Tuin

Groente s r e m m u n E

zonder uit vierkante-meter-tuin 78 tuin ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 78

13-4-2012 12:51:44

Hoe haal je als bezorgde ouder je zoon of dochter nou eindelijk achter die computer vandaan? Probeer het eens met een eigen groentetuintje en geniet ervan als je kind straks met een trots gezicht zijn eerste zelfverbouwde kropje sla op het aanrecht legt. Lekker, gezond en leerzaam. tekst Tiemen Roos foto’s André Dorst

„De huidige stedelingen weten niet meer waarom de zondag voor ons een apart karakter heeft”

De kindertuin is een van de trends in tuinieren, weet mede-eigenaar Arie Nieuwenhuis van tuincentrum GroenRijk in Nieuw-Vennep. „Ouders zien steeds vaker de keerzijde van de opkomst van de multimedia. Het is soms een worsteling om je kinderen naar buiten te krijgen.”

Het concept van de kindertuin komt daaraan tegemoet. Geef de kids een hoekje grond, ga samen zaadjes kopen en laat ze maar aan de slag gaan. Ze zijn leuk actief in de buitenlucht en het is nog leerzaam ook. En gezond natuurlijk. „Groente zonder E-nummers”, lacht Nieuwenhuis.

Wie denkt dat zoiets alleen is weggelegd voor huiseigenaren met een lap grond om de deur, heeft het mis.

Ook op je balkon drie-hoog in de stad kun je een tuintje aanleggen. Want dat is een andere trend: de vierkantemeter-tuin.

Dit is een houten bak van pakweg 1 bij 1 meter, door schotjes verdeeld in vakken. Vul die met een laagje potgrond, zaai of plant wat groente of sierplanten en zie daar: je eigen mini-tuin. Zet er nog paar potten met fruitboompjes of terrasplanten bij en je hebt het idee dat je midden in het groen zit. „We zien een hang naar de natuur, die alleen maar toeneemt naarmate het leven jachtiger wordt. Mensen willen hun leefomgeving groen aankleden”, weet Nieuwenhuis.

Snel resultaat Gezond eten hoort daarbij. Steeds meer mensen telen kruiden in hun tuin. Biologisch natuurlijk, dus zonder gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. De zakjes zaaizaad zijn in het tuincentrum haast niet aan te slepen.

Niet alleen traditionele soorten als bieslook, selderie, peterselie en basilicum zijn in trek maar ook allerlei exotische kruiden. „Komt doordat mensen vaker reizen”, verklaart Nieuwenhuis. „Die kruiden hebben ze in het

buitenland leren kennen.”

Het blijft niet bij kruiden. De klassieke moestuin is helemaal terug en dat is bij een rondgang door het het tuincentrum goed te zien. Schappen vol zaaigoed, hulpmaterialen te kust en te keur, een complete apotheek met al dan niet biologische middelen om onkruid, insecten en ziekteverwekkers te lijf te gaan en ga zo maar door. Zelfs grotere kweekkassen worden goed verkocht, waarbij modellen met klassiek aandoende houten profielen de nieuwste trend zijn.

De consument van 2012 wil vooral snel resultaat zie. Bomen in container, die je het hele jaar door in je tuin kunt zetten, zijn al jaren gemeengoed.

Maar ook voor het zaaien en laten opgroeien van groenten gunnen de mensen zich vaak niet de tijd. Ze kopen liever voorgekweekte plantjes. „Veel mensen denken dat ze geen groene vingers hebben. Ze gaan er bij voorbaat van uit dat ze slechte tuiniers zijn, terwijl dat vaak best meevalt.”

Groot herstellingsvermogen Lopend door de fraaie winkel en over het schitterende buitenterrein van GroenRijk Nieuw-Vennep, zou je bijna vergeten dat we in een economische recessie zijn beland. Nieuwenhuis nuanceert: „De mensen berekenen wel degelijk. Ze zijn heel prijsbewust. Als ze leuke spullen zien, nemen ze die niet zomaar mee. Ze scannen met hun smartphone de code en zoeken dan op internet de goedkoopste aanbieder op. Dan lopen ze soms zomaar je winkel weer uit. Voor ons was dat reden om met een eigen lijn tuinmeubelen te komen.

Die laten we in China maken.”

In veel siertuinen zullen dit voorjaar planten vervangen worden, omdat die tijdens de korte maar hevige vorstperiode in februari kapotgevroren zijn. Sommige mensen gingen al in maart aan de slag, terwijl dat misschien niet nodig was. „De natuur heeft een groot herstellings-

tuin 25 april 2012 79 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 79

13-4-2012 12:32:07

vermogen”, weet de tuincentrumhouder. „Eigenlijk is pas in de loop van april te zien of een plant of boompje echt dood is.”

Het wereldwijde web mag de kinderen dan aan de pc kluisteren, voor Nieuwenhuis is het een belangrijke etalage. Via de eigen website www.groenrijknieuwvennep.nl maar ook via de webshop www.tuinkassenplaza.nl probeert hij de mensen naar zijn tuincentrum toe te halen. Sommige ‘dode’ producten kunnen mensen online bestellen maar voor levend materiaal moeten ze toch echt komen. „Iedere plant is uniek, die moet je eerst zien.”

Op zondag dicht Het tuincentrum op de grens van Nieuw-Vennep en Hoofddorp is een van de pakweg 45 GroenRijk-centra, die verspreid over Nederland te vinden zijn. Bernard Nieuwenhuis, vader van Arie,

is een van de grondleggers van deze formule, die nu twintig jaar bestaat. „Je zag de laatste jaren dat sommige tuincentra doorschoten in de dode materialen. Wij willen vooral sterk zijn in levende planten”, schetst Arie Nieuwenhuis een speerpunt van de GroenRijk-formule.

Wie even in zijn bedrijf rondloopt, ziet echter dat al die andere dingen er ook te kust en te keur te vinden zijn.

Alles voor de sier- en groentetuin maar ook kamerplanten en snijbloemen, accessoires en een uitgebreide vijver- en dierenafdeling.

Op zondag is GroenRijk Nieuw-Vennep gesloten. Daarmee is het bedrijf een uitzondering in de eigen formule en ook in de omgeving. In Amsterdam en Haarlem zijn de winkels elke zondag open. In de gemeente Haarlemmermeer is dat nu nog beperkt tot 22 keer per jaar, maar dat zal volgens Nieuwenhuis niet lang meer duren. „Je ziet dat de koopstroom zich steeds meer verlegt naar de zondag.”

Steeds meer klanten tonen openlijk hun verbazing, als ze bij zijn tuincentrum de deur dicht vinden. „De huidige generatie stedelingen weet niet meer waarom de zondag voor ons een apart karakter heeft”, zegt de ondernemer, die lid is van de Oud Gereformeerde Gemeente in Lisse. „Ze snappen gewoon niet dat je dan je zaak dicht houdt, want juist op zondag trekken gezinnen eropuit. Het tuincentrum is voor veel mensen een uitje geworden, een goedkoop alternatief voor de dierentuin.”

80 tuin ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 80

13-4-2012 12:32:39

Dé online shop voor tuinkassen!

Bestel uw tuinkas, kweekbak of inrichting snel en gemakkelijk op www.tuinkassenplaza.nl

Als hobbykweker vindt u in onze webshop al snel de kas die u zoekt. Van compacte kweekbak tot royale tuinkas. U hebt keuze uit meer dan honderd modellen, inclusief accessoires zoals zonwering, automatische raamopeners, isolatiefolie, kasverwarming en ander toebehoren. Bestel op www.tuinkassenplaza.nl uw tuinkas, snel, gemakkelijk en tegen de laagste prijzen!

Al 30 j uw sp aar eciali st

Tuinkassen • Orangerieën en Priëlen • Muurkassen • Folietunnels • Kweekbakken • Kas Accessoires

tuinkassen ALLES VOOR DE HOBBYKWEKER

plaza.nl

Kijk op: www.tuinkassenplaza.nl Meer info? (0252) 68 25 46

tuinkassenplaza.nl is onderdeel van tuincentrum GroenRijk - Nieuw Vennep

terdege 25 april 2012 81 ●

Pag 81.indd 1

13-4-2012 11:00:30

Essenhouten stelen met een

kromming De crisis heeft tot nog toe weinig gevolgen voor de vraag naar tuingereedschappen. „In mindere tijden is er vaak extra aandacht voor de woning en de tuin.” tekst Ad Ermstrang foto’s Sjaak Verboom

Schoppen, spades, harken, bezems, schepjes, zagen, bijlen, snoei- en takkenscharen én professioneel gereedschap voor agrariërs, bouwvakkers en natuur- en bosbouwers. Het assortiment van Talen Tools, dat grote tuincentra tot zijn klanten rekent en groothandels van tuingereedschap voorziet, is omvangrijk. In de voorbije decennia groeide het bedrijf in Staphorst uit tot marktleider in Nederland.

Het oude familiebedrijf laat anno 2012 het overgrote deel van het tuingereedschap door derden produceren. Alleen het product waarmee het allemaal begon, houdt men in eigen hand: het maken van essenhouten stelen voor schoppen en spades. Die staan model voor de kwaliteit en degelijkheid.

In 1919 begon de overgrootvader van Roelof Talen (32), die samen met zijn vader Jan (59) aan het roer van de onderneming staat, met het zagen en schaven van houten stelen voor de zeisbomen en hooiharken van de vele boeren in zijn woonomgeving.

Pas bij een daadwerkelijke bestelling worden de ijzeren schop of spade gemonteerd. Om te voorkomen dat de steel aan het ijzer uitdroogt. „Je moet dit gereedschap niet in een verwarmde ruimte opbergen. Dan blijft er een beetje vocht in het essenhout achter. Wij adviseren altijd om de schoppen en spades weg te zetten in een tuinhuisje of een open ruimte. Droogt het hout echt uit, dan heb je kans dat het ijzer aan de steel rammelt.”

De houten stelen worden ingesmeerd met een speciale wax. „Je kunt ze lakken, maar dan ademt het hout niet meer. In dat geval ontstaan bij het werk sneller blaren aan de handen.” De smeedijzeren schoppen en spaden worden ingekocht bij verschillende bedrijven in binnenen buitenland.

Tuinhuisje

De productie is in de loop van de jaren wel voor een flink deel geautomatiseerd. Drie medewerkers vervaardigen wekelijks duizenden stelen voor schoppen en spades. Alleen het zagen gaat nog (gedeeltelijk) met de hand. „Daarmee bereik je dat uit de planken zo veel mogelijk stelen worden gehaald en dat knoesten worden omzeild. Als je aan het begin van het proces goed oplet, heb je veel minder uitval.”

Al in de jaren zeventig schakelde de familie Talen over op tuingereedschap, onder meer als gevolg van de afname van het aantal boeren. De grote doorbraak kwam in de jaren tachtig, toen de tuincentra aan hun opmars

Zijn zes zoons gingen in de houtbewerking hun eigen weg en specialiseerden zich, variërend van het maken van meubels tot en met gereedschap. Verschillende van die bedrijfjes bestaan nog.

De grootvader van Roelof Talen was degene die doorging met het maken van stelen voor schoppen, harken en zeisen.

Het enorme magazijn en kantoor zijn al in 2003 overgebracht naar een van de industrieterreinen van Staphorst. De productie van die stelen is echter nog gevestigd in het dorp. Nog altijd worden ze gemaakt van essenhout en van een lichte kromming en een krukje voorzien.

Bezem met metaal

82 tuin ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 82

13-4-2012 13:14:01

vrouw 25 april 2012 83 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 83

12-4-2012 13:55:58

Roelof Talen: „Schoppen en spades moeten een beetje vochtig blijven, dan gaan ze niet rammelen”

begonnen. „We zijn meegelift op dat succes”, stelt Roelof nuchter vast.

Het assortiment breidde gestaag verder uit. „Wat de tuincentra ons vroegen, namen we in ons pakket op.” Ook zijn er trends zichtbaar. Zo is het gebruik van veel verharding in de tuin niet zonder gevolgen voor het gereedschap. Naast een onkruidborstel is er nu ook een onkruidbezem, voorzien van nylon en metalen haren. Het bedrijf heeft weinig last van de economische problemen. „In mindere tijden is er vaak extra aandacht voor huis en tuin.”

Stelen voor harken en bezems koopt Talen Tools in. „Die zijn recht en zo gemakkelijk te maken, dan het voor ons niet loont om ze zelf te maken.”

Belgische schop Zeven jaar geleden betrad het bedrijf de Belgische markt. Merkwaardig genoeg lukte het niet goed de in Nederland zo bekende schoppen aan de man te brengen. Dat veranderde in 2009, toen het bedrijf uit Staphorst een Belgische concurrent overnam. „We hadden altijd de verkeerde modellen. Vroeger had ieder dorp zijn eigen model spade of schop. Dat had te maken met de plaatselijke smederij en de lokale tradities. Dat is in Nederland min of meer verdwenen, maar in België zie je nog steeds bepaalde eigen kenmerken terug. Er zit geen krukje aan, de spade is soms langer, de kromming een beetje anders, dat soort zaken. Die specifieke eigenschappen hebben we overgenomen.”

Met succes, want Talen Tools is nu de op één na belangrijkste leverancier van tuingereedschap in België. „Dat was overigens niet bewust ons streven, net zo min als we erop mikken om marktleider te worden. Het had ook te maken met wat problemen bij de concurrent. Soms gaan dingen vanzelf. Wij zien dat als een besturing, in het besef dat het ook zo weer de andere kant op kan gaan. Het belangrijkste is dat we met enthousiasme ons werk kunnen doen.”

Het aantal medewerkers bedraagt circa dertig. Centraal staat het

grote magazijn, dat vorig jaar is verdubbeld doordat ook de Belgische afdeling naar Staphorst is overgebracht. „Groothandels willen graag zoveel mogelijk producten op één adres bestellen. We streven naar een grote voorraad. Dat heeft ons een prijs als beste leverancier opgeleverd. We hebben een uitleveringspercentage van 98 procent. Dat betekent dat vrijwel alle spullen die worden besteld, binnen twee dagen op de plek van bestemming zijn.”

Tuinprofessor Bij een test van de Consumentenbond vielen onlangs de snoeischaren in de prijzen. „Voordat we onze naam aan een product hechten, wordt het uitgebreid getest.

Kwaliteit staat voorop.”

Gardena, eveneens een grote speler op het terrein van tuingereedschap, ziet Roelof Talen niet als een concurrent. „Zij leveren meer voor de kleinere stadstuinen, wij zijn er voor de liefhebbers van de wat grotere tuinen.”

Enige tijd geleden werd ook een ‘watercatalogus’ uitgebracht. „Onze slangenwagens zijn vrij fors, hebben luchtbanden en we werken met koperen koppelingen.

Uiteraard zijn die ook wat duurder.”

In samenwerking met een reclamebureau richt Talen Tools zich de komende tijd meer op de consument. „De groothandels en tuincentra kennen ons al wel, maar we willen meer aan merkbeleving doen.” Om die reden is ook de website Tuinprofessor in het leven geroepen. „In één oogopslag moet de consument kunnen zien hoe hij de problemen waarop hij in de tuin stuit, kan oplossen.” www.talentools.nl www.tuinprofessor.nl

84 vrouw ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 84

12-4-2012 13:56:22

BRUIDSBEURS 12 MEI 2012 De Vanenburg Wedding 2012 van 10:00 tot 16:00 (gratis toegang)

Deelnemende bedrijven: • Speksnijder bruidsmode • Susil’s Bruidsatelier • Willeke’s baby • Van Hell Juweliers • Goud- & zilverwerk Schoonhoven • Fotostudio Arjo van der Graaff • Ton Gerritsen videoprodukties • Magnificent Weddings • Ceremoniemeester Van der Lelij • J & A Bruidsduiven • Valkenier Liesbeth Esenbrink • Gemeente Putten • Kool Trouwauto’s • ID-DJ Entertainment • Sendency • The Travel Club • Season Style zijde bruidswerk • Skippy Rent • Sensiplan/NFP methode Een romantische trouwlocatie in een landelijke omgeving waar alles tot in de puntjes is verzorgd. Droom je van zo’n trouwlocatie? Kasteel De Vanenburg biedt hiervoor een passend decor.

Vanenburgerallee 13, 3882 RH PUTTEN • 0341-375454 • info@vanenburg.nl • www.vanenburg.nl

WElKoM IN EchtEld!

Voor allEs Wat U tE VIErEN hEEFt! PartYrEstaUraNt - ZalENcENtrUM

Broekdijk 38 | Kesteren | T (0488) 480 525

rhijnartkeukens.nl

Voorstraat 30 - EchtEld (0344) 641440 www.duikenburg.nl rEcEPtIE - BUFFEt - dINEr - BarBEcUE - VErGadErEN

terdege 25 april 2012 85 ●

Pag 85.indd 1

12-4-2012 7:14:16

creatief

Silhouet op servies

Soms zie je op een rommelmarkt een paar mooie bordjes.

Meenemen!

Want servies is niet alleen om van te eten.

Je kunt er veel meer leuke dingen mee doen.

Deze gebaksbordjes mogen nu met een meisjeshoofdje erop in de kamer hangen. tekst Maaike Schiphorst en Arjanne van der Meer foto’s Marianne Witvliet

Dit heb je nodig • Gebaksbordje • Afbeelding van een silhouet (gezocht op internet)

• Stukje dubbelzijdig plakband • Keramiekstift, watervaste stift • Plakkertje met ophangoogje, lintje

86 terdege ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_086-087 86

12-4-2012 10:01:40

Zo ga je te werk • Maak het bordje goed schoon en vetvrij.

• Zoek een afbeelding die past op het bordje. Bedenk: hoe meer details, hoe moeilijker het wordt.

• Print de silhouet uit.

• Knip de afbeelding uit en plak ze met een stukje dubbelzijdig

plakband op het bordje.

• Teken de omtrek na met de watervaste stift.

gebakken moet worden.

• Plak aan de achterzijde het plakkertje met ophangoogje en haal het lint erdoor.

• Haal voorzichtig het plaatje weg en kleur met de keramiekstift het plaatje in. Let op: Wil je het servies blijven gebruiken, lees dan goed op de stift of het bordje

Tip: Natuurlijk is het ook leuk om een silhouet van uw eigen kinderen te maken. Gebruik hiervoor een foto van de zijkant van het gezicht.

terdege 25 april 2012 87 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_086-087 87

12-4-2012 10:02:33

Bertradaburcht.

88 terdege ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_088-093 88

12-4-2012 10:03:12

interview

Huis van genade in het Kylldal Vanwege rugklachten kwam Hans Pieterman in Duitsland terecht. Samen met zijn vrouw vond hij in het schilderachtige Kylldal niet alleen een nieuwe broodwinning, maar ook een kerkelijk thuis bij Russische baptisten. „Bij velen in deze gemeente is het leven gestempeld door de vreze des Heeren. Dat zijn we nog niet dikwijls zo tegengekomen.” tekst Huib de Vries foto’s Hans Pieterman en Huib de Vries

terdege 25 april 2012 89 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_088-093 89

12-4-2012 10:03:21

MEUBELEN

STOFFERING

SLA APCOMFORT

WOONACCESSOIRES

ADVIES

Onze nieuwe meubelprogramma’s zijn binnen!

Bezoek onze showroom in Barneveld.

Van Wolfswinkel Woninginrichting, uw meubelzaak en woningstoffeerder inéén.

Van Wolfswinkel Woninginrichting in Barneveld presenteert u graag haar nieuwe meubelprogramma’s. Voor advies op het gebied van woninginrichting kunt u terecht bij onze deskundige adviseurs.

Valkseweg 57, 3771 RD Barneveld Tel.: (0342) 41 32 79 E-mail: info@vanwolfswinkelwonen.nl

Komt u een keer langs? De koffie staat klaar.

Pag 90.indd 1

Internet: www.vanwolfswinkelwonen.nl

12-4-2012 7:16:45

H

et souterrain van de royale kerk aan de rand van Gerolstein is licht en praktisch. Tegen de wand hangen foto’s van de verrijzing van het godsgebouw.

Het werd vrijwel geheel door de uit Rusland afkomstige baptisten zelf gebouwd. Een verdieping hoger druppelen de bezoekers van de wekelijkse Bijbelstudieavond binnen. De mannen en jongens nemen links plaats, de vrouwen en meisjes rechts. Aletta Pieterman (64) onderscheidt zich met haar stemmige rok en gehaakte hoofddoekje in niets van de Russische baptisten.

Op een tafel achter in de kerkzaal ligt een rijk geïllustreerde jubileumbrochure, uitgegeven in 2011. „In 1961 weigerde een deel van de Russische baptisten zich te laten registreren”, licht Hans Pieterman (62) toe. „Vorig jaar bestond het verband van niet-geregistreerde baptistengemeenten dus een halve eeuw.

In de jaren zestig is er een grote geestelijke opwekking geweest. Dat reveil hebben deze baptisten ervaren als een bewijs van Gods goedkeuring over hun keuze om Hem getrouw te volgen, zonder compromissen met de wereld te sluiten. Velen van hen hebben in de gevangenis gezeten.”

Na de val van de Muur kregen de RuslandDuitsers de gelegenheid om terug te keren naar het land waar hun wortels liggen. „Onder de pakweg twee en een half miljoen RuslandDuitsers die nu in Duitsland wonen, zijn honderdduizenden behoudende christenen.

Met name baptisten en mennonieten. Ze hebben honderden gemeenten gesticht. Die van Gerolstein is in 1991 ontstaan.”

Emigratie

Directe aanleiding voor de emigratie van het Nederlandse echtpaar naar Duitsland waren de gezondheidsproblemen van Pieterman. „Ik had een klein bedrijfje in kopieermachines: loodzware dingen. Een keer of vier ben ik door mijn rug gegaan. Na de laatste keer was ik bang nooit meer te kunnen werken.” Door een korte vakantie met zijn vrouw in de noordelijke Eifel leerde hij de Duitse appartementenhuizen kennen. „Die zijn naar Nederlandse maatstaven heel goedkoop. Daardoor ontstond de gedachte om ons bezit in Nederland te verkopen en hier vakantieappartementen te gaan verhuren.”

Na lang zoeken en selecteren viel de keus op een vrijstaande woning aan de rand van Mürlenbach, in het schilderachtige Kylldal. De

bekendste historische bezienswaardigheid van het dorp is de Bertradaburcht, waar volgens de overlevering Karel de Grote is geboren. In december 2008 werd de koop van het beoogde pand gesloten. In april 2009 was de bovenverdieping gereed voor verhuur, een maand later de benedenverdieping. Zelf betrok het echtpaar de middelste etage van huize Sola Gratia. „In het begin hadden we het gevoel voortdurend op vakantie te zijn”, lacht Aletta. „Ik ben altijd een liefhebber van bergen geweest. Het is overal zó mooi, met name door de vele vulkanen. Onze eerste gast was professor De Reuver met zijn vrouw. Hij schreef een heel enthou-

Huize Sola Gratia. siaste reactie in het gastenboek. De afstand naar Nederland is goed te overzien. Dat is ook voor ons ideaal.

In ruim drie uur kunnen we bij de kinderen zijn.”

Belangstelling

Vreemdelingen voelen ze zich niet in Mürlenbach. „Aan Hollanders zijn ze hier allang gewend. De Eifel is onder Nederlanders een populair vakantiegebied, velen hebben er een tweede woning. Het is niet zo dat je de lokale bevolking hindert door een huis te kopen. Jonge gezinnen trekken weg, omdat hier weinig werk is. De agrarische sector biedt

terdege 25 april 2012 91 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_088-093 91

12-4-2012 10:03:35

��� g���v��j �����i�ht�� �t ��� c�r�st���jk� �d����t���.

Een prachtige natuur, een rustige omgeving en een heerlijk hotel.

Dat alles vindt u in Hotel Eureka gelegen in Zeddam, aan de grens met Duitsland. De eigen sfeer, gastvrijheid en de uitstekende keuken maken een verblijf in dit hotel onvergetelijk. Vanaf mei worden er weekarrangementen georganiseerd met boot- en bustochten. Heerlijk wandelen en ietsen is ook zeker mogelijk in deze bosrijke omgeving.

Nieuw dit jaar:

EKEN, VERZORGDE MIDW boottocht incl. 3 bustochten met een voor € 399,00 p.p.

aan voor Vraag onze gratis folder e website. onz oek bez of 2 201 ie vakant

Hotel Eureka Kilderseweg 2 7038 BW Zeddam Tel. 0314 - 65 18 11 www.hotel-eureka.nl

Korte Groenendaal 11-13 Gouda Tel. (0182) 51 49 19

www.deth.nl

92 terdege ● 25 april 2012

Pag 92.indd 1

12-4-2012 7:18:45

geen bestaansmogelijkheid meer. Er is in dit dorp nog één boer over. Die staat heel vroeg op om zijn vee te verzorgen. Vervolgens stapt hij in de auto, om in Bonn te gaan werken.

Aan het eind van de dag moet hij zijn dieren weer verzorgen.”

De belangstelling voor de ruime vakantieappartementen is boven verwachting. „In het hoogseizoen zitten we helemaal vol. Ook in het voor- en najaar hebben we vaak gasten.

Zelfs ’s winters kunnen we soms een appartement verhuren. Dat is hier niet gebruikelijk.”

Voor liefhebbers van stichtelijke lectuur is Sola Gratia een lustoord. De boeken in de appartementen getuigen van liefde voor piëtistische geschriften uit de schat der eeuwen. Van de ‘Confessiones’ van Augustinus tot de verzamelde geschriften van ds. L.G.C. Ledeboer, van preken van puriteinen tot oefeningen van Wulfert Floor.

Herleving

De eerste reserveringen had Pieterman te danken aan de Stichting Herleving, die hij jaren geleden oprichtte. „Via Revival Site Holland, die daaronder viel, gaven we informatie over opwekkingen in het verleden, vanuit ons verlangen naar een geestelijke herleving in onze tijd. In de loop der jaren hebben we daardoor een brede kennissenkring gekregen.”

Vanwege de verhuizing naar Duitsland heeft hij de stichting opgeheven. De gasten voor de appartementen werft hij nu vooral via advertenties in De Saambinder en Bewaar het Pand. „De lezers van deze bladen mogen nog iets verstaan van de sabbatsrust op de dag des Heeren en van het verlangen om Gode welgevallig te leven. Daardoor is er ook herkenning in de contacten met de gemeente waartoe we behoren. De gasten ervaren het bezoeken van de gemeente als een grote verrijking. Sommigen steunen al jaren Friedensstimme. Het is voor hen een belevenis om kennis te maken met de Russische baptisten.”

Zelf behoorde het echtpaar jarenlang tot de Vergadering van Gelovigen. Daarna las Pieterman zijn gezin thuis voor. Door contacten met reformatorische christenen leerde hij de geschriften van de puriteinen en oudvaders kennen. „We kregen goede vrienden in de gereformeerde gezindte.”

Toch was aansluiting bij een reformatorische kerk vooral voor Aletta geen optie. De wereldsgezindheid en de gangbare belijdenispraktijk kan ze onmogelijk rijmen met Gods Woord. Pas in Duitsland wist ze het gebed om een Bijbels gemeenteleven verhoord.

Thuis

Bij de komst naar Mürlenbach wist het Nederlandse echtpaar nog niet van het bestaan van de baptistengemeente in hun buurstadje af. „Pas toen we hier woonden, hoorden we van onze zoon Micha dat er een gemeente van Rusland-Duitsers moest zijn. De volgende zondag zijn we er al naartoe gegaan.”

Aletta had het gevoel na een eindeloze zwerftocht thuis te komen. „Heel wonderlijk was dat, zeker in het begin.

Bij velen in deze gemeente is het leven gestempeld door de vreze des Heeren. Dat zijn we nog niet dikwijls zo tegengekomen.

Gasten die met ons meegaan, staan verwonderd als ze zien hoe de levensstijl onder de Russische baptisten is. Bij hen functioneert de Bijbelse tucht nog. Tegelijk is er een grote hartelijkheid naar buitenstaanders.

Men verblijdt zich als ook ongelovigen het Woord van Gods horen.”

De onderlinge band doet haar denken aan de eerste christengemeente. „In 2010 heb ik vier en een halve maand ischias gehad. Hans kreeg in dezelfde periode een dubbele long-

Hans en Aletta Pieterman: „Na onze komst hebben we deze woning aan de Heere gewijd”

Kerkzaal in Gerolstein. ontsteking. Het is onvoorstelbaar hoe veel zorg de gemeenteleden toen aan ons hebben besteed.”

Het stemt het echtpaar dubbel dankbaar dat veel Nederlandse bezoekers van huize Sola Gratia in het gastenboek getuigenis aleggen van de zegen die ze in Mürlenbach hebben ontvangen. Zowel door het bezoeken van diensten in Gerolstein als in de contacten met de heer des huizes en zijn echtgenote. „Na onze komst hebben we deze woning aan de Heere gewijd en gebeden of dit huis dienstbaar mocht zijn voor Hem. Als mensen geen behoefte hebben aan contact respecteren we dat, maar dikwijls ontstaat spontaan een goed gesprek.”

Soms leidt dat tot gemeenschappelijke lofprijzing. „Toen we onze Ruth een keer te logeren hadden, zongen we als gezin een aantal liederen, zoals we dat gewend zijn. Een van onze appartementen was dezelfde week gehuurd door dominee P. den Ouden en zijn gezin, goede vrienden van ons. Hij informeerde naar een van de verzen, omdat hij de wijs zo mooi vond. De gasten in het andere appartement kwamen er ook bij. Samen hebben we dat gezang opnieuw gezongen, en nog enkele bekende Duitse gezangen. Het was een gezegend samenzijn. Dat kun je niet organiseren, dat willen we ook niet. We laten het over aan de leiding des Heeren. En daarin worden we niet beschaamd.”

Informatie: www.huizesolagratia.nl

terdege 25 april 2012 93 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_088-093 93

12-4-2012 10:03:50

puzzelen

Spelregels van het laddersysteem

1. Elke goede oplossing levert punten op.

Hebt u vragen over puzzelaantal e.d., stuur dan een aan uzelf geadresseerde, gefrankeerde retourenvelop mee.

2. De inzendingen moeten drie weken na verschijnen van de puzzel(s) in ons bezit

jenneke v.d Diny va .jagt n Leeuw en

A-15 Bijbelse puzzel 2pt

C-15 Overlapper/doorloper 2pt

Maak letters van de cijfers 1 tot en met 22.

Zoek de teksten op in Job 4:21; 6:13; 11:6; 12:12 en 13; 28:18 en 28; 32:7; 33:33; 38:37.

De oplossing staat in een van deze hoofdstukken.

Horizontaal: 1. gretig (6) - gulzig (6) - bel (4) - schelpengruis (4); 2. standaardmaat (6) - meelballetje (6) - merk (4) - wassen beeld (4); 3. gemeen (7) - deel van een ei (6) wijkplaats (6); 4. plooi (4) - plens (5) - eind (4) - zout (5) - vreemde munt (3); 5. Gast (4) - rots (3) - partijtje (6) - schildersgerei (4) - vod (3); 6. sloot (6) - lofdicht (5) - proef (5) - inlichtingen (4); 7. leedwezen (8) - geweldig (5) - bloem (4) - watering (3); 8. onbewogen (6) - dorpel (7) - rivier in België (4) - bar (3).

Verticaal: 1. vleesgerecht (4) - trans (5) - éénjarig dier (5) - hert (3) - droogvloer (4); 2. plant (6) - nauwelijks (5) - opstandeling (5) - alkali (4); 3. spion (5) - zege (6) - flacon (4) - restbedrag (5); 4. boom (3) - teer (3) - ritueel (7) - cowboyfeest (5) -mafkees (3); 5. boekennaam (5) - grens (6) - insect (4) - gezelschap (5); 6. bekend (6) - kreet (4) - dierenhuid (4) - volkstam in Ethiopië (6); 7. ijshut (4) - fruit (4) -sein (5) - buiging (3) - melkwijn (5); 8. voorwaarde (3) - klap (4) - geestelijke leider (6) -moment (4) - Ierland (4).

© Puzzel: G.W. van Leeuwen-van Haaften

Zij . 13 . 9 . . . maar niet 6 . wijsheid Is de wijsheid uit mij . 20 . . . . . . .

De . . . 1 . . . . . 12 . . . . der wijsheid In de 7 . . . . . 22 . . is de wijsheid Bij Hem 21 . wijsheid en 5 . 11 . .

De . . . 8 der . . 18 . . . .

De vreze des 3 . . . . 15 is de wijsheid . 2 . 19 . . . te kennen geven En ik . 10 . u . 17 . . 4 . . leren De 16 . . . 14 . met wijsheid tellen

1 1

Inzenden: Het gevonden tekstgedeelte en de vindplaats.

1

2

3

4

5

6

2

2

3

4

5

6

7

Inzenden: Het gezegde dat ontstaat op de uitstekende hokjes (met de klok mee).

7 3

8

9

10

11

12

13

14

15 4

16

17

18

19

20

21

22 5

6 1

2 7 3

2

3

4

4

5

5

E-15 Trapje 1pt Vul horizontaal en verticaal dezelfde woorden in: 1. lente, 2. seizoen, 3. sluipen, 4. rentestand, 5. zevenblad.

Inzenden: Alle woorden.

94 terdege ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_094-095 94

12-4-2012 16:55:15

zijn. U kunt dus twee aleveringen tegelijk inzenden.

3. Eén inzending per abonnementadres.

4. Wie in totaal 200 punten heeft, ontvangt een prijs. Overgebleven punten (staan vermeld achter de naam van de winnaar)

Vermeld de puzzelnummers en uw adres.

6 Zendt u voor het eerst in, zet dan ‘nieuw’ op uw briefkaart.

7. Prijswinnaars verliezen hun punten als ze een jaar niet hebben ingezonden.

Ze beginnen dan weer met nul punten.

gaan mee naar de volgende ronde.

5. Stuur oplossingen op één briefkaart (gebruik alleen een envelop als u een antwoordenvelop meestuurt) naar: mw. J. van der Jagt, Molenpolderweg 19, 4401 NP Yerseke of naar puzzelbox@kliksafe.nl.

D-15 Figuurpuzzel 2pt

Puzzeloplossingen

3

2

1

A-13 (Bijbelse lettergreeppuzzel): Genoeg-

4

De woorden van de linkse kolom beginnen met dezelfde letters als waarmee de woorden in de rechtse kolom eindigen.

6

5 7

9

8

1. communicatiemiddel, 3. baai, 4. gezwollen bloedvat, 5. bende misdadigers, 6. ontsmettingsmiddel, 7. gesteente, 8. schade, 9. vrede, 10. vleesgerecht, 11. spel, 12. binnenplein, 13. uitroep bij vondst, 14. vermomming, 15. staatsbestel, 16. verzachting.

10 12

11 13

15

14 16

Inzenden: Het gezegde dat ontstaat op 2 en 3 verticaal.

B-15 Zweedse puzzel 2pt Breng de letters uit de overeenkomstig genummerde hokjes in het diagram over naar de hokjes in de balk. Deze letters vormen de oplossing.

▼

▼

hijswerktuig

verbinding

kloostervader

riv. in Egypte

▼

▼

▼

▼

▼

godsdienstig gebouw

▼

▼

even (informeel)

2

▼

apparaat

3

4

5

6

7

8

7

E-13 (Geschiedenisvragen): 1. Dokkum,

2. Emma, 3. Nieuwe Waterweg, 4. Brakel, 5.

Réveil, 6. Institutie, 7.

Eede, 8. Lodewijk XIV. Den Briel.

▼

3 groei

▼

9

nieuw (L.a.t.)

▼

▼

5

band ter versiering

1

voorraad aanleggen

absolutie

voedsel

▼

4 inborst

▼

11

▼

▼

▼

vallei

▼

politieke partij

▼

▼

1

plenty

Jezus Christus (afk.)

8

▼

giraffeachtig maalderij dier

6

knaap

bloeiwijze

familielid

2

rondreis

uitroep

aardappelschijfjes

▼

seintaal

10

12

▼

smeerstof

nagalm

▼

▼

▼

dagwijzer

tropische vis

▼

raap

▼

geknoei

▼

▼

strijkende liefkozing

▼

▼

▼

sluis voor schepen

▼

schoeisel

doening; artikel 21.

B-13 (Doorloper): Geschiedenis.

C-13 (Groeipuzzel): 1.

Biel - balie - labbei, 2. leus - sleur - Ulster, 3.

Oder - doren - modern, 4. iets - stier - estrik, 5. stee - these - ijsthee, 6. vlet - vliet - violet, 7. asla - atlas - alvast, 8. nest - nerts - nestor, 9. tien - tiend - Dintel, 10. rede - deern - engerd, 11. eest - steek - rekest, 12. soms - smoes mossel, 13. last - staal - albast, 14. orde - decor - record, 15. neet - tenen - centen, 16. Genk kreng - kering. Blois van Treslong, Lumeij van der Marck.

D-13 (Sommetjes): 1. clandestien, 2. plus, 3. rivier, 4. plus, 5. steen (10 + 4 + 1 = 15). 1. klavier, 2. maal, 3. Mozes, 4. maal, 5. bedrieger (4 x 6 x 3 = 72). 1572.

9

10

11

12

terdege 25 april 2012 95 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_094-095 95

12-4-2012 17:13:27

Stijlvol of sportief...

FRANK WALDER VAN AVENDONCK ROZES OF AVALON ROBERTO SARTO ELISA CAVALETTI HERMANN LANGE GERRY WEBER JOSEPHINE&CO MARCONA DONNA DUE GOLLÉ HAUG L’ ARGENTINA MCGREGOR ALAN RED MAYERLINE QUESTION SCARVA VENDUCCI PL-LAND VIA APPIA GAASTRA FRANSA ARMA MARK RABE TENCE ERFO SEDA

je vind het bij...

Dam 48 en 50 • Alblasserdam • tel. 078 - 6990145 D maandagmorgen gesloten • vrijdagavond koopavond

GRATIS PARKEREN VOOR DE DEUR

www.vlotdamesmode.nl – www.marlenejongemode.nl

incl. BTW

o W

Onze schoorsteenkappen worden gemaakt van zeer hoogwaardige materialen met een lange levensduur, zoals RVS en koper. taat om uw wen ijn in s ij z zetten in werkelijkhesen id. te Vanaf € 350,m

De Schoorsteenkapspecialist Gildeweg 8 Barneveld T 0342 - 42 44 36 www.deschoorsteenkapspecialist.nl info@deschoorsteenkapspecialist.nl

8-daagse reis al vanaf

Met Beter-uit naar Israël, bewezen de goedkoopste!

じじこ

Laat de Bijbel spreken, een ervaring voor het leven...

0172 48 48 48 • www.beter-uit.nl

96 terdege ● 25 april 2012

Pag 96.indd 1

12-4-2012 7:35:58

psychologie

Deze eerste bijdrage schrijf ik niet vanuit een concrete vraagstelling. Ik geef u een kijkje in de praktijk van mijn werk aan de hand van een casus. tekst Hilleke Hoekstra-Blok, eerstelijnspsycholoog NIP

E

erst even voorstellen: mijn naam is Hilleke HoekstraBlok, en ik ben vanaf 1998 werkzaam als psycholoog in de hulpverlening. Samen met enkele collega’s hopen we elk nummer in te gaan op een vraag van u als lezer. Voor de beantwoording ervan mogen we putten uit jarenlange ervaring met de behandeling van de meest uiteenlopende problemen, bijvoorbeeld angsten, dwang, burnout, trauma’s, stemmingsproblemen, relatieproblemen, levensfaseproblemen en persoonlijkheidsproblemen.

Met welke problemen een cliënt ook komt, hij/zij kan rekenen op respect en acceptatie en op mijn inzet om te ontdekken wat er speelt en te streven naar verbetering. We zien uit naar uw vragen.

beelden in het hoofd van overleden personen. De cliënt krijgt deze beelden voornamelijk ’s avonds als hij in bed ligt. Hij wordt hier angstig van en kan dan niet inslapen.

Hij heeft in zijn vorige werkomgeving een aantal collega’s verloren en een dierbaar familielid is in diezelfde tijd overleden. Er was toen geen tijd om hierover verdriet te hebben, te rouwen. Er moest gewerkt worden.

In de therapie staan we stil bij de betekenis die deze mensen hebben gehad voor de cliënt en maken we ruimte voor het verdriet over hun overlijden.

Dat helpt, de beelden blijven weg en daarmee verdwijnen ook de slaapproblemen. En als de beelden toch nog een keer opdoemen, schrikt hij er niet meer zo van. Hij snapt nu wat ze willen zeggen.

De man is blij met deze vooruitgang, maar houdt toch nog last van sombere buien zo nu en dan. Ik vraag hem om een tijdje zijn stemming bij te houden, door een paar keer per dag zijn stemming een cijfer te geven en tegelijkertijd bij te houden wat hij doet op een dag.

De sessie erna komt hij opgetogen binnen.

Door het bijhouden van zijn stemming en zijn activiteiten ontdekte hij al snel dat hij somber wordt als hij

Beelden van overledenen houden hem uit de slaap

„Wat heb ik toch een bijzonder vak” , denk ik niet voor de eerste keer. Voor me zit een stoere man, een dertiger, breed geschouderd, een ring in zijn rechter oor. De man is aan het revalideren na een korte, ernstige ziekte.

Lichamelijk gaat hij goed vooruit.

Maar hij heeft last van slaapproblemen en sombere buien. „Wat heb ik, en hoe kom ik hier van af?” Met deze vragen heeft hij zich naar mij laten verwijzen door zijn huisarts.

Ook bij deze cliënt blijkt weer eens hoe belangrijk het is om de klachten goed uit te vragen. De slaapproblemen blijken namelijk te bestaan uit

?

zichzelf overvraagt, te veel wíl doen, móet doen van zichzelf, en er geen rekening mee houdt dat hij (nog) niet ‘de oude’ is na zijn ziekte. Hij heeft nu goed zicht op wat wel en niet kan.

Hij is zo blij met dit simpele hulpmiddel, dat hij een tijd lang mijn beste PR-man wordt. Hij legt vrienden uit wat hem geholpen heeft en als hij er zelf niet uitkomt, verwijst hij hen door naar mij. Beiden zijn we blij dat hij in de therapie zoveel heeft weten te bereiken. En ik merk dat ik voor deze cliënt, die ik in mijn ‘gewone’ leven niet zo snel zou tegenkomen, veel bewondering heb. Wat is hij op een krachtige manier omgegaan met de tegenslagen in zijn leven. De ‘oude’ zal hij wel niet meer worden.

Hij is veranderd.

terdege 25 april 2012 97 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_097-097 97

12-4-2012 9:58:24

reportage

Friese Poptaslot doorstond de tand des tijds Het 15e-eeuwse Poptaslot, ooit Heringa State geheten, geldt als een parel in de kroon van Friese states en stinzen. De tuinen en een deel van het slot in Marssum zijn toegankelijk. Het door de laatste eigenaar gestichte gasthuis wordt nog steeds bewoond. tekst Jacqueline Doevendans foto’s Kalkhoven Journalistiek

98 terdege ● 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_098-101 98

12-4-2012 16:37:10

terdege 25 april 2012 99 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_098-101 99

12-4-2012 11:21:39

H

et Poptaslot wordt zes eeuwen geleden als stins gesticht door de familie Heringa. Door vererving komt het in 1603 in het bezit van het geslacht Eysinga. Als de verdedigingsfunctie vervalt, krijgt het de benaming state. De familie Eysinga breidt de Heringastate in 1631 uit tot zijn huidige vorm.

Na het overlijden van de laatste bewoonster verkopen de erfgenamen het huis in 1687 aan dr. Henricus Popta (1635-1712). Het slot gaat zijn naam dragen. Popta gebruikt het landhuis vooral als zomerverblijf. Na hem wordt het niet meer bewoond.

Gasthuis

Popta, een vermogende raadsheer voor Het Hof van Friesland, sticht vlak voor zijn overlijden naast zijn woonhuis een gasthuis voor armlastige weduwen. Zij mogen daar gratis

De vertrekken zijn ingericht in de stijl van de 17e en 18e eeuw

100 terdege â—? 25 april 2012

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_098-101 100

12-4-2012 11:21:55

ridderzaal

in wonen. Bij testament laat hij bepalen dat heel zijn vermogen gebruikt wordt voor de instandhouding van dit vrouwengasthuis. Hij brengt zijn bezittingen onder in een stichting.

Stichting en gasthuis bestaan nog steeds. Vier voogden zijn verantwoordelijk voor het slot en alleenstaande vrouwen wonen tegen een lage huurprijs in het gasthuis.

Museum en tuinen

Het Poptaslot is nu een museum. De vertrekken zijn ingericht in de stijl van de 17e en 18e eeuw. Op de bovenste verdieping staan nog twee bewerkte eikenhouten bedsteden uit 1540. De twee torens, het poortgebouw, de binnenplaats en de bedsteden zijn te bezichtigen.

De tuinen zijn meermalen opnieuw aangelegd, door verschillende ontwerpers. In 1735 maakt Valentijn Pommer een ontwerp voor een modelboomgaard in formele stijl.

Lucas Pieters Roodbaard wijzigt deze tuinaanleg in 1840 in een Engelse landschapsstijl. Daarvan zijn de grote boomgroepen nog overgebleven. Willem Cornelis de Groot voert in 1906 de stijl van het Poptaslot door in de tuin. Hij kiest voor een geometrische aanleg in architectonische stijl.

Adres: Slotleane 1, Marssum, tel. 058-2541231, www.poptaslot.nl

*

Addy de Jong, politiek redacteur bij het Reformatorisch dagblad

Voetnoot Het was een onvergetelijk drama, op de avond van 6 mei 2002, nu bijna tien jaar geleden. Pim Fortuyn, de man die dagelijks het nieuws beheerste, werd in koelen bloede neergeschoten.

De man die doorgewinterde politici als Melkert en Dijkstal van hun à propos bracht en die bezig was met een kansrijke opmars richting het Torentje, juist díe man liet die avond het leven…

Pim Fortuyn was niet zomaar iemand. Hij markeerde het einde van het paarse tijdperk. Dat, én de emoties rond zijn dood, zullen wel verklaren waarom de welbespraakte Rotterdammer in een KRO-programma in 2004 door 130.000 bellende en sms’ende kijkers tot “grootste Nederlander aller tijden” werd gekozen.

Toch was die typering je reinste kolder. Waarom zou in een lange, lange rij van betekenisvolle Nederlanders, van Julius Civilis tot Erasmus, en van Anthony van Leeuwenhoek tot Vincent van Gogh, nu juist de laat-20e-eeuwse Fortuyn de grootste zijn? Waarom zou een narcistische ruziezoeker, die in zijn leven maar weinig concreets tot stand bracht, al die andere grote namen overtreffen?

Vandaag een held, morgen vergeten

State of stins State is de Friese benaming voor adellijk slot. Een stins is een historisch landgoed (bouwwerk en terrein), waarvan de oorsprong teruggaat tot een eigenaar die lid was van de ridderschap in de provincie Friesland. Stins betekent steen. Het belangrijkste verschil met een state is dat een stins of woonburcht nadrukkelijk bedoeld is ter verdediging.

Als de verkiezing van 2004 iets laat zien, dan is het hoe vreselijk oppervlakkig en a-historisch de 21e-eeuwse mens oordeelt. Want vraag jonge mensen van nu naar Pim Fortuyn, en je zult aan velen van hen uit moeten leggen wie hij ook alweer was.

Roem is altijd al vluchtig geweest. Maar in onze tijd, met zijn mediagektes, nog eens te meer.

Vandaag een held, morgen vergeten. Dit jaar de “grootste Nederlander”, volgend jaar hoogstens een voetnoot in de geschiedenisboeken. addy@terdege.nl

terdege 25 april 2012 101 ●

\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_098-101 101

17-4-2012 16:07:16