










Highlights



Cloudmigratie 2.0: Klanten willen on-prem blijven
Pagina 36



Edge computing: Van technologie naar business case
Pagina 48



















‘IT is als een nuts-
Highlights
Cloudmigratie 2.0: Klanten willen on-prem blijven
Pagina 36
Edge computing: Van technologie naar business case
Pagina 48
‘IT is als een nuts-
Mark Lacroix en Hendry Scholing van Unica ICT Solutions over digitale continuïteit. Pagina 12
De headset die meebeweegt met jouw manier van werken
c
can de QR-Code en ontvang met korting een Yealink WH64 om te testen
De WH64 ondersteunt zowel DECT als Bluetooth, waardoor je draadloos kunt werken via je mobiel of IP-telefoon.
Arnold is hoofdredacteur van ChannelConnect
Reageren? Mail naar arnold.lefebre@imediate.nl
Sta gerust even op bij het lezen van dit voorwoord. Niet om mij een plezier te doen, maar om jezelf een paar minuten langer leven te gunnen.
We weten inmiddels allemaal dat zitten dodelijk is - maar toch schuiven we elke dag braaf onze bureaustoel dichter naar het scherm. Volgens het CBS zaten Nederlanders in 2024 gemiddeld 8,9 uur per dag. En in de lijst van beroepsgroepen spant de IT’er de kroon: ruim zeven uur onafgebroken zitten op een thuiswerkdag. Agrariërs scoren het laagst. Niet verrassend: zij hebben koeien, wij hebben Teams.
Voor mkb’ers in de IT-sector is dit geen onschuldig gezondheidsweetje, maar een tikkende tijdbom. In bedrijven waar iedereen jarenlang aan het scherm vastgeplakt zit, lopen mensen aantoonbaar meer kans op hart- en vaatziekten, diabetes en vroegtijdig overlijden.
“Een zittend leven duurt niet lang,” schreef NRC in 2013. “Veel zitten is dodelijk – zelfs voor mensen die dagelijks trouw een half uur sporten.” Het inzicht dat mensen die veel zitten – op het werk, thuis, onderweg – eerder overlijden aan chronische ziekten dan kortzitters, ook als ze veel sporten, was toen relatief nieuw. Zitten werd het nieuwe roken.
Roken doen Nederlanders steeds minder, maar van onze krent komen blijkt moeilijk. Het kan te maken hebben met het aantal gewerkte uren. Afgezien van het coronajaar 2020 werkten Nederlanders elk jaar iets meer dan het jaar ervoor. Met veel bureauwerk neemt dan ook het aantal zituren toe.
Juist de kleine onderbrekingen - wandelen, staan, een rondje door het kantoor, een kopje koffie halen - verlengen levens. Maar in de IT betekent ‘efficiëntie’ dat je vooral níét van je plek komt. Je kunt firewalls optuigen en je data in de cloud parkeren, maar wat doe je tegen collega’s die zichzelf langzaam laten dichtslibben in hun eigen cholesterol?
Mkb’ers kunnen hierin het verschil maken. Een verplichte lunchwandeling, wandelend vergaderen, een traploop-challenge - het kan allemaal zonder miljoenenbudgetten of consultancy-slides. Sterker nog, het kan geld opleveren: fittere medewerkers zijn productiever, creatiever en melden zich minder ziek. Het gaat niet om geinige extraatjes, maar om bedrijfscontinuïteit. Want een IT-team dat zich letterlijk doodzit, is net zo’n bedreiging als een gehackt serverpark.
Beweging is geen luxe. Het is net zo’n basisvoorwaarde als goede koffie of snelle wifi.
Dus: sta je nog steeds? Goed zo. Blijf dat vooral nog even doen.
Veel leesplezier!
Veel mkb-bedrijven laten waarde liggen wanneer ze hun oude IT-apparatuur afvoeren. Want die hardware kan nog opbrengsten genereren en een belangrijke rol spelen in hun duurzaamheidsstrategie. Met IT Asset Disposition (ITAD) krijgen msp’s een kans om hun klanten beter te ondersteunen en hun eigen dienstverlening uit te breiden.
De Nederlandse overheid heeft de ambitie uitgesproken om haar IT-werkplekken zoveel mogelijk circulair in te richten. Dit beleid is niet alleen gericht op het reduceren van CO2-uitstoot, maar raakt ook aan thema’s als strategische autonomie, veiligheid en kostene ciëntie. Binnen dit beleid vervult Pro Warehouse als leverancier van Apple-devices een belangrijke rol. 24
30
De omgang met data is in tien jaar tijd ingrijpend veranderd. Waar de eerste edities van Data Expo nog vooral gingen over big data, ligt de nadruk inmiddels op de toepassing. Generatieve AI en agents zijn de nieuwe sleutelwoorden. Dit jaar vindt de negende editie plaats in de Jaarbeurs Utrecht.
SOLUTIONS
In vrijwel iedere sector is een stabiel netwerk een basisvoorwaarde. Zodra de verbinding uitvalt, raken processen verstoord of komen volledig tot stilstand. In de zorg kan dat betekenen dat persoonsalarmering of domoticasystemen niet meer functioneren. In de industrie kan een productielijn stilvallen en in de logistiek kan de goederenstroom stagneren.
Scan de QR-code om je aan te melden voor de nieuwsbrief of ga naar onze website. Volg ons ook op:
Scan de QR-code om je aan te melden voor de nieuwsbrief of ga naar onze website. Volg ons ook op:
SPECIAL NETWORK & INFRASTRUCTURE
MKB – IT EXPERT PANEL
CISCO & COMSTOR
RNT RAUSCH
NAAS-MODEL STEEDS
POPULAIRDER
VERTIV
WATCHGUARD & CYGLASS
ChannelConnect is hét platform voor de IT-dienstverlener met focus op het mkb. ChannelConnect informeert zijn lezers dagelijks via het magazine, de Dossiers, de website ChannelConnect.nl, de e-mailnieuwsbrief en via de sociale mediakanalen.
ChannelConnect is hét platform voor de IT-dienstverlener met focus op het mkb. ChannelConnect informeert zijn lezers dagelijks via het magazine, de Dossiers, de website ChannelConnect.nl, de e-mailnieuwsbrief en via de sociale mediakanalen.
In 2025 verschijnt het magazine zes keer, waarvan drie Dossiers met de onderwerpen Telecom & UC, Security & Privacy en Datacenter & Cloud. Rond deze onderwerpen worden de zogenoemde Grotetafelgesprekken georganiseerd.
In 2024 verschijnt het magazine vier keer. Daarnaast brengen we vier keer een Dossier uit met de onderwerpen Datacenter & Cloud, Telecom & UC, Security & Privacy en Cloudtransformatie. Rond deze onderwerpen worden de zogenoemde Grotetafelgesprekken georganiseerd.
ADRES iMediate BV Arendstraat 49
ADRES iMediate BV
1223 RE Hilversum
Arendstraat 33b 1223 RE Hilversum
Telefoon: 035 646 5800 redactie@channelconnect.nl
Telefoon: 035 646 5800 redactie@channelconnect.nl
UITGEVER
Joost Driessen
UITGEVER
Joost Driessen
HOOFDREDACTEUR
Arnold le Fèbre
HOOFDREDACTEUR
Arnold le Fèbre
EINDREDACTIE
Marcel Debets
EINDREDACTIE
Marcel Debets
WEBREDACTIE
WEBREDACTIE
Arnold le Fèbre, Cas Spiertz
Arnold le Fèbre, Marcel Debets
REDACTIE & MEDEWERKERS
REDACTIE & MEDEWERKERS
Mels Dees, Cas Spiertz, Marcel Debets, Martijn Vet
Michiel van Blommestein, Eric Cordes, Mels Dees, Cas Spiertz, Hans Steeman, Martijn Vet
VORMGEVING & DTP
MANAGER CLIENT SERVICES
Tim van den Berg
Laura Vermeulen
COVER FOTOGRAFIE
ART DIRECTION
Steven van Kooijk
Rik van den Berg
ADVERTENTIE- EXPLOITATIE
Tarik Lahri tarik.lahri@imediate.nl
VORMGEVING & DTP
Tim van den Berg, Martin Wolber
Mitchel van der Heide mitchel.vanderheide@imediate.nl
COVER FOTOGRAFIE
Jasper Bosman
DRUK
ADVERTENTIE- EXPLOITATIE
Vellendrukkerij BDU, Barneveld
Tarik Lahri (tarik.lahri@imediate.nl)
Mitchel van der Heide (mitchel.vanderheide@imediate.nl)
DRUK
Vellendrukkerij BDU, Barneveld
CHANNELCONNECT IS EEN UITGAVE VAN:
CHANNELCONNECT IS EEN UITGAVE VAN:
ChannelConnect mag niet worden gereproduceerd, geheel noch gedeeltelijk, zonder schriftelijke toestemming vooraf van de uitgever. ChannelConnect is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave. ChannelConnect is niet verantwoordelijk voor handelingen van derden, welke mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van deze uitgave. ChannelConnect behoudt zich het recht voor om ingezonden materiaal zonder kennisgeving vooraf geheel of gedeeltelijk te publiceren. Lezersservice
ChannelConnect mag niet worden gereproduceerd, geheel noch gedeeltelijk, zonder schriftelijke toestemming vooraf van de uitgever. ChannelConnect is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave. ChannelConnect is niet verantwoordelijk voor handelingen van derden, welke mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van deze uitgave. ChannelConnect behoudt zich het recht voor om ingezonden materiaal zonder kennisgeving vooraf geheel of gedeeltelijk te publiceren.
Lezersservice
Voor onze wekelijkse e-mail nieuwsbrief kunt u zich (gratis) aanmelden via de website: www.channelconnect.nl Hier kunt u dagelijks terecht voor nieuws, achtergronden, marktcijfers, opinie en video-interviews. Voor het wijzigen van adresgegevens en/of overige vragen kunt u contact opnemen met onze abonnementen-administratie via: redactie@channelconnect.nl of 035 646 5800 ChannelConnect, ISSN 2211-825X
Voor onze wekelijkse e-mail nieuwsbrief kunt u zich (gratis) aanmelden via de website: www.channelconnect.nl Hier kunt u dagelijks terecht voor nieuws, achtergronden, marktcijfers, opinie en video-interviews. Voor het wijzigen van adresgegevens en/of overige vragen kunt u contact opnemen met onze abonnementen-administratie via: redactie@channelconnect.nl of 035 646 5800 ChannelConnect, ISSN 2211-825X
Elke werkdag is op channelconnect.nl het actuele nieuws uit het IT-kanaal te lezen. Schrijf je daar ook in voor onze gratis nieuwsbrief.
Social engineering wordt door 80% van de organisaties gezien als het grootste mensgerelateerde risico binnen cybersecurity. Dit blijkt uit de tiende editie van het Security Awareness Report van SANS Institute.
Uit het onderzoek komt naar voren dat met name phishing de belangrijkste aanvalsvector blijft, terwijl zogenoemde smishingen vishing-aanvallen (aanvallen via sms-berichten en telefoongesprekken) zowel in aantal als in complexiteit toenemen. Het onjuist omgaan met gevoelige data staat op de tweede plaats, gevolgd door zwakke wachtwoorden en gebrekkige authenticatie.
Volgens SANS laat deze verschuiving zien dat aanvallers steeds nadrukkelijker inspelen op menselijk gedrag, waardoor gerichte training en bewustwordingsprogramma’s noodzakelijk blijven.
Het rapport benoemt het tekort aan tijd en personeel als de grootste belemmeringen voor de ontwikkeling van e ectieve awareness-programma’s. Gemiddeld zijn volgens SANS minimaal 2,8 fte nodig om merkbare gedragsverandering te realiseren, en 4 of meer fte om daadwerkelijk een organisatiebrede cultuurverandering te bereiken. Ook benadrukt het rapport dat programma’s e ectiever worden naarmate ze langer lopen, doordat processen, samenwerking en betrokkenheid van medewerkers zich gaandeweg versterken.
AI-agentplatform voor Japanse zorgsector
Fujitsu werkt aan een nieuw AI-agentplatform dat ondersteuning moet bieden bij het verbeteren van operationele processen binnen de gezondheidszorg. De oplossing is in eerste instantie gericht op de Japanse markt en wordt ontwikkeld in samenwerking met NVIDIA. Centraal staat een organiserende AI-agent die de coördinatie tussen meerdere gespecialiseerde agents aanstuurt.
Het platform maakt deel uit van Fujitsu’s Uvance-strategie, waarbij technologie wordt ingezet voor maatschappelijke toepassingen. Door verschillende agents te combineren, wil het bedrijf onder meer bijdragen aan meer e ciënte werkprocessen in medische instellingen.
Het AI-agentplatform ondersteunt taakspecifieke toepassingen, bijvoorbeeld voor het structureren van data of het monitoren van interoperabiliteit. Fujitsu benadrukt dat het systeem ook agents van externe partners kan integreren, afhankelijk van de zorgcontext. Het platform is ontworpen voor gebruik binnen én buiten zorginstellingen.
Volgens Fujitsu kunnen zorgprofessionals dankzij het platform meer tijd besteden aan hun kerntaken, terwijl managers beter zicht krijgen op personeelsplanning en resourceverdeling. Voor patiënten kan dit resulteren in kortere wachttijden en beter afgestemde zorg.
Nieuwe phishingmethode misbruikt zakelijke contactformulieren
Onderzoekers van Check Point Research hebben een nieuwe phishingmethode geïdentificeerd, genaamd ZipLine. In plaats van traditionele phishingmails maken de aanvallers gebruik van contactformulieren op bedrijfswebsites. Daarmee weten zij e-mailfilters te omzeilen en zich toegang te verschaffen tot bedrijfsnetwerken. Volgens de onderzoekers doen de criminelen zich voor als potentiële zakenpartners en sturen zij na verloop van tijd een zip-bestand dat zogenaamd een geheimhoudingsverklaring bevat. In werkelijkheid gaat het om de MixShell-malware, die technieken als DNS-tunneling en HTTP-fallback inzet om onopgemerkt opdrachten uit te voeren en zich verder in een netwerk te nestelen.
De methode laat zien hoe social engineering wordt gebruikt om zakelijke relaties na te bootsen. Aanvallers maken in sommige gevallen zelfs nagemaakte websites van bestaande bedrijven. Een tweede golf van de aanval was gericht op de actuele belangstelling voor kunstmatige intelligentie: medewerkers ontvingen verzoeken om vragenlijsten in te vullen over de impact van AI op bedrijfsprocessen.
Check Point Software adviseert organisaties om ook contactformulieren en samenwerkingstools te monitoren, medewerkers te trainen in het herkennen van multichannel phishing, nieuwe zakelijke contacten onafhankelijk te verifiëren en beveiligingstools zo in te richten dat ook zip-bestanden grondig worden gecontroleerd.
Nederlandse techstart-ups halen meer groeikapitaal op In het tweede kwartaal van 2025 haalden Nederlandse techbedrijven in totaal €747 miljoen aan durfkapitaal op — een stijging van 67 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. De groei is opvallend, vooral omdat de investeringen in de rest van Europa juist onder druk staan.
Volgens gegevens van investeringsplatform Dealroom blijven met name AI-, biotech- en fintech-startups in trek bij internationale investeerders. Grote deals waren onder andere voor Azafaros (biotech, €147 miljoen), FINOM (fintech, €115 miljoen), en een nog niet bij naam genoemde AI-startup uit Amsterdam die €50 miljoen ontving van een Amerikaans fonds. De toename in investeringen wijst op een groeiend Nederlandse tech-ecosysteem. Vooral in steden als Amsterdam, Eindhoven en Delft is een sterk netwerk van scale-ups, accelerators en R&D-partners ontstaan. Ook het gunstige vestigingsklimaat voor AI-bedrijven – mede door de infrastructuur van SURF, het Nationale Groeifonds en de AI Coalitie – speelt een rol.
De vraag naar elektriciteit door Europese datacenters neemt in hoog tempo toe en zet netbeheerders en overheden onder druk. Door de opkomst van AI-toepassingen en steeds hogere rekenvermogens stijgt het stroomverbruik van datacenters in Europa naar verwachting van circa 10 gigawatt in 2023 tot mogelijk 35 gigawatt in 2030. Dat meldt DatacenterDynamics op basis van recente marktanalyses. Vooral GPU-clusters voor training en inferentie hebben een extreem hoge dichtheid en daarmee ook een fors hoger energie- en koelvermogen nodig. In sommige landen begint dat nu al tot knelpunten te leiden. Zo nam het aandeel van datacenters in het totale elektriciteitsverbruik in Ierland de afgelopen jaren toe tot bijna 20 %. Naar verwachting kan dat stijgen tot 30 % binnen enkele jaren als de groei doorzet. Ook in Nederland, waar Amsterdam en Haarlemmermeer al jaren maatregelen nemen om de groei te beheersen, wordt rekening gehouden met beperkingen aan het stroomnet en langere wachttijden voor nieuwe aansluitingen.
Voor IT-dienstverleners en msp’s betekent deze ontwikkeling dat de beschikbaarheid van datacentercapaciteit en energieprijzen een steeds grotere rol spelen in hun dienstverlening. Waar bedrijven gewend waren snel extra capaciteit te kunnen bijboeken, moeten ze in sommige markten rekening houden met langere doorlooptijden en strengere eisen rondom energie-efficiëntie. Bovendien stijgen de energiekosten in veel Europese landen, deels door de grotere vraag en deels door het prijsbeleid om duurzaamheid te stimuleren. Dit kan directe impact hebben op de exploitatiekosten van colocatie en cloudplatforms en dus ook op de marges van resellers en dienstverleners.
Tijdelijke chats en nieuwe datacontroles in Gemini Apps Google voegt nieuwe functies toe aan Gemini Apps om gebruikers meer controle te geven over hun gegevens. De belangrijkste toevoeging is de mogelijkheid om tijdelijke chats te starten, aangevuld met aanpassingen in de instellingen voor dataopslag en het gebruik van audio- en videomateriaal.
Met Tijdelijke Chats kunnen gebruikers een gesprek met Gemini starten dat niet wordt gebruikt om toekomstige interacties te personaliseren of AI-modellen te trainen. Deze gesprekken verschijnen niet in ‘Recente chats’ of in de Gemini Apps-activiteit. De inhoud wordt 72 uur bewaard, zodat Gemini kan reageren en voor veiligheidsdoeleinden, waarna deze automatisch wordt verwijderd.
Daarnaast past Google de instellingen voor gegevensopslag aan. De huidige instelling Gemini Apps-activiteit krijgt binnenkort de naam Activiteit bewaren. Als deze optie is ingeschakeld, blijven eerdere gesprekken en uploads zichtbaar in ‘Recente chats’ en kunnen ze later worden hervat. Vanaf 2 september kan een deel van de geüploade bestanden – zoals documenten, video’s, schermafbeeldingen en foto’s – worden gebruikt om Google-diensten te verbeteren. Gebruikers die dat niet willen, kunnen Activiteit bewaren uitschakelen. Ook komt er een nieuwe instelling voor Gemini-audio en Gemini Live-opnamen. Hierbij gaat het om audio die via de microfoonknop is opgenomen, en om video- en schermdeelopnamen in Gemini Live. Deze optie staat standaard uit, maar kan handmatig worden geactiveerd.
Tabletmarkt groeit voor zesde kwartaal op rij
De wereldwijde markt voor tablets blijft in de lift zitten. Volgens nieuwe cijfers van Canalys, inmiddels onderdeel van Omdia, steeg het aantal verscheepte tablets in het tweede kwartaal van 2025 met 9% ten opzichte van een jaar eerder, tot 39 miljoen stuks. Daarmee is er sprake van het zesde opeenvolgende kwartaal met groei. Vooral in China en de EMEAregio was de vraag sterk.
De Chromebookmarkt liet eveneens herstel zien, vooral dankzij grootschalige vervangingsprojecten in het onderwijs. In de eerste helft van dit jaar werden wereldwijd 11 miljoen Chromebooks verscheept, een stijging van ruim 10% op jaarbasis.
Onderzoeksmanager Himani Mukka wijst op meerdere factoren achter de tabletgroei, waaronder consumentensubsidies in China, commerciële aanbestedingen en een reeks nieuwe productlanceringen. Daarnaast zien leveranciers tablets steeds meer als onderdeel van hun bredere ecosysteemstrategie.
HONOR lanceerde eerder dit jaar zijn “Alpha”-plan, terwijl Xiaomi met zijn “Human x Car x Home”-initiatief inzet op integratie tussen smartphones, tablets, smart home-apparaten en zelfs elektrische voertuigen. De recent geïntroduceerde Xiaomi Pad 7 Ultra fungeert daarbij als centraal bedieningspunt. Apple bleef marktleider met 14,1 miljoen verscheepte iPads, een stijging van 2,4% ten opzichte van Q2 2024, goed voor een marktaandeel van 36,1%. Samsung volgde met 6,7 miljoen eenheden, maar zag zijn marktaandeel licht dalen. Huawei noteerde de sterkste groei binnen de top drie, met een toename van 29% en 3,2 miljoen verscheepte stuks, waarmee het Lenovo voorbijstreefde. Lenovo zelf groeide met 25% tot 3,1 miljoen eenheden, terwijl Xiaomi met een plus van 42% (3 miljoen stuks) de kloof met Lenovo verder verkleinde.
Het gebruik van AI-tools in Nederland is het afgelopen jaar sterk toegenomen. Uit het derde landelijke onderzoek van Newcom blijkt dat inmiddels bijna 6 miljoen Nederlanders tussen de 18 en 65 jaar AI inzetten in hun dagelijks leven.
De grootste groei is zichtbaar op de werkvloer. In totaal gebruiken 3,6 miljoen werkenden AI-tools tijdens hun werk, een stijging van een half miljoen ten opzichte van zes maanden geleden. Bijna 3 miljoen werknemers zetten AI minstens één dag per week in. Populaire toepassingen zijn het verzamelen van informatie, het sparren over ideeën en het schrijven van teksten. Vooral ChatGPT en Microsoft Copilot worden steeds vaker gebruikt. Het gebruik van Google Gemini daarentegen laat een daling zien. Daarmee tekent zich een duidelijke verschuiving af in de voorkeuren van werkenden. De cijfers laten volgens Newcom zien dat AI een vaste plek begint te krijgen in het werkende leven van veel Nederlanders. Waar het gebruik aanvankelijk vooral experimenteel was, groeit AI nu uit tot een integraal hulpmiddel dat werknemers ondersteunt bij uiteenlopende taken.
AVM verandert naam in FRITZ!
Apple breidt investeringen in VS fors uit
Apple breidt zijn investeringen in de Verenigde Staten verder uit. Met een nieuwe toezegging van 100 miljard dollar stijgt het totaal opgetelde bedrag dat het technologiebedrijf in vier jaar tijd in de Amerikaanse economie steekt naar 600 miljard dollar. Een belangrijk onderdeel van dit plan is het nieuwe American Manufacturing Program, dat gericht is op het versterken van lokale productie en toeleveringsketens.
Met het programma wil Apple de binnenlandse productie van componenten voor zijn apparaten structureel uitbreiden. Het initiatief omvat nieuwe samenwerkingen met onder andere Corning, Coherent, GlobalWafers America, Applied Materials, Texas Instruments, Samsung, GlobalFoundries, Amkor en Broadcom. Daarmee bouwt Apple verder aan een toeleveringsketen die steeds meer binnen de Amerikaanse landsgrenzen komt te liggen.
Een van de belangrijkste pijlers van het American Manufacturing Program is het opzetten van een volledige Amerikaanse toeleveringsketen voor siliciumchips. Apple werkt daarvoor samen met partners in vrijwel alle schakels van het productieproces: van wafers tot assemblage en testen. De strategische focus op binnenlandse chipproductie krijgt extra urgentie door het recente besluit van voormalig president Donald Trump om een importheffing van 100 procent in te stellen op chips uit onder andere China. Hoewel deze maatregel volgens Trump bedoeld is om Amerikaanse productie te stimuleren, waarschuwen analisten voor mogelijke prijsstijgingen en verstoringen in de wereldwijde chipmarkt.
Routermaker AVM gaat voortaan verder onder de naam FRITZ! GmbH. Met de naamswijziging wil het bedrijf de merknaam van zijn bekende netwerk- en smart home-producten ook als bedrijfsnaam voeren.
Volgens het bedrijf blijven producten, dienstverlening en samenwerking met partners ongewijzigd. De merknaam FRITZ! heeft in Duitsland een naamsbekendheid van circa 80 procent, terwijl de naam AVM daar minder bekend was. Door de bedrijfsnaam aan te passen, wil de onderneming meer duidelijkheid en herkenbaarheid creëren.
Eric van Uden, country manager Nederland, zegt daarover: “Onze producten heten FRITZ! dus was het logisch om ook ons bedrijf die naam te geven. Zo ontstaat er een heldere link tussen de onderneming en producten, waar klanten, zakenpartners en leveranciers rechtstreeks de vruchten van plukken.”
In vrijwel iedere sector is een stabiel netwerk een basisvoorwaarde. Zodra de verbinding uitvalt, raken processen verstoord of komen volledig tot stilstand. In de zorg kan dat betekenen dat persoonsalarmering of domoticasystemen niet meer functioneren. In de industrie kan een productielijn stilvallen en in de logistiek kan de goederenstroom stagneren. Tekst: Marcel Debets
Volgens Unica ICT Solutions is digitale continuïteit onmisbaar voor de BV Nederland. Daarbij gaat het niet alleen om het draaiend houden van systemen, maar ook om het waarborgen van de beschikbaarheid, betrouwbaarheid en veiligheid van IT-voorzieningen, ongeacht sector of schaalgrootte.
“Binnen Unica zien we IT als de vierde nutsvoorziening,” zegt algemeen directeur Mark Lacroix. “Net als water, gas en elektriciteit moet het er altijd zijn. Dat betekent dat de basis – het netwerk – betrouwbaar moet zijn, ongeacht de sector of omvang van de organisatie.”
Unica staat in Nederland vooral bekend als technisch dienstverlener voor gebouwinstallaties. Minder zichtbaar voor het grote publiek is dat het bedrijf ook een omvangrijke IT-tak heeft. Binnen de Unica-groep vormt Unica ICT Solutions het cluster ICT-diensten, waar zo’n 350 specialisten werken aan advies, levering, implementatie, beheer, onderhoud, adoptie en training. Daarmee bestrijkt het bedrijf de volledige ITketen, van ontwerp tot onderhoud. Deze uitbreiding past bij een bredere trend waarin technische dienstverleners hun werkterrein verschuiven richting digitale infrastructuur. Moderne gebouwen kennen immers
“IT is een nutsvoorziening; net als water, gas en elektriciteit moet het er altijd zijn”
Mark Lacroix
steeds meer verwevenheid tussen installatietechniek, beveiliging en IT-netwerken. Het voordeel van zo’n integrale benadering is dat organisaties één aanspreekpunt hebben voor zowel fysieke als digitale systemen.
Het netwerk als ruggengraat Netwerken vormen de ruggengraat van moderne gebouwen en bedrijfsprocessen. Toegangscontrolesystemen, camerabewaking, gebouwbeheer en facilitaire voorzieningen zijn allemaal afhankelijk van netwerkverbindingen. “De techniek kan nog zo geavanceerd zijn, maar zonder betrouwbare verbinding werkt het niet,” zegt Hendry Scholing, business development manager Networking bij Unica ICT Solutions. “Wij beginnen daarom altijd met het gesprek over de behoefte van de klant. Pas daarna kijken we naar de technische invulling.”
Bij de keuze van netwerkcomponenten wordt regelmatig gebruikgemaakt van Cisco-technologie, mede vanwege de lange levensduur en ondersteuning. Tegelijkertijd wordt benadrukt dat een oplossing niet alleen om hardware draait, maar om de combinatie van techniek en passende dienstverlening.
Door de combinatie van disciplines binnen de Unica-groep kan bij
nieuwbouw en renovatie vanaf de ontwerpfase rekening worden gehouden met IT-voorzieningen. Netwerkstructuur, bekabeling en aansluitpunten worden dan direct meegenomen in de bouwplanning. Dat voorkomt dat werkzaamheden later dubbel moeten worden uitgevoerd en kan opleveringen versnellen.
Bij aanpassingen in bestaande gebouwen is samenwerking tussen afdelingen eveneens belangrijk. Dat kan variëren van het brandwerend afdichten van doorvoeren tot het uitbreiden van glasvezelverbindingen. Een geïntegreerde aanpak verkleint de kans op fouten en maakt het voor opdrachtgevers mogelijk met één aanspreekpunt te werken.
Langdurige dienstverlening
In plaats van zich uitsluitend te richten op levering en installatie van systemen, legt Unica ICT Solutions veel
“Netwerken vormen de ruggengraat van moderne gebouwen”
Hendry Scholing
nadruk op langdurig beheer en onderhoud. Het Network Operations Center (NOC) in Deventer monitort klantnetwerken dag en nacht. “Wij leven van beheer,” zegt Lacroix. “Als er iets misgaat, grijpen we direct in. Dat kan op afstand, maar als het nodig is, staat er ook ’s nachts een engineer bij de klant om apparatuur te vervangen of configuraties aan te passen.”
Voor sommige organisaties, zoals zorginstellingen, is een abonnementsmodel aantrekkelijk omdat het voorspelbare kosten en constante ondersteuning biedt. In andere sectoren, bijvoorbeeld logistiek, kan juist een investering in duurzame hardware de voorkeur hebben. De keuze is afhankelijk van
het type organisatie en de bedrijfsprocessen.
Bij de levering van technologie wordt samengewerkt met leveranciers en distributeurs, waaronder Comstor. Die levert niet alleen apparatuur, maar fungeert ook als schakel naar specialisten bij netwerkleverancier Cisco. “Omdat Comstor zich volledig richt op Cisco, weten ze precies waar we terechtkunnen met specifieke vragen,” zegt Scholing. “Dat helpt ons om sneller tot oplossingen te komen, zeker bij complexe projecten. Samenwerking in de keten is van belang nu netwerken steeds vaker geïntegreerde oplossingen vereisen, waarin prestaties, beveiliging en redundantie samenkomen.”
“Het plaatsen van een switch en klaar is verleden tijd”
Hendry Scholing
Sectorgerichte toepassingen
De IT-oplossingen worden toegepast in uiteenlopende sectoren, waarbij de zorg en industrie vaak specifieke eisen stellen. In de zorg draait het om betrouwbaarheid en korte responstijden, omdat storingen direct invloed kunnen hebben op de veiligheid van cliënten. In de industrie gaat het om het waarborgen van de productiecontinuïteit en het beperken van productieverlies. Sectorkennis maakt het mogelijk om netwerken in te richten op basis van prioriteiten. In de zorg kan dat betekenen dat alarmverkeer altijd voorrang krijgt in de datastroom. In de industrie kan het gaan om de veilige integratie van oudere productielijnen in moderne netwerken. Wanneer in een complex een accesspoint uitvalt in een vleugel waar persoonsalarmering draait, kan het NOC direct ingrijpen. Binnen enkele minuten is de verbinding hersteld, waardoor zorgpersoneel geen meldingen mist. In een distributiecentrum kan het monitoren van draadloze dekking ertoe leiden dat een storing wordt opgelost voordat medewerkers er hinder van ondervinden. In de industrie kan bij een beveiligingsincident een netwerksegment worden afgesloten om de gevolgen te beperken.
Projectuitvoering en samenwerking
De samenwerking tussen Unica ICT Solutions en andere onderdelen van de Unica-groep maakt het mogelijk projecten integraal aan te pakken. Bij opdrachten waarbij zowel instal-
latietechniek als IT aan bod komen, kan de uitvoering centraal worden gecoördineerd. Dit helpt om werkzaamheden op elkaar af te stemmen, doorlooptijden te beperken en het aantal overdrachtsmomenten tussen partijen te verkleinen. Naast interne samenwerking wordt bij specifieke werkzaamheden soms gebruikgemaakt van gespecialiseerde onderaannemers, bijvoorbeeld voor bouwkundige aanpassingen of wanneer extra capaciteit nodig is. “We weten wat een installateur of aannemer nodig heeft om efficiënt te werken,” zegt Scholing. “Daardoor kunnen we ook in gemengde projectteams samenwerken op een manier die past bij de planning en de kwaliteitsdoelen.”
Toenemende complexiteit
De netwerkomgeving ontwikkelt zich snel. Cloudintegratie, Internet of Things en strengere beveiligingseisen zorgen ervoor dat oplossingen steeds complexer worden. “Het plaatsen van een switch en klaar is verleden tijd,” aldus Scholing.
Unica ICT Solutions is onderdeel van de Unica Groep, een grote technisch dienstverlener in Nederland. Het onderdeel levert landelijk IT-diensten zoals advies, implementatie, beheer en onderhoud, en telt ongeveer 350 medewerkers. Unica ICT Solutions is actief in sectoren als zorg, industrie, logistiek en zakelijke dienstverlening.
“Klanten verwachten complete oplossingen die veilig, schaalbaar en toekomstbestendig zijn.”
Om die complexiteit het hoofd te bieden, werken leveranciers, distributeurs en dienstverleners samen. Fabrikanten zoals Cisco ontwikkelen de technologie, distributeurs als Comstor zorgen voor beschikbaarheid en ondersteuning, en dienstverleners integreren deze oplossingen in de praktijk van de klant.
Ondanks alle technologische vooruitgang blijft de gebruiker het vertrekpunt bij het ontwerpen van netwerken. “Technologie is geen doel op zich,” zegt Lacroix. “We luisteren eerst naar wat de klant wil bereiken en welke processen belangrijk zijn. Pas daarna bepalen we welke technische middelen nodig zijn om dat te ondersteunen.”
Door uit te gaan van de functionele behoeften kan een netwerk niet alleen voldoen aan technische eisen, maar ook bijdragen aan organisatiedoelen, zoals veiligheid in de zorg, efficiency in de logistiek of productiviteit in de industrie. ◾
Veel mkb-bedrijven laten waarde liggen wanneer ze hun oude IT-apparatuur afvoeren. Want die hardware kan nog opbrengsten genereren en een belangrijke rol spelen in hun duurzaamheidsstrategie. Met IT Asset Disposition (ITAD) krijgen msp’s een kans om hun klanten beter te ondersteunen en hun eigen dienstverlening uit te breiden. Tekst: Martijn Vet
Bij veel organisaties ontbreekt de tijd of expertise om ITapparatuur veilig en verantwoord af te voeren. Laptops verdwijnen in een kast, servers versto en in de kelder of er komt ‘een mannetje’ langs dat alles meeneemt, vaak zonder certificaten of garanties. Het risico: datalekken en gemiste waarde. Volgens Maarten de Roos, CEO van Circular IT group, verandert dat snel: “ITAD is de afgelopen jaren uitgegroeid tot een cruciaal onderdeel van circulaire IT. Het helpt organisaties niet alleen te voldoen aan weten regelgeving, maar ook om meerwaarde te creëren uit hun hardware.” ITAD is veel meer dan het afvoeren van oude apparaten. Het is een professioneel proces waarbij hardware wordt opgehaald, data volledig en gecertificeerd wordt verwijderd, apparaten worden gerefurbished en, wanneer dat niet meer kan, verantwoord gerecycled. Het doel: maximale waarde halen uit IT-middelen en risico’s minimaliseren.
Wat is ITAD?
• IT Asset Disposition begint met het ophalen van oude apparatuur bij de klant. Vervolgens wordt alle data professioneel gewist met gecertificeerde software.
Waar mogelijk levert de hardware nog geld op, in plaats van alleen kosten. Apparaten die nog goed functioneren, krijgen een tweede leven bij andere gebruikers, soms zelfs binnen de organisatie zelf.
Zekerheid en compliance als kern Voor msp’s is ITAD een krachtig argument richting klanten. De zekerheid dat data conform de wetgeving wordt verwijderd, is voor mkb-bedrijven een van de grootste zorgen. Professionele ITAD-dienstverleners gebruiken gecertificeerde software en leveren uitgebreide rapportages. Zelfs als een datadrager fysiek vernietigd moet worden, geeft de juiste documentatie klanten de zekerheid dat alles volledig volgens de regels is verlopen. De acceptatie van refurbished hardware groeit gestaag. In landen om ons heen is het al gebruikelijk om refurbished devices mee te nemen in aanbestedingen of aan medewerkers uit te geven. In Neder-
• Na de datavernietiging bepaalt de ITAD-dienstverlener wat er met elk apparaat gebeurt. Laptops en desktops die nog goed functioneren, worden gerefurbished: schoongemaakt, getest en voorzien van nieuwe software. Die kunnen worden doorverkocht of gedoneerd aan scholen.
• Defecte apparaten worden gedemonteerd om bruikbare onderdelen opnieuw te gebruiken.
• Pas als laatste stap volgt recycling. Waardevolle metalen zoals goud en zilver uit processors worden teruggewonnen. Giftige stoffen worden veilig afgevoerd.
land gaat dit iets langzamer, maar de trend is duidelijk waarneembaar. Naast kostenbesparing helpt refurbished IT-bedrijven hun duurzaamheidsdoelstellingen te realiseren. Hoewel de druk om te rapporteren over duurzaamheid tijdelijk is verminderd door uitgestelde Europese regelgeving, is dit volgens De Roos slechts een kwestie van tijd: “Compliance-eisen rondom duurzaamheid komen terug, en sterker dan voorheen. Bedrijven doen er verstandig aan zich nu al voor te bereiden.”
ChannelConnect Spotlight is een rubriek waarin we personen, diensten of bedrijven die recent in het nieuws zijn geweest, extra in de schijnwerper zetten. De rubriek biedt ze een platform om dieper in te gaan op hun verhalen, prestaties en visies.
ChannelConnect Spotlight – de propositie
» Deelnemers aan Spotlight zijn 1 week lang zichtbaar op een prominente plek op de homepage van ChannelConnect,
» Een artikel van 300 – 400 woorden geschreven door onze redactie,
» 1 week lang een vermelding in de ChannelConnect-nieuwsbrief,
» Een post op de LinkedIn-pagina van ChannelConnect met link naar het artikel,
» Interviewtekst is ook beschikbaar voor eigen website en socials.
“In landen om ons heen is het al gebruikelijk om refurbished devices mee te nemen in aanbestedingen”
Een volwassen markt
Voor msp’s is ITAD een logische aanvulling. Terwijl zij zich richten op software en werkplekbeheer, nemen gespecialiseerde ITAD-partijen de logistieke en fysieke kant uit handen: transport, dataverwijdering, opslag en verwerking. Zo kunnen msp’s hun klanten een compleet pakket aanbieden en nieuwe waarde creëren.
Steeds vaker worden digitale platformen ontwikkeld die processen automatiseren en integreren met de systemen van msp’s. Circular IT group ontwikkelde hiervoor Digital Deploy. “Hiermee maken we het makkelijker om samen te werken. Klanten krijgen automatisch inzicht en rapportages over hun volledige IT-landschap,” zegt De Roos.
De ITAD-markt groeit snel, zowel nationaal als internationaal. Door schaalvoordeel kunnen grotere volumes en uniforme specificaties worden geleverd – essentieel voor IT-managers die eenheid en garanties verwachten. “Ook Device as a Service-oplossingen (DaaS), zoals onze Circular Workplace, winnen terrein. Daarmee combineren bedrijven flexibiliteit, kostenvoordeel en duurzame impact.”
• De ITAD-markt groeit snel. In 2023 was de markt goed voor zo’n 15,6 miljard dollar. In 2032 is dat volgens Polaris Market Research opgelopen tot 32,4 miljard dollar
• Die groei wordt deels gedreven door de enorme hoeveelheid e-waste. In 2022 produceerde de wereld 62 miljoen ton elektronisch afval, meldt de Global E-waste Monitor 2024. Tegen 2030 stijgt dat naar 82 miljoen ton.
• Europa haalt een recyclingpercentage van 42%. Daarmee scoort het veel beter dan Azië (12%) en Afrika (onder de 1%). Wereldwijd wordt slechts 22% professioneel gerecycled. Dat betekent dat een groot percentage nog altijd ‘verdwijnt’: opgeslagen, weggegooid, of niet verantwoord afgehandeld.
• De financiële voordelen van refurbished hardware zijn groot. Bedrijven kunnen 50 tot 80 procent besparen op IT-apparatuur vergeleken met nieuwe aankopen, blijkt uit onderzoek van IDC en verschillende leveranciers. De wereldwijde markt voor refurbished laptops en desktops groeit met 10,7 procent per jaar. De algemene ITAD-markt (denk ook aan onder andere mobiele devices, storage-oplossingen, printers en scanners) groeit met 8 tot 9 procent per jaar.
ITAD ontwikkelt zich in hoog tempo van niche naar standaarddienst. Voor een geloofwaardig circulair IT-bedrijf is het essentieel om de hele levenscyclus te omvatten: van lifecycle management, IT-asset management, ITAD tot refurbishing en recycling.
“Van cradle to grave,” besluit De Roos. “Door elke element in gehele keten te kunnen aanbieden, zijn we in staat de klanten van de msp circulair en kostenefficiënt met hun IT-middelen om te laten gaan. En daarmee ontsluiten we een nieuw business model voor de msp.” ◾
Flexibel kunnen op- en afschalen. Zelf zaken regelen via een portal. En áls er iets misgaat, dan moet de support razendsnel schakelen. Eindklanten – of het nu om mkb-bedrijven of grotere organisaties gaat – zijn de afgelopen jaren steeds veeleisender geworden. Tekst: Marcel Debets
En dat is niet vreemd: in een wereld waar alles ‘as-a-service’ wordt geleverd, verwachten ze ook van hun IT-partners dezelfde snelheid, transparantie en flexibiliteit. Maar voor resellers, distributeurs en dienstverleners brengt die verwachting wel een uitdaging met zich mee. Want hoe voldoe je aan die hoge eisen zonder dat je marge volledig verdampt?
Van levering naar beleving
Waar het vroeger voldoende was om hardware en software tijdig te leveren, wordt vandaag de dag de volledige klantervaring als onderscheidende factor gezien. Klanten willen grip, gemak en vooral geen gedoe. De opkomst van selfserviceportalen, directe provisioning van cloudoplossingen en flexibele abonnementsmodellen heeft dat proces in een stroomversnelling gebracht. Voor het kanaal betekent dit dat de klassieke rol als tussenpersoon of ‘doorgeefluik’ steeds minder waarde toevoegt. Klanten hebben niet alleen behoefte aan een leverancier, maar aan een partner die met hen meedenkt, proactief optimaliseert en zich opstelt als een verlengstuk van hun eigen ITorganisatie. De dienstverlener wordt dus óók een ervaringsexpert.
Marges onder druk
Tegelijkertijd zorgt deze shift voor druk op de marges. Het implementeren van
De klassieke rol als tussenpersoon of ‘doorgeefluik’ voegt steeds minder waarde toe
een klantportaal, investeren in 24/7 support of het inrichten van flexibele licentiemodellen kost geld en capaciteit. Zeker voor kleinere spelers in het kanaal kunnen die investeringen zwaar wegen. En wanneer leveranciers zelf ook inzetten op directe klantrelaties – zoals via marketplaces of vendor lock-in platforms – ontstaat er een race om relevant te blijven.
Een extra complicerende factor is dat klanten niet altijd bereid zijn om extra te betalen voor al die service. Ze vergelijken prijzen met hyperscalers, zoeken naar de laagste maandkosten en verwachten tóch persoonlijke service. Die combinatie vraagt om een slimme strategie.
Hoe dan wél?
De sleutel ligt in schaalbaarheid, specialisatie en automatisering. Partners die hun processen slim inrichten, kunnen met een klein team toch veel klanten bedienen. Denk aan:
• Selfservice-portalen die niet alleen verkoop vergemakkelijken, maar ook onboarding, verlenging en support structureren.
• RPA en AI-ondersteunde tooling voor automatische provisioning, monitoring en incidenthandling.
• Verticale specialisatie: klanten kiezen eerder voor een partner die hun branche snapt dan voor een generieke aanbieder.
Daarnaast loont het om na te denken over het herverdelen van waarde in de keten. Bijvoorbeeld door als partner eigen diensten te ontwikkelen bovenop vendoroplossingen – denk aan een eigen dashboard, integraties of compliancetoevoegingen. Daarmee verschuif je van reseller naar solution provider.
Wat ook opvalt, is dat eindklanten steeds meer transparantie eisen. Ze willen weten wat ze waarvoor betalen, welke data waar staan, en wat er gebeurt als een dienst stopt. Msp’s die hierin kunnen voorzien, winnen vertrouwen – en juist dat vertrouwen is het fundament onder duurzame klantrelaties.
Een transparant prijsmodel helpt daarbij. Niet alleen om verwachtingen te managen, maar ook om te onderbouwen waarom bepaalde diensten geld kosten. Wie bijvoorbeeld premium support aanbiedt, moet duidelijk maken wat het verschil is met standaard ondersteuning – en waarom dat dus meer mag kosten.
Eindklanten willen controle, duidelijkheid en snelheid. Dat vraagt veel van partners, maar biedt ook kansen. Wie nu investeert in schaalbare processen, een onderscheidend aanbod en klantgerichte communicatie, legt de basis voor een duurzaam businessmodel.
Of zoals een IT-manager van een middelgroot accountantskantoor het onlangs verwoordde: “Ik zoek geen leverancier die alles voor me doet, maar een partner die zorgt dat ik het zélf kan – zonder dat ik het wiel opnieuw hoef uit te vinden.” ◾
De markt voor data analytics groeit razendsnel en beïnvloedt alle delen van de IT-sector. Voor msp’s ligt er een duidelijke kans om onbewerkte data te vertalen naar concrete klantwaarden en zo hun rol in digitale transformatie te versterken. Tekst: Mels Dees
Analisten voorspellen dat de waarde van de data- en analyticsmarkt in ons land de komende jaren boven de tien miljard euro zal uitkomen, met een jaarlijkse groei van meer dan zestien procent. Dit is niet alleen een signaal dat eindklanten steeds meer waarde hechten aan datagedreven besluitvorming, maar ook dat zij de expertise en infrastructuur vaak niet zelf in huis hebben. De rol van msp’s is daarom niet beperkt tot leverancier van technologie, maar strekt zich uit tot adviseur en begeleider in de reis naar datagedreven werken. Zij zijn de schakel die complexe technologie toegankelijk maakt en koppelt aan concrete bedrijfsdoelen. Wat klanten in toenemende mate vragen is niet simpelweg een analytics-tool of een dataplatform, maar een oplossing die past binnen hun sector, hun compliance-eisen en hun bestaande IT-landschap. In de zorg betekent dit dat data-oplossingen moeten aansluiten bij elektronische patiëntendossiers en dat privacywetgeving strikt wordt gevolgd. In de financiële sector ligt de nadruk op realtime analyses voor fraudedetectie en risicobeheer, waar latency en betrouwbaarheid cruciaal zijn. In de logistiek gaat het om optimalisatie van ketens en voorraadbeheer, waarbij predictive analytics kan zorgen voor aanzienlijke
kostenbesparingen. Voor een msp is dit geen kwestie van het verkopen van standaardsoftware, maar van het samenstellen van een dienst die aansluit bij de specifieke context van de klant.
De opmars van as-a-service
Een belangrijke factor hierbij is de manier waarop dataoplossingen worden geleverd. Waar bedrijven vroeger geneigd waren om dure licenties aan te schaffen en zelf hardware te beheren, zien we nu een duidelijke beweging naar as-a-service modellen. Datacenters en cloudomgevingen vormen de basis waarop analyticsdiensten worden uitgerold. Voor klanten is de wens helder: toegang tot krachtige analysemogelijkheden zonder grote investeringen vooraf, met schaalbaarheid die meebeweegt met de vraag en met zekerheid dat beveiliging en compliance zijn geborgd. Msp’s en IT-dienstverleners die deze servicemodellen aanbieden, positioneren zich als onmisbare partners in de digitale strategie van hun klanten.
Het succes van een datagedreven aanpak staat of valt echter niet alleen met technologie. Cultuur en adoptie spelen minstens zo’n grote rol. Bedrijven worstelen vaak met de vraag hoe zij medewerkers zover krijgen om data daadwerkelijk te gebruiken in hun dage-
Klanten vragen in toenemende mate niet simpelweg een analytics-tool, maar een oplossing die past binnen het bedrijf
lijkse beslissingen. Hier ligt opnieuw een taak voor IT-dienstverleners.
Zij kunnen niet alleen de infrastructuur leveren, maar ook trainingen, workshops en begeleiding aanbieden zodat de klantorganisatie leert werken met nieuwe inzichten. Het gaat om het creëren van vertrouwen in data, het ontwikkelen van vaardigheden en het doorbreken van oude gewoontes waarin beslissingen werden genomen op basis van intuïtie of hiërarchie.
Tegelijkertijd wordt van partners verwacht dat zij de nieuwste technologische ontwikkelingen kunnen vertalen naar praktische toepassingen. Kunstmatige intelligentie, machine learning en natural language processing zijn termen die veelvuldig rondgaan, maar klanten willen weten hoe deze technologieën hun eigen processen verbeteren. Een msp kan bijvoorbeeld laten zien hoe voorspellende modellen het onderhoud van machines optimaliseren in de industrie, of hoe sentimentanalyse klantcontactcenters helpt om de kwaliteit
van dienstverlening te verbeteren.
Privacy heeft topprioriteit
De vraag naar betrouwbare en veilige dataoplossingen neemt verder toe door de steeds strenger wordende regelgeving. De AVG is al enkele jaren een belangrijk kader, maar steeds vaker stellen sectoren aanvullende eisen. Banken en verzekeraars moeten aantonen dat zij risico’s actief monitoren en mitigeren, terwijl zorginstellingen transparant moeten zijn over het gebruik van patiëntgegevens. IT-dienstverleners die hun diensten hierop afstemmen door bijvoorbeeld datacenters in Nederland te gebruiken of door extra certificeringen te behalen, onderscheiden zich positief in de markt. Klanten willen niet alleen krachtige oplossingen, maar ook de zekerheid dat hun data veilig en verantwoord wordt beheerd.
Ook de rol van samenwerking kan niet worden onderschat. De complexiteit van data en analytics is
zo groot dat geen enkele partij het alleen kan. Leveranciers van software, aanbieders van infrastructuur en dienstverleners in het kanaal vormen samen ecosystemen die klanten in staat stellen om hun ambities waar te maken. Voor een msp is het dan ook essentieel om strategische allianties aan te gaan met partijen die aanvullende expertise hebben. Dit kan variëren van internationale softwareleveranciers tot lokale nichepartijen die specifieke branches door en door kennen. Wat deze ontwikkelingen samenbindt, is dat eindklanten steeds duidelijker aangeven wat zij van hun partners verwachten. Zij willen analytics-oplossingen die inzicht bieden in hun specifieke processen. Zij willen begeleiding die verder gaat dan implementatie alleen en die ook de organisatorische kant van datagedreven werken adresseert. En zij willen zekerheid dat alles wat met hun data gebeurt, voldoet aan de strengste normen voor veiligheid en compliance. ◾
De Nederlandse overheid heeft de ambitie uitgesproken om haar IT-werkplekken zoveel mogelijk circulair in te richten. Dit beleid is niet alleen gericht op het reduceren van CO2-uitstoot, maar raakt ook aan thema’s als strategische autonomie, veiligheid en kostenefficiëntie. Binnen dit beleid vervult Pro Warehouse als leverancier van Apple-devices een belangrijke rol.
Volgens Johan Rodenhuis, strategisch adviseur duurzaamheid bij de ICT Werkomgeving Rijk (IWR), ligt de nadruk niet op het inkopen van producten, maar op het realiseren van de ‘meest duurzame prestatie’. Dat betekent dat niet alleen gekeken wordt naar hardware, maar ook naar bedrijfsvoering, services en de supply chain. Een concreet voorbeeld is het contract dat de overheid in 2023 met Pro Warehouse sloot. Het betreft een driejarige overeenkomst met een maximale waarde van 150 miljoen euro, waarin Pro Warehouse als enige partij Apple-devices levert aan de centrale overheid. Inmiddels zijn ruim 270.000 producten geleverd aan meer dan zestig overheidsinstanties, waaronder de Belastingdienst, SSC-ICT en de Rechtspraak.
Circulariteit als uitgangspunt
Het hart van de strategie is een huurmodel: de overheid gebruikt devices gedurende een bepaalde periode en geeft ze vervolgens terug. Hierdoor behouden de apparaten veel restwaarde en zijn ze geschikt voor
Meer informatie over circulaire werkplekken: www.prowarehouse.nl
hergebruik. Yannick Bruggenthijs, team lead enterprise & public bij Pro Warehouse: “Op deze manier hebben we binnen het contract al 100.000 devices van de shredder gered.” Daarnaast is er een terugverkoopconstructie die zowel grondstoffen hergebruikt als financiële waarde creëert. Voor producten die niet meer inzetbaar zijn, speelt recycling een sleutelrol. Apple beschikt in Breda over een robot die iPhones volledig uit elkaar kan halen, zodat materialen op een hoogwaardige manier worden teruggewonnen. Daarmee wordt een belangrijke stap gezet richting een circulair model, al bestaan volledig circulaire IT-producten nog niet.
Koppeling veiligheid en autonomie
Circulariteit levert niet alleen milieuwinst op, benadrukt Rodenhuis. “Het geeft ook meer inzicht in de herkomst van materialen en componenten. Daarmee verklein je risico’s in de digitale infrastructuur en vergroot je de autonomie.” In een geopolitieke context waarin grondstoffen en leveringszekerheid onder druk staan, wordt dit steeds relevanter.
Door grondstoffen langer in de eigen cyclus te houden, vermindert de afhankelijkheid van internationale leveranciers. Daarmee versterkt de overheid zowel haar strategische autonomie als de digitale weerbaarheid van de IT-infrastructuur.
Meten om te verbeteren
Een belangrijk aspect van het beleid is meetbaarheid. De overheid wil van beleid naar concrete prestaties gaan. Daarom worden data uit contracten systematisch verzameld en in dashboards verwerkt. Zo kan nauwkeurig worden gevolgd hoeveel CO2 wordt uitgestoten, gereduceerd en gecompenseerd.
Pro Warehouse ondersteunt dit met rapportages. Volgens Ernest van Minnen, verantwoordelijk voor sales en marketing, is tot eind 2024 al bijna 6.000 ton CO2-uitstoot gecompenseerd binnen het contract. Zulke cijfers zijn voor sustainability managers belangrijk om de effecten van hun keuzes zichtbaar te maken. De metingen beperken zich niet tot milieuaspecten. Er wordt ook gekeken naar sociale factoren, zoals naleving van mensenrechten en certificeringen als het EPEAT-label. Op die manier wordt niet alleen de ecologische, maar ook de maatschappelijke impact inzichtelijk.
Marktbrede effecten
Het beleid van de overheid werkt door in de markt. Door duurzaamheid als harde eis op te nemen in aanbestedingen, worden leveranciers gestimuleerd om circulaire strategieën te omarmen. Rodenhuis: “We zoeken partners die onze doelstellingen ondersteunen, of het nu over klimaat gaat of over circulariteit.”
De samenwerking met Pro Warehouse laat volgens hem zien dat duurzaamheid geen abstract beleidsdoel hoeft te zijn, maar
dat tegelijkertijd de milieu-impact beperkt. De verwachting is dat dit model de komende jaren verder aan belang wint. Zeker nu duidelijk is dat Europa weinig eigen grondstoffen heeft, kan circulariteit helpen om waardeketens stabieler te maken. Daarmee draagt het beleid bij aan duurzaamheid, maar ook aan strategische zekerheid.
Toekomstperspectief
Voor de overheid ligt de uitdaging om de komende jaren koers te houden richting 2030. Het doel is
“Circulaire strategie is driedubbele winst: minder CO2, meer autonomie en veiliger”
concreet kan worden ingevuld. De cijfers over levering en CO2compensatie illustreren dat.
Een driedubbele winst
Rodenhuis ziet de circulaire strategie als een driedubbele winst: minder CO2-uitstoot, meer autonomie en een veiliger IT-landschap. Bovendien blijkt de aanpak kostenefficiënt. Door apparaten korter in eerste gebruik in te zetten en vervolgens te hergebruiken of recyclen, ontstaat een financieel aantrekkelijk model
een stabiele trendlijn in CO2-reductie en het vergroten van autonomie en veiligheid. Door de resultaten continu te meten, kan tijdig worden bijgestuurd.
Voor de markt betekent dit dat circulariteit steeds vaker een doorslaggevende factor wordt bij aanbestedingen. Bedrijven die hier nu al op inspelen, vergroten hun kansen. Het voorbeeld van Pro Warehouse laat zien dat circulaire ambities en praktische uitvoering hand in hand kunnen gaan. ◾
Op 7 augustus 2025 werd GPT-5 o cieel gelanceerd. Het model gold lange tijd als de meest besproken AI-upgrade van het jaar. OpenAI had de verwachtingen
flink opgeschroefd: GPT-5 zou sneller zijn, accurater, beter in redeneren én eenvoudiger in gebruik dan zijn voorgangers. Maar nu de eerste maanden achter de rug zijn, rijst de vraag: maakt GPT-5 dat ook waar? Tekst: Marcel Debets
In tegenstelling tot eerdere versies is GPT-5 geen op zichzelf staand model, maar een systeem met meerdere onderliggende AI-componenten. Een ingebouwde router bepaalt automatisch welk submodel wordt gebruikt, afhankelijk van de taak. Voor de gebruiker betekent dit minder keuzes vooraf, maar volgens OpenAI een e ciënter gebruik van rekenkracht. Deze architectuur zou ervoor moeten zorgen dat het model verschillende soorten vragen beter aan kan. Toch is de ontvangst niet onverdeeld positief. Een veelgehoorde klacht is dat GPT-5 ‘koud’ of ‘vlak’ aanvoelt. Gebruikers geven aan dat het model minder empathisch of natuurlijk reageert dan GPT-4o, dat juist bekendstond om zijn meer menselijke toon. Sommige gebruikers ervaren de antwoorden als beknopter en minder informatief. OpenAI heeft deze feedback erkend en inmiddels GPT-
4o weer beschikbaar gesteld voor betalende gebruikers.
Ook over de routerfunctie klinkt kritiek. Hoewel het systeem technisch logisch in elkaar zit, leidt het soms tot inconsistente antwoorden. De gebruiker weet immers niet welk submodel op welk moment wordt geactiveerd. Dat maakt het moeilijker om gedrag te voorspellen of te reproduceren, vooral in professionele toepassingen zoals klantenservice of juridische ondersteuning.
Wat ging er mis bij de lancering?
De lancering van GPT-5 verliep onrustig. Volgens CEO Sam Altman was de uitrol ‘niet goed doordacht’. Veel gebruikers voelden zich over-
vallen doordat GPT-4o plotseling werd vervangen, en de toon van GPT-5 leidde tot onvrede. Bovendien bleek het model in sommige gevallen onbedoeld korter te antwoorden of zelfs instructies te negeren. In de weken na de release verschenen talloze berichten op Reddit, X en Discord waarin gebruikers hun teleurstelling uitten. Sommigen spraken zelfs van ‘een downgrade’. Op het gebied van veiligheid is GPT5 een stap vooruit, maar nog niet foutloos. In testrondes van onafhankelijke onderzoekers werd aangetoond dat het model onder specifieke omstandigheden nog steeds instructies kan geven voor schadelijke handelingen, zoals het bouwen
Het is moeilijk om gedrag te voorspellen of te reproduceren, vooral in toepassingen zoals klantenservice of juridische ondersteuning
van explosieven. OpenAI werkt samen met onder andere Anthropic aan verdergaande beveiligingsmaatregelen, maar benadrukt dat absolute veiligheid bij modellen van deze schaal lastig te garanderen is. Tegelijkertijd worden de zorgen over de maatschappelijke impact groter. GPT-5 wordt inmiddels gebruikt in onderwijs, juridische advisering, medische ondersteuning en softwareontwikkeling. Daarbij groeit de vraag wie verantwoordelijk is voor fouten of misinterpretaties: de gebruiker, de ontwikkelaar of de maker van het model?
GPT‑5 duikt overal op Hoewel GPT-5 vooral bekend is als los model in ChatGPT, wordt het inmiddels op veel meer plekken ingezet. Microsoft heeft het nieuwe model geïntegreerd in verschillende onderdelen van zijn ecosysteem. In Microsoft 365 Copilot wordt GPT-5 gebruikt om gebruikerscontext uit agenda’s, documenten en e-mails te combineren tot bruikbare antwoorden. Ook in de aparte Copilot-app is het model actief, net als in Copilot Studio en Azure AI Foundry, waar ontwikkelaars eigen AI-agenten kunnen bouwen op basis van GPT-5.
Wat kun je er als msp mee?
GPT-5 biedt vooral extra mogelijkheden in toepassingen waar logica, documentanalyse en workflowautomatisering centraal staan. Denk aan:
• AI-assistenten voor interne support of klantcommunicatie;
• Automatische interpretatie van configuratiebestanden, changelogs of logdata;
• Analyse van contracten of beleidsdocumenten;
• Ondersteuning bij softwareontwikkeling of troubleshooting.
Wel blijft het zaak om kritisch te blijven. Wie GPT-5 wil integreren in een bedrijfsproces, moet rekening houden met de beperkte transparantie van het routingsysteem, het ontbreken van volledige foutcontrole en de afwezigheid van audittrail-functies. In omgevingen waar reproduceerbaarheid en consistentie vereist zijn, kan dat nog een drempel vormen.
Daarnaast maakt GitHub Copilot — de programmeerassistent van Microsoft — gebruik van GPT-5 in zijn desktop- en mobiele toepassingen. Dit geldt onder andere voor Visual Studio, VS Code en JetBrains-omgevingen. Ontwikkelaars kunnen daarmee complexere codefragmenten genereren of laten herschrijven, en krijgen suggesties op basis van grotere context dan voorheen. Ook Apple werkt aan integratie van GPT-5. In de komende versie 26 van iOS, iPadOS en macOS moet het model beschikbaar worden binnen Apple Intelligence, het nieuwe assistentiesysteem dat contextgevoelige hulp biedt in e-mail, berichten, notities en andere apps.
De balans opmaken
GPT-5 is krachtiger dan zijn voorgangers, maar weet de torenhoge
verwachtingen niet volledig waar te maken. In technische zin zijn de verbeteringen onmiskenbaar: betere redenering, snellere verwerking en sterkere prestaties in domeinspecifieke toepassingen. Maar op het gebied van gebruikerservaring, transparantie en betrouwbaarheid laat het model nog steken vallen. Ook het beloofde ‘persistente geheugen’ waarbij ChatGPT zaken onthoudt over meerdere projecten en chats heen, is nog ver te zoeken. Voor organisaties die GPT al inzetten, loont het om de overstap naar GPT-5 te evalueren op basis van concrete use-cases. Waar snelheid en taakgerichtheid belangrijk zijn, biedt het model veel. Waar interactie, toon en voorspelbaarheid cruciaal zijn, kan het zinvol zijn om voorlopig nog GPT-4o of alternatieven aan te houden. ◾
Tien jaar geleden koos Speer IT een radicale koers. Waar de meeste leveranciers van geografische informatiesystemen zich breed oriënteerden op alle mogelijke infrastructuren, besloot het Nederlandse softwarebedrijf zich volledig toe te leggen op glasvezel. Een smalle focus, maar wel een die diep werd doorgevoerd in alles wat het bedrijf doet. “Wie alles wil zijn, wordt nergens groot,” zegt directeur Kees Jonker. Tekst: Mels Dees
Die specialisatie komt tot uiting in de twee platforms waarmee Speer IT de glasvezelmarkt bedient. Cocon Fiber is het hart van de registratie. Kees Jonker: “Veel systemen worden nog altijd gezien als een digitale kaart waarop je kabels intekent. Maar Cocon is ontwikkeld als database, met de kaart slechts als visuele laag.” Daardoor registreert het platform niet alleen de ligging, maar ook de structuur en de relaties tussen vezels, tubes en kabels. Het systeem biedt detailinzicht per vezel, controlemechanismen voor datakwaliteit en koppelingen met vergunningen en aannemers.
Gridsz, dat in samenwerking met Infodation is ontwikkeld, sluit daarop aan als operationele cockpit. “Waar Cocon registreert wat er in de grond ligt, stuurt Gridsz de uitvoering aan: van orderinvoer tot storingsafhandeling, van aannemer tot oplevering. Alles verloopt gestandaardiseerd en realtime, zonder versnippering in losse tools of spreadsheets,” legt Jonker uit. Samen vormen Cocon en Gridsz het brein en de cockpit van moderne glasvezelnetwerken.
Gebouwd op betrouwbaarheid
De meerwaarde van die aanpak wordt pas echt duidelijk wanneer een netwerk onder druk komt te staan. Slechte registratie lijkt in eerste instantie onschuldig, maar wordt na verloop van tijd een dure valkuil. Monteurs die het veld in gaan met verouderde gegevens, graven op de verkeerde plek of moeten meerdere keren terugkomen. Storingen duren langer dan nodig, onderhoud wordt
“Ons verdienmodel draait niet om uren, maar om inhoud en domeinkennis”
foutgevoeliger en duurder, servicelevels komen onder druk te staan en klanten verliezen vertrouwen. Jonker vat het samen: “De kosten van slechte registratie zie je niet op dag één, maar op dag duizend, wanneer je netwerk kraakt en piept en de kwaliteit van je dienstverlening wegvalt. Cocon is ontworpen om dat te voorkomen: het systeem is gebouwd op betrouwbaarheid, traceerbaarheid en controle. In combinatie met Gridsz grijpen alle operationele processen terug op dezelfde bron van de waarheid.”
Die aanpak heeft Speer IT in Nederland een dominante positie bezorgd. Vrijwel alle FTTH-netwerken in ons land zijn in Cocon vastgelegd, naar schatting zo’n 95 procent. Ook in België is het systeem inmiddels de standaard. Sinds 2023 groeit de internationale adoptie snel, met klanten in zeven landen. Daarbij werkt Speer IT altijd samen met lokale partners en standaarden, zodat de software aansluit bij nationale regelgeving en processen. Wat in Nederland gemeengoed is geworden, wordt zo stapsgewijs uitgerold naar de rest van Europa.
Maatwerk
Opvallend genoeg blijft Speer IT bewust weg van andere markten. Regelmatig klinkt de vraag of Cocon niet ook geschikt zou zijn voor gas- of waterleidingen. Jonker is daar helder over. “Op papier lijkt het misschien vergelijkbaar, maar technisch is het een totaal ander verhaal. Een glasvezelkabel bestaat uit tientallen vezels, die in tubes zijn verdeeld, die op hun beurt weer in kabels
en subducts zitten. Elk element moet apart worden vastgelegd. Die complexiteit is niet één op één te vertalen naar andere infrastructuren.” Hij vergelijkt het met maatwerk versus confectie: “Speer IT maakt een maatpak voor glasvezel en dat past niet automatisch op andere sectoren.” Dat onderscheid maakt het bedrijf volgens hem sterk. Terwijl de eerste jaren vooral draaiden om de grootschalige aanleg van glasvezel, verandert de markt nu snel. De komende vijf jaar verschuift het zwaartepunt van aanleg naar beheer en exploitatie. “Alles wat vandaag de grond in gaat, moet de komende decennia betrouwbaar presteren,” betoogt Jonker. Voor Speer IT betekent dat een verdere verdieping van zowel Cocon als Gridsz. “Cocon blijft de bron van waarheid voor alle fysieke infrastructuur, maar de nadruk komt steeds meer te liggen op datakwaliteit, onderhoud, SLA-afhandeling en koppelingen met andere systemen. Het platform is inmiddels verbonden met tientallen OSS/BSS- en CRM-systemen, zodat operators direct kunnen sturen op prestaties en klantafspraken.”
Gridsz ontwikkelt zich tegelijkertijd tot de cockpit voor alle operationele processen.
Dankzij de modulaire opbouw kan het platform eenvoudig worden aangepast aan verschillende rollen in de keten, van aannemer tot serviceprovider. “Operators krijgen realtime inzicht in zowel de netwerkprestaties als de bijbehorende processen. Inzicht, efficiëntie en samenwerking zijn de sleutelwoorden, juist nu netwerken volwassen worden en exploitatie belangrijker wordt dan aanleg.”
Voorwaarde voor dat succes is discipline in het veld. “Monteurs moeten exact registreren wat ze doen, zodat toekomstige werkzaamheden soepel verlopen. Vooral in de zakelijke markt is dat cruciaal, waar uptime allesbepalend is en storingen direct financiële gevolgen hebben. Als je bij een storing eerst moet gaan zoeken naar je kabel, dan heb je eigenlijk al verloren,” zegt Jonker. Daarmee tekent zich ook het verschil af tussen Speer IT en klassieke consultancybedrijven. “Ons verdienmodel draait niet om uren, maar om inhoud en domeinkennis. Advies komt voort uit ervaring en begrip van de techniek, niet uit de wens om zoveel mogelijk consultancy-uren te schrijven.” ◾
De omgang met data is in tien jaar tijd ingrijpend veranderd. Waar de eerste edities van Data Expo nog vooral gingen over big data en de vraag hoe organisaties hun data konden verzamelen en opslaan, ligt de nadruk inmiddels op de toepassing. Generatieve AI en agents zijn de nieuwe sleutelwoorden.
De beurs is met die ontwikkelingen meegegroeid en dit jaar vindt de negende editie plaats in de Jaarbeurs Utrecht. “Wie de komende jaren niet inzet op AI en data, verliest terrein,” zegt organisator Davy Zwegers.
De ‘big data-bubbel’ ligt inmiddels achter ons. Tijdens de coronaperiode werd duidelijk dat data niet langer alleen een technisch vraagstuk was, maar een organisatorische randvoorwaarde. Afstandswerken, automatisering en de eerste stappen met generatieve AI gaven de discussie een nieuwe impuls.
Volgens organisator Davy Zwegers markeerde de komst van ChatGPT een omslagpunt. “In eerste instantie was er veel experiment en hype, maar inmiddels verschuift de aandacht naar agents en structurele inzet van AI. Organisaties beseffen dat
dit niet meer weggaat. De vraag is nu: hoe houd ik mijn organisatie actueel en toekomstbestendig?”
Die urgentie maakt dat de beurs een plek is geworden waar business en technologie elkaar ontmoeten. Niet alleen techprofessionals, maar ook ondernemers, bestuurders en c-level management bezoeken Data Expo om samen met hun data- en IT-teams nieuwe kansen te ontdekken en benutten. “Ze willen zélf meepraten over hoe AI en data hun strategie vormgeven,” benadrukt Zwegers.
Data als fundament
Hoewel AI de headlines haalt, blijft data de basis. Zonder solide datastructuur geen betrouwbare AI-toepassing. Datamanagement, datastrategie en data-soevereiniteit zijn actueler dan ooit. Het gaat daarbij niet alleen om efficiëntie of concurrentievoordeel, maar ook om ethische en maatschappelijke vraagstukken. Hoe veilig worden klantdata bewaard? Is het wenselijk dat klanten uitsluitend door AI-agents worden geholpen? En welke rol blijft er voor de mens in organisaties die steeds verder digitaliseren?
Zwegers: “De basisvraag blijft: heb je je data op orde? Zonder strategie, governance en duidelijke keuzes in databeheer loop je vast – hoe geavanceerd de AI ook is.”
Meer dan 120 lezingen en een volle beursvloer
De Data Expo verwacht dit jaar ruim 4500 bezoekers. Zij kunnen kiezen uit meer dan 120 lezingen, in het Nederlands en Engels, aangevuld met workshops en een goedgevulde beursvloer. Van software tot consultancy, van dataplatforms tot advies over governance: bezoekers vinden hier de partners die hen verder helpen. De organisatie is daarbij streng in de selectie van sprekers. “Elke sessie moet eindigen met een call-toaction,” zegt Zwegers. “Bezoekers moeten terugkeren op kantoor met concrete vervolgstappen: welke tools ga ik proberen, hoe ga ik met mijn team om tafel, welke processen kan ik verbeteren?”
De synergie met vakbeurs Cybersec, die gelijktijdig in de Jaarbeurs plaatsvindt, versterkt dit nog eens. Bezoekers kunnen eenvoudig oversteken tussen beide beurzen en zo in één dag zowel de kansen van data en AI als de risico’s van cyberdreigingen verkennen.
Relevantie voor IT-dienstverleners en msp’s
Voor IT-dienstverleners en msp’s liggen er volop mogelijkheden, zegt
Zwegers. “Veel organisaties weten dat ze ‘iets met AI’ moeten, maar hebben geen idee hoe ze dit vertalen naar een haalbare roadmap. Wij zien dat bedrijven vaak moeite hebben om echte waarde te halen uit de tools en diensten die ze aanschaffen. Daar ligt een rol voor IT-dienstverleners: niet alleen technologie leveren, maar klanten begeleiden in de vraag hoe die technologie waarde creëert. Dat maakt hen partners, in plaats van leveranciers.”
Juist voor het mkb geldt dat ondersteuning onmisbaar is. Zwegers: “Waar grote bedrijven soms een intern datateam hebben, ontbreekt die capaciteit vaak bij kleinere or-
ganisaties. IT-partijen die zich positioneren als gids in dit landschap, worden dan ook gezien als de partners voor de toekomst.”
Dynamische data-wereld
Hoewel het de negende editie is, ligt de nadruk niet op terugkijken maar op vernieuwing. “Elke editie voelt bijna als een nieuwe beurs,” zegt Zwegers. “De snelheid van de ontwikkelingen dwingt ons steeds opnieuw te vernieuwen.”
Voor bezoekers en partners is Data Expo 2025 daarmee meer dan een beurs: het is een spiegel van het veld. Een plek waar zichtbaar wordt hoe data en AI volwassen worden, en welke keuzes organisaties moeten maken om die ontwikkeling bij te benen. ◾
Data Expo 2025 in het kort
• Datum & locatie: Jaarbeurs Utrecht, 10 en 11 september 2025
• Programma: 120+ lezingen en workshops (Nederlands & Engels)
• Beursvloer: tientallen exposanten met data-oplossingen
• Samenwerking: gelijktijdig met Cybersec, voor extra focus op security en data-soevereiniteit
ChannelConnect is mediapartner van zowel Data Expo als Cybersec. Bezoek ons op stand nummer 11.E043 op Cybersec.
Op 16 september 2025 vormt de Jaarbeurs in Utrecht het decor voor een nieuwe beurscombinatie: de MSP Show & Service Desk Show. Het event, dat al bijna dertig jaar in het
Verenigd Koninkrijk plaatsvindt, richt zich op zowel managed service providers als interne IT-supportteams. ChannelConnect is mediapartner van de beurs.
De beurs combineert twee nauw verbonden thema’s: managed services en interne IT-support. De opzet bestaat uit twee zones. In de paarse zone staat de service desk centraal, met onderwerpen als ITSM-best practices, automatisering, gamification, SIAM en AI. De oranje zone is ingericht voor msp’s – in het bijzonder kleinere aanbieders die willen groeien of zich voorbereiden op een overname. Daar zijn sessies te volgen over onder meer sales, marketing, cybersecurity en bedrijfsgroei.
Theaters en programma
Op de beursvloer staan drie thematheaters opgesteld. Het MSP Theater behandelt strategie en groei, cybersecurity, marketing, fusies en overnames en het opbouwen van communities. Het Keynote Theater gaat in op leiderschap, diversiteit, ethiek rond AI en time management. Het Service Desk Theater biedt sessies rond automatisering, ITSM, service-integratie en praktische AI-toepassingen. De theaters zijn open en laagdrempelig opgezet, zodat bezoekers eenvoudig kunnen binnenlopen en meeluisteren. Elke sessie biedt plaats aan circa zestig deelnemers, waardoor interactie met sprekers en andere professionals centraal staat.
Onafhankelijk karakter
De organisatie benadrukt dat de in-
houd vendor-neutraal is. Het gaat om kennisdeling en praktische inzichten, niet om productpromotie. Bezoekers kunnen in gesprek gaan met leveranciers, demonstraties bijwonen of zelf nieuwe tools uitproberen. ChannelConnect is ook aanwezig met een eigen stand op nummer G5.
Informele afsluiting
Na afloop van het inhoudelijke programma is er vanaf 16:30 uur een netwerkborrel in het centrale café van de beursvloer. Dat moment is bedoeld om ervaringen uit te wisselen en nieuwe contacten te leggen in een informele setting.
Als msp mag je dit event niet missen. Je krijgt toegang tot drie thema-
theaters waar uiteenlopende onderwerpen aan bod komen, variërend van strategie en groei tot automatisering en praktische toepassingen van AI. Tijdens de sessies doe je kennis en praktijkvoorbeelden op uit zowel de wereld van managed services als die van interne IT-support, waardoor je inzicht krijgt in beide kanten van het IT-dienstverleningsvak. Daarnaast biedt de beurs de gelegenheid om leveranciers en branchegenoten te ontmoeten in een vendor-neutrale setting, zonder dat commerciële boodschappen de boventoon voeren. Het event wordt afgesloten met een netwerkborrel, waar je in een informele sfeer contacten kunt leggen en ervaringen kunt uitwisselen. En niet onbelangrijk: de toegang is volledig gratis voor IT-professionals. ◾
Praktisch overzicht MSP Show & Service Desk Show
• Datum & Locatie: dinsdag 16 september 2025, Jaarbeurs, Utrecht
• Tijd: vanaf 10:00 uur, afsluitende netwerkborrel om 16:30 uur
• Toegang: gratis voor IT-professionals
• Programma: drie thematheaters met sessies rond strategie, groei, ITSM, automatisering, AI, leiderschap en meer
• Website & registratie: mspshownl.com
ChannelConnect is mediapartner van MSP Show & Service Desk Show. Bezoek ons op stand G5, of maak een afspraak met Tarik.Lahri@imediate.nl.
Vrijwel alle leveranciers in het kanaal kennen een partnerprogramma.
In elke editie van ChannelConnect zetten we recente veranderingen binnen de verschillende programma’s op een rij.
De komende maanden staat het Microsoft-partnerlandschap voor ingrijpende veranderingen. Die hebben gevolgen voor de manier waarop contracten en licenties worden beheerd, maar ook voor de wijze waarop klantrelaties zich op langere termijn zullen ontwikkelen.
Vanaf 22 september 2025 treedt de vernieuwde overeenkomst van het
AI Cloud Partner Program in werking. Dat gebeurt automatisch en vereist geen handtekening of aparte actie van partners. Toch is het verstandig om kennis te nemen van de inhoud, omdat de overeenkomst de basis vormt voor alle toekomstige transacties en samenwerking binnen het programma. In oktober scherpt Microsoft de omzetvereisten verder aan. Voor indirecte resellers wordt een minimale jaaromzet van duizend dollar ingevoerd, terwijl distributeurs minstens dertig miljoen dollar per regio moeten realiseren. Deze drempels betekenen dat vooral kleinere resellers nog nauwer zullen moeten samenwerken met hun distributeurs en dat schaalvergroting steeds belangrijker wordt om binnen het programma te kunnen blijven opereren.
Ook de manier waarop klanten de Microsoft Customer Agreement accepteren verandert ingrijpend. Vanaf 7 oktober 2025 is er nog maar één weg vooruit: klanten moeten de overeenkomst direct zelf accepteren of de reseller moet dit proces via een nieuwe API faciliteren. De oude API, de Partner Center-interface en de bulktool verdwijnen volledig. Voor resellers betekent dit dat zij hun processen moeten aanpassen en technische implementaties moeten voorbereiden om compliant te blijven. Tegelijkertijd scherpt Microsoft de beveiligingseisen aan. Multi-Factor Authenticatie wordt vanaf 30 augustus 2025 verplicht voor alle gebruikers van Partner Center, en vanaf april 2026 geldt dit ook voor toegang via API’s. Daarnaast is vanaf 1 september de manier veranderd waarop een
Partner of Record kan worden aangewezen. Distributeurs mogen vanaf dat moment alleen nog resellers aanstellen die volledig geautoriseerd zijn, beschikken over een geldig PLA-ID dat is gekoppeld aan een actieve CSP-tenant, en de partnerovereenkomst hebben aanvaard. Ook hier ligt de nadruk op consistentie: de gegevens van tenant en regio moeten met elkaar overeenkomen. Voor Europese resellers komt daar nog een extra dimensie bij. Microsoft hanteert regio’s en valuta’s die strikt gevolgd moeten worden, zodat partners altijd binnen de juiste geografische kaders opereren. Bovendien kijkt de Europese Commissie momenteel kritisch naar de bundeling van Teams binnen Microsoft 365, wat in de toekomst gevolgen kan hebben voor de prijspolicies in onze regio.
Sophos heeft een nieuw wereldwijd partnerprogramma aangekondigd dat gericht is op het ondersteunen van verschillende typen partners, waaronder aanbieders van managed services, cybersecurity-advies en systeemintegratie.
Het programma brengt de partnernetwerken van Sophos en Secureworks samen in één structuur. Daarmee wordt voortgebouwd op het bestaande Sophos-partnerprogramma, dat volgens het bedrijf wereldwijd ruim 25.000 partners omvat. De opzet is bedoeld om in te spelen op uiteenlopende bedrijfsmodellen en voorziet in ondersteuning op het gebied van onder meer sales, marketing en certificering. Volgens Sophos omvat het programma een gecombineerd productportfolio, nieuwe incentive-regelingen en toegang tot AI-ondersteunde verkooptools. Er zijn daarnaast extra ondersteuningsteams beschikbaar en er wordt aandacht besteed aan klantbehoud en aanvullende trainingen.
Het bedrijf geeft aan dat de uitbreiding van het programma verband houdt met de groeiende vraag naar cybersecuritydiensten en de trend van consolidatie in de sector. Door de overname van Secureworks in het aanbod te integreren, kunnen partners via het centrale Sophos Central-platform een breder pakket aan oplossingen aanbieden.
Red Hat heeft een nieuw wereldwijd partnerprogramma en marketingplatform gelanceerd. Met deze initiatieven wil het bedrijf partners meer ruimte geven voor specialisatie, zelfstandige groei en ondersteuning bij marketingactiviteiten.
Het Specialized Partner Program, dat voorheen bekendstond als de Partner Practice Accelerator, biedt partners de mogelijkheid om zich verder te verdiepen in meerdere Red Hat-oplossingen. Daarbij gaat het onder meer om Red Hat Enterprise Linux (RHEL) en RHEL AI. Ook de bestaande specialisatietrajecten voor Red Hat OpenShift zijn herzien, met een scherpere focus op thema’s zoals virtualisatie, containers en applicatieontwikkeling. Partners kunnen zich daarmee sterker profileren op het gebied van automatisering en AI-gebaseerde platformen. Het nieuwe Partner Demand Center is een self-serviceplatform waarmee partners zelfstandig marketingcampagnes kunnen opzetten en uitvoeren. De tool ondersteunt campagnes in negen talen en biedt uitgebreide mogelijkheden voor lokalisatie, aanpassing en analyse via dashboards. Hiermee krijgen partners meer controle over hun zichtbaarheid en klantbetrokkenheid. Volgens Red Hat is het doel van de vernieuwingen om partners beter te ondersteunen bij hun positionering en commerciële groei. De samenwerking met partners blijft een belangrijk onderdeel van de strategie, zeker nu de vraag naar geavanceerde IT-oplossingen en expertise rondom AI en automatisering blijft toenemen.
Hoewel veel organisaties de afgelopen jaren hebben ingezet op een cloudfirst strategie, is de dagelijkse praktijk dat een volledig cloud-only model vaak niet wordt gebruikt. Dat betekent dat er zich een duidelijke trend aftekent: klanten kiezen bewust voor een mix van cloud en on-premises infrastructuur. Voor de IT-dienstverleners biedt dit interessant kansen, maar ook verantwoordelijkheden. Hoe speel je in op deze trend van hybride IT?
Tekst: Marcel Debets
Cloudmigratie wordt zelden in één keer of überhaupt helemaal doorgevoerd. Gartner voorspelt dat in 2027 ongeveer 90% van de organisaties een hybride of multicloud-aanpak hanteert. Schaalbaarheid en flexibiliteit in de cloud blijven aantrekkelijk, maar inmiddels wordt ook de andere kant van de medaille zichtbaar: kosten die moeilijk te voorspellen zijn, zorgen over datacontrole en beperkingen rond legacy-applicaties.
Wat is cloud repatriation?
Cloud repatriation betekent dat organisaties workloads of data terughalen uit de public cloud naar een eigen on-prem omgeving of colocatie. Het is geen ‘terug naar vroeger’, maar een strategische heroverweging van de meest geschikte plek voor specifieke toepassingen. In de praktijk gaat het vaak om workloads met voorspelbare capaciteit, gevoelige data of strenge latency-eisen. Repatriation past binnen een bredere ontwikkeling waarin
Een opvallende ontwikkeling is cloud repatriation: workloads die eerder naar de cloud zijn verhuisd, keren terug naar on-prem infrastructuur (zie kader). Onderzoek van RSA laat zien dat 80% van de ondervraagde organisaties verwacht dat binnen 12 maanden een deel van hun cloud workloads teruggaat naar het eigen datacenter. Als reden wordt opgegeven dat er behoefte is aan meer grip op kosten, compliance en prestaties.
bedrijven hun cloudstrategie verfijnen. In plaats van alles standaard naar de cloud te brengen, kijken steeds meer organisaties per workload naar kosten, risico’s en compliance. Ook de beschikbaarheid van moderne on-prem oplossingen speelt mee. Denk aan hyperconverged infrastructuur, private cloud en lokale edge-oplossingen. Daardoor is het technisch én financieel aantrekkelijker geworden om bepaalde toepassingen dichter bij huis te draaien.
Waarom klanten kiezen voor onprem
Voor organisaties die voorspelbare workloads draaien of specifieke beveiligingsvereisten hebben, is onpremise vaak de betere keuze. Een lokale server is voor sommige toepassingen structureel goedkoper dan een payasyougo model in de cloud. Uit een analyse van The Resource Group blijkt dat bedrijven die workloads hebben teruggehaald naar onprem, tot 50% bespaarden op hun ITkosten. Ook compliance speelt een grote rol. Sectoren als zorg, overheid en financiën hebben te maken met strikte regelgeving rondom datalocatie en privacy. Het opslaan van gegevens binnen de landsgrenzen en onder eigen beheer is wettelijk verplicht. Britse cijfers laten zien dat 95% van de ITleiders zich zorgen maakt over dataverlies of ongewenste toegang via Amerikaanse hyperscalers. Een aanzienlijk deel van deze organisaties overweegt of is al bezig met een hybride of lokale herstructurering.
80% van de organisaties verwacht dat binnen een jaar een deel van hun cloud workloads teruggaat naar het eigen datacenter
Niet onbelangrijk is dat onprem een hoge mate van controle over beveiliging geeft. Door gevoelige data lokaal te houden en gebruik te maken van zerotrust principes, kun je sneller reageren op dreigingen. Steeds vaker gebruiken organisaties hybride datareplicatie tussen onprem en cloud, als bescherming tegen ransomware: bij een aanval is het cruciaal om snel toegang te hebben tot een schone kopie van de data.
Tot slot speelt performance mee. Applicaties die afhankelijk zijn van ultralage latency, zoals in high frequency trading of industriële automatisering, functioneren beter als de verwerking lokaal plaatsvindt. En in veel gevallen zijn legacyapplicaties simpelweg nog niet geschikt voor een cloudomgeving.
Hybride als standaard
Hybride IT is door al deze overwegingen geen tussenstap meer, maar een heuse strategie. IDC constateert dat organisaties met een hybride model gemiddeld sneller nieuwe technologie adopteren en een hogere return on investment realiseren. Flexera meldde in 2023 al dat 72% van de bedrijven actief hybride modellen toepast. En in de praktijk blijkt dat hybride IT niet alleen een technologische keuze is, maar ook een strategische: je behoudt de vrijheid om per workload te kiezen wat het beste past. Voor ITdienstverleners betekent dit dat er blijvend vraag is naar expertise in zowel cloud als onprem omgevingen. Klanten willen dat hun ITpartner niet vasthoudt aan één richting, maar in staat is om de
Op 5 november komen in Utrecht drie werelden samen: de Fiber Vakdag (FV), de Green Datacenter Conference (GDC) en de Data Science Conference (DSC), die zich heeft aangesloten als co-host van de FV. Samen vertellen we één verhaal: de digitale waardeketen, van verbinding (glasvezel) tot verwerking/opslag (datacenters) en toepassing (AI). Voor mij als directeur van de Fiber Carrier Association staat daarbij één ding centraal: ‘glasvezel blijft de stille kracht achter alles wat we digitaal doen.’
Ik merk vaak dat bedrijven de glasvezelkabel onder de grond als vanzelfsprekend zien. Maar zonder die dunne draad van glas zouden datacenters niet met elkaar communiceren, AI-toepassingen niet functioneren en nationale en internationale businessmodellen hun doelen niet bereiken. Glasvezel is de basis waarop heel Europa verder bouwt. Soms lijkt onze sector misschien bescheiden, maar hij is van onschatbare waarde.
Juist daarom vind ik het belangrijk dat we op de Fiber Vakdag niet alleen successen laten zien, maar ook de dilemma’s benoemen. Hoe houden we internet betaalbaar nu de vraag naar capaciteit blijft stijgen? Hoe zorgen we dat het graven wél goed gaat in een overvolle ondergrond? En hoe sluiten we aan op internationale infrastructuur, zodat Europa digitaal soeverein blijft, maar niet op een eiland belandt?
Het programma biedt mooie aanknopingspunten. Ik kijk uit naar panels als “De stille helden van de glasvezel: hoe graven wél goed gaat” en het debat over betaalbaarheid van internet. Ik ben ook blij dat Peter Stuckmann, Head of
Unit – Electronic Communications Policy, Implementation and Enforcement, European Commission, speciaal vanuit Brussel naar Utrecht komt om ons bij te praten over de laatste ontwikkelingen in wetgeving en beleid.
Voor de FCA draait alles om samenwerking. We zien dat terug in recente partnerships in de sector, maar ook in de manier waarop we kennis en ervaring delen. Glasvezel staat nooit op zichzelf. Het verbindt datacenters met bedrijven, ondersteunt data science (AI) en vormt de ruggengraat voor nieuwe technologieën zoals het quantum internet.
En daarom wil ik juist jou, de lezer van ChannelConnect, uitnodigen: Als je actief bent in cloud, AI of internet- en communicatiediensten investeer je in feite in glasvezel. Het is misschien niet zichtbaar op de balans, maar zonder deze infrastructuur werkt geen enkel digitaal verdienmodel.
Voor jou als lezer een speciale kortingscode: GDCxFV_CHANNELGAST www.fibervakdag.nl
Op 5 november maken we dat zichtbaar en ik hoop je daar te ontmoeten.
Andrew van der Haar
volledige situatie te overzien en te adviseren op basis van risico’s, kosten en compliance.
Voor de dienstverlener en msp verandert daardoor de rol. Je moet zorgen dat je de voordelen van de cloud koppelt aan de realiteit van de klant. Dat betekent kennis van zowel on-prem infrastructuur (virtualisatie, hyperconverged en private cloud) als van cloudoplossingen, edge computing en hybride integraties. Managed services vormen daarbij een belangrijke pijler: hybride monitoring, back-updiensten, replicatie en disaster recovery. Dit zijn allemaal gebieden waarin je als partner toegevoegde waarde biedt, omdat klanten steeds vaker kiezen voor maatwerk in hun IT-landschap.
Geen eindstation
Cloudmigratie 2.0 draait niet om de vraag óf je naar de cloud moet, maar hoe ver je daarin wilt gaan – en wat je onderweg meeneemt. On-prem is geen achterhaald model, maar voor veel organisaties juist een bewuste strategische keuze. Voor jou als partner ligt hier de kans om te laten zien dat je die keuze begrijpt, ondersteunt en vertaalt naar moderne, hybride IT-oplossingen die werken. ◾
Drie strategieën om op on-prem behoeften in te spelen
bestaande infrastructuur
Veel klanten willen dus wel moderniseren, maar niet volledig naar de cloud. Door gebruik te maken van hyperconverged oplossingen, software-defined storage en on-prem containerplatforms kun je een moderne omgeving neerzetten die lijkt op een public cloud – maar dan onder eigen controle.
on-prem en cloud slim
Zorg voor een veilige en efficiënte koppeling tussen de verschillende omgevingen. Hybride netwerken met directe connectiviteit, gecentraliseerd identity management en datareplicatie tussen locaties. Ook analytics en observability kunnen over meerdere omgevingen heen worden ingericht.
keuzevrijheid en strategisch advies
Werk met scenario’s. Breng workloads in kaart en analyseer de eisen op het gebied van kosten, performance en regelgeving. Op basis daarvan kun je een voorstel doen dat recht doet aan de realiteit van de klant.
Het mkb vertrouwt op clouddiensten voor back-up en opslag. Maar wat als je na een ransomware-aanval weken moet wachten om je data terug te krijgen uit de cloud? De oplossing: zero trust en immutable back-ups. Tekst: Martijn Vet
Wij zijn niet interessant voor aanvallers.’ Dat argument zal veel IT-dienstverleners bekend in de oren klinken als ze met mkb-klanten praten. Helaas is de realiteit anders: ransomware-aanvallers maken geen onderscheid tussen groot en klein. Ze zoeken naar de makkelijkste weg naar binnen, ongeacht de omvang van de organisatie.
Mkb juist extra kwetsbaar Uit cijfers van cybersecuritybedrijven blijkt dat 96 procent van de ransomware-aanvallen zich specifiek richt op back-ups. De logica is simpel: als een bedrijf niet kan herstellen, heeft de aanvaller veel meer macht. Voor een mkb-bedrijf, dat vaak minder financiële reserves heeft dan grote organisaties, kan dit letterlijk het einde betekenen, zegt Pete Hannah, VP Sales West-Europa bij Object First.
“Een kleinere organisatie kan binnen dagen of weken failliet gaan als ze geen toegang hebben tot hun data. Je kunt geen orders verwerken, geen facturen versturen, niets verzenden.
Grote bedrijven hebben een financiële buffer om weken of maanden te over-
“Zero trust is niet duur en complex, en voor bescherming van data eenvoudig te realiseren”
leven, maar voor het mkb is dat vaak een luxe die ze niet hebben.”
Een ander misverstand: het idee dat zero trust, het beveiligingsmodel waarbij je niemand en niets automatisch vertrouwt, alleen weggelegd is voor grote organisaties met uitgebreide IT-afdelingen. Die bewering klopt niet meer, stelt Hannah. “Het idee leeft dat zero trust duur en complex is. Maar zero-trust-bescherming van data is relatief eenvoudig te realiseren.”
Het probleem zit vaak in de aanpak. Bedrijven willen alles tegelijk implementeren en raken verstrikt in complexiteit. Maar zero trust is geen product dat je installeert. Het is een strategie die je gefaseerd uitrolt. Het begint vaak met relatief eenvoudige stappen zoals multi-factor authenticatie en betere toegangscontroles.
3-2-1-1-0-regel als uitgangspunt Veeam, wereldwijd een van de grootste spelers op het gebied van back-up en data management, heeft de traditionele 3-2-1 back-up regel uitgebreid naar 3-2-1-1-0. Deze regel vormt de basis voor een ransomware-bestendige strategie. Drie
kopieën van je data (origineel plus twee back-ups), twee verschillende soorten media (bijvoorbeeld disk en cloud), één kopie geografisch gescheiden opgeslagen, één immutable kopie (die onmogelijk te wijzigen of te verwijderen is) en nul fouten bij herstel door regelmatig testen.
Die extra 1 voor onveranderlijke kopieën is volgens Hannah essentieel geworden. “Als een hacker je systemen binnendringt, kan die ook je back-ups aanvallen. Maar immutable data kan door een aanvaller nooit worden aangetast. Die blijft intact, wat er ook gebeurt.”
Een laatste misverstand is dat veel bedrijven denken dat hun data veilig is omdat het in de cloud staat. Dat is een misvatting. “Ook cloudopslag kan immutable zijn, dat klopt,” zegt Hannah. “Maar als je data moet herstellen na een ransomware-aanval, kan het terughalen uit de cloud traag en duur zijn. Soms zitten er throttling-mechanismen op, limieten waardoor het weken duurt om alles terug te krijgen.”
De oplossing ligt in een hybride aanpak waarbij kritische data snel
beschikbaar zijn via on-premise opslag, terwijl minder urgente data in de cloud blijven om op de lange termijn te bewaren. “We zeggen nooit dat je geen cloud moet gebruiken. Maar zorg in ieder geval wel dat je kritische systemen snel kunt opstarten vanaf lokale, immutable opslag.”
Eenvoud als speerpunt
Object First, opgericht door twee van de medeoprichters van Veeam, richt zich volledig op deze uitdaging. Hun OOTBI-appliances (Out-of-the-
hoe beter je beschermd bent.” Er zijn appliances vanaf 20 terabyte voor kleinere organisaties tot configuraties die kunnen opschalen naar 7 petabyte voor enterpriseomgevingen.
Een belangrijke drempel voor het mkb valt vanaf dit najaar weg: Object First introduceert dan een nieuw prijsmodel in Europa. In plaats van een grote kapitaalinvestering kunnen bedrijven maandelijks betalen voor hun werkelijke gebruik.
“Voor msp’s betekent dit dat ze niet hoeven te investeren in petabytes aan opslagcapaciteit voordat ze klanten hebben,” legt Hannah uit. “Je begint klein en schaalt mee met je groei. Dat past veel beter bij de manier waarop msp’s werken.”
Object First werkt exclusief via partners en investeert actief in ondersteuning.
Kans voor het kanaal
Voor msp’s en IT-resellers ligt hier een duidelijke kans om zich te onderscheiden. Veel mkb-klanten
“Data terughalen uit de cloud kan traag en duur zijn, en soms weken duren”
Box Immutability) zijn speciaal ontworpen voor Veeam-omgevingen. Het bedrijf claimt dat je binnen 15 minuten een werkende, immutable back-upomgeving hebt. Zonder dat gespecialiseerde IT-kennis nodig is. Die eenvoud is volgens Hannah essentieel, zeker met het tekort aan securityspecialisten in het achterhoofd. “Hoe minder je afhankelijk bent van specialistische kennis,
hebben wel van zero trust gehoord, maar weten niet waar te beginnen. Het kanaal kan dat gesprek aangaan zonder meteen over producten te praten.
“Begin met het gesprek over welke data echt kritisch is,” adviseert Hannah. “Help klanten begrijpen wat er gebeurt als ze drie weken offline zijn. Dan ontstaat vanzelf de vraag hoe je dat voorkomt.” ◾
De snelle opkomst van AI en high-performance computing (HPC) zet de traditionele koelinfrastructuur van datacenters onder druk. Serverracks met een warmteafgifte van 50 kilowatt of meer zijn geen uitzondering meer, en die vermogens laten zich steeds moeilijker afvoeren met luchtkoeling. Vloeistofkoeling – en dan specifiek direct-to-chip (DTC) – wordt daarom steeds vaker ingezet om nieuwe generaties rekenintensieve workloads draaiende te houden.
Vertiv speelt in op die ontwikkeling met de introductie van drie nieuwe koeloplossingen binnen zijn Vertiv CoolChip CDU-serie (coolant distribution unit): de CDU 70, CDU 100 en CDU 600. Deze units zijn ontworpen voor directe vloeistofkoeling op chipniveau en richten zich op uiteenlopende datacenteromgevingen, van pilotinstallaties tot hyperscale-omgevingen.
Nieuwe fase in koelstrategie
Veel datacenters balanceren momenteel tussen het uitbreiden van AI-capaciteit en het behouden van operationele betrouwbaarheid. Vooral bij retrofits of de uitbreiding van bestaande installaties blijkt dat luchtkoeling vaak niet meer voldoet. DTC-koeling biedt in dat geval uitkomst: het leidt de warmte direct van de processor naar een gesloten vloeistofcircuit, met minimale verliezen.
“Datacenterworkloads leiden tot steeds hogere rackdichtheden en koelbehoeften,” zegt Sam Bainborough, Vice President EMEA Thermal Business bij Vertiv. “Daarom hebben klanten oplossingen nodig die zich aanpassen aan hun specifieke implementatiestrategieën, zoals direct-to-chip.”
Volgens Bainborough zijn schaalbaarheid en flexibiliteit essentieel in deze fase van de AI-transitie. Niet ieder datacenter kan of wil immers in één keer overstappen op vloeistofkoeling. De
nieuwe CDU-modellen bieden daarom verschillende capaciteiten en configuraties, afgestemd op uiteenlopende omgevingen en groeiscenario’s.
Drie modellen, verschillende toepassingen
De Vertiv CoolChip CDU 70 is een inrow vloeistof-naar-luchtoplossing met een koelcapaciteit tot 70 kW. Deze uitvoering is vooral bedoeld voor datacenters die bestaande infrastructuur willen upgraden zonder ingrijpende aanpassingen. Door gebruik te maken van bestaande thermische systemen kunnen organisaties relatief snel overstappen naar vloeistofkoeling. De geïntegreerde besturing maakt beheer over meerdere units eenvoudiger en ondersteunt realtime monitoring.
Voor datacenters die vloeistofkoeling per rack willen toepassen – bijvoorbeeld voor het ondersteunen van een AI-pilot of een high-density workload – is de Vertiv CoolChip CDU 100 ontwikkeld. Deze 4U-unit biedt een koelvermogen van 100 kW via vloeistof-naar-vloeistofkoeling. Een groot warmtewisselaaroppervlak zorgt voor efficiënte warmteoverdracht bij lage benaderingstemperaturen. Via nauwkeurige temperatuurregeling (binnen ±1 °C) en ingebouwde filtratie blijft de vloeistofkwaliteit op peil. Ook is er sprake van fysieke scheiding tussen ITen facilitaire circuits, wat het onderhoud
en de veiligheid in bedrijfskritische omgevingen vereenvoudigt.
De Vertiv CoolChip CDU 600 is de krachtigste uitvoering en gericht op grootschalige implementaties. Deze in-row unit biedt een koelcapaciteit van 600 kW en is ontworpen voor hyperscale datacenters en colocatie-omgevingen waar AI- en HPC-infrastructuur op grote schaal wordt uitgerold. Het systeem kan via boven- of onderaansluitingen worden geïntegreerd in bestaande of nieuwe installaties en is voorzien van redundante pompen en geavanceerde monitoring van temperatuur en vloeistofkwaliteit.
De rol van DTC-koeling in AI-gedreven datacenters
Direct-to-chip vloeistofkoeling is geen nichetechnologie meer. De toenemende inzet van AI-modellen – vaak ondersteund door GPU’s en andere gespecialiseerde processoren – vereist hogere vermogensdichtheden en nauwkeurigere thermische controle. Luchtkoeling bereikt daarbij in veel gevallen zijn limiet.
DTC-koeling biedt een direct pad voor warmteafvoer met een hogere thermische efficiëntie dan lucht, zonder dat volledige immersie van componenten nodig is. De koelvloeistof stroomt in een gesloten circuit direct naar de warmste onderdelen van de server – meestal de CPU of GPU – en wordt via een warmtewisselaar opnieuw afge-
koeld. Deze aanpak leidt tot lagere PUE-waarden en stelt datacenters in staat om meer rekenkracht per vierkante meter te leveren.
Daarnaast maakt DTC-koeling het eenvoudiger om gericht te investeren. In plaats van een complete omgeving om te bouwen, kunnen operators beginnen met een enkele rij of een aantal racks en die later uitbreiden. Dat past bij de gefaseerde groei die veel organisaties nastreven bij de uitrol van AI-workloads.
Onderdeel van bredere strategie
De drie nieuwe CDU’s maken deel uit van een bredere Vertiv 360AI-portfolio, waarin naast koelsystemen ook stroomvoorziening, monitoring en consultancy zijn ondergebracht. Het bedrijf wil zich daarmee positioneren als een partij die niet alleen technologie levert, maar ook ondersteuning biedt bij ontwerp, installatie en beheer. Dat geldt zowel voor greenfieldprojecten als voor het aanpassen van bestaande datacenters.
Volgens Vertiv is die ondersteuning steeds belangrijker, nu vloeistofkoeling opschuift van expe-
riment naar standaard. De complexiteit van integratie – denk aan leidingen, monitoring, vloeistofkwaliteit en onderhoud – is voor veel datacenters nog een drempel. Door complete ondersteuning te bieden, van planning tot service, wil Vertiv die barrière verlagen.
Koeltechniek als strategische factor
De lancering van de Vertiv CoolChip CDU-serie markeert een volgende stap in het professionaliseren van vloeistofkoeling binnen het datacenter. De nadruk ligt op flexibiliteit, schaalbaarheid en betrouwbaarheid – eigenschappen die onmisbaar zijn in een infrastructuur waar AI en HPC een steeds grotere rol spelen.
Waar de discussie over AI-toepassingen vaak draait om data en modellen, is de fysieke kant van die technologie minstens zo bepalend. Zonder efficiënte koeling, geen betrouwbare prestaties.
Direct-to-chip vloeistofkoeling maakt het mogelijk om die prestaties ook op lange termijn vol te houden. ◾
Waar organisaties vroeger een beperkt aantal pakketten op eigen servers draaiden, gebruiken medewerkers tegenwoordig een veelvoud aan applicaties in de cloud. Het gevolg is een explosieve groei van het aantal gebruikte SaaS-applicaties. Die flexibiliteit klinkt aantrekkelijk, maar in de praktijk leidt het vaak tot wildgroei, ook wel bekend als SaaS-sprawl. Dit levert de nodige uitdagingen, maar ook kansen op.
Uit internationaal onderzoek blijkt dat een middelgrote organisatie met 500 medewerkers gemiddeld meer dan 100 verschillende SaaS-apps gebruikt. In de praktijk weten IT-afdelingen vaak niet eens dat al die applicaties bestaan, omdat ze buiten de formele processen zijn aangeschaft. Medewerkers downloaden een handige app of nemen een gratis trial, en voor je het weet zit de organisatie opgescheept met tientallen ongedocumenteerde toepassingen. Deze wildgroei leidt tot drie structurele problemen. Ten eerste lopen de kosten ongemerkt op. Veel SaaS-apps kennen een abonnementsmodel per gebruiker, en vergeten licenties blijven doorlopen zonder dat iemand ze benut. Ten tweede ontstaat er schaduw-IT: applicaties die buiten het zicht van IT draaien en daardoor niet zijn geïntegreerd in security- en compliancebeleid. Ten derde ontstaan er risico’s rond data-integriteit en governance. Waar worden de gegevens opgeslagen, wie heeft toegang en hoe wordt de beveiliging geregeld?
Waarom juist het mkb kwetsbaar is Voor grote ondernemingen met een volwassen IT-afdeling zijn dit al lastige vraagstukken, maar voor het mkb zijn de risico’s nog groter. Mkb-bedrijven hebben vaak beperkte middelen en vertrouwen op hun msp of IT-partner om structuur te brengen. Tegelijkertijd is de drempel voor medewerkers om zelf een SaaS-dienst te gebruiken laag: een creditcard en een paar muisklikken zijn genoeg.
Daar komt bij dat veel mkb’s niet beschikken over een formeel inkoopproces voor software. Een marketingteam kiest zijn eigen analyse-app, HR kiest een tool voor recruitment en de financiële afdeling werkt met een cloudgebaseerd boekhoudpakket. Zonder centrale regie is het overzicht snel zoek. Voor je het weet staan er gevoelige bedrijfsgegevens verspreid over tientallen omgevingen.
De rol van de msp
Msp’s en andere kanaalpartners kunnen erbij helpen om orde in de chaos te scheppen. Grip op
SaaS-sprawl vraagt om drie kerntaken: inventariseren, centraliseren en beheren. Inventariseren begint met het in kaart brengen van alle gebruikte applicaties. Dat kan via scanningtools, maar ook door interviews met afdelingen en analyse van financiële data. Centraliseren betekent dat de organisatie één overzicht en één governance-structuur krijgt voor al die toepassingen. Beheren gaat vervolgens over het actief managen van licenties, toegang en security.
Door deze stappen te combineren kun je klanten helpen om kosten te besparen, maar ook om risico’s te verminderen. Bovendien biedt het je de kans om je te positioneren als strategisch adviseur in plaats van alleen als leverancier van technologie.
Strategieën voor grip
Hoe pak je dit concreet aan? Er zijn verschillende strategieën die je kunnen inzetten om SaaS-sprawl te beheersen.
Een eerste stap is identity & access management (IAM). Door alle
Bij een middelgroot adviesbureau met 150 medewerkers bleken er na inventarisatie meer dan 60 SaaS-apps in gebruik
SaaS-apps te koppelen aan één centrale identityprovider (bijvoorbeeld Azure AD, Okta of OneLogin), krijgt de organisatie overzicht en controle. Gebruikers loggen in via single sign-on, en IT kan rechten centraal toekennen of intrekken. Dat scheelt niet alleen beheerlast, maar voorkomt ook dat oud-medewerkers toegang behouden tot gevoelige data.
Daarnaast zijn er kostenbeheertools die licentiegebruik monitoren. Denk aan platforms die automatisch signaleren wanneer licenties ongebruikt blijven of wanneer er dubbele abonnementen zijn. Voor het mkb kan dit direct duizenden euro’s per jaar schelen.
Op het gebied van security-integratie is het essentieel om SaaS-apps onder te brengen in bestaande
monitoring- en detectiesystemen. Zonder logging en alerting kunnen aanvallers via een vergeten SaaSapp toegang krijgen tot bedrijfsdata. Msp’s kunnen hier proactief beleid ontwikkelen: welke apps zijn toegestaan, welke moeten extra worden beveiligd en welke worden geblokkeerd?
Voorbeeld uit de praktijk
Neem een middelgroot adviesbureau met 150 medewerkers. Na een inventarisatie bleek dat er meer dan 60 SaaS-apps in gebruik waren, variërend van projecttools tot losse survey-apps. Een groot deel was buiten de IT-afdeling om aangeschaft. Na centralisatie via een IAM-oplossing en het opschonen van licenties wist de organisatie het aantal applicaties terug te brengen
naar 35. De besparing: ruim 40.000 euro per jaar. Bovendien werd de securitypositie versterkt, omdat alle toegang voortaan via multifactor-authenticatie verloopt.
De volgende stap: SaaS-governance SaaS-sprawl vraagt niet alleen om technisch beheer, maar ook om governance. Wie mag nieuwe applicaties introduceren, en onder welke voorwaarden? Hoe zorg je dat data veilig blijft als medewerkers externe tools gebruiken? En welke afspraken maak je met leveranciers over compliance, uptime en integratie? Dat gaat verder dan technologie en raakt aan processen en cultuur. Medewerkers moeten begrijpen waarom grip op SaaS belangrijk is en welke spelregels gelden. De verwachting is dat SaaS-gebruik de komende jaren alleen maar verder groeit. Nieuwe AI-tools, sector-specifieke apps en niche-oplossingen maken het ecosysteem complexer. Voor msp’s betekent dit dat SaaS-sprawl een blijvend thema is, waarin je een steeds belangrijkere rol kunt spelen. ◾
Onderweg? Je klanten merken er niks van
Bellen zoals op kantoor, waar je ook bent. Je regelt het met Xelion.
Koffie aan de gracht, zon op je gezicht en ondertussen ben je gewoon bereikbaar. Met Xelion werk je professioneel, waar je ook bent. Je belt via je zakelijke nummer op je mobiele telefoon of laptop en schakelt moeiteloos tussen klantgesprekken en je cappuccino. Alles wat je nodig hebt, staat in één overzichtelijke app. Zo werk je efficiënt én ontspannen. Soms voelt het niet eens als werken. Ontdek hoe mobiel werken met Xelion wél werkt. Kijk op xelion.com
Edge computing was jarenlang vooral een belofte. Iets wat ‘binnenkort’ de ITwereld zou veranderen. Inmiddels zijn we een paar jaar en heel wat IoT-sensoren, 5G-netwerken en AI-modellen verder. Edge computing wordt steeds vaker ingezet, toch blijft het zoeken naar duurzame verdienmodellen. Want hoe maak je van edge computing niet alleen een technologische innovatie, maar ook een businesscase? Tekst: Marcel Debets
Traditioneel werden alle data centraal verwerkt, in de cloud of in eigen datacenters. Maar bij toepassingen waarbij elke milliseconde telt, zoals een zelfrijdend voertuig of een productielijn met AI-inspectie, is de vertraging naar de cloud te groot. Edge computing verplaatst rekenkracht en opslag daarom dichter naar de bron van de data: aan de rand van het netwerk. Je kunt daarbij denken aan slimme camera’s die lokaal gezichtsherkenning uitvoeren, of sensoren die trillingen in een brug analyseren zonder dat de sensordata naar een centrale server moeten worden gestuurd voor analyse. Dit bespaart bandbreedte, maar veel belangrijker is de tijdswinst. Hierdoor worden real-time beslissingen mogelijk, direct bij de plek waar de data worden verzameld. En dat opent deuren naar compleet nieuwe toepassingen.
Industrie pakt door
De maakindustrie zet edge computing vaak in voor voorspellend onderhoud. Machines worden uitgerust met sensoren die continu data verzamelen over temperatuur, trillingen en belasting. Een lokale edge-gateway analyseert deze gegevens direct en signaleert afwijkingen voordat er schade optreedt. Dit
voorkomt dure stilstand, iets wat vooral in high-volume productieomgevingen van groot belang is. Bij slimme fabrieken, zoals bij Siemens-Amberg, is edge computing inmiddels realiteit. Daar maken ze gebruik van Red Hat OpenShift aan de rand van het netwerk (factory edge) om IT en OT samen te brengen. Deze aanpak zorgt voor efficiëntere bedrijfsvoering, snellere datagerichte inzichten én continue innovatie—alles zonder afhankelijkheid van een centrale cloudinfrastructuur.
Slimme steden en mobiliteit
Ook in de publieke ruimte krijgt edge computing voet aan de grond.
Bij Deutsche Bahn komt edge computing in de praktijk: bij de inspectie van ICE-treinen wordt direct ter plekke, zodra het rijtuig arriveert, via kant-en-klare AI-modellen een E-check uitgevoerd, los van de cloud. Dankzij edge-verwerking blijven grote hoeveelheden data lokaal.
Zorg en retail
In de zorg wordt edge computing onder meer gebruikt bij monitoring van patiënten op afstand. In verpleeghuizen of thuiszorgsituaties analyseren lokale apparaten gegevens van wearables, zoals hartritme of valdetectie, en sturen alleen relevante informatie door. Dit ont-
Edge is een strategische bouwsteen in het moderne IT-landschap
Gemeenten experimenteren met slimme verkeerslichten die realtime verkeersdata analyseren. Sensoren op kruispunten meten bijvoorbeeld verkeersdrukte, fietsbewegingen en wachttijden, en sturen de doorstroming automatisch bij. Dankzij lokale verwerking blijft de latency laag – essentieel voor veiligheid en efficiëntie.
last de netwerken en waarborgt privacy – een belangrijk voordeel in een sector waar dataveiligheid cruciaal is.
Ook retailketens experimenteren volop met edge. Denk aan camerasystemen die winkelgedrag analyseren of schapvoorraad monitoren. Door deze data lokaal te verwerken, kunnen winkels sneller reageren op
situaties op de vloer – bijvoorbeeld het openen van extra kassa’s of het aanvullen van populaire producten. Edge biedt hier een concurrentievoordeel dat direct te vertalen is naar omzet.
Businessmodellen in ontwikkeling
Er zijn dus volop voorbeelden te vinden van succesvolle toepassingen van edge computing. Dat neemt niet weg dat het verdienmodel rond edge computing nog lang niet altijd helder is. Veel IT-dienstverleners vragen zich af: waar zit de winst? Edge vraagt om nieuwe infrastructuur, beheer op afstand, en vaak integratie met AI en IoT. Allemaal zaken waar het kanaal weliswaar ervaring mee heeft, maar die in combinatie een nieuwe aanpak vergen. Sommige partijen bieden inmiddels edge-oplossingen aan als dienst (Edge-as-a-Service), waarbij klanten betalen per verwerkte dataset of per aangesloten node. Anderen kiezen voor integratie met bestaande managed services. Denk aan security, dataverwerking
of monitoring, waarbij edge als uitbreiding op bestaande contracten wordt aangeboden.
Voor IT-dienstverleners liggen er met edge computing kansen op verschillende niveaus:
• Infrastructuur: edge-oplossingen vereisen vaak robuuste minidatacenters, met lokale storage, processing en connectiviteit. Dit opent mogelijkheden voor hardware- en connectiviteitsleveranciers.
• Integratie: edge is zelden een losstaand systeem. Het succes hangt af van hoe goed het geïntegreerd is met IoT-platforms, AI-algoritmen en de back-end in de cloud of het datacenter.
• Beheer en security: door de gedistribueerde aard van edge ontstaan er nieuwe beheeruitdagingen. Wie monitort de uptime? Hoe update je firmware op honderden edge-devices? En hoe beveilig je data die buiten de centrale omgeving wordt verwerkt?
Vooral op die laatste – beheer en security – zijn veel mkb-bedrijven nog zoekende. Door edge-oplossingen te koppelen aan bestaande managed security services of monitoringtools, kun je je als mps positioneren als gids in het groeiende edge-landschap.
Hybride architecturen
Maar het is wel essentieel om je te realiseren dat het niet gaat om een keuze tussen cloud of edge. De grootste winst van edge computing zit niet in de hype, maar in de hybride aanpak die eruit voortvloeit. Het gaat de optimale combinatie van cloud en edge. Data die realtime beschikbaar moeten zijn, wordt aan de rand verwerkt. Andere data gaat alsnog naar de cloud voor archivering, analyse of compliance. Deze hybride architectuur vereist visie, ontwerpvaardigheden en beheerexpertise. Edge is daarmee geen doel op zich, maar een strategische bouwsteen in het moderne IT-landschap. ◾
In een eerdere ChannelConnect gingen we al in op meerdere oplossingen van Teams-integratie en vandaag lichten we er eentje uit: Teams Phone Mobile. Interviews met Tim van den Meerendonk, Product Manager bij Dstny Nederland en Sebastiano Zafarana, Sr. Partner Manager bij Odido Business.
Ook het mkb heeft de afgelopen jaren het gebruik van Teams volledig omarmd.
Met ruim 320 miljoen Microsoft Teams gebruikers wereldwijd is het platform inmiddels niet meer weg te denken uit de zakelijke communicatie. Zo’n 23 miljoen daarvan gebruiken Teams al voice enabled en bellen dus met een vast nummer via Teams. Het koppelen van je mobiele telefoonnummer is dan de volgende logische stap en daar komt Teams Phone Mobile om de hoek kijken. De strategische samenwerking met
Odido Business heeft ertoe geleid dat Dstny Teams Phone Mobile in het portfolio heeft opgenomen.
Waarom willen bedrijven via Teams bellen?
Van den Meerendonk: “Bedrijven kiezen steeds vaker om ook hun telefonie via Teams te laten verlopen. De voordelen zijn duidelijk. Je hebt je telefonieomgeving zelf in beheer. Denk aan wachtrijen instellen of eenvoudig gebruikers aanmaken en aanpassen. Dit maakt het ideaal voor organisaties die een eigen
Voor alle (potentiële) Dstny partners organiseren Odido en Dstny in samenwerking met Microsoft een webinar rondom de voordelen van Teams Phone Mobile. Tijdens dit webinar ontvang je concrete tips en tricks om dit product zelf te verkopen aan jouw klanten. Het webinar zal plaatsvinden op 16 oktober 2025. Wil je op de hoogte gehouden worden over deze webinar of je alvast inschrijven? Kijk dan op wls.dstny.nl/agenda.
IT-afdeling hebben. Gebruik je intern al Teams voor communicatie? Dan kan ook je externe communicatie via hetzelfde platform lopen. Zo zien collega’s direct of iemand beschikbaar is, omdat ook de telefonische status wordt gesynchroniseerd. Zit je in een meeting? Dan schakelt je telefoon automatisch door naar een collega of voicemail. Wanneer je daar ook mobiele nummers aan toevoegt, ontstaat er nog meer flexibiliteit. Via Teams Phone Mobile blijft personeel bereikbaar op hun zakelijke mobiele nummer,
“Je koppelt je mobiele nummer aan jouw Microsoft Teams-profiel en ervaart een volledig native integratie via deze dienst”
“Bij Odido geloven we dat technologie er is voor de mens, niet andersom. Dat geldt ook voor deze unieke Teams-integratie”
terwijl het beheer centraal geregeld wordt vanuit het Teams Admin Center.”
Een toevoeging op het portfolio van Dstny
“Dstny zet eigen technologie in om vaste nummers aan Teams te koppelen. Hiervoor wordt Call2Teams for Trunks gebruikt, een erkend en meermaals bekroond mondiaal self-service platform. Samen met Teams Phone Mobile kunnen zowel mobiele als vaste nummers in dezelfde Microsoft Teams tenant worden gecombineerd. Dit maakt de propositie van Dstny compleet: één platform waarin vaste en mobiele communicatie volledig geïntegreerd zijn, eenvoudig te beheren en altijd veilig.”
De ervaring voor de gebruiker
“De dienst is eenvoudig in gebruik. Je koppelt je mobiele nummer aan jouw Microsoft Teams-profiel en ervaart een volledig native integratie. Waar je ook bent, je blijft bereikbaar en hebt de mogelijkheid om te schakelen tussen je native dialer en jouw persoonlijke Teams-omgeving. Sleep gesprekken naar Teams op je mobiele telefoon of pc en gebruik direct alle functionaliteiten die je gewend bent. Onderweg of op locatie, je bepaalt zelf hoe je wilt communiceren.”
Sebastiano Zafarana van Odido: “Bij Odido geloven we dat technologie er is voor de mens, niet andersom. Dat geldt ook voor deze unieke Teams-integratie. We creëren samen digitale versnelling en een wereld vol nieuwe kansen voor iedereen. Samen met Microsoft zetten we Teams Phone Mobile exclusief in de Nederlandse markt, maar daarbij krijgen we ook hulp van business partners als Dstny.”
Samenwerking tussen Odido en Dstny
De samenwerking tussen Odido en Dstny gaat inmiddels drie jaar terug. In die tijd hebben de partijen een sterke relatie opgebouwd. Twee jaar geleden won Dstny de award voor ‘Snelst groeiende partner’ bij Odido en vorig jaar volgden twee nominaties voor andere awards. “De samenwerking met Dstny is een goed voorbeeld van hoe wij samen met onze partners innovatie versnellen,” aldus Sebastiano Zafarana. Tim van den Meerendonk vult aan: “Teams Phone Mobile is een mooie vervolgstap binnen onze samenwerking. Door vaste en mobiele communicatie te integreren in Teams geven we organisaties maximale flexibiliteit. We zijn trots dat we dit samen met Odido in de Nederlandse markt kunnen brengen.” ◾
De discussie over digitale soevereiniteit draait vaak om de cloud en Europese dataopslag. Jessica Strobl, Sales Manager Nederland bij LANCOM Systems, vindt dat te smal. “Echte digitale weerbaarheid en cybersecurity beginnen niet in de cloud. Ze beginnen bij de hardware waarop jouw hele netwerk is gebouwd.”
Volgens Strobl is de beveiliging van clouddiensten ‘slechts zo sterk als de fysieke infrastructuur die deze ondersteunt’. Organisaties doen er daarom goed aan evenveel aandacht te besteden aan de herkomst en integriteit van hun netwerkhardware – de routers, switches en access points die de ruggengraat van hun operaties vormen. Haar oproep: kijk niet alleen naar leveranciers in de cloud, maar naar de hele keten van productie tot implementatie. Wie vertrouwt op niet verifieerbare bronnen, loopt risico’s, zegt Strobl: “Vertrouwen op hardware van niet verifieerbare bronnen kan kwetsbaarheden creëren, ongeacht hoe veilig de cloudomgeving is.” Dat weegt extra zwaar in omgevingen met gevoelige informatie. “Dit is nog belangrijker als het gaat om data in de gezondheidszorg, scholen, openbaar bestuur en kritieke infrastructuur. Ook is het belangrijk om ervoor te zorgen dat deze producten backdoorvrij zijn, zodat er geen ongewenste of onverwachte gasten binnen kunnen dringen.” Daarom is het niet alleen een voorkeur, maar een veiligheidsvereiste om ervoor te zorgen dat de hardware wordt ontworpen en geproduceerd in een vertrouwde omgeving, zoals Europa, zegt Strobl.
Geïntegreerde beheeroplossing
Is de basis op orde, dan kan de aandacht naar software en beheer. “Een geïntegreerde beheeroplossing is essentieel voor het handhaven van een robuuste veiligheidspositie. De LANCOM Management Cloud (LMC) bijvoorbeeld maakt een uitgebreid overzicht van netwerkcomponenten mogelijk, zorgt voor organisatie en optimalisatie, en dat beveiligingsbeleid consequent wordt toegepast en
dreigingen vanuit een centraal punt worden beheerd.” De LMC is ontwikkeld en wordt gehost in Europa, aldus Strobl, en kan bedrijven helpen met het naleven van wettelijke vereisten zoals de AVG en NIS2. Dit samenspel van herleidbare hardware en centrale software controle is volgens haar de sleutel: “Deze combinatie van vertrouwde hardware, intelligente en veilige software creëert een krachtige verdediging tegen de steeds evoluerende cyberdreigingen. Het zorgt ervoor dat er altijd een goede voorbereiding en basis is op het gebied van cybersecurity.”
Digitale fundering
Strobl wijst erop dat LANCOM Systems al ruim twintig jaar vertrouwd wordt door bedrijven op de Europese markt. “We leveren state of the art netwerk en beveiligingsoplossingen, ontwikkeld in Duitsland. Als onderdeel van de technologiegroep Rohde & Schwarz willen we ons inzetten voor hoge normen van veiligheid en betrouwbaarheid. We zijn ervan overtuigd dat je door hardware als hoeksteen van de cyberbeveiligingsstrategie te prioriteren, een veerkrachtige digitale fundering legt, die klaar is om de uitdagingen van morgen aan te gaan.” ◾
De toonaangevende white label serviceprovider Evolve IP heeft een nieuwe go-to-marketstrategie gelanceerd, zijn team heringericht en een krachtig nieuw partnership aangekondigd.
In de huidige complexe wereld van cloud collaboration is er geen universele aanpak die voor iedereen werkt.
Voor Evolve IP betekent dit dat partners oplossingen moeten opbouwen vanuit een geïntegreerd ecosysteem dat volledig is afgestemd op de behoeften van hun klanten.
Het bedrijf werkt voortdurend aan nieuwe samenwerkingen in de sector en presenteerde recent een vernieuwde visie en merkidentiteit, evenals een interne teamreorganisatie – op een moment dat AI steeds meer invloed krijgt in de branche.
Partners versterken
Business Development Manager Joran Klarenbeek is actief in Nederland en wordt ondersteund door een internationaal team van Evolve IP.
Hij vertelt: “Ons bedrijf blijft zich ontwikkelen en het was tijd dat ons merk die groei weerspiegelt. Hoewel onze uitstraling vernieuwd is, blijft onze missie ongewijzigd: resellers ondersteunen bij het oplossen van praktijkgerichte uitdagingen met veilige, enterprise-grade cloudoplossingen, en het bouwen van duurzame partnerships die succes op de lange termijn stimuleren. Deze nieuwe identiteit draait om innovatie, helderheid en eenvoud – omdat wij geloven dat technologie moet ondersteunen, niet overweldigen.
Bij Evolve IP creëren we naadloze, op maat gemaakte oplossingen in uiteenlopende sectoren – van hospitality en onderwijs tot financiële dienstverlening, zorg en retail – allemaal gericht op productiviteit, prestaties en een betere klantervaring. Evolve IP lijkt op de technologie die wij onze partners bieden:
we blijven innoveren en ons verder ontwikkelen, in Nederland en daarbuiten.”
Volgens Klarenbeek is Evolve IP met de nieuwe teamstructuur, strategie en huisstijl beter gepositioneerd dan ooit: “Als toegewijde white label-only provider helpen we partners om meer kansen te benutten. We willen vooruit blijven gaan en de lat hoger leggen op het gebied van geïntegreerde cloud collaboration-oplossingen, met name binnen UCaaS en CCaaS. Wij onderscheiden ons door meer te zijn dan een serviceprovider; we zijn een strategisch partner, een vertrouwde adviseur en een verlengstuk van het team van onze klanten.”
Contact centre centraal
In de digitale wereld van vandaag is klantervaring de sleutel – en het
contact centre vormt het hart daarvan. Klarenbeek: “Resellers hebben jarenlang gewerkt met logge legacy-systemen, gebrekkige integraties en trage implementaties. Dat verandert snel dankzij onze samenwerking met Talkdesk. Evolve IP is een partnership aangegaan met Talkdesk, specialist in customer experience automation (CXA), om partners toegang te geven tot de nieuwste technologieën voor contactcenters. We zijn enthousiast over deze samenwerking. Talkdesk geeft onze partners de kracht van CXA, waarmee zij omzetgroei kunnen versnellen en kosten kunnen reduceren. Door versnipperde workflows te vervangen door gecoördineerde multi-agentprocessen, kunnen contactcenters sneller problemen oplossen, meer commerciële kansen benutten en de klantwaarde vergroten –zonder de complexiteit van traditionele systemen.” ◾
Bij Evolve IP leveren we meer dan technologie: we lossen echte businessuitdagingen op. Onze missie gaat verder dan winst maken; we helpen organisaties om beter te verbinden, samen te werken en te groeien met oplossingen die impact hebben. Wij zijn meer dan een serviceprovider: we zijn een strategisch partner, een vertrouwde adviseur en een verlengstuk van het team van onze klanten. Meer informatie: www.evolveip.net
Talkdesk biedt een cloud-native, AI-gedreven CX-platform met branchespecifieke oplossingen en uitbreidbare AI-diensten. Hiermee kunnen ondernemingen – in de cloud en on-premises –uitzonderlijke klantbelevingen realiseren, hun concurrentiepositie versterken, omzetgroei stimuleren, kosten verlagen en efficiënter werken.
Meer informatie: www.talkdesk.com
De manier waarop we werken is blijvend veranderd. Hybride werken is niet langer een uitzondering, maar de norm. Dat vraagt niet alleen om andere manieren van samenwerken, maar ook om een fundamenteel nieuwe kijk op vergaderen. Veel vergaderruimtes zien er nog steeds uit zoals tien jaar geleden. Hoe kan dat beter?
Volgens het Gensler Research Institute is inmiddels 71 procent van de vergaderingen bij de meest innovatieve bedrijven hybride. Daarnaast werkt 88 procent van de medewerkers samen over meerdere tijdzones heen. Van dagelijkse stand-ups tot internationale brainstormsessies: hybride werken draait niet alleen om remote connectiviteit, maar vooral om flexibiliteit.
Van uniformiteit naar flexibiliteit
Veel organisaties kennen nog altijd maar één type vergaderruimte. Deze wordt zowel voor creatieve sprints als formele besluitvorming gebruikt. Geen wonder dat hybride vergaderingen soms ine ciënt of afstandelijk aanvoelen. Het ant-
woord ligt in maatwerk: vergaderruimtes die zijn ontworpen rond mensen in plaats van protocollen. Onderzoek van WORKTECH Academy, gebaseerd op academisch werk van Cameron & Quinn (University of Michigan) en Willem Standaert (Université de Liège), onderscheidt vier basistypen vergaderingen. Voor IT-dienstverleners biedt dit een praktisch kader om eindklanten te helpen bij het ontwerpen van ruimtes en het selecteren van technologie die past bij hun vergadercultuur.
1Collaborative meetings –doing things together
Deze vergaderingen zijn geworteld in een ‘clan’-cultuur, waarin openheid, vertrouwen en teambinding centraal staan. Ze vinden vaak plaats in open of flexibele ruimtes, zoals breakout- of huddle-ruimtes. Uit onderzoek blijkt dat 59 procent van medewerkers energie haalt uit samenwerken, maar juist jongere generaties voelen zich in hybride meetings vaak
buitengesloten. Gen Z en Millennials krijgen tot drie keer minder vaak spreektijd dan oudere collega’s. Voor jou als IT-partner betekent dit dat inclusieve AV-oplossingen cruciaal zijn: camera’s en microfoons die met AI automatisch sprekers volgen en iedereen in beeld brengen, maar ook platforms die het delen van content vanaf elk device (BYOD) eenvoudig maken. Zo zorg je dat digitale deelnemers niet tweederangs zijn, maar gelijkwaardig meedoen.
meetings –doing things first
Creatieve vergaderingen draaien om innovatie, snelheid en spontane ideeënuitwisseling. Denk aan hackathons, innovatiesessies of cross-functionele brainstorms. Hier spelen audio en visuele samenwerking een sleutelrol. In fysieke ruimtes helpen spatial audio en non-verbale cues deelnemers om mee te bewegen in de flow, maar online deelnemers missen die vaak. Hoogwaardige microfoons, slimme speakers en digitale whiteboards zijn daarom onmisbaar.
Platforms die chat en polls integreren, verlagen de drempel voor remote deelnemers om input te geven zonder de flow te verstoren. Voor IT-dienstverleners ligt hier de kans om samen met klanten een hybride
creatieve setting te bouwen die écht inclusief is: met multi-screen-opstellingen, eenvoudige contentdeling en digitale tools zoals Miro of Mural die innovatie faciliteren.
3Competitive meetings –doing things fast
Dit zijn resultaatgedreven vergaderingen met een strakke agenda: pitches, salesoverleg of besluitvorming onder tijdsdruk. Ze zijn sterk gericht op snelheid en data. Uit onderzoek blijkt dat zulke omgevingen vaak top-down worden geleid en dat er weinig ruimte is voor alternatieve meningen. Technologie speelt hier de rol van versneller: snelle toegang tot data, real-time dashboards en AI-samenvattingen van besluiten zorgen dat de vaart erin blijft. Als IT-dienstverlener kun je eindklanten ondersteunen met oplossingen die rapportages en data-presentaties direct vanuit BYOD in de meeting brengen, zodat wisselen van spreker of onderwerp geen tijd kost. Maar pas op voor valkuilen: hierarchie wordt in dit type meetings vaak versterkt, waardoor remote deelnemers geneigd zijn minder bij te dragen. Slimme tools die actieve deelname stimuleren, kunnen dat effect deels opvangen.
Deze vergaderingen zijn hiërarchisch, formeel en gestructureerd. Het draait om processen, verantwoording en voorspelbaarheid. Denk aan projectstatusmeetings,
compliance-besprekingen of kwartaalreviews. Data laat zien dat een klein deel van de medewerkers (de ‘power users’) een groot deel van dit type vergaderingen leidt – vaak de senior managers. In grotere groepen krijgt de meest invloedrijke persoon ongeveer de helft van de spreektijd, terwijl de rest verdeeld wordt over de overige deelnemers. Technologie ondersteunt hier vooral de structuur: vaste opstellingen met geïntegreerde AV, duidelijke agenda’s en documentatie op persoonlijke devices. Tools zoals polling, AI-samenvattingen en formele meetingplatforms (bijvoorbeeld Teams Rooms) zorgen dat iedereen op de hoogte blijft, zonder dat de hiërarchie wordt doorbroken. Hier zijn betrouwbaarheid en consistentie belangrijker dan flexibiliteit.
Technologie dient de mens
In succesvolle vergaderingen staat technologie niet op de voorgrond, maar ondersteunt op een bijna onzichtbare manier. Intuïtieve tools die
platformonafhankelijk werken en soepel aansluiten op de vier meetingvormen zijn hierbij essentieel. BYOD-technologie speelt een sleutelrol, omdat het deelnemers de vrijheid geeft om hun eigen laptop of device te gebruiken. Dit vermindert frictie en maakt deelname laagdrempelig. Daarnaast zijn AI-functies in rap tempo standaard aan het worden. Denk aan automatische camerafocus, verbeterde spraakhelderheid of AI-samenvattingen die direct na afloop de belangrijkste besluiten en actiepunten verspreiden. Voor IT-dienstverleners biedt dit nieuwe mogelijkheden om klanten niet alleen hardware en software te leveren, maar ook mee te denken over werkprocessen en adoptie.
Kans voor het kanaal
De toekomst van vergaderen draait niet om méér technologie, maar om betere ervaringen. Bedrijven die hun vergaderomgevingen bewust inrichten, zien dat terug in grotere betrokkenheid, snellere besluitvorming en sterkere samenwerking. De IT-partner is niet alleen de technische leverancier, maar ook de strategische adviseur die helpt om hybride werken naar een hoger niveau te tillen. Door samen met klanten te kijken naar de vier meetingvormen en daarbij passende oplossingen te bieden, kun je je onderscheiden in een markt waarin hybride werken blijvend is. Het gesprek gaat dan niet meer over devices of licenties, maar over productiviteit, inclusiviteit en cultuur – thema’s die voor directies steeds belangrijker worden. ◾
ClickShare is een draadloos samenwerkingssysteem dat laptops en andere devices koppelt aan displays en AVapparatuur in vergaderruimtes. Het ondersteunt het principe van BYOD en maakt het eenvoudig om content te delen of deel te nemen aan een videocall zonder extra kabels of adapters. Het systeem is platformonafhankelijk en kan worden geïntegreerd met bestaande videoconferencingdiensten en room setups.
De vergrijzing en het groeiende tekort aan zorgpersoneel zorgen ervoor dat bewoners van zorginstellingen steeds vaker binnen verblijven. Een dagelijks rondje buiten zit er vaak niet in, terwijl daglicht juist essentieel is voor het welbevinden en de gezondheid. Het Nederlandse Firefly ontwikkelt biodynamische verlichting die met behulp van IoT het natuurlijke dag- en nachtritme nabootst.
De naam Firefly verwijst naar het vuurvliegje, een insect dat licht produceert zonder warmteverlies. Het diertje zet energie volledig om in licht, een efficiëntie waar de verlichtingsindustrie alleen van kan dromen. Firefly wil met dit principe in gedachten gebouwen en openbare ruimtes voorzien van duurzame en slimme ledverlichting. Daarmee richt het bedrijf zich niet alleen op energiebesparing, maar ook op toepassingen die direct bijdragen aan de kwaliteit van leven.
Een belangrijk speerpunt is de ontwikkeling van biodynamische verlichting, ook wel bekend als human centric lighting. Daarmee kunnen lichtomstandigheden worden aangepast aan het natuurlijke ritme van de mens.
“Biodynamische verlichting maakt het mogelijk om een natuurlijk dag- en nachtritme na te bootsen met kunstlicht,” legt Stefan van den Berg, manager business development en marketing bij Firefly, uit. “Ons lichaam is gewend aan een vast ritme. ’s Ochtends zien we helder licht, dat helpt om wakker te worden. ’s Avonds wordt het licht warmer en gedempt, waardoor we slaperig worden.”
Volgens Van den Berg draait het
“Biodynamische verlichting maakt het mogelijk om een natuurlijk dag- en nachtritme na te bootsen met kunstlicht”
om de invloed van twee hormonen: cortisol en melatonine. “Helder licht stimuleert de aanmaak van cortisol, waardoor mensen energieker en productiever worden. Warmer, gedimd licht stimuleert melatonine, dat zorgt voor rust en slaperigheid. Met verlichting kun je dit subtiel beïnvloeden.”
Toepassing in de zorg
De technologie wordt inmiddels in verschillende zorginstellingen toegepast. Daar brengen bewoners vaak het grootste deel van de dag door in dezelfde ruimtes, waar conventioneel kunstlicht een constante kleur en intensiteit heeft. Voor mensen met dementie kan dit desoriëntatie veroorzaken: zij verliezen het besef van tijd en hebben moeite met het onderscheiden van ochtend, middag en avond.
“Onze lichtplannen zorgen ervoor dat bewoners zich overdag frisser voelen en actiever zijn,” zegt Van den Berg. “In de avond komen ze juist meer tot rust. ’s Nachts zien we dat bewoners die wakker worden sneller terug naar bed gaan. Ze ervaren door het gedimde licht dat het nog nacht is, wat leidt tot minder dwalingen in de gangen.”
Naast de standaardarmaturen
ontwikkelt Firefly ook speciale wolkenplafonds. Dat zijn ledpanelen met de afbeelding van een blauwe lucht en wolken, die meebewegen met het biodynamische ritme. “Bewoners gaan er vaak onder zitten en kijken er rustig naar, alsof ze buiten op een bankje zitten,” vertelt Van den Berg. “Het geeft een gevoel van herkenning en rust.”
Technologie achter de oplossing
Om het ritme nauwkeurig te kunnen volgen, maakt Firefly gebruik van IoT-technologie. Iedere armatuur is uitgerust met een simkaart en maakt deel uit van een draadloos mesh-netwerk. Via dit netwerk ontvangen de lampen voortdurend commando’s, zodat de lichtintensiteit en -kleur per minuut kunnen worden aangepast. “De lampen communiceren met elkaar en zijn volledig vanuit de cloud te beheren,” legt Van den Berg uit. “Voor de connectiviteit gebruiken we het mobiele netwerk van Odido. Op die manier zorgen we dat alle armaturen synchroon werken en dat het lichtplan precies
“Met slimme verlichting brengen we een stukje van de buitenwereld naar binnen”
het natuurlijke verloop van de dag volgt. Voor zorginstellingen betekent dit dat ze nauwelijks onderhoud hebben en toch altijd de juiste lichtinstellingen gebruiken.”
De voordelen beperken zich niet tot het welzijn van bewoners. Ook zorgmedewerkers profiteren van een omgeving waarin licht beter aansluit bij het dagritme. Overdag is er meer energie in de groep, ’s avonds meer rust. Dit kan bijdragen aan een prettigere werkomgeving en een betere nachtrust voor bewoners, wat de druk op personeel indirect verlaagt.
Daarnaast sluit de technologie aan bij bredere duurzaamheidsdoelen. Ledverlichting verbruikt aanzienlijk minder energie dan traditionele verlichting en de aansturing via IoT maakt verdere optimalisatie mogelijk. Instellingen kunnen de verlichting bijvoorbeeld automatisch laten dimmen in ongebruikte ruimtes, wat
het energieverbruik verder terugdringt.
Biodynamische verlichting staat nog relatief aan het begin van de ontwikkeling, maar de praktijkervaring bij zorginstellingen laat zien dat de impact groot kan zijn. Firefly ziet kansen om de technologie ook buiten de zorg breder in te zetten. Denk aan onderwijs, waar concentratie en alertheid in de klas direct samenhangen met lichtomstandigheden, of aan kantoren waar productiviteit en welzijn steeds belangrijker worden.
“Ons doel is om verlichting écht slim te maken,” besluit Van den Berg. “Niet alleen door energie te besparen, maar door licht te laten aansluiten bij de menselijke behoefte aan ritme en balans. Daarmee brengen we een stukje van de buitenwereld naar binnen.” ◾
Vorige functie:
Ga naar ChannelConnect.nl en blijf op de hoogte van de laatste transfers en vacatures in het ICT-kanaal.
CIO- en IT-leiderschapsrollen bij N-able, SolarWinds en AMD
Nieuwe functie:
Chief Information O cer, KnowBe4
KnowBe4 heeft Joel Kemmerer benoemd tot Chief Information O cer. Met ruim 30 jaar ervaring in IT-leiderschap gaat hij de digitale transformatie-initiatieven van het bedrijf aansturen.
Kemmerer wil inzetten op waardecreatie voor klanten, operationele uitmuntendheid en innovatie. Volgens CEO Bryan Palma brengt hij een unieke zakelijke visie en de capaciteit om complexe ecosystemen toegankelijk te maken.
Vorige functie:
Chief Operating O cer, Pink Elephant Nederland
Nieuwe functie:
Chief Executive O cer, Pink Elephant Nederland
Pink Elephant Nederland heeft Thomas Blankvoort benoemd tot CEO. Sinds zijn start als COO in april 2025 zette hij diverse initiatieven in gang, gericht op persoonlijker klantcontact en de inzet van technologie en AI.
Volgens Jean-Yves Charlier, CEO van moederbedrijf The Digital Neighborhood, is zijn benoeming een logische stap binnen de bredere groeistrategie in Nederland en Duitsland. Blankvoort legt zelf de nadruk op tastbare resultaten voor klanten en wil Pink Elephant verder positioneren als specialist op het snijvlak van werkplektechnologie, cybersecurity en AI.
Vorige functie: Managementrollen bij T-Mobile Netherlands en Arcus IT
Nieuwe functie:
Operationeel Directeur, Lancom BV
Per 1 juli is Eric Pilet gestart als Operationeel Directeur bij Lancom BV. Hij wordt verantwoordelijk voor de dagelijkse bedrijfsvoering en het optimaliseren van processen.
Pilet benadrukt het belang van mensen in combinatie met technologie: “Het motiveren van mensen en het aanspreken van hun potentieel zijn volgens mij de sleutels tot succes.” Met zijn komst wil Lancom verdere groei realiseren, met wederzijds vertrouwen en langdurige klantrelaties als fundament.
Vorige functie: internationale salesleiderschapsrollen (o.a. cybersecurity)
Nieuwe functie: Vice President Sales EMEA, WatchGuard Technologies
WatchGuard Technologies heeft Frédéric Saint-Joigny benoemd tot Vice President Sales voor de EMEA-regio. Hij rapporteert aan HoJin Kim, Chief Revenue O cer, en wordt verantwoordelijk voor de regionale salesstrategie.
Saint-Joigny gaat zich richten op het ondersteunen van partners, het uitbreiden van het securityportfolio en het realiseren van groei in de regio. “Ik kijk ernaar uit om samen met dit getalenteerde team te bouwen aan verdere groei in EMEA,” aldus Saint-Joigny.
Vorige functie:
Senior Vice President Service
Provider EMEA, Cisco Nieuwe functie: President EMEA, Cisco
Cisco heeft Gordon Thomson per 28 juli benoemd tot President voor de EMEA-regio. Hij werkt al 27 jaar bij Cisco en volgt Oliver Tuszik op, aan wie hij direct zal rapporteren.
Met zijn nieuwe rol krijgt Thomson de verantwoordelijkheid over 64 landen en 15.000 partners. De focus ligt op digitale infrastructuur, dataveiligheid en AI-adoptie. Cisco verwacht dat zijn ervaring en sterke klant- en partnerrelaties bijdragen aan de verdere versnelling van digitale transformatie in de regio.
Vorige functie:
Diverse managementrollen bij Beontag, Thales en Huawei Nieuwe functie:
Managing Director Benelux, Fsas Technologies (Fujitsu)
Fsas Technologies, dochteronderneming van Fujitsu, heeft Paul Broekhuizen benoemd tot Managing Director Benelux. In zijn rol richt hij zich op de integratie van de activiteiten in Nederland, België en Luxemburg tot één zelfstandige organisatie.
Broekhuizen gaat thema’s als supercomputing, datasoevereiniteit en AI-oplossingen centraal stellen in de groeistrategie voor de regio.
Vorige functie:
Specialist hybride IT-infrastructuren en datastrategieën
Nieuwe functie:
Senior Manager Go-To-Market
Hybrid Datacenter, NTT DATA
Vincent van der Linden is recent gestart bij NTT DATA als Senior Manager Go-To-Market Hybrid Datacenter. Hij gaat zich richten op de verdere ontwikkeling en positionering van de hybrid datacenteroplossingen van het bedrijf.
Met zijn expertise in hybride IT-infrastructuren en datastrategieën wil Van der Linden organisaties helpen hun digitale transitie vorm te geven en flexibeler, veiliger en duurzamer te opereren.
Vorige functie:
Medeoprichter LCXP, senior consultant Voicebyte
Nieuwe functie:
Managing Partner, BeSharp Experts
Per 1 september 2025 sluit Martijn Meekel zich aan bij BeSharp Experts als Managing Partner. Hij wordt verantwoordelijk voor commerciële trajecten en onderhandelingen met IT-leveranciers.
Met ruim 20 jaar ervaring in softwarelicenties en ITcontracten versterkt Meekel de strategische positie van BeSharp Experts. Het bedrijf breidt zijn diensten inmiddels uit naar meerdere domeinen, waaronder Oracle, SAP, VMware en telecomcontracten. Zijn toetreding markeert bovendien een hernieuwde samenwerking met oudcollega’s binnen het onafhankelijke adviesbureau.
Op ChannelConnect Personalia deel jij je carrièrestap met de rest van Nederland. Heb jij een nieuwe functie? Mail dan je gegevens, inclusief foto in hoge resolutie naar redactie@channelconnect.nl Zie voor meer personalia onze website channelconnect.nl