In de regio West 8-4

VRIJDAG 8 APRIL 2022

IN DE REGIO Nieuws, bedrijfspresentaties, reportages en interviews uit Zuidwest-Nederland

Museum vol stoomtreinen bij Katwijk

Happen en Stappen bij het water

Kunstwerken in het Zilvermuseum

TEUNIS van NES radiateuren Groothandel

Reparatie

Westeinde 7

Fabricage

4481 BT Kloetinge

+31 113 216261

peter.tvn@zeelandnet.nl

Molens, treinen en een smid Maarten Dijkstra

V

alkenburg (Z-H), Alblasserdam, Schoonhoven en Haastrecht – ze liggen allemaal in de regio waar dit magazine verschijnt: in West-Nederland. In elk van die plaatsen is iets bijzonders aan de hand. Schrijvers Gert Janssen, Bastiaan van Soest en Dick den Braber schrijven erover. Het leuke is: je kunt in hun voetsporen treden om te ervaren wat zíj ervaarden.

Gert bezocht museum ”Stoomtrein Katwijk Leiden” in Valkenburg (Z-H). De medewerkers werken hard om de laatste stukken spoor aan te leggen, zodat bezoekers straks helemaal rond het Valkenburgse Meer kunnen rijden. Wie een goed beeld van de grootste verzameling van smalspoorlocomotieven en -wagons ter wereld wil krijgen, moet daar wel serieus de tijd voor nemen, adviseert Gert.

Bastiaan maakte „een ontspannen wandeling” van Happen en Stappen bij de beroemde molens van Kinderdijk. Hij ontmoette op zijn 12 kilometer lange tocht zwanen, een purperkoet en natuurlijk molens, veel molens. Gelukkig was er koffie met gebak vooraf en mosterdsoep achteraf om de wandeling ontspannen te houden.

Dick leerde tijdens een rondleiding door voormalig stoomgemaal Haastrecht hoe de Lopikerwaard en Krimpenerwaard geschikt zijn gemaakt voor landbouw. Hij ontdekte ook dat het droogleggen van de veengrond zijn prijs had: doordat de drijfnatte laag van deels verteerde veenplantjes oxideerde, is de bodem in al die eeuwen 4 meter gezakt. En hij klinkt nog steeds in.

Even verderop, in Schoonhoven, maakte Dick een andere rondleiding mee: langs een expositie in het Zilvermuseum. Hij stuitte er onder meer op het geheim van de smid. Wat dat is? Misschien staat het antwoord in het artikel. Of zou de smid zijn geheim mee het graf in hebben genomen?

Reformatorisch Dagblad

3

In de Regio

4

8 april 2022

VRIJDAG 8 APRIL 2022

Bolvormige figuren in het Zilvermuseum

Advertorials De fietsen van Ambacht 23

pagina 8

Advertenties

Happen en stappen bij Kinderdijk pagina 16

Teunis van Nes 2 | Piano Select 6 | Verhoeven 6 | Morgana de Heer 7 | Royal Kids Home 10 | Ned. Ver. Zondagsrust 12 | Voorbrood Meubelen 14, 15 | VEGO 18 | Graphorn 20 | De fietsen van Ambacht 22 | Diepeveen 24, 25 | De Meulebarg Camping 28 | Duifhuizen 28 | Albeka 30 | VMB Automation 32, 33 | De Beeldentuin 34 | ’t Edelhert 34 | Terdege 35 | Nederlof Mode 38 | Autobedrijf Noteboom 39 | HC Dakbehandeling 40

Unieke stoomtreinen bij Katwijk pagina 26

Colofon Deze bijlage is een uitgave van het Reformatorisch Dagblad, Postbus 613, 7300 AP Apeldoorn.

Directie: C. Heutink | Commerciële zaken: C.Th. Hovius | Tekst: EMG Mediaproducties | Vormgeving: Heidi Aalbers | Beeld omslag: Unsplash

Bezoek onze showroom: H.A.Lorentzstraat 120 3331EE Zwijndrecht

VERKOOP

www.pianoselect.nl info@pianoselect.nl 078 612 7088

ONDERHOUD & REVISIE

STEMMEN AAN HUIS

Piano Select is meer dan alleen een pianohandel. Binnen ons familiebedrijf hebben wij een grote passie voor vakmanschap en muziek. Wij leveren kwaliteitsinstrumenten voor een betaalbare prijs, van nieuw tot gereviseerde occasions. De werkzaamheden worden uitgevoerd door onze eigen vakmensen, ook bij klanten thuis.

Van een stembeurt tot complete revisie, u kunt bij ons terecht!

Als klant heeft u direct contact met technici die ook als pianodocent actief zijn. Zo kunnen wij u uitgebreid adviseren, van beginnend pianist tot gevorderd fijnproever. Wij vinden het prachtig om instrumenten na uren werk in topstaat terug te brengen, en pianisten en luisteraars te laten genieten van de schoonheid van muziek.

WEBSHOP

Volg onze mooie projecten, tips en advies op LinkedIn, Facebook en Instagram VAKMANSCHAP | KWALITEIT | SERVICE

Ontdek jouw SLAAP-DNA®

Ook elke dag uitgerust wakker worden?

van 2555,- voor

1917,

00

Boxspring Verdal (vlak) Ondersteuningsniveau 1/5 (SZ2100).

Afmeting 180x200 cm. Inclusief pocketveermatrassen en koudschuim topper.

Jouw specialist in slaapoplossingen en kasten • Maak optimaal gebruik van de ruimte in jouw huis • Deskundige adviseurs • Hoogwaardige en duurzame materialen • Eén contactpersoon voor advies, inmeten, ontwerp en montage

Morgana de Heer H.I.Ambacht Veersedijk 89 078-6813447 www.morgana.nl

Goed en gezond slapen

In de Regio

Maquette van bietentransport per smalspoor. beeld Vidiphoto

Peter Soonius in een replica van een treinwagon. beeld Vidiphoto

Spoormuseum bouwt aan toekomst

Gert Janssen

D

at de nieuwe, professionele uitstraling van het verbazingwekkend grote en boeiende museumcomplex voor de opening van het nieuwe seizoen –en dat is met Pasen– helemaal gereed zal zijn, verwacht woordvoerder en communicatiemedewerker Peter Soonius eigenlijk niet. Daarvoor moet er te veel gebeuren; zelfs de 140 enthousiaste vrijwilligers die er soms driemaal in de week aan het klussen zijn, gaan dat niet voor elkaar krijgen.

Het onderhoud en de restauratie van twee stoomtreinen en een aantal diesellocomotieven in de grote werkplaats gaat ondertussen ook gewoon door. Buiten wordt er op de zaterdagen hard gewerkt aan de laatste 200 meter spoor om straks helemaal rond het Valkenburgse Meer te kunnen rijden.

Wie een goed beeld van de grootste verzameling van

8

smalspoorlocomotieven en -wagons ter wereld wil krijgen, moet serieus de tijd nemen op het 2,5 ha. grote terrein. En het gebied wordt in de nabije toekomst nog groter: er zijn plannen voor een buitenspeelterrein van 0,6 ha en een speciaal spoor waar stoomtreinen op kunnen rijden. „Engelse spoorwegpioniers kozen voor een spoorwijdte tussen de spoorstaven van 1435 mm (4ft 8,5 inch) . Deze spoorwijdte heeft zich ontwikkeld tot een wereldwijde standaard en wordt daarom normaalspoor genoemd.

Elke spoorwijdte die kleiner is, noemen we smalspoor”, doceert Soonius. „Smalspoor is lichter en dus goedkoper. De Fransman Paul Decauville ontwikkelde vanaf 1875 een demontabel railsysteem met bijbehorende lichte locomotieven en lorries. Ze werden vaak lokaal gebruikt voor transport van bouwmaterialen, bijvoorbeeld bij de aanleg van dijken en wegen. Dat was nodig omdat er voor 1950

8 april 2022

Boven: Het nagebouwde smalspoorstation van Doetinchem. Onder: Vrijwilligers aan de koffie. beelden Vidiphoto

In het vernieuwde museum Stoomtrein Katwijk Leiden wacht stoomloc 13 Silvolde op passagiers. Daaromheen bouwen tientallen vrijwilligers aan een nieuwe inrichting. Zaterdag 17 april start het rijseizoen en komen de eerste bezoekers kijken.

Reformatorisch Dagblad

9

me

ds Ho i K l a y o R zoekt

h c s i g o g Peda ers k r e w e med

Herken jij je in dit profiel?

Reageer dan snel!

Wat wij jou bieden: • Vaste uren direct op contract

Samenwerken

salaris conform CAO Kinderopvang

Overzicht

• Een jaarcontract met uitzicht op een vast contract

Proactief

• Interne en externe scholing Liefdevol

diverse mogelijkheden voor opleidingen en cursussen

Flexibel Bij Royal Kids Home doet iedereen ertoe, gaan we respectvol met elkaar om en ondersteunen wij elkaar.

Uiteraard is er ook ruimte voor persoonlijke ontwikkeling.

Ben jij op zoek naar een uitdagende baan waarin jouw kwaliteiten en initiatieven erg belangrijk zijn?

Dan komen wij graag met jou in contact!

Stuur een mail met CV én motivatie t.a.v. de directie naar solliciteren@royalkidshome.nl

Ook werken bij Royal Kids Home?

Scan de QR-code en bekijk al onze actuele vacatures. Of kijk op www.royalkidshome.nl/vacatures

eigenlijk geen goed alternatief was om op moeilijk begaanbare en slecht bereikbare terreinen spullen te brengen. Er waren zelfs bedrijven waar je als onderneming je eigen smalspoor met rails en voertuigen kon huren. Het materiaal was relatief licht en kon dus snel aangelegd worden. Een raam, dat is een stuk spoor met dwarsligger, kon bijvoorbeeld met zes man getild worden. Daarnaast werd het smalspoor ook gebruikt voor het personenvervoer tussen dorpen op het platteland, maar ook in bijvoorbeeld de Limburgse kolenmijnen.

Net zo divers als het materiaal is de achtergrond van de mannen en de paar vrouwen die hun schouders onder het voortbestaan van het museum zetten. „Van timmerman tot jurist en van schilder tot arts. En alles wat daar tussen zit. Iedereen houdt van treinen, net zoals het publiek dat hier komt. Stoomtrein Katwijk Leiden bestaat al 52 jaar. Er zijn nu nog vrijwilligers van het eerste uur actief. Een aanzienlijk deel van de vrijwilligers is al drie, vier of zelfs vijf decennia aan het werk in of rond de werkplaats.”

Smederij De motivatie van het vrijwilligerskorps wordt mede veroorzaakt doordat vrijwel alles in eigen beheer kan worden vervaardigd. „Pal naast het binnenmuseum hebben we een werkloods met een timmerwerkplaats, schildersruimte, draaibanken, smederij enzovoort.

Sommige machines zijn aangeschaft door de mensen zelf. Ook zijn er wagons en locomotieven eigendom van vrijwilligers. Buiten hebben ze een stukje Westland nagebouwd, met een kas waarin druiven worden gekweekt. Dat wordt beheerd en onderhouden door een

Stoomloc 13 Silvolde in het nieuwe binnenmuseum. beeld Vidiphoto

Dieseltreinen Al relatief snel werden stoomlocs vervangen door dieseltreinen, vertelt de museumwoordvoerder. „Tijdens de Eerste Wereldoorlog, bij de slag aan de Somme in 1916, gebruikten de Fransen al diesellocomotieven om mensen en materiaal naar het front te brengen. De pluimen van stoomtreinen kon je namelijk vanuit de verte zien. Niet handig in een oorlogssituatie. De diesellocs waren bovendien gepantserd.”

Zo’n versie ontbreekt nog in het Valkenburgse museum. Maar dat zo’n ‘oorlogstrekpaard’ ooit wordt toegevoegd aan de verzameling, is bepaald niet ondenkbaar, want de collectie groeit nog steeds. Inmiddels staat de teller op 19 stoomlocomotieven, 108 diesellocs en honderden wagons en wagens in allerlei soorten en maten.

Veel materieel is inmiddels gerestaureerd en rijvaardig. Andere voertuigen wachten nog op restauratie, herstel of onderhoud. En daar zijn de vrijwilligers nog tot in lengte van jaren zoet mee. De restauratie van een stoomlocomotief neemt bijvoorbeeld enkele jaren in beslag. Maar het enthousiasme is er niet minder om.

Serieuze liefhebbers hebben zeker een dag nodig om alles te bekijken

Reformatorisch Dagblad

11

g van de Z on da g us

Zondagsh eil igi n

g

ed

n de te

se Verenigin and gt ot e rl

erin

sr

Wat is de rustdag u waard?

rd vo be

N

Allerlei wetgeving in ons land draagt eraan bij dat de zondag meer en meer als een gewone dag wordt gezien. De 24 uurseconomie lijkt zich alleen maar uit te breiden. Om verschillende redenen is hier weerstand tegen.

De Vereniging Zondagsrust is ervan overtuigd dat het onze plicht is om op te komen voor de rust op en de heiliging van de dag des Heeren.

Dat doen we op diverse manieren:  Wij zoeken contact met mensen die de zondagsrust niet in acht nemen, via brieven of persoonlijke gesprekken.  Wij geven voorlichting over ons werk, bijvoorbeeld op scholen en verenigingen.  Wij verlenen juridische bijstand en geven advies bij o.a. procedures tegen evenementen op zondag.

Daarom, wat is de zondag als rustdag ú nog waard?



Wilt u ons steunen in ons werk?

Word vandaag nog lid (dit kan al vanaf 1 euro per jaar).

Geef uw gegevens vandaag nog door.

Fred. van de Paltshof 15 | 3911 LA Rhenen | 0317 61 43 98 | info@zondagsrust.nl | www.zondagsrust.nl Vereniging Zondagsrust is ANBI -gecertificeerd RSIN: 004629875 | IBAN: NL98 INGB 0000 8786 28

echtpaar. Het spoor loopt langs de kas. In het Westland werden gewassen vroeger met platte elektrokarren getransporteerd over smalspoor.” Op de bovenverdieping van het binnenmuseum-in-aanbouw is dat nog beter te zien. Daar tonen professionele diorama’s en modelbanen de alledaagse transportpraktijk van vroeger in binnen- en buitenland.

Historisch Railvervoer Nederland De tijd dat de Nederlands (smal)spoormusea op dezelfde historische stukken aasden, behoort inmiddels vrijwel tot het verleden, vertelt Soonius. „In de beginjaren van dit soort clubs had je nogal eens het recht van de sterkste en zaten ze als aasgieren achter het materieel dat beschikbaar kwam aan. Nu is er een overkoepelende organisatie, Historisch Railvervoer Nederland, waar vrijwel alle spoormusea lid van zijn.

Er wordt tegenwoordig onderling veel geruild en wat te veel of overbodig is, wordt geschonken aan collega’s. De wederzijdse contacten zijn goed en we gaan ook regelmatig bij elkaar op bezoek. Ja, dan wordt er natuurlijk de hele dag over treinen gesproken...”

Veel vrijwilligers zijn inmiddels aardig op leeftijd. Het aantal jongeren dat op het museumpark de handen uit de mouwen steekt, is lager dan vroeger. Toch is de situatie niet hopeloos. „De jongste is veertien jaar en veel jongelui doen hier werkervaring op. Ze krijgen het vak eigenlijk overgedragen van de ouderen. Het aantal vrijwilligers neemt ook nog steeds toe.”

Nu al trekt het museum veel (buitenlandse) vakantiegangers die op de campings en vakantiehuisjes langs de kust verblijven. In totaal weten jaarlijks zo’n 25.000 belangstellenden de dagattractie te vinden, onder wie veel gezinnen met kinderen uit de regio. De gemoti-

veerde vrijwilligers komen van heinde en ver. Ook het bezoekerspotentieel is wat de stichting betreft bovenregionaal. Na de professionaliseringsslag zal het aantal betalende gasten flink toenemen, is de verwachting.

En dat is ook nodig, want exploitatie, onderhoud en aankoop van materiaal kost de nodige euro’s. „Het hele museum draait eigenlijk op de inkomsten van de kaartverkoop. Voor bijzondere restauratieprojecten proberen we fondsen aan te boren. Daarnaast ontvangen we legaten. Er zijn nogal wat mensen die het spoor een warm hart toedragen. Omdat we de grootste collectie hebben, komen hier hobbyisten uit de hele wereld.”

De entreeprijs van het rijdende museum in Valkenburg is inclusief een ‘treinreis’ van ruim 1 kilometer met een stoomtrein en een net zo lang traject in wagons die worden voortgetrokken door een diesellocomotief.

Maar ook dit traject krijgt een flinke upgrade. Er wordt volop gewerkt aan een route rond het hele Valkenburgse Meer. Daarmee wordt de spoorlengte verdubbeld.

Stevige ‘dame’ Bij de enorme, sissende gevaarten van het normaalspoor vallen de negentien kleinere smalspoorstoomlocs van slechts zo’n 20 pk in het niet. Hoewel...

Stoomloc 7 uit 1916 is met een lengte van bijna 6 meter, een gewicht van 12,5 ton en 70 pk een stevige ‘dame’. Ze is dan ook een van de grootste exemplaren in de collectie. En zo staan er meer bijzondere machines in de diverse loodsen. Serieuze liefhebbers hebben zeker een dag nodig om alles te bekijken. Ook voor gezinnen met kinderen staat het kindvriendelijke museum garant voor een boeiend dagje uit. In het museum is zelfs een grote kindercorner waar de jeugd zelf met treinen kan spelen.

Ontstaan In 1970 wordt de Nederlandse Smalspoorweg Stichting (NSS) opgericht. Net op tijd om de laatste stoomlocomotieven in veiligheid te kunnen brengen, schrijft het museum. Al vanaf het begin van het bestaan is het de bedoeling om al het materieel rijdend aan het publiek te tonen. In de duinen bij Katwijk ligt op dat moment het smalspoornet van de Leidsche Duinwater Maatschappij (LDM). Daar wordt vanaf 1973 op gereden.

Echter... het aantal locs en rijtuigen en de collectie aan foto’s, boeken en oude gereedschappen blijft groeien en al snel

wordt de loods op het LDM-terrein te klein. Vervolgens ontstaat het idee om een smalspoormuseum in te richten. Die mogelijkheid krijgt de stichting op een terrein aan het Valkenburgse Meer. Eind 1992 verhuist alles naar de nieuwe locatie.

Stoomtrein Katwijk Leiden is de grootste en oudste organisatie in Nederland die zich specifiek heeft toegelegd op het behoud van smalspoormaterieel. De collectie is niet alleen de grootste ter wereld, maar is ook een goede afspiegeling van de terreinen waarop het smalspoor ooit actief was.

Reformatorisch 8 april 2022 Dagblad

13

STOEL SOHO € 295,-

STOEL RAY V.A.€ 255,-

DE BESTE SERVICE

TEGEN SCHERPE PRIJZEN 100% NEDERLANDS VAKMANSCHAP

BANK 2,5 ZITS

FAUTEUIL LAAG

FAUTEUIL HOOG

IN LEER V.A. € 2.375,-

IN LEER V.A. € 1.295,-

IN LEER V.A. € 1.395,-

Dorpsstraat 119 (0180) 63 11 11 Geopend 9:00-18:00, vrijdag tot 21:00 2761 AN Zevenhuizen voorbrood.nl zaterdag 10:00-17:00

In de Regio

16

8 april 2022

VRIJDAG 8 APRIL 2022

Het weer is Hollands: een blauwe lucht, de hele dag zon en een fris briesje. beeld Bastiaan van Soest

Vanaf de ”Prinses Beatrix” zijn de molens van Overwaard goed te zien. beeld Bastiaan van Soest

Wandelen door oneindig laagland Hollandse molens in een Hollands landschap, een strakblauwe lucht en de voorjaarszon: alle ingrediënten zijn aanwezig voor een ontspannen wandeling van Happen en Stappen bij de beroemde molens van Kinderdijk.

Bastiaan van Soest

H

et concept van Happen en Stappen is eenvoudig: je maakt een wandeling en onderweg eet en drink je bij verschillende restaurants. De organisatie heeft meer dan zestig routes in Nederland en België uitgezet, in lengte variërend van 7 kilometer (Stappen door de Sahara van Soest) tot 29 kilometer (Stappen over de Sallandse Heuvelrug). Uit die zestig routes kiezen we een route in West-Nederland: ”Wandelen langs de molens van Kinderdijk”. Hollandser kan het niet worden.

Op de site van Happen en Stappen wordt duidelijk dat

de 12 kilometer lange wandeling een populaire route is: de wandeling langs de molens telt maar liefst 289 evaluaties. De aanbevelingen van de wandelroute zijn lovenswaardig: „Schilderachtiger Hollandse landschappen vind je niet” en „Prachtige omgeving, rolstoelvriendelijk en fijne wandeling als er honden mee gaan.”

Waterbus Het weer is op deze voorjaarsdag in maart ook Hollands. Een blauwe lucht, de hele dag zon en een fris briesje, ideaal weer om dit stukje UNESCO Werelderfgoed (zie kader) te gaan bekijken. De start van de wandeling is in Alblasserdam, bij restaurant het Wapen

Gezocht!

COMMERCIEEL MEDEWERKER

BINNENDIENST Bedrijfsprofiel Vego is een leverancier van tuinmaterialen zoals tuintegels, tuinhout en tuinverlichting.

Wij leveren aan hoveniers, aannemers en particulieren. Iedere dag maken wij met ons team klanten blij met de mooiste tuinproducten.

Omschrijving

Ben jij fulltime beschikbaar en een teamspeler? Dan zijn wij op zoek naar jou.

Wij bieden je een marktconform salaris met goede arbeidsvoorwaarden binnen ons bedrijf waar sfeer, behulpzaamheid en eenheid de kernwaarden zijn. Samen aan de slag? om onze klanten te voorzien van de juiste tuinmaterialen!

Jij vindt het van nature oprecht leuk om mensen aan te spreken, verder te helpen en te zorgen voor goed advies over onze tuinmaterialen. Je bent enthousiast, gedreven en stressbestendig.

Wij vragen • Iemand met goede communicatieve

Daarnaast ben je medeverantwoordelijk voor het opstellen van offerte-aanvragen, orders en het afhandelen van aankopen bij de balie. Het onderhouden van de winkel en bijhouden van de voorraden in de winkel behoort ook tot je functie. Indien nodig zul je bijspringen bij andere voorkomende werkzaamheden.

•

Samengevat: een zeer actieve en

Neem contact op met Corjan Wemmenhove: Wemmenhove: cw@vegonumansdorp.nl

gevarieerde functie!

•

• • •

vaardigheden zowel mondeling als schriftelijk; Iemand die goede computerkennis en -vaardigheden heeft (o.a. Word en Excel); Iemand die stressbestendig en flexibel ingesteld is; Iemand die commercieel ingesteld is; Iemand met minimaal MBO- werk- en denkniveau; Iemand die kennis en inzicht heeft van snel rekenen.

Interesse?

ZWIJNDRECHT DORDRECHT NUMANSDORP

Vego Numansdorp I Industriestraat 25 I 3281 LB Numansdorp www.vegotuinmaterialen

VRIJDAG 8 APRIL 2022

van Alblasserdam. De serveerster van het restaurant ontvangt ons met koffie en gebak. We krijgen de geplastificeerde route van de wandeling in handen gedrukt en kunnen vol goede moed beginnen.

Binnen een paar minuten na vertrek lopen we over de Oost Kinderdijk, langs de rivier de Noord. Afgezien van een enkele wandelaar en paar meeuwen is het erg rustig. Over het water komt de waterbus uit de richting van Kinderdijk ons tegemoet. Rechts ontwaren we het Lammetjeswiel, een recreatieplas van zo’n 100 bij 200 meter. Het wiel –een soort kolk– is ontstaan bij de dijkdoorbraak van 1373 en fungeert nu als natuur- en recreatiegebied.

Na een paar honderd meter steken we de weg over en vervolgen we onze wandeling door een prachtig natuurgebied. Volkstuintjes met schuchter groen, geiten in het gras en ooievaars op zoek naar eten, het is er allemaal. Ondertussen lopen we een gedeelte van de wandeling die is aangegeven met wandelknooppunten waarbij het zaak is om de paaltjes goed in de gaten te houden.

Museummolen Wandelend, dwars door een woonwijk, staan we ineens aan de Middelwetering. De eerste molens van Kinderdijk doemen in de verte voor ons op. Ondanks het toch wel stevige briesje draaien er maar twee van de negentien molens. Terwijl we stevig doorstappen richting Kinderdijk kruisen twee zwanen ons pad en zien we steeds meer wandelaars richting de beroemde molens gaan. We lopen de Molenkade op. Links staan de acht bakstenen windmolens van voormalig waterschap Nederwaard. Stuk voor stuk forse molens, op regelmatige afstand van elkaar. Molen 8 –alle molens

Het Lammetjeswiel is ontstaan bij de dijkdoorbraak van 1373 zijn genummerd– is evenals een aantal andere molens bewoond en niet te bezoeken. Bordjes in diverse talen laten het de wandelaar duidelijk weten. Molen 2 is een bijzondere molen: museummolen Nederwaard. Het blijkt een van de twee molens te zijn die vandaag in bedrijf zijn. Het museum is open en via een heuse ophaalbrug komen we er aan. Een deel van het gebouw is strategisch afgezet, de wieken suizen op volle vaart net voor de molen langs. Een klap van zo’n molenwiek zou een mens slecht bekomen.

De molenaar van destijds woonde met zijn hele gezin in de molen. Gezinnen met tien kinderen waren geen uitzondering. Ze vonden allemaal op de verdiepingen van de molen een plekje. De grondzeiler, een windmolen die vanaf de grond bediend kan worden, uit 1738 is het voormalige huis van de bekende molenaarsfamilie Hoek. In de molen vind je een woonkamer, bedstedes en een uitstalling van molenaarskleding. Het uitzicht door de kleine ruitjes van de molen is prachtig. De heldere blauwe lucht, het buigende riet en de slagschaduw van de wieken, het maakt allemaal een onuitwisbare indruk.

Binnen in de molen klinkt het rommelende geluid van het grote, ronddraaiende scheprad. Dit waterrad, met een diameter van 6,30 meter, had in vroeger tijd als

Werelderfgoedlijst Unesco De 19 molens van Kinderdijk staan op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Op deze lijstvan het werelderfgoedcomité van de Organisatie der Verenigde Naties voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur (Unesco) staan ruim 1100 erfgoederen, verspreid over 167 landen. Het verdrag uit 1972 heeft als doel om „erfgoed dat van unieke en universele waarde is voor de mensheid” beter te bewaren voor de toekomstige generaties.”

Museummolen Nederwaard

Bekende werelderfgoederen zijn onder meer de Grand Canyon in de Verenigde Staten, de piramides van Gizeh in Egypte en de Masada in Israël.

In Nederland werd als eerste het voormalig eiland Schokland op de lijst gezet. In 1995. De Kinderdijkse molens kwamen in 1997 in aanmerking voor een vermelding. Recent –in 2021– kwamen de Koloniën van Weldadigheid en de Grenzen van het Romeinse Rijk op de Werelderfgoedlijst terecht.

Sterk in Groen en Infra Graphorn Groen- en Infraprojekten B.V. uit Ridderkerk is van alle markten thuis. Of het nu gaat om de aanleg van een daktuin, het onderhoud van groenvoorziening of het ontwerp, aanleg en onderhoud van infrawerken, Graphorn doet het allemaal. Het personeel is gedreven om een project naar alle tevredenheid af te ronden en dat onder toeziend oog van directie en hoofduitvoerders.

U maakt hieronder kennis met één van de hoofduitvoerders, Sjaak Veldhoven.

Stel jezelf eens voor!

Mijn naam is Sjaak Veldhoven, 38 jaar jong en sinds 3 jaar werkzaam bij Graphorn. Na de middelbare school heb ik de timmeropleiding gedaan en werkte ik in de vakanties bij een groenbedrijf. Na mijn opleiding ben ik bij een hoveniersbedrijf gaan werken en heb ik binnen dit bedrijf de studie MBO 4 Groen en Natuur gedaan. 13 Jaar geleden begon ik als assistent groenonderhoud en in de loop der jaren heb ik mooie stappen gemaakt tot groenmedewerker, voorman, assistent projectleider en projectleider. Na 10 jaar was ik op zoek naar een andere uitdaging en ben ik terecht gekomen bij Graphorn.

Waarom heb je voor de functie van hoofduitvoerder gekozen?

De leukste kanten zijn vooral het aansturen van het buitenpersoneel met hun eigen persoonlijkheden en omdat onze opdrachtgevers voornamelijk uit de zorgsector komen, blijft het uitdagend om op sociaal niveau te schakelen. Elke dag zit vol uitdagingen om onverwachte problemen op te lossen, dus geen enkele dag is hetzelfde qua werkzaamheden.

Wat maakt Graphorn tot een goede werkgever?

Graphorn staat bekend om het snelle handelen, snel beslissen, logische keuzes maken en we werken in harmonie samen met onze opdrachtgevers, die we daardoor volledig ontzorgen.

Wat zou je tegen toekomstige collega’s willen zeggen?

Bij Graphorn zoeken wij de balans tussen hard en logisch werken. Daarom luisteren wij ook naar jou als ideeën goed zijn. Samen maken wij het werk en het bedrijf staat open voor persoonlijke ontwikkeling door bijvoorbeeld opleidingen en cursussen.

Vacatures o.a.: - meewerkend voorman GROENVOORZIENING - meewerkend voorman INFRASTRUCTUUR Voor meer informatie: www.graphorn.nl

Mandenmakerstraat 20 • 2984 AS Ridderkerk • 078-6772522 info@graphorn.nl • www.graphorn.nl

VRIJDAG 8 APRIL 2022

doel het water van de laaggelegen polder omhoog te pompen. Het waterrad overbrugt een hoogteverschil van wel 140 centimeter. De molens van Kinderdijk zijn gebouwd om de afwatering van de Alblasserwaard te verbeteren.

Toeristen Buiten zetten de eerste buitenlandse toeristen zichzelf op de foto, met op de achtergrond de molens. De serveerster bij Partycentrum De Klok in Kinderdijk signaleert dat het toeristenseizoen weer aantrekt. „Het gaat allemaal weer beginnen. Toeristen uit alle delen van de wereld zien we weer, maar ook veel dagjesmensen uit Nederland. Geregeld hebben we dertig boekingen van Happen en Stappen op zaterdag. Het mag en het kan gelukkig ook weer.” De mosterdsoep met brood smaakt goed na een wandeling van zes kilometer.

De terugweg verloopt deels via hetzelfde parcours. Vanaf de museumwinkel vertrekt ieder half uur een rondvaartboot. Bij de toegangsprijs van museummolen Nederwaard hoort ook de mogelijkheid om een deel van de molens vanaf de boot te bekijken. Vrijwilligers varen met de ”Prinses Beatrix” over het water van de Hoge Boezem.

Aan de linkerzijde van het water staan de molens van Overwaard, ook weer genummerd van 1 tot en met 8.

Uitstappen kan bij de al eerder bezochte molen Nederwaard en bij museummolen Blokweer, een wipmolen, oorspronkelijk gebouwd in 1630. Het is de enige van de negentien molens die niet in Kinderdijk staat, maar in Alblasserdam. Overigens was er ooit nog een twintigste molen, de Oude Molen. In 1945 stortte die in vanwege een gebroken as. In 1957 werd het bouwwerk gesloopt, alleen de fundamenten restten nog.

Ondertussen zijn we uitgestapt en vervolgen we onze wandeling over de Middelkade. Links liggen de acht met riet bedekte windmolens van Overwaard, rechts ontrolt zich het vlakke polderlandschap.

Purperkoet Net voor we terug zijn bij het eindpunt, waar de lunch wacht, stuiten we bij een bruggetje over het water op een wandelaar met een vogelkijker. In het riet blijkt een zeldzame purperkoet te zitten. Zichtbaar op zijn gemak bouwt de vogel aan een nest in de rietkraag. De purperkoet komt normaliter voor in Spanje en Portugal. Toen het beest in december vorig jaar bij Kinderdijk gespot werd, kwamen tientallen vogelaars ernaartoe om de vogel op de gevoelige plaat vast te leggen. Die drukte is duidelijk voorbij en we hebben alle tijd om de in donkerblauw en paars verenkleed gestoken vogel met zijn grote, felrode snavel te bewonderen.

Ondertussen hebben de toeristen en wandelaars de wandelwegen rond de bekende molens van Kinderdijk weer gevonden en heeft de inheemse vogel het goed naar zijn zin op een plaats waar de Hollandse historie nog zo zichtbaar aanwezig is.

De Kinderdijk telt negentien molens. beeld Bastiaan van Soest

In het riet blijkt een zeldzame purperkoet te zitten Happen en stappen Happen en stappen biedt in Nederland en België meer dan zestig wandelroutes aan. Deze wandeletappes variëren in lengte van 7 tot 29 kilometer. Het is mogelijk om voor een ochtend- of een middagwandeling te kiezen. Bij ieder arrangement zijn twee eetgelegenheden betrokken. Het ochtendarrangement sluit af met een lunch en kost € 21,95. De middagwandeling heeft een diner aan het einde van de wandelroute en kost € 27,95. In beide gevallen zijn de prijzen exclusief drankjes. Voor iedere route geldt dat bij beide restaurants gestart kan worden.

In de afgelopen jaren wandelden zo’n 25.000 mensen een route van Happen en stappen. De gemiddelde beoordeling van de wandelroutes is een 8,2 op basis van ruim 7000 evaluaties. Voor wie liever op de fiets de omgeving verkent, is er ”Happen en trappen”: hetzelfde concept, maar dan voor fietsers. Zie voor meer informatie: www.happenenstappen.nl.

Een geschikte fiets voor iedereen!

EEN (ELEKTRISCHE) FIETS IN BIJNA IEDERE PRIJSKLASSE!

vanaf € 1299,-

met Bosch middenmotor scherp geprijsd

nu € 2249,-

VOGUE BASIC

GAZELLE ORANGE C7+ HMB

PRIJS: Met 3 versnellingen €1299,Met 7 versnellingen €1399,ACCU: 468wh LG accu VERSNELLINGEN: Shimano nexus 3 FRAME: aluminium + verende vork en zadelpen ONDERSTEUNING: 5 niveau’s, digitaal LCD display KLEUREN: mat zwart, mat grijs, blauw en groen.

PRIJS: Van €2499,- voor €2249,ACCU: Bosch 300 VERSNELLINGEN: Shimano nexus 7 Met de Bosch Active Line (40 Nm) fiets je moeiteloos door het verkeer. De lage plaatsing geeft de fiets een uitstekende wegligging en wendbaarheid. Deze motor is erg geschikt voor in de stad of in licht glooiend terrein.

TEGEN INLEVERING VAN DEZE BON DIT KETTINGSLOT VAN €33.95 VOOR €25,De AXA Absolute 5-110 is een ketting voor dagelijks gebruik, uitermate geschikt om uw fiets kort tot middellang te parkeren of om als tweede slot te gebruiken.

DE FIETSEN VAN AMBACHT Veersedijk 55 Hendrik-Ido-Ambacht

DE FIETSEN VAN CAPELLE Stationsplein 18 C Capelle aan den IJssel

>> MEER INFORMATIE EN ACTUELE AANBIEDINGEN:

ACTIE € 25,-

GIANT STORE RIDDERKERK Dijkje 87-89 Ridderkerk

DEFIETSENVAN.NL

Advertorial

Kwalitatieve fietsen en goede service B

ij de winkels van De Fietsen Van vindt u een groot assortiment fietsen van alle A-merken in de fietsenbranche. Wat betreft A-merken worden fietsen van Gazelle, Sparta en Batavus veel verkocht, maar De fietsen van Ambacht heeft naast de bekende merken nu ook voordeligere kwalitatieve merken in het assortiment. Mede-eigenaar Marius Mudde: „Bij ons vindt u fietsen in iedere prijsklasse. We verkopen zowel elektrische fietsen als gewone fietsen.

Ook voor scholieren hebben we geschikte elektrische fietsen, zoals Cortina Transport. Liever geen nieuwe fiets? In onze winkel in Hendrik-Ido-Ambacht hebben we zo’n vierhonderd tweedehandse fietsen op voorraad.” Behalve in Hendrik-Ido-Ambacht heeft De Fietsen Van ook winkels in Capelle aan den IJssel en Ridderkerk.

Service Naast het uitgebreide assortiment, krijgt de klant ook een uitgebreide service bij De Fietsen Van. Marius: „Bij onze winkels hebben we een professionele werkplaats. Onze mannen repareren en onderhouden de fietsen vakkundig, zodat de klanten er langer plezier van hebben. Wij vinden het een uitdaging om het ouderwetse fietsenmakersvak weer in de praktijk te brengen.” Behalve de reparatieservice heeft De Fietsen Vant ook een haal- en brengservice. De mannen van de fietsenzaak repareren kleine mankementen, zoals een lekke band, bij u voor de deur. Is het probleem groter dan gedacht? Dan nemen de fietsenmakers de fiets mee naar de werkplaats om hem daar te repareren. Reparaties zijn gegarandeerd binnen 48 uur klaar. „Ook krijgt de klant altijd een leenfiets mee.

Laatst hadden we een klant die één dag voor ze op vakantie ging een groot pro-

„Wij hebben voor elke klant een passende fiets” bleem met haar elektrische fiets had. Wij hebben haar een vergelijkbare leenfiets meegegeven, zodat ze toch onbezorgd van haar vakantie kon genieten”, vertelt de eigenaar enthousiast.

Regelmatig levert De Fietsen Van bijzondere fietsen, zoals een duofiets of een rolstoelfiets. Onlangs leverde de fietsenzaak een aangepaste fiets, een Huka Co-Pilot met elektrische ondersteuning, aan een vader met een dochter met een beperking. „Prachtig om zo vader en dochter van een geschikte fiets te voorzien!”

DE FIETSEN VAN Hendrik-Ido-Ambacht - 078–684 8100 Cappelle a/d IJssel - 010–28 49 498 Ridderkerk - 0180–41 20 58 info@defietsenvan.nl www.defietsenvan.nl

Reformatorisch Dagblad

Geschiedenis Marius Mudde en Jan Bosman hadden ieder hun eigen fietsenhandel, totdat ze er in 2020 achter kwamen dat ze elkaar bedrijf konden versterken. Daarom zijn ze samen verder gegaan onder de naam De Fietsen Van. Inmiddels hebben ze winkels in Hendrik-Ido-Ambacht, Capelle aan den IJssel en Ridderkerk. Marius: „Met een warm welkom, goede service en hoge kwaliteit maken we het verschil.”

23

Betaalbaar maatwerk Hoe ziet jouw droomkeuken eruit? En hoe mooi zou het zijn als deze in je nieuwe huis komt te staan? Maak het jezelf niet moeilijk en kom naar Diepeveen Keukens.

Het begint allemaal met een wandeling langs de sfeervolle inspiratieopstellingen bij Diepeveen Keukens. Daar zie je dat het maken van keukens in ons DNA zit, al drie generaties lang. Met onze creativiteit, tips en advies ontwerpen wij je nieuwe droomkeuken en dat alles aan de hand van jouw wensen. Omdat we onze keukens zelf ontwerpen, maken en installeren, hebben we controle over het gehele proces, hebben we korte lijnen en weten we precies waar we op moeten letten bij het uitvoeren van productie en installatie.

Foto: Hagemeier Fotografie - “Wonen Landelijke Stijl” - © DPG Media

Ons montageteam zorgt ervoor dat je droomkeuken precies wordt geplaatst zoals afgesproken. Zijn er nog meer mensen aan het werk in je nieuwe huis? Geen punt, onze planning houdt vinger aan de pols en zorgt ervoor dat de keuken op tijd geleverd en geïnstalleerd wordt.

Kwaliteitskeukens van Diepeveen, al sinds 1995!

Wij zoeken collega’s!

Ben jij een keukenmonteur met gouden handjes, een orderverwerker met technische skills of een geboren verkoper?

Check dan onze vacatures op diepeveen.nl/vacatures!

Distributiestraat 59 | 4283 JN Giessen | Tel: 0416 69 51 94 Geopend: ma 13.00 - 17.00 u, di t/m vrij 9.30 - 17.00 u, zat 10.00 - 16.00 u.

Overdag geen tijd? Bel ons dan voor een (avond) afspraak.

www.diepeveen.nl | info@diepeveen.nl

" ! #

In de Regio

26

8 april 2022

VRIJDAG 8 APRIL 2022

De Utah Teapot. beeld Dick den Braber

Zeeuwse knopen. beeld Dick den Braber

Geheimen met een zilveren rand Boven: Van plaat naar beker. Onder: Cor Kuijf (78). beelden Dick den Braber

Een vakkundige ambachtsman deelt zijn vondsten niet met iedereen. Zeker vroeger niet. De nieuwe expositie ”Geheim van de smid”, in het Nederlands Zilvermuseum in Schoonhoven, licht niettemin een tipje van de sluier op.

Dick den Braber

M

useumdirecteur Marcel Teheux is met nog meer zaken in zijn nopjes. De expositie belicht namelijk niet alleen de vaardigheden van Kuijf; maar die uit meerdere eeuwen. Zoals van een topstuk uit 1641 van het museum De Lakenhal in Leiden, tot 12 juni hier in bruikleen. Teheux: „Het gaat om de Bokaal van de Winterkoningin. Een toppunt van vakmanschap.”

Ook het verhaal erachter boeit. De 17de-eeuwse goudsmid Hans Coenraet Brechtel maakte deze enorme zilveren (deels vergulde) beker in opdracht van de verdreven Boheemse vorstin Elizabeth Stuart (15961662). Museumwoordvoerster Ingeborg Dijkman: „Die bijnaam Winterkoningin kreeg zij omdat haar man Frederik V, keurvorst van de Palts, maar één jaar koning van Bohemen was geweest.” Diezelfde Elizabeth was trouwens de enige dochter van koning Jacobus I van

Engeland, bekend als opdrachtgever van de King Jamesvertaling.

Na hun vlucht uit de destijds Boheemse hoofdstad Praag kreeg het calvinistische koningspaar asiel in Den Haag. In hun tweede huis, het Prinsenhof in Leiden, kregen hun kinderen (ze kregen er in totaal dertien) privéles. Als dank voor hun studie en verblijf daar schonk Elizabeth, inmiddels weduwe, de stad Leiden in 1641 de vorstelijke bokaal.

Immens karwei De goudsmid, Brechtel was een bijzondere smid, weet woordvoerster Dijkman. „Hij kwam uit Duitsland maar woonde en werkte in Den Haag. Daar kreeg hij vanuit heel Europa opdrachten van onder meer koningshuizen.” Volgens De Lakenhal is de bokaal zijn vroegst bekende werk. Directeur Teheux: „Hij is enorm groot maar bevat tegelijkertijd veel details. Onder meer in de zogeheten cartouches: schilderijachtige kadertjes

in Elspeet!

Een prachtige camping met vrij uitzicht,

zoek in 2.000.000+ artikelen

nieuw verwarmd toiletgebouw.

Gelegen aan de rand van het dorp.

Kijk snel op meulebarg.nl

De digitale schatkamer van christelijk Nederland Waar ga je naartoe als je het verleden wilt ontdekken en het heden wilt duiden? Onderbouw je mening over allerlei maatschappelijke vraagstukken. Ontdek vandaag nog hét christelijke inspiratieplatform. Met ruim twee miljoen artikelen vol kennis uit betrouwbare bronnen uit de breedte van de gereformeerde gezindte.

digibron.nl

VRIJDAG 8 APRIL 2022

Slok Onder aan de beker zie je ook figuren, zoals een zeerog, maar dan met bolle, vloeiende vormen in de zogeheten kwabstijl. Teheux: „Die zijn van binnenuit geleidelijk naar buiten uitgetikt. Ciseleren noem je dat. Daarvoor maken zilversmeden speciale bolvormige hamertjes met een dunne steel. En metalen ponsen in allerlei vormen, bijvoorbeeld met een platte of ronde kop.”

De gebroeders Adam en Paul van Vianen waren de onbetwiste grootmeesters in de kwabstijl, weet de directeur. „Zij hebben heel veel zilverobjecten in die stijl gemaakt. Zo complex dat andere smeden dit tot op heden niet hebben kunnen imiteren: het lukt ze niet om het metaal op dezelfde manier zo ver te vervormen.” Mogelijk gebruikten de gebroeders een speciale legering (zilver versmolten met een of meer andere metalen, meestal koper). Maar dit geheim van de smid hebben de broers het graf mee ingenomen.

„Bolle figuren werden van binnenuit in de beker getikt” Ernaast staat in het Zilvermuseum een veel kleinere gedreven bokaal uit 1657 van dezelfde smid, met globaal dezelfde vorm. Een zogeheten hensbeker, gemaakt voor het hoogheemraadschap van Schieland. Die beker, waarin eveneens allerlei figuren van binnenuit zijn uitgetikt, was wél bedoeld als drinkbeker, weet woordvoerster Dijkman. „Nieuwe heemraden, vergelijkbaar met een wethouder in het gemeentebestuur, moesten als inwijdingsritueel deze bokaal vol wijn in één keer leegdrinken”, weet ze. Het waterschap geeft de bokaal weliswaar al jaren voor onbepaalde tijd aan het Zilvermuseum in bruikleen, maar met enige regelmaat komen de waterbeheerders de beker ophalen. Met hetzelfde doel als voorheen. Dijkman: „Nu gaat het om een symbolische slok.”

Nie zuunig Deze genoemde combinatie komt vaker terug op de tentoonstelling. De goud- en zilversmid Cor Kuijf (78) kan erover meepraten, en dat doet hij graag. Speciaal voor deze tentoonstelling staat zijn werktafel nu in een van de expositiezalen, in plaats van in de zilversmederij van het museum. In die zilversmederij, waar het

Museumdirecteur Teheux bij de Bokaal van de Winterkoningin.

Links de hensbeker. beeld Dick den Braber

met mythische figuren en jachttaferelen.” Hoe Brechtel die tekeningetjes voor elkaar kreeg? Teheux: „Met een scherpe pons of beitel stippelde hij in die kadertjes puntjes. Veel puntjes bij elkaar, afgewisseld met minder puntjes, geven een suggestie van donker en licht.

En dus van meer of minder diepte.” Toch waren die tekeningetjes pas de kers op de taart. Want het maken van die hele beker was toen al gebeurd – terwijl dat een immens karwei was. Hij ontstond namelijk vanuit een grote zilveren plak. Teheux: „Daar begint het altijd mee.

Doordat de smid met allerlei verschillende hamers die plaat steeds verder in zijn vorm tikt, krijgt hij uiteindelijk zijn bekerachtige vorm.”

VACATURE:

VERKOOPADVISEUR Fulltime - 40 uur Nieuwegein

WWW.WERKENBIJALBEKA.NL

VRIJDAG 8 APRIL 2022

museum naast Kuijf ook startende smeden een gratis werkplaats biedt, kunnen bezoekers weliswaar al vrijuit rondkijken en vragen stellen. Maar de bejaarde maar vitale Schoonhovenaar vormt nu in feite een levend onderdeel van de expositie. Samen met zijn acht broers vormde hij de dertiende generatie Kuijfs die dit werk deed. Hij is nu de laatste. Niet alleen van zijn familie, maar van alle edelsmeden ter wereld die als filigrainwerker gespecialiseerd waren in zilveren knopen voor de broeken en hemdboorden van mannen in Zeeuwse klederdracht. „Mijn kinderen hebben er geen zin in.”

Dijkman: „Over kennis die verloren gaat gesproken: we vrezen het moment dat Kuijf zijn werk neerlegt.”

Kuijf doet dit werk al vanaf zijn elfde, toen hij van de lagere school kwam. „Ik heb het vak van mijn vader geleerd.” Op zijn ogenschijnlijk ongeordende werkbank pronken verschillende knopen in evenzoveel ontwikkelingsfasen. Ze vallen op door de ragfijne zilverdraden – filigrainwerk – die in minuscule krullen de grote knopen hun herkenbare uitstraling geven. „Eén stel knopen kost 50 uur aan arbeid”, verklaart hij. „Daar betaal je dan 1250 euro voor. Zeeuwen bin zuunig, maar hiervan zeggen ze: beter duur dan niet te koop. En per uur gerekend krijg ik er alsnog slecht voor betaald.”

Puntgaaf Zijn klantenkring dunt langzaam maar zeker uit. „Vooral na de Watersnoodramp in 1953 is het snel achteruit gegaan. Veel klederdracht ging daarbij verloren.” Met smaak vertelt hij over de verschillen tussen de Zeeuwse dorpen. „De Axelse boeren waren rijk, die droegen daarom vier knopen aan hun broek en hemdboord.

Van goud. In armere plaatsen hielden ze het bij twee knopen van zilver aan hun broek. Op Zuid-Beveland en Walcheren droegen ze er eerst wel vier, van goud of zilver, maar in de 19de eeuw werden ze strenger in de leer en moest het soberder. Daarom gingen ze terug naar twee zilveren knopen.” Per plaats verschilde ook de grootte. Zuid-Beveland had de grootste, daar waren ze rijk geworden door de meekrapteelt.” Ook zeelui droegen knopen. Maar dan alleen keelknopen, boven hun hemd. Kuijf: „Die waren uiteindelijk bedoeld om hun begrafenis te betalen als ze ergens verdronken aan zouden spoelen. Gewone zeelui droegen daarvoor een oorring, voor een eenvoudiger graf, maar de bazen droegen gouden keelknopen.”

Parijs Bij de uitvinding van de elektriciteit kregen ook zilversmeden nieuwe mogelijkheden voor smidsgeheimen, met de galvanotechniek. Teheux: „We hebben hier bijvoorbeeld een Mariabeeld staan dat met die techniek is gemaakt. Eerst maakt de smid zo’n beeld helemaal tot in detail, in dit geval van was. Daarna besmeert hij het met koolstofpoeder en hangt het in een zilverbad. Door elektrische stroom door het bad te laten lopen, hecht

het zilver zich dan langzamerhand vast aan het model.”

Zodra de laag dik genoeg is kan de smid het beeld zover verwarmen dat de was weer zacht wordt en onder uit het beeld stroomt. Je houdt dan een hol zilveren beeld over. Teheux: „Dit procedé lijkt simpel, maar is het niet.

Het zilver hecht zich namelijk minder snel aan grotere oppervlakten, en hoopt zich juist in gedetailleerde onderdelen op, zoals tussen de vingertjes van het Kind.

Een smid moet het proces dus voortdurend bijsturen.

En het beeld na dat proces onder meer weer glimmend polijsten.”

De zilverfabriek Koninklijke Van Kempen & Begeer, nog altijd vooral bekend om haar zilverbestek, werkte als eerste in Nederland met de galvanotechniek. Dijkman:

„Axelse boeren waren rijk; die droegen vier gouden knopen” „Op Plein 1813 in Den Haag staat een monument met vijf metershoge beelden die ze op deze manier hebben gemaakt. Zulke grote beelden kun je nooit maken door een plaat zover te drijven, daarom zijn ze meestal gegoten van brons.” Dit monument uit 1867 – in totaal 22 meter hoog – heeft het Zilvermuseum zijn pand uiteraard niet binnen kunnen halen, maar het oudste gegalvaniseerde werkstuk van die smederij wél. Teheux: „Het gaat om een heel gedetailleerd tafelstuk van zilver, met bovenop een kristallen schaal.” Van Kempen en Begeer pronkte ermee op de wereldtentoonstelling van 1867 in Parijs. Daar trok onder meer dit tafelstuk veel bekijks.

Rembrand In de jaren zeventig was het galvaniseren ook populair onder jonge ouders: die verzilverden de eerste schoentjes van hun kroost zodra de drager ervan eruit gegroeid was. Ook dat laat de tentoonstelling zien. De functie van zilver verschuift steeds meer, verklaart Dijkman. Ze wijst op een theepot van de hedendaagse kunstenaar Eelco Veenman. Hij maakte hem met behulp van de moderne PUK-lastechniek: een voorbeeld van een recent ”smidsgeheim”. Maar uit de zogeheten Utah Teapot van Veenman kun je niet drinken, en dat is geen vergissing. Dijkman: „Terwijl zilverwerk vroeger voor dagelijks gebruik bedoeld was, krijgt het tegenwoordig vooral een functie als kunst. En dat is het ook altijd geweest: zo’n Zeeuwse knoop doet qua vakmanschap niet onder voor een schilderij van Rembrandt van Rijn.”

COMPLETE IN CONTROL TECHNOLOGY VMB Automation VMB Automation is een groeiend MKB bedrijf dat hard- en software ontwerpt voor de machinebouw en proceswereld. Momenteel zijn wij met ongeveer 35 collega’s werkzaam. Wij hebben vestigingen in Eindhoven en HendrikIdo-Ambacht die nauw met elkaar samenwerken.

VMB is opgericht in 2001. Onze opdrachtgevers zijn onder andere actief in de maritieme sector, on- en offshore sector, olie- en gassector, agro- en foodsector, watermanagement en de logistieke sector.

Wij hebben een platte organisatiestructuur waarin de lijnen kort zijn. Je komt te werken in een lerende organisatie waarin we open staan voor collega’s die meedenken en benutten graag hun creativiteit en innovatievermogen om uitdagingen op zowel de korte als de lange termijn aan te gaan. Omdat wij in diverse markten opereren, zijn onze projecten zeer gevarieerd qua toepassingen, technische complexiteit, duur en omvang van de projecten. De energietransitie en aanverwante sectoren vragen regelmatig oplossingen die nog niet eerder zijn bedacht.

Werken bij VMB maakt IMPACT Heb je er wel eens over nagedacht hoe jouw ideale werkomgeving eruitziet? Wil je vanuit jouw vakgebied impact maken op je directe omgeving én daarbuiten? En dat zonder daarbij jezelf uit het oog te verliezen? Denk dan eens aan werken bij VMB Automation. Een bedrijf waarbij je écht iets kunt betekenen door te doen waar je goed in bent.

Wat bieden wij jou?

• • • • • • • • • • • • •

Goede koffie en fruit op het werk Tijd voor tijd regeling Modern werk Inspirerende werkomgeving Innovatie Auto van de zaak Correcte omgang 25 vakantie- en 13 adv dagen Partner in jouw ontwikkeling Topteam Aandacht voor jouw werk- / privébalans Doorgroeimogelijkheden binnen onze organisatie Marktconform salaris aansluitend op je kennis en ervaring

DIENSTEN SOFTWARE ENGINEERING

ACTIEVE KLANTEN

HARDWARE ENGINEERING INSTALLATIE PANEELBOUW KABELCONFECTIE

EUROPA

MONITORING

IVOORKUST

RETROFIT

AZIË

ATEX KLEMMENKASTEN

ETHIOPIË CANADA

CERTIFICATEN

AMERIKA JAPAN

UL 508A ISO9001:2015 ISO14001:2015 ATEX IECEx HASP KLIPPON PARTNER

SECTOREN OLIE, GAS, CHEMIE WATER STAALSECTOR AGRO & FOOD MARITIEM INTERNE LOGISTIEK INFRA

3 STAGEPLAATSEN PER JAAR

LOCATIES

3,2%

HENDRIK IDO AMBACHT

WINST NAAR INNOVATIE

MEDEWERKERS

EINDHOVEN 2022

35

2021

32

2020

28

2019

25

48%

LEERT DOOR

Openstaande vacatures: • Hardware Engineer • Installatiemonteur • Lead Engineer hardware • Lead Engineer software • Management Assistent • Mechanisch Engineer • Paneelbouwer • PLC Programmeur • Service- en Commissioning Engineer VMB Automation

Lijkt het je leuk om bij ons te komen werken?

Dan komen wij graag in contact met je. Stuur je CV met een korte motivatie naar vacatures@vmbautomation.com.

Veersedijk 79 3341 LL Hendrik-Ido-Ambacht Ruysdaelbaan 3b 5642 JJ Eindhoven

Wil je eerst meer informatie?

Kijk alvast op onze website www.vmbautomation.com en/of neem contact met ons op via het telefoonnummer 088-681 00 00. En vraag naar Sara Theunisse (HR).

T +31 (0)88 681 00 00 E vacatures@vmbautomation.com

VMBAutomation.com/vacatures

“Onze Vaderlandsche Geschiedenis” bij ‘t Veluws Zandsculpturen Festijn

Grotendeels overdekt

Gratis parkeren Rolstoel toegankelijk

Openingstijden: maandag t/m zaterdag 9.00 - 17.30 uur zondag gesloten

Toegangsprijzen: 13 jaar en ouder € 12,50 6 t/m 12 jaar € 6,50 t/m 5 jaar gratis

Oude Barnevelderweg 5 • Garderen • (0577) 46 24 72 • zandsculpturen.nl

3-GANGEN KEUZEMENU

25

€

per persoon

proef de veluwe! ‘t Edelhert ligt midden in het gezellige en sfeervolle Elspeet, met een schitterend uitzicht op de dorpskern. Geniet van herkenbare gerechten tegen betaalbare prijzen; in ruime hoeveelheden! Ons vakkundige team zorgt ervoor dat u onbezorgd kunt genieten.

RESERVEER SNEL EN EENVOUDIG ONLINE OP T-EDELHERT.NL Nunspeterweg 15 | Elspeet | (0577) 491 234

DI-ZA VANAF 11:30 GEOPEND. WIJ ZIJN ÓÓK GEOPEND OP 2e FEESTDAGEN EN WO. 27 APRIL!

Bestel kaarten via terdege.nl/ concert

ANDRÉ NIEUWKOOP ORGEL

O.A. ARJAN & EDITH POST, ERIK WESTERINK, KEES KES KOPERENSEMBLE IMPERIAL BRASS

MARCO DEN TOOM ORGEL

ORANJECONCERT SAMENZANG EN MUZIKALE INTERMEZZO’S MEDITATIE: DS. B.L.P. TRAMPER WAAR: SINT JORISKERK IN AMERSFOORT WANNEER: DINSDAG 26 APRIL HOE LAAT: 20.00 UUR TICKETS: TERDEGE-ABONNEES € 10,00 NIET-ABONNEES € 13,50 KINDEREN € 6,00

In de Regio

Model van het eerste Deltawerk in de Hollandsche IJssel. beeld Dick den Braber

Machinerie van het stoomgemaal in het museum. beeld Dick den Braber

Strijd tegen water groeit met de tijd Zo’n duizend jaar terug begonnen boeren in de Utrechtse Lopikerwaard en Hollandse Krimpenerwaard een moedbenemend werk: moerassige wildernis geschikt maken voor landbouw en veeteelt. Hun strijd tegen het water resulteerde in vruchtbaar land, maar ook in een groter wordend probleem.

Dick den Braber

D

e eerste steen voor een stoomgemaal in Haastrecht – komende 11 mei precies 150 jaar geleden – markeerde een zoveelste stap van de mens om in die eeuwenlange strijd de overhand te houden. Dit maakt voorzitter Gerdien Tober-Doorn van de museumstichting in hetzelfde, voormalige gemaal duidelijk tijdens een rondleiding. Tober: „Om het moerasgebied hier te ontginnen legden de eerste boeren kades om stukken land. Vervolgens groeven ze greppels en sloten om de drassige veengrond bruikbaar te maken.”

Doordat boeren in de eeuwen erna dit proces steeds op een volgend gebied herhaalden, ontstond het zogeheten slagenlandschap: talloze smalle stroken weiland, omzoomd door sloten. Vóór deze inpoldering werd het land nog overwoekerd door onkruid, laaggroei, struikgewas en bomen zoals elzen, essen en wilgen. Veen-

36

mosplantjes speelden hierbij een hoofdrol, weet Tober. „Die plantjes kunnen tot 25 keer hun eigen gewicht aan water opnemen.”

Elk jaar lager Doordat de boeren onder meer deze mossen in de ban deden, in hun gezwoeg om bruikbaar land, zogen die niet langer het hemelwater op. Vandaar de noodzaak van greppels en sloten, voor de afwatering. De sloten konden vervolgens nog probleemloos hun water kwijt in de lager gelegen rivieren: rechtstreeks in de Lek en de Hollandsche IJssel of via de Vlist, een veenriviertje dat nog altijd de grens vormt tussen de Lopikerwaard en de Krimpenerwaard. Maar het droogleggen van de veengrond bleek zijn prijs te hebben. Tober: „De metersdikke veengrond hier bestaat uit een eeuwenlang opgestapelde, drijfnatte laag van deels verteerde veenplantjes.” Zodra de nu kale bovenlaag in contact kwam met buitenlucht én zijn vocht aan de watergangen er-

8 april 2022

VRIJDAG 8 APRIL 2022

omheen verloor, kwam het ooit gesmoorde verteringsproces weer op gang. Deze zogeheten oxidatie leidde tot het inklinken van de grond. Zo zakt de grond elk jaar dieper weg. Tot op de dag van vandaag. Tober: „In al die eeuwen is de grond hier zo’n vier meter gezakt.”

Een voordeel was nog dat er geen grootschalige turfwinning plaatsvond. Turf was eeuwenlang een veelgebruikte brandstof, maar het veen daar bevatte te veel houtresten. „Hierdoor liggen de Lopiker- en Krimpenerwaard nog zeker twee meter hoger dan de polders rond bijvoorbeeld Gouda.”

Gerdien Tober bij een peilstok in het museum met op de foto het hoogteverschil tussen land en water in 1000 na Christus. beeld Dick den Braber

Wereldprimeur Desondanks zakte de grond steeds dieper. Al snel konden de sloten eromheen hun water niet meer kwijt aan de rivieren. Langs de rivieren kwamen steeds hogere dijken, om bij vloed het land droog te houden. Bij eb kon het water door sluizen met zogeheten klepduikers in de IJsseldijken de polder uit; bij vloed drukte het stijgend rivierwater de schuif vanzelf weer dicht. Maar uiteindelijk zakte het land ook onder het láágwaterpeil van de rivieren. Haastrecht kreeg daarom een hoger gelegen polderboezem – de ”Hooge Boezem” – waar molens het water uit de Vlist in pompten. Vanaf 1486 vond dit zelfs in twee trappen plaats: de pompcapaciteit van de molens werd ontoereikend om het hoogteverschil in één keer te overbruggen. Vermoedelijk een wereldprimeur, ruim 250 jaar vóór hetzelfde gebeurde

in Kinderdijk. Tober: „Buiten hebben wij een grote maquette van de Hooge Boezem, compleet met molens en een replica van het gemaal.”

Sloopkogel Eind negentiende eeuw namen krachtige stoomgemalen geleidelijk de door windkracht aangedreven molens over. Waaronder het ”Gemaal De Hooge Boezem achter Haastrecht”, toen de Waaiersluis bij Gouda het de molens onmogelijk maakte bij eb te lozen. De rookbrakende schoorsteen ervan verdween in 1952, nadat elektromotoren de stoomketel hadden vervangen. De komst van nieuwere, grotere gemalen vanaf de jaren zeventig maakte het gemaal uiteindelijk overbodig, evenals dat van vijftien andere gemalen in de Lopikerwaard. Het Haastrechtse gemaal ontsnapte als enige hiervan aan de sloopkogel: waterschap Lopikerwaard bestempelde het als industrieel erfgoed.

Vanwege de 150ste verjaardag van het gemaal houdt het museum dit jaar meerdere activiteiten in en rond het monumentale pand. Zo herdacht het begin dit jaar de Watersnoodramp van 1953. Komende 21 april houdt het museum een jubileumsymposium over de toekomst van het Groene Hart. Tober: „We kijken met ons museum niet alleen naar het verleden, maar ook naar de toekomst: welke gevolgen hebben de bodemdaling, de zeespiegelstijging en de klimaatverandering voor ons?

Zestig procent van ons land ligt onder NAP.”

LENTE - ZOMER 2022

Ontdek onze nieuwe voorjaarscollectie De dagen worden weer wat langer, de temperaturen stijgen en de weersvoorspelling ziet er veelbelovend uit. En dat komt goed uit, want we krijgen volop nieuwe voorjaarscollectie binnen.

Prachtige kleding, uitermate geschikt voor de komende lente en een garantie voor een passende outfit. En er komt nog véél meer! Dus laat het zonnetje maar gaan schijnen. Wij heten je van harte welkom in onze winkels.

Capelle a/d IJssel (Mannen- & Bruidegommode) | Bermweg 284 | Zoetermeer (Mannenmode) | Samanthagang 192A |

010-4506332

079-3628182

NEDERLOFMODE.NL | Volg ons ook op:

Nu tot € 1.500 Smart bonus op de Hyundai TUCSON. Ervaar ‘m zelf en maak een proefrit bij Noteboom.

Hyundai TUCSON vanaf

€ 34.695 (incl. € 1.000 Smart bonus)

Private Lease vanaf

€ 489 p.m.

22% Bijtelling

Obv 60 mnd / 10.000 km/p.j.

Revolutionair design. Opwindende prestaties. De geavanceerde Hyundai TUCSON is een opvallende verschijning die je zelf gezien én ervaren moet hebben om te begrijpen hoe spectaculair hij is. Voorzien van de laatste technologische snufjes en veiligheidssystemen en een subliem rijcomfort. Bovendien is deze krachtpatser ook verkrijgbaar als Hybrid en Plug-in Hybrid. Ervaar de Hyundai TUCSON zelf en maak een proefrit.

Ontdek meer op hyundai.com/nl/noteboom Autobedrijf Noteboom Barendrecht: Kamerlingh Onnesweg 32, tel. 010 - 292 3434 Spijkenisse: Curieweg 23, tel. 0181 - 451 922

8

Batterij Garantie

Onbeperkte Kilometer Garantie

Gecombineerd verbruik: 1,38 - 6,6 (l/100 km) / 15,2 – 72,5 (km/l); CO2 - emissie: 31 - 152 (gr/km). Uitstoot- en brandstofverbruiksgegevens zijn gebaseerd op tests die zijn uitgevoerd volgens de Europese richtlijnen EU 2018/1832 en 2017/1151. De vermelde WLTP-waarden voor het gecombineerde brandstofverbruik en de CO2-uitstoot zijn overeenkomstig de nieuwe WLTP-testmethodiek. De waarden zijn afhankelijk van de gekozen uitvoering en wielmaat. De actieradius kan in de praktijk o.a. variëren door omstandigheden op de weg, rijstijl en temperatuur. De Hyundai ‘5 jaar garantie zonder kilometerbeperking’ en de ‘8 jaar of 160.000 kilometer batterijgarantie’ zijn alleen van toepassing op Hyundai voertuigen die initieel aan een eindgebruiker zijn verkocht door een erkend Hyundai-dealer. Hyundai Private lease prijs is een prijs incl. BTW, o.b.v. 60 maanden looptijd en 10.000 km per jaar. Hyundai Private Lease wordt aangeboden in samenwerking met Arval. Arval is voorzien van het Keurmerk Private Lease. De Hyundai Smart bonus actie bestaat uit een maximaal voordeel van € 1.500 op het aankoopbedrag van een Hyundai TUCSON Plug-in Hybrid Comfort en € 1.000 op een TUCSON Mild-hybrid of Hybrid. Actie geldt bij een getekende koopovereenkomst van 01-01-2022 t/m 31-03-2022 met een uiterste registratiedatum van één maand na koopovereenkomst. Actie is van toepassing op particuliere transacties. Acties zijn niet geldig in combinatie met andere lopende acties. Genoemde prijs is een adviesprijs en is excl. metallic lak en eventuele opties. De bedragen verschillen per model. Kijk voor prijzen en voorwaarden op hyundai.nl of vraag ernaar bij de erkende Hyundai-dealer. De gedetailleerde garantievoorwaarden zijn beschreven in het service- & garantieboekje. Afgebeeld model kan afwijken van standaarduitvoering. Druk- en zetfouten voorbehouden.

“Wij maken uw dak en muren weer als nieuw!”

Mensen vergeten vaak dat het dak van een huis een van de belangrijkste onderdelen van een huis is en ook uit esthetisch oogpunt belangrijk is.

Op lange termijn heeft een dak te maken met diverse weer invloeden, zoals zon en zeer zeker de zure regen, verder krijgt

VOOR & NA

het dak nog te lijden onder diverse mossen en korstmossen, dit kan op langere termijn lijden tot schade aan uw dakpan.

De korstmossen zorgen er voor dat de worteltjes tot diep in de pan dringen en er voor zorgen dat er samen met de winter stukjes van de pan afspringen, wat weer tot gevolg heeft dat de pan dunner wordt of met sneldekpannen ruwer wordt en zelf hun kleur verliezen. Doordat de pan ruwer wordt krijgen diverse organismen steeds meer de kans om zich aan de pan te hechten, u begrijpt het al, het wordt van kwaad naar erger. De oplossing zit hem in het werksysteem van HC Dakbehandeling.

VOOR & NA De behandelingen die wij verzorgen:

> > > > > > > > >

Schoonmaken en impregneren van uw dak (5 jaar garantie) Schoonmaken, impregneren én coaten (10 jaar garantie) Schoonmaken, impregneren, coaten én glazuren (12 jaar garantie) Het is ook mogelijk om de bestaande kleur van uw dak te wijzigen Het vernieuwen van daken (inclusief platte daken) Reinigen, impregneren en stralen van muren Reinigen van bestratingwen 10 jaar lang uw bestrating onkruidvrij Coaten van garagevloeren (keuze uit circa 150 kleuren)

VOOR & NA

Neem vrijblijvend contact met ons op voor gericht maatwerkadvies!

Telefoon 0113 56 75 82 of mobiel 06 50 89 67 96 E-mail info@hc-dakbehandeling.nl

www.hc-dakbehandeling.nl