assortiment breidde gestaag verder uit. „Wat de tuincentra ons vroegen, namen we in ons pakket op.” Ook zijn er trends zichtbaar. Zo is het gebruik van veel verharding in de tuin niet zonder gevolgen voor het gereedschap. Naast een onkruidborstel is er nu ook een onkruidbezem, voorzien van nylon en metalen haren. Het bedrijf heeft weinig last van de economische problemen. „In mindere tijden is er vaak extra aandacht voor huis en tuin.”

Stelen voor harken en bezems koopt Talen Tools in. „Die zijn recht en zo gemakkelijk te maken, dan het voor ons niet loont om ze zelf te maken.”

Belgische schop Zeven jaar geleden betrad het bedrijf de Belgische markt. Merkwaardig genoeg lukte het niet goed de in Nederland zo bekende schoppen aan de man te brengen. Dat veranderde in 2009, toen het bedrijf uit Staphorst een Belgische concurrent overnam. „We hadden altijd de verkeerde modellen. Vroeger had ieder dorp zijn eigen model spade of schop. Dat had te maken met de plaatselijke smederij en de lokale tradities. Dat is in Nederland min of meer verdwenen, maar in België zie je nog steeds bepaalde eigen kenmerken terug. Er zit geen krukje aan, de spade is soms langer, de kromming een beetje anders, dat soort zaken. Die specifieke eigenschappen hebben we overgenomen.”

Met succes, want Talen Tools is nu de op één na belangrijkste leverancier van tuingereedschap in België. „Dat was overigens niet bewust ons streven, net zo min als we erop mikken om marktleider te worden. Het had ook te maken met wat problemen bij de concurrent. Soms gaan dingen vanzelf. Wij zien dat als een besturing, in het besef dat het ook zo weer de andere kant op kan gaan. Het belangrijkste is dat we met enthousiasme ons werk kunnen doen.”

Het aantal medewerkers bedraagt circa dertig. Centraal staat het

grote magazijn, dat vorig jaar is verdubbeld doordat ook de Belgische afdeling naar Staphorst is overgebracht. „Groothandels willen graag zoveel mogelijk producten op één adres bestellen. We streven naar een grote voorraad. Dat heeft ons een prijs als beste leverancier opgeleverd. We hebben een uitleveringspercentage van 98 procent. Dat betekent dat vrijwel alle spullen die worden besteld, binnen twee dagen op de plek van bestemming zijn.”

Tuinprofessor Bij een test van de Consumentenbond vielen onlangs de snoeischaren in de prijzen. „Voordat we onze naam aan een product hechten, wordt het uitgebreid getest.

Kwaliteit staat voorop.”

Gardena, eveneens een grote speler op het terrein van tuingereedschap, ziet Roelof Talen niet als een concurrent. „Zij leveren meer voor de kleinere stadstuinen, wij zijn er voor de liefhebbers van de wat grotere tuinen.”

Enige tijd geleden werd ook een ‘watercatalogus’ uitgebracht. „Onze slangenwagens zijn vrij fors, hebben luchtbanden en we werken met koperen koppelingen.

Uiteraard zijn die ook wat duurder.”

In samenwerking met een reclamebureau richt Talen Tools zich de komende tijd meer op de consument. „De groothandels en tuincentra kennen ons al wel, maar we willen meer aan merkbeleving doen.” Om die reden is ook de website Tuinprofessor in het leven geroepen. „In één oogopslag moet de consument kunnen zien hoe hij de problemen waarop hij in de tuin stuit, kan oplossen.” www.talentools.nl www.tuinprofessor.nl

84 vrouw ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 84

12-4-2012 13:56:22

BRUIDSBEURS 12 MEI 2012 De Vanenburg Wedding 2012 van 10:00 tot 16:00 (gratis toegang)

Deelnemende bedrijven: • Speksnijder bruidsmode • Susil’s Bruidsatelier • Willeke’s baby • Van Hell Juweliers • Goud- & zilverwerk Schoonhoven • Fotostudio Arjo van der Graaff • Ton Gerritsen videoprodukties • Magnificent Weddings • Ceremoniemeester Van der Lelij • J & A Bruidsduiven • Valkenier Liesbeth Esenbrink • Gemeente Putten • Kool Trouwauto’s • ID-DJ Entertainment • Sendency • The Travel Club • Season Style zijde bruidswerk • Skippy Rent • Sensiplan/NFP methode Een romantische trouwlocatie in een landelijke omgeving waar alles tot in de puntjes is verzorgd. Droom je van zo’n trouwlocatie? Kasteel De Vanenburg biedt hiervoor een passend decor.

Vanenburgerallee 13, 3882 RH PUTTEN • 0341-375454 • info@vanenburg.nl • www.vanenburg.nl

WElKoM IN EchtEld!

Voor allEs Wat U tE VIErEN hEEFt! PartYrEstaUraNt - ZalENcENtrUM

Broekdijk 38 | Kesteren | T (0488) 480 525

rhijnartkeukens.nl

Voorstraat 30 - EchtEld (0344) 641440 www.duikenburg.nl rEcEPtIE - BUFFEt - dINEr - BarBEcUE - VErGadErEN

terdege 25 april 2012 85 ●

Pag 85.indd 1

12-4-2012 7:14:16

creatief

Silhouet op servies

Soms zie je op een rommelmarkt een paar mooie bordjes.

Meenemen!

Want servies is niet alleen om van te eten.

Je kunt er veel meer leuke dingen mee doen.

Deze gebaksbordjes mogen nu met een meisjeshoofdje erop in de kamer hangen. tekst Maaike Schiphorst en Arjanne van der Meer foto’s Marianne Witvliet

Dit heb je nodig • Gebaksbordje • Afbeelding van een silhouet (gezocht op internet)

• Stukje dubbelzijdig plakband • Keramiekstift, watervaste stift • Plakkertje met ophangoogje, lintje

86 terdege ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_086-087 86

12-4-2012 10:01:40

Zo ga je te werk • Maak het bordje goed schoon en vetvrij.

• Zoek een afbeelding die past op het bordje. Bedenk: hoe meer details, hoe moeilijker het wordt.

• Print de silhouet uit.

• Knip de afbeelding uit en plak ze met een stukje dubbelzijdig

plakband op het bordje.

• Teken de omtrek na met de watervaste stift.

gebakken moet worden.

• Plak aan de achterzijde het plakkertje met ophangoogje en haal het lint erdoor.

• Haal voorzichtig het plaatje weg en kleur met de keramiekstift het plaatje in. Let op: Wil je het servies blijven gebruiken, lees dan goed op de stift of het bordje

Tip: Natuurlijk is het ook leuk om een silhouet van uw eigen kinderen te maken. Gebruik hiervoor een foto van de zijkant van het gezicht.

terdege 25 april 2012 87 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_086-087 87

12-4-2012 10:02:33

Bertradaburcht.

88 terdege ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_088-093 88

12-4-2012 10:03:12

interview

Huis van genade in het Kylldal Vanwege rugklachten kwam Hans Pieterman in Duitsland terecht. Samen met zijn vrouw vond hij in het schilderachtige Kylldal niet alleen een nieuwe broodwinning, maar ook een kerkelijk thuis bij Russische baptisten. „Bij velen in deze gemeente is het leven gestempeld door de vreze des Heeren. Dat zijn we nog niet dikwijls zo tegengekomen.” tekst Huib de Vries foto’s Hans Pieterman en Huib de Vries

terdege 25 april 2012 89 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_088-093 89

12-4-2012 10:03:21

MEUBELEN

STOFFERING

SLA APCOMFORT

WOONACCESSOIRES

ADVIES

Onze nieuwe meubelprogramma’s zijn binnen!

Bezoek onze showroom in Barneveld.

Van Wolfswinkel Woninginrichting, uw meubelzaak en woningstoffeerder inéén.

Van Wolfswinkel Woninginrichting in Barneveld presenteert u graag haar nieuwe meubelprogramma’s. Voor advies op het gebied van woninginrichting kunt u terecht bij onze deskundige adviseurs.

Valkseweg 57, 3771 RD Barneveld Tel.: (0342) 41 32 79 E-mail: info@vanwolfswinkelwonen.nl

Komt u een keer langs? De koffie staat klaar.

Pag 90.indd 1

Internet: www.vanwolfswinkelwonen.nl

12-4-2012 7:16:45

H

et souterrain van de royale kerk aan de rand van Gerolstein is licht en praktisch. Tegen de wand hangen foto’s van de verrijzing van het godsgebouw.

Het werd vrijwel geheel door de uit Rusland afkomstige baptisten zelf gebouwd. Een verdieping hoger druppelen de bezoekers van de wekelijkse Bijbelstudieavond binnen. De mannen en jongens nemen links plaats, de vrouwen en meisjes rechts. Aletta Pieterman (64) onderscheidt zich met haar stemmige rok en gehaakte hoofddoekje in niets van de Russische baptisten.

Op een tafel achter in de kerkzaal ligt een rijk geïllustreerde jubileumbrochure, uitgegeven in 2011. „In 1961 weigerde een deel van de Russische baptisten zich te laten registreren”, licht Hans Pieterman (62) toe. „Vorig jaar bestond het verband van niet-geregistreerde baptistengemeenten dus een halve eeuw.

In de jaren zestig is er een grote geestelijke opwekking geweest. Dat reveil hebben deze baptisten ervaren als een bewijs van Gods goedkeuring over hun keuze om Hem getrouw te volgen, zonder compromissen met de wereld te sluiten. Velen van hen hebben in de gevangenis gezeten.”

Na de val van de Muur kregen de RuslandDuitsers de gelegenheid om terug te keren naar het land waar hun wortels liggen. „Onder de pakweg twee en een half miljoen RuslandDuitsers die nu in Duitsland wonen, zijn honderdduizenden behoudende christenen.

Met name baptisten en mennonieten. Ze hebben honderden gemeenten gesticht. Die van Gerolstein is in 1991 ontstaan.”

Emigratie

Directe aanleiding voor de emigratie van het Nederlandse echtpaar naar Duitsland waren de gezondheidsproblemen van Pieterman. „Ik had een klein bedrijfje in kopieermachines: loodzware dingen. Een keer of vier ben ik door mijn rug gegaan. Na de laatste keer was ik bang nooit meer te kunnen werken.” Door een korte vakantie met zijn vrouw in de noordelijke Eifel leerde hij de Duitse appartementenhuizen kennen. „Die zijn naar Nederlandse maatstaven heel goedkoop. Daardoor ontstond de gedachte om ons bezit in Nederland te verkopen en hier vakantieappartementen te gaan verhuren.”

Na lang zoeken en selecteren viel de keus op een vrijstaande woning aan de rand van Mürlenbach, in het schilderachtige Kylldal. De

bekendste historische bezienswaardigheid van het dorp is de Bertradaburcht, waar volgens de overlevering Karel de Grote is geboren. In december 2008 werd de koop van het beoogde pand gesloten. In april 2009 was de bovenverdieping gereed voor verhuur, een maand later de benedenverdieping. Zelf betrok het echtpaar de middelste etage van huize Sola Gratia. „In het begin hadden we het gevoel voortdurend op vakantie te zijn”, lacht Aletta. „Ik ben altijd een liefhebber van bergen geweest. Het is overal zó mooi, met name door de vele vulkanen. Onze eerste gast was professor De Reuver met zijn vrouw. Hij schreef een heel enthou-

Huize Sola Gratia. siaste reactie in het gastenboek. De afstand naar Nederland is goed te overzien. Dat is ook voor ons ideaal.

In ruim drie uur kunnen we bij de kinderen zijn.”

Belangstelling

Vreemdelingen voelen ze zich niet in Mürlenbach. „Aan Hollanders zijn ze hier allang gewend. De Eifel is onder Nederlanders een populair vakantiegebied, velen hebben er een tweede woning. Het is niet zo dat je de lokale bevolking hindert door een huis te kopen. Jonge gezinnen trekken weg, omdat hier weinig werk is. De agrarische sector biedt

terdege 25 april 2012 91 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_088-093 91

12-4-2012 10:03:35

��� g���v��j �����i�ht�� �t ��� c�r�st���jk� �d����t���.

Een prachtige natuur, een rustige omgeving en een heerlijk hotel.

Dat alles vindt u in Hotel Eureka gelegen in Zeddam, aan de grens met Duitsland. De eigen sfeer, gastvrijheid en de uitstekende keuken maken een verblijf in dit hotel onvergetelijk. Vanaf mei worden er weekarrangementen georganiseerd met boot- en bustochten. Heerlijk wandelen en ietsen is ook zeker mogelijk in deze bosrijke omgeving.

Nieuw dit jaar:

EKEN, VERZORGDE MIDW boottocht incl. 3 bustochten met een voor € 399,00 p.p.

aan voor Vraag onze gratis folder e website. onz oek bez of 2 201 ie vakant

Hotel Eureka Kilderseweg 2 7038 BW Zeddam Tel. 0314 - 65 18 11 www.hotel-eureka.nl

Korte Groenendaal 11-13 Gouda Tel. (0182) 51 49 19

www.deth.nl

92 terdege ● 25 april 2012

Pag 92.indd 1

12-4-2012 7:18:45

geen bestaansmogelijkheid meer. Er is in dit dorp nog één boer over. Die staat heel vroeg op om zijn vee te verzorgen. Vervolgens stapt hij in de auto, om in Bonn te gaan werken.

Aan het eind van de dag moet hij zijn dieren weer verzorgen.”

De belangstelling voor de ruime vakantieappartementen is boven verwachting. „In het hoogseizoen zitten we helemaal vol. Ook in het voor- en najaar hebben we vaak gasten.

Zelfs ’s winters kunnen we soms een appartement verhuren. Dat is hier niet gebruikelijk.”

Voor liefhebbers van stichtelijke lectuur is Sola Gratia een lustoord. De boeken in de appartementen getuigen van liefde voor piëtistische geschriften uit de schat der eeuwen. Van de ‘Confessiones’ van Augustinus tot de verzamelde geschriften van ds. L.G.C. Ledeboer, van preken van puriteinen tot oefeningen van Wulfert Floor.

Herleving

De eerste reserveringen had Pieterman te danken aan de Stichting Herleving, die hij jaren geleden oprichtte. „Via Revival Site Holland, die daaronder viel, gaven we informatie over opwekkingen in het verleden, vanuit ons verlangen naar een geestelijke herleving in onze tijd. In de loop der jaren hebben we daardoor een brede kennissenkring gekregen.”

Vanwege de verhuizing naar Duitsland heeft hij de stichting opgeheven. De gasten voor de appartementen werft hij nu vooral via advertenties in De Saambinder en Bewaar het Pand. „De lezers van deze bladen mogen nog iets verstaan van de sabbatsrust op de dag des Heeren en van het verlangen om Gode welgevallig te leven. Daardoor is er ook herkenning in de contacten met de gemeente waartoe we behoren. De gasten ervaren het bezoeken van de gemeente als een grote verrijking. Sommigen steunen al jaren Friedensstimme. Het is voor hen een belevenis om kennis te maken met de Russische baptisten.”

Zelf behoorde het echtpaar jarenlang tot de Vergadering van Gelovigen. Daarna las Pieterman zijn gezin thuis voor. Door contacten met reformatorische christenen leerde hij de geschriften van de puriteinen en oudvaders kennen. „We kregen goede vrienden in de gereformeerde gezindte.”

Toch was aansluiting bij een reformatorische kerk vooral voor Aletta geen optie. De wereldsgezindheid en de gangbare belijdenispraktijk kan ze onmogelijk rijmen met Gods Woord. Pas in Duitsland wist ze het gebed om een Bijbels gemeenteleven verhoord.

Thuis

Bij de komst naar Mürlenbach wist het Nederlandse echtpaar nog niet van het bestaan van de baptistengemeente in hun buurstadje af. „Pas toen we hier woonden, hoorden we van onze zoon Micha dat er een gemeente van Rusland-Duitsers moest zijn. De volgende zondag zijn we er al naartoe gegaan.”

Aletta had het gevoel na een eindeloze zwerftocht thuis te komen. „Heel wonderlijk was dat, zeker in het begin.

Bij velen in deze gemeente is het leven gestempeld door de vreze des Heeren. Dat zijn we nog niet dikwijls zo tegengekomen.

Gasten die met ons meegaan, staan verwonderd als ze zien hoe de levensstijl onder de Russische baptisten is. Bij hen functioneert de Bijbelse tucht nog. Tegelijk is er een grote hartelijkheid naar buitenstaanders.

Men verblijdt zich als ook ongelovigen het Woord van Gods horen.”

De onderlinge band doet haar denken aan de eerste christengemeente. „In 2010 heb ik vier en een halve maand ischias gehad. Hans kreeg in dezelfde periode een dubbele long-

Hans en Aletta Pieterman: „Na onze komst hebben we deze woning aan de Heere gewijd”

Kerkzaal in Gerolstein. ontsteking. Het is onvoorstelbaar hoe veel zorg de gemeenteleden toen aan ons hebben besteed.”

Het stemt het echtpaar dubbel dankbaar dat veel Nederlandse bezoekers van huize Sola Gratia in het gastenboek getuigenis aleggen van de zegen die ze in Mürlenbach hebben ontvangen. Zowel door het bezoeken van diensten in Gerolstein als in de contacten met de heer des huizes en zijn echtgenote. „Na onze komst hebben we deze woning aan de Heere gewijd en gebeden of dit huis dienstbaar mocht zijn voor Hem. Als mensen geen behoefte hebben aan contact respecteren we dat, maar dikwijls ontstaat spontaan een goed gesprek.”

Soms leidt dat tot gemeenschappelijke lofprijzing. „Toen we onze Ruth een keer te logeren hadden, zongen we als gezin een aantal liederen, zoals we dat gewend zijn. Een van onze appartementen was dezelfde week gehuurd door dominee P. den Ouden en zijn gezin, goede vrienden van ons. Hij informeerde naar een van de verzen, omdat hij de wijs zo mooi vond. De gasten in het andere appartement kwamen er ook bij. Samen hebben we dat gezang opnieuw gezongen, en nog enkele bekende Duitse gezangen. Het was een gezegend samenzijn. Dat kun je niet organiseren, dat willen we ook niet. We laten het over aan de leiding des Heeren. En daarin worden we niet beschaamd.”

Informatie: www.huizesolagratia.nl

terdege 25 april 2012 93 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_088-093 93

12-4-2012 10:03:50

puzzelen

Spelregels van het laddersysteem

1. Elke goede oplossing levert punten op.

Hebt u vragen over puzzelaantal e.d., stuur dan een aan uzelf geadresseerde, gefrankeerde retourenvelop mee.

2. De inzendingen moeten drie weken na verschijnen van de puzzel(s) in ons bezit

jenneke v.d Diny va .jagt n Leeuw en

A-15 Bijbelse puzzel 2pt

C-15 Overlapper/doorloper 2pt

Maak letters van de cijfers 1 tot en met 22.

Zoek de teksten op in Job 4:21; 6:13; 11:6; 12:12 en 13; 28:18 en 28; 32:7; 33:33; 38:37.

De oplossing staat in een van deze hoofdstukken.

Horizontaal: 1. gretig (6) - gulzig (6) - bel (4) - schelpengruis (4); 2. standaardmaat (6) - meelballetje (6) - merk (4) - wassen beeld (4); 3. gemeen (7) - deel van een ei (6) wijkplaats (6); 4. plooi (4) - plens (5) - eind (4) - zout (5) - vreemde munt (3); 5. Gast (4) - rots (3) - partijtje (6) - schildersgerei (4) - vod (3); 6. sloot (6) - lofdicht (5) - proef (5) - inlichtingen (4); 7. leedwezen (8) - geweldig (5) - bloem (4) - watering (3); 8. onbewogen (6) - dorpel (7) - rivier in België (4) - bar (3).

Verticaal: 1. vleesgerecht (4) - trans (5) - éénjarig dier (5) - hert (3) - droogvloer (4); 2. plant (6) - nauwelijks (5) - opstandeling (5) - alkali (4); 3. spion (5) - zege (6) - flacon (4) - restbedrag (5); 4. boom (3) - teer (3) - ritueel (7) - cowboyfeest (5) -mafkees (3); 5. boekennaam (5) - grens (6) - insect (4) - gezelschap (5); 6. bekend (6) - kreet (4) - dierenhuid (4) - volkstam in Ethiopië (6); 7. ijshut (4) - fruit (4) -sein (5) - buiging (3) - melkwijn (5); 8. voorwaarde (3) - klap (4) - geestelijke leider (6) -moment (4) - Ierland (4).

© Puzzel: G.W. van Leeuwen-van Haaften

Zij . 13 . 9 . . . maar niet 6 . wijsheid Is de wijsheid uit mij . 20 . . . . . . .

De . . . 1 . . . . . 12 . . . . der wijsheid In de 7 . . . . . 22 . . is de wijsheid Bij Hem 21 . wijsheid en 5 . 11 . .

De . . . 8 der . . 18 . . . .

De vreze des 3 . . . . 15 is de wijsheid . 2 . 19 . . . te kennen geven En ik . 10 . u . 17 . . 4 . . leren De 16 . . . 14 . met wijsheid tellen

1 1

Inzenden: Het gevonden tekstgedeelte en de vindplaats.

1

2

3

4

5

6

2

2

3

4

5

6

7

Inzenden: Het gezegde dat ontstaat op de uitstekende hokjes (met de klok mee).

7 3

8

9

10

11

12

13

14

15 4

16

17

18

19

20

21

22 5

6 1

2 7 3

2

3

4

4

5

5

E-15 Trapje 1pt Vul horizontaal en verticaal dezelfde woorden in: 1. lente, 2. seizoen, 3. sluipen, 4. rentestand, 5. zevenblad.

Inzenden: Alle woorden.

94 terdege ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_094-095 94

12-4-2012 16:55:15

zijn. U kunt dus twee aleveringen tegelijk inzenden.

3. Eén inzending per abonnementadres.

4. Wie in totaal 200 punten heeft, ontvangt een prijs. Overgebleven punten (staan vermeld achter de naam van de winnaar)

Vermeld de puzzelnummers en uw adres.

6 Zendt u voor het eerst in, zet dan ‘nieuw’ op uw briefkaart.

7. Prijswinnaars verliezen hun punten als ze een jaar niet hebben ingezonden.

Ze beginnen dan weer met nul punten.

gaan mee naar de volgende ronde.

5. Stuur oplossingen op één briefkaart (gebruik alleen een envelop als u een antwoordenvelop meestuurt) naar: mw. J. van der Jagt, Molenpolderweg 19, 4401 NP Yerseke of naar puzzelbox@kliksafe.nl.

D-15 Figuurpuzzel 2pt

Puzzeloplossingen

3

2

1

A-13 (Bijbelse lettergreeppuzzel): Genoeg-

4

De woorden van de linkse kolom beginnen met dezelfde letters als waarmee de woorden in de rechtse kolom eindigen.

6

5 7

9

8

1. communicatiemiddel, 3. baai, 4. gezwollen bloedvat, 5. bende misdadigers, 6. ontsmettingsmiddel, 7. gesteente, 8. schade, 9. vrede, 10. vleesgerecht, 11. spel, 12. binnenplein, 13. uitroep bij vondst, 14. vermomming, 15. staatsbestel, 16. verzachting.

10 12

11 13

15

14 16

Inzenden: Het gezegde dat ontstaat op 2 en 3 verticaal.

B-15 Zweedse puzzel 2pt Breng de letters uit de overeenkomstig genummerde hokjes in het diagram over naar de hokjes in de balk. Deze letters vormen de oplossing.

▼

▼

hijswerktuig

verbinding

kloostervader

riv. in Egypte

▼

▼

▼

▼

▼

godsdienstig gebouw

▼

▼

even (informeel)

2

▼

apparaat

3

4

5

6

7

8

7

E-13 (Geschiedenisvragen): 1. Dokkum,

2. Emma, 3. Nieuwe Waterweg, 4. Brakel, 5.

Réveil, 6. Institutie, 7.

Eede, 8. Lodewijk XIV. Den Briel.

▼

3 groei

▼

9

nieuw (L.a.t.)

▼

▼

5

band ter versiering

1

voorraad aanleggen

absolutie

voedsel

▼

4 inborst

▼

11

▼

▼

▼

vallei

▼

politieke partij

▼

▼

1

plenty

Jezus Christus (afk.)

8

▼

giraffeachtig maalderij dier

6

knaap

bloeiwijze

familielid

2

rondreis

uitroep

aardappelschijfjes

▼

seintaal

10

12

▼

smeerstof

nagalm

▼

▼

▼

dagwijzer

tropische vis

▼

raap

▼

geknoei

▼

▼

strijkende liefkozing

▼

▼

▼

sluis voor schepen

▼

schoeisel

doening; artikel 21.

B-13 (Doorloper): Geschiedenis.

C-13 (Groeipuzzel): 1.

Biel - balie - labbei, 2. leus - sleur - Ulster, 3.

Oder - doren - modern, 4. iets - stier - estrik, 5. stee - these - ijsthee, 6. vlet - vliet - violet, 7. asla - atlas - alvast, 8. nest - nerts - nestor, 9. tien - tiend - Dintel, 10. rede - deern - engerd, 11. eest - steek - rekest, 12. soms - smoes mossel, 13. last - staal - albast, 14. orde - decor - record, 15. neet - tenen - centen, 16. Genk kreng - kering. Blois van Treslong, Lumeij van der Marck.

D-13 (Sommetjes): 1. clandestien, 2. plus, 3. rivier, 4. plus, 5. steen (10 + 4 + 1 = 15). 1. klavier, 2. maal, 3. Mozes, 4. maal, 5. bedrieger (4 x 6 x 3 = 72). 1572.

9

10

11

12

terdege 25 april 2012 95 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_094-095 95

12-4-2012 17:13:27

Stijlvol of sportief...

FRANK WALDER VAN AVENDONCK ROZES OF AVALON ROBERTO SARTO ELISA CAVALETTI HERMANN LANGE GERRY WEBER JOSEPHINE&CO MARCONA DONNA DUE GOLLÉ HAUG L’ ARGENTINA MCGREGOR ALAN RED MAYERLINE QUESTION SCARVA VENDUCCI PL-LAND VIA APPIA GAASTRA FRANSA ARMA MARK RABE TENCE ERFO SEDA

je vind het bij...

Dam 48 en 50 • Alblasserdam • tel. 078 - 6990145 D maandagmorgen gesloten • vrijdagavond koopavond

GRATIS PARKEREN VOOR DE DEUR

www.vlotdamesmode.nl – www.marlenejongemode.nl

incl. BTW

o W

Onze schoorsteenkappen worden gemaakt van zeer hoogwaardige materialen met een lange levensduur, zoals RVS en koper. taat om uw wen ijn in s ij z zetten in werkelijkhesen id. te Vanaf € 350,m

De Schoorsteenkapspecialist Gildeweg 8 Barneveld T 0342 - 42 44 36 www.deschoorsteenkapspecialist.nl info@deschoorsteenkapspecialist.nl

8-daagse reis al vanaf

Met Beter-uit naar Israël, bewezen de goedkoopste!

じじこ

Laat de Bijbel spreken, een ervaring voor het leven...

0172 48 48 48 • www.beter-uit.nl

96 terdege ● 25 april 2012

Pag 96.indd 1

12-4-2012 7:35:58

psychologie

Deze eerste bijdrage schrijf ik niet vanuit een concrete vraagstelling. Ik geef u een kijkje in de praktijk van mijn werk aan de hand van een casus. tekst Hilleke Hoekstra-Blok, eerstelijnspsycholoog NIP

E

erst even voorstellen: mijn naam is Hilleke HoekstraBlok, en ik ben vanaf 1998 werkzaam als psycholoog in de hulpverlening. Samen met enkele collega’s hopen we elk nummer in te gaan op een vraag van u als lezer. Voor de beantwoording ervan mogen we putten uit jarenlange ervaring met de behandeling van de meest uiteenlopende problemen, bijvoorbeeld angsten, dwang, burnout, trauma’s, stemmingsproblemen, relatieproblemen, levensfaseproblemen en persoonlijkheidsproblemen.

Met welke problemen een cliënt ook komt, hij/zij kan rekenen op respect en acceptatie en op mijn inzet om te ontdekken wat er speelt en te streven naar verbetering. We zien uit naar uw vragen.

beelden in het hoofd van overleden personen. De cliënt krijgt deze beelden voornamelijk ’s avonds als hij in bed ligt. Hij wordt hier angstig van en kan dan niet inslapen.

Hij heeft in zijn vorige werkomgeving een aantal collega’s verloren en een dierbaar familielid is in diezelfde tijd overleden. Er was toen geen tijd om hierover verdriet te hebben, te rouwen. Er moest gewerkt worden.

In de therapie staan we stil bij de betekenis die deze mensen hebben gehad voor de cliënt en maken we ruimte voor het verdriet over hun overlijden.

Dat helpt, de beelden blijven weg en daarmee verdwijnen ook de slaapproblemen. En als de beelden toch nog een keer opdoemen, schrikt hij er niet meer zo van. Hij snapt nu wat ze willen zeggen.

De man is blij met deze vooruitgang, maar houdt toch nog last van sombere buien zo nu en dan. Ik vraag hem om een tijdje zijn stemming bij te houden, door een paar keer per dag zijn stemming een cijfer te geven en tegelijkertijd bij te houden wat hij doet op een dag.

De sessie erna komt hij opgetogen binnen.

Door het bijhouden van zijn stemming en zijn activiteiten ontdekte hij al snel dat hij somber wordt als hij

Beelden van overledenen houden hem uit de slaap

„Wat heb ik toch een bijzonder vak” , denk ik niet voor de eerste keer. Voor me zit een stoere man, een dertiger, breed geschouderd, een ring in zijn rechter oor. De man is aan het revalideren na een korte, ernstige ziekte.

Lichamelijk gaat hij goed vooruit.

Maar hij heeft last van slaapproblemen en sombere buien. „Wat heb ik, en hoe kom ik hier van af?” Met deze vragen heeft hij zich naar mij laten verwijzen door zijn huisarts.

Ook bij deze cliënt blijkt weer eens hoe belangrijk het is om de klachten goed uit te vragen. De slaapproblemen blijken namelijk te bestaan uit

?

zichzelf overvraagt, te veel wíl doen, móet doen van zichzelf, en er geen rekening mee houdt dat hij (nog) niet ‘de oude’ is na zijn ziekte. Hij heeft nu goed zicht op wat wel en niet kan.

Hij is zo blij met dit simpele hulpmiddel, dat hij een tijd lang mijn beste PR-man wordt. Hij legt vrienden uit wat hem geholpen heeft en als hij er zelf niet uitkomt, verwijst hij hen door naar mij. Beiden zijn we blij dat hij in de therapie zoveel heeft weten te bereiken. En ik merk dat ik voor deze cliënt, die ik in mijn ‘gewone’ leven niet zo snel zou tegenkomen, veel bewondering heb. Wat is hij op een krachtige manier omgegaan met de tegenslagen in zijn leven. De ‘oude’ zal hij wel niet meer worden.

Hij is veranderd.

terdege 25 april 2012 97 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_097-097 97

12-4-2012 9:58:24

reportage

Friese Poptaslot doorstond de tand des tijds Het 15e-eeuwse Poptaslot, ooit Heringa State geheten, geldt als een parel in de kroon van Friese states en stinzen. De tuinen en een deel van het slot in Marssum zijn toegankelijk. Het door de laatste eigenaar gestichte gasthuis wordt nog steeds bewoond. tekst Jacqueline Doevendans foto’s Kalkhoven Journalistiek

98 terdege ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_098-101 98

12-4-2012 16:37:10

terdege 25 april 2012 99 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_098-101 99

12-4-2012 11:21:39

H

et Poptaslot wordt zes eeuwen geleden als stins gesticht door de familie Heringa. Door vererving komt het in 1603 in het bezit van het geslacht Eysinga. Als de verdedigingsfunctie vervalt, krijgt het de benaming state. De familie Eysinga breidt de Heringastate in 1631 uit tot zijn huidige vorm.

Na het overlijden van de laatste bewoonster verkopen de erfgenamen het huis in 1687 aan dr. Henricus Popta (1635-1712). Het slot gaat zijn naam dragen. Popta gebruikt het landhuis vooral als zomerverblijf. Na hem wordt het niet meer bewoond.

Gasthuis

Popta, een vermogende raadsheer voor Het Hof van Friesland, sticht vlak voor zijn overlijden naast zijn woonhuis een gasthuis voor armlastige weduwen. Zij mogen daar gratis

De vertrekken zijn ingericht in de stijl van de 17e en 18e eeuw

100 terdege â—? 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_098-101 100

12-4-2012 11:21:55

ridderzaal

in wonen. Bij testament laat hij bepalen dat heel zijn vermogen gebruikt wordt voor de instandhouding van dit vrouwengasthuis. Hij brengt zijn bezittingen onder in een stichting.

Stichting en gasthuis bestaan nog steeds. Vier voogden zijn verantwoordelijk voor het slot en alleenstaande vrouwen wonen tegen een lage huurprijs in het gasthuis.

Museum en tuinen

Het Poptaslot is nu een museum. De vertrekken zijn ingericht in de stijl van de 17e en 18e eeuw. Op de bovenste verdieping staan nog twee bewerkte eikenhouten bedsteden uit 1540. De twee torens, het poortgebouw, de binnenplaats en de bedsteden zijn te bezichtigen.

De tuinen zijn meermalen opnieuw aangelegd, door verschillende ontwerpers. In 1735 maakt Valentijn Pommer een ontwerp voor een modelboomgaard in formele stijl.

Lucas Pieters Roodbaard wijzigt deze tuinaanleg in 1840 in een Engelse landschapsstijl. Daarvan zijn de grote boomgroepen nog overgebleven. Willem Cornelis de Groot voert in 1906 de stijl van het Poptaslot door in de tuin. Hij kiest voor een geometrische aanleg in architectonische stijl.

Adres: Slotleane 1, Marssum, tel. 058-2541231, www.poptaslot.nl

*

Addy de Jong, politiek redacteur bij het Reformatorisch dagblad

Voetnoot Het was een onvergetelijk drama, op de avond van 6 mei 2002, nu bijna tien jaar geleden. Pim Fortuyn, de man die dagelijks het nieuws beheerste, werd in koelen bloede neergeschoten.

De man die doorgewinterde politici als Melkert en Dijkstal van hun à propos bracht en die bezig was met een kansrijke opmars richting het Torentje, juist díe man liet die avond het leven…

Pim Fortuyn was niet zomaar iemand. Hij markeerde het einde van het paarse tijdperk. Dat, én de emoties rond zijn dood, zullen wel verklaren waarom de welbespraakte Rotterdammer in een KRO-programma in 2004 door 130.000 bellende en sms’ende kijkers tot “grootste Nederlander aller tijden” werd gekozen.

Toch was die typering je reinste kolder. Waarom zou in een lange, lange rij van betekenisvolle Nederlanders, van Julius Civilis tot Erasmus, en van Anthony van Leeuwenhoek tot Vincent van Gogh, nu juist de laat-20e-eeuwse Fortuyn de grootste zijn? Waarom zou een narcistische ruziezoeker, die in zijn leven maar weinig concreets tot stand bracht, al die andere grote namen overtreffen?

Vandaag een held, morgen vergeten

State of stins State is de Friese benaming voor adellijk slot. Een stins is een historisch landgoed (bouwwerk en terrein), waarvan de oorsprong teruggaat tot een eigenaar die lid was van de ridderschap in de provincie Friesland. Stins betekent steen. Het belangrijkste verschil met een state is dat een stins of woonburcht nadrukkelijk bedoeld is ter verdediging.

Als de verkiezing van 2004 iets laat zien, dan is het hoe vreselijk oppervlakkig en a-historisch de 21e-eeuwse mens oordeelt. Want vraag jonge mensen van nu naar Pim Fortuyn, en je zult aan velen van hen uit moeten leggen wie hij ook alweer was.

Roem is altijd al vluchtig geweest. Maar in onze tijd, met zijn mediagektes, nog eens te meer.

Vandaag een held, morgen vergeten. Dit jaar de “grootste Nederlander”, volgend jaar hoogstens een voetnoot in de geschiedenisboeken. addy@terdege.nl

terdege 25 april 2012 101 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_098-101 101

17-4-2012 16:07:16