2019-10-02 Kits

kits NR. 01 // 2 OKTOBER 2019

christelijk kinderblad voor jou

Rembrandts schitter�nde schilderijen

SCHILDER BEELDDE VEEL BIJBELSE VOORSTELLINGEN AF

Puzzelwinnaar

INHOUD

“Donker” was de oplossing van de puzzel uit Kits 24.

Winnaar is Anna van Doesburg uit Utrecht. Zij ontvangt het boek ”Speurpoep” van uitg.

Lemniscaat.

Gefeliciteerd!

Tento�nstelling

Een jongen bekijkt schilderijen in het Iedereen een Rembrandt-atelier in Nijmegen. Omdat 2019 het 350e sterfjaar van Rembrandt is, zijn er allerlei tentoonstellingen en activiteiten rondom de bekende schilder georganiseerd.

BEELD ANP, Piroschka van de Wouw

Mopje

Els en Lisa bezoeken het Rijksmuseum. Ineens vraagt Els: „Wat is dit voor lelijk schilderij?” Lisa antwoordt: „Els, zet je bril op en kom bij die spiegel vandaan!”

Statige schilderijen

Ik zat nog op de basisschool toen ik met mijn ouders en broertje naar het Rijksmuseum ging. Ik bekeek de schilderijen aan de muren. Wat stonden er deftige mensen op! Op sommige schilderijen herkende ik een verhaal uit de Bijbel. Maar het allermooiste van de tentoonstelling kwam pas aan het einde. In de laatste zaal

02

// kits // 2 OKTOBER 2019

hing een enorm schilderij: De Nachtwacht. Rembrandt van Rijn schilderde het in 1642. In 2019 is het 350 jaar geleden Rembrandt stierf. Maar wie was hij precies?

En wat voor schilderijen heeft hij nog meer geschilderd? Dat lees je in deze Kits.

Henriek�

Kits is een tweewekelijkse uitgave voor kinderen t/m 13 jaar en onderdeel van Erdee Media B.V. Hoofdredactie: S. M. de Bruijn Directie: C. Heutink Redactie: Henrieke Boers

Kleurplaat

Medewerkers: Linda Bikker, Anita Engelen, Arja Kerpel, Diny van Leeuwen, Daan van Oostenbrugge, Susanne Ruiter, Jeannette Wilbrink-Donkersteeg

De winnende kleurplaat is van Thijmen Husman (6).

Vormgeving: Hans Kraayeveld Foto omslag: iStock

Le�stip

Mailvriendin Hallo, Ik ben Loïs, bijna 9 jaar en ik wil heel graag een mail-vriendin. Ik ben dol op paarden en lezen en alles wat met het ziekenhuis te maken heeft.

Heb je zin om met mij te mailen?

GROETJES, LOÏS HVDBURGER@KLIKSAFE.NL

De Nachtwacht, deel 3 in de serie Campers, gaat over een fort waar het niet pluis is. Sa nder, Rhodé en Michiel gaan tijd ens hun vakantie op onderzoek uit. Wat speelt er zich af in de do nk ruimtes van het fort? En ere hoe zit het met de geheime gan g naar Nederland? Voor ze he t weten belanden de drie in een gevaarlijke situatie... ”De nachtwacht”, door Johan Leeflang; uitg. De Banier, Apeldoorn, 2018; ISBN 9789087180720; 154 blz.; €9,95.

Abonnementen, vragen en tips: Redactie Kits, Postbus 613, 7300 AP Apeldoorn nieuws@kits.nl / www.kits.nl Jaarabonnement Kits: € 2,95 per maand ISSN: 1877-2005 Jaargang: 11

kits

DE VOLGENDE KITS VERSCHIJNT OP 16 OKTOBER EN GAAT HELEMAAL OVER DE KOEKOEK

2 OKTOBER 2019 // kits //

03

BIJBEL

Jaloezie maakt alles donker DE BEROEMDE SCHILDER REMBRANDT SPEELDE IN ZIJN WERK GRAAG MET LICHT EN DONKER. ZOU HIJ DÁÁROM ZOVEEL BIJBELSE GESCHIEDENISSEN HEBBEN NAGESCHILDERD? DE BIJBEL STAAT IMMERS VOL VERHALEN OVER LICHT EN DUISTERNIS? NEEM DE GESCHIEDENIS OVER DAVID EN SAUL… TEKST Jeannette Wilbrink-Donkersteeg BEELD Wikimedia

S

aul en David. Over allebei deze mannen valt in dit schilderij van Rembrandt een prachtig licht. Want allebei zijn ze door God Zelf uitgekozen om koning over Israël te zijn. Wat is dat bijzonder!

En dat de aanstaande koning David hier op de harp speelt om koning Saul te troosten, is ook heel mooi!

Maar kijk eens goed: wat is dat donkere dat deze twee mannen van VAN ”JALOERS” elkaar scheidt? Als WORD je het verhaal kent, JE VAAK weet je het waarschijnlijk al wel: ”HAATdan naar de het gaat niet goed DRAGEND” Heere. Zó kan tussen deze twee. iemand geen koKoning Saul is jaloers ning van Gods volk op David. Eerst hield hij zijn. De jaloezie wordt van de jongen. Maar sinds Saul steeds erger. David wint van weet dat hij zelf geen koning mag blijven, kan Saul David niet de reus Goliath. David wint van de vijanden van Israël. Het volk meer uitstaan. God heeft David juicht, het zingt een lied over uitgekozen om Saul op te volgen. Diep van binnen voelt Saul Saul die veel Filistijnen versloeg én over David die er nog veel wel dat het zijn eigen schuld is. meer versloeg. Saul kan het niet De profeet Samuel heeft hem meer aanhoren! dat ook duidelijk gemaakt. Saul Jaloezie is iets heel engs. Als je luisterde meer naar de mensen

04

// kits // 2 OKTOBER 2019

er last van hebt, kun je dat maar het beste in je gebed aan de Heere vertellen en Hem vragen je ervan te bevrijden. Het is ook goed om met je ouders of een vriend over je jaloezie te praten.

Want van ”jaloers” word je vaak ”haatdragend”. Zo gaat het ook met Saul. Hij wil David, de door God uitgekozen koning, zelfs doden. Uiteindelijk sterft niet David, maar Saul zelf. Het licht wint van het donker, maar op wat voor een aangrijpende manier!

Mirthe Kool (10) over... jaloers zijn MEEDENKER

Ken jij ook een ander Bijbelverhaal waarin mensen jaloers zijn? „Ja, dat van David, Bathseba en Uria. David was jaloers op Uria, omdat Bathseba de vrouw van Uria was.”

Denk je dat iedereen weleens jaloers is? „Ja, ik ben ook weleens jaloers geweest op mijn nichtje. Iedereen vindt spullen van iemand weleens anders mooier dan die van zichzelf.”

Heeft dit verhaal jou iets geleerd? „Ja, jaloezie is erg door de zonde, daarom moet je niet jaloers zijn.”

Als iemand jaloers op jou is, wat zou je dan willen dat die ander daarmee doet?

„Dan zou ik willen dat hij of zij vertelt waarom hij jaloers is. En ik zou zeggen dat ik ook weleens jaloers ben.”

1. LEES SAMUEL 16: 113. DOOR WIE WERD DAVID TOT KONING GEZALFD? A. DOOR DE PROFEET SAMUEL. B. DOOR ZIJN VRIEND JONATHAN. 2. LEES NU HET VERVOLG, VERS 1423.

HOE DENKT SAUL HIER OVER DAVID? A. HIJ HOUDT VEEL VAN HEM. B. HIJ VERTROUWT HEM NIET.

Winnaar van de vorige 3 Prijsvragen is Jannieke Ruitenberg (10).

Zij krijgt ”Het briljante boek vol dingen om buiten te doen” van uitg. Kluitman. Ook een boek winnen?

Stuur de oplossing van de puzzel in voor 16 oktober in via kits.nl.

2 OKTOBER 2019 // kits //

05

REMBRANDTHUIS

Op bezoek bij een oude meester

LAGE DEURTJES, KORTE BEDDEN, LANGE TRAPPEN EN HEEL VEEL VERF. HESTER EN WILLINE KWAMEN HET ALLEMAAL TEGEN IN HET HUIS WAAR OOIT DE BEROEMDE SCHILDER REMBRANDT WOONDE EN WERKTE. HET IS ER NOG NET ZO ALS VROEGER. TEKST en BEELD Pieter Beens

06

// kits // 2 OKTOBER 2019

De audiotour maakt het bezoek extra leuk

2 OKTOBER 2019 // kits // <%D> <%M> <%Y>

07 07

REMBRANDTHUIS

E

r zijn maar weinig Nederlanders die nog nooit van Rembrandt hebben gehoord. Dat is niet zo bijzonder, want hij hoort écht bij Nederland. „Rembrandt was een beroemde schilder”, weet Hester. „Hij schilderde De Nachtwacht en Het Joodse Bruidje.” Zelf heeft ze een kaart van “Anna”. Op dat schilderij van Rembrandt is de oude profetes te zien terwijl ze uit de Bijbel leest. Tweelingzus Willine weet dat veel van Rembrandts schilderijen in het Rijksmuseum hangen. Maar waar Rembrandt precies woonde, is minder bekend. Toch kun je elke dag een bezoekje brengen aan zijn huis aan de Jodenbreestraat.

Tijdens de zomervakantie gaan de zussen op pad. Een speurtocht en audiotour maken het bezoek extra leuk.

Zittend slapen Op deze dinsdag is het een drukte van belang in Museum Rembrandthuis. Bezoekers uit Portugal, Zweden en heel veel andere landen komen om te zien waar de oude meesterschilder heeft gewoond. Hester en Willine zijn dan ook bijna de enige Nederlanders. Veel kinderen zijn er vandaag niet, maar voor hen is er genoeg te zien. Dat begint al in de keuken.

Er staan oude potten en pannen en een heel laag aanrecht. „Rembrandt heeft gisteren kip gegeten”, zegt Willine. Ze wijst

08

// kits // 2 OKTOBER 2019

naar een mand in de hoek. De meneer in de audiotour vertelde dat er gisteren nog een kip in fladderde. Nu is hij gebraden.

Hester neemt ondertussen een kijkje bij de bedstee, een soort kast waar mensen vroeger in sliepen. Wat is hij kort! Hester leerde net waarom dat zo is: „In de tijd van Rembrandt sliepen de mensen zittend omdat ze bang waren dat anders het bloed naar hun hoofd stroomde.”

Er is nog een reden: vroeger waren de mensen korter dan nu.

Dat is niet alleen te zien aan de

Tussen Rembrandts schilderijen hangen veel Bijbelse voorstellingen bedstee, maar ook aan de lage deurtjes. Je zou er rugpijn van krijgen!

Eén Rembrandt Over een smalle wenteltrap lopen de zussen naar boven. Daar zijn de kamers waar Rembrandt leefde en werkte. Alles ziet er even sjiek uit: de tegels op de

vloer, de marmeren doorgang naar de mooie kamer. Toch is niet alles wat het lijkt. „Klop maar eens tegen het kozijn”, zegt de mevrouw van de beveiliging.

Die is niet hard en koud, zoals je van steen zou verwachten, maar warm. „Het lijkt wel hout!” zegt Hester. Inderdaad: dit is geen duur marmer, maar gewoon beschilderd hout. Zo fopte Rembrandt zijn bezoekers. Maar eerlijk is eerlijk: het is wél knap geschilderd! De luxe kamer achter het fopkozijn hangt boordevol schilderijen. Toch is er geen één bij die Rembrandt zelf schilderde; van de grote meester zelf hangt maar één schilderij in het museum. De meeste mensen lopen daar zomaar aan voorbij. Tijdens het bezoek kunnen de zussen alle schilderijen rustig bekijken. Als ze willen, is er uitleg in de audiotour. Toch moeten ze ook aan het werk.

Voor de speurtocht moeten ze namelijk zélf een rijke man of vrouw tekenen. Met het potlood in de aanslag gaan ze even op de vloer zitten. Hester tekent een rijke man in een zwart lakens pak, Willine tekent iemand na van een schilderij. Dat had de man 350 jaar geleden niet kunnen bedenken toen hij werd geschilderd! Tussen de schilderijen met mensen uit de tijd van Rembrandt hangen ook veel Bijbelse voorstellingen: van Abraham, Petrus, de ongelovige Thomas. Je kunt duidelijk zien

Rembrandt schilderde veel rijke mensen

dat de mensen vroeger meer van de Bijbel wisten dan nu!

Spieg�lbe�ld Naast de luxe kamer is een kleine kamer met een klein poortje.

Hier deed Rembrandt iets heel bijzonders: hij maakte etsen. Een meneer vertelt in het Engels hoe dat gaat. „Een ets is een koperen

plaat met daarop een tekening”, vertelt Hester even later. „Je doet inkt op de plaat en legt die daarna op papier. Dan doe je de plaat en het papier onder de pers en wordt de tekening afgedrukt!” Na de uitleg geeft de meneer een demonstratie. Eerst doet hij inkt op een etsplaat en daarna legt hij de plaat samen

met vochtig papier op de pers.

Hester en Willine mogen hem helpen om de pers te draaien.

Dat gaat zwaar! Met ingespannen krachten draaien ze de pers rond. En ja, op het schone papier van net staat nu een mooie molen. Op de etsplaat is geen inkt meer te zien. Tóch is er een verschil tussen de plaat en het papier. „De plaat is in spiegelbeeld”, weet Willine. „Net als bij een stempel.” Met de plaat in hun hand gaan de meiden naar de volgende verdieping. Langs de muur staan enorme beelden, pijlen en veren. Aan het plafond hangen zelfs een krokodil en een zee-egel. Het is duidelijk: Rembrandt hield ervan om vreemde dingen te verzamelen. Die kwamen met de boot uit verre landen en werden in Amsterdam voor veel geld verkocht. Leuk, maar ook weer niet helemaal: Rembrandt verzamelde zóveel dat hij geen geld meer had om zijn huis te betalen. Daarom

2 OKTOBER 2019 // kits //

09

REMBRANDTHUIS werd hij na 20 jaar uit zijn woning aan de Jodenbreestraat gezet. Tot de verhuizing werkte Rembrandt aan de schilderijen die nu wereldberoemd zijn. Dat gebeurde op de bovenste verdiepingen: hij had er zelfs twee ateliers.

In een potje op tafel liggen dan ook tientallen dode luizen te wachten om vermalen te worden tot verf. Ook voor purperrood werden vroeger dieren gebruikt, vertelt de medewerkster: „Daarvoor werden purperslakken gevangen.”

Luizenbloed en purperslakken Een beetje zout en urine erbij zorgde voor een prachtige verf.

In een van de ateliers is te zien Mwah … De tweeling kijkt hoe Rembrandt aan zijn verf nog even rond. Daarna wijst kwam. De verf voor “De Nachtde speurtocht de weg naar wacht” en “Anna” kwam namelijk Rembrandts kleine atelier op niet uit een blikje. Een mevrouw zolder. Daar hangt een doek mengt poedertjes in verschillende kleuren met lijnzaadolie. Na waarop een schilderij van Rembrandt in de maak is. Door een tijdje roeren ontstaat er een de vele ramen valt er goed licht mooie verf. naar binnen – onmisbaar om Maar waar kwam die poeder een meesterwerk te maken. dan vandaan? Uit ijzersteen Plotseling gaat het alarm af. bijvoorbeeld. Hoewel: voor rode Iemand heeft zijn hand over verf werd luizenbloed gebruikt.

10

// kits // 2 OKTOBER 2019

een afscherming van glas gestoken. Dat mag niet, want je zou maar een oud voorwerp meenemen of beschadigen.

Geschrokken trekt de bezoeker zijn hand terug. De zussen hebben inmiddels genoeg gezien.

In een paar uur tijd leerden ze nog veel meer over Rembrandt dan ze al wisten. Toch zouden ze niet per se in het huis van de kunstenaar willen wonen.

Er zijn geen boekenkasten en piano, en de bedden zijn tekort.

Maar Rembrandt leefde dan ook 400 jaar geleden. Gelukkig zijn het huis en de schilderijen bewaard gebleven. In de stromende regen stappen Hester en Willine weer naar buiten. De ets van Rembrandt onder de arm. Voor op de slaapkamer.

Het Rembrandthuis Midden in een drukke straat in Amsterdam staat het Rembrandthuis. In dit huis aan de Jodenbreestraat woonde en werkte Rembrandt van Rijn (want zo heette hij!) totdat hij zijn huis moest verkopen. Veel spullen uit de unieke verzameling verdwenen, maar het museum heeft zoveel mogelijk weer teruggekocht. Doordat alle kamers in het huis zijn gemaakt zoals ze er vroeger uitzagen, krijg je een goed beeld van hoe Rembrandt leefde met zijn vrouw Saskia, zoon Titus en de huishoudster. In elke kamer hangen schilderijen van Rembrandts leerlingen. Is het Rembrandthuis saai? Helemaal niet!

De audiotour voor kinderen vertelt een leuk verhaal met heel veel uitleg over alles wat er te zien is. De speurtocht zorgt dat je alles goed bekijkt. Jammer genoeg is het taalgebruik niet altijd even netjes. Enne, wil je de etsdemonstratie zien, zorg dan dat je vroeg genoeg in de rij staat. Er mogen maar 12 mensen tegelijk naar binnenâ&#x20AC;Ś

2 OKTOBER 2019 // kits //

11

LEVENSLOOP Zoon Titus was het enige kind van Rembrandt dat niet bij de geboorte al stierf.

Met Hendrickje ging Rembrandt samenwonen, ze trouwden niet.

12

// kits // 2 OKTOBER 2019

Een leven vol verlies en

verdriet NIEMAND KON VERMOEDEN DAT HIJ EEN VAN DE ALLERGROOTSTE KUNSTSCHILDERS ZOU WORDEN, TOEN HIJ IN 1606 OF 1607 TER WERELD KWAM. EEN GEWONE BABY – NOU JA, BABY’S ZIJN NOOIT GEWOON! –, GEBOREN OP EEN ZOMERDAG IN LEIDEN. TEKST Jeannette Wilbrink-Donkersteeg BEELD Wikimedia

R

embrandt Harmenszoon van Rijn werd hij genoemd. En nu weet je meteen wie zijn vader was.

Zijn moeder heette Neeltgen en was de dochter van een rijke bakker. Samen kregen vader Harmen en moeder Neeltgen in totaal tien kinderen – van wie Rembrandt de op een na jongste was – maar drie van deze kleintjes stierven erg genoeg al jong.

Toen hij wat groter werd, mocht Rembrandt naar de Latijnse school: in die tijd een goede school voor kinderen uit de rijkere gezinnen. Hij was waarschijnlijk nog maar 13 jaar toen zijn ouders hem al inschreven bij de Universiteit van Leiden, maar het is niet helemaal zeker of hij daar altijd alle colleges heeft gevolgd, want Rembrandt schijnt al vroeg aangegeven te hebben dat hij maar één ding wilde: kunstschilder worden. Hij

nam les bij verschillende schilders, verhuisde naar Amsterdam, maakte tekeningen en schilderijen en verkocht die ook.

In 1635 – Rembrandt was rond de 30 jaar oud – trouwde hij met Saskia. Ze kregen het niet gemakkelijk: drie van hun kinderen stierven vlak na de geboorte.

Alleen hun zoon Titus bleef in leven. En toen ze nog maar zeven jaar getrouwd waren, overleed ook Saskia zelf. Later ging Rembrandt samenwonen met Hendrickje. Zij kregen samen een dochter, Cornelia, maar trouwden niet.

Het lijkt erop dat Rembrandt niet zo goed met geld kon omgaan.

Vaak kocht hij dure voorwerpen, die hij voor zijn schilderijen gebruikte. Ook schafte hij graag prenten aan, van kunstenaars die hij bewonderde. Op een gegeven moment kon hij hierdoor zijn huis zelfs niet meer betalen. Rembrandt werd failliet

verklaard: al zijn spullen werden verkocht en hij verhuisde naar een klein huurhuis.

In 1663 verloor Rembrandt Hendrickje, vijf jaar later overleed ook zoon Titus, die inmiddels getrouwd was, en een jaar daarna stierf de grote schilder zelf, slechts twee weken voor het overlijden van zijn schoondochter. Van zijn gezin was er toen niemand meer over dan Rembrandts dochter Cornelia en zijn kleindochtertje Titia, de baby van zoon Titus.

Alles werd verkocht en Rembrandt verhuisde naar een huurhuis

2 OKTOBER 2019 // kits //

13

SCHILDERIJEN

De Nachtwacht he�t eigenlijk anders DE NACHTWACHT HE�TTE VROEG�R HEL�MAAL GE�N NACHTWACHT! REMBRANDT ZELF GAF DIT SCHILDERIJ E�N ANDER� NAAM… HIER ZIE JE HET ME�STERWERK MET NOG ENKEL� ANDER� VAN REMBRANDTS BEROEMDSTE SCHILDERIJEN.

TEKST Jeannette Wilbrink-Donkersteeg BEELD iStock, Wikimedia

Anatomische les De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp, Rembrandts eerste groepsportret. Hij begon hieraan in 1632.

Jo�dse bruidje Het Joodse bruidje, werd in 1667 geschilderd. Wie het precies zijn, is niet bekend. Kenners denken dat Rembrandt zich heeft laten inspireren door personen uit de Bijbel.

14

// kits // 2 OKTOBER 2019

Compagnie De Nachtwacht, werd in de jaren 1639 tot 1642 geschilderd. Rembrandt noemde het: ”De compagnie van kapitein Frans Banning Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh maakt zich gereed om uit te marcheren”.

Staalme�sters De staalmeesters, werd rond 1662 in opdracht gemaakt. Op dit groepsportret zijn later twee handtekeningen gevonden, waarvan er eentje vals bleek te zijn.

Jakob met kleinzonen Jakcob zegent de zonen van Jozef (1656). Niet de oudste, Manasse, maar de jongste, Efraïm, wordt gezegend. Zie je de geitenwollen sjaal die Jakob draagt? Doet je dat niet denken aan de dag waarop hij zelf door zijn vader Izak gezegend werd en hij zijn armen met geitenvellen bedekte?

Schilder in atelier De schilder in zijn atelier, gemaakt in 1626-1628, is een beetje raadselachtig. Wat zou Rembrandt hiermee hebben willen zeggen?

2 OKTOBER 2019 // kits //

15

Van Rembrandtbijbel tot WEETJES

Dierendag

WAAR KUN JE HET WERK VAN REMBRANDT NU NOG BEWONDEREN? EN WAT IS EIGENLIJK EEN REMBRANDTBIJBEL? LEES VERDER EN JE WEET HET! TEKST Jeannette Wilbrink-Donkersteeg BEELD ANP, iStock, Wikimedia

Je kon zelfs je hond opgeven voor een portret

Rembrandtbijbel

Rembrandt maakte de Rembrandtbijbel niet zelf. De samenstellers verzamelden er pas lang na zijn dood bijbelse tekeningen van Rembrandt voor.

16

// kits // 2 OKTOBER 2019

Je hebt er waarschijnlijk al weleens van gehoord: de Rembrandtbijbel.

Misschien vind je het een beetje vreemd klinken –want de Bijbel is natuurlijk het Woord van God en niet van Rembrandt – maar met deze naam wordt gewoon bedoeld dat de illustraties door Rembrandt geschilderd zijn. Overigens heeft de kunstenaar zelf deze Rembrandtbijbel nooit gemaakt. Het boek werd uitgegeven op zijn 300e geboortedag, dus lang na Rembrandts dood. Rembrandt bleek van zoveel Bijbelse geschiedenissen schilderijen, tekeningen en etsen te hebben gemaakt, dat er gemakkelijk een Bijbel van kon worden samengesteld, die heel beroemd werd en die je nog altijd kopen kunt.

Sterfjaar Omdat het 350 jaar geleden is dat Rembrandt stierf, kregen ook schilders die zich door hem lieten inspireren dit jaar aandacht. Hun werken hingen tot vorige maand op de tentoonstelling “Lang Leve Rembrandt” in het Rijksmuseum.

Dier�ndag Er waren en zijn nog veel meer activiteiten dit jaar.

Omdat Rembrandt een hondenliefhebber was, kon je via de website iedereeneenrembrandt.nl bijvoorbeeld je hond opgeven om een portret van hem of haar te laten maken! Op Dierendag – de sterfdag van de schilder – wordt bekendgemaakt welke inzenders een schilderij van hun hond krijgen.

Zelf zien In het Rijksmuseum in Amsterdam hangen meer werken van Rembrandt dan waar dan ook.

Ben je uitgekeken, loop dan de Rembrandtroute die het museum weggeeft bij de balie en die je ook kunt downloaden vanaf de museumwebsite. Je komt langs allerlei plekken waar de schilder heeft gewoond en gewerkt, ook langs het Rembrandthuis, waar hij van 1639 tot 1658 woonde, toen hij nog rijk was.

2 OKTOBER 2019 // kits //

17

Grote schilder in GETALLEN

getallen DUIZELINGWEKKENDE BEDRAGEN WORDEN ER INMIDDELS BETAALD VOOR SCHILDERIJEN VAN REMBRANDT. JAMMER, DAT DE KUNSTENAAR ZELF NIET WIST WAT ZIJN WERK WAARD ZOU WORDEN, TOEN HIJ AAN HET SCHILDEREN WAS. TEKST Jeannette Wilbrink Donkersteeg BEELD iStock

13

jaar was Rembrandt toen zijn ouders hem inschreven aan de Universiteit van Leiden

De “Nachtwacht” was eerst zo’n 4 bij 5 meter. Later is dit beroemde schilderij verkleind.

18

4x5

// kits // 2 OKTOBER 2019

1606 In het jaar 1606 werd Rembrandt in Leiden geboren.

63 Rembrandt stierf op 4 oktober 1669, hij werd 63 jaar.

300 Rembrandt maakte ongeveer 300 schilderijen.

Rembrandt heeft meer dan 40 leerlingen opgeleid, sommigen werden zelf ook bekend.

40

350

De beroemde schilder maakte ongeveer 120 zelfportretten, zodat we goed weten hoe hij er uit heeft gezien.

Precies 350 jaar geleden is Rembrandt overleden.

120

1658 Rembrandt veranderde zijn manier van schilderen ongeveer 5 keer.

22

5

In Amsterdam bevinden zich nu nog 22 werken van Rembrandt.

Soms deed hij wel 3 jaar over het maken van 1 schilderij.

3

In 1658 werden al Rembrandts schilderijen, andere bezittingen en zijn huis geveild, omdat hij niet genoeg geld had.

Hij schilderde zoâ&#x20AC;&#x2122;n 60 schilderijen over een bijbels onderwerp.

60

182.000.000 dollar werd er in 2015 betaald voor twee door Rembrandt geschilderde huwelijksportretten.

2 OKTOBER 2019 // kits //

19

KEN JIJ DEZ�

QUIZ

BIJBELVERHALEN? OP VE�L BEROEMDE SCHILDERIJEN VAN REMBRANDT STAAN MENSEN EN GESCHIED�NIS�EN DIE JIJ VAST WEL KENT. KIJK MAAR HOE VER JE KOMT MET DE ONDERSTAANDE KUNSTWERKEN… TEKST Jeannette Wilbrink-Donkersteeg BEELD iStock en Wikimedia

Dit verhaal staat in het ...

a. Oude Testament b. Nieuwe Testament

Dit verhaal is...

a. ...echt gebeurd b... een gelijkenis

Hoe heet de man die hier gestenigd wordt?

a. Stefanus b. Paulus

20

// kits // 2 OKTOBER 2019

Wat verschijnt er tijdens dit feestmaal van koning Belsazar op de wand?

a. Slecht nieuws voor een slechte koning b. Goed nieuws voor een goede koning

Dit verhaal speelt zich af...

a. ... een gelijkenis b. ... op het meer van Galilea

Waar reizen Jozef en Maria hier naartoe?

a. naar Bethlehem b. naar Egypte

Antwoorden Hoeveel verhalen herkende jij? Hier de juist antwoorden bij deze vragen.

1. = a; 2. = b; 3. = a; 4. = a; 5. = b; 6.= b.

2 OKTOBER 2019 // kits //

21

REMBRANDTSTUFF

Lez�n en spel�n met Rembrandt BOEK�N, BOUWPAKKETTEN, PLAYMOBIL EN ZELFS E�N POPPENHUIS. ER IS GENOEG OVER REMBRANDT TE KO�P. VE�L LE�S- EN SPE�LPLEZIER! TEKST Pieter Beens

Het grote Rembrandt Vo�rle�sboek Speciaal voor het Rembrandtjaar verscheen dit grote voorleesboek met verhalen van kinderboekenschrijvers. Het boek werd al heel vaak verkocht. Bij de verhalen over Rembrandts schilderijen staan mooie platen. Jammer genoeg zijn sommige verhalen echt fantasie en wordt er soms ruwe taal gebruikt.

De Nachtwacht van Rembrandt van Rijn De Nachtwacht is Rembrandts beroemdste schilderij. In dit boek leer je eerst veel over de schilder en zijn kunstwerk, daarna ga je zelf aan de slag.

Zo maak je een ingelijste versie van 3D, die je daarna kunt neerzetten.

Te koop via bol.com.

22

// kits // 2 OKTOBER 2019

Maurits Muis en Rembrandt Maurits Muis woont in hetzelfde huis als Rembrandt van Rijn.

Als het ’s avonds donker is, gaat hij op onderzoek uit. Hij beleeft een spannend avontuur en maakt kennis met Rembrandt.

In dit leuke prentenboek lees je hoe de schilder woonde en werkte.

Het meisje met de gouden jurk Niesje is misschien wel het beroemdste meisje uit de Gouden Eeuw. Rembrandt schilderde haar op de Nachtwacht. In ”Het meisje met de gouden jurk” lees je alles over haar. Dit boekje is een deel uit de ”Gouden Boekjes”-serie. Een leuk verhaal!

De Nachtwacht van Playmobil Playmobil bracht samen met het Rijksmuseum al verschillende speelgoedsets uit van beroemde kunstwerken. Dit doosje bevat Frans Banninck Cocq en Willem van Ruytenburch, schutters van De Nachtwacht.

Mooi speelgoed, maar € 25 voor 2 poppetjes is niet goedkoop!

Rembrandtpoppenhuis Dit poppenhuis kun je zelf bouwen en ziet er aan de buiten- en binnenkant precies zo uit als het huis waar Rembrandt woonde en werkte. Je vindt er de bedstee, Rembrandts atelier en zelfs zijn bijzondere verzameling. Leuk en een beetje ingewikkeld!

2 OKTOBER 2019 // kits //

23

nIJNTJE X rEMBRANDT

<!ALG18!>*

Nijntje is echt heel anders dan het werk van Rembrandt. Met dit Nijntjeboekje zie je direct het verschil. Bekijk samen met Nijntje de schilderijen en ga op ontdekkingstocht.

Helaas is het boekje nogal simpel – en niet op rijm, zoals de andere Nijntjeboekjes.

dE GEZICHTEN VAN rEMBRANDT

bOUW JE EIGEN nACHTWACHT De makers van Rembrandts poppenhuis maakten ook hun eigen 3D-Nachtwacht. Alle schutters die op het beroemde schilderij staan, staan als ronde poppetjes voor de donkere poort in Amsterdam. Ook Niesje en de hond ontbreken niet. Let op: deze Nachtwacht is een secuur werkje!

cOMMOTIE IN HET MUSEUM Verzamel als eerste je kunstcollectie met schilderijen van beroemde schilders.

Maar pas op, als een andere speler een commotiekaart heeft, kan hij maar zo je verzameling in de war sturen! Dit leuke kwartet is nét iets anders – en daarom heel spannend!

24

// kits // 2 OKTOBER 2019

Op Rembrandts zelfportretten zie je hoe hij lacht, verrast kijkt of heel ernstig is. Met het speelgoed van Today is Art Day kun je zelf bepalen hoe Rembrandt kijkt. Met de schildersezel en schilderijen op de verpakking maak je het plaatje compleet!

Ben je 13 jaar of jonger? Kleur dan deze plaat in en stuur hem voor 16 oktober naar de Kitsredactie, Postbus 613, 7300 AP Apeldoorn. Of mail naar nieuws@kits.nl. Een pasfoto meesturen mag. Laat je ouders dan wel even een handtekening zetten. Daarmee geven ze toestemming voor plaatsing van je foto, als je wint.

BEELD Linda Bikker

KLEURPLAAT

NAAM: ADRES: POSTCODE:

WO�NPLAATS:

LE�FTIJD:

PASFOTO (niet verplicht)

HANDTEK�NING OUDER(S) 2 OKTOBER 2019 // kits //

25

VERVOLGVERHAAL

opstand!

05 De Campers zijn aangekomen op de camping. De campingbaas is nieuwsgierig naar de grote camper...

26

// kits // 2 OKTOBER 2019

TEKST EN BEELD Daan van Oostenbrugge

2 OKTOBER 2019 // kits //

27

LIEVELINGSBOEK

28

// kits // 2 OKTOBER 2019

Jannieke:

„Altijd lezen op weg naar school” LEZEN IS LEUK! ALS JE TENMINSTE EEN GOED BOEK HEBT… IN DEZE RUBRIEK VIND JE TIPS VAN LEZERS. DIT KEER HET LIEVELINGSBOEK VAN JANNIEKE RUITENBERG (8) UIT ZWOLLE. TEKST Jeannette Wilbrink-Donkersteeg BEELD Henk Visscher

Hoe kwam je aan ”Het verdwenen veulen” van Suzanne Knegt? „Ik heb het van opa en oma Ruitenberg gekregen, toen ik 7 jaar werd.”

Wanneer las je het voor het eerst? „Direct na mijn verjaardag. Ik was toen de hele serie van Lisa en Summer aan het sparen. Ik heb de boeken in totaal al wel vijf keer gelezen.”

Waar gaat het over? „Lisa houdt erg van paarden.

Ze komt vaak bij haar oom en tante. Daar mag ze altijd het paard Summer verzorgen en op haar rijden. Summer krijgt een veulen. Als dat geboren is, mag Lisa direct komen en een naam voor hem verzinnen: Kito! Op een dag is Kito ineens verdwenen. Lisa ziet een zwerver lopen.

Ze denkt dat deze zwerver Kito heeft gestolen.”

Wat is volgens jou het mooiste stukje? „Het stukje dat Kito wordt geboren. Dat is op 1 april, dus Lisa twijfelt even of het wel echt is.”

Wat is na deze serie jouw Top3 van mooie boeken? „”Gedoe in de Zoo”, van Hans Mijnders; ”Doei Dierendag!” van Janny den Besten en ”Jenny de hutbewoonster”, van Krijnie Fris.”

Wanneer en waar lees jij vooral? „In de auto op weg naar de Eben-Haëzerschool in Hollandscheveld. Dat is een halfuur rijden. Op mijn slaapkamer heb ik een leeshoek met kussens en ik lees altijd ’s avonds in bed een poosje.”

”Het verdwenen veulen”, door Suzanne Knegt; uitg. De Banier, Apeldoorn, 2011; 978-903363-003-3; 123 blz.; € 9,95.

Voor kinderen van ongeveer 8 jaar.

2 OKTOBER 2019 // kits //

29

KUNSTATELIER

ierr nssttaatteellie un kku

Jaelle Andew�g

Schilderkunst Een man met krullen, een baard en een palet met verf in z’n hand: dat is Rembrandt van Rijn.

Wat een mooie tekeningen hebben jullie van hem gemaakt! Het zijn stuk voor stuk kunstwerkjes.

Het thema van het volgende Kunstatelier is: MOLDAVIË. Veel kinderen in dit land leven in grote armoede. Hoe zou het zijn om zo te moeten leven? Maak er eens een tekening van!

Nienke van Werven

30

// kits // 2 OKTOBER 2019

Gebruik viltstiften. Zet alleen je naam en leeftijd (NIET JE ADRESGEGEVENS) op de voorkant van de tekening. Stuur je kunstwerk voor 27 november via nieuws@kits.nl of naar Postbus 613, 7300 AP Apeldoorn.

Emma Mulder

Emma de Gof�au

Sarah Bloemhof

je doe �? me o�k

2 OKTOBER 2019 // kits //

31

door Daan van Oostenbrugge

32

// kits // 2 OKTOBER 2019