Gezond

Wetenschapsjournalist Wim van Hengel volgt nieuws over medisch-wetenschappelijk onderzoek, voeding en een gezonde leefstijl.

Medische drone de lucht in

Het Isalaziekenhuis met vestigingen in Zwolle en omgeving heet voor het eerst een medische drone ingezet. Tijdens de eerste oiciële vlucht op 21 mei legde de drone een afstand af van 16 kilometer en landde ergens in een weiland ten noorden van Zwolle. Het is voor het eerst dat een medische drone buiten zicht in Nederland vliegt boven dunbevolkt gebied.

De drone moet in de toekomst in spoedsituaties speciale producten gaan vervoeren, zoals bloed. Ingewikkeld bloedonderzoek kan op die manier eiciënt op één locatie worden uitgevoerd zonder veel tijdverlies. De vluchten worden uitgevoerd door de ANWB. De komende drie jaar wordt onderzocht of de drone veilig en betrouwbaar kan worden ingezet.

Astma

Het gebruik van antibiotica op jonge leetijd –tussen de nul en twee jaar – verhoogt mogelijk het risico op astma op latere leetijd. Dat blijkt uit onderzoek van apotheker dr. Elise Slob waarop ze op 20 mei promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam.

Slob maakte voor haar studie gebruik van gegevens van ruim 34.000 tweelingen tussen de 7 en 12 jaar uit het Nederlandse en bijna 8000 uit het Zweedse tweelingenregister. Slob keek naar alle kinderen en zag dat kinderen die op jonge leetijd blootgesteld waren aan antibiotica een hoger risico hebben op astma. Dit verband bleef overeind, ook na correctie op genetische en omgevingsfactoren.

Er bleek ook een verband tussen antibioticagebruik en ADHD en autisme, maar dit verband verdween na correctie voor genetische en familiare factoren.

Frisdrank verhoogt risico op darmkanker

Met suiker gezoete dranken verhogen het risico op darmkanker op jongere leetijd, blijkt uit onderzoek onder 116.500 Amerikaanse verpleegsters dat begin mei is gepubliceerd. Hun voedingsgewoonten werden in het kader van de Nurses Health Study 2 gevolgd tussen 1991 en 2015.

Vrouwen die twee of meer suikerhoudende dranken per dag dronken, hadden een twee keer zo grote kans op vroege darmkanker –onder de leetijd van vijtig jaar– dan vrouwen die dit minder dan één keer per week deden.

De onderzoekers vonden ook een duidelijke dosis-responserelatie. Eén gezoet drankje per dag erbij vanaf de leetijd van 13 tot 18 jaar zorgde voor een toename van het risico op darmkanker met 32 procent.

Consumptie van suikerhoudende dranken is de laatste twintig jaar sterk gestegen, aldus de onderzoekers, vooral onder tieners en jongvolwassenen.

Darmkanker komt ook steeds vaker voor op jongere leetijd. De American Cancer Society heet daarom recent geadviseerd de screeningsleetijd op darmkanker te verlagen van 50 naar 45 jaar.

beeld Pieter Beens

Fris wak ker worden met nepzonlicht

Pieter Beens Fris en it je dag beginnen: het is een zegen maar tegelijk een behoorlijke opgave. Want hoe spring je enthousiast je bed uit na een korte nacht? Een wake-uplamp kan uitkomst bieden.

Ze zijn dé oplossing om licht uit je slaapkamer weg te houden en dus een perfecte nachtrust te garanderen: zware overgordijnen, die nauw op elkaar aansluiten en zo de eerste zonnestralen zo lang mogelijk buitensluiten. Klinkt logisch, werkt goed.

Hoewel, misschien werken die overgordijnen –of hermetisch afgesloten rolluiken en dito alternatieven– wel té goed. Als ze een beetje hun werk doen, weten ze de zon namelijk tot midden op de dag uit huis te weren. En laten we nu net zonlicht nodig hebben om energie op te doen – en niet uit onze slaap te worden gescheurd door de wekker.

Philips weet dat als geen ander. Het bedrijf introduceerde jaren geleden als eerste zijn wake-uplampen: wekkers die naar wens de zonsopkomst simuleren en helderder licht laten schijnen naarmate het moment waarop je écht uit bed moet naderbij komt. Jongste telg in de serie is de HF3671/01, die zonsopkomst en -ondergang nabootst, ontspanmodi biedt om alle muizenissen van je af te schudden als je net onder de wol

bent gekropen en via een bijbehorende app tal van personalisatiemogelijkheden biedt. Die app is overigens maar een extraatje: de wekker werkt prima zonder – en je voorkomt er bovendien mee dat allerlei persoonlijke gezondheidsgegea vens buiten je slaapkamer belanden.

Al die functies klinken veelbelovend, maar wérkt die wakeauplamp nou? En draagt hij echt bij aan een gezondere start? Ja, is de conclusie na een paar maanden testen. Maar je moet er wel even aan wennen.

Om met dat laatste beginnen: de Philips HF3671/01 biedt een heel scala aan coniguraa tiemogelijkheden. Lichtsterkte, inschakelduur, wektijd, wekgeluiden en nog veel meer functia onaliteiten bieden alle gelegenheid om de dag naar eigen wens en inzicht te beginnen. Het instellen gebeurt via de aanraakbediening op de wekker en is ondanks alle mogelijkheden behoorlijk rechttoearechtaan. Toch blijt het instellen een kwestie van ”trial and error”. Want wat is de ideale wektijd? Op welke lichtsterkte moet de wekker dan staan? En laat je ’m 15 of 20 minuten voor die tijd inschakelen of kies je voor een langere aanlooptijd?

Het leidt ertoe dat in het begin even moet worden gezocht naar de ideale coniguratie – en dus zijn de eerste ochtenden met de waa keauplamp niet helemaal wat erbij werd voora gesteld. Na een paar dagen is echter de ideale modus gevonden (de wekker 20 minuten voor de gewenste uitbedstaptijd inschakelen op lichta sterkte 18, nadrukkelijk zónder vogelgeluiden). Die werkt als een trein: iedere morgen kleurt de wekker van dieprood via oranje naar heldergeel – alsof de zon door de gordijnen heen naar binnen gluurt.

Ook de ingebouwde nachtlamp blijkt nuttig: de touchbediening op de wekker zorgt er namea lijk voor dat de hele wekker bloedrood kleurt – licht genoeg om je weg te vinden in een donkere ruimte en donker genoeg om te voorkomen dat je niet meer in slaap valt.

Na enige tijd blijken de wekgeluiden ook helemaal niet zo nutteloos als in het begin werd gedacht. Ze zorgen er namelijk voor dat je na een écht korte nacht ook echt uit bed stapt – en niet onder gesimuleerd zonlicht alsnog een gat in de dag slaapt.

Kortom, met zo’n wekker begin je de dag een stuk frisser.

Philips HF3671/01 € 177,99 via philips.nl

Vitaminemeter met haken en ogen

oedkoper wordende technologie, duura

Gder wordende zorg en een onbedwinga bare behoete aan inzicht in de eigen gezondheid: het zijn de ingrediënten voor een continu uitdijend universum met meeta apparaatjes – van intelligente bloeddrukmeters tot hartslagmonitors en slaapmeters.

De Vitastiq past naadloos in het rijtje. Het apparaa tje, dat zich nog het best laat beschrijven als een dikke pen met een stompe metalen punt, beloot je vitamia nena en mineralengehalte te meten. Door ’m op elke vinger te houden, krijg je inzicht in onder meer je vitamine Ca, B1a en B2agehalte, magnesiumwaarde en zink. Dat inzicht wordt geboden via een bijbehorende app, die –hoe kan het ook anders– gelijk je historische meetwaarden bijhoudt. Dat betekent altijd en overal een overzicht van hoe gezond je bent (en was). Maar ook: een bedrijf dat op de achtergrond data verzamelt over allerlei waarden van tal van gebruikers – en wie weet wat er met die data gebeurt.

Aijn, het idee dat je bij een dip in je gezondheid niet gelijk naar een arts hoet te gaan maar zelf even kunt checken of alle vitaminen en mineralen nog in de ‘groene zone’ zitten, is veelbelovend.

Toch zitten er de nodige haken en ogen aan het systeem. Want hoe kan een apparaatje op de huid nu efectief meer dan tien verschillende vitaminea en mineraalwaarden bijhouden? En hoe weet je of de meetwaarden kloppen? Om dat te veriiëren moet je immers alsnog een echte labtest laten uitvoeren via een huisarts of andere instantie.

Dus blijt het ongewis hoe realistisch de waarden van de Vitastiq zijn. De kans op een afwijking door de gebruikte technologie is groot – en een leek weet niet of de waarde nu positief of negatief uitslaat.

Dus blijt er weinig anders over dan gewoon langs het lab te gaan. Minder handig, maar betrouwbaara der.

Vitastiq € 129 via shop.vitastiq.com