RDM Uit in NL 2020

Elke week bij het Reformatorisch Dagblad

zaterdag 6 juni 2020

THEMA

UITinNL

Eilanden Tvtas leren kinderen op de basisschool. Maar Nederland bezit veel meer eilanden dan Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Vogeleiland bijvoorbeeld en De Woude. Wat valt er te beleven?

inhoud & vooraf

16

41

35

48

beeld voorpagina RD, Henk Visscher

55

2

64

62 RDMagazine

4

goed nieuws Nederland vanaf de waterkant

6

het gesprek Vonne van der Meer: Dat je niet zomaar weg kunt, maakt een eiland tot een snelkookpan van gevoelens

15

column „Hongerrrrr”, klinkt het vanaf de bank

16

verdieping Erop uit trekken. Kan dat deze zomer nog?

23

kleurplaat Kleurplaat voor volwassenen

24

schoonheid De vuurtorens van Schiermonnikoog

29

reportage #1 vogeleiland Streng verboden toegang. Behalve tijdens excursies

35

reportage #2 de woude Verdwalen? Dat kan bijna niet

41

reportage #3 maurik Niet omkijken met je zonnebril op

46 advertentiepuzzel Puzzel mee en win een prijs 48 reportage #4 java-eiland Vanaf de kade vertrekken schepen naar ‘ons’ Indië 55

reportage #5 neeltje jans Zo moet het gevoeld hebben tijdens de ramp

59

kleurplaat Kleurplaat voor kinderen

Bijzonder Het schuurt een beetje. Zullen we er wel of niet op uit trekken deze zomer?

Een dagje of misschien wel een week of drie weken. Ik herken het bij mezelf. De behoefte om er even tussenuit te gaan is groot. Maar is het wel gepast om je daar nu druk over te maken?

Geertje Bikker weet dat in haar artikel over de zomer van 2020 goed te verwoorden. Dat schurende gevoel van even het huis uit willen, maar toch op je hoede moeten zijn. Ook de schrijvers van de reportages in dit magazine over uitjes in Nederland waren zich ervan bewust. Ze bezochten lang voor de corona-uitbraak diverse onbekende eilanden en schreven daar de mooiste verhalen over. Maar ze bleven hun artikel aanpassen, vanwege steeds veranderende coronaregels.

Wat kan wel, wat kan niet? En wat vind ikzelf gepast? Dit vraag ik mezelf de komende tijd waarschijnlijk nog vaak af.

En dat heeft niet alleen een negatieve kant. Want nu blijkt dat we het lange tijd heel normaal vonden er onbeperkt op uit te trekken. Terwijl dat dus eigenlijk best bijzonder was.

Mariska Dijkstra

62

puntuit Congageluid gaat dwars door je heen

64 kits Stapels tekeningen 66

puzzel Cryptogram & Zweedse puzzel

67

het laatste woord Zachtmoedigen

zaterdag 6 juni 2020

3

goed nieuws

Goed nieuws is geen nieuws, zeggen journalisten. Alsof er alleen slecht nieuws zou bestaan. Niet dus. Kijk maar.

Kano Wat kun je deze zomer doen als je vrij hebt en de zon schijnt? Mensen breken zich er het hoofd over. Want hoe houd je 1,5 meter afstand tijdens het recreëren?

Blijkbaar hebben velen het antwoord al gevonden. De verkoop van bootjes en kano’s is de afgelopen weken namelijk enorm gestegen. Op het water is tenslotte nog ruimte genoeg. En je ziet Nederland weer eens van een andere kant, zoals hier in de Biesbosch. Afstand houden is niet moeilijk als je in een boot zit. Kopen hoeft uiteraard niet, huren kan natuurlijk ook.

4

RDMagazine

beeld iStock

zaterdag 6 juni 2020

5

het gesprek

beeld RD, Henk Visscher

Het bulderen van de zee maakt volgens schrijfster Vonne van der Meer rouw en vreugde intenser

6

RDMagazine

zaterdag 6 juni 2020

7

het gesprek

Op een eiland kunnen emoties hoog oplopen Het aan- en afmeren van drie veerboten per dag bepaalt volgens schrijfster Vonne van der Meer het ritme op het eiland. Eenmaal op weg naar Vlieland worden reizigers gedwongen alles los te laten. In haar trilogie ”Eilandgasten”, ”De avondboot” en ”Laatste seizoen” maakt ze hier geregeld gebruik van. „Je bent hier en je blijft hier. Dat je niet zomaar weg kunt, maakt een eiland tot een snelkookpan van gevoelens.”

Mariska Dijkstra-Wolters

N

ee, we hebben geen witte anjer in onze revers gestoken of een ander teken afgesproken waaraan we elkaar op de middagboot naar Vlieland kunnen herkennen. Ik heb alleen wat fotootjes op de achterlappen van boeken die ik van Vonne van der Meer in de kast heb staan grondig bestudeerd. Sommige zjn al heel oud. Ze moet inmiddels 67 zjn, heb ik berekend. De pensioengerechtigde leeftjd voorbj.

8

Zo geljk maar eens vragen of ze al aan stoppen denkt.

Ik zie haar nog voordat ze een plaatsje op het dek heeft gevonden. Een regenjas, stevige stappers en een leren weekendtas. Blonde hallange haren, met wat grjs erdoor. Ik herken haar vooral aan haar ogen. Vriendeljk maar indringend. Ik kan me geljk voorstellen dat ze mensen observeert, doorvorst en psychologisch ijnzinnig kan beschrjven. Dat klinkt boeiend maar voelt tegeljkertjd een beetje eng. Alsof ik straks de volgende eilandgast ben die in een van haar boeken zal igureren.

Ze moet erom lachen. Van die angst hebben meer mensen die haar ontmoeten last, zegt ze.

Maar natuurgetrouwe portretten van mensen die ze kent vind je volgens haar niet in haar boeken.

Heel soms denken mensen zichzelf te herkennen.

RDMagazine

zaterdag 6 juni 2020

9

beeld RD, Henk Visscher

het gesprek

„Ik haal de inspiratie uit mezelf, m’n omgeving, m’n mensenkennis en mjn fantasie. Met die elementen bouw ik personages op. Als schrjver moet je bereid zjn diep in jezelf af te dalen en ook je onaangename kanten bloot te leggen in je personages. Dat maakt dat mensen zich herkennen.”

Zodra de MS Vlieland om twee uur uit Harlingen wegvaart, loopt Vonne van der Meer naar het restaurant in de boeg van het schip. Ze bestelt twee kopjes thee. En een krant. Als je vaak met de boot gaat, ontstaan er volgens haar vanzelf vaste rituelen.

Ze kjkt om zich heen en verbaast zich over de drukte. Niet vanwege de coronacrisis, want als we begin oktober vorig jaar onze gezamenljke trip naar Vlieland maken, hebben we nog geen idee wat dit virus teweeg zal brengen. Het gaat haar nu over de dag van de week. „Meestal zjn er op maandag niet zo veel mensen. Zeker niet als er niet al te best weer wordt verwacht.”

Dit uitstapje naar haar geliefde Waddeneiland is voor de auteur geen vakantiereisje. Ze hoopt er te gaan schrjven, zoals ze regelmatig doet. En het bjzondere is: de komende 24 uur mag ik met haar mee. Ze laat graag zien waarom dit eiland haar zo lief is. En welke invloed het op haar boeken heeft gehad.

Nieuwste boek Halverwege de anderhalf uur durende tocht pakt ze haar nieuwste boek uit de tas. Een boek in wording, beter gezegd. Voor haar ligt een A4ringband. Elke linkerpagina is leeg gelaten, om er aanwjzingen of aanvullingen op te kunnen zetten. „Ik geloof in het voorlopige van het handschrift. Natuurljk heb ik een idee van hoe een verhaalljn gaat lopen, maar ben ik in de schrjffase, dan kan ik nog vrj veel zjpaden inslaan. Pas als ik helemaal tevreden ben, typ ik een hoofdstuk uit. Dat voelt als een beloning.”

De kustljn van Vlieland is inmiddels in zicht.

Vonne van der Meer staat op en loopt naar de voorkant van de boot, waar ze door het raam naar buiten kan kjken. Ze wjst naar de zeehonden die op een zandplaat nog net een straaltje zonlicht meepakken. En even later naar links. „Dáár ergens staat ons huisje.”

Het gaat niet om Duinroos, de vakantiewoning die in haar trilogie over Vlieland zo’n grote rol speelt. Dat huisje is verzonnen. Het onderkomen dat ze nu bedoelt, is er gekomen dankzj haar eilandboeken. Alleen al van het eerste boek, ”Eilandgasten”, is inmiddels de 45e druk verschenen.

Die druk kwam eind vorig jaar als een trilogie uit, samen met ”De avondboot” en ”Het laatste seizoen”. Aan die uitgave moest ze even wennen. „Heel lang heeft ”Eilandgasten” een oeromslag gehad, met schelpen. Bj deze druk wilde de uitgever er een modernere invulling aan geven. Weer een

10

schelp, maar veel gestileerder. Ook erg mooi.”

Eerste gast De route naar het huisje loopt vanuit de haven via het dorp door het bos. Vonne van der Meer neemt de bus, ik volg haar even later op een gehuurde iets. Als ik haar weg zie rjden, moet ik aan Dana denken, de eerste gast van Duinroos.

Ze pakte samen met haar zoontje Floris de ljnbus –haar man Chiel zou later komen– en voelde zich wat gespannen omdat ze geen idee had hoever het vakantiehuisje van de veerpont vandaan lag en wat ze er precies zou aantreffen.

Zo’n zelfde soort spanning voel ik nu. Het begint al wat te schemeren als ik het schelpenpaadje van het schrjfhuis oprjd en mjn Gazelle tussen de duinrozen parkeer. De beschrjving klopte.

„Ik geloof in het voorlopige van het handschrift. In de schrijffase kan ik nog vrij veel zijpaden inslaan” Vonne van der Meer stalt de boodschappen die ze net in het dorp kocht op het aanrecht uit. De sinaasappels gaan in een fruitschaal, de biscuitjes in een koektrommel met boten. Kofiezetten doet ze met de hand. Met een dik oliejack en leren laarzen aan –haar vaste kledingstukken tjdens een winterverbljf op Vlieland– is het achter de glaswand op het terras nog net te doen. De kofiemokken verwarmen onze handen. Een meeuw landt op een paaltje op het tuinpad en hupt onze richting op. Als het hem te heet onder de poten wordt, vliegt hj weg. Naar de zee, die als je goed luistert te horen is. „Heerljk hè?” verzucht ze. „Als ik hier alleen ben, kan ik me van alles afsluiten en me helemaal op het schrjven richten. Ik sta op, wandel een stukje langs het strand en zak zo in m’n boek.”

Dat haar nieuwste werk, dat in de loop van 2021 uit zal komen, zich in Amsterdam en op de Veluwe afspeelt, maakt voor haar geen verschil. „Het gaat erom dat ik hier niet afgeleid word. Ik sta met de personages op en ga ermee naar bed.

Dan ga je je vanzelf met hen vereenzelvigen.”

Gastenboek Het huisje is eenvoudig maar biedt uitzicht op de duinen. Ze wil liever niet dat het voor de krant op de foto wordt gezet. Bang dat er straks, net als na

RDMagazine

Vonne van der Meer

beeld RD, Henk Visscher

Vonne van der Meer wordt in 1952 in Eindhoven geboren. Ze is het jongste kind in een gezin van drie. Na haar eindexamen volgt ze de regieopleiding aan de Amsterdamse Theaterschool. Vanaf 1978 regisseert ze tien jaar lang toneelstukken bij diverse gezelschappen.

In 1985 verschijnt haar eerste verhalenbundel ”Het limonadegevoel en andere verhalen”, waarna ze ongeveer elke twee jaar een boek uitbrengt.

De roman ”Eilandgasten”, die in 1999 uitkomt, wordt als haar doorbraak gezien. Haar laatstverschenen roman is ”Vindeling”, die in 2019 verschijnt.

Vonne van der Meer besluit zich in 1994 bewust aan te sluiten bij de Rooms-Katholieke Kerk. Ze is getrouwd met Willem Jan Otten, die ook schrijver is. Samen hebben ze een zoon en twee kleinkinderen.

zaterdag 6 juni 2020

het uitkomen van de boeken twintig jaar geleden, hordes toeristen op zoek gaan en haar rust zal verdwjnen.

Anders dan Duinroos is dit geen huurhuis.

Alleen enkele familieleden, vrienden en vaste huurders maken er gebruik van. Een gastenboek, iets wat de bezoekers van Duinroos aan elkaar verbindt, ontbreekt. Een briefje op de deur van de badkamer waarin de eigenaars vragen geen onnodig water te verspillen doet denken aan een tegeltje op de wc in Duinroos. Daar houdt volgens de schrjfster de vergeljking op. „Voordat ik begon te schrjven heb ik een schets van Duinroos gemaakt op basis van huizen die ik kende. Ik ben nog altjd bang dat als een architect het huis op basis van mjn boeken natekent, hj meteen ziet dat het zo instort.”

De zonnestralen worden langer. Tjd voor het diner. Vonne van der Meer belt of er een plekje vrj is in strandpaviljoen ’t Badhuys. Dat bljkt het geval. Het is niet ver lopen naar de duinrand. We bestellen vis en ginger ale. En kjken minutenlang vanaf ons tafeltje aan het raam naar het ritme van de branding.

Water speelt een belangrjke rol in haar leven.

Als het maar even kan, trekt ze tussen mei en oktober elke morgen baantjes. Thuis in Amsterdam, waar ze een duik neemt in de Sloterplas. En hier, in zee. Omdat het er vandaag nog niet van is gekomen, hoopt ze vanavond nog even het zwembad in het naastgelegen hotel te bezoeken.

Vlieland is een eiland. Welke invloed heeft dat op uw boeken gehad? „Het gegeven van drie aanmerende en vertrekkende veerboten per dag bepaalt op een eiland het ritme van het leven. Tjdens de overtocht begint het proces van loslaten. Je bent hier en je bljft hier. Dat maakt een eiland tot een snelkookpan van gevoelens. Dat zorgt ervoor dat je hier helemaal tot rust kunt komen. Maar ook dat een situatie kan exploderen als je ergens mee worstelt of in een crisis zit.”

Een eiland is omringd door de zee. Ook die speelt in uw boeken een grote rol. Waarom? „De zee doet veel met een mens. Door het zien en horen van het overweldigende van al dat water wordt alles in je omgewoeld. Rouw is extra pjnljk als de wind om je heen buldert. Gevoelens worden intenser. Een vriendin van me die nog niet zo lang weduwe is, kwam terug van het strand met tranen in haar ogen. Dat doet de zee. Daar is het ”jj en je verdriet”.

Wandelen langs het strand kan mensen ook tot inzichten brengen die ze daarvoor niet hadden.

Daarvan maak ik als schrjver gebruik. Zo durft Martine, een van de personages in ”Eilandgasten”, als ze midden in de nacht in de regen langs het

11

beeld RD, Henk Visscher

het gesprek

12

RDMagazine

strand loopt misschien wel voor het eerst toe te geven dat ze verdriet heeft over de abortus die ze heeft ondergaan. Ze geeft haar kind alsnog een naam.”

Vindt u het belangrjk dat uw personages tot een dergeljk inzicht komen? „In een roman of verhaal moet voor mj een wending zitten. Anders heb je geen verhaalljn. Het kan gaan om een kleine verandering in het denken van mensen of een belangrjk inzicht. Of als het een verdrietig inzicht is: een kiertje licht. Het is net als in het gewone leven. Je gaat toch ook niet slapen zonder de ruzie met je man of kind bj te leggen? Zo wil ik mjn personages niet diep in de put achterlaten, en daarmee ook de lezer. Toen ik destjds lezingen hield over ”Eilandgasten” kreeg ik altjd vragen over Leo, de weduwnaar die zichzelf wil verdrinken maar het uiteindeljk niet doet.

Hoe is het nu met hem? Alsof het mjn buurman is met wie ik wekeljks contact heb. Mjn redacteur zag er niets in maar ik heb Leo in ”Avondboot” even op laten duiken om die vraag te beantwoorden: Het gaat nu veel beter met hem.”

Veel leerlingen van reformatorische scholen zetten uw boeken op hun leesljst. Wat vindt u daarvan? „Fjn natuurljk. Ik ken zelf in mjn naaste omgeving in Amsterdam weinig reformatorische christenen. Maar merk wel dat mjn romans door veel van hen goed gelezen worden. Ook word ik soms op reformatorische scholen uitgenodigd om iets over mjn schrjverschap te vertellen. Tjdens die lessen leg ik altjd uit dat ik geen speciiek christeljke boeken schrjf, maar dat die waarden wel in mjn boeken zitten. Dat gebeurt vanzelf. Dat hoef ik niet te forceren.”

Er zjn mensen die moeite hebben met de zinneljke beschrjvingen van de zonde in uw boeken. Hoe kjkt u daartegen aan? „Als je gelooft dat de mens geneigd is tot alle kwaad, dan moet je dat ook in een boek laten zien, vind ik. En mensen niet oppoetsen. Dat gebeurt in onze wereld waarin mensen massaal op sociale media zitten al veel te veel. Ergeren mensen zich, dan beschrjf ik dat. Zjn ze jdel of jaloers? Dan beschrjf ik dat. En ook als ze iemand begeren, laat ik dat in mjn boeken zien. Soms zinneljk ja. Maar overspel zal in mjn boeken nooit tot veel goeds leiden, zo van ”volg je hartstocht, je leeft maar één keer”. Ik wil dat de lezers zelf hun conclusies trekken. En ten enenmale nooit een moraal voorkauwen. Daar is literatuur niet voor.”

We nemen afscheid voor vandaag. „Een goede nacht”, wenst ze me toe. Vanuit de wetenschap dat de eerste nacht op Vlieland vaak wat onrustig ver-

zaterdag 6 juni 2020

loopt. „Door de zeelucht slapen mensen diep. Dat wil nog weleens heftige dromen geven, ook weer zo’n gegeven waar je als schrjver veel aan hebt.”

Flink trappen De iets die Vonne van der Meer de volgende dag uit de schuur haalt, staat hier duideljk al jaren.

Het is een degeljk exemplaar. Geen versnellingen.

Terwjl ze even later toch link moet trappen, de duinen door. Van ietsen met een accu gruwt ze. „Zolang het me lukt, bljf ik dit doen”, verklaart ze. „Goed voor de conditie.”

Terwjl we samen door de omgeving toeren, komen haar boeken tot leven. We ietsen langs Hotelletje De Veerman en ze wjst naar rechts. „In dit pension zat ik regelmatig toen ik mjn eilandboeken schreef.” Dat was nog voordat een eigen huis in zicht kwam. En na haar kampeeravontuur. „De familie van mjn man ging jaarljks naar kampeerterrein De Lange Paal op Vlieland. Dus ging ik mee toen ik hem leerde kennen. Ik was van huis uit geen kampeerder, maar ik ging van dit eiland houden. En zelfs kamperen in een tent bleek ik leuk te vinden. Ik schreef mjn eerste gedeeltes van ”Eilandgasten” op een laag duinstoeltje of een picknickbank aan het wad.”

„Wat een romanpersonage ziet, vertelt iets over zijn binnenwereld” Ze wjst naar een zwart huis aan het eind van het pad. „Dit huis had ik in gedachten als Duinroos”, vertelt ze. Tjdens het schrjven bleek het te groot. „Ik moest een huisje bedenken dat zowel door gezinnen als door mensen alleen gehuurd kon worden.”

Even verderop stopt ze bj de zilverabeel langs het pad richting het bos. Ze draait een van de bladeren om. „Als de wind erlangs gaat, zie je de grjze achterkant oplichten.” En daar is opeens personage Nils, die zjn werk op kantoor belangrjker vindt dan zjn vrouw en gezin. In ”Eilandgasten” ietst hj langs dezelfde struiken. Nils denkt dan aan geld. „Wat een personage ziet, vertelt iets over zjn binnenwereld.”

Als ik even later de middagboot terug neem, bljf ik met één vraag in mjn hoofd zitten die ik vergeten ben te stellen. Of ze al aan stoppen denkt? Ik vermoed zomaar dat ik het antwoord al weet. >>rd.nl/hetgesprek

13

De ramp van 1953 én ons klimaat van de toekomst.

Nu te zien!

De klimaatvoorspelling van de toekomst in samenwerking met het KNMI. Weg van de Buitenlandse Pers 5, Ouwerkerk, www.watersnoodmuseum.nl

column

Hotel mama mariska@rd.nl

„I

k heb honger”, klinkt het vanuit de woonkamer. Daar liggen vier lange stelten op de bank. Met eraan vast een romp en daaraan twee paar handen met een schermpje.

Als ik om de hoek tuur, kjken vier ogen me kort aan en wordt de boodschap door een van de liggende ljven herhaald: „Honger!” De laatste letter klinkt lang en uitgerekt. Alsof wat er gezegd wordt zo nog beter overkomt.

Ik ben dol op pubers. Echt. Ik lees boeken over hen en schrjf ook over die doelgroep. Ik weet van de hormonen die door hun lichaam razen. En snap dat elke week etteljke centimeters groeien iets met je zelfbeeld doet. Ik kan dan ook best geduld voor hen opbrengen. In theorie dan.

Want de praktjk is soms anders. Na wéken dageljks tegen dit soort stillevens aan te kjken, bereik ik tegenwoordig regelmatig het kookpunt. En kraam ik er precies uit wat je volgens de boekjes nou net níét moet zeggen. „Je weet niet eens wat honger is!” „Wat wil je nou van me?” „Jj altjd met je schermpje.” „Kom met je luie... van die bank af.” „Dan had je vanmorgen ook moeten komen ontbjten.” „Je denkt toch niet dat ik...”

Helpt allemaal niet. Weet ik inmiddels uit ervaring.

Diep zuchten heeft ook weinig zin. Net als heel hard gillen.

Maar wat dan wél? Daarover peins ik de hele

zaterdag 6 juni 2020

dag. Hóé reageer ik nou op een volwassen, rustige manier op dit irritante pubergedrag?

De volgende dag. Zelfde plaats, zelfde tjdstip. „Ik heb hongerrr”, klinkt het weer. Ik pak een keukenschort en doe dat om. Frommel m’n haren in een soort knot en loop met hakken aan de woonkamer in. Met een notitieblokje en pen in mjn handen ga ik voor hem staan. „Meneer, ik hoorde dat u graag wilde bestellen. Wat kan ik voor u noteren?” Voor het eerst in uren kjkt hj op. En is er weer iets van interesse in zjn blik.

Met schort en al neem ik de bestelling voor de lunch op Zjn mondhoeken gaan een heel klein beetje omhoog. En dan klinkt met een stalen gezicht zjn bestelling: een frikadelbroodje. En een tosti met ham en kaas. En graag een schaaltje blanke vla.

Met cruesli uiteraard.

Ik duik de keuken in. En maak de bestelling klaar. Voor het broodje spring ik zelfs nog even op de iets. Of het de pedagogisch perfecte manier is? Geen idee. Maar er volgt vandaag in ieder geval geen ontplofing. En we hebben het zelfs gezellig aan de keukentafel. Uiteraard serveer ik nog wat sla en groente mee. Die krjgen mensen in een restaurant tenslotte ook (en die eten ze zelfs nog op...).

15

beeld Gemma Pauwels

verdieping

16

RDMagazine

Zomer 2020 Een uitje zo nu en dan, daar knapt een mens van op. De afgelopen maanden kwam het er noodgedwongen niet of weinig van. En zal menigeen gemerkt hebben hoezeer je ernaar kunt snakken. Inmiddels is er weer meer mogelijk, maar vermoedelijk zal een dagje uit er deze zomer toch heel anders uitzien dan voorheen. Minder onbezorgd, dat in ieder geval.

Geertje Bikker-Otten

zaterdag 6 juni 2020

17

verdieping

lannen maken voor de vakantie: het voelt in deze vreemde en onzekere tjd haast ongepast.

We zitten midden in een wereldwjde crisis waarvan niemand de consequenties nog kan overzien. Er zjn duizenden mensen overleden en ziek of ziek geweest. Wekenlang was het niet mogeljk om ouderen in verzorgingstehuizen te bezoeken.

Onbekommerd naar een verjaardag gaan ljkt iets uit een andere tjd. Gewoon naar de kerk, het werk of de supermarkt: zover is het nog lang niet.

Ergens schuurt het om je onder die omstandigheden druk te maken over een familiedag op de hei, een week kamperen in Friesland of een ietstocht langs de Moezel. Zeker als je bedenkt dat het virus nog altjd rondwaart, ook daar. Of je nu thuisbljft of op vakantie gaat: overal zul je op je hoede moeten zjn. En anders herinneren de mensen om je heen je daar wel aan.

P

landen nog sneller om zich heen greep dan in Nederland. Logisch dat mensen toen niet stonden te trappelen om daarheen af te reizen. Maar nu het nieuws wat de pandemie in Europa betreft niet zo alarmerend meer is en de Nederlandse overheid deze week het reisadvies voor een aantal landen heeft aangepast, zal de reislust vast ook weer gaan toenemen.

Alhoewel het nog bepaald niet duideljk is hoe open de grenzen binnenkort echt zullen zjn.

De berichten bljven over elkaar heen buitelen, wat voor het perspectief van een toerist die zjn zaakjes graag bjtjds regelt niet zo prettig is.

Groot-Brittannië kondigde recent een helder criterium aan: wie het land binnenkomt, moet twee weken in quarantaine. Spanje besloot juist om een dergeljke quarantaineperiode per 1 juli weer af te schaffen.

Vliegtickets Anderzjds kan de behoefte om er even tussenuit te breken juist na de achterliggende weken met veel thuiswerk en -onderwjs extra groot zjn. Bovendien hadden veel mensen hun plannen voor de zomer waarschjnljk al aardig in kannen en kruiken toen de maatregelen om het coronavirus in te dammen half maart bekend werden gemaakt.

Wellicht inclusief gereserveerde (en aanbetaalde) huisjes, campings, treinkaartjes, vliegtickets en veerboten. Dan ontkom je er niet aan om erover na te denken wat daar nog van terechtkomt.

Het beeld van de zomer van 2020 is inmiddels wellicht bj velen al een paar keer gekanteld, zeker als het om een buitenlandse bestemming gaat. Een onderzoeksbureau meldde een aantal weken geleden dat 5 miljoen Nederlanders hun plannen om deze zomer de grens over te steken in de jskast hadden gezet. Dat was nog in de tjd dat zo ongeveer de hele voor toeristen aantrekkeljke wereld op slot zat. En het coronavirus in bepaalde

Bonnefooi Alhoewel? Er is nog altjd veel onzeker. Dat de Nederlandse overheid het reisadvies voor twaalf landen met ingang van 15 juni versoepelt geeft wel enige duideljkheid. Maar er zjn ook nog best veel landen waarbj het maar afwachten is wat er wanneer mogeljk is.

Wat vanuit het perspectief van een toerist die zjn zaakjes graag bjtjds regelt niet helpt, is dat alle landen hun eigen koers varen. De berichten buitelen week na week over elkaar heen. In Italië kunnen toeristen bjvoorbeeld nu alweer terecht.

Maar Frankrjk heeft nog geen datum bekendgemaakt waarop Nederlanders er weer welkom zjn.

Groot-Brittannië kondigde recent een helder criterium aan: wie het land binnenkomt, moet twee weken in quarantaine. Spanje besloot juist om een dergeljke quarantaineperiode per 1 juli weer af te schaffen.

Een avonturier vindt het misschien wel spannend om op de bonnefooi op pad te gaan en aan

Bottleneck: sanitaire stop ls alle openbare en horecagelegenheden dicht zjn kun je (bjna) nergens naar de wc. Nooit zo bj stilgestaan, maar wel een belangrjk punt bj het plannen van een wandeling, een ietstocht of een picknick op de djk.

Eropuit gaan was de afgelopen maanden in Nederland –anders dan in andere landen– niet verboden. Het advies luidde in eerste instantie om zo veel mogeljk thuis te bljven. Later werd

A

18

dat vervangen door afstand houden en drukte mjden. Dat is op zich prima te verenigen met een wat langere ietstocht of wandeling. Een les water en wat boterhammen mee en gaan. Tot je bedenkt dat het na een paar uur bewegen ook wel prettig is om ergens naar de wc te kunnen. Normaal gesproken kun je dat bjvoorbeeld combineren met een kopje kofie op een terras.

Maar als alle horecagelegenheden dicht zjn, bljven er bar weinig opties voor

een sanitaire stop over. Misschien bj een benzinestation?

Hoe dat deze zomer zal gaan, nu allerlei gelegenheden wel weer opengaan, maar strakke regels hanteren als het gaat om het aantal bezoekers? Dat wordt nog spannend. Zomaar even naar binnen lopen als de nood hoog is, dat past daar bepaald niet bj. Wildplassen is in veel gemeenten in ieder geval binnen de bebouwde kom verboden. En dus beboetbaar.

RDMagazine

den ljve te ondervinden hoe het zit met eventuele grensbeperkingen in Europa. Maar de gemiddelde vakantieganger zit vast niet te wachten op dat soort stress.

Trouwens: al is het mogeljk om dat geboekte vakantiepark aan een van de meren in het noorden van Italië te bereiken, heb je daar onder de huidige omstandigheden wel zin in? Stel dat je ziek wordt en in een Italiaans ziekenhuis belandt, waar je ook nog eens niemand kunt verstaan?

Groetjes uit Balkonia of Tuinesië

Drukte Maar goed. Als veel Nederlanders die normaal gesproken in de zomer naar een buitenland afreizen dit jaar in eigen land bljven, zou het hier weleens erg druk kunnen worden. In ieder geval op bepaalde momenten en op populaire plaatsen.

Wat er op Hemelvaartsdag gebeurde gaf daarvan een inkjkje: volle parkeerplaatsen bj stranden en plassen, mensenmassa’s in steden. Maar ook drukbezette ietspaden en lange rjen –met gepaste afstand– voor afhaalloketten voor kofie en js.

p vakantie gaan is geen plicht; thuisbljven is ook een optie.

En best een aantrekkeljke, gezien de huidige omstandigheden.

Op je eigen erf hoef je je, zolang er geen gasten over de vloer zjn, niet druk te maken over het in acht nemen van afstand en het desinfecteren van je handen. Om maar wat te noemen.

Het lastigste van een vakantie in eigen huis en tuin is misschien wel om echt afstand te nemen. De boel de boel laten terwjl je er middenin zit, zeg maar. Stel je voor wat je zou doen als je een weekje weg zou gaan en vooral ook wat je dan niet zou doen. Pak het vervolgens thuis op dezelfde manier aan. Het project een exotische naam (bjvoorbeeld de klassiekers Balkonia of Tuinesië) geven zorgt wellicht nog voor wat extra vakantiesfeer.

Doen alsof je in een vakantiehuis zit zou bjvoorbeeld kunnen betekenen dat je niet de ramen gaat wassen, de schutting gaat beitsen of de diepvries gaat ontdooien.

Dingen die je juist wel zou kunnen doen: Uitgebreid ontbjten in de tuin of op het balkon, met broodjes van de bakker. Midden op de dag een boek lezen, misschien wel in een pas aangeschafte hangmat, voor het optimale vakantiegevoel.

Picknicken onder de appelboom.

Uit eten gaan kan tegenwoordig in eigen huis of tuin: veel restaurants hebben vanwege de coronamaatregelen een bezorgservice in het leven geroepen. Wie beschikt over een lapje gras zou zelfs in de eigen achtertuin kunnen gaan kamperen.

Of je nu thuis blijft of op vakantie gaat: overal zul je op je hoede moeten zijn Onwerkeljke taferelen, als je wekenlang vooral binnen hebt gezeten en nauweljks een mens hebt gezien. Maar ze illustreren dat het nog niet zo eenvoudig is om afstand te houden en drukte te mjden als Nederland er massaal op uit trekt.

Hoe doe je dat: mensen mjden als je een dagje uitgaat? Een eenvoudig recept daarvoor bestaat helaas niet. Maar er vallen wel een paar grote ljnen te trekken.

Wat deze zomer waarschjnljk niet zo’n goed idee is: een dagje naar een populaire stad. Zelfs in het centrum van een middelgrote plaats kun je op een doordeweekse middag buiten het vakantieseizoen al het gevoel krjgen dat je geen kant op kunt. Bjvoorbeeld als er voor twee winkels die zich ongeveer tegenover elkaar bevinden een rj mensen staat te wachten, waar je dan nog tussendoor moet. Krappe straten en nauwe steegjes zjn een belangrjk onderdeel van de charme van historische binnensteden. Maar die kracht is juist een zwak punt als je afstand van elkaar moet houden.

Stadsbestuurders proberen dat te ondervangen door bjvoorbeeld in smalle stegen eenrichtingsverkeer in te voeren, maar ideaal is anders.

zaterdag 6 juni 2020

O

19

beeld Gemma Pauwels

verdieping

20

RDMagazine

Wat eventueel wel een optie is: ’s morgens naar een stad gaan. Dagjesmensen en vakantievierders komen doorgaans pas laat op gang. Als je vroeg op pad gaat, bljf je de hordes voor. Een minder voor de hand liggende stad als bestemming kiezen helpt ook. In Amsterdam of Utrecht kun je op een mooie zomerdag gewoonljk over de hoofden lopen. In Deventer of Franeker ligt de illustere geschiedenis ook op straat, maar het is er een stuk rustiger.

Wie in zo’n stad een museum of een restaurant wil bezoeken zal daarvoor vermoedeljk moeten reserveren. Op de bonnefooi ergens naar binnen gaan: dat zit er deze zomer niet in. Bj dat reserveren is het nog maar de vraag of er geljk een plaatsje beschikbaar is. De capaciteit van veel gelegenheden is, omdat er voldoende afstand tussen mensen moet zjn, drastisch beperkt. Dat is, als je eenmaal gereserveerd hebt en binnen bent, waarschjnljk best ijn. Niks geen gedrang maar lekker veel ruimte.

Laat in de middag naar de waterkant afreizen kan een aantrekkelijke optie zijn Maar het zou kunnen dat het reserveren zelf best nog een toer wordt, zeker bj populaire attracties. Toen de Efteling weer openging stonden er op een gegeven moment 35.000 abonnees in de digitale wachtrj. Bj een minder voor de hand liggende bestemming ben je vermoedeljk eerder aan de beurt. Denk bjvoorbeeld aan een museum in een naburig stadje.

Op een mooie zomerdag naar het strand of een plas gaan is een vanzelfsprekende keuze. Wie mensenmassa’s wil vermjden, kan dus beter iets anders gaan doen. Laat in de middag naar de waterkant afreizen kan wel een aantrekkeljke optie zjn. De ervaring leert dat de meeste mensen het dan wel zat zjn en naar huis vertrekken. Met een beetje geluk heb je dan zo ongeveer het strand voor jezelf alleen. Ergens een bootje huren kan natuurljk ook.

Wandelen of ietsen dan? Dat is een bezigheid waarbj het over het algemeen vrj gemakkeljk is om afstand te houden van andere mensen. Helaas ljkt het erop dat daarbj de komende maanden geen gebruik kan worden gemaakt van het openbaar vervoer. Dat is immers voorlopig bestemd voor reizen die echt nodig zjn en voor mensen die geen ander vervoer hebben. Wie niet in de directe omgeving wil wandelen of ietsen zal dus de auto moeten pakken.

zaterdag 6 juni 2020

21

beeld Willeke Brouwer

kleurplaat volwassenen

Kleur mee en win een prijs!

Stuur de kleurplaat als hij af is voor 1 augustus naar: Reformatorisch Dagblad, t.a.v. redactiesecretariaat, Postbus 670, 7300 AR Apeldoorn.

De winnaar krijgt een bon voor een high coffee/tea voor 2 personen.

zaterdag 6 juni 2020

23

schoonheid

beeld RD, Henk Visscher

Het is voor RDfotograaf Henk Visscher (64) geen straf om naar de Waddeneilanden af te reizen. Hij koos voor deze reportage voor Schiermonnikoog. Juist omdat dit eiland twee torens telt. Vanwege coronamaatregelen mocht hij ze niet allebei beklimmen, toch lukte het om deze mooie foto’s te maken.

24

RDMagazine

*

zaterdag 6 juni 2020

25

beeld RD, Henk Visscher

schoonheid

26

RDMagazine

Vuurtorens N

ederland telt zo’n vjftig vuurtorens, daarvan zjn er nog ongeveer dertig in gebruik. Schiermonnikoog heeft een unieke positie, het eiland telt nameljk twee vuurtorens. Een daarvan, de Noordertoren, doet nog echt dienst. De andere, de Zuidertoren, is een museum.

De torens verschillen nauweljks en beide hebben dezelfde plaquette met daarop de vermelding dat koning Willem III ze in 1853 liet bouwen. Vroeger waren de torens wit. Tegenwoordig geldt dat alleen voor de Zuidertoren. In het begin werden de vuurtorens met olielichten verlicht. De lichten hadden een reikwjdte van zo’n 30 kilometer.

In de Eerste Wereldoorlog deed de Zuidertoren dienst als peilstation om berichten van de vjand te onderscheppen. In de Tweede Wereldoorlog werd de toren door de Duitsers in camoulagekleuren overgeschilderd. Later werd hj gebruikt als watertoren. Nu is het een museum, in wording. Het binnenwerk van de watertoren moet nameljk nog gesloopt worden, anders is de toren niet te beklimmen.

zaterdag 6 juni 2020

27

uw vermogen verdient • veiligheid • f lexibiliteit • vast rendement van 3%

V

ermogensbeheer vraagt om een weloverwogen balans tussen

Van Dam, Van Dam & Verkade biedt haar klanten een vast en gegarandeerd rendement van 3%. Dit aantrekkelijke rendement kan zij bieden door te beleggen in goed, gunstig gelegen en optimaal verhuurd commercieel vastgoed op goede, gewilde locaties in Duitsland, Nederland en de V.S.

Contact Bent u op zoek naar een ideale combinatie van veiligheid, Vraag dan nadere informatie of maak een voor u vrijblijvende afspraak voor een persoonlijke toelichting op de mogelijkheden.

Van Dam, Van Dam & Verkade B.V. Herengracht 74 | 1015 BR Amsterdam | 020 - 48 96 500 info@vandamvandamverkade.com www.vandamvandamverkade.com

Veilig Uniek Flexibel

Persoonlijk Gegarandeerd Ruime ervaring

Unieke zekerheid Sterke portefeuille Persoonlijk betrokken Maximaal klantgericht

vogeleiland

Op ontdekking op verboden Vogeleiland Een bezoek aan het Vogeleiland in het Zwarte Water voelt als een avontuur uit een jongensboek. Tom, Karel, Bertus en Snuf de hond, die op het Wilgeneiland allerlei avonturen beleven bijvoorbeeld.

beeld RD, Henk Visscher

Gerco Verdouw

zaterdag 6 juni 2020

29

vogeleiland

O

vereenkomst één: zowel het Wilgeneiland uit het beroemde eerste deel van de Snufserie als het Vogeleiland is niet eenvoudig te bereiken. Voor het Vogeleiland moeten bezoekers zich weken van tevoren inschrjven voor een excursie.

Buiten zulke excursies is het eiland streng verboden toegang. Rondom het natuurgebied staan overal bordjes die dat meer dan duideljk maken.

Om de mooiste natuurbeleving te ondergaan, is voor dit artikel gekozen voor een excursie op de vroege ochtend. Op een zaterdagmorgen om zeven uur moeten fotograaf en verslaggever zich melden bj het botenhuis van Natuurmonumenten bj de Kadoelerbrug over het Kadoelermeer.

Dit water vormt de grens van de Flevolandse Noordoostpolder en het Overjsselse Nationaal Park Weerribben-Wieden. Het botenhuis is niet eenvoudig te vinden. Gelukkig loopt gids Jan Gerbens (77) naar de weg toe om de mensen van de krant op te vangen. De derde excursieganger die zich had aangemeld, laat het afweten.

Een smal paadje leidt van de Kadoelerweg naar het botenhuis. Daar ligt de Whisper al te wachten.

Een goede naam voor deze elektrisch aangedreven luisterboot. Stuurman Gert Jan Kerssies (40) gaat achter het roer staan en de tocht kan beginnen.

Eerst stuurt Kerssies onder Kadoelerbrug door. In de huisjes naast de brug is alles nog in diepe rust.

Ondertussen vertelt Gerbens al honderduit over alles wat hj tegenkomt. Over de stuw bjvoorbeeld die naast de brug ligt en eerst gesloopt zou worden, maar later toch gerenoveerd werd. De Whisper vaart het Zwanenwater op. Direct is duideljk waarom het zo heet, want rechts gaan een stuk of tien knobbelzwanen op de wieken. Twee andere bljven rustig op het water dobberen als de luisterboot passeert.

Zonsopgang Een stukje verder legt Kerssies de Whisper stil.

Zachtjes klotsen de golven van het Zwanenwater tegen de metalen boot. „We wachten op de zonsopgang”, legt Gerbens uit. Majestueus rjst de zon op boven Nationaal Park Weerribben-Wieden. „Een zonsopgang is vele malen indrukwekkender dan een zonsondergang”, vindt Gerbens.

Daarna is het tjd om aan te leggen op het Vogeleiland. Net als bj het Wilgeneiland uit ”Snuf de hond” gebeurt dat in een beschutte baai tussen

30

het riet. Net als in het boek is het er helemaal stil.

Alleen een kleine karekiet laat zich horen in de rietkraag.

Het is best spannend om zo’n eiland te verkennen in de wetenschap dat hier de afgelopen dagen helemaal niemand is geweest. Popelend van nieuwsgierigheid ben je geneigd om snel die mysterieuze paadjes op te lopen.

Maar Gerbens heeft eerst nog van alles te vertellen. Dat Vogeleiland in 1942 is ontstaan als depot voor bagger uit de grachten van Kampen. Boer Bruintjes liet er tot 1990 zjn koeien op weiden.

En dat het hele eiland nu in beheer is bj Natuurmonumenten. Die doet niet veel meer dan de paadjes maaien zodat excursiegangers er normaal kunnen lopen.

Eindeljk gaat het verder het smalle graspaadje op. Het loopt een beetje omhoog, het middelste deel van het eiland ligt iets hoger dan de randen. Hier was ooit de 12 hectare grote weide waar de koeien van boer Bruintjes liepen. Hj bracht ze er in het voorjaar en haalde ze er in het najaar weer vandaan.

Nu is het een zee van brandnetels. Gerbens: „De brandnetel is de waardplant van veel insecten.

Dat betekent dat zj ervan afhankeljk zjn. Die insecten worden graag gegeten door nachtegalen, die hier dan ook in groten getale voorkomen. Ze hadden het eiland net zo goed Nachtegaleneiland kunnen noemen.”

Andere veelvoorkomende planten op het eiland zjn de akkerdistel en de grote klit. Die laatste plant werd volgens Gerbens vroeger ook wel meisjesverdriet genoemd. „Als een stekelbol van deze plant in het lange haar van een meisje kwam, was de moeder wel een halfuur bezig om hem eruit te halen.”

Hut De zoveelste overeenkomst tussen Vogeleiland en Wilgeneiland is een hut. De drie vrienden van Snuf de hond bouwden er zelf een op hun eiland, Natuurmonumenten heeft het laten doen.

Een vogelkjkhut welteverstaan. Eerst een lange houten vlonder over, dan een steil trapje op, de deur van het slot en dan naar binnen. Het uitzicht over de rietvelden is prachtig, in de verte zjn de kerktorens van Genemuiden en Zwartsluis te zien.

Vogels laten zich eerst niet zien maar wel horen.

Een rietgors, twee kleine karekieten en een itis.

RDMagazine

Gids Gerbens geniet. beeld RD, Henk Visscher

„Een zonsopgang is vele malen indrukwekkender dan een zonsondergang”

zaterdag 6 juni 2020

31

slaap lekker. bestel in juni en ontvang tot ver vaardigd van

NATUURLIJKE MATERIALEN de lattenbodem wordt

OP HOOGTE INGESTELD

€

de bamboe tijk

600

IS ANTIBACTERIËEL het matras

VERDEELT DE DRUK

korting!

topper en onderdeken

helemaal

ZIJN VOCHTWEREND

Een comfortabel bed op jouw maat.

OP JOUW MAAT!

Niet te koud, niet te warm – vochtvrij slapen.

10 jaar garantie en vriendelijke service.

W� maken bedden met een bodem die

W� werken met merinowol, die vocht

Standaard 90 dagen proberen en 10 jaar

we handmatig instellen. Op maat dus,

uitstekend verwerkt. Het houdt je lichaam

garantie. En als we je bed komen brengen

voor de juiste ondersteuning om je rug

op temperatuur – verkoelend in de zomer,

nemen we indien gewenst ook je oude

optimaal te ontlasten.

warm in de winter.

bed en matras mee.

Welkom in onze showroom in Ochten!

Maak een afspraak op www.capasbed.nl of bel (085) 040 9090

vogeleiland

Strak naast de vogelhut zit een winterkoninkje uitbundig te zingen. Voorzichtig het luik opendoen, en ja hoor, daar zit het vogeltje. Ook een roodborstje mengt zich in de muzikale strjd. Wat verderop ontdekt Gerbens een grote zilverreiger. „Welke roofvogel is dat?” wjst de fotograaf. „Een bruine kiekendief”, weet Kerssies.

Laarzen De ontdekkingstocht gaat verder, het moeras in. Wel zo handig dat Natuurmonumenten had geadviseerd laarzen aan te trekken, want het pad wordt erg vochtig nu. Het is hier één groene jungle. Een kronkelig paadje tussen de bramen.

Een boom is dwars over het pad gevallen. Andere gesneuvelde exemplaren zjn helemaal begroeid met mos. Helemaal niet moeiljk om jezelf nu te verplaatsen in een Engelse piloot die zich hier verstopt voor de Duitsers, net zoals in het boek van Snuf.

Op Vogeleiland is een ander dier echter de hoofdiguur. Dat is de zeearend. Natuurmonumenten heeft de oorspronkeljke route op Vogeleiland moeten verplaatsen toen zich een stelletje zeearenden aandiende. Tien jaar geleden deden zj een eerste broedpoging op het eiland, in 2015 hebben ze voor eerst succesvol een jong grootgebracht.

Vliegende deur Als de bezoekers deze zaterdagmorgen weer zjn

teruggekeerd op de voormalige binnenweide, laat de vliegende deur zich zien. Die bjnaam heeft met de enorme spanwjdte van de vogel te maken: van vleugeltop tot vleugeltop meet een volwassen mannetje zomaar 2,5 meter. Het mannetje krjgt even later gezelschap van zjn vrouwtje en het jong dat dit jaar is grootgebracht. „Ze zjn nieuwsgierig wie er de rust op het eiland komt verstoren”, zegt Gerbens.

Een smal laantje tussen dikke beuken door leidt naar de westkant van het eiland. Een groene specht laat zjn roep horen: „Klu, klu, klu.” Een tjiftjaf is niet onder de indruk en zingt lustig door. „Er broeden meer dan honderd verschillende vogels op dit eiland”, weet Gerbens.

Dat die vogels ook vjanden hebben, bewjst een vossendrol op een omgevallen boomstam. Gerbens: „Daarmee laat de vos zien en ruiken dat dit eiland zjn territorium is.”

De rondleiding over het eiland is nu bjna afgelopen. De Whisper komt in zicht. Zowel de gids als zjn luisteraars ljken bjna geen afscheid van het eiland te kunnen nemen. Maar stuurman Kerssies treft al voorbereidingen om de luisterboot los te maken. Dan stappen de anderen ook maar aan boord. Om zo het Vogeleiland als het ware weer terug te geven aan de bewoners: de vogels, de reeën, de vossen. Ze hebben hun isolement weer terug. >>rd.nl/vogeleiland voor een video

Coronavirus

beeld RD, Henk Visscher

Alle excursies in gebieden en bij bezoekerscentra van Natuurmonumenten zijn in ieder geval tot 1 juli geannuleerd vanwege het coronavirus. Maar ook na die datum is het nog onzeker of Vogeleiland bezocht kan worden, geeft woordvoerder Shanti Haas aan.

Dit heeft ermee te maken dat ook op de boot de 1,5 meter afstand in acht moet worden genomen en er daardoor veel minder mensen mee kunnen.

>>natuurmonumenten.nl/ vogeleiland

zaterdag 6 juni 2020

33

de woude

Verdwaald op De Woude?

Dat is knap! beeld RD, Anton Dommerholt

Anderhalf uur wandelen en bijna niemand tegenkomen. Onderweg vormen weilanden en water het uitzicht, is het geraas van autoverkeer ver weg en laten ganzen en koeien van zich horen. Welkom op eiland De Woude in het Alkmaardermeer.

Michiel Bakker

zaterdag 6 juni 2020

35

„O

ntspannen en genieten maar.” Die wens staat op een handgeschreven kaart die de gasten in een rood en wit geverfde pipowagen op De Woude welkom heet. De kaart is „met een warme groet” ondertekend door Jeroen en Christina. Zj zjn de eigenaren van bed & breakfast ”Op het eilandje”, op vjf minuten loopafstand van de pont.

De auto staat geparkeerd op het vasteland, achter het veerhuis, pal naast de N246. Pont De Woude vaart continu op en neer en brengt passagiers binnen enkele minuten naar de overkant van het kanaal. Schipper Martin Bonne geniet van zjn werk, vertelt hj deze middag in september, terwjl de wind door zjn haren waait.

Eerder had hj een eigen bedrjf, totdat hj de overstap maakte naar een baan als sluiswachter.

Inmiddels vaart hj drie jaar met de pont. „Ik wilde wat meer reuring”, zegt Bonne, die dageljks zestig tot honderd keer het kanaal oversteekt. Passagiers zjn elke ochtend vanaf zes uur welkom. „Zo gauw er iemand is, gaan we varen.”

Idyllisch dorp Door de week treft Bonne veel vaste klanten. „’s Morgens zie je de kinderen van het eiland die naar school gaan. Ik weet precies in welke volgorde ze komen. Na een paar jaar ken ik de meeste eilandbewoners. Ik ben bjna onderdeel van de gemeenschap”, zegt de schipper, die zelf in Oostwoud, onder de rook van Medemblik, woont.

Toeristen maken eveneens geregeld gebruik van de veerdienst. Zo weten veel Koreanen en Japanners De Woude –na Texel het grootste eiland van Noord-Holland– te vinden, merkt Bonne. „De Woude is een prachtig rustpunt, vol natuur en met een idyllisch dorp. Holland op z’n mooist.”

Als Bonne een vroege dienst heeft, zwaait hj om halfdrie af. De late dienst duurt tot elf uur ’s avonds; op vrjdag en zaterdag tot middernacht. „Het laatste kwartier is het altjd spitsuur. Bewoners zjn erop gespitst de laatste pont te nemen.

Soms redden ze dat net niet, maar te laat is te laat. Dan ga je maar roeien of zwemmen.”

Het rustieke eiland, onderdeel van de gemeente Castricum, telt zo’n 150 bewoners. Op een steenworp afstand van de aankomstplek van de pont bevinden zich behalve woningen twee restaurants, een haventje voor plezierjachten en een camping. Een houten kastje aan de muur van een

36

huis bevat ”leen- en ruilboeken”, waaronder delen uit de populaire politieserie Baantjer.

Midden in het centrum springt een kerkje in het oog. Het bljkt een gebouw dat dorpsbewoners in de vorm van een kerk hebben gebouwd op de plek waar ooit een bedehuis stond. Erediensten worden er niet gehouden. Wel kunnen bruidsparen op deze locatie in het huweljk treden en worden er overledenen opgebaard. Ook vergadert de dorpsraad er geregeld. Normaal gesproken kunnen bezoekers er van tjd tot tjd een expositie bezichtigen, maar vanwege de coronamaatregelen zjn de voor later dit jaar geplande tentoonstellingen geannuleerd.

Bedstee Een kronkelweg door het dorp, dat de sfeer van een openluchtmuseum oproept, voert langs diverse B&B’s. Iets meer in de luwte ligt ”Op het eilandje”. Eigenaar Christina BruinFluonia verwelkomt haar gasten harteljk en gaat hen met een brede glimlach voor naar de knusse pipowagen in een afgesloten hoek van de riante tuin naast haar vrjstaande huis. Aan de overkant van het pad bungelen appels aan de bomen.

Achter in de pipowagen bevindt zicht een tweepersoonsbedstee, met voor elke gast een bonbon op het kussen. Wie een klein kind bj zich heeft, kan een extra bedje tevoorschjn trekken vanonder de bedstee. Op de eettafel staan verse appelkoeken uitnodigend klaar. Het keukenhoekje biedt de mogeljkheid met een Senseo kofie te zetten: classic, espresso, decafé of cappuccino. Naast de kachel staat een mand vol hout voor wie extra warmte nodig heeft. Drie vaasjes met verse bloemen sieren het interieur op.

De meegenomen versnaperingen voor de avond kunnen in de tas bljven zitten, zo wordt al snel duideljk. Christina heeft een lesje rode wjn en een bakje gemengde nootjes klaargezet, evenals een schaal met walnoten.

Verveling is hier uitgesloten, met bladen zoals Psychologie Magazine en VT Wonen binnen handbereik, evenals een dam- en een schaakspel.

Op het opstapje naar de bedstee ligt ”De Woude, een eiland, een polder, een dorp”. Het boek geeft met historische foto’s en pentekeningen een beeld van het leven in vroeger tjden. En verhaalt bjvoorbeeld over de mannen van het eiland die op 17 september 1994 met zandzakken het water

RDMagazine

de woude

beeld RD, Anton Dommerholt

„In de zomer kun je roeien tussen de weilanden”

zaterdag 6 juni 2020

37

V Vaste aste planten planten 7 voor € 10,Volop ‘vlinder bij’j’ Vol V olop ‘vli ‘vl inder en bi aantrekkende planten!

Thuisworkshops bi Bruine Meren!

Meren! bijj de Bruine Bestel via whatsapp: 0644393199 V ia dit dit nummer nummer kkunt unt u ook ook vrijblijvend vrijblijvend alle alle Via voorbeelden opvragen!

Welkom bij: Openingstijden: Ma-do 8.30 - 18.00 Vrij 8.30 - 20.00 Za 8.30 – 17.00

Apeldoornseweg 93a 6731 SB Otterlo Telefoon: 0318 – 591468 info@debruinemeren.nl

de woude

probeerden tegen te houden dat over de djk stroomde.

Verliefd Christina en haar man Jeroen woonden in Haarlem, toen ze ruim tien jaar geleden voor het eerst voet aan wal zetten op De Woude. „We maakten met onze kinderen een ietstocht, de beroemde pontjesroute. Tjdens een rondje over het eiland kwamen we langs dit huis, dat te koop stond. We werden meteen verliefd op deze plek”, vertelt Jeroen aan de lange eet- en werktafel in de woning.

Hj heeft zjn laptop even aan de kant geschoven.

Met zjn vier kinderen verhuisde het echtpaar naar De Woude. De oude boerderj werd grondig opgeknapt, de hooiberg verdween. Op het grasveld naast de woning verrees een boomhut voor de kinderen, die inmiddels zjn uitgevlogen.

Christina en Jeroen kregen geen spjt van hun verhuizing. „We zitten hier midden in een landeljke omgeving en tegeljk dicht bj Alkmaar, Haarlem en Amsterdam. Daar kunnen we de drukte opzoeken als we dat willen”, zegt Christina.

Het stel voelt zich thuis in het dorp. Jeroen: „Bjna de helft van de inwoners komt hier oorspronkeljk vandaan, de rest is import.

We kennen iedereen. Het is een close gemeenschap.

Er wordt veel georganiseerd, vooral in de kerk, die dienstdoet als buurtcentrum.”

Sint-Petersburg De eerste jaren op het eiland stonden voor een groot deel in het teken van de verbouwing van de boerderj, waar ooit varkens rondscharrelden. Gaandeweg ontstond het idee om „deze bjzondere plek te delen met andere mensen”, zegt Christina. De eilanders toverden een bouwkeet om tot pipowagen. Talloze toeristen hebben de weg erheen gevonden, onder meer via Airbnb. De ene keer staat er een ouder echtpaar bj Christina op de stoep, de andere keer een jong stel met een kind.

Onder de buitenlandse gasten zjn mensen uit China en Nieuw-Zeeland. Ooit liet een stel uit Sint-Petersburg op zich wachten. Om twee uur ’s nachts kreeg Jeroen de man aan de ljn. De Russen stonden bj de pont, maar konden het eiland niet bereiken. „Ik heb hen met de roeiboot opgehaald.”

Als buitenlandse toeristen de omgeving willen verkennen, wjst Christina hen op de kaasmarkt

zaterdag 6 juni 2020

in Alkmaar en de molens in Zaanse Schans, onder de rook van Amsterdam. Voor een ietstocht kunnen liefhebbers een tandem bj haar huren. „Het gros van de gasten komt voor de rust en de natuur”, zegt de gastvrouw. „Elk jaargetjde heeft z’n charme. Zomers kun je hier roeien tussen de weilanden of bj de buurvrouw een elektrisch bootje huren.”

Westwouderpolder De Woude biedt ook de mogeljkheid een wandeltocht van 8 kilometer te maken. „Een rondje eiland duurt zo’n anderhalf uur”, zegt Christina.

Ooit kreeg ze een telefoontje van een gast die verdwaald was. „Dat is best knap. Als je het water aan de rechterkant houdt, is verdwalen onmogeljk”, zegt ze met een lach.

Het is tjd om de proef op de som te nemen. Al lopend ben je al snel buiten de bewoonde wereld.

Een pad voert de djk op, de Westwouderpolder –een weidevogelgebied– in. Honden zjn toegestaan, mits aangeljnd, vermeldt een bord aan het begin van de djk.

Hier lopen, betekent onthaasten, luisteren naar de gak van de gans en het geloei van de koeien die de voorbjgangers nieuwsgierig in ogenschouw nemen. Twee hazen schieten weg door een weiland. In de verte schuift de mast van een zeilboot voorbj. Een tractor spoedt zich aan het eind van de middag naar huis.

Na zo’n anderhalf uur eindigt de route weer in het dorp. Een eilander loopt langs het kleine gebouw van de brandweer.

Evert-Jan van de Streek bljkt een van de vrjwilligers te zjn van het lokale bluskorps, dat oficieel dorpshulpverlening (DHV) heet. De DHV kan uitsluitend blussen. „We hebben geen perslucht.”

Zodra er brand is, wordt het korps in De Rjp gealarmeerd om assistentie te verlenen en krjgt de schipper van de pont een seintje dat hj de naderende brandweerauto zo snel mogeljk moet overzetten.

In 2018 moest de eilandploeg uitrukken voor „een serieuze brand” op een boerderj, vertelt Van de Streek. „We hadden net een oefening gehad en waren snel ter plekke. Anders was alles afgebrand.” >>rd.nl/dewoude voor een video >>dewoude.net; >>opheteilandje.nl

39

Gelegen in het Zuid Limburgse Heuvelland. Een Oase van rust. Een ruime zon- en schaduwrijke tuin op het zuiden.

Comfortabel ingerichte Hotelkamers (met airco). Sfeervolle Appartementen. Genieten van ontspannende Wellness.

Uw tweede thuis in Twente

Een verblijf bij hotel Creusen... dat is vertrekken met een goed gevoel! www.hotelcreusen.nl | info@hotelcreusen.nl Wilhelminastraat 50 | 6285AW Epen | 043-4551215

OOK UW BLAD ✔ ✔ ✔

Diverse bungalows & landhuizen Overdekt zwembad Kleinschalig & gemoedelijk

✔ ✔ ✔ ✔

Gezellige horeca Rust & ruimte Nabij unieke natuurgebieden Zondagsrust

F KWALITATIE & SNEL

BIJ UW LEZERS OP DE MAT? Kijk op erdee.nl/distributie voor meer informatie.

! "

0546 – 57 98 65 www.bungalowparkhogehexel.nl

maurik

Spetterende activiteiten op het Eiland van Maurik beeld EVM19

De zon straalt, het water schittert. Met hoge snelheid raast een rubberboot over de Nederrijn. Het water spat op. Het Eiland van Maurik biedt een reeks aan activiteiten. Ontspannend en inspannend.

Gerard ten Voorde

zaterdag 6 juni 2020

41

maurik

beeld EVM19, RD, Anton Dommerholt

„We varen straks met 80 tot 85 kilometer per uur over het water”, zegt Sijbrand Booij. Laura slikt.

Een tikje angstig

42

RDMagazine

O

nder de rook van het Stuw- en sluizencomplex Amerongen in de Nederrjn ontrolt zich een uitgestrekt watergebied. Groen beboste eilandjes steken af tegen het donkerblauwe water.

Dagjesmensen dobberen met bootjes op de plas.

Evenementenlocatie Eiland van Maurik 19, aan het begin van de coronacrisis grotendeels stilgevallen, komt weer steeds verder op stoom. Jetskiën en kanovaren, suppen en surfen. In de verte tuft een ouder echtpaar in een elektrische motorsloep geruisloos over het water. Iets verderop vermaakt een groep jongeren zich op een pontonboot. Luidruchtig.

Het uitgestrekte recreatiegebied, hartje Betuwe, is gelegen bj de dorpen Maurik en Eck en Wiel. In 1965 is daar een kanaal gegraven en het stuwcomplex Amerongen gebouwd, een waterkrachtcentrale van 10 megawatt. Een stukje rivier raakte daarbj buiten gebruik.

Langs deze dode rivierarm van de Nederrjn bevindt zich nu een 220 hectare groot recreatiegebied.

Inclusief jachthaven, vakantiepark en stranden. Alles in de uitwaarden van de waterweg tussen Duitsland en Rotterdam.

Wandelaars, ietsers en mountainbikers kunnen zich uitleven in het voormalige zandwinningsgebied. Ponyrjders ook. Alleen onder water is nog iets te zien van de industriële activiteiten van weleer. „Daar is het 15 meter diep”, wjst Sjbrand Booj (43) van EilandvanMaurik19 (EVM19) naar het vrjwel rimpelloze water. De evenementenorganisatie beschikt over een 16 hectare groot terrein aan het water.

Hongerljden hoeft niet op Eiland van Maurik. Pizza, pannenkoeken, een snelle snack of een belegd broodje, sinds 1 juni is de horeca weer op gang gekomen. Bezoekers kunnen in de beachclub buiten loungen met een cocktail, Spaanse sandwich of Italiaans jsje. Met uitzicht over het water.

Gratis zonnen en zwemmen Het Eiland van Maurik is een „waterparadijs” voor jong en oud. Bezoekers kunnen er zwemmen, zonnen en zeilen. Of vissen.

Gratis. Alleen parkeren kost geld.

Het recreatiegebied biedt verder –tegen betaling– mogelijkheden om te waterskiën, te voetgolfen en te rijden op een Solex. Liefhebbers kunnen terecht op een pitch- en puttgolfbaan, in een escaperoom of een overdekt zwembad met glijbaan.

Het 220 hectare grote recreatiegebied bevindt zich vlak bij Maurik, in de gemeente Buren.

Het Eiland van Maurik wordt ook wel de ”oogappel van de Betuwe” genoemd.

Het recreatiepark van Uiterwaarde is uitgegroeid tot een populair, groen waterrecreatiegebied met zandstranden, ligweides en goed zwemwater voor dagjesmensen. Watersporters kunnen kiezen uit twee jachthavens, een camping of een vakantiepark.

Bekijk voor een bezoek even het laatste nieuws over coronamaatregelen op uiterwaarde.nl/recreatieparken/eiland-van-maurik

Krachtpatser Het Eiland van Maurik19 Outdoor Resort biedt binnenkort, als de overheid de coronamaatregelen nog verder versoepelt, nog meer actie. Langs de houten steiger dobbert een forse rubberboot. Ruim 7,85 meter lang, 2,50 meter breed. Met een 250 pk sterke Yamaha-buitenboordmotor. Krachtpatser. „We varen straks met 80 tot 85 kilometer per uur over het water”, waarschuwt EVM19-bedrjfsleider Sjbrand Booj, dik vjftien jaar in het vak. Passagier Laura (19) trekt wit weg. Echt? Zó hard...?!

De donkergrjze rib biedt tjdens een proefvaart – ver vóór de coronacrisis– plaats aan acht personen.

Alleen staanplaatsen. „Om te voorkomen dat mensen tjdens het varen rugklachten oplopen als de boot op het water klapt, gebruiken we geen stoeltjes”, legt Booj uit. „De benen vangen de klappen op.”

zaterdag 6 juni 2020

43

Genieten voor jong & oud Bij De Kleine Belties is het volop genieten in een christelijke sfeer.

Op ons vakantiepark kun je kamperen of genieten in een prachtige luxe chalet, stacaravan of lodge.

kleinebelties.nl Hardenberg | 0523 261 303

Laat je adviseren vanuit je bed.

Vanaf nu be(d)geleiden we je ook graag online!

één uniek slaapsysteem geschikt voor iedereen!

Stel hier uw droombed samen kortingen met

oplopend tot

€800!

90 dagen aanpassingsgarantie meer dan 80.000 tevreden klanten rechtstreeks van producent naar consument uitgebreide garanties en ijzersterke service

> slaappunt.com

slaappunt.com/bedgeleider Maak gebruik van uw unieke kortingscode.

En ontvang een korting van minimaal €50,- oplopend tot €800,-!

Want iedereen verdient slaap. Punt.

maurik

Even later tikt de rib 86 km/uur aan.

In vliegende vaart stuift de rib over het water. De bestuurder neemt een scherpe bocht naar links, vaart rechtdoor, neemt weer een scherpe bocht en snelt over z’n zelf opgeworpen golven heen. De boot klapt op het water. Klasse.

Rechtdoor nu. Bomen, koeien en weilanden schieten voorbj. De wind waait woest door de haren. Genieten op volle kracht. Een iel motorbootje iets verderop op het water schommelt lekker op de golven van de rib. De watersporter steekt vriendeljk z’n duim omhoog.

Booj mindert vaart. De buitenboordmotor komt weer op adem.

Zo’n rib lust wel een slokje. „De motor verbruikt een op een”, vertelt de bestuurder. „Eén liter voor één kilometer varen.”

Katapult Wie de handen uit de mouwen wil steken, kan zich uitleven bj EVM19. De evenementenorganisatie, gespecialiseerd in onder andere teambuildingsessies en bedrjfsuitjes, maakt deel uit van het Van der Valkconcern. „De Nuland-tak”, verduideljkt Booj.

Een houten loopbrug voert naar River Beach, het terrein voor katapultbouwen, boogschieten of klimbos. Of zelf vuur maken. Quadrjden, 4x4- en offroad motorrjden kan op een parcours iets verderop. Jetskiërs kunnen zich uitleven op een eigen stuk water. Het recreatieterrein met water en zand is bj uitstek geschikt voor een Obstacle Mud Run-baan, een modderrace met hindernissen.

EVM19-bedrjfsleider Sjbrand Booj kan niet wachten tot de overheid de coronamaatregelen verder versoepelt. „Straks kunnen we weer vol gas met alle activiteiten.”

beeld RD, Anton Dommerholt

Voor vertrek krjgen de opvarenden een reddingsvest om. Een opblaasbare. Een kleintje maar. „Werkt perfect”, verzekert de ribbestuurder. „Komt het reddingsvest in aanraking met water, dan blaast het zich vanzelf op.” Eén waarschuwing: „Probeer ’m niet uit. Zo’n CO2-opblaaspatroon kost 25 euro.”

Nog een paar instructies. „Hou je liefst met twee handen stevig vast, maar in ieder geval met één.” Of deze. „Als je een zonnebril op hebt, kjk dan vooral niet achterom als we op volle snelheid varen. Want dan ben je gegarandeerd je bril kwjt.”

Booj start de boot. De motor gromt.

Langzaam zet de rib zich in beweging. De bestuurder is via een draad verbonden met de boot.

Mocht Booj onverwacht overboord slaan, dan schakelt de motor automatisch uit. Geruststellende gedachte. De rib kachelt langzaam naar de rivierarm. „We mogen hier maar 9 kilometer per uur varen.”

Op open water trekt de bestuurder onverwacht de gashendel open. Vól gas. In vliegende vaart stormt de rib op de overkant van de rivierarm af. De basaltblokken langs de kant komen angstig dichtbj. Laura, rechtsachter, houdt haar adem in. Pfff.

Op het laatste moment gooit Booj –met een brede grjns– de rib in een bocht naar rechts. De vier opvarenden halen opgelucht adem. Wow. Op hoge snelheid koerst de bestuurder z’n de donkergrjze rubberboot richting de stuw van Amerongen. Het witte sluizencomplex steekt scherp af tegen de strakblauwe lucht.

Het stuwcomplex is afgezet met drie, vier groene boeien. Booj gooit zjn rib in een bocht naar links en scheert langs boei 15A. Verder, harder. De snelheidsmeter klimt snel: 65,5 km/uur, 71,5 km/uur...

zaterdag 6 juni 2020

45

puzzel

Advertentiepuzzel

puzzelstukje

pagina

A

Op deze pagina’s ziet u 20 puzzelstukjes. Deze puzzelstukjes komen uit de advertenties die in dit nummer staan.

B C D E

De opdracht is heel eenvoudig: zoek de advertentie op waar de stukjes uit komen. Gevonden?

Noteer dan in de kolom achter de letter het juiste paginacijfer.

Als u alles hebt ingevuld, heeft elk puzzelstukje nu dus zowel een letter als een (pagina)cijfer.

Daarmee gaat u aan het rekenen aan de hand van de opgave. Bij telefonische opgave paginanummer 46 of 47 vermelden.

Het eindtotaal gebruikt u dan als belcode.

F G H I J K L

Prijzen advertentiepuzzel 1e prijs: Oude Ambachten & Speelgoedmuseum, Terschuur, geheel verzorgde dag voor 2 personen t.w.v. € 61,80 (entree, koffie met gebak, lunch en consumptie naar keuze aan het einde van de dag)

M N O P Q

2e t/m 4e prijs: Nederlands Bakkerijmuseum, Hattem, 2 vrijkaarten voor volwassenen en 2 vrijkaarten voor kinderen t.w.v. € 33,00

W� maken bedden met een b

we handmatig instellen. Op m

MA

voor de juiste ondersteuning

optimaal te ontlasten

R S T

5e t/m 14e prijs: Avonturenboerderij Molenwaard, Groot-Ammers, 2 vrijkaarten t.w.v. € 29,90

Rekenopgave

15e t/m 19e prijs: De Orchideeënhoeve, Luttelgeest, 2 vrijkaarten voor volwassenen t.w.v. € 29,00

A+B=

20e t/m 22e prijs: Rondvaartbedrijf Zilvermeeuw, Drimmelen, 2 vrijkaarten voor volwassenen t.w.v. € 25,00

E+F=

23e t/m 27e prijs: Bevrijdingsmuseum Zeeland, Nieuwdorp, 2 vrijkaarten voor volwassenen t.w.v. € 24,00

CxD=

GxH= I+J= KxL=

28e t/m 52e prijs: Veluws Zandsculpturenfestijn, Garderen, 2 vrijkaarten t.w.v. € 20,00

M+N=

53e t/m 57 e prijs: Rijssens Museum en Brandweermuseum, Rijssen, 2 vrijkaarten voor volwassenen t.w.v. € 13,00

Q+R=

58e t/m 62e prijs: Miniworld Rotterdam, 1 vrijkaart voor een volwassene t.w.v. € 12,95

46

OxP=

S xT =

Totaal opgeteld:

Je profiel

RDMagazine

• Affiniteit m

A

B

Gelegen in het Zuid Limburgse Heuvelland. Een Oase van rust. Een ruime zon- en schaduwrijke tuin op het zuiden.

Comfortabel ingerichte Hotelkamers (met airco).

Appartementen. Genieten van ontspannende Wellness.

C

D

en,

F

E

Een�verblijf bij hotel

G

H

met jaarr vastgoed jaarrentes tot 5%



bodem die

W� werken met merinowol, die vocht

Standaard 90 dagen proberen en 10 jaar

maat dus,

uitstekend verwerkt. Het houdt je lichaam

garantie. En als we je bed komen brengen

ARKETING?

g om je rug

mooi t e h in inves

op temperatuur – verkoelend in de zomer,

nemen we indien gewenst ook je oude

warm in de winter.

en.

vrijblijvende informaie.

Bel 0318-652783 voor vrijblijvende informaie. vrijblijvende informaie. vrijblijvende informatie. vrijblijvende informaie.

I

J

bed en matras mee.

K

L

Geen voor deze aciviteit. totprospectusplicht 30 november 2020

Geen prospectusplicht voor voor deze viteit.

Geen prospectusplicht dezeaci aciviteit.

ARKETEER M

N

O

P

www.oldemeyer.nl of bel 0523 Hardenberg - Rheeze

Via dit nummer kunt u ook vrijblijvend alle

Q

R

S

T

Inzenden

Voorbeeld

Let op

A = pagina 5 B = pagina 12

Bij vragen over deze puzzel mailen naar: advertentierd@erdee.nl.

Rekenopgave A + B = 17 (5+12)

Het eindtotaal van deze puzzel is de oplossing. Deze oplossing ✔ ✔ kunt u telefonisch of schriftelijk doorgeven. Telefonisch gaat heel ✔ eenvoudig. Bel uiterlijk woensdag 1 juli naar 0909 - 123 45 65 en volg de instructies op. U toetst de oplossing in plus uw telefoon✔ nummer. U betaalt € 0,40 per minuut. Schriftelijk inzenden kan op ✔ een (brief)kaart met vermelding van de oplossing en uw adresgegevens. Deze kunt u voor 1 juli sturen naar: ✔ ✔ Advertentiepuzzel Uit in NL, Postbus 241, 7300 AE Apeldoorn. ✔

zaterdag 6 juni 2020

met marketing automation en digitaal zeer vaardig.

47

java-eiland

Het is stil op de lip van Amsterdam-Centrum

48

RDMagazine

Java-eiland, onderdeel van het Amsterdamse Oostelijk Haven-gebied, dreigt aan eigen succes ten onder te gaan. De oase van rust en stilte op de bovenlip van het stadscentrum trekt steeds meer dagjesmensen en hangjongeren uit omliggende buurten. Nu het eiland in het IJ ook nog een doorgangsgebied voor fietsers lijkt te worden, is het tijd voor actie.

*

beeld Istock

Aad van Toor

zaterdag 6 juni 2020

49

java-eiland

A

an de rand van het water, met uitzicht op de noordzjde van het J, staat basisschool De kleine kapitein. Het is pauze en de kinderschare is naar buiten gedreven. Binnen de hekken staan speeltoestellen, daarbuiten ligt een grasveld met voetbalkooi en skateplein. Een groepje vriendinnetjes bivakkeert in de Javatuin op een houten bank. Ze zjn stads opgevoed, dus argwanend. Hun namen zeggen ze niet. Na enige uitleg wat ik kom doen, vragen ze voor welke krant het verhaal is. „Jullie hebben er misschien nooit van gehoord, het Reformatorisch Dagblad.” „O”, zegt een van de meiden droog: „Die leest mjn moeder ook.”

Het js is gebroken. Ze knikken hartgrondig op de vraag of het leuk is om op Java-eiland te wonen.

Waarom is het wonen hier ijn? Een van hen gaat ervoor staan en zegt wjsneuzerig: „Het is hier heel kindvriendeljk.” Ze oogst bjval. Je kunt hier overal spelen, vooral in de Bogortuin. Daar komt de zon het meest tevoorschjn, er is een grote speelweide en je kunt er lekker BBQ’en. Is hier niet te veel water? „Nee hoor, daar kunnen we in de zomer in zwemmen. Tenminste, aan de andere kant van het eiland. Hier is het door al die boten een beetje vies.”

Uitzwaaien Er liggen wat tranen hier op Java-eiland. Vanaf de kade vertrekken in de vorige eeuw de schepen naar ‘ons’ Indië. Een nieuwe toekomst lokt; het begin daarvan ligt op het dek van het schip.

Scheepshoornen blazen de inale, sluitstuk van het oude leven. Klapstuk van alle plannenmakerj.

Op hoop van zegen. De achterbljvenden –veelal vaders en moeders– hebben hun zakdoeken niet alleen nodig om te zwaaien. Als de schepen over het J weggljden richting Hembrug en Noordzeekanaal, hangen de zakdoeken slap en besnot tussen de vingers, als verdronken hoop. Sluitstuk van het oude leven, jawel; voortaan verder zonder hen.

Bj de aanleg in de negentiende eeuw is het eiland vooral bedoeld als golfbreker voor de Oosteljke Handelskade. Met bagger uit het Noordzeekanaal ontstaat vervolgens een vlakte, waarop de Stoomvaart Maatschappj Nederland zich vestigt. Rond de loodsen en pakhuizen ontstaat een waaier van kleinhandel en onderneminkjes.

De bloei is maar tjdeljk; het havengebied –met name Java-eiland– wordt na de Tweede Wereldoorlog minder belangrjk. De ingezette dekolonisatie van Indonesië zet een rem op de stormloop op dat land door ambtenaren en gelukszoekers. Bovendien verplaatst het personenvervoer zich naar Schiphol. Daar zullen de zakdoeken vast minder nat zjn. De hoop op weerzien wordt met al dat gevlieg immers steeds groter.

50

De teloorgang in de jaren zestig van de vorige eeuw is heftig. Java-eiland is dan slechts een restant van de koloniale ‘glorie’. Ook het vrachtvervoer raakt in het slop en uiteindeljk buigen zelfs de hjskranen moedeloos het hoofd. Zakkendragers, laadmeesters en cargadoors zoeken elders emplooi en Java-eiland bljft ontredderd achter.

Hetzelfde lot wacht het oosteljk deel van het eiland, dat weliswaar één geheel vormt met Javaeiland, maar als KNSM-eiland een eigen leven leidt. Loodsen bljven leeg, pakhuizen worden ontruimd en de kleine levendige industrie valt ten prooi aan mot en roest. Er rest een verlaten, verpauperde zandbak, alleen goed genoeg voor krakers, kunstenaars en stadsnomaden die er hun eigen vrjstaat stichten. De belangrjkste ‘industrie’ is dan de gaarkeuken, groots aangeduid als ”Het Eind van de Wereld”.

Daadkracht Jammer genoeg bestaat de Amsterdamse gemeenteraad niet uit Rotterdammers; het komt maar niet tot een daadkrachtige beslissing. Terwjl de woningnood in de hoofdstad groteske vormen aanneemt, valt Java-eiland –eigenljk heel het Oosteljk Havengebied– ten prooi aan verval. Het is de Amsterdamse oud-banketbakker Jan Schaefer die het in de Tweede Kamer helder verwoordt: In geklets kun je niet wonen. Het woord ”geklets” komt trouwens iets anders uit zjn mond, wat hem een uitbrander van de Kamervoorzitter oplevert. Maar zjn uitspraak gaat in Amsterdam van mond tot mond, haalt zelfs verkiezingsafiches. Schaefer –dan wethouder in de hoofdstad en man van het volk– bejvert zich voor woningbouw in het Oosteljk Havengebied. Zjn kruistocht in spjkerbroek.

Java-eiland moet een parel in het J worden; liggend in de luwte van het Amsterdamse stadscentrum en uitmuntend in duurzaamheid. Zoals in het Zweedse Malmö de wjk B001 wereldwjd applaus oogst. In dit havengebied –waar Saab zjn laatste auto’s, schepen en vliegtuigen van de band liet lopen– verrjst een nieuwe woonwjk vol moderne snufjes op het gebied van hergebruik van grondstoffen en energie. Met als boegbeeld een wolkenkrabber die ”Turning Torso” heet, maar meestal ”de Schroef” wordt genoemd.

Een groep architecten gaat –met Malmö voor ogen– aan het werk voor Java-eiland onder aanvoering van Sjoerd Soeters. Een wolkenkrabber komt niet van de tekentafel af, wel wordt gekozen voor een opzet die bj de Amsterdamse grachtengordel past.

Brug geslagen Java-eiland telt 71 hectare, zegt de folder. Dat is

RDMagazine

beeld Frank Geerlings beeld RD

De buurtsoos brengt ouderen in beweging

zaterdag 6 juni 2020

51

java-eiland

van de zeeman worden nu bruidsparen op foto en ilm vastgelegd liefst met zo’n cruise-reus op de achtergrond.

RD

Sleutel tot succes Het is druk bj kofiehuis Java-Blend. De buurtsoos heeft zjn wekeljkse bjeenkomst. De opkomst is groot, zo’n dertig mensen. „We hebben hier geen lidmaatschap en geen verplichtingen. Dat is de sleutel tot het succes”, vertelt Jip van Leeuwen, de motor achter de soos. „Eenmaal per maand hebben we ‘schoolreisje’”, grapt hj. „Laatst naar Artis. Regelmatig gaan we varen; voor Sail hebben we al een vaartocht vastgelegd.

Voor het jaarljks kerstdiner gaan we naar loods 6, hier op het eiland. Zo komen ook de oudere mensen hier e be achter de geraniums vandaan, d r ste ontmoeten elkaar en ondernemen Mo Rina gezamenljk allerlei dingen. Dat ze elkaar kennen, betekent ook dat ze zorg voor elkaar gaan dragen. Een boodschapje doen, een bezoekje brengen.”

Rina Mosterd (79) woont al 23 jaar op het eiland.

Verwjzend naar haar achternaam, lacht ze oljk. „Wil je geloven dat mjn grootvader Abraham heette.” „Ik had veel geluk. Een laag inschrjvingsnummer bj de woningbouwvereniging. Nu woon ik in een appartement op zes hoog met schitterend uitzicht op het J en –zo schuin weg– op het Binnen-J. Toen ik hier kwam, was er alleen een kleine supermarkt bj het Azartplein, openbaar vervoer was er nauweljks, eigenljk alleen het ld

waar, maar op slechts 17 hectare houd je droge voeten, de rest is Jwater. Met 130 ferme stappen loop je van de noord- naar de zuidzjde van het eiland. Van west naar oost zal het ongeveer 1,4 kilometer zjn; een linke postzegel dus. Met daarop zo’n 3200 bewoners.

Vanaf de noordzjde van het Centraal Station zie je de kop van Java-eiland liggen, de rest verbergt zich achter de Oosteljke Handelskade, waar immense cruiseschepen aanmeren. Tussen pakhuis De Zwjger en reizigersterminal 2 is de brug naar Java-eiland geslagen. De Jan Schaeferbrug, hoe kan het ook anders.

De Javakade –alle straatnamen hebben iets Indisch– strekt zich uit langs de zuidzjde van het eiland. Over de brug wjst een bord ”doorgaande ietsers” naar de ietssnelweg, die over het eiland loopt. Links van de brug staat hotel Jakarta met daarachter een min of meer braakliggend terrein. Het wordt nu gebruikt als wandelgebied naar de kop van het eiland en er worden festivals gehouden.

Twee toezichthouders bakkeleien met een hondenbezitter die niet de moeite nam de hondendrol liefdevol te verpakken in een plastic zakje. Hj, de man, moppert, is niet gewend aan toezichthouders op het eiland.

Op het uiterste puntje van het eiland staat op een hoge sokkel een ”Zeeman op de uitkjk”. Het herinnert aan alle personeelsleden van de Stoomvaart Maatschappj Nederland die de Tweede Wereldoorlog niet overleefden. Aan de voeten

Wandelaars zijn welkom anuit de lucht is zichtbaar hoe Java-eiland in vakken is verdeeld.

Langs de noordzjde, aan de Sumatrakade, vormt een lange rj appartementengebouwen van zeven of acht verdiepingen de skyline vanaf het J. De woongebouwen aan de zuidzjde, langs de Javakade, zjn iets minder hoog.

Binnen die twee kleurrjke façades liggen diverse woningtypen, ontworpen door verschillende architecten. Vier grachten met moderne grachtenpanden doorsnjden het eiland, waardoor er vjf blokken ontstaan. Binnen elk blok be-

V

52

vindt zich een gemeenschappeljke binnentuin: de Tosarituin en Imogirituin zjn ongetwjfeld het mooist wat betreft ontwerp en onderhoud. De Bogortuin, tegen de overgang naar het KNSMeiland, is niet zozeer een binnentuin, maar bestaat uit een groot grasveld dat door de eilanders wordt gebruikt als zonneweide en speelterrein. Winkels concentreren zich op het Azartplein, het scharnierpunt tussen Java-eiland en het Siamesetweelingbroertje KNSMeiland. Daar bevinden zich grotere wooncomplexen, met langs de noord-

kade een veelheid aan kleine winkeltjes en werkplaatsen voor kunst, design en woninginterieur.

Voor groepen van maximaal 15 personen kan onder leiding van een gids een wandeling worden gemaakt door het Oostelijk en Westelijk Havengebied. Met vooral aandacht voor cultuur, architectuur en historie.

Bij de wandeling wordt de 1,5 meter afstand in acht genomen en wordt gebruik gemaakt van audio apparatuur of een app. >>arttra.com

RDMagazine

RD

ld

beeld Istock

Wormenton In de Imogirituin spelen wat kinderen bj een waterpomp. Een kilometer verderop schuifelen toeristen dicht opeengepakt vanaf het Centraal Station in de richting van het Damrak. Maar hier heerst rust, als was het een hofje. Enkele moeders

staan te praten. Ook zj zeggen het best naar hun zin te hebben op Java-eiland. De saamhorigheid is groot, je ontmoet elkaar in de gemeenschappeljke tuin, maar ook op de weggeefmarkt, bj de gratisboekenkast, de plantenmarkt of bj de wormenton. „Maar het is zeker waar, het wordt elitair.” Af te meten aan het aantal Van Moofietsen op het eiland kunnen ze weleens geljk hebben.

Volgens een andere voorbjganger is de plek ontdekt door nieteilanders. Vaak opgeschoten jongelui, een kratje bier in de hand en op hun schouder een transistorradio.

De eilanders zien het met lede ogen aan. Afgelopen zomer moesten er zelfs toezichthouders aan te pas komen. En plaatste de gemeente een drietal mobiele toiletten bj de zonneweide van de Bogortuin. BBQ’en werd verboden, ook voor de b es lokale bewoners. e W van De ‘dreigende’ bouw van de JavabRuud rug –een ietsbrug die het eiland over het J verbindt met Amsterdam-Noord– is een nieuwe uitdaging voor de eilanders. „We maken ons grote zorgen”, zo staat te lezen in een brochure ”OHG 2025*” (aan te vragen via info@buurtcooperatieohg.nl). „In onze droom is het Oosteljk Havengebied een veilige en rustige wjk waar het prettig toeven is zonder jachtig ietsverkeer op weg naar werk of huis in een ander deel van de stad.”

En zo is het nu. Nog. Op weg terug naar de Veluwe verzucht mjn vrouw: „Als ik dan toch zou moeten verhuizen naar Amsterdam, laat het dan maar naar Javaeiland zjn.” ee

gratis pontje naar het Centraal Station. Nu is er wat meer reuring en zjn er veel winkels bjgekomen, vooral op het KNSM-eiland.”

Wat voor mensen wonen hier op het eiland?

Soossecretaris Ruud van Wees (66) lepelt het zonder met zjn ogen te knipperen op: „Er zjn hier op het eiland 1500 woningen: 30 procent koopwoningen en 4 procent sociale huurwoningen. De rest bestaat uit huurwoningen in de vrje sector. De woningen hebben gemiddeld 10 procent meer ruimte, de gemiddelde opleiding van de 3215 bewoners is hoger en er is minder criminaliteit, vergeleken met omliggende buurten in de wjk Zeeburg. De doorstroming is gering, want de mensen wonen hier graag. Dat geldt tenminste voor de mensen in koophuizen en sociale huurwoningen.”

Daarmee raakt hj een blootliggende zenuw. De huurprjzen in de vrje sector stjgen explosief. „Mjn buurman”, vertelt Jip van Leeuwen, „woonde hier voor 1250 euro per maand. Toen hj vertrok kwamen er nieuwe huurders die 1850 euro per maand moesten betalen. Andere mensen moesten verhuizen omdat ze de huur niet langer konden opbrengen. Het wordt hier dus meer elitair.”

zaterdag 6 juni 2020

53

VERMOORDE KUNST tot 30 november 2020 Noord-Veluws Museum www.noord-veluws-museum.nl

Museum Sjoel Elburg www.sjoelelburg.nl

neeltje jans

Plezier en ernst op Neeltje Jans Boenk, boenk, boenk. Wie ooit op Neeltje Jans is geweest herkent het geluid meteen. Of je nu vanaf het zuiden of het noorden komt, je zult altijd via betonplaten van de Oosterscheldekering naar het voormalige werkeiland moeten rijden.

beeld RD, Anton Dommerholt

Wim Pekaar

zaterdag 6 juni 2020

55

neeltje jans

H

et eilandje ligt tussen Schouwen en NoordBeveland in en is eigenljk een opgehoogde zandplaat. Het eiland was nodig om de stormvloedkering te bouwen. Maar sinds deze kering in 1986 in gebruik werd genomen, is de functie van Neeltje Jans totaal veranderd. Waar ooit met man en macht gestreden werd tegen het water, wordt nu gerecreëerd.

Borden wjzen naar bezienswaardigheden en bjbehorende grote parkeerterreinen. Aan de ene kant van de weg overheerst vooral rust. Achter de lage duintjes liggen rustige, uitgestrekte stranden. Boven alles uit torent een markant betonnen gebouw, het ir. J. W. Topshuis.

Vanuit dit grauwe bouwsel worden de schuiven van de Oosterscheldekering bediend.

Bjzonder is het kunstwerk van basaltblokken, passend in het landschap.

De blokken worden aan elkaar verbonden door witte ljnen, en verbeelden de kathedraal van Reims. De gedachte erachter is dat zo’n grote kerk bescherming biedt, net als de stormvloedkering.

Bj het Topshuis beginnen ook diverse, vrj korte, wandelingen. Gegarandeerd dat je hier konjnen ziet. Als ze niet meer leven zie je ze wel in de vorm van schedels. Konjnen hebben hier geen natuurljke vjanden, meldt een bord. Vandaar de konjnenplaag. Het pad kronkelt zich een weg tussen

de vuurdoorns door. Vogels in overvloed. Ook meeuwen houden van dit duingebied. In het broedseizoen zjn de wandelingen dan ook geen goed idee.

Deltapark De rust wordt zo nu en dan verstoord door lawaai vanaf de andere kant van de weg. Zoals de aankondiging van een zeehondenshow en joelende kinderen in de waterspeeltuin. Door het tunneltje dan maar, op naar het spektakel.

Een echte Zeeuw laat zjn auto op de gratis parkeerplaats staan, en bespaart daarmee 7,50 euro. Dat komt goed uit, want de toegangsprjs van Deltapark Neeltje Jans is niet mals.

Een gezin met drie kinderen is er 100 euro kwjt, waarbj er voor sommige onderdelen ook nog extra betaald moet worden. De andere kant is dat er genoeg te doen is om een hele dag door te brengen.

Het Deltapark biedt diverse waterspeeltuinen, een 60 meter lange watergljbaan en een treintje. Maar ook shows van waterdieren. De zeehonden Bob en Marley kunnen zelfs een bommetje maken. Ook is er een show met zeeleeuwen, waar tegen extra betaling mee gezwommen kan worden. In het aquarium met verwarmd Oosterscheldewater zwemmen honderden tropische vissen.

Spectaculair is de orkaanmachine. Windkracht 12 blaast je van je sokken, maar gelukkig zjn er hekjes

Miljarden voor dam die altijd open is e Pjlerdam is een opvallend bouwwerk. In drie verschillende stukken, onderbroken door opgehoogde zandplaten, staan in totaal 65 pjlers.

Witte buizen steken hoog de lucht in, als een soort schoorstenen. „Maar als er rook uit komt is het foute boel”, lacht gids Freek, die mensen rondleidt in en op een pjler. In de buizen zit olie voor het hydraulische systeem waarmee de schuiven open en dichtgedaan kunnen worden.

De schuiven zjn in totaal 27 keer gesloten omdat er gevaar dreigde. Begin 2018 was dat voor de laatste keer. De gids heeft er een cynische omschrjving

D

56

voor: 2,5 miljard uitgeven aan een dam die altjd openstaat.

Bj de start van de bouw van de kering, in 1976, was het helemaal niet de bedoeling dat er pjlers met schuiven zouden komen. Het plan was om een djk aan te leggen, waarmee de Noordzee en de Oosterschelde van elkaar gescheiden zouden zjn. Protesten van milieuorganisaties zorgden ervoor dat de plannen werden omgegooid. Omdat de schuiven bjna altjd open zjn, is er een directe verbinding met zee gebleven. Iets waar de vele duikers in de Oosterschelde blj mee zjn. „Afgelopen week zag ik nog zeepaardjes onder de

Zeelandbrug”, vertelt duikliefhebber Freek.

Na tien jaar bouwen was de kering klaar. Deze zorgde niet alleen voor veiligheid, ook voor betere bereikbaarheid van de Zeeuwse eilanden.

Koningin Beatrix zei bj de opening dat de Oosterscheldekering gebouwd is voor de komende 200 jaar. Gids Freek heeft daar een hard hoofd in, gezien de klimaatverandering. Hj wil jonge mensen nog een tip meegeven als ze een studie moeten kiezen. „Kies voor de waterbouw, daar is genoeg werk in de komende tjd.”

RDMagazine

beeld RD, Anton Dommerholt

Genoeg te doen om een hele dag door te brengen

zaterdag 6 juni 2020

57

neeltje jans

om aan vast te houden. Zo moet het gevoeld hebben tijdens de ramp, merkt iemand op. O ja, de watersnood van 1953.

In andere delen van het park is de ramp van 1953 duidelijker aanwezig. In het hoofdgebouw kan de nacht van 1 februari herbeleefd worden.

Bij de entree een waarschuwing dat het mogelijk voor sommige mensen erg spannend kan zijn. En indrukwekkend is het zeker. Een donkere kamer met een bed in de hoek, oorverdovend geloei van de wind, wapperende gordijnen, geschreeuw, glasgerinkel. Een ruimte verderop kijk je toe hoe de dijken breken en mensen uit een onderlopend huis proberen te komen.

Zeehonden

Deltapark Neeltje Jans is vanaf 22 juni weer geopend.

Vooraf een ticket kopen via neeltjejans.nl is verplicht

beeld RD, Anton Dommerholt

Op rondvaartboot Christiaan B de kans om uit te waaien. De boot maakt een ronde van een uur over de Oosterschelde. Een enigszins saaie opname vertelt zo nu en dan wat over de kering en het natuur-

park. Het was handig geweest als de stem zou attenderen op zeehonden. Want die liggen graag op zandplaten in de zon. Helaas laten ze zich vandaag niet zien.

Kinderen op de boot deert het niet.

Ze zijn dolenthousiast, helemaal als ze ook nog eens geld mogen uitgeven in het restaurant. Als een vader aan zijn kinderen vraagt wat de leukste attractie van het park is, hoeven ze dan ook niet lang na te denken: de boot.

Een leuke afsluiting van een dagje Neeltje Jans is een bezoek aan Proef Zeeland. Veel versere vis dan hier eet je niet. De kotter lost aan de achterkant van het restaurant. Een van de vele vangsten meenemen is hier ook mogelijk. Afhankelijk van het seizoen liggen er onder andere schar, schol, zeebaars, makreel, oesters, mosselen en kreeft hoog opgestapeld

58

RDMagazine

beeld Willeke Brouwer

kleurplaat kinderen

Kleur mee en win een prijs!

Stuur de kleurplaat als hij af is voor 1 augustus naar: Reformatorisch Dagblad, t.a.v. redactiesecretariaat, Postbus 670, 7300 AR Apeldoorn.

De twee beste inzendingen worden beloond met een geschenkenbon ter waarde van € 20.

zaterdag 6 juni 2020

59

puntuit

serie Bijzondere instrumenten De panfluit, het orgel en de harp ken je vast. Maar hoe zit dat met de conga, ocarina of neusfluit? In deze 5-delige serie vertellen jongeren over hun bijzondere instrument. Deel 3: Nathan speelt conga.

Op een conga het hoofd leeg slaan Als Nathan op zijn trommel slaat, voelt hij zich vrolijk. Het liefst roffelt hij zo hard en snel als hij kan. Soms piept het puntje van zijn tong naar buiten.

Arien van Ginkel

E

en conga is een trommel. „Maar geen normale”, ervaart Nathan Lindeman (10) uit Woerden. „Het geluid dat een conga maakt, is veel mooier. Mjn instrument maakt een diep geluid, donkerder dan dat van een trommel. Congageluid gaat dwars door je heen. En met donkere tonen klinkt een ritme het beste, vind ik. En ja, de buren vinden het prima dat ik trommel.”

De modelbouwer en vogelspinverzorger legt uit hoe zjn instrument geluid kan maken. „Als ik met de stok op het strakgespannen geitenvel sla, gaat het vel trillen. Die trillingen maken geluid. Via de onderkant van de trommel komt het geluid eruit. Hoe groter de conga is, hoe donkerder het geluid dat uit de trommel komt.”

De leerling uit groep 6 van de Jan de Bakkerschool koos in de muziekwinkel daarom voor een grote conga.

Hoe donker de trommel klinkt, hangt ook af van de plek waar Nathan op het dierenvel slaat. „Hoe meer ik in het midden sla, hoe zwaarder de toon.

Als ik aan de zjkant sla, is de toon dus hoger.”

van de componist Bach hoorde. „Dat muziekstuk begint met roffelende pauken. Ik vond dat zo blj klinken. Ik dacht: dat wil ik ook. Mjn moeder vertelde dat pauken best duur zjn. Ze zei: Laten we de conga eens proberen. Dus die bestelden we.

En het is inderdaad een prachtig instrument.”

Nathan speelt nu een halfjaar en zit niet op les.

Daar heeft hj ook geen behoefte aan. „Ik vind het leuk om mezelf dingen aan te leren. Soms speel ik met muziek mee. Andere keren verzin ik zelf een ritme. Dat kan allemaal, want conga spelen is best makkeljk. Zo hoef je geen noten te leren, want een conga maakt maar één toon. Als je wat ritmes weet en je hebt de behendigheid om te slaan, kun je spelen. Door te oefenen kun je beter worden.”

Groep 6 en 7 van de Jan de Bakkerschool in Woerden mochten al eens genieten van Nathans spel. „Ik speelde de vjfde symfonie van Beethoven mee met muziek. Mjn klasgenoten vonden dat heel mooi.”

„Ik speel met muziek mee of verzin zelf een ritme”

Bach De muzikant wilde graag een trommelinstrument spelen nadat hj het Weihnachtsoratorium

62

Gedachten Thuis speelt Nathan graag als zjn hoofd vol zit met gedachten en dromen.

Het liefst slaat hj zo hard en snel hj kan. „Roffelen” noemt hj dat. „Zo raak ik mjn energie kwjt en wordt mjn hoofd leger. Ik weet niet hoe het kan dat dat soms zo vol zit. Gelukkig weet ik wel hoe ik weer ruimte in mjn hoofd kan maken.”

Nathan wil later graag het leger in. „Bj de marinierskapel van de Koninkljke Marine kun je ook een instrument kiezen. Maar ik weet niet of me dat wat ljkt. Ik denk dat ik liever een gevechtsfunctie ga doen.” >>puntuit.nl/conga voor een video

RDMagazine

Nathan en zijn conga. beeld RD, Anton Dommerholt

Hoe werkt een conga?

Meestal wordt de conga met de handen bespeeld. Uit de Cubaanse trommel kun je verschillende klanken halen. Muzikanten leren drie basisklanken; de bastoon, de open toon en de slap. De bas maak je met de palm van je hand. Je gebruikt de hele onderarm en laat de palm van je hand vallen op het vel. De open toon is het moeilijkst om te spelen. Je moet zo veel en diep mogelijk contact maken met het vel. Alle vingers moeten over de hele lengte op hetzelfde moment het vel raken. Bij de slap maak je een zo hoog mogelijke klank.

Dit doe je door zo min mogelijk contact met het vel te maken. Eigenlijk raken alleen je vingertoppen het vel.

zaterdag 6 juni 2020

63

Stapels tekeningen Iedere dag lag er weer een stapel te wachten. Het Reformatorisch Dagblad schreef een tekenwedstrijd uit over de lente. De meeste inzendingen kwamen van kinderen: 125!

Gerco Verdouw

D

e scholen gaan dicht! Ik weet nog goed dat dat bericht halverwege maart bekend werd. Kinderen zouden thuis les krijgen. Een goed moment om een tekenwedstrijd uit te schrijven. Zo zouden mensen die thuis zaten, toch een leuke bezigheid hebben.

Dat heb ik geweten! Iedere keer als ik weer op het kantoor van het Reformatorisch Dagblad arriveerde, lag er een hele stapel tekeningen op mij te wachten.

Vaak prachtige exemplaren, waar duidelijk heel hard aan was gewerkt.

Het was al snel duidelijk dat we heel veel kinderen moesten teleurstellen, omdat er maar drie prijswinnaars konden worden gekozen. Daarom hebben we alle kindertekeningen op kits.nl/tekenwedstrijd gezet. Daar kun je ze allemaal op je gemakje bekijken.

Was ik even blij dat ik geen jurylid was! Ik zou het heel moeilijk vinden om drie prijswinnaars uit te

zoeken. Gelukkig had ik drie mensen gevonden die heel veel verstand van tekenen hebben: Marianne Witvliet, Roosmarijn Reijnoudt en Jos Ansink.

Zij vonden de tekening van Joëlle Appeldoorn (12) uit Ridderkerk de mooiste.

Joëlle tekende een meisje in een veld vol madeliefjes. „Je wordt er gewoon blij van!” schreef de jury. Die blijheid komt onder andere door de kleur geel. Dat is een vrolijke kleur die te zien is in de kleren van het meisje, maar ook in de hartjes van de madeliefjes. „Het ziet er eenvoudig uit, maar er zit veel werk in deze tekening. Hij is echt helemaal af, helemaal compleet.” Joëlle wint een professionele tekenset.

De tweede prijs gaat naar Annemieke Boer (8) uit Veenendaal. Zij tekende een echt lentetafereel: een lammetje tussen de narcissen.

Annemieke knipte de narcissen en de wolken uit en plakte die op de tekening. Daardoor ontstaat diepte, het lijkt alsof het lammetje echt achter de narcissen staat. In de lucht zijn mooie kleuren gebruikt, zelfs een beetje groen, mooi!

„Een frisse, uitnodigende plaat” Anna Vervoorn (12) uit Zetten won de derde prijs.

Ze tekende een meisje met wapperende haren in een veld met bloemen. „Een uitnodigende plaat, lekker fris”, vond de jury. „De kleuren rood en groen passen goed bij elkaar. Patronen herhalen zich. Heel mooi dat het hoofd net boven de horizon uitkomt.” Annemieke en Anna winnen allebei een spannend boek.

Eervolle vermelding. beeld Jurre Dijkstra

64

>>kits.nl/tekenwedstrijd om alle inzendingen te zien

RDMagazine

Tweede pri

js. beeld Annemie

ke Boer

ëlle js. beeld Jo

Eerste pri

n

Appeldoor

ld Anna Vervoorn Derde prijs. bee

Eervolle vermelding. beeld Jelle Jacob van Slooten

zaterdag 6 juni 2020

65

puzzel

Cryptogram

1

6

Horizontaal 1 De mannelijke tegenhanger van een kleedster? (8); 8 Om een dutje in te doen aan de kust (12); 10 Rank deel van een gebergte (8); 11 Verwar je het met een spoel? (6); 12 Dit is macht van een bekende (6); 13 Absolutie omdat ik de waterspiegel verlaag (6); 14 Voorzieningen aanbieden om het makkelijker te maken (11); 16 Lichamelijk dik? (5); 18 Groenteschaal voor een nietsnut (6); 19 Het portaal is helemaal rein (5); 20 Het gaat mij om de ceremonie rond de verdienste (6).

2

3

4

5

7

8

9

10

11

12

13

14

15

Verticaal 2 Die aanstichter houdt het wiel in beweging (10); 3 Komt ook de lychee snel naar die Afrikaanse eilandengroep? (10); 4 Dirigeerstok?

(8); 5 Ze kopiëren het later dan de primaten (2-4); 6 Ze ontvreemdden de monsters (6); 7 Integratiemethode (17); 9 Is die politieke stroming zonder vooroordelen? (8); 15 De kant waar de invasie vandaan komt? (10); 17 Met zo’n trapauto kun je ook racen (7).

16

17

18

19

Oplossing vorige puzzel Horizontaal: 1 aandeel; 6 glasblazer; 9 erbij; 10 oeverloos; 12 cicerone; 13 canapé; 14 otofoon; 16 trukendoos; 17 hysop; 19 groet; 20 Sjaak.

Verticaal: 2 afsnijden; 3 daltononderwijs; 4 Elzevier; 5 slordig; 7 rijrichting; 8 bonnefooi; 11 suppoost; 15 akkoordje; 18 gevat.

20

Zweedse puzzel tijding

drank

medische afdeling

vogel

een zekere

strafregister

vetlaag

5

belgeluid

staat in de VS

2

gast

8 demonstratie (afk.)

bloemistengrond

bloem

6

deel van een spuit

7

brandgang

3

gigant

groot glas op een voet

Prijspuzzel Onder de inzenders van de goede oplossing wordt een prijs weggegeven. Stuur uw oplossing voor 11 juni bij voorkeur per mail naar puzzel@rd.nl of anders per briefkaart naar Reformatorisch Dagblad, Postbus 670, 7300 AR Apeldoorn.

De prijs voor deze week is het boek ”In mijn armen”, door Kim Vogel Sawyer (uitg. De Banier).

De oplossing van vorige week is: extensie. De prijs gaat naar G.J. van Duijn uit Barneveld.

kunst (Lat.)

1

2

3

4

5

6

7

8

oplossing:

snelle loop krukje

1

levenstocht

4 tweetal

vraagbaak

© Persbelangen

1

66

2

3

4

5

6

7

8

RDMagazine

het laatste woord

Zachtmoedigen „De zachtmoedigen daarentegen zullen de aarde erfelijk bezitten...”

Psalm 37:11 Zachtmoedig. Het is een woord dat een beetje in onbruik is geraakt. Maar wie het woord op de tong neemt, proeft een ongekende schoonheid. Het is een uitdrukking die in Psalm 37 door David gebruikt wordt om het tegenovergestelde aan te geven van hoe de boosdoeners zijn. Die hebben een grote mond, maar ze zullen uitgeroeid worden. Zachtmoedigen –de dulders, zoals een andere vertaling hen noemt– zullen echter de aarde beërven. En ze zullen zich daarbij ook nog verlustigen over grote vrede in hun hart.

Colofon RDMagazine is een wekelijkse uitgave bij het Reformatorisch Dagblad.

Directie: Ir. C. Heutink Hoofdredacteur: Dr. ir. S. M. de Bruijn Coördinatie: Michiel Bakker, Mariska Dijkstra en Clasina van den Heuvel Ontwerp: Corné van der Horst

zaterdag 6 juni 2020

Redactie: RDMagazine Postbus 670, 7300 AR Apeldoorn Telefoon: 055-5390222 E-mail: rdmagazine@rd.nl Abonneeservice: Postbus 613, 7300 AP Apeldoorn Telefoon: 055-5390498 E-mail: abonneeservice@erdee.nl Adverteren: Telefoon: 055-5390499 E-mail: advertentie@erdee.nl

Tips voor de inhoud van RDMagazine?

E-mail: rdmagazine@rd.nl WhatsApp: 06-43020391 EMG legt van abonnees gegevens vast voor de uitvoering van een overeenkomst en om hen te informeren over producten en diensten. Voor meer informatie over het privacybeleid en de algemene voorwaarden van EMG, zie erdeeservice.nl.

67

BEN JIJ ONZE KEI IN MARKETING? WIJ ZOEKEN EEN

MARKETEER Over ons Erdee Media Groep is een reformatorisch mediabedrijf in Apeldoorn.

Wij bieden verantwoord nieuws en informatie voor christenen en niet-christenen.

Wij bieden Een uitdagende functie waarin je kan bijdragen aan media met een missie!

Je bent de schakel tussen de markt en de organisatie: je onderkent wat de doelgroep nodig heeft en vertaalt dit naar wat Erdee Media Groep hen kan bieden. Je maakt deel uit van een enthousiast, zelfsturend marketing en communicatie team waarin jij vooral verantwoordelijk bent voor de zakelijke markt en online marketing.

Je profiel • Hbo werk- en denkniveau.

• Ruime werkervaring in een vergelijkbare functie.

• Kennis van marketingtechnieken (online marketing, data-analyse).

• Oog voor commerciële kansen.

• Goed met cijfers en sterk analytisch vermogen.

• Affiniteit met marketing automation en digitaal zeer vaardig.

• Resultaatgericht en nieuwsgierig.

• Een reformatorische levensovertuiging.

Kijk voor meer informatie op werkenbijemg.nl Solliciteer vóór 17 juni 2020 via sollicitatie@erdee.nl

Scan de Qr-code en bekijk onze vlog!