MAGAZYN POKŁADOWY ENTER AIR - JESIEN 2020 by Enter Air

KOTOR – MAŁA PERŁA CZARNOGÓRY

WYWIAD NUMERU: O PSIE, KTÓRY JEŹDZIŁ WSZĘDZIE

NR 46 JESIEŃ 2020 www.enterair.pl

MENU DKU O R Ś W O D L E Ć

N A M I

N A

Z WIZY TĄ W KRAJ U O R ŁÓW

W A K A C J E

ZNAJDŹ NAS NA FACEBOOKU/ ENTERAIR

E DY TO R I A L www.enterair.pl

S Z A N OW N I PA Ń ST WO ! Bardzo mi miło powitać Państwa na pokładzie naszego samolotu podczas podróży na upragniony wypoczynek. Cieszymy się, że to Enter Air został obdarzony zaufaniem i pomimo wielu roszad w świecie turystyki możemy w pełni bezpiecznie i w najwyższym standardzie realizować zadanie, jakim jest pomoc w spełnianiu wakacyjnych marzeń. Od początku istnienia Enter Air Państwa bezpieczeństwo i komfort podróży były dla nas priorytetem. W tym roku przygotowania do sezonu były jednak wyjątkowe. Procedury naziemne zostały rozbudowane o dezynfekcję wszelkich przestrzeni, z którymi mieli styczność pasażerowie, załogi czy pracownicy lotniska. Zmianie uległy również procedury na pokładzie samolotu, ale tylko w celu zapewnienia maksimum bezpieczeństwa. Każda maszyna naszej floty jest wyposażona w innowacyjne filtry HEPA. Są one odpowiedzialne za filtrację powietrza w kabinie, które podlega uzdatnianiu co 2–3 minuty przez cały czas trwania rejsu. Wszystkie samoloty są dezynfekowane co najmniej raz dziennie, a po każdym locie dodatkowo sprzątane wraz z dezynfekcją elementów wspólnych. ŻYCZĘ PAŃSTWU MIŁEJ LEKTURY I SPOKOJNEGO LOTU. ZAPRASZAM DO ZAPOZNANIA SIĘ Z OFERTĄ NASZEGO KATALOGU SPRZEDAŻY POKŁADOWEJ.

Jeśli już zasiedli Państwo wygodnie, polecamy zapoznać się z katalogiem sprzedaży pokładowej. Oferta duty free naszych linii lotniczych słynie bowiem z szerokiego wyboru ekskluzywnych produktów doskonałej jakości, w bardzo korzystnych cenach. Przypominamy również, że nasz Personel Pokładowy służy poradą podczas zakupów. Wielką wartością dla wielu z nas jest podróżowanie – poznawanie dalszych i bliższych zakątków świata, różnorodnych kultur, lokalnych tradycji, tajemniczych miejsc, aromatycznych kuchni i nowych ludzi. Jeżeli w podróżowaniu cenią sobie Państwo niezależność, zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą biletów indywidualnych. Zachęcamy Państwa gorąco do zarezerwowania biletów na kolejną ciekawą wyprawę na www.enterair.pl. Dziękujemy Państwu za zaufanie, cieszymy się, że w samolotach naszej floty rozpoczynają i kończą Państwo swoje wakacje. Życzymy wspaniałych wrażeń związanych z dzisiejszym lotem!

Andrzej P. Kobielski Członek Zarządu ds. Handlowych Enter Air

6 SPIS TREŚCI www.enterair.pl

W ŚRODKU NR 46 JESIEŃ 2020

KIEROWNICTWO PUBLIKACJI: Karolina Popczyk k.popczyk@enterair.pl PROJEKT, WYKONANIE, DRUK: 360 Content Team – Time SA ul. Dęblińska 6 04-187 Warszawa tel. 22 590 54 88 www.grupazpr.pl www.360contentteam.pl REDAKTOR NACZELNA: Aneta Magnuszewska

30 WA R T O Z O B AC Z YĆ

KO M I K S P R Z YG O DY P TA K A M A X A , O D C . 19

S AG R A DA FA M I L I A : S Y M B O L B A R C E LO N Y

10 DZIEJE SIĘ

34 WYWIAD NUMERU

CO S ŁYC H AĆ N A Ś W I EC I E ?

14 KURS NA ALBANIĘ

K R A I N A O R ŁÓ W I B U N K R Ó W

22 MIASTO

KOTOR: MAŁA PERŁA CZARNOGÓRY

K U C H N I E ŚW I ATA DZ I E J E Ż A B I C H U D E K

O P S I E , K TÓ RY J E Ź DZ I Ł W S Z Ę DZ I E

D E S T Y N AC J E D O K Ą D L ATA M Y ?

NO TO LECIMY W I TA M Y N A P O K Ł A DZ I E I N A S Z A F LOTA

REDAKTOR PROWADZĄCA: Małgosia Żebrowska ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Beata Ciepłowska-Kowalczyk Marta Tomasiuk Anna Zacharuk KOREKTA: Małgorzata Bachman PROJEKT MAKIETY: Tomasz Rosłon OPIEKA GRAFICZNA: studio graficzne Time SA ZDJĘCIE NA OKŁADCE: Shutterstock REKLAMA: tel. 22 590 53 56 zapytania_custom@grupazpr.pl Za treść ogłoszeń redakcja ponosi odpowiedzialność w granicach wskazanych w ust. 2 art. 42 ustawy Prawo prasowe. Prawo do błędów w druku zastrzeżone.

ZNAJDŹ NAS NA FACEBOOKU/ 360CONTENTTEAM

8 KO M I K S www.enterair.pl

O D C IN E K

ROZ POC ZYN AJĄ SIĘ WAK ACJE NA ZAN ZIBA RZE

MAX Z SYN KIEM ROZ MAW IAJĄ ZE STEWARD ESSĄ

ZAN ZIBA RSK IE PLA ŻE SĄ SUP ER! CZA S NA SUR FING!

SYNKU, SĄ ŚWIETNE FALE! SZYKUJ SIĘ NA SUPERSKOK!

SĄ TU GENIALNE WARUNKI DO SURFOWANIA. MOŻNA TEŻ ODWIEDZIĆ DOM FREDDIEGO MERCURY’EGO.

TATO, ALE FAJNIE! JUŻ NIEDŁUGO WYLĄDUJEMY NA LOTNISKU. TO WIELKA GWIAZDA MUZYKI!

DES KA ŚMI AŁO PRZ ECIN A FALE...

KOCHANI, PODZIWIAM WASZĄ ODWAGĘ! ZAPRASZAM DO MUZEUM FREDDIEGO MERCURY’EGO.

PTA SZK I BAR DZO SIĘ UCI ESZ YŁY TO NIEZWYKŁE MIEJSCE. MARZĘ, BY ZAGRAĆ NA GITARZE MISTRZA I ŚWIATOWEJ SŁAWY MUZYKA! POSTARAMY SIĘ SPEŁNIĆ TWOJE ŻYCZENIE!

PERFEKCYJNY START I LĄDOWANIE!

PTA SI SKO K ZAP IERA DEC H! DOM WIE LKIEGO ART YSTY

TUTAJ MOŻNA DOSTAĆ PŁYTĘ KULTOWEGO ZESPOŁU QUEEN. BĘDZIEMY JEJ SŁUCHAĆ W PODRÓŻY.

ENTER, U-UUU! Z TOBĄ LATA SIĘ... PO PROSTU WSPANIALEEE! FRUUUU!

BRAWO! TO ZNANA PIOSENKA!

KOCHANI!

PTA SZK I ŚPIE WA JĄ TO BYŁY CUDOWNE NICZYM GW IAZDY WAKACJE, NIGDY ICH NIE ZAPOMNIMY.

10 DZ I E J E S I Ę www.enterair.pl

SPOTKANIE NATURY ZE SZTUKĄ L A N Z A R OT E , W YS PY K A N A RYJ S K I E

Fanom elektroniki festiwalu Sonar z pewnością przedstawiać nie trzeba. To odbywające się od lat w Barcelonie międzynarodowe święto muzyki co roku przyciąga największe gwiazdy z całego świata oraz tłumy fanów i staje się obowiązkowym punktem na mapie festiwalowych przyjemności. Warto wiedzieć, że impreza ta doczekała się także swojej greckiej edycji i już drugi rok z rzędu zagości w Atenach. Szykuje się więc prawdziwa muzyczna uczta na jesieni, tym bardziej, że wszyscy sposób zagospodarowane przez człowieka. W pięknym otoczeniu czarnych skał powstała bowiem restauracja, muzeum poświęcone wulkanom i audytorium o wyjątkowej akustyce, w którym regularnie odbywają się koncerty. Ciekawym punktem jest również znajdujące się wewnątrz jaskini słone jezioro, w którym żyje rzadki gatunek ślepych krabów albinosów. Jest to nie lada gratka dla miłośników przyrody, ponieważ normalnie zwierzęta te występują tylko na dnie oceanu. Warto więc poświęcić późne popołudnie wraz z wieczorem i nacieszyć zmysły w tym nadzwyczajnym miejscu.

S ŁYC H AĆ

N A Ś W I EC I E ?

SONAR ATHENS 2020 AT E N Y, G R EC JA

Idealny kierunek na jesień? Lanzarote! Tu słońca nie brakuje przez cały rok, a w miesiącach jesiennych temperatura oscyluje w granicach 25 stopni. Ta wulkaniczna wyspa kusi swoimi niepowtarzalnymi widokami wszystkich wielbicieli „księżycowych” krajobrazów kontrastujących z błękitem oceanu. Zwiedzając Lanzarote, szczególnie warto zajrzeć do Jameos del Agua – jaskini stanowiącej część tunelu powstałego w wyniku wybuchu wulkanu La Corona. To miejsce uformowane przez naturę zostało w wyjątkowy

C O

Więcej informacji o atrakcjach i wydarzeniach znajdziesz na stronie: www.cactlanzarote.com/en/cact/jameos-del-agua.

spragnieni jesteśmy festiwalowego klimatu, który w dużym stopniu został w tym roku ograniczony. Trzymamy więc kciuki i mamy nadzieję, że październikowe spotkanie w antycznym mieście odbędzie się bez przeszkód i na stałe wpisze się już w kalendarz ciekawych elektronicznych wydarzeń. Aktualne informacje znajdziesz na stronie: www.sonarathens.gr.

12 DZ I E J E S I Ę www.enterair.pl

Klaus Mellenthin, Ein Scheffel Perlen, 2019 © Klaus Mellenthin | BFF Professional / Courtesy: BFF — Berufsverband freier Fotografen und Filmgestalter e. V.

GUGGENHEIM W BILBAO

C O

S ŁYC H AĆ

N A Ś W I EC I E ?

B I L BAO, H I S Z PA N I A

Rozsiane w różnych zakątkach świata muzea Guggenheima za cel objęły promocję sztuki i trzeba przyznać, że robią to w najlepszym stylu. Nie inaczej jest w przypadku muzeum w Bilbao, które swoją sławę zawdzięcza nie tylko prezentacji największych dzieł z kolekcji Salomona Guggenheima, lecz także samej siedzibie instytucji, uznanej przez jednego z czołowych amerykańskich architektów za najwspanialszy obiekt naszych czasów. I rzeczywiście – widok budowli zapiera dech w piersiach i stanowi najlepszy przykład przełomu, jaki dokonał się w architekturze w XX wieku. Dekonstruktywistyczny gmach o niepowtarzalnej sylwetce to dzieło Amerykanina Franka Gehry’ego, któremu w zaprojektowaniu tej skomplikowanej budowli pomógł program komputerowy początkowo stworzony dla przemysłu lotniczego. Patrząc na muzeum, aż trudno uwierzyć, że jego nietuzinkowe rzeźbiarskie formy powstały z zachowaniem wszelkich wymogów konstrukcyjnych. Więcej informacji o muzeum oraz biletach znajdziesz na stronie: www.guggenheim-bilbao.eus.

EUROPEJSKI MIESIĄC FOTOGRAFII BERLIN, NIEMCY

Jesień to doskonały moment na nadrabianie kulturalnych zaległości. A jeśli mowa o fotografii, to trudno znaleźć bardziej odpowiednie miejsce do obcowania z nią niż Berlin. Biorąc pod uwagę, że w tym roku właśnie w październiku odbędzie się w stolicy Niemiec 9. edycja EMOP Berlin – European Month of Photography, o lepszą alternatywę na jesienną wycieczkę dla miłośników dobrych zdjęć może być ciężko. Od 1 do 31 października ponad 100 muzeów, galerii, instytucji kulturalnych i innych przestrzeni związanych ze sztuką zaproponuje szereg wystaw w ramach EMOP, którego temat przewodni w tym roku brzmi: „Europe – Identity, Crisis, Future”. Dzięki zaangażowaniu wielu podmiotów będziemy mogli w bezpiecznych warunkach zastanawiać się nad kondycją i przyszłością Europy. Równolegle odbywające się wystawy w różnych lokalizacjach w Berlinie będą sprzyjać zachowaniu dystansu i niegromadzeniu się zbyt dużej liczby osób w jednym miejscu, a tym samym ukażą nam temat z najróżniejszych perspektyw. Berlińska fotograficzna jesień zapowiada się więc bardzo interesująco! Więcej informacji znajdziesz na stronie: www.emop-berlin.eu.

DZ I E J E S I Ę www.enterair.pl

ZAMEK ŚWIĘTEGO PIOTRA B O D R U M , T U R C JA

Homer określał to miejsce jako krainę wiecznego błękitu, ale powodów, by odwiedzić Bodrum w Turcji, jest dużo więcej. To doskonały kierunek na leniwe plażowanie, nocne zabawy, aktywny wypoczynek (np. ze sportami wodnymi), ale znajdziemy tu także ciekawe zabytki. Jeden z nich stanowi położony na wychodzącym w morze cyplu Zamek Świętego Piotra. Budowa tego obiektu rozpoczęła się na początku XV wieku i trwała przeszło 100 lat, a część jego murów oraz płaskorzeźb pochodzi z pobliskiego Mauzoleum w Halikarnasie, uznanego kiedyś za cud świata. Nad twierdzą joannitów, ze względu na wielonarodowy charakter zakonu, góruje pięć wież: Angielska, Włoska, Niemiecka, Francuska i Wężowa. W drugiej połowie XX wieku zamek przekształcono w Muzeum Archeologii Podwodnej gromadzące znaleziska z basenu Morza Egejskiego. Obecnie miejsce to cieszy się sławą jednego z najlepszych muzeów tego typu na świecie, a w jego zbiorach możemy podziwiać pięknie zachowane i odrestaurowane zabytkowe statki. Więcej informacji o muzeum znajdziesz na stronie: www.bodrum-museum.com.

TEATR-MUZEUM F I G U R E S , H I S Z PA N I A

Kiedy pomyślimy o najbardziej skandalizujących artystach XX wieku, Salvador Dali z pewnością zajmie wśród nich czołowe miejsce. Obok jego twórczości nie sposób przejść obojętnie, choć może ona budzić skrajne emocje – jedni się zachwycają, inni wręcz jej nie znoszą. Jedno jest pewne, prace malarza zawsze intrygowały, zadziwiały i prowokowały. Stały się wręcz synonimem sztuki balansującej na granicy jawy i snu. Podobnie jest z Teatro-Museo Dali w Figures, rodzinnym mieście artysty, które zarówno pod względem eksponatów, jak i samego budynku stanowi kwintesencję lub wręcz manifestację ekscentrycznej twórczości Katalończyka. Muzeum jest największym surrealistycznym dziełem na świecie, dopracowanym w każdym szczególe pod okiem samego Salvadora Dali. Zachwyty, zdziwienia i niedowierzania będą więc nam towarzyszyć już od momentu, kiedy zobaczymy budowlę. I ten właśnie stan pozostanie z nami do końca wizyty – zadba o to ponad 360 intrygujących prac artysty zgromadzonych w środku. Przestrzeń muzeum podzielona jest na trzy części: pierwsza – zaprojektowana i umeblowana przez samego surrealistycznego twórcę, druga – prezentująca jego kolekcje sztuki, i trzecia – Muzeum Biżuterii Dalí-Joyas, w której znajdziemy prace artysty wykonane ze złota i kamieni szlachetnych. Więcej informacji znajdziesz na stronie: www.salvador-dali.org.

K U R S N A A L BA N I Ę www.enterair.pl

YP A W RA

W K R A I N I E O R ŁÓW I B U N K R ÓW T: MICHAŁ ROMAN

Wydaje się tajemnicza i niedostępna, jakby strzegły jej niezdobyte góry, nad których szczytami przelatują drapieżne orły. Jednak gościnność mieszkańców i kulturowe bogactwo, z jakimi zetkniemy się od razu po przekroczeniu granicy, wyzwalają chęć bliższego poznania kraju o historii tak różnorodnej, jak graffiti, tu i ówdzie zdobiące betonowe bunkry – pamiątkę po komunistycznym dyktatorze Albanii.

eszcze do niedawna Albania była postrzegana jako enigmatyczny, wręcz dziki region, leżący w bliżej niesprecyzowanym miejscu, i rzadko wybierany jako cel wakacyjnych wypraw. Ponieważ jednak popularne destynacje są dziś przeładowane turystami, wiele osób zwraca się właśnie ku takim kierunkom, jak

Kraina Orłów (tak swój kraj nazywają Albańczycy) – mniej znanym, ale atrakcyjnym na swój wyjątkowy sposób. Bo Albania to miejsce, które zaprasza zarówno na górskie wyprawy, jak i leniuchowanie na plaży, jednocześnie umożliwiając podróż w czasie za sprawą (nie tylko) starożytnych zabytków. Jeśli dodamy do tego nieujarzmioną przyrodę okraszoną niezliczonymi bunkrami oraz smakowite jedzenie i wciąż niewygórowane ceny – nie będziemy chcieli wydostać się z tego bałkańskiego „kociołka”.

kurs na albanię www.enterair.pl

PRZEKLĘTE PIĘKNO

W Europie niewiele jest górskich terenów, które do dziś pozostają niemal nieodkryte. Dlatego najwyższe pasmo Gór Dynarskich, zwane Górami Przeklętymi (Prokletije), nieustannie wywołuje dreszcz emocji u przyjezdnych. Według jednej z teorii ta budząca respekt nazwa pochodzi od pięknych, ale groźnych, niedostępnych szczytów, wznoszących się dumnie nad słabo zaludnionym obszarem, i nawet latem pokrytych śniegiem. Góry Przeklęte, zwane też Górami Północnoalbańskimi lub Alpami Bałkańskimi, ciągną się przez Albanię, ale też Czarnogórę i Kosowo, a turyści jadący wijącymi się drogami mogą długimi godzinami podziwiać zapierające dech w piersi widoki. Najwyższym szczytem pasma jest Maja Jezercë (2694 m n.p.m.) położona właśnie w części albańskiej. Tu też znajduje się Park Narodowy Thethit (drugi park utworzono po stronie czarnogórskiej). Tereny przyciągają piechurów i wielbicieli wspinaczek, a także zaprawionych alpinistów, doskonalących tu swoje umiejętności przed podbojem ośmiotysięczników. Prokletije to góry, które pozwalają poczuć się jak odkrywca i mieć wrażenie, że nikt przed nami nie trafił do ukrytych przed ludzkimi oczami rajskich dolin.

MIASTO TYSIĄCA OKIEN to przydomek Beratu. Białe domy dzielnicy Mangalem widziane z daleka wyglądają jak jeden ogromny obiekt z mnóstwem otworów okiennych.

kurs na albanię www.enterair.pl

MIASTA MUZEA

Albania to kraj bogaty w zabytki, często osadzone w pięknych okolicznościach przyrody. Znakomitymi przykładami są Berat i Gjirokastra – miejscowości z zachowaną w świetnym stanie architekturą z czasów otomańskich. Łączy je starożytne pochodzenie, miano miast muzeów i miejsce na liście UNESCO. Co ciekawe, każda z nich ma też swój przydomek. Berat to Miasto Tysiąca Okien – z uwagi na dzielnicę Mangalem, w której białe domy malowniczo układają się na zboczach jeden nad drugim. Widziane z daleka budynki w oczach obserwatora „zlewają się” w jeden ogromny obiekt z mnóstwem otworów okiennych. Gjirokastra z kolei jest nazywana Miastem Tysiąca Schodów. Wąskie, strome uliczki zdają się nie mieć tu końca, jednak ich przemierzanie świetnie wpływa na kondycję! Dachy wielu domów pokrywają srebrne łupki, przez co Gjirokastra zyskała dodatkową nazwę – Srebrne Miasto. W żadnej z tych miejscowości wielbiciele zwiedzania nie będą się nudzić. W Beracie

ZAMEK W GJIROKASTRZE został zbudowany na skalistym wzniesieniu.

OBSERWUJ NAS NA INSTAGRAMIE/ FLYENTERAIR

kurs na albanię www.enterair.pl

trzeba zobaczyć zamek Kala z XIII wieku i cerkwie z pięknymi ikonami, a w Gjirokastrze średniowieczną twierdzę oraz muzeum etnograficzne utworzone w miejscu dawnego domu komunistycznego dyktatora – Envera Hodży. ŚLADAMI PRZESZŁOŚCI

Nie tylko miasta muzea fundują w Kraju Orłów lekcje kultury i historii. Będąc na północy, nie można pominąć Szkodry, a w niej malowniczo położonego średniowiecznego zamku Rozafa oraz jedynego w swoim rodzaju Ołowianego Meczetu. Znajdująca się w środkowej części Albanii Kruja zachęca z kolei wspaniałym zamkiem Skanderbega – największego bohatera narodowego. Mury twierdzy skrywają ogrom zbiorów,

GJIROKASTRA nazywana jest miastem srebrnych dachów.

a wśród nich replikę hełmu należącego do tego słynnego wojownika. Miłośnicy lokalnych wyrobów nie będą rozczarowani, bogata oferta pamiątek czeka bowiem u podnóża zamku, na bazarze pełnym kolorowych straganów i sklepików. W Albanii nie sposób nie zetknąć się z wszechobecną kulturą antyku – parki archeologiczne, w których usłyszymy echo walk gladiatorów, znajdują się w Butrincie, zwanym Bałkańskimi Pompejami, Apollonii czy wreszcie w Durrës – największym porcie kraju.

kurs na albanię www.enterair.pl

DUCH DYKTATORA

W całym kraju najżywsze są jednak wspomnienia związane z reżimem Envera Hodży, podsycane przez kilkaset tysięcy bunkrów, które dyktator nakazał zbudować w obawie przed napaścią na Albanię. Nie prezentują się one zbyt atrakcyjnie, ale paradoksalnie stały się jedną z największych atrakcji turystycznych. Wiele z nich, np. w Tiranie, pokrytych jest przez kolorowe graffiti, co tworzy efekt tak samo absurdalny, jak malowniczy. Dwa z tirańskich bunkrów przekształcono w nowoczesne interaktywne muzea (Bunk’Art 1 i Bunk’Art 2), które w realistyczny sposób przenoszą zwiedzających w okrutne czasy komunizmu. Innym wspomnieniem po Hodży jest jego dawne muzeum w kształcie piramidy, zaprojektowanej m.in. przez jego córkę Pranverę. Po upadku komunizmu obiekt zamienił się w centrum konferencyjne, a następnie dyskotekę. Dziś piramida straszy pustką i zaniedbanym wnętrzem, są jednak plany, aby stworzyć tu centrum informatyczne dla młodzieży. Stolica Albanii stawia na rozwój, chcąc dorównać innym miastom Europy. Mimo że będzie

MUZEUM SKANDERBEGA śmiało można nazwać kopalnią wiedzy na temat regionu oraz samego bohatera narodowego.

ZNAJDŹ NAS NA FACEBOOKU/ ENTERAIR

na to potrzebowała jeszcze trochę czasu, warto poznać ją właśnie teraz, kiedy dziury w nawierzchni łagodzi wszechobecny street art, widoczny na murach i... skrzynkach elektrycznych. Kiedy spacerując uliczkami, możemy trafić na malutkie stoisko, gdzie dwoje staruszków sprzedaje najświeższe i najbardziej chrupiące burki (placki w kształcie pizzy) w całym mieście. I kiedy na koniec udajemy się na odremontowany plac Skanderbega, który po zmroku zmienia się w tętniące życiem miejsce spotkań pod okiem bohatera pilnującego porządku z wysokości swojego rumaka.

kurs na albanię www.enterair.pl

ALBAŃSKI TYGIEL

PIRAMIDA choć pusta i zaniedbana jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych punktów w Tiranie.

spróbować serów, ryb i owoców morza oraz słodkich deserów. Z dań mięsnych popularna jest m.in. kofta. Jednak najsmaczniejsze są tu warzywa i owoce dojrzewające w ciepłych promieniach słońca. W ramach poznawania albańskiej kultury warto posłuchać ludowego śpiewu izopolifonicznego, wpisanego na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO. Szczególnie na żywo robi on niezwykłe wrażenie, tak samo zresztą jak cała Albania i Albańczycy, którzy wyznają zasadę, że największą wartością jest rodzina, a gości zawsze należy otoczyć odpowiednią opieką.

•

WAŻNE INFORMACJE: Wjazd: obywatele polscy – na podstawie dowodu osobistego lub paszportu (data ważności – co najmniej 3 miesiące od planowanej daty opuszczenia Albanii); kierowców obowiązuje zielona karta. Język: albański (w dużych miastach można porozumieć się po angielsku i po włosku, a na południu – po grecku). Waluta: lek albański (100 ALL = ok. 3,50 PLN). Ciekawostki: Albańczycy wykazują się dużą fantazją za kółkiem, należy więc być ostrożnym zarówno jako kierowca, jak i pieszy (również przechodząc na zielonym świetle). Do dziś w Albanii zdarzają się przerwy w dostawie prądu. Nie trwają one długo, więc można je ze spokojem przeczekać.

Albania to nie tylko góry i historia. U wybrzeża kraju spotykają się Morze Jońskie i Morze Adriatyckie, oferując plażowiczom kąpiele w ogrzanej słońcem wodzie. Szczególnym uznaniem cieszą się plaże na południu, np. w Sarandzie, doskonale przygotowanej na przyjęcie turystów. Swoim pięknem kusi też Jezioro Ochrydzkie, którym kraj dzieli się z sąsiadującą Macedonią Północną. Niezależnie jednak, czy do Albanii ciągnie nas wizja nadmorskiego wypoczynku, górskich wypraw, czy zwiedzania zabytków, musimy zasmakować lokalnych potraw, w których odnajdziemy inspirację kuchnią grecką, turecką oraz włoską. Warto

D O O KO Ł A ŚW I ATA www.enterair.pl

M A Ł A P E R Ł A C Z A R N O G Ó RY T: ANNA STRZESZEWSKA

MIAS

Urocze miasto położone nad błękitną zatoką, ukryte między dwoma pasmami gór, zachwyca nie tylko pięknymi widokami, ale i rozpiętością historyczną zabytków, które w tym niewielkim zakątku można zobaczyć.

XXXXXXXXXXXXXX xxxxxxxxxxxxxx xxxxxxx xxxxx xxxxxxxxxxxxxx

MIAS

D O O KO Ł A ŚW I ATA www.enterair.pl

W KOTORZE zatoka spotyka się z górami i piękną starówką.

otor jest jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych Czarnogóry. Jego przepiękna, klimatyczna starówka, otoczona zabytkowymi murami miejskimi, została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Nad nią znajduje się Twierdza św. Jana, a tam czeka na turystów jeden z piękniejszych widoków na Bałkanach. STARÓWKA I MURY MIEJSKIE

Wszystkie najważniejsze atrakcje Kotoru znajdują się na starówce lub w jej okolicy. Można ją zwiedzić w ciągu godziny, ale warto przeznaczyć na to dużo więcej czasu, by niespiesznie podziwiać oraz zatapiać się w kręte i wąskie uliczki, które mogą zaskoczyć ukrytą klimatyczną kawiarnią czy niezatłoczoną restauracją.

D O O KO Ł A ŚW I ATA www.enterair.pl

Stare miasto jest tym bardziej ciekawe, że otaczają je mury, także zabytkowe, których fragmenty udostępniane są zwiedzającym. Na starówkę można się dostać, przechodząc przez jedną z trzech bram. Główna, zwana również Morską, prowadzi od strony zatoki, gdzie cumują wielkie statki wycieczkowe, w okresie wakacji przywożące do miasta tysiące turystów. Przechodząc przez nią, trafimy na podłużny plac Trg od Oružja (plac Broni), na którym w przeszłości znajdował się arsenał. Stoi tam także wieża zegarowa z XVII wieku – jeden z symboli miasta. W 1979 roku, podczas trzęsienia ziemi dość mocno się przechyliła. Na Trg od Oružja do obejrzenia są jeszcze strażnica, pałac książęcy, budynek dawnego arsenału oraz Teatr Napoleona. Przekraczając Bramę Południową, wejdziemy na duży plac, którego główną atrakcją jest kościół św. Tryfona – patrona Kotoru. Budowlę zdobią dwie wieże wznoszące się przy wejściu głównym, a wewnątrz można zobaczyć pozostałości fresków z 1331 roku, renesansowe sarkofagi, średniowieczną chrzcielnicę, a także kilka nowożytnych obrazów czy skarbiec. Kościół kilkakrotnie niszczyły trzęsienia ziemi, po których był przebudowywany, stąd połączenie stylu renesansowego i barokowego. Mimo licznych

KAMERALNY UROK uliczek starego miasta sprawia, że można po nich błądzić godzinami.

zmian i rekonstrukcji zachowano pierwotny kształt trójnawowej bazyliki romańskiej. Do naszych czasów nie przetrwała jedynie kopuła kościoła. Najcenniejszy zabytek stanowi marmurowe tabernakulum, wykonane przez miejscowego rzeźbiarza Wita Kotoranina. DROGA NA TWIERDZĘ ŚW. JANA

Będąc w Kotorze, warto znaleźć czas i siły, aby dotrzeć do Twierdzy św. Jana, górującej nad starówką. W ciąg jej murów włączono część sąsiadujących budynków i, wykorzystując naturalną rzeźbę terenu,

ZNAJDŹ NAS NA FACEBOOKU/ ENTERAIR

D O O KO Ł A ŚW I ATA www.enterair.pl

wybudowano ją na szczycie wzniesienia. Droga do twierdzy jest trudna i wyczerpująca, trzeba wspinać się po górskim zboczu prawie na 300 m n.p.m., często po wyślizganych kamiennych schodach. Jednak to, co czeka nas na szczycie, rekompensuje trudy wycieczki – panorama Boki Kotorskiej to widok, który nie ma sobie równych. Boka lub inaczej Zatoka Kotorska, to prawdziwy cud natury. Otaczają ją dwa pasma górskie: Lovćen i Orjen. I właśnie ze względu na swoje wyjątkowe walory przyrodnicze została wraz z miastem Kotor wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

WARTO WIEDZIEĆ • Nazwa Kotor nie ma nic wspólnego z kotami, jednak te upodobały sobie miasto na tyle, że widać je na każdym kroku, a wiele pamiątek ma koci charakter. Koty mają tu także swoje muzeum. •P o trzęsieniu ziemi w 1979 roku starówka Kotoru znalazła się na liście światowego dziedzictwa UNESCO i został przywrócony jej dawny blask. • C entrum miasta jest niedostępne dla ruchu samochodowego. Zmotoryzowani turyści mogą zostawić auto na parkingu przy centrum handlowym Kamelija (Square Mata Petrovića). •N ajbardziej kameralna atmosfera w Kotorze panuje w maju, na początku czerwca oraz we wrześniu, wtedy do zatoki nie wpływają wielkie statki wycieczkowe z tysiącami turystów. • Kotor ma dobre połączenia autobusowe z innymi miastami Czarnogóry.

TWIERDZA GORAŽDA I DROGA P1

ZABYTKOWE FORTYFIKACJE otaczają starówkę jednego z najpiękniejszych miast Czarnogóry.

ZNAJDŹ NAS NA FACEBOOKU/ ENTERAIR

Inne malownicze pejzaże Kotoru i jego okolic można zobaczyć w trakcie przejazdu serpentynami drogi P1, łączącej miasto z Cetynią, czyli dawną stolicą Czarnogóry. Widoki na tej trasie uznawane są za jedne z najpiękniejszych na Bałkanach. Droga ma 25 serpentyn, które wspinają się ponad miasto i Bokę Kotorską. Na przełączy Krstac osiąga wysokość 926 m n.p.m., dlatego też brzeg Adriatyku jest widoczny niemalże z lotu ptaka. Po pierwszych serpentynach P1 można zjechać z trasy i udać się do Twierdzy Goražda, która pochodzi z czasów Austro-Węgier. Jest ogólnodostępna, jednak we wnętrzu budowli przyda się latarka oraz zachowanie ostrożności. Zarówno z twierdzy, jak i okolic rozciąga się przepiękna panorama na Zatokę Kotorską, lotnisko w Tivat, Herceg Novi oraz pasmo gór Lovćen.

P O M YŚ L O KO L E J N YC H WA K AC JAC H JUŻ TERAZ Nawet jeśli tegoroczny urlop masz już za sobą, nie musisz „wracać” z greckich wysp do szarej codzienności. Pozostań myślami na bajkowych plażach i zacznij już dziś planować wakacje 2021! Z opcją F!RST DEAL! to proste.

ile oferty last minute pozwalają na znalezienie wymarzonej wycieczki w atrakcyjnej cenie tuż przed wylotem, o tyle dzięki F!RST DEAL! masz dodatkowo więcej czasu na zaplanowanie wszystkiego, gwarancję znalezienia najlepszego hotelu w interesującym Cię terminie, a także wiele atrakcyjnych rabatów! Taki DEAL warto wziąć pod lupę i wybrać dla siebie idealne rozwiązanie z czterech oferowanych przez Grecosa segmentów produktowych. DLA RODZIN — ZAKYNTHOS, HOTEL CARETTA PARADISE****+

PO PIERWSZE — BĄDŹ PIERWSZY

ZABAWA DLA CAŁEJ RODZINY! Dzięki opcji F!RST DEAL! już dziś możesz zaplanować idealne wakacje dla Twoich najbliższych.

Dzięki przedsprzedaży bez trudu znajdziesz idealny hotel dla wszystkich członków rodziny czy paczki przyjaciół. F!RST DEAL! gwarantuje bowiem największy wybór sprawdzonych obiektów w wielu popularnych destynacjach. Jako pierwszy „zaklep” więc najbardziej pasujący Ci termin urlopu u szefa, a jeśli okazałoby się, że planowanie wolnego z takim wyprzedzeniem obarczone jest ryzykiem, pamiętaj, że masz prawo do bezpłatnej zmiany rezerwacji na 30 dni przed wylotem. PO DRUGIE — BĄDŹ BEZPIECZNY

Dla Grecosa zdrowie Twoje i Twoich najbliższych to priorytet, zarówno podczas wakacji, jak i przed wylotem. W opcji F!RST DEAL! możesz wykupić ubezpieczenie od kosztów rezygnacji w promocyjnej cenie, które obejmuje także usługę „Bezpłatnej zmiany rezerwacji z powodu kwarantanny lub objawów COVID-19”. Ponadto, wszystkim klientom, którzy nabyli w ramach F!RST DEAL! ubezpieczenie w opcji OPTYMALNY lub VIP, przysługuje rozsze-

P R O M O C JA www.enterair.pl

WE DWOJE — SANTORINI, OFERTA HOTELI NA ROMANTYCZNE WAKACJE

PREMIUM — KRETA, HOTEL OSTRIA RESORT AND SPA*****

rzenie o koszty leczenia na wypadek COVID-19 oraz usługa „Bezpłatny powrót do Polski w przypadku kwarantanny bez zachorowania na COVID-19”. Warto podkreślić, że nad komfortem Twoich wakacji czuwa na miejscu profesjonalny rezydent. PO TRZECIE — KORZYSTAJ Z RABATÓW

Wybierając F!RST DEAL!, nie musisz wpłacać od razu całej kwoty za wybraną wycieczkę, a jedynie niewielką zaliczkę. Resztę należności uregulujesz 30 dni przed urlopem. Poza tym, wczesna rezerwacja to szansa na dodatkowe rabaty, jak choćby pobyt w hotelu dla pierwszego dziecka gratis (płacisz tylko za jego przelot i ubezpieczenie) lub kolejny 2-procentowy upust, jeśli byłeś wcześniej dwa razy na wakacjach z Grecosem. Co jeszcze daje Ci przedsprzedaż? Przede wszystkim gwarancję niezmienności ceny (za dodatkową opłatą zyskujesz pewność, że cena nie ulegnie zmianie mimo wzrostu kosztów transportu, lotniskowych lub zmiany kursu walut), a ponadto gwarancję najniższej ceny spośród takich samych ofert Grecosa (także w Last Minute) oraz w ogóle na rynku! Jednym słowem – z Grecosem w opcji F!RST DEAL! jest po prostu najtaniej! PO CZWARTE — WYBIERAJ SPOŚRÓD CZTERECH

Podział oferty Grecosa na konkretne grupy docelowe pozwoli Ci znaleźć wycieczkę idealną, co będzie wisienką na torcie przedsprzedażowych korzyści. ESCAPE to propozycja dla tych, którzy na wakacjach najbardziej cenią spokój i wypoczynek z dala od szlaków turystycznych. Na tę listę trafiły obiekty znajdujące się na uroczych wyspach oraz w mniej popularnych punktach kontynentalnej Grecji. Często są to prowadzone przez greckie rodziny klimatyczne hotele, aparthotele czy prywatne wille. Oferty z grupy DLA RODZIN zostały przygotowane specjalnie pod kątem rodzinnego wypoczynku.

SŁODKA UCIECZKA Chcesz „odciąć się” od świata w jakimś pięknym miejscu? Dzięki hotelom z segmentu ESCAPE z oferty Grecosa odpoczniesz z dala od tłumu turystów.

Maluchy nie będą się nudzić – baseny z brodzikami, zjeżdżalnie, place zabaw i aquaparki to gwarancja atrakcji przez cały pobyt. O wyjątkowe animacje dla dzieci zadba Klub Delfinki, a dla całych rodzin – Klub Opa! Grecos, działające w wybranych hotelach. Benefitów tego rozwiązania dopełnia formuła all inclusive. Jeśli marzysz o wypoczynku z ukochanym/ukochaną, koniecznie sprawdź ofertę WE DWOJE. Obiekty sklasyfikowane jako PLAŻOWY HIT to gwarancja bliskości plaży i romantycznych spacerów, pary ceniące miejskie nocne życie powinny szukać oznaczeń NIGHTLIFE, z kolei hasłem TYLKO DLA DOROSŁYCH są opatrzone hotele dla gości powyżej 16. roku życia. Cenisz luksus i wysokiej jakości serwis? Niezależnie od tego, czy wyjeżdżasz z grupą przyjaciół, całą rodziną, czy we dwoje, w ofercie PREMIUM czekają na Ciebie pięciogwiazdkowe obiekty z basenami, SPA, siłowniami czy aquaparkami. Możesz też liczyć na urozmaiconą ofertę gastronomiczną (w tym restauracje tematyczne i a’la carte), nad którą czuwają wykwalifikowani kucharze. Czyż to wszystko nie brzmi niesamowicie? Brzmi. I takie właśnie powinny być boskie wakacje. WIĘCEJ INFORMACJI NA GRECOS.PL ORAZ W BIURACH PODRÓŻY NA TERENIE CAŁEGO KRAJU

ESCAPE — SKIATHOS, HOTEL BELVEDERE****

2 8 D O O KO Ł A ŚW I ATA www.enterair.pl

KUCH

A KUCH

A NI

DZ I E J E Ż A B I C H U D E K

A KUCH

T: ANNA STRZESZEWSKA

Powszechne przypisywanie dań z żabich udek tylko do francuskiej kuchni to efekt legendy z XII wieku. Okazuje się, że na całym świecie jest tylu zwolenników jedzenia żab, że poważnie zagrożony jest cały ekosystem.

rzyczyną przyrządzenia żabich udek po raz pierwszy najprawdopodobniej była bieda, masowe zainteresowanie zyskały natomiast w chwili, gdy zakwalifikowano je do ryb i stały się alternatywą dla typowych posiłków mięsnych. Obecnie uchodzą za danie luksusowe, ale za tym określeniem kryje się zagrożenie wyginięciem co trzeciego gatunku żab na świecie.

KONTROWERSYJNY PRZYSMAK może być podany na różne sposoby.

PIERWSZE WZMIANKI

Ostatnie znaleziska, które dowodzą pojawienia się żabich udek w jadłospisie człowieka, datowane są w przedziale między 7596 a 6250 r. p.n.e., a odkryte zostały na obecnych terenach słynnego Stonehenge w Wielkiej Brytanii. Kolejne wzmianki wskazujące na występowanie tego przysmaku w kuchni chińskiej pojawiają się w pierwszym wieku naszej ery, a potem dopiero w XII wieku. To z tego okresu pochodzi słynna legenda, która na zawsze wpisuje żaby

OBSERWUJ NAS NA INSTAGRAMIE/ FLYENTERAIR

D O O KO Ł A ŚW I ATA www.enterair.pl

do kuchni francuskiej. Głosi ona, że francuscy mnisi, przymuszeni do diety bezmięsnej, przebiegle sklasyfikowali żaby jako ryby. Od tego momentu rozpoczęła się masowa kultura jedzenia ich udek, gdyż chłopi, którzy uznawali przedstawicieli kościoła za wzór, także zaczęli je jeść zamiast mięsa. W taki sposób zapoczątkowano mroczny czas dla żab i wielką sławę francuskich upodobań.

ZAGROŻENIE EKOSYSTEMU

Obecnie Francja to niestety nie jedyny kraj gustujący w żabich udkach. Są one popularnym daniem także w wielu innych państwach na całym świecie. Według śledztwa przeprowadzonego przez dziennikarzy „The Guardian” nikt nie kontroluje połowów żab żyjących dziko ani we Francji, ani w Indonezji, ani w żadnym innym miejscu na świecie. Oficjalnie podaje się, że rocznie zjadanych jest miliard żabich udek. Jednak dochodzenie reporterów wykazuje, że liczba ta jest minimum dwa razy większa. Oznacza to zapotrzebowanie na trzy miliony żab dziennie! Nieznane są także proporcje pochodzenia płazów, ale szacuje się, że ponad połowa dostarczana jest z nielegalnych źródeł. Natomiast hodowanie żab okazuje się bardzo trudne. W sztucznym środowisku są one podatne na choroby, a jeśli wydostałyby się z hodowli, stanowiłyby zagrożenie dla tych dziko żyjących. Naukowcy ostrzegają, że

ZAKAZY POŁOWÓW

Po II wojnie światowej, na skutek gwałtownego wzrostu połowów, wyginęły całe lokalne populacje żab w Rumunii. O mało nie doszło do tego również w innych krajach, dlatego w 1992 roku Francja na stałe wprowadziła zakaz połowów, pod groźbą kary do 10 tys. euro. Podobne restrykcje istnieją w wielu innych państwach, w tym w Polsce. Obecnie głównym importerem żab jest Indonezja. Przez kilka lat był nim Bangladesz, ale tu także w porę zakazano połowów – władze dostrzegły, że wraz z odłowami żab gwałtownie wzrasta problem z owadami, z którymi walka jest dużo kosztowniejsza niż przychód z importu płazów. Niestety rosnące zapotrzebowanie na żabie udka i wzrost ich cen skupu zachęcają kłusowników do dalszych łowów, a kary w stosunku do zysków nie są ich w stanie skutecznie powstrzymać.

ŻABIE UDKA są obecne również w kuchni chińskiej.

sytuacja jest krytyczna i bez podjęcia kategorycznych i natychmiastowych kroków żaby wyginą. A w związku z tym, że są kluczowym składnikiem ekosystemu – następstwa mogą być opłakane w skutkach. Może więc lepiej zastanowić się, czy nie można się obejść bez kosztowania tego przysmaku?

D oo ko ł a świata www.enterair.pl

O B AC Z

WA R YĆ

Z TO

O B AC Z

WA R T YĆ

SY M B O L BA R C E LO N Y T: DOROTA WAWER

Imponująca, fantastyczna, kiczowata... Opinii o słynnej katerze w Barcelonie jest wiele. Na pewno jednak warto zobaczyć tę niezwykłą budowlę na własne oczy.

gromna, secesyjna katedra to symbol stolicy Katalonii. Zaprojektował ją Antoni Gaudi, artysta i wizjoner, który na przełomie XIX i XX wieku zmienił oblicze Barcelony. Stworzone przez niego budowle stanowiły bowiem zupełnie nową jakość w architekturze miasta. Choć w chwili powstania budziły wiele kontrowersji i nie zawsze uważano je za piękne, dziś są główną atrakcją stolicy Katalonii i co roku przyciągają miliony turystów z całego świata.

Sagrada Familia to najważniejsze z dzieł Gaudiego. Monumentalna, bogato zdobiona katedra nikogo nie pozostawia obojętnym. Jedni uważają ją za arcydzieło, inni za architektoniczny kicz. Jedno jest pewne – każdy, kto odwiedza Barcelonę, pierwsze kroki kieruje właśnie do tej niezwykłej świątyni i jej widok na każdym robi ogromne wrażenie. ROZMIAR XL ZNAJDŹ NAS NA FACEBOOKU/ ENTERAIR

Po pierwsze Sagrada ma imponujące rozmiary. Budowla jest długa na 95 i szeroka na 60 metrów. Najwyższa ukończona wieża ma 120 metrów wysokości (by się na nią wspiąć, trzeba pokonać 400 schodów). Podobno wnętrze kościoła może pomieścić jednocześnie aż 13 tysięcy osób!

D oo ko ł a świata www.enterair.pl

Aby obejrzeć dokładnie katedrę, trzeba poświęcić na to co najmniej kilka godzin. NIEPOWTARZALNY STYL

Po drugie styl Gaudiego jest jedyny w swoim rodzaju. Sagrada z każdej strony wygląda inaczej. Bogactwo i różnorodność form przyprawiają o zawrót głowy. Secesja i modernizm. Przepych i skromność. Światło i cień. Fasady, portale, wieże, ołtarze, witraże, zdobienia – wszystko tu nawiązuje do natury. Podobnie jak w przyrodzie, większość elementów nie ma linii ani kątów prostych. Podpierające strop kolumny przypominają las wielkich drzew, a promienie słońca wpadające do środka przez witrażowe okna sprawiają, że wygląd i klimat świątyni zmienia się w zależności od pory dnia. NIEZWYKŁA HISTORIA

Po trzecie Sagrada Familia ma niezwykłą historię. Budowa bazyliki rozpoczęła się w 1882 roku. Gaudi pracował nad nią aż 40 lat. Jego początkowa wizja świątyni wciąż się zmieniała. Tworzył na placu budowy, obserwując rodzące się

ŚWIATŁO wpadające przez witrażowe okna maluje w katedrze niesamowite pejzaże.

kształty, modyfikując pierwotne projekty i nieustannie poszukując nowych rozwiązań. Sagrada była dziełem jego życia. Projektem do tego stopnia autorskim, że gdy w 1926 roku architekt zginął pod kołami tramwaju, nikt nie był w stanie poprowadzić budowy tak jak on. Dopiero kilka lat później wznowiono prace nad świątynią. Niestety w czasie hiszpańskiej wojny domowej część projektów Gaudiego została zniszczona. Od tej pory kontynuatorzy dzieła mistrza radzą sobie sami. Budowa wciąż trwa. Przewiduje się, że zostanie zakończona w 2026 roku, w setną rocznicę śmierci Gaudiego.

WARTO WIEDZIEĆ Sagrada Familia to najbardziej oblegany przez turystów zabytek w Barcelonie. Aby się do niej dostać, trzeba stanąć w długiej kolejce do kasy. Można tego uniknąć, kupując bilety na stronie internetowej obiektu: www.sagradafamilia.cat.

wywiad numeru www.enterair.pl

O P S I E , K TÓ RY J E Ź DZ I Ł WS Z Ę DZ I E T: KATARZYNA KOPEĆ

Czytaliście o psie, który jeździł koleją? Czas poznać Snupka, który jeździł już wszystkim i wszędzie. Zawitał do 36 krajów na 5 kontynentach. Przepłynął ponad 3200 mil morskich, przekraczając Ocean Atlantycki z Maroko do Brazylii, a także rzekę Amazonkę. Przejechał ponad 50 tys. kilometrów, z czego 40 tys. autostopem. Od 4 sierpnia 2017 roku jest w podróży dookoła świata wraz ze swoimi państwem — Izą i Piotrem Miklaszewskimi.

PRZYZNAM, ŻE DO ROZMOWY Z WAMI ZACHĘCIŁ MNIE WASZ KOMPAN, Z KTÓRYM DZIELICIE WYGODY I NIEWYGODY, NIEZLICZONE KILOMETRY I WIELOKROTNE ZACHWYTY. SNUPEK, BO O NIM MOWA, JEST ABSOLUTNIE WYJĄTKOWY. JAK ZNAJDUJE SIĘ TAKIEGO PRZYJACIELA?

Ta kiego przyjaciela się nie znaj duj e. Przyjaciela i przyjaźń się tworzy. Nic w życiu nie przychodzi samo. Owszem zdarzają się pewne okazje, ale od nas zależy, czy je dostrzeżemy, a następnie wykorzystamy. Gdy adoptowaliśmy Snupka ze schroniska, mogliśmy stać się kolejnymi osobami, które mają psa i marudzą, że nie da się z nim czegoś tam robić. Zamiast tego, nasze pierwsze pytania na rozmowach kwalifikacyjnych w pracy brzmiały, czy możemy przychodzić do niej z psem. Spacery wykorzystywaliśmy jako mobilizację do spędzenia czasu na świeżym powietrzu, do odrywania się od codzienności i relaksu psychicznego, by ostatecznie... stać się prekursorami psiego podróżowania, czyli podróżowania dość wymagającego.

WULKAN MISTI W PERU, liczący sobie 5822 m n.p.m., to dotychczasowy rekord wysokości Snupka.

SNUPEK JEST CHYBA TAKIM CZWORONOŻNYM DOWODEM NA TO, ŻE JEŚLI DA SIĘ KOMUŚ DRUGĄ SZANSĘ, TO MOŻE ONA ODMIENIĆ ŻYCIE?

Snupek mocno zapracował na swoją drugą szansę. Przeszliśmy całe warszawskie schronisko „Na Paluchu”, gdzie w tamtych czasach było w nim ponad 2 tysiące psów. Jedynie dwa przykuły naszą uwagę, ale tylko Snupek tak bardzo ucieszył się na nasz widok. Robił wszystko, by nawiązać z nami kontakt. Zachowywał się tak, jak te wszystkie schroniskowe psy w bajkach i filmach, kiedy próbują zwrócić na siebie uwagę. Może to tylko nasza wyobraźnia, a może jednak psy mają ten ukryty szósty zmysł i on wiedział, że będziemy do siebie pasować. Snupek stracił dom, ale zrobił swoje i trafił na nas. My także potrzebowaliśmy ratunku. Chociaż nie pasowały nam schematy narzucane przez społeczeństwo, to nie wiedzieliśmy, jak wyrwać się z ich niewolnictwa, konsumpcjonizmu, życia według nie zawsze akceptowanych przez nas reguł. Byliśmy zagubieni w tym, że robimy rzeczy, które nawet lubimy, ale to było jednak za mało. Snupek stał się bodźcem do zmian... Więc, kto komu dał drugą szansę? PODRÓŻE Z PSEM WYMAGAJĄ CHYBA BARDZO DUŻO FORMALNOŚCI? CO TRZEBA WIEDZIEĆ, ABY PODJĄĆ ŚWIADOMĄ DECYZJĘ O WYPRAWACH ZE SWOIM PUPILEM?

OBSERWUJ NAS NA INSTAGRAMIE/ FLYENTERAIR

Formalności nie jest jakoś dużo więcej. Pierwszy wyjazd i ich dopełnianie może faktycznie wydawać się dość skomplikowane i wieloetapowe. Ale gdy już zrobimy ten pierwszy raz, to odkryjemy, że następne są już

wywiad numeru www.enterair.pl

tylko odtwarzaniem tego samego. Procedura w niemal większości krajów świata jest identyczna, trzeba jedynie odnaleźć równoznaczne polskie instytucje, ale w tym pomoże każdy dobry lokalny weterynarz. Wszystko możemy załatwić w jeden dzień, oprócz badania zwanego miareczkowaniem, ale je robi się raz na całe życie psa. W UE jest jeszcze łatwiej, bo wystarczy paszport. Ale po szczegóły odsyłamy na naszą stronę www.podrozezpazurem.pl. Aby podjąć świadomą decyzję o wyprawie ze swoim psem, trzeba go rozumieć i zgodzić się z tym, że będzie inaczej niż bez niego. Nie da się bowiem przygotować na wszystko, lepiej więc nauczyć się być spokojnym i na bieżąco umieć działać... Inaczej będzie wyglądała eskapada z dużym psem, inaczej z małym, puchatym czy z krótką sierścią. I co chcemy zauważyć, podróż z dużym czworonogiem wcale nie musi być trudniejsza. SNUPEK JEST UROCZY. NA ZDJĘCIACH PREZENTUJE SIĘ JAK PSI MODEL I ROZTAPIA SERCA OGLĄDAJĄCYCH. A JAK JEST W PODRÓŻY? CZY ZJEDNUJE SOBIE I WAM PRZYJACIÓŁ?

Snupek często ratował naszą wyprawę... Pies to idealny kompan, bo jest wiecznie zadowolony, radosny, zawsze gotowy do działania i pełen energii (z wyjątkiem potwornych upałów). Jest świetnym pomostem

SNUPEK, jak na prawdziwego podróżnika przystało, przygotowany jest na każdą pogodę.

w relacjach z obcymi osobami. Gdy ludzie go widzą, znikają wszystkie bariery językowe, kulturowe i nieśmiałości, a także społeczne – podchodzą do nas ludzie biedni i prości, a także ci z milionami na koncie. Lokalni od razu traktują nas lepiej niż przeciętnych turystów. Są bardziej życzliwi, otwarci i ciekawi. Wiele osób poznało nas tylko przez niego, np. para francuskich żeglarzy, która musiała usłyszeć pewną smutną historię, jaka się nam przytrafiła. Zaproponowali

wywiad numeru www.enterair.pl

nam darmowy pobyt na ich łódce przez ponad miesiąc. Ludzie często zatrzymywali się, aby nas podwieźć tylko dlatego, że mamy psa, bo inaczej nie zaufaliby nam. Wzrasta też nasze bezpieczeństwo, bo jesteśmy traktowani jako osoby bardziej lokalne – większość myśli, że musimy mieszkać dłużej w jakimś kraju, skoro mamy czworonoga (przecież standardowy turysta nie podróżuje z psem). Jego obecność odstrasza także wielu złych ludzi. Zarówno kieszonkowców, jak i bardziej groźnych „gości”.

PODRÓŻE Z PSEM nie muszą być trudne, są po prostu inne.

WASZE PODRÓŻE TO RÓWNIEŻ CHĘĆ POMOCY I ZMIANY ŚWIATA NA LEPSZE. PROWADZONE PRZEZ WAS AKCJE SPOŁECZNE MAJĄ NA CELU POPRAWĘ ŻYCIA ZWIERZĄT W RÓŻNYCH ZAKĄTKACH ZIEMI. CO JUŻ UDAŁO SIĘ ZREALIZOWAĆ, A CO JEST JESZCZE W PLANACH?

KAŻDEMU ZDARZAJĄ SIĘ LEPSZE I GORSZE DNI. CZY SNUPEK DAJE WAM OD CZASU DO CZASU „POPALIĆ”?

Gdy zaprasza nas ktoś do swojego domu – na nocleg, obiad czy prysznic – i mieszka tam kot albo pies, to Snupkowi zdarza się ich nie polubić. Czasem od razu jest niechętnie nastawiony. Nie jest wtedy agresywny, ale pomrukuje, gdy gospodarz próbuje go obwąchać albo się zbliży. Nawet jak Snupek się dogaduje z jakimś psem i kotem, to z racji tego, że spędzamy wspólnie 24 godziny na dobę już blisko 3 lata, często jest w centrum uwagi też ze strony osób trzecich, to stał się dość mocnym zazdrośnikiem. Ze względu na nieustanną zmianę miejsc bardzo szybko się zadomawia. Dlatego nie lubi, jak jakieś inne zwierzę jest darzone większym zainteresowaniem.

Gdy tylko ktoś pogłaszcze innego psa, Snupek od razu musi podbiec i też dostać głaski. Czasem wpada w szał ze szczęścia w nie do końca dobrych momentach. Kiedyś z radości zaczął biegać po skalistym, stromym wybrzeżu w Turcji. Było tam pełno dziur i przepaść aż do wody. No i Snupek przeskoczył sobie ot tak, nad jedną z nich, a my prawie umarliśmy na zawał serca. Czasem z ekscytacji szczeka głośno tam, gdzie nie do końca powinien, i bywa nieznośny. Pierwszego dnia w drodze, w autobusie czy samochodzie, nie może usiedzieć i roznosi go energia. Drugiego dnia już wraca do normy.

ZNAJDŹ NAS NA FACEBOOKU/ ENTERAIR

Chcemy nieść światełko dobra na świecie. Staramy się to robić głównie poprzez nasze artykuły, w których poruszamy wiele trudnych tematów, często daleko odbiegających od tematyki psiej i podróżniczej. Pokazujemy, jak dużo zła wielu z nas robi całkowicie nieświadomie, swoimi najprostszymi, codziennymi decyzjami i ignorancją. Ale robimy to też pośrednio, samoczynnie. Mnóstwo ludzi, jak zobaczyło Snupka – czystego, wychowanego, reagującego na komendy i przyjaznego – to zmieniło swój sposób patrzenia na psy. Naszym największym osiągnięciem jest chyba zorganizowanie akcji kastracji i sterylizacji psów bezpańskich i na wpółbezpańskich w miasteczku Lanquin w Gwatemali. Nagłośniliśmy też sprawę bestialskiego traktowania oraz wykorzystywania psów ras Galgo i Podenco w Hiszpanii. Stworzyliśmy ponadto komiks dla dzieci. Chcemy dzięki niemu edukować i inspirować do poszanowania natury, środowiska, zwierząt dzikich, domowych i hodowlanych, a także różnic kulturowych na świecie. Komiks jest pewnego rodzaju wprowadzeniem i rekonesansem do kolejnego naszego planu – stworzenia bajki animowanej. WŁAŚCIWIE ŻYJECIE W CIĄGŁEJ PODRÓŻY. CZY MACIE JAKIŚ PLAN B NA CZAS, GDY JUŻ ZOBACZYCIE CAŁY ŚWIAT?

W ciągu tych wszystkich podróży odkryliśmy, że w nich nie chodzi o zobaczenie kolejnych pięknych miejsc. Przynajmniej nie tylko o to – one są jedynie punktem kontrolnym, dodatkiem. Chodzi o to, by każdego dnia coś się działo i żeby lekcje z tego płynące przenieść na wszystkie aspekty życia. To nie muszą być same przyjemności i ekstremalnie ciekawe przygody. Czasem to są poważne trudności i problemy, a czasem zwykłe czynności. W ciągu kilkunastu miesięcy doświadczyliśmy więcej, niż wiele osób doświadczy przez całe swoje życie. To wszystko buduje nasze doświadczenie i wymusza rozważania, których normalnie nigdy byśmy nie rozpoczęli. Podróżowanie pokazuje też istnienie dużej liczby alternatyw. Wiele osób nie widzi żadnej innej opcji życia i rzeczywistości, niż utarty schemat funkcjonujący w ich najbliższym otoczeniu. Tymczasem istnieje mnóstwo innych żyć, innych rzeczywistości, wartości i możliwości ich odkrywania. Najtrudniejszy jest tylko pierwszy krok.

wywiad numeru www.enterair.pl

IZA I PIOTR MIKLASZEWSCY są autorami komiksu inspirowanego przygodami ich podopiecznego.

Gdy już go zrobimy, odkrywamy, że nie ma tej właściwej i tej złej drogi życia. Mówiąc krótko – nie wiemy jeszcze, jakie są nasze plany. Chcemy wrócić do Polski i wykorzystać te wszystkie doświadczenia do czynienia dobra. No i, tak jak wspomnieliśmy wcześniej, chcemy zrobić bajkę, animację komputerową o nas, o naszych przygodach. Na razie powstał komiks, do lektury którego serdecznie zapraszamy. DZIĘKUJĘ ZA ROZMOWĘ.

3 8 D E ST Y N AC J E www.enterair.pl

Sprawdź ofertę biletów indywidualnych na www.enterair.pl

BILETY JUŻ OD 149 PLN!

D E ST Y N AC J E www.enterair.pl

DOKĄD LATAMY – OFERTA STANDARDOWA KIERUNKI CAŁOROCZNE: HISZPANIA, WYSPY KANARYJSKIE FUERTEVENTURA, GRAN CANARIA, LANZAROTE, TENERYFA PORTUGALIA FUNCHAL, MADERA TURCJA ANTALYA ZEA RAS AL KHAIMAH EGIPT HURGHADA, MARSA ALAM KENIA MOMBASA IZRAEL TEL-AWIW

NASZE BAZY:

WYSPY ZIELONEGO PRZYLĄDKA SAL REI MAROKO AGADIR

KIERUNKI LETNIE: GRECJA ATENY, CHANIA, HERAKLION, KORFU, KOS, MITYLENA, PATRAS, RODOS, SAMOS, ZAKYNTHOS PORTUGALIA FARO, MADERA HISZPANIA ALMERIA, BARCELONA, GIRONA, IBIZA, MAJORKA, MALAGA, MINORKA, REUS, SEWIL-

KATOWICE

WROCŁAW

POZNAŃ

LONDYN

WARSZAWA

PARYŻ

LA WŁOCHY KATANIA, LAMEZIA TERME, NEAPOL, OLBIA, PALERMO CYPR LARNAKA CHORWACJA DUBROWNIK BUŁGARIA BURGAS, WARNA CZARNOGÓRA PODGORICA ALBANIA TIRANA

KIERUNKI ZIMOWE: FINLANDIA ENONTEKIÖ, ROVANIEMI

SZWECJA PAJALA BUŁGARIA SOFIA FRANCJA CHAMBÉRY SRI LANKA KOLOMBO ZANZIBAR ZEA FUJAIRAH WŁOCHY WERONA GAMBIA BANJUL

40 N O TO L EC I M Y www.enterair.pl

Bezpieczeństwo i komfort pasażerów są dla nas priorytetem, dlatego unowocześniamy naszą flotę i zatrudniamy najlepszy personel.

URZĄDZENIA ELEKTRONICZNE

PODCZAS LOTU MOŻNA KORZYSTAĆ Z:

PRZED CZYM NALEŻY SIĘ POWSTRZYMAĆ PO WEJŚCIU NA POKŁAD SAMOLOTU?

Ze względów bezpieczeństwa wszystkie urządzenia elektroniczne, zwłaszcza telefony komórkowe, należy wyłączyć na czas startu i lądowania samolotu do momentu wyłączenia/ włączenia sygnalizacji „ZAPIĄĆ PASY”.

 l aptopów z wyłączoną funkcją WLAN/Wi-Fi,  u rządzeń typu iPad z wyłączoną funkcją WLAN/Wi-Fi,  e lektronicznych gier, MP3, odtwarzaczy DVD oraz CD,  t elefonów i tabletów w trybie samolotowym.

PALENIE

ALKOHOL

Palenie na pokładzie samolotu jest surowo zabronione. Dotyczy to również papierosów elektronicznych, gdyż aktualne przepisy nie rozróżniają rodzaju papierosów.

Jeśli mamy ochotę napić się alkoholu w samolocie linii Enter Air, możemy skorzystać z dostępnej na pokładzie oferty sky baru (patrz MENU str. 43). Spożywanie alkoholi własnych – zakupionych w strefie wolnocłowej na lotnisku oraz z oferty sprzedażowej na pokładzie samolotów Enter Air – jest zabronione. Z uwagi na bezpieczeństwo pasażerów załoga może odmówić sprzedaży alkoholu osobom nietrzeźwym oraz niepełnoletnim.

Telefony komórkowe muszą być wyłączone podczas startu i lądowania. Ze względu na Rozporządzenie o ochronie danych osobowych (RODO) obowiązuje zakaz filmowania, a także fotografowania załogi samolotów linii Enter Air.

Uprzejmie informujemy, że zgodnie z przepisami sanitarnymi obowiązującymi w niektórych krajach, do których wykonujemy operacje, samoloty Enter Air poddawane są okresowej dezynfekcji mającej na celu uniemożliwienie rozprzestrzeniania się chorób tropikalnych. Do dezynfekcji stosowane są substancje zgodne z zaleceniami WHO, zawierające nietoksyczny i nieszkodliwy dla ludzi oraz ssaków środek mający w składzie 2% roztwór d-phenothrin.

W I TA M Y N A P O K Ł A DZ I E

N O TO L E C I M Y www.enterair.pl

N AS Z A F LOTA Obecnie nasza flota liczy 24 samoloty Boeing typu B737, które należą do najpopularniejszych maszyn używanych na trasach turystycznych.

BOEING 737-800 SP-ENQ SP-ENR SP-ENT

SP-ENU SP-ENV SP-ENW

SP-ENX SP-ESC SP-ESD

SP-ENZ SP-ENO SP-ENP

SP-ENG SP-ENL SP-ENM

SP-ENN SP-ESA SP-ESB

SP-ESE SP-ESF SP-ESG

SP-ESH

BOEING 737-MAX SP-EXA SP-EXB

CZY WIESZ, ŻE... Boeing 737 to najpopularniejszy na świecie wąskokadłubowy samolot pasażerski średniego zasięgu? Produkowany jest w USA od 1967 roku. Od tego czasu sprzedano 11 160 maszyn! Średnio co 5 sekund gdzieś na świecie startuje jedna z nich.

Maksymalna masa startowa Boeinga 737-800 wynosi 79 010 kilogramów? Pojedynczy samolot składa się z 367 000 części i 58 kilometrów wiązek elektrycznych, a na jego pomalowanie trzeba zużyć ponad 180 litrów specjalnej farby.

Jedna opona do Boeinga 737 kosztuje około 7000 dolarów, a kompletne koło (opona + felga) – 15 000 dolarów? Trzeba je zmieniać średnio co 150–200 lądowań. Wbrew pozorom najbardziej zużywają się nie podczas lądowania, lecz w trakcie kołowania.

Paliwo lotnicze to nafta, ale bardzo dokładnie oczyszczona z parafiny. Musi ona zachować płynność w bardzo niskich temperaturach, tj. do –550C na wysokości przelotowej, i nie zamarzać w samolotach parkujących na lotniskach syberyjskich.

CO ZROBIĆ, BY PODRÓŻ MINĘŁA NAM KOMFORTOWO?

Pijmy dużo wody. Pomoże nam ona ugasić pragnienie, ale także orzeźwi w razie złego samopoczucia i objawów choroby lokomocyjnej.

Wykonujmy proste ćwiczenia, które pozwalają pobudzić krążenie krwi oraz uniknąć skurczów mięśni i bólów kręgosłupa.

Nie przeszkadzajmy innym pasażerom w podróży zbyt głośnym zachowaniem.

Ostrożnie otwierajmy półki. Wyjmując swoje rzeczy, uważajmy, żeby nie zrzucić komuś na głowę innych bagaży.

Nie siadajmy na podłokietnikach i stolikach oraz nie pozwalajmy innym (np. dzieciom) na niewłaściwe korzystanie z nich.

Jeśli podczas startu i lądowania czujemy, że zatykają nam się uszy na skutek zmian wysokości i ciśnienia, często przełykajmy ślinę lub żujmy gumę.

Przed wylotem kupmy zatyczki do uszu. Częstym powodem zmęczenia jest hałas, który panuje w samolocie.

PA ŃSTWA ZD ROW IE PRZED E WSZYSTKIM Szanowni Państwo! Cieszymy się, że to nasz przewoźnik został obdarzony zaufaniem zarówno pasażerów, jak i biur podróży. Pragniemy zaznaczyć, że każdy rejs odbywa się przy zachowaniu najwyższych standardów bezpieczeństwa. Poprzez wprowadzenie nowych procedur i zabezpieczeń jesteśmy w stanie zapewnić Państwu pewną i niezawodną ochronę. Kabina pasażerska odkażana jest przed każdym rejsem, bez wyjątków. Z niezwykłą szczegółowością dezynfekowane są fotele, podłokietniki, panele nad Państwa głowami, a także półki bagażowe i toalety. Dezynfekcji podlegają również przestrzenie, z którymi mieli styczność nie tylko pasażerowie, ale również pracownicy lotniska oraz nasze załogi. Dokładnie czyszczony jest luk bagażowy, miejsca pracy Personelu Pokładowego i kokpit. Za filtrowanie powietrza w kabinie odpowiedzialne są filtry HEPA. To dzięki tej nowoczesnej technologii wymiana powietrza następuje aż co 2–3 minuty, gwarantując tym samym usunięcie 99,9 % cząstek stałych, w tym wirusów i bakterii. W trosce o jakość Państwa podróży uprzejmie prosimy o wykonywanie poleceń Personelu Pokładowego. To nasze dzielne załogi będą bezpośrednio dbać o Państwa komfort, ale przede wszystkim o bezpieczeństwo dzisiejszego lotu – proszę pamiętać, że stewardessy i stewardzi są do Państwa dyspozycji w razie jakichkolwiek niepewności. Dodatkowo informujemy, że w naszej ofercie sprzedaży pokładowej znajduje się zestaw żeli dezynfekujących, zawierający 5 saszetek po 3 ml, oraz maseczki ochronne sprzedawane osobno.

6 00 ZŁ

5 szt.

5 00 ZŁ

1 szt.

MENU www.enterair.pl

Menu pokładowe

N A P OJ E G O R ĄC E 1 . K AWA N E S C A F É G O L D 2 . H E R B ATA D I L M A H 3. M O K AT E C A P P U CC I N O O SMAKU WA N I L I O W Y M 4. C Z E KO L A DA D EC O M O R R E N O L A F E S TA 1

6 00 ZŁ

1,5 €, 1,5 $

10. S O K POMARAŃCZOWY C A P PY | 3 3 0 M L 1 1 . S O K P O M I D O R O W Y C A P PY | 2 0 0 M L 12. W O DA N I EG A Z O WA N A KROPLA BESKIDU | 500 ML 1 3 . TO N I C KINLEY | 330 ML

6 00 ZŁ

1,5 €, 1,5 $

A KC E P T UJ E M Y P Ł AT N O Ś C I K A RTA M I

44 M E N U www.enterair.pl TERAZ DO

20%

A L KO H O L E

TANIEJ

1 . W Ó D K A ŻUBRÓWKA | 50 ML 2 . W Ó D K A Ż U B R Ó W K A BIAŁA | 50 ML 1

3 . P I W O Ż Y W I EC | 3 3 0 M L

00 ZŁ

8 00 ZŁ

2,0 €, 2,0 $

4. G I N HENDRICK'S | 50 ML 5 . M E TA X A 5 * | 5 0 M L 6 . W H I S K Y GRANT’S | 50 ML 7. W HISKY WILD TURKEY | 50 ML 4

12 00 ZŁ

10 00

12 00

ZŁ

2,5 €, 2,5 $

8 . W I N O C Z E R W O N E B A R E F O OT M E R LOT | 1 87 M L 9. W I N O B I A Ł E B A R E F O OT P I N OT G R I G I O | 1 87 M L 10. W I N O R Ó Ż O W E B A R E F O OT P I N K M O S C ATO | 1 87 M L

ZŁ

16 00 ZŁ

A KC E P T UJ E M Y P Ł AT N O Ś C I K A RTA M I

11. P R O S ECCO G A N C I A D.O.C . | 2 0 0 M L

ZŁ

3,0 €, 3,0 $

14 00 ZŁ

3,5 €, 3,5 $

MENU www.enterair.pl

P R Z E K ĄS K I 1 . Z ŁOT E M I S I E H A R I B O 2 . C R O I S S A N T Z C Z E KO L A DĄ 3. M&M'S 4. O R Z E S Z K I N I C N AC ' S 1

5. ORZESZKI ZIEMNE FELIX 6. SNICKERS 7. M A R S

8. TWIX 9. K I T K AT C H U N K Y 10. TO B L E R O N E 1 1 . Z U PA W I N I A RY R O S Ó Ł Z K U RY

1 2 . Z U PA W I N I A RY B A R S ZC Z C Z E R W O N Y

1 3 . Z U PA W I N I A RY ŻUREK 1 4. Z U PA W I N I A RY P O M I D O R O WA Z MAKARONEM

6 00 ZŁ

1,5 €, 1,5 $

15. N UTELLA & GO! K R U C H E PA LU S Z K I Z KREMEM 1 6 . C H I P SY P R I N G L E S SOUR CREAM & ONION 15

A KC E P T UJ E M Y P Ł AT N O Ś C I K A RTA M I

17. C H I P SY P R I N G L E S ORIGINAL

8 00 ZŁ

2,0 €, 2,0 $

46 M E N U www.enterair.pl

KANAPKI 1 . K A N A P K A Z S E R E M

Pełnoziarnista bułka z serem oraz warzywami

2 . K A N A P K A Z W Ę D L I N Ą Pełnoziarnista bułka z wędliną oraz warzywami

10 00 ZŁ

2,5 €, 2,5 $

3 . C I A B AT TA Z S E R E M Wyśmienita przekąska serwowana na ciepło

4. C I A B AT TA Z SALAMI I SEREM Pyszna przekąska podawana na ciepło

16 00 ZŁ

4,0 €, 4,0 $

DA N I A C I E P Ł E 5

DANIE WEGETARIAŃSKIE

5 . P I E R O G I Z M I Ę S E M Pożywna przekąska, podawana z okrasą, na ciepło

6 . P I E R O G I R U S K I E Pożywna przekąska, podawana z cebulką, na ciepło

7. N ALEŚNIKI Z SEREM I BRZOSKWINIAMI Smakowity deser podawany na ciepło

20 00 ZŁ

4,5 €, 5,0 $

7 8 . K U R C Z A K Z ZIEMNIAKAMI I FA S O L K Ą Pożywne danie serwowane na ciepło DANIE WEGETARIAŃSKIE

A KC E P T UJ E M Y P Ł AT N O Ś C I K A RTA M I

24 00 ZŁ

5,5 €, 6,0 $