Heat + NL 11 - 2025

STOOKLIJN

Natuurlijke warmte,

stijlvol geleverd door Amber

Onze nieuwste Lucht/water-warmtepomp ‘Amber’ is een esthetisch vormgegeven monoblock dat op geen enkel uitbouw of terras misstaat. Of het nu gaat om een nieuwbouwproject of een slimme renovatie, Amber maximaliseert comfort, zonder dat er kostbare binnenruimte verloren gaat.

• Monoblock warmtepomp met alleen buitendeel (+ regelmodule binnen)

• Gemakkelijk te installeren

• Verkrijgbaar in drie vermogens (6,5kW, 9,5kW en 12kW)

• Milieuvriendelijk koudemiddel (R290)/ geen F-gas certificering benodigd

• All-electric (ready): verwarmen, koelen en sanitair warm water

• Hoge aanvoertemperatuur tot wel 70°C mogelijk

• Combineerbaar met hoogwaardige voorraadvaten (staand, liggend en hangend)

• Fluisterstille werking

Duurzaamheid vormt de rode draad binnen de installatiesector

Karl Neyrinck

Voorzitter

Techlink Linking Techniques

Onze sector staat voor grote en belangrijke uitdagingen. Meer dan ooit is het van belang om elkaar te vinden in een sterk netwerk, om kennis te delen en samen oplossingen uit te bouwen. Onze beurs Install Day (zie pagina 6) bood hiervoor de ideale gelegenheid. Op vrijdag 17 oktober kwam opnieuw ons volledige Ecosysteem rond multifunctionele installaties samen op de beursvloer. Naast installateurs waren ook fabrikanten, distributeurs en bedrijven gespecialiseerd in onderhoud en energiebeheer aanwezig.

Duurzaamheid stond meer dan ooit centraal op de beurs. Wat ooit werd gezien als een opkomende trend, is inmiddels uitgegroeid tot een onvermijdelijke noodzaak. De installatiesector beseft dat er geen tijd meer te verliezen is en schakelt versneld over op duurzame oplossingen. Exposanten worden uitgedaagd om een compleet en toekomstgericht aanbod aan technische innovaties te bieden die bijdragen aan de energietransitie. Tegelijk moeten installateurs hun kennis en vaardigheden voortdurend aanscherpen om deze nieuwe technieken correct en efficiënt te kunnen toepassen.

Maar daarmee rijst ook een andere prangende vraag: hoe zorgen we voor voldoende vakmensen om al deze technologieën in het (installatie)veld te realiseren? Techlink neemt haar rol op om jongeren zo vroeg mogelijk te enthousiasmeren voor de installatiesector via de online campagne Install Tomorrow. Dit jaar organiseerden we ook een fysiek event: Install Tomorrow Experience Day in Walibi waar we zo’n 2000 studenten en hun leerkrachten hebben verwelkomd om op een interactieve en inspirerende manier te laten kennismaken met onze attractieve sector. In 2026 willen we onze ambitie verdubbelen en verwelkomen we 2000 Franstalige studenten op donderdag 23 april en 2000 Nederlandstalige op vrijdag 24 april 2026.

Via ons magazine blijft Techlink haar leden informeren over de nieuwste duurzame technieken en sectorontwikkelingen. Ook volgend jaar blijven we inzetten op het delen van praktische informatie, trends en inzichten die u als professional helpen om niet alleen te blijven meedraaien in een veeleisende markt, maar er ook het verschil in te maken.

Veel leesplezier.

Nouvelle génération de pompes à chaleur air/eau Viessmann

+ nog efficiënter en eenvoudiger te installeren. + encore plus efficaces et plus simples à installer.

www.viessmann.be

6 ● Install Day

Install Day 2025 was opnieuw een groot succes. Het rechtstreekse contact tussen alle actoren – installateurs, fabrikanten en groothandels – uit ons Ecosysteem van multifunctionele installaties werd duidelijk gesmaakt. We danken alle exposanten en bezoekers voor deze geslaagde editie en zien u graag terug in 2026 voor een nieuwe editie.

22 ● Jonge Vlaamse

Aannemer

Tijdens het jaarlijkse Visiemoment van Embuild Vlaanderen is Lucas Robberechts, zaakvoerder en COO van EnergyKing, bekroond tot Jonge Vlaamse Aannemer 2025 voor de provincie Vlaams-Brabant. Tijd voor een gesprek met Lucas over zijn ondernemerschap en innovatie binnen de installatiesector. Lidbedrijf EnergyKing installeert slimme energieoplossingen.

56 ● Onderhoud van warmtepompen

Warmtepompen moeten onderhouden worden om optimale prestaties te behouden, hun levensduur te garanderen en het risico op storingen en lekken van koudemiddelen in de atmosfeer te beperken. In dit artikel komt een overzicht van de belangrijkste aandachtspunten bij het onderhoud van huishoudelijke luchtwaterwarmtepompen aan bod.

3 ● Edito: Duurzaamheid vormt de rode draad binnen de installatiesector

6 ● Install Day: Achtste editie

12 ● Actualiteit: Techlink Data Portal

14 ● Ledenwerking: Energieconcepten

16 ● Worldskills

18 ● Infosessie: Wat is bemiddelen en hoe start je ermee?

22 ● Lid in de kijker: EnergyKing

24 ● Wetgeving: BACS voor niet-residentiële gebouwen verplicht tegen eind 2025

26 ● Kort

Embuild

Kunstlaan 20, 1000 Brussel embuild.be

Verantwoordelijke Uitgever

Dirk De Wolf dirk.dewolf@techlink.be

Techlink vzw

Excelsiorlaan 91, 1930 Zaventem T. +32 2 720 40 80 info@techlink.be • www.techlink.be

28 ● FEST Congres

30 ● Studiedag: Brandwerende doorvoeringen

34 ● Bedrijfsbezoek

36 ● Event: CIB W062 Symposium

40 ● Onderwijs: De rol van de RTC’s

Warmtepompen

42 ● Het 18e warmtepompsymposium

46 ● Warmtepompen onder vuur

50 ● TECHLINK en VEKA in dialoog

52 ● Hoe beperk je het geluid van een warmtepomp?

56 ● Onderhoud van warmtepompen

Managing Director

Kris Van Dingenen kris.vandingenen@techlink.be

Publiciteit

Inge De Ridder T. +32 53 80 87 47 inge.deridder@techlink.be

Periodiciteit • Oplage

4x per jaar • 3000 Nederlandstalig, 2000 Franstalig

60 ● Een goed ingestelde stooklijn

62 ● PVT-panelen als alternatieve bron voor warmtepompen?

64 ● De uitdaging van warmtepompen bij renovatie

65 ● Klimaatregeling: Nieuwe certificatie koeltechnische handelingen

68 ● Wetgeving: EPC NR verplicht voor alle grote niet-residentiële gebouwen

70 ● Wetgeving: E-facturatie via Peppol

72 ● Het mobiliteitsbudget

74 ● Productnews

Proofreading

Sofie Lapière sofie.lapiere@techlink.be

Vertaling

André Verkaeren, Metaphrasis bvba

Vormgeving Nikka Cuypers nikka.cuypers@embuild.be

Drukwerk

Graphius

Install Day: Multitechnische expertise

én duurzaamheid

De achtste editie van Install Day vond op 17 oktober jongstleden plaats in Brussels Gate. Deze “hoogmis voor de installateur”, een initiatief van Techlink en praktisch mogelijk gemaakt door Embuild, blijft een niet te missen afspraak voor iedereen die iets met installatietechnieken in België te maken heeft. De resultaten spreken voor zich: er waren dit jaar ruim 5000 professionals.

Foto’s van ©Aurore Delsoir

De beurs brengt naar goede gewoonte installateurs, fabrikanten en groothandels samen en biedt een unieke gelegenheid om kennis te maken met de nieuwste producten, technieken, innovaties en software.

Grootste vakbeurs voor de installatiesector in België

Install Day 2025 verwelkomde dit jaar meer dan 5000 professionals en is daarmee nog altijd de grootste beurs voor onze sector in België. De blik is gericht op de duurzame en energiebesparende oplossingen. De meest recente oplossingen op het vlak van elektrotechniek, sanitair, verwarming, ventilatie, verlichting,

airconditioning, batterijen en meeten regeltechniek, maar ook energiemonitoring- en energiemanagementsystemen: ze vielen allemaal te ontdekken bij de 230 exposanten op de 15.000 m 2 grote vakbeurs.

Multitechniek

Op de beursvloer merken we dat de beroepen van elektricien en HVAC door de energietransitie steeds meer naar elkaar toe groeien. Wie kijkt naar de hedendaagse oplossingen bij groothandels en fabrikanten, ziet die evolutie bevestigd: door de overstap naar hernieuwbare energie raken de vakgebieden elektriciteit en HVAC steeds nauwer met elkaar verweven. Een warmtepomp is daar een duidelijk voorbeeld van: zowel de elektricien als

"Het

is duidelijk dat duurzaamheid niet langer een trend is, maar een vaste waarde. Mooi om te zien hoe fabrikanten en groothandels daarop inspelen."

ERIC PIERS, CEO VAN TECHLINK

de HVAC-installateur komt ermee in aanraking.

Steeds meer installateurs ontwikkelen zich dan ook tot multitechnici, met kennis van zowel warmtepompen als andere HVAC-oplossingen, die bovendien geïntegreerd moeten worden in energiemanagementsystemen. Tegelijk bewandelen traditionele verwarmingsinstallateurs en koeltechnici de omgekeerde weg: ook zij moeten zich verdiepen in elektriciteit en technische sturingen. Doen ze dat niet, dan dreigen ze aansluiting met de markt te verliezen.

Gebouwinstallaties worden steeds vaker multitechnisch. Denk aan de integratie van zonnepanelen, batterijen en laadpunten voor elektrische voertuigen. Ook systemen voor toegangscontrole, camerabewaking en inbraakbeveiliging groeien steeds meer naar elkaar toe. Die toenemende verwevenheid zorgt ervoor dat de nood aan onderlinge afstemming en interactie tussen installaties alsmaar groter wordt.

‘Wij geloven dan ook sterk in een Ecosysteem waarin fabrikanten, distributeurs, installateurs, onder-

Het Member Affairs Team (Bruno Van der Stappen, Dirk Baetens en Rudo Bonni) was verantwoordelijk voor het aanspreken van potentiële nieuwe leden aan de Techlink stand en het ondersteunen van onze bestaande leden. De Techlink folder over de ledenvoordelen werd geüpdatet.

houdsbedrijven en bedrijven actief in energieprestatiecontracten (EPC) samenwerken’, zegt CEO ERIC PIERS. ‘Samen kunnen zij de eindklant een totaaladvies bieden en zo bijdragen aan de installaties van morgen – installaties die multifunctioneel zijn en maximaal inzetten op hernieuwbare energie.’

Sterkere

installatiebedrijven dankzij kennis, gericht advies en een netwerk dat je vooruithelpt

Dankzij het unieke duo-lidmaatschap met Embuild sta je er nooit alleen voor. Je krijgt directe toegang tot advies, praktische tools, opleidingen en een netwerk dat deuren opent. Of je nu een zelfstandige bent, een KMO runt of een groter bouw- of installatiebedrijf leidt: Wij helpen je slimmer, sterker en met meer vertrouwen ondernemen.

Techlink: installeren doe je niet alleen! Je maakt deel uit van een krachtig Ecosysteem van multifunctionele installaties.

Dit jaar was er een actie met een krantje, waarin getuigenissen

Dirk De Wolf en Sofie Lapière (MarCom) toonden het Techlink krantje dat op Install Day werd uitgedeeld.

van Techlink leden – Vincent Vanderkimpen (VincEnergy), Grégory Valard (VALARD ELEC), Michiel Mentens (Energieconcepten) en Michel Verstraelen (IBS) – staan over de ledenvoordelen.

Innovatie en duurzaamheid

Duurzaamheid vormde opnieuw de groene draad doorheen het beursaanbod. ‘De vraag naar duurzame energie was nooit groter. Juist daarom is het cruciaal dat de installateur mee evolueert met dit verhaal’, zegt CAROLE METZMACKER, Marketing en Communication Manager bij Techlink.

‘Deze professionele beursdag gaf installateurs opnieuw de kans om zich in één dag tijd een duidelijk beeld te vormen van de nieuwste ontwikkelingen binnen de installatiesector’, vult

INGE DE RIDDER , Commercial Account Manager bij Techlink, aan. ‘Daarnaast bood het ook de ideale gelegenheid om bij te praten met collega’s en nieuwe contacten te leggen binnen de sector. Voor de exposanten was het dan weer een uitgelezen moment om zowel bestaande relaties te versterken als potentiële klanten te ontmoeten.’

Duurzaamheid is dé drijvende kracht achter de nieuwste innovaties in de HVAC-sector. Van baanbrekende warmtepomptechnologieën tot slimme ventilatiesystemen – elk product en elke oplossing was ontworpen met het oog op een groenere toekomst. Het was bijzonder inspirerend om te zien hoe de sector actief bijdraagt aan de energietransitie, met een sterke focus op het verlagen van de ecologische voetafdruk en het verhogen van de energie-efficiëntie in gebouwen.

‘De gesprekken die ik als redacteur voerde en de innovaties die ik zag op Install Day onderstreepten één duidelijke boodschap: de nood om te blijven investeren in duurzame, energie-efficiënte oplossingen is urgenter dan ooit. Oplossingen die niet alleen inspelen op de technische uitdagingen van vandaag, maar ook bijdragen aan een leefbare toekomst voor onze planeet en haar bewoners. Voor installateurs was dit hét moment om oplossingen van verschillende fabrikanten naast elkaar te vergelijken en zo de juiste keuzes te maken voor hun klanten’, zegt DIRK DE WOLF.

Hierna lichten we er enkele uit die onze aandacht trokken.

Kenniscentra waren aanwezig

Buildwise & Volta werden met een afgescheiden ruimte geïntegreerd in de Techlink stand.

BUILDWISE

Op de stand van Buildwise kon men vooral hun nieuwste technische demonstraties ontdekken:

Volta was verheugd om opnieuw deel te nemen en hun kennis te delen met de aanwezige elektriciens.

1Hydraulische ontkoppeling voor warmtepompen

Bij renovaties kan de aansluiting van een warmtepomp complex zijn, omdat deze niet werkt met dezelfde temperatuur- en debietregimes als oudere ketels. De demonstratieopstelling toont een doeltreffende oplossing: hydraulische ontkoppeling, die de integratie van warmtepompen in bestaande installaties vergemakkelijkt, terwijl hun prestaties en duurzaamheid behouden blijven. Dit concept, samen met andere mogelijke alternatieven, werd gepresenteerd en toegelicht door de adviseurs van Buildwise om de beste praktijken in renovatie in de verf te zetten.

2

Innovatieve filtratie voor ventilatie

Hoe behoud je een goede filtratie-efficiëntie, zelfs bij een hoge stofbelasting? Is het mogelijk om de vervangingsfrequentie van filters te verminderen, zonder in te boeten op deeltjesretentie en zonder een significante impact op het energieverbruik?

VOLTA

Op de beurs demonstreerde Volta “MaakjeMeterSlim.be”, een praktische website die toont hoe innovatieve producten samenwerken met de hoofdmeter van je elektrische installatie, ook wel EMS genaamd. EMS is de afkorting van “Energie Management Systeem” of “energiebeheersysteem”. Het is een app of een toestel dat u – in de meeste gevallen – aan een digitale meter aansluit. Een EMS denkt slim met u mee. Het kan observeren, analyseren en sturen. Met deze oplossingen kan je het elektriciteitsgebruik rationeler beheren, verbruik slimmer aansturen en de kosten voor jezelf of je klanten verminderen. Tijdens de beursprojectie konden de bezoekers de website zelf uitproberen. De adviseurs van Volta stonden klaar om vragen te beantwoorden en om de meerwaarde voor jouw dagelijkse praktijk toe te lichten. Install Day is de ideale gelegenheid om kennis te maken met toekomstgerichte oplossingen die je helpen het verschil te maken in efficiënt energiebeheer.

Install Tomorrow

Meer dan ooit zullen jongeren de toekomst bepalen en vormgeven. Deze jongere generatie werd in de kijker gezet door onze campagne Install Tomorrow – gericht op jongeren en hun ouders, om de technische

beroepen meer onder de aandacht te brengen – op de Techlink stand.

In de digitale campagne Install Tomorrow brengen we inspirerende verhalen en anekdotes tot leven via boeiende interviews, grappige quotes en sfeervolle foto’s recht vanop het terrein. Met deze campagne doen we twee belangrijke oproepen. Enerzijds hebben we dringend nood aan jong talent om de enorme renovatiegolf van de komende jaren waar te maken – het tekort aan arbeidskrachten is vandaag al voelbaar. Anderzijds willen we benadrukken dat onze sector letterlijk en figuurlijk de toekomst installeert. Denk aan warmtepompen, zonnepanelen, ventilatiesystemen en laadpalen: de technologie van morgen is er vandaag al.

We nodigen iedereen uit de campagne te volgen op Instagram en Tik Tok via @installtomorrow!

www.installday.be

een

APART EVENT VOOR SCHOLEN: INSTALL TOMORROW EXPERIENCE DAY

Net zoals vorig jaar was er geen apart programma voor scholen. Echter, dit jaar organiseerden we Install Tomorrow Experience Day in Walibi waar we zo’n 2000 studenten en hun leerkrachten hebben verwelkomd om op een interactieve en inspirerende manier te laten kennismaken met onze attractieve sector. In 2026 willen we onze ambitie verdubbelen en maar liefst 4000 studenten verwelkomen: 2000 Franstalige studenten op donderdag 23 april en 2000 Nederlandstalige op vrijdag 24 april 2026.

installtomorrow.be/nl/experience-day/

Het Techlinkteam kijkt nu al uit naar de volgende editie!

De “grijpmachine” zoals in

lunapark bevatte gepersonaliseerde gadgets: muts, onderbroek, bekers, multitool, … .

De vernieuwde evohome slimme zoneregeling

Optimaal comfort in elke kamer, eenvoudig gemaakt.

Nieuwe functies maken de evohome slimme zoneregeling nu nog slimmer. efficiënter. beter.

Toepasbaar op meer applicaties Geschikt voor vrijwel elk verwarmingsen koelsysteem.

Vereenvoudigde selectie Met het geoptimaliseerde assortiment is samenstellen en selecteren nu nog eenvoudiger.

Eenvoudige installatie

Begeleide configuratie helpt je stap voor stap bij het configureren en installeren.

Betrouwbare communicatie Verbeterde draadloze communicatie maakt over-the-air updates mogelijk.

Efficiënter. Beter.

Techlink Data Portal: de digitale snelweg voor betrouwbare productdata

Stel u voor dat u nooit meer tijd hoeft te verliezen met het zoeken naar de juiste productfiches of technische specificaties. Stel u voor dat groothandels en installateurs altijd toegang hebben tot actuele en betrouwbare data, rechtstreeks bij de fabrikant. Met het nieuwe Techlink Data Portal wordt dit geen verre droom, maar dagelijkse realiteit.

De elektrosector is volop in digitale transitie. Terwijl technologieën als slimme gebouwen, hernieuwbare energie en laadinfrastructuur steeds meer geïntegreerd raken, loopt de sector nog vaak vast op iets banaals: data. Productinformatie is versnipperd, vaak enkel beschikbaar in pdf’s of op websites, en zelden in een formaat dat rechtstreeks bruikbaar is in calculaties, offertes of bestekken. Het resultaat? Dubbel werk, fouten en inefficiëntie.

Het Techlink Data Portal wil die vicieuze cirkel doorbreken. Het is geen klassieke centrale databank, maar een gedistribueerde infrastructuur die werkt volgens de principes van da-

taspaces. Fabrikanten ontsluiten hun data in een eigen Suite, rechtstreeks vanuit hun PIM of ERP-systeem. Van daaruit stroomt de informatie automatisch naar de gebruikers in de keten: studiebureaus, installateurs, groothandels en aannemers. Zo blijft de fabrikant eigenaar van zijn data, maar wordt die wél op een gestandaardiseerde en bruikbare manier beschikbaar gesteld.

“Met onze Suite in het Techlink Data Portal ontsluiten we onze productdata volgens het principe van dataspaces,” vertelt LUCAS VAN ARDENNE , CEO bij Nedelko. “Zo behouden we de controle, terwijl onze data toch op een veilige en toekomstgerichte manier beschikbaar komt voor alle spelers in de keten. Dit verlaagt de werkdruk én opent deuren naar innovatieve toepassingen.”

Voor fabrikanten is dit een dubbele win. Enerzijds krijgen ze via het portaal een veel groter bereik: hun data belandt rechtstreeks in de software die de sector dagelijks gebruikt. Anderzijds bereidt het hen voor op de

toekomst. Europese wetgeving zoals de Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR) en de Construction Products Regulation (CPR) verplicht fabrikanten binnenkort om digitale Productpaspoorten te voorzien. Via het Techlink Data Portal kunnen zij daar vandaag al op inspelen.

Voor groothandels en installateurs betekent dit vooral betrouwbaarheid en efficiëntie. Nooit meer tijd verspillen aan het zoeken of dubbel invoeren van productdata. Calculaties worden sneller en correcter, offertes transparanter en bestellingen efficiënter. Ook voor compliance en duurzaamheid is dit een gamechanger: EPB-gegevens, EPD’s en certificaten zijn direct beschikbaar, zonder omwegen.

De elektrotechnische sector staat bovendien steeds meer onder druk om circulair en duurzaam te werken. Dat vergt een goede datastroom, niet alleen van technische en commerciële informatie, maar ook van circulaire en milieudata. Precies daarom maakt het portaal ook de koppeling met TechBiM, het standaardisatie-initiatief van Techlink voor BIM-content. Samen zorgen ze voor een digitale laag die alle soorten data – van geometrische info tot duurzaamheidsdata – toegankelijk en bruikbaar maakt in de dagelijkse praktijk.

'Niko, de Belgische marktleider in schakelmateriaal en smart home-oplossingen, ziet het Techlink Data Portaal als een belangrijke stap om zijn productdata up-to-date, kwaliteitsvol

en consistent te kunnen aanbieden. Door onze data centraal en betrouwbaar beschikbaar te maken, zorgen we ervoor dat onze partners steeds vlot toegang hebben tot de juiste en

complete informatie. Dit sluit naadloos aan bij de digitale evoluties in de bouwsector, waarin wij als marktleider mee richting geven en onze partners ondersteunen met efficiënte en toekomstgerichte oplossingen', zegt

DÉSIRÉE DE MAESSCHALCK , Marketing Director bij Niko.

Belangrijk is ook dat dit geen alleenstaand initiatief is. In België kadert het Techlink Data Portal in het project rond datapublicatie dat we lopen samen met Athumi, waarin afspraken en standaarden worden uitgewerkt voor de hele bouwsector. Op Europees niveau sluit het aan bij de bredere da-

tastrategie en het kader voor dataspaces.

Dat het portaal nu al tractie heeft, bewijzen de cijfers. Meer dan dertig fabrikanten hebben zich geëngageerd, en nieuwe aansluitingen volgen snel. De oproep is duidelijk: sluit u aan, als fabrikant of als gebruiker, en bouw mee aan een efficiëntere, slimmere en duurzamere toekomst.

MEER INFO? www.techlinkportal.be/ en data.techlinkportal.be

Via Techlink bouwen leden actief mee aan een krachtig netwerk van professionals

Ons Member Affairs team wil graag de leden onderling dichterbij elkaar brengen en zo ook de betrokkenheid verhogen. Het eerste aanspreekpunt daarbij is onze Account Manager Dirk Baetens voor Vlaanderen en Brussel. Heat+ ging samen met Dirk bij lidbedrijf Energieconcepten –installeert o.a. zonnepanelen, thuisbatterijen, warmtepompen, laadpalen, ventilatiesystemen, … zowel als losse technieken als totaalconcept – langs om door middel van een ledeninterview een beter inzicht te krijgen in de behoeften van onze leden, wat ons helpt om onze diensten te optimaliseren en te verbeteren.

Account Manager

Dirk Baetens ontmoet Michiel Mentens.

Bij Energieconcepten installeren ze o.a. laadoplossingen op maat – zowel bij particulieren als bedrijven.

Energieconcepten is sinds kort vertegenwoordigd in de het bestuur van Techlink Antwerpen. Via Techlink bouwen ze actief mee aan een krachtig netwerk van professionals. ‘We willen mensen blijven informeren en inspireren om voor duurzame energie te kiezen. Innovatie, opleiding en bewustmaking vormen de sleutelwoorden. De missie van Energieconcepten is glashelder: op een slimme manier gebruikmaken van de kracht van de natuur als energiebron. Groene energie is de toekomst’, benadrukt algemeen directeur MICHIEL MENTENS

Energieconcepten werd opgericht in 2005 in Arendonk en telt meer dan 20 medewerkers. Sinds 2017 is het bedrijf onderdeel van Groep Vanhout, wat garant staat voor stabiliteit en betrouwbaarheid. ‘Betrouwbaarheid is voor ons dan ook essentieel’, zegt Michiel Mentens. ‘We willen een partner zijn waarop klanten kunnen bouwen. Met innovatieve oplossingen en jarenlange technische expertise leveren we telkens weer maatwerk van hoge kwaliteit. Die dienstverlening breiden we graag verder uit, ook richting Zuid-Nederland. Zo hopen we nog meer mensen te inspireren om de stap te zetten naar duurzame energie.’

Kan u kort omschrijven wat jullie precies doen?

Onze studiedienst levert oplossingen voor elk (ver)bouwproject, zowel voor particulieren als kmo’s. Dat gaat van warmtepompen, airco’s en zonneboi-

“Maak als lid optimaal gebruik van ons sterk netwerk van professionals.”

DIRK BAETENS

lers tot thuisbatterijen, slimme sturingen en elektrische laadpalen. We realiseren onze projecten van losse technieken tot totaaloplossingen vaak in samenwerking met architecten, aannemers en projectontwikkelaars. De samenwerking met deze professionals willen we in de toekomst verder versterken.

Op welk recent project bent u trots?

Recent hebben we een koppel zestigers ondersteund bij een totaalrenovatie en het energiezuiniger maken van hun woning. Door onze kennis en ervaring konden we hen totaal ontzorgen. Wij regelen immers van A tot Z de installatie van alle technieken. Met alle voordelen voor de klant: hij/zij heeft één aanspreekpunt, alles wordt netjes gecoördineerd, de timings voor de installatie van de technieken worden goed perfect op elkaar afgestemd… Als de klant dan tevreden is met het resultaat en de manier waarop we daar gekomen zijn, dan geeft dat zeer veel voldoening.

Waarom bent u lid geworden van Techlink?

“Via Techlink stimuleren we kennisdeling en zetten we in op innovatie, opleiding en bewustmaking.”

MICHIEL MENTENS

Energieconcepten was al lid van Techlink voordat ik eind 2024 de rol van algemeen directeur op mij nam. Sinds mijn aanstelling heb ik een duidelijk overzicht over alle partners waarmee we samenwerken. Ik wil de banden met organisaties zoals Embuild en Techlink weer versterken en de samenwerking actief nieuw leven inblazen.

Voorheen was ik actief in de zorgsector, waar federaties een belangrijke rol spelen. Netwerken en het opbouwen van waardevolle contacten stonden daar centraal. Dat is iets wat ik ook nu in onze installatiesector als essentieel beschouw.

Wat verwacht u van Techlink? Wat zijn uw noden? Nu de klimaatproblemen steeds duidelijker worden, wil ik samen met

Tom Teunkens, een pionier in groene energie en de drijvende kracht binnen Energieconcepten, en ons enthousiaste team een verschil maken. We willen mensen blijven informeren en inspireren om voor duurzame energie te kiezen. Als actief lid van de technische sector willen we via dit engagement bijdragen aan de verdere groei van hernieuwbare energie in Vlaanderen.

Het is belangrijk dat ook Techlink haar installateurs verder actief ondersteunt in de overstap naar hernieuwbare energie. We kunnen dat doen door in te zetten op kennisdeling, opleiding en sterke netwerkevents.

Tot slot wil ik benadrukken dat de leden zelf ook een actieve rol kunnen spelen in het promoten van initiatieven. Denk maar aan de Install Tomorrow Experience Day, door deze onder de aandacht te brengen bij scholen in onze buurt.

Onze conclusie

Een sterk netwerk dat installateurs verbindt, versterkt en vooruithelpt, biedt veel meerwaarde voor alle partijen van ons Ecosysteem.

Installatiesector wil droom jong technisch talent realiseren en leerkracht meesturen naar Worldskills

Techlink reageerde op de noodkreet van Nelles Van Dijck. In november neemt hij deel aan de finale van Worldskills Belgium, dé vakwedstrijd voor technisch talent. Als hij wint, mag hij naar Worldskills in China voor het wereldkampioenschap. Er was niet voldoende budget voorzien voor begeleiders waardoor zijn leerkracht én mentor Koen Maes van VITO Hoogstraten niet mee kan. Dat ziet Nellesterecht - niet zitten, want het is een knap staaltje van teamwerk dat beiden ondertussen gerealiseerd hebben.

Campagne Install Tomorrow zet jongeren centraal

Techlink draagt het gezegde ‘Samen gaan we verder’ als federatie hoog in het vaandel en wil daarom graag het gevraagde budget vrijmaken dat Nelles samen met zijn leerkracht naar China zou kunnen afreizen.

Techlink als beroepsfederatie en Ecosysteem omvat niet alleen de (verwarmings)installateurs, maar ook de (verwarmings)distributeurs. Het is finaal die laatste groep (FESAH) binnen Techlink die de gevraagde middelen vrijmaakt.

‘Zonder enige discussie hebben wij onmiddellijk besloten om op de oproep van Nelles in te gaan, dat leek ons het minimum. Als nationale organisatie past deze ondersteuning ook in het kader van onze sensibiliseringscampagne Install Tomorrow (www.installtomorrow.be). Hiermee willen wij jong technisch talent in de spotlights zetten, om aan te tonen hoe aantrekkelijk en toekomstgericht onze sector wel is’, aldus Sven Machielsen, voorzitter van FESAH/TECHLINK.

Want ja, de toekomst die wordt vandaag geïnstalleerd… en het zijn deze jongeren die de energietransitie in het (installatie)veld zullen realiseren.

(Tech)link

‘Verder is leerkracht Koen Maes voor ons ook geen onbekende, wij hebben geregeld contact met hem gehad in het kader van Install Tomorrow Experience Day en zijn enthousiasme is iets wat ons is bijgebleven. Hij hield ons ook op geregelde momenten op de hoogte over de avonturen van Nelles en hemzelf in het Worldskills Belgium traject’, aldus Education & Skills Manager Wilfried De Greef van Techlink.

Wij zijn dan enorm blij om via deze weg ook de linken te kunnen versterken en wensen hen beiden alle succes toe in november.

Wilfried De Greef en Koen Maes op Install Day 2025.

Omdat in complexe situaties de “product”oplossing niet altijd voor de hand ligt, wordt een “service”-oplossing essentieel.

Wat is bemiddelen en hoe start je ermee?

Op 1 oktober organiseerde Embuild West-Vlaanderen en Techlink WestVlaanderen een infosessie over bemiddeling in bouwzaken. Conflicten binnen het bouwteam zijn tijdens een bouwproces helaas geen uitzondering. Vaak leiden ze tot langdurige en kostelijke juridische procedures, met een winnaar en een verliezer – terecht of niet. Nochtans bestaan er alternatieve manieren om geschillen op te lossen, die sneller, efficiënter én constructiever zijn. Tom Goossens en Bart Plevoets brachten de aanwezigen op de hoogte van wat bemiddeling is en hoe je eraan begint.

Zo’n 30-tal geïnteresseerde en geëngageerde leden waren aanwezig waaronder ook Pedro Pattyn en Jan Libeer, respectievelijk voorzitter en algemeen directeur van Embuild West-Vlaanderen.

We ontdekten samen met VERA DESAUW, voorzitter Techlink West-Vlaanderen en gedelegeerd bestuurder van Desauw NV, hoe bemiddeling werkt en hoe je er zelf mee aan de slag kunt. Zij kon enkel maar besluiten dat het echt de moeite loont om in het voorkomen van geschillen te investeren.

Bemiddeling in bouwzaken

‘Oplopende spanningen tussen mensen/organisaties monden geregeld uit in een conflict. De grote uitdaging is dan, ondanks het conflict, tóch te blijven communiceren, te blijven luisteren en samen te blijven zoeken naar wat de best mogelijke oplossing is. Professionele bemiddelaars kunnen daarbij helpen’, zegt TOM GOOSSENS Tom is een ervaren advocaat met meer dan dertig jaar praktijk aan de balie van Dendermonde. Hij is daarnaast al meer dan twaalf jaar erkend bemiddelaar, gespecialiseerd in burgerlijke en handelszaken.

‘Een bemiddelaar is iemand die tussen partijen met een conflict staat en hen begeleidt naar een gezamenlijke oplossing’, legt Goossens uit. ‘Hij behoudt een neutrale, overzichtelijke kijk op het geheel en stuurt het onderhandelingsproces volgens een vaste methodiek. Het doel is om de onderliggende belangen van alle betrokken partijen bloot te leggen. Die belangen kunnen

gedeeld, tegengesteld of van minder belang zijn voor een van de partijen. Het is aan de bemiddelaar om met al die belangen stap voor stap richting een gedragen akkoord te werken.

“Bruggen bouwen, in plaats van ze op te blazen.”

TOM GOOSSENS

Twee partijen in conflict zover krijgen dat ze samen tot een akkoord komen – als je erover nadenkt, lijkt dat bijna onmogelijk. Toch geven we nooit op. Een goede bemiddelaar blijft zich onvoorwaardelijk inzetten!’, aldus Goossens.

Electrifying solutions that make a sustainable future possible

Bij Rexel staan we voorop met krachtige oplossingen voor een duurzame toekomst, gedreven door innovatie en milieubewustzijn.

Onze grensverleggende oplossingen leiden naar een tijd waar hernieuwbare energie niet alleen een keuze is, maar een absolute noodzaak.

Waarom blijven hangen in het verleden als je de toekomst kunt omarmen? Laten we samen het pad naar duurzaamheid versterken.

Advocaat Tom Goossens vond het een bijzonder genoegen om het geëngageerde publiek in te wijden in de grote voordelen van het oplossen van conflicten via professionele bemiddeling.

VERSCHIL GERECHTELIJKE PROCEDURE-BEMIDDELING

‘Het grote verschil met een gerechtelijke procedure is dat je tijdens bemiddeling niet alleen kijkt naar het technische punt van discussie’, zegt Goossens. ‘Een gerechtsdeskundige moet zich beperken tot dat ene aspect, terwijl wij als bemiddelaars het volledige plaatje bekijken. En dat is belangrijk voor alle betrokkenen, want uiteindelijk willen ze vooral dat de werf vooruitgaat en dat toekomstige problemen vermeden worden.

In een procedure draait het vaak om het contract of een technisch verslag, niet om wat voor de partijen écht telt. Rechters zouden dat vaak goed kunnen inschatten, maar ze mogen daar nu eenmaal niet op oordelen. Als bemiddelaar werken wij op een ander niveau: we brengen structuur in de chaos, zorgen dat iedereen wordt gehoord en dat elk verhaal begrepen wordt — zonder dat iemand meteen akkoord moet gaan.

En dat betekent niet dat we het technische aspect negeren, integendeel. Maar we plaatsen het in een bredere context, waarin ook de onderliggende belangen en zorgen van de partijen aan bod komen.’

VERTROUWELIJK

‘Een essentieel kenmerk van bemiddeling is de vertrouwelijkheid’, legt Goossens uit. ‘Wat tijdens de gesprekken gezegd wordt, mag nadien niet voor de rechter gebruikt worden. Daardoor durven partijen soms zaken delen die ze liever niet in de openbaarheid zien, bijvoorbeeld omdat het hun reputatie zou kunnen schaden. Dat kan een groot verschil maken in hoe open mensen durven zijn.’

Bijzondere Commissie

Bouw

De Bijzondere Commissie Bouw is onderdeel van de Federale Bemiddelingscommissie (FCB) en werd opgericht in april 2021. De FCB bestaat

“Elke uitkomst is waardevol, omdat de partijen zélf het akkoord hebben vormgegeven.”

BART PLEVOETS

‘Bouwbemiddeling kan zowel op initiatief van de conflicterende partijen gebeuren als op vraag van de rechter’, legt Bart Plevoets uit.

uit vertegenwoordigers van diverse branches: notarissen, advocaten, gerechtsdeurwaarders, magistraten en de derde groep – al wie niet onder de voorgaande groepen valt. Het doel is om bemiddeling te promoten als volwaardig alternatief voor geschillenbeslechting in allerlei sectoren. ‘Bemiddeling in de bouwsector vormt een laagdrempelig alternatief voor een gerechtelijke procedure en is voor de maatschappij bovendien kostenneutraal’, zegt Bart Plevoets, voorzitter van de Bijzondere Commissie Bouw. ‘De Bijzondere Commissie Bouw ondersteunt en promoot bemiddeling in de bouwsector. De bemiddelaars op de lijst van de Bijzondere Commissie Bouw hebben de nodige ervaring met conflicten in de bouwsector en de eigenheden van de sector. Ze informeren de professionele bouwpartners over of begeleiden hen bij de toepassing van deze alternatieve geschillenbeslechting.’

Lucas Robberechts wint titel

Jonge Vlaamse Aannemer 2025

Tijdens het jaarlijkse Visiemoment van Embuild Vlaanderen op 7 oktober 2025 in Docks Dome in Brussel, is Lucas Robberechts (32), zaakvoerder en COO van EnergyKing, bekroond tot Jonge Vlaamse Aannemer 2025 voor de provincie Vlaams-Brabant. Lidbedrijf EnergyKing installeert slimme energieoplossingen die echt een verschil maken voor gezinnen en bedrijven. Tijd voor een gesprek met Lucas over zijn ondernemerschap en innovatie binnen de installatiesector.

In februari 2025 werd EnergyKing ook al uitgeroepen tot Trends Gazellen Ambassadeur 2025 voor grote bedrijven in Vlaams-Brabant. Objectieve criteria (toegevoegde waarde, personeelsgroei en cashflow) tonen aan dat EnergyKing niet alleen snel groeit, maar dit ook op een duurzame en rendabele manier doet.

LUCAS ROBBERECHTS is industrieel ingenieur en volgde het Postgraduaat

Innoverend Ondernemen aan de KU Leuven. Bij EnergyKing heeft hij samen met Wiet Vande Velde de leiding: Wiet focust op sales en marketing, Lucas staat in voor de operations en techniek.

Duurzaam ondernemen met visie

Met EnergyKing bouwt Lucas Robberechts volop aan de toekomst van de bouw- en installatiesector. Het

lidbedrijf is gespecialiseerd in energie-efficiënte HVAC-oplossingen zoals warmtepompen, batterijopslag, ventilatiesystemen, zonnepanelen en slimme energiesturing voor woningen en bedrijven. Met meer dan 3.000 installaties per jaar helpt EnergyKing talloze Vlaamse gezinnen op weg naar een duurzamere toekomst.

‘Onze missie is helder: we willen gezinnen en ondernemingen helpen comfortabel te wonen én tegelijk hun energieverbruik en CO2-uitstoot te verlagen. Duurzaamheid hoeft geen compromis te zijn’, benadrukt Lucas. ‘Wij nemen eigenlijk de volledige technische kant van een woning voor onze rekening –behalve de zuivere elektriciteit en het sanitair. Wat ons onderscheidt, is dat we een totaalpakket aanbieden: alle systemen praten met elkaar via onze eigen software, en wij zorgen ook voor het onderhoud. Er zijn veel installatiebedrijven, maar weinig bedrijven ontfermen zich over het hele ecosysteem.’

“We zijn meer dan een energiepartner –deze bekroning onderstreept onze voortdurende groei en inzet voor hernieuwbare

energie!”

LUCAS ROBBERECHTS, ZAAKVOERDER EN COO VAN ENERGYKING

Lucas gelooft dat installatiebedrijven verder moeten gaan dan de traditionele rol en het volledige ecosysteem van energieopwekking, -opslag en -gebruik moeten aanpakken – van installatie tot onderhoud en integratie.

Erkenning voor innovatie en vakmanschap

De prijs Jonge Vlaamse Aannemer wordt jaarlijks toegekend aan een ondernemer die uitblinkt in innovatie, ondernemerschap en maatschappelijke betrokkenheid binnen de bouwsector. Lucas Robberechts verdient deze titel omdat hij “met EnergyKing toont hoe jonge aannemers de sector klaarstomen voor een duurzame en digitale toekomst.” Daarbij kan hij rekenen op een enthousiast team (zo’n 150 mensen) vol expertise en passie voor het vak.

Vanuit hun vestigingen in Vlaams-Brabant, Oost-Vlaanderen en Limburg breiden ze verder uit naar andere provincies én internationaal.

‘Met de steun van investeringspartner PE Capital Group zetten we bovendien sterk in op overnames en schaalvergroting’, vult Lucas aan. ‘Wat ons onderscheidt, is de combinatie van technische expertise en digitale innovatie. Een treffend voorbeeld daarvan is de King Connect-app – een eigen ontwikkeld Energy Management System (EMS) dat gebruikers toelaat hun energieverbruik te meten, te analyseren en te optimaliseren. Nu almaar meer mensen zonnepanelen hebben en er veel warmtepompen en elektrische voertuigen bijkomen, is er nood aan zulke diensten. Met digitale meters, capaciteitstarieven en variabele tarieven die op de markt komen, worden mensen gedwongen flexibeler te zijn met hun verbruik. We zien een grote appetijt bij klanten voor deze nieuwe technologie.’

‘De recente prijzen zijn een erkenning voor ons hele team én voor de visie waarmee we gestart zijn: hernieuwbare energie betaalbaar en toeganke-

lijk maken voor iedereen. We willen bedrijven en gezinnen helpen de stap te zetten naar een duurzame toekomst, met slimme en geïntegreerde oplossingen die écht het verschil maken’, besluit Lucas.

Een warm moment

Het Visiemoment is een netwerkevenement waar ondernemers, partners en beleidsmakers uit de bouwsector elkaar ontmoeten.

Met Techlink staan we klaar om met innovatieve technieken op vlak van energie, klimaatregeling, sanitair, ventilatie en digitalisering te integreren, bij te dragen aan het realiseren van toekomstbestendige gebouwen. In een weerbaar Vlaanderen – dat inzet op duurzaamheid, klimaatadaptatie en technologische vooruitgang – is de rol van installatiebedrijven zoals EnergyKing essentieel om woningen, bedrijven en infrastructuur veerkrachtig, veilig en comfortabel te maken.

Foto van een recente B2B-realisatie van een Battery Energy Storage Systems (BESS).

Gebouwautomatisering en controlesystemen (BACS) voor niet-residentiële gebouwen verplicht tegen eind 2025

De Europese richtlijn rond energieprestaties van gebouwen (EPBD) legt al sinds 2018 verplichtingen op rond gebouwautomatisering en -controlesystemen. In de meest recente herziening van deze EPBD werd het toepassingsgebied uitgebreid. Dit heeft directe gevolgen voor de eigenaar van een installatie, en voor uw werk als installateur van verwarmings-, koelen elektrotechnische systemen.

Wat moet concreet gebeuren vóór 31 december 2025?

Tegen 31 december 2025 moeten niet-residentiële gebouwen - zowel nieuwe als bestaande - verplicht uitgerust zijn met een Building Automation and Control System (BACS), zodra het nominale vermogen van de ruimteverwarmings- of koelinstallatie minstens 290 kW bedraagt.

Vanaf 31 december 2029 wordt deze drempel verlaagd tot 70 kW. Dit betekent dat ook middelgrote installaties onder de verplichting zullen vallen.

Hoe bepaalt u het vermogen?

Het gaat om het nominale vermogen van alle opwekkers die hydraulisch of koeltechnisch gekoppeld zijn. U bekijkt daarbij de verwarmingsinstallaties en de koelinstallaties apart: er

is een grens van 290 kW voor alle gekoppelde verwarmingsinstallaties en een aparte grens van 290 kW voor alle gekoppelde koelinstallaties.

Zodra één van de (gekoppelde) installatiegroepen voor verwarming of koeling een nominaal vermogen van minstens 290 kW heeft, geldt de BACS-verplichting voor het gebouw. Een gebouw met bijvoorbeeld 300 kW aan verwarmingsinstallaties en 100 kW aan koelinstallaties valt onder de BACS-verplichting; een gebouw met 200 kW aan verwarmingsinstallaties en 100 kW aan koelinstallaties niet.

Zijn er uitzonderingen?

Ja. Gebouwen die slechts één van de drie hoofdinstallaties hebben (verwarming, koeling of ventilatie) worden binnenkort - na de definitieve goedkeuring van de wijziging van het energiebesluit - vrijgesteld van de BACS-verplichting. Het gaat dan immers vooral over oudere gebouwen met verouderde installaties, waar automatisering weinig meerwaarde biedt.

LET WEL: zodra men zo’n gebouw grondig renoveert, moet het voldoen aan de EPB-regelgeving. Dat betekent onder andere dat men verplicht is om ventilatie te voorzien én dan geldt de BACS-verplichting. Zo’n renovatie is dan ook het ideale moment om een BACS te voorzien.

Waarom een BACS?

Een BACS is niet enkel een wettelijke verplichting, maar vooral een instrument om het energiegebruik in gebouwen aanzienlijk te verminderen. Door installaties voor verwarming, koeling en ventilatie slim te sturen, draagt een BACS bij aan een duurza-

mer energiebeheer. Daarnaast verzamelen BACS-systemen data over het energiegebruik, wat inzichten oplevert voor verdere optimalisatie. Deze meetdata kunnen bovendien gebruikt worden voor de opmaak van het EPC van een niet-residentiële gebouw (EPC NR) en een goede opvolging van het energielabel.

Wat moet een BACS kunnen?

De EPBD-richtlijn geeft slechts een summiere omschrijving van de vereisten waaraan een BACS moet voldoen. Het Vlaams Energie- en Klimaat agentschap (VEKA) werkte de technische vereisten (zie QR-code) verder uit, gebaseerd op klasse B uit de norm NBN EN ISO 52120-1:2022. Deze uitwerking biedt eigenaars en installateurs al een duidelijke leidraad. De formele verankering in regelgeving volgt nog.

QR-code naar de technische vereisten voor een BACS

Wat betekent dit voor u als installateur?

U speelt een sleutelrol in de energietransitie. Door gebouwautomatiseringssystemen correct te adviseren en te installeren, helpt u gebouwen energie-efficiënter te maken én te voldoen aan de Europese regelgeving.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA).

MEER INFO?

Plug & Play – Energie-efficiëntie in een handomdraai.

Desigo Plug and Play Automation is uw eenvoudige oplossing waarmee u kleine en middelgrote gebouwen flexibel en snel kan automatiseren en beheren.

Zonder uitgebreide technische kennis kan u draadloos en cybersecure :

• Temperatuur zone per zone aansturen

• Inzicht verkrijgen in energieverbruik

• Binnenlucht kwaliteit monitoren per zone

• Tot 400 draadloze apparaten koppelen

Wees conform aan de EPBD wetgeving en bezoek onze website: www.siemens.be/plugandplayautomation

Cursus: HVAC van beginner tot expert

Op maandag 20 oktober volgde onze redacteur Dirk De Wolf de bootcampus cursus “HVAC van beginner tot expert” van Engineers of Tomorrow op de campus Groenenborger (UAntwerpen). Hij sloot aan bij Module 2 die zich richt op de berekening en dimensionering van HVACinstallaties. In de reken- en labosessie (zie foto) kwam luchtbehandeling aan bod: selectie en dimensionering van luchtbehandelingskasten en distributienetwerken. In deze opleiding combineert men theorie met praktijk.

www.engineersoftomorrow.com

Febetec was aanwezig op 20 jaar EFIEES

EFIEES, de Europese federatie van energieefficiëntiediensten, viert in 2025 haar 20-jarig bestaan. De organisatie herdenkt twee decennia van inzet voor de energietransitie in Europa door middel van energieefficiëntie-oplossingen die worden geleverd door bedrijven (ESCO's). Ter gelegenheid van het jubileum, dat op 22 oktober in het museum Belvue in Brussel werd

gevierd, is de naam veranderd in Energy Efficiency for Europe. Binnen Techlink is Febetec de federatie die de belangrijkste Belgische ondernemingen groepeert die actief zijn in het beheer van technische installaties en de energie-optimalisatie, en dit in alle sectoren. We werden vertegenwoordigt door voorzitter Karl Neyrinck, CEO Eric Piers en Account Manager Febetec Wilfried De Greef.

23 & 24 april 2026 Walibi

WORD PARTNER

en geef jong technisch talent een duwtje in de rug!

Verhoogde zichtbaarheid

Versterk uw imago

Presenteer uw innovaties

Networking

INFO & PARTNERSHIPS: installtomorrow.be/nl/experience-day

Zij volgen ons al in het 2026 avontuur... En u?

FEST Congres 2025

Van 27-29 september 2025 vond in Warschau het FEST Congres plaats. FEST, de Europese vereniging van groothandels in sanitair en verwarming, en overkoepelt diverse nationale brancheverenigingen, waaronder het Belgische Fesah. Een van de doelstellingen van FEST is om ideeën uit te wisselen over de grenzen heen en het vertegenwoordigen van de belangen van de sector op Europees niveau. Het centrale thema was de duurzame transitie in de sectoren van HVAC en sanitair.

Met de titel “Empowered to Impact: Sustainable Transformation of the Sanitary and HVAC Sector”, stond het congres van 2025 volledig in het teken van de duurzame transformatie van de sanitair- en HVAC-sector. FEST onderstreept dat duurzaamheid niet enkel een maatschappelijke plicht is, maar ook een strategisch voordeel biedt. Bedrijven die inzetten op circulariteit en duurzame innovatie verlagen niet alleen hun ecologische impact, maar verbeteren ook hun operationele efficiëntie en versterken het vertrouwen van klanten.

Het congres steunde op vier centrale pijlers:

1 Het creëren van bewustwording rond urgente uitdagingen;

2 Het bieden van inspiratie via succesvolle praktijkvoorbeelden;

3 Het stimuleren van strategische samenwerkingen; en

4 Het aanreiken van concrete tools en strategieën om duurzaamheid effectief te integreren binnen de eigen organisatie.

Hoe ziet de toekomst van de HVAC/San-sector eruit?

Tijdens het congres kwamen volgende onderwerpen o.a. aan bod:

● Circulaire economie in de praktijk

● Duurzame producten en datagedreven ontwerp

● Energie-efficiëntie en de decarbonisatie van gebouwinstallaties

● Samenwerking in de hele waardeketen – van fabrikant tot installateur

● Technologieën die de manier waarop we HVAC- en sanitaire systemen ontwerpen, installeren en gebruiken, herdefiniëren

Paneldebat

Er waren twee paneldebatten; de eerste ging over wat duurzaamheid betekent voor HVAC/San-sector? Het

draait om veel meer dan alleen energie besparen.

Energie-efficiëntie als standaard Denk aan de inzet van warmtepom-

pen, lagetemperatuursystemen, gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning en slimme regeltechniek. Ook op sanitair vlak is er winst te behalen: bijvoorbeeld met sensorkranen, doorstroombegrenzers en warmwatercirculatiesystemen die verspilling tegengaan.

Circulair denken: ontwerpen voor hergebruik

De circulaire economie krijgt steeds meer voet aan de grond, ook binnen installatiesector. Dit vraagt om een fundamenteel andere kijk op ontwerp, montage en onderhoud. Installaties worden bij voorkeur modulair opgebouwd, zodat componenten eenvoudig te vervangen of hergebruiken zijn. Ook materiaalkeuze speelt een rol: van leidingen tot bevestigingsmaterialen – herkomst, levensduur en re-

In het tweede paneldebat kwamen de sprekers tot de conclusie dat samenwerking ook in de HVAC/ San-sector een absolute sleutel tot het implementeren van circulaire bedrijfsmodellen.

cyclebaarheid tellen steeds zwaarder mee.

Duurzaam watergebruik

Voor sanitaire installaties betekent dit: slimmer omgaan met watervoorraden. Denk aan regenwateropvang voor toiletspoeling of tuinirrigatie, grijswatersystemen en waterbesparende armaturen. Monitoring speelt hierin een sleutelrol; met sensoren en slimme meters kunnen lekkages snel worden opgespoord en verbruik geoptimaliseerd.

Gezond binnenklimaat met minimale milieu-impact Ventilatiesystemen die zorgen voor voldoende luchtverversing en filtering, zonder overmatig energieverbruik, zijn daarom essentieel. Ook CO2-monitoring en luchtvochtigheidsregeling worden steeds vaker standaard geïntegreerd in nieuwe installaties.

Waarom was dit congres interessant?

In een tijd van steeds strengere regelgeving, veranderende klantverwachtingen en toenemende grondstoffen schaarste is duurzaamheid geen verre toekomstdroom meer, maar een onmiddellijke noodzaak.

Het FEST Congres 2025 positioneert zich als dé ontmoetingsplek waar visie, samenwerking en innovatie samenkomen om de toekomst van de sector actief vorm te geven.

Zoals HENK-JAN WEGMAN , CEO van de Rensa Group, het verwoordde: ‘Duurzaamheid gaat niet alleen over

CO2-neutraliteit en marketing... het zit in ons DNA. Een duurzaam bedrijf zijn betekent dat elke stap die we zetten, gestoeld is op duurzaamheid als kernprincipe.’

Dit kon SVEN MACHIELSEN , ondervoorzitter van Techlink en CEO Van Oirschot, enkel maar bevestigen. Duurzaamheid zit in het hart van Van Oirschot. ‘Bij elke beslissing – van inkoop tot samenwerking met partners – staat de impact op mens en milieu centraal. We kiezen bewust voor hernieuwbare energie, duurzame materialen en zetten in op efficiëntie, circulariteit en lange productlevensduur. Duurzaamheid is voor ons geen label of marketingterm, maar een integraal onderdeel van wie we zijn en hoe we werken’, zegt Sven.

‘Toen ik voor het eerst in de groothandel voor HVAC en sanitair stapte, dacht ik: Toiletten, leidingen, koppelingen… is dit nu echt boeiend? Maar al snel zag ik het grotere plaatje — en ineens kreeg het iets aantrekkelijks. Niet de producten zelf, maar de impact erachter: watertekort, energieverbruik en onze ecologische voetafdruk. Daarom betekent het FEST Congress 2025 zo veel voor mij. Want onze sector kan zoveel meer zijn dan dozen schuiven. Wij kunnen echte systeemveranderaars zijn. Noem me idealistisch, maar ik geloof dat er grote dingen mogelijk zijn wanneer groothandels, leveranciers, fabrikanten, installateurs, architecten en beleidsmakers samen aan tafel zitten’, zegt FEST-voorzitter DOBROCHNA PELSMA-KASPEREK .

Dobrochna Pelsma-Kasperek

Sven Machielsen

Innovatieve oplossingen voor brandwerende doorvoeringen

Op donderdag 11 september jl. organiseerde FIRESA in samenwerking met PFPA (Passive Fire Protection Association) en KU LEUVEN een studiedag met als thema “Innovatieve oplossingen voor brandwerende doorvoeringen”. Meer dan 140 geïnteresseerden uit diverse sectoren van de bouw, aannemers, studie- en controlebureaus, installatiebedrijven, bouwheren en overheden waren op het appel.

TV 293

Zij kregen stuk voor stuk boeiende en leerrijke presentaties voorgeschoteld. Kurt de Proft (Buildwise) gaf duiding bij de Technische Voorlichting (TV) 293 voor het slim afdichten van doorvoeringen. De nieuwe TV 293 is een grondige herwerking van de vroegere TV 254. Naast een reeks verduidelijkingen en correcties, introduceert deze versie ook heel wat nieuwe technische oplossingen voor het brandveilig afdichten van doorvoeringen. Zo worden onder meer toepassingen

in houtbouw (zoals CLT en houten scheidingswanden), voorzetwanden, leidingen in dekvloeren en ventilatieleidingen binnen hetzelfde compartiment uitgebreid behandeld.

Om de brandweerstand van een bouwelement (muur, vloer) te waarborgen, is het van essentieel belang dat alle onvermijdelijke doorboringen (elektrische kabels, leidingen voor fluïda, luchtkanalen, schakelaars, stopcontacten, lineaire voegen, …) die erin aanwezig zijn, correct afgedicht wor-

den. Indien dit niet gebeurt, heeft het weinig zin om een bouwelement met brandwerende prestaties te voorzien. Wanneer een verticale of horizontale wand brandwerend uitgevoerd moet worden, geldt dit met andere woorden ook voor de doorvoeringen en andere verzwakkingen.

Deze TV 293 bevat een relatief groot aantal fiches, die bijgewerkt of aangevuld kunnen worden met nieuwe producttypes. De markt voor de brandveilige afdichting van doorvoeringen en andere verzwakkingen evolueert immers voortdurend. Daarom zijn deze fiches zo ontworpen dat ze online geraadpleegd kunnen worden, om latere updates te vereenvoudigen.

Kwaliteitslabel

Thierry Pfleiderer (Fireforum) benadrukte het belang van het Fire Safety Quality certificaat (FiSQ) certificaat voor installatiebedrijven. Dit

PN

KOGELKRAAN TURIA

¼ SLAG

ZONDER DEBIETVERMINDERING

ZWARTE HENDELMOGELIJKHEID OM SPINDELKNELRING AAN TE DRAAIEN

HOOGSTE KWALITEIT –EUROPEES MESSING DW (4MS)

VERKRIJGBAAR MET MEERDERE SCHROEFAANSLUITINGEN

Vanaf nu vindt u alle wisselstukken voor gaswandketels van de bekende merken bij uw vertrouwde leverancier: SOVAC. Geen onnodige verplaatsingen meer, u vindt voortaan alles op hetzelfde adres.

SOVAC, het ruimste aanbod onderdelen en gereedschap voor installateurs en depanneurs verwarming.

V. Marchandstraat 17, 3090 Overijse

Tel.: 02/672 20 62 | Fax: 02/673 93 92 E-mail: info@sovac.be | www.sovac.be

Brandveilig afdichten van doorvoeringen in brandwerende wanden

certificaat wordt door Fireforum verstrekt op basis van een jaarlijkse audit door een geaccrediteerd controleorganisme. Bedrijven die kwaliteitsgaranties bieden doorheen alle projectfases van de installatie of plaatsing van zowel passieve als actieve brandbeveiligingssystemen komen hiervoor in aanmerking. Een goed installatiebedrijf moet sowieso de nodige kennis over de veiligheidsnormen hebben en kwaliteit hoog in het vaandel dragen. Toch bestaan er in de praktijk heel wat verschillen tussen bedrijven. Het behalen van het FiSQ certificaat bevestigt de kennis en ervaring van het bedrijf en haar medewerkers maar spoort hen ook aan om de nodige opleidingen te organiseren, de juiste modus operandi te vinden en daar niet van af te wijken.

Praktische toelichting

Niet elke doorvoering valt onder de type-oplossingen die door de wetgeving worden erkend. In zulke gevallen zijn brandproeven noodzakelijk om de prestaties aan te tonen. Peter Tack (Warringtonfire) gaf een helder overzicht van het proces voor het attesteren van systemen met brandwerende producten. Met concrete voorbeelden en praktijkfoto’s koppelde hij specifieke situaties aan de bijbehorende test- en classificatienormen. Daarnaast gaat hij in op de nieuwste ont-

Debat met Miet Cras (Jensen Hughes) en Filip Franckaert waaruit besloten kon worden dat het tijdig betrekken van alle partijen bij het ontwerp van gebouwen de correcte uitvoering van brandwerende doorvoeringen ten goede komt.

wikkelingen rond specifieke wandsamenstellingen.

In het bouwproces krijgen doorvoeringen en afdichtingen vaak pas in een laat stadium aandacht. De bouwheer heeft hierbij zelden inspraak in de productkeuze, terwijl net die keuze een grote impact kan hebben op de levensduur van de materialen en onderhoudskosten van een gebouw. Fire safety expert Thomas Seifert (SECO Belgium) legt uit hoe bouwheren –met tijdige en deskundige begeleiding – kunnen kiezen voor doordachte en duurzame oplossingen. Hij licht toe hoe het slim dimensioneren en het gericht selecteren van brandwerende afdichtingen niet alleen bijdraagt aan brandpreventie en efficiëntie, maar ook aan een kostenbewust en onderhoudsvriendelijk gebouwbeheer. Hij benadrukte in zijn presentatie dat het investeren in duurzame brandwerende afdichtingen leidt tot besparingen in onderhoud op lange termijn.

Tot slot

Liesbeth Jacobs (Firesa) benadrukte dat duidelijke compartimentsplannen met aanduiding van de vereiste brandwerendheidsduur dé basis is voor iedereen op de werf!

Ze vatte alle standpunten nog samen in 10 do’s en dont’s van brandwerende

afdichtingen:

1 Definieer de compartimentering en tijdsduur.

2 Let op de beperkingen van de typeoplossingen uit het KB Basisnormen.

3 Keuze van brandwerende voorziening: er zijn veel producten beschikbaar, kies zorgvuldig en schakel bij twijfel een externe onafhankelijke partij in voor advies.

4 Een Europees classificatiedocument is noodzakelijk, maar check de conformiteit met de lokale eisen in België.

5 Combineer geen producten van verschillende fabrikanten in één brandwerend afdichtingssysteem. Dit is niet getest!

6 Lees de plaatsingsinstructies van de fabrikant en pas ze toe.

7 Bepaal de locatie van technieken zorgvuldig in ontwerpfase (BIM kan hierbij helpen).

8 Timing is van cruciaal belang: Wie doet wat en wanneer? Betrek de afdichtingsfirma tijdig in het project!

9 Een correct en volledig as-built dossier is nodig.

10 Afdichtingen, voegen en brandkleppen zijn ”beschermingsmiddelen tegen brand”. Dit betekent minstens 1 x per jaar onderhoud, tenzij fabrikant anders voorschrijft. Tip: check altijd de onderhoudsvoorschriften van de fabrikant.

WATERVERZACHTERS ADOUCISSEURS D’EAU

Eenmalige actie - Offre unique

Flexibele stroomkabel met Mol Met standaard sturing of PWM Past op 95 % van alle Wilo-kete

Actie geldig t e m 31 12 2025

Technologie, innovatie en circulariteit bij Caleffi

Ter gelegenheid van het dertigjarig bestaan van Caleffi International – de Beneluxtak van de Italiaanse Caleffi Group – kreeg Techlink de kans om een exclusief bezoek te brengen aan de fabrieken in Noord-Italië. De rondleiding bood een blik op de technologische hartslag van het bedrijf: van het warmpersen van messing tot volledig geautomatiseerde productie en circulaire logistiek.

Van ruw metaal tot precisie componenten

Het productieproces start bij Pressco, in Invorio. Hier worden jaarlijks 15.000 ton messingproducten gevormd. Ruwe messingstaven, deels afkomstig uit gerecycled materiaal van eigen productie, worden verwarmd tot meer dan 800°C en onder een kracht van 200 tot meer dan 800 ton geperst tot klephuizen. Het proces is energie-efficiënt en streng gecontroleerd: elk geproduceerd product wordt handmatig én optisch getest op structurele perfectie, met toleranties tot op één duizendste millimeter.

De precisie zet zich voort in Caleffi 3 in Maggiate, waar het ruwe product

machinaal wordt bewerkt, geassembleerd en getest. 48 geautomatiseerde assemblagelijnen produceren jaarlijks meer dan dertig miljoen componenten, waarvan 100% individueel wordt getest op alle belangrijke functionaliteiten. Lasergeleide vorkheftrucks vervoeren materialen zelfstandig door de fabriek, terwijl robotarmen en optische sensoren zorgen voor constante kwaliteit. Zelfs de kleinste afwijking in druk of vorm wordt direct gedetecteerd.

Het brein achter de innovatie

Technologische innovatie is geen toevallig resultaat, maar een geïntegreerde filosofie. In het onderzoekscentrum CUBOROSSO in Fontaneto d’Agogna

worden nieuwe producten ontworpen en getest in een 360°-benadering, waarbij mechanica, energie-efficiëntie en materiaalgebruik samenkomen. Via simulatiesoftware wordt het gedrag van materialen vooraf geanalyseerd, waardoor productieafval tot een minimum wordt beperkt.

De CUBOROSSO ontwikkelt ook duurzame innovaties: van systemen voor warmtepompen en zonne-energie tot low-lead messinglegeringen voor drinkwaterinstallaties. Het lab draait volledig op zelfgeproduceerde zonne-energie en vormt zo een tastbaar voorbeeld van de Caleffi Green-filosofie.

Circulaire productie in de praktijk

Circulariteit zit in elke schakel van het proces. Meer dan 90% van het gebruikte messing is gerecycled, grotendeels uit eigen productieprocessen, en 98,5% van het productieafval wordt opnieuw gebruikt.

Het resultaat is een fabriekssysteem waarin reststromen direct worden hergebruikt. In Caleffi 3 worden kunststofresten ter plekke vermalen en opnieuw in het productieproces gevoed, nog voordat ze zijn afgekoeld. Daarnaast kiest Caleffi vrijwillig voor low-lead brass, dat al voldoet aan toekomstige Europese normen voor drinkwaterveiligheid.

Ook verpakkingen volgen het circulai-

re principe: in 2024 was 81% hernieuwbaar, met 30% gerecycled plastic in de transportfolie en 35% minder materiaalgebruik.

Slimme logistiek: het verticale magazijn (MAV)

Het meest indrukwekkende toonbeeld van technologische efficiëntie is het Magazzino Automatico Verticale (MAV), het volledig geautomatiseerde magazijn van Caleffi in Fontaneto d’Agogna. Met een hoogte van 34,5 meter en een capaciteit van meer dan 50.000 bakken en 13.000 pallets, vormt dit verticale magazijn het logistieke zenuwstelsel van het bedrijf.

Het MAV werkt met robotkranen en geavanceerde barcodeherkenning, waarmee elk product in real time wordt gevolgd binnen het SAP-systeem. Dankzij deze automatisering kunnen producten binnen seconden worden opgehaald of opgeslagen, volledig zonder menselijke tussenkomst. De constructie is bovendien thermisch

geïsoleerd met 80 mm polyurethaanschuim, wat het energieverbruik voor verwarming en verlichting drastisch verlaagt.

De menselijke factor in Industrie 4.0

Ondanks de automatisering blijft vakmanschap essentieel. In het MAV werken operators samen met robots aan zes pickingstations. Binnen de hele groep volgen zij jaarlijks meer dan 34.000 opleidingsuren om hun kennis van technologie, duurzaamheid en veiligheid te versterken.

Caleffi ziet mensen als het hart van vooruitgang: vakkennis en automatisering versterken elkaar en garanderen constante kwaliteit in een veilige werkomgeving.

De flow van de toekomst

De rondleiding liet zien hoe Caleffi technologie inzet om duurzaamheid tastbaar te maken. Van slimme grondstofkeuze tot energieneutraal onderzoekslab en circulair voorraadbeheer — elke stap is onderdeel van één samenhangend systeem: The Perfect Flow.

30 jaar partnerschap en blik op de toekomst

Het bezoek stond ook in het teken van 30 jaar Caleffi Benelux – drie decennia van samenwerking met groothandels, installateurs en technische partners. Deze relaties vormen het fundament onder het succes van Caleffi in de regio. Wat begon als een lokale distributiehub is uitgegroeid tot een netwerk

van duurzame partnerships, gebouwd op vertrouwen, kennisdeling en innovatie.

Caleffi wil die samenwerking verder versterken. De energietransitie vraagt om sterke allianties, en het bedrijf ziet daarin een gezamenlijke verantwoordelijkheid.

De inzet van ons Ecosysteem van multifunctionele installaties (installateurs, fabrikanten en groothandels) is van essentieel belang om de Europese klimaatdoelstellingen van 2050 te behalen en de energietransitie te doen slagen. Caleffi maakt deel uit van ons Ecosysteem en bij dit lid maakt constante ontwikkeling, vernieuwing en testing deel uit van de bedrijfscultuur (DNA).

Kurt Van Campenhout en Dirk Peytier (zie foto) waren aanwezig namens Techlink.

Een impressie van één van de presentaties.

Succesvol CIB W062 Symposium in Miami

Eind augustus ging de 50ste editie door van het CIB W062 – Water supply and drainage symposium door. Elk jaar wordt dit symposium in een ander land gehouden en dit jaar was onze host het Murphy Construction Program van de University of Miami in Florida, USA. Hierna volgt een verslag.

CIB W062 is een toonaangevend internationaal symposium over watertoevoer en afvoer. Onderwerpen die in het werkprogramma aan bod kwamen:

● Hydraulica van gravitaire afvoerinstallaties (inclusief regenwaterafvoer) en installaties onder druk

● Berekenings- en ontwerpmethodologieën: berekening van piekdebieten, …

● Gedrag van materialen: pathologie (corrosie), gebruik van kunststofbuizen, …

● Onderhoud en renovatie

● Zuinig omgaan met hulpbronnen: waterbesparing, recycling van water, productie en distributie van warm water, …

● Milieuaspecten: individuele afvalwaterzuivering

● Gezondheid en veiligheid: waterkwaliteit uit de kraan, legionella, …

● Testen van sanitaire installaties en sanitaire apparatuur (bv. waterzuinige toiletten)

● Ontwikkeling van nieuwe producten

● Implementatie van onderzoeksresultaten in normen en voorschriften

● Smart sanitaire systemen: lekdetectie, domotica, …

In totaal mocht het symposium dit jaar meer dan 100 deelnemers verwelkomen uit meer dan 22 landen. Tijdens de twee dagen van technische

Groepsfoto van de aanwezigen op het symposium.

sessies werden in totaal in totaal 44 wetenschappelijke papers voorgesteld over uiteenlopende onderwerpen:

• Waterbesparing en de evolutie naar net zero waterverbruik

• Hergebruik van water en in situ afvalwaterzuivering

• Afvoerinstallaties

• Methoden om waterverbruik in te schatten

• Ontwerp van SWW installaties

• Ontwerp en onderhoud van sanitaire installaties (toevoer en afvoer)

• Watersystemen in de gebouwde omgeving

Dit jaar werden naast wetenschappelijke papers ook technische paper, gericht op de industrie en extended abstracts voorzien. Deze nieuwe publicatievormen waren beide succesvol en zullen bij toekomstige symposia behouden blijven.

Alle papers worden, net als deze van de vorige symposia, gepubliceerd via de Iconda®@CIBlibrary.

Een echte aanrader voor iedereen die interesse heeft in het laatste onderzoek en de innovaties op het vlak van installaties voor watertoevoer en afvoer!

Een echte aanrader voor iedereen die interesse heeft in het laatste onderzoek en de innovaties op het

De nieuwe C ALEFFI eCAL ® serie 5377 is een elektrolytische ontkalker met filter en magneet. Het beschermt leidingen, warmwatertoestellen, huishoudelijk apparaten en kranen tegen kalkaanslag, zonder de kwaliteit van het drinkwater aan te tasten. Zo profiteert de gebruiker van optimaal comfort én lagere onderhoudskosten. CALEFFI GUARANTEED.

4B01700362_cale_DEXE_

Bij aankoop van een iQSoft waterontharder profiteer je nu van twee unieke voordelen:

2 + 1 IQSOFT GRATIS.

Bij aankoop van twee iQSoft waterontharders, ontvang je de derde volledig gratis.

GRATIS GECERTIFICEERDE PFAS-FILTER.

Bij aankoop van één iQSoft ontharder ontvang je een gratis PFAS-filter.

vlak van installaties voor watertoevoer en afvoer!

Buildwise was dit jaar opnieuw de coördinator van het symposium, en zal die rol de komende jaren blijven vervullen. Na de organisatie van het eerste succesvolle post-Covid symposium in 2023 in Leuven, betekent deze stap veel voor ons en zijn we er trots op. Hiermee speelt België een prominente rol in het internationale onderzoek naar dit interessante vakgebied.

Alvast te noteren in de agenda’s: volgend jaar zal het symposium doorgaan in Maribor, Slovenië van 17 tot 19 augustus.

Onderzoeksresultaten van Buildwise

Op het symposium stelde Buildwise zijn onderzoeksresultaten voor op het vlak van de dimensionering van afvoerinstallaties met waterbesparende toiletten (Buildwise artikel 2025/4). Dit onderzoek was nodig omdat de Technische Voorlichting (TV) 265, gewijd aan het ontwerp en de dimensionering van afvalwaterafvoerinstallaties, enkel heeft betrekking heeft op toiletten met spoelvolumes van 6 liter of meer.

Buildwise heeft daarom proeven uitgevoerd met een waterbesparend toi-

CIB is de Internationale Raad voor Onderzoek en Innovatie in de Bouw. Het is een wereldwijd netwerk van experts op het gebied van bouw en gebouwde omgeving die samenwerken om de kwaliteit en impact van onderzoeks- en innovatieactiviteiten in de sector te verbeteren. CIB is in 1953 opgericht met hulp van de Verenigde Naties en heeft een speciale consultatieve status bij de VN (www. https://cibworld. org/). Binnen CIB zijn er momenteel een 50-tal werkgroepen actief, waarvan W062 er één van is. …

Proefopstelling uitgerust met doorzichtige leidingen.

let (zie afbeelding 1). De tests werden uitgevoerd met instelbare spoelvolumes, verschillende hellingen (0,5% tot 2%) en buisdiameters (75 mm tot 110 mm), zonder eindverluchting. De afstand die afgelegd werd door een mengsel van kunstmatige ontlasting en papier werd gemeten.

Op basis van onze proeven kunnen we volgende ontwerpaanbevelingen vooropstellen voor installaties met waterzuinige toiletten:

1 Kies steeds toiletten met een instelbaar spoelvolume, waarbij men, in geval van verstoppingen, opnieuw kan instellen op een spoelvolume van 6L

2 Dimensioneer de installatie volledig volgens TV265, rekening houden met volgende bijkomende voorschriften:

Er zijn dus bijkomende beperkingen voor de maximaal toelaatbare lengte van de aansluitleiding en het maximaal aantal bochten tot aan de standleiding.

Tal van innovaties

Op het symposium werden tal van innovaties voorgesteld, dit jaar bijvoorbeeld op het vlak van installaties voor grijswaterhergebruik. Vorig jaar werden de eerste onderzoeksresultaten op het vlak van actieve koeling van koudwater in sanitaire installaties voorgesteld. Volgens de Europese norm EN 806-2 mag koud drinkwater in gebouwen niet warmer zijn dan 25 °C. In de praktijk wordt deze tem-

peratuur in de zomermaanden echter vaak overschreden, zowel in het distributienet van de watermaatschappij als binnenin gebouwen. Vooral bij hoge buitentemperaturen of in gebouwen met hoge binnentemperaturen en vloerverwarming warmt het water verder op. Dit vormt een risico voor de waterkwaliteit en dus voor de volksgezondheid. Actieve koeling van het koudwatercircuit kan in zulke situaties een oplossing bieden. Afhankelijk van waar en wanneer de opwarming plaatsvindt, kan gekozen worden voor koeling aan het leveringspunt of voor een systeem met circulatie van het koude water, eventueel in combinatie met spoelmaatregelen. In gebouwen waar de opwarming hoofdzakelijk binnen het leidingnet gebeurt, biedt een circulatiesysteem met koeling in de retour- of toevoerleiding een oplossing. Alleen systemen waarbij actief gekoeld wordt in de toevoerleiding of waarbij meerdere methoden worden gecombineerd, zijn in staat de temperatuur van het drinkwater continu onder de 25 °C te houden – een waarde die wenselijk is om legionellarisico’s te beperken. Het correct isoleren van leidingen is in elk systeem essentieel om opwarming en condensatie te vermijden. Voor sanitaire installateurs betekent dit een projectmatige benadering waarbij de juiste oplossing wordt afgestemd op het gebouwtype en het opwarmingsrisico. De paper toonde de verschillende mogelijke oplossingen (koeling aan het leverpunt zonder circulatie, koeling met circulatie, combinatiesystemen) met de voor- en nadelen. Een knap voorbeeld van praktijkgericht onderzoek in samenwerking met de industrie.

AUTEUR: Bart Bleys (Buildwise)

NIEUW

GEBERIT SYSTEMFIX ICON TURBOFLUSH WC-SET

ALLES IN ÉÉN.

UITZONDERLIJKE

PROMOTIE

Koop een Geberit Systemfix iCon TurboFlush wc-set aan een scherpe nettoprijs en ontvang 1 fles Duvel als geschenk

TURBOFLUSH SPOELTECHNOLOGIE

De binnenvorm van de toiletpot stuurt het water in een krachtige draaikolk, die tot 10 keer beter spoelt dan de opgelegde norm. De optimale watergeleiding vermindert het spoelgeluid tot 30%. Dankzij de EFF3-technologie verloopt de installatie met TurboFlush tot 40% sneller.

10X KRACHTIGERE SPOELING 30% STILLER 40% SNELLER

* Actievoorwaarden bij uw deelnemende sanitaire groothandel. Actie geldig tot einde december 2025.

E² – Eenvoudig verbonden

De nieuwe generatie SCHELL-kranen met innovatieve technologie, geïntegreerde Bluetooth® en direkte sturing via de app.

Voor meer informatie: www.schell.eu/eenvoudig-verbonden-be

De nieuwe generatie kranen van SCHELL

De rol van de Regionale Technologische Centra (RTC’s) in het onderwijs

De technologische evolutie in sectoren als elektro en HVAC verloopt razendsnel. Nieuwe technieken, digitalisering en energie-efficiëntie stellen steeds hogere eisen aan vakmensen en opleidingscentra. In die context spelen de Regionale Technologische Centra (RTC’s) een sleutelrol. Ze vormen de brug tussen onderwijs en bedrijfsleven, en zorgen ervoor dat technologische kennis actueel blijft en leerlingen en leerkrachten toegang krijgen tot moderne infrastructuur en expertise.

maar met een gemeenschappelijke doelstelling: het stimuleren van samenwerking tussen scholen en bedrijven. Ze opereren als neutrale partners die onderwijs en bedrijfsleven samenbrengen rond één centrale vraag: Hoe bereiden we jongeren optimaal voor op de technologische beroepen van morgen?

Hoe werken de RTC’s?

De RTC’s werken projectmatig en vraaggestuurd. Ze analyseren noden in hun regio, zoeken partnerschappen met bedrijven en kenniscentra, en vertalen die samenwerking naar concrete initiatieven:

● technologische opleidingen en bijscholingen,

● toegang tot moderne apparatuur en labo’s,

● organisatie van workshops en demodagen,

● ondersteuning van stages, leerkansen en loopbaanoriëntatie.

bedrijven om die evoluties te volgen via vier pijlers:

1

TOEGANG TOT TECHNOLOGIE EN INFRASTRUCTUUR

Veel scholen beschikken niet over de nieuwste installaties voor bijvoorbeeld domotica, laadpalen, zonne-energie of warmtepompen. RTC’s werken met bedrijven samen om zulke installaties beschikbaar te stellen of te delen.

Een concreet voorbeeld: RTC OostVlaanderen werkte met bedrijven samen om scholen te laten oefenen met de nieuwste meetinstrumenten voor PV-installaties en HVAC-regelingen. Zo krijgen leerlingen toegang tot technologie die anders financieel onhaalbaar zou zijn.

2

OPLEIDINGEN EN BIJSCHOLING

VAN LEERKRACHTEN

Wat zijn RTC’s en waarom bestaan ze?

De RTC’s zijn in het leven geroepen door de Vlaamse overheid om het secundair technisch en beroepsonderwijs beter te ondersteunen met technologie en knowhow uit het werkveld. Hun missie is helder: jongeren, leerkrachten en scholen versterken door hen toegang te geven tot hedendaagse technologie en praktijkgerichte innovatie.

Elke Vlaamse provincie telt een RTC, ieder met een eigen regionale focus,

De financiering komt deels van de Vlaamse overheid en deels uit samenwerkingen met bedrijven, sectorfondsen en lokale partners. Hun werking is complementair aan bestaande initiatieven zoals Syntra, VDAB, technologische federaties (Agoria, Techlink, Volta), en sectorale opleidingsfondsen.

RTC’s en de elektro- en HVAC-sector

Binnen de elektro- en HVAC-sector zijn de RTC’s bijzonder actief, omdat deze sectoren sterk evolueren onder invloed van digitalisering, domotica, duurzame energie en innovatieve technieken. RTC’s helpen scholen en

Technologie evolueert sneller dan leerplannen. Daarom organiseren RTC’s regelmatig bijscholingen voor leerkrachten in samenwerking met sectororganisaties of fabrikanten.

Bijvoorbeeld:

● RTC Limburg organiseert samen met Techlink en Volta opleidingen rond slimme elektriciteitsnetten en laadpaalinfrastructuur.

● RTC West-Vlaanderen werkt met HVAC-fabrikanten om hands-on trainingen te bieden over warmtepomptechnologie en ventilatiesystemen volgens de laatste normen.

Deze opleidingen zorgen ervoor dat leerkrachten mee zijn met de nieuwste technieken en die kennis recht-

streeks kunnen overbrengen aan hun leerlingen.

3

BRUG TUSSEN ONDERWIJS EN BEDRIJFSLEVEN

RTC’s helpen scholen en bedrijven elkaar vinden. Via stageprojecten, gastlessen, bedrijfsbezoeken en demodagen worden leerlingen en leerkrachten geconfronteerd met reële werkomgevingen. In de elektro- en HVAC-sector zijn zulke ervaringen onmisbaar: ze laten jongeren zien hoe theorie zich vertaalt naar de praktijk, en tonen bedrijven het potentieel van toekomstige vakmensen.

Een mooi voorbeeld is het project “Techniek in de praktijk” van RTC Antwerpen, waarin bedrijven hun infrastructuur openstellen voor leerlingen die meewerken aan reële installaties, een win-winsituatie voor beide partijen.

4

DUURZAAMHEID EN INNOVATIE STIMULEREN

RTC’s zetten sterk in op duurzame technologie en de energietransitie. In samenwerking met bedrijven en kennisinstellingen ondersteunen ze projecten rond hernieuwbare energie, circulaire technieken en slimme sturing.

Zo werkte RTC Vlaams-Brabant samen met lokale ondernemingen aan een proefopstelling waar leerlingen HVAC-systemen met IoT-sensoren konden monitoren en optimaliseren. Zulke initiatieven tonen jongeren hoe techniek en duurzaamheid hand in hand gaan.

Voorbeelden van RTCprojecten in de praktijk

Om de impact tastbaar te maken, enkele voorbeelden van RTC-initiatieven in Vlaanderen:

● RTC Oost-Vlaanderen: opleidingen “Slimme elektriciteitskasten” en

“HVAC-regeling in de praktijk” in samenwerking met leveranciers en sectorfondsen.

● RTC Antwerpen: “Techno Trailer”, een mobiele leeromgeving waarmee scholen toegang krijgen tot meeten regeltechniekapparatuur zonder grote investeringen.

● RTC West-Vlaanderen: samenwerking met Embuild en Techlink in de scholenwedstrijd verwarming en sanitair “Install Skills”.

● RTC Limburg: project “EnergieCampus” in Genk, waar scholen en bedrijven samen werken aan energiebeheer en smart grid-toepassingen.

Deze projecten illustreren hoe RTC’s fungeren als versnellers van innovatie binnen het technisch onderwijs.

Hoe bedrijven kunnen bijdragen

De RTC’s kunnen hun werking alleen versterken als het bedrijfsleven actief meewerkt. De samenwerking kan verschillende vormen aannemen:

1. MATERIËLE ONDERSTEUNING: bedrijven kunnen installaties, gereedschap of demomateriaal ter beschikking stellen. Zo blijft het onderwijs actueel en krijgen leerlingen toegang tot moderne technologie.

2. EXPERTISE DELEN: technici kunnen als gastspreker of opleider optreden. Dat versterkt niet alleen het onderwijs, maar ook het imago van het bedrijf als innovatieve werkgever.

3. STAGES EN PROJECTEN AANBIEDEN: RTC’s kunnen bemiddelen bij stages, bedrijfsbezoeken of gezamenlijke innovatieprojecten. Zo leren leerlingen de praktijk kennen en bouwen bedrijven aan toekomstige instroom.

4. MEEHELPEN BIJ CURRICULUMONTWIKKELING: via overlegplatformen

met RTC’s kunnen bedrijven mee aangeven welke competenties cruciaal zijn in hun sector.

Samenwerking met RTC’s biedt bedrijven bovendien directe voordelen: ze blijven zichtbaar bij scholen, versterken hun netwerk, en helpen de instroom van goed opgeleide technici veiligstellen, een belangrijke uitdaging in de elektro- en HVAC-markt.

De meerwaarde voor de sector

De toegevoegde waarde van RTC’s gaat verder dan louter logistieke of organisatorische ondersteuning. Ze zorgen voor:

● Kennisverspreiding en professionalisering in het onderwijs,

● Snellere adaptatie aan technologische innovaties,

● Meer aansluiting tussen opleidingen en bedrijfsnoden,

● En uiteindelijk: een sterkere instroom van goed opgeleide technici.

In een tijd waarin de elektro- en HVAC-sector kampt met een tekort aan geschoolde vakmensen, is die rol cruciaal. RTC’s vormen zo een hefboom voor toekomstgerichte tewerkstelling en duurzame groei.

Slot

De Regionale Technologische Centra zijn de stille motor achter een moderner technisch onderwijs in Vlaanderen. Hun kracht ligt in samenwerking, tussen scholen, bedrijven en sectororganisaties.

Voor de elektro- en HVAC-sector, waar innovatie en energie-efficiëntie centraal staan, zijn RTC’s onmisbaar om jongeren én leerkrachten klaar te stomen voor de uitdagingen van morgen.

Door actief samen te werken met RTC’s investeren bedrijven niet enkel in onderwijs, maar ook in hun eigen toekomst, want de technici van morgen leren vandaag in de klas én op de werkvloer dankzij deze bruggenbouwers.

Samen naar een duurzame toekomst

Op 11 september 2025 organiseerde het Warmtepomp Platform (WPP) – één van de vijf platformen van ODE Vlaanderen – voor de 18e keer het warmtepomp symposium. De hoogmis voor de warmtepompsector in Vlaanderen. Deze editie vond plaats op de Middelheimcampus van de UAntwerpen. Met bijna 180 deelnemers kijkt de organisatie terug op een succesvolle editie.

‘Onze onderzoeksgroep

EMIB van Universiteit

Antwerpen werkt dagelijks aan innovatieve oplossingen voor duurzame verwarming en koeling van gebouwen. Warmtepompen spelen daarin een centrale rol! We organiseren dit symposium dus mee omdat: enerzijds geloven in samenwerking tussen onderzoek, beleid en praktijk, en anderzijds de uitdagingen rond energie-efficiëntie, elektrificatie en gebouwrenovatie enkel samen kunnen aanpakken’, zegt PhD Researcher JONAS CLEIREN

Tijdens de plenaire sessie werden heldere boodschappen geformuleerd door Rodrigo Bergers (kabinet Depraetere), Caroline Deiteren (Embuild Vlaanderen) en Paul Kenny (EHPA).

● Warmtepompen zijn de toekomst: zowel voor ruimteverwarming als in industriële processen, zowel individueel als bij collectieve gebouwen of als bron in een warmtenet

● De warmtepomp krijgt een duidelijke plaats in de beleidsplannen. Vandaag is het noodzakelijk om deze plannen snel om te zetten in decreten en besluiten.

● Er zijn drie zaken noodzakelijk voor de succesvolle uitrol van warmtepompen: een goede business case, een vlotte klantenreis en een duidelijk, positief narratief. Als sector moeten we op alle drie inzetten om de uitrol van warmtepompen te versnellen.

ELLEN VAN MELLO, beleidsmedewerker bio-energie en warmtepompen bij ODE Vlaanderen, vult nog aan:

● Met WPP willen we actief bijdragen aan het Vlaams Warmtepompplan en de uitrol versnellen.

● Heel wat nieuwe spelers en startups raken geboeid door de warmtepomp – dat bleek zowel uit het programma als uit het publiek. Een teken dat de sector blijft groeien en vernieuwen.

Elektriciteit moet goedkoper worden!

Vlaanderen heeft een renovatiesprong nodig om ons verouderde gebouwenbestand toekomst klaar te maken. Warmtepompen spelen daarin een sleutelrol: ze maken ons minder afhankelijk van buitenlandse energie,

worden steeds efficiënter en zorgen voor fossielvrije verwarming.

‘Toch hinken we achterop tegenover andere Europese landen. In Scandinavië zijn warmtepompen al de norm, terwijl de hoge elektriciteitsprijzen bij ons (door lasten en taksen) de uitrol afremmen. Daardoor is het rendement vaak te laag in vergelijking met gas. Een duidelijke shift die elektriciteit goedkoper maakt, is dringend nodig. Alleen zo wordt de investering in een warmtepomp vanzelf aantrekkelijk en verdient ze zich sneller terug. Wachten tot 2028 is géén optie’, zegt CAROLINE DEITEREN , Directeur-generaal bij Embuild Vlaanderen.

Flexibiliteit als rode draad van de dag

Een terugkerend thema tijdens de

Wat is de toekomst van verwarmen? Bij Buderus gaan we volop voor elektrificatie met als beste voorbeeld onze nieuwste propaanwarmtepompen. Toch staat de toekomst niet los van het heden. Daarom zijn hybride systemen zo belangrijk: de kracht van gas en stookolie, gecombineerd met de CO2-efficiëntie van hernieuwbare energie met warmtepompen. Deze totaalvisie maakt Buderus klaar voor de toekomst. Surf naar buderus.be en ontdek onze verwarmingssystemen

dag was flexibiliteit in het energiesysteem. Er werd uitgebreid stilgestaan bij:

● de rol van warmtepompen binnen een flexibel en slim energiesysteem;

● de integratie met batterijen, zonnepanelen en laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen; en ● hoe deze technologieën elkaar versterken om het elektriciteitsnet te ondersteunen en zo de energietransitie te versnellen.

Belang van renovatie

Het RECOVER-project heeft als doel installateurs, ontwerpers en adviseurs te ondersteunen in het renovatieproces met een beoordelingskader, praktische richtlijnen en methoden voor het analyseren van bestaande verwarmingsinstallaties en het voorstellen van geschikte renovaties. Dit project richt zich op bedrijven die betrokken zijn bij de renovatie van verwarmingssystemen in woningen en biedt hulp bij de selectie, dimensionering en implementatie van installaties met een lage CO2-uitstoot. Het doel is o.a. om meer installateurs te laten kiezen voor warmtepompen en andere technologieën die de CO2-uitstoot verminderen.

Warmtepompen kunnen niet los gezien worden van de energietransitie in het algemeen. Bovendien kunnen warmtepompen alleen succes hebben als ze geïntegreerd worden in een totaalaanpak voor decarbonisatie van de gebouwde omgeving.

De cases die aan bod kwamen toonden nogmaals aan dat het renovatie aspect sterk vertegenwoordigd was.

1e WPP award

Innovatiebruggen

Warmte

Voor het eerst organiseerde het WPP

een award voor de thesis die het meest bijdraagt tot de sector! Zo wil WPP innovatie binnen de sector in de verf zetten.

Een jury onder leiding van Wim Boydens beoordeelde de zeven inzendingen en selecteerde drie genomineerde thesissen. Tijdens de 18e editie van het Warmtepompsymposium stelden de kanshebbers hun onderzoek voor aan het publiek en de jury.

De deelnemers van het symposium bekroonden tijdens deze eerste editie Maartje Verberckmoes tot winnaar van de publiekprijs. Lone Meertens ging met de juryprijs naar huis. Beide theses werden geschreven aan de KU Leuven, onder begeleiding van promotor professor Lieve Helsen.

Tot slot

Mooi om te zien hoe ons Ecosysteem (installateurs, fabrikanten en groothandel) en beleidmakers de handen in een slaan om van de warmtepomp dé warmteopwekker van de toekomst te maken.

‘Na het Warmtepompsymposium ga je naar huis met nieuwe energie, frisse inspiratie en concrete ideeën om er een jaar lang tegenaan te gaan’, besluit WPP-voorzitter THIJS VAN DEN BRANDE . En dat kunnen we alleen beamen!

Luc De Smet, Wim Boydens, Kristof Vanhoorne en Thijs Van Den Brande.

Caroline Deiteren, Directeur-generaal bij Embuild Vlaanderen

DAIKIN ALTHERMA 4 H

Veelzijdige warmtepomp op R290.

De Daikin Altherma 4 H is een krachtige en veelzijdige warmtepomp die geschikt is voor zowel renovatieprojecten als nieuwbouwwoningen > 200 m² (modellen voor kleinere oppervlakken onder 200 m² worden in 2026 ontwikkeld).

Ons nieuwste model in het Daikin Altherma-gamma werkt op het natuurlijke koelmiddel R290 (propaan). Het is nog milieuvriendelijker, een perfecte vervangingsoplossing voor oude stookolie- of gassystemen en biedt bovendien veel flexibiliteit in de keuze van afgiftesystemen.

De volledig nieuwe, intuïtieve gebruikersinterface MMI-4 met een 5-inch touchscreen en de compatibiliteit met de Onecta-app stellen de gebruiker in staat om het Daikin Altherma-systeem op elk moment en vanop elke locatie te bedienen.

De Daikin Altherma 4 H op R290 is uiteraard met de grootste zorg ontwikkeld om veiligheid en duurzaamheid te maximaliseren gedurende de hele levenscyclus van het product. www.daikin.be  0800/840.22

Natuurlijk koelmiddel

R290

J Milieuvriendelijk

J Extreem flexibiliteit

J Intuïtieve interface

J Modern design

J Zeer stille werking

Warmtepompen onder vuur:

wat zegt de wetenschap écht over hun milieu-impact?

“Warmtepompen zijn niet beter voor het milieu dan gasketels.” Die kop uit

De Standaard en Het Laatste Nieuws in oktober vorig jaar zorgde voor opschudding in de sector. Veel installateurs kregen plots vragen van klanten: “Is mijn investering dan geen duurzame keuze?” De brede media-aandacht rond de milieu-impact van warmtepompen bracht een belangrijke discussie op gang, maar vergat vaak de nuance. Een levenscyclusanalyse kijkt namelijk niet alleen naar energieverbruik, maar ook naar de productie, gebruikte materialen en koelmiddelen. Wanneer je het volledige beeld bekijkt, blijft de warmtepomp duidelijk de duurzamere keuze, zeker bij de huidige generatie toestellen.

‘Wie vandaag een warmtepomp installeert, kiest ongetwijfeld voor een systeem dat duurzamer is dan een gasketel, zeker wanneer het toestel goed is ontworpen, geplaatst en aangestuurd’, zegt de onderzoeksgroep EMIB (Energy and Materials in Infrastructure and Buildings) van de Universiteit Antwerpen.’

Hun lopend onderzoek bevestigt dat de warmtepomp een sleuteltechnologie blijft in de energietransitie, maar vooral dat er nog ruimte is om de milieu-impact verder te verlagen.

De volledige levenscyclus in beeld

De onderzoekers van EMIB analyseerden drie types lucht-waterwarmtepompen in een sociale woning over een periode van 25 jaar. Daarbij werd niet alleen gekeken naar de prestaties tijdens het gebruik, maar ook naar de impact van de productie, het transport, het onderhoud en de verwerking aan het einde van de levensduur, bijvoorbeeld via recyclage of hergebruik van onderdelen.

Door de volledige levenscyclus in rekening te brengen ontstaat

DIAGNO-PRO

by

Renovatie-expertise voor appartementsgebouwen met collectieve rookkanalen

Kies voor een duurzame toekomst met Climacon

BATTERIJEN VOOR ENERGIEOPSLAG *

Bij Climacon bieden we een uitgebreid gamma van innovatieve oplossingen voor klimaatbeheersing en energie-efficiëntie.

LUCHT/ LUCHT WARMTEPOMPEN

WARMTEPOMPBOILER

* Dankzij de geïntegreerde regelingen kan alles van Midea eenvoudig en efficiënt aangestuurd worden zodat u maximaal rendement haalt uit uw installatie.

Hebjedeskundig adviesnodigoverde renovatievaneen collectiefrookkanaal? Doeberoepoponze

DIAGNO-PRO

LUCHT/ WATER WARMTEPOMPEN

SPLITS MET WARMTERECUPERATIE

ZWEMBADWARMTEPOMP

EV-CHARGER LAADPAAL

Omdat in complexe situaties de “product”-oplossing niet altijd voor de hand ligt, wordt een “service”oplossing essentieel. De service legt de link tussen de situatieendemeestgeschiktetechniek.

Met DIAGNO-PRO stelt Poujoulat zijn expertise ter beschikking van installateurs, VME’s (vereniging van mede-eigenaars) en beheerders van gebouwen. DIAGNO-PRO is bedoeld als beslissingsinstrument om de renovatie van schoorstenen in appartementsgebouwen te optimaliseren. DIAGNO-PRO biedt een allesomvattende benadering van het probleem.

een veel realistischer beeld van de totale milieu-impact van een systeem. De resultaten tonen dat het elektriciteitsverbruik tijdens de gebruiksfase het grootste aandeel heeft, maar ook dat er duidelijke verbeterkansen zijn op productniveau, vooral bij de keuze van het koelmiddel en het systeemconcept.

Propaan en monoblocksystemen scoren beter

Een belangrijke conclusie is dat de overstap van het gangbare koelmiddel R32 naar propaan (R290) de milieu-impact aanzienlijk kan verminderen. Propaan is een natuurlijk koelmiddel met een veel lager CO2-equivalent, wat betekent dat een eventuele lekkage een veel kleinere bijdrage levert aan de totale uitstoot.

Daarnaast blijkt dat monoblocksystemen, waarbij het koelmiddel volledig wordt afgevuld tijdens de productie, doorgaans minder koelmiddel bevatten dan split-systemen. In de studie werd voor alle systemen met eenzelfde lekpercentage gerekend, omdat hierover geen betrouwbare praktijkcijfers beschikbaar zijn. In werkelijkheid mag echter worden aangenomen dat monoblocksystemen minder lekgevoelig zijn, wat hun milieuprestatie nog verder zou verbeteren.

De combinatie van propaan en een monoblockontwerp kan de totale uitstoot over een periode van 25 jaar met bijna twintig procent doen dalen.

Slimme aansturing maakt het verschil

In de studie werd voorlopig uitgegaan van een vaste warmtevraag aan de gemiddelde Belgische elektriciteitsmix. In werkelijkheid kunnen warmtepompen met een buffervat veel slimmer worden aangestuurd. Door gebruik te maken van day-ahead elektriciteitsprijzen kan men de werking verschuiven naar momenten waarop de stroom goedkoper en groener is.

Figuur 1: Vergelijking van de broeikasgasuitstoot van drie alternatieve warmtepompsystemen in een sociale woning over 25 jaar.

-19 %

Dat levert niet alleen een financieel voordeel op voor de gebruiker, maar vermindert ook de indirecte CO 2 -uitstoot die gekoppeld is aan het elektriciteitsverbruik. Bovendien helpt het om piekbelastingen op het net te vermijden, wat het energiesysteem als geheel duurzamer maakt. Het werkelijke potentieel van deze slimme sturingen op de totale milieu-impact is echter nog niet volledig gekend, en vraagt verder onderzoek om kwantitatief in kaart te brengen hoe groot dat effect precies kan zijn.

TETRA-project: samen bouwen aan de warmtepomp van morgen

Om dit potentieel verder te kwantificeren, start de onderzoeksgroep EMIB van de Universiteit Antwerpen binnenkort een nieuw aanvraag voor een TETRA-project op.

TETRA-projecten zijn praktijkgerichte onderzoeksinitiatieven waarin onderzoeksinstellingen zoals universiteiten en hogescholen samenwerken met bedrijven om innovatieve kennis te vertalen naar concrete toepassingen in het werkveld.

Voor dit project zoekt EMIB partners

uit alle delen van de sector: installateurs, fabrikanten, studiebureaus, groothandels, softwareontwikkelaars, bouwheren en andere organisaties die actief zijn binnen HVAC en energie.

Samen willen we onderzoeken hoe warmtepompen en slimme regelsystemen optimaal kunnen worden ingezet binnen het energiesysteem van de toekomst.

Deelnemende bedrijven krijgen de kans om mee richting te geven aan het onderzoek, praktijkervaring te delen en samen te werken aan oplossingen die de technologie verder versterken.

GEÏNTERESSEERD om mee te werken of input te geven aan het onderzoek? Neem contact op via emib@uantwerpen.be

AUTEURS:

Ivan Verhaert, Matthias Buyle Seppe Van den Broeck en Jonas Cleiren, EMIB Universiteit Antwerpen

Klaar voor de toekomst met de nieuwe Hybrox SE-serie met propaan

De klok tikt voor de warmtepompmarkt. Vanaf 2027 start de gefaseerde uitfasering van F-gassen – eerst de meest schadelijke, tot een volledig verbod in 2050. Terwijl veel fabrikanten hun eerste warmtepomp met een natuurlijk koudemiddel presenteren, introduceert Nathan de Hybrox SE: een nieuwe serie warmtepompen van alpha innotec, gebaseerd op twintig jaar ervaring met propaan.

Dankzij de gunstige eigenschappen en prijsstelling is de Hybrox SE ideaal voor grootschalige renovaties en seriematige woningbouw.

“Dat biedt allerlei nieuwe mogelijkheden,” zegt Gert Dewandeleer, Product Manager bij Nathan, fabrieksimporteur van gekende merken als alpha innotec, Uponor, Metro Therm en Komfort in de Benelux.

Tijd voor verduurzaming Volgens Gert beseffen nog niet alle partijen hoe dichtbij 2027 al is. “Dat is over iets meer dan een jaar!” Toch noemt hij het verbod op F-gassen met een hoog aardopwarmingsvermogen (GWP) een goede stap.

“De verschillen tussen koudemiddelen zijn enorm,” legt hij uit. “R410A heeft een GWP van 2.088, R32 een GWP van 675, terwijl propaan (R290) op slechts 3 zit.”

Gert glimlacht: “Zelfs dat ‘betere’ R32 is nog 225 keer slechter dan propaan. Dan begrijp je waarom de F-gassenverordening nodig is. En waarom alpha innotec hier al zo vroeg mee is begonnen.”

Kwarteeuw voorsprong Alpha innotec werkt al sinds 1998 met propaan en was de eerste Duitse fabrikant die deze warmtepompen in serie produceerde. “De oprichters, Artur Rodecker en Heinz Weggel, waren echte pioniers. Ze liepen ver vooruit, maar praatten er weinig over,” vertelt Gert. Dat leverde later een bijzondere situatie op: “Toen andere merken twee jaar geleden trots hun eerste propaanwarmtepomp presenteerden, dachten wij: dat doen wij al meer dan twintig jaar. Maar dat wist bijna niemand.” Omdat alpha innotec zich traditioneel richt op het hogere segment, ziet Nathan nu een kans om dat verhaal breder te vertellen. “Met de Hybrox SE hebben we eindelijk ook een serie die per-

fect past bij grootschalige renovatieprojecten en woningbouw.”

Verduurzamen zonder compromissen

De Hybrox SE-serie is verkrijgbaar in vier vermogens (4, 7, 9 en 11 kW) en geschikt voor verwarmen, koelen en warm tapwater. De toestellen zijn stil, eenvoudig te installeren en voorbereid op dynamische energietarieven. Dankzij het natuurlijke koudemiddel propaan zijn ze milieuvriendelijk en efficiënt. Met een maximale afgiftetemperatuur van 75°C levert de Hybrox SE uitstekende prestaties, zelfs bij strenge vorst. Dat maakt de serie bijzonder geschikt voor renovaties waarbij bestaande radiatoren behouden blijven. “Met de Hybrox SE bieden we een praktische oplossing,” besluit Gert. “Want waar je vroeger 70 graden nodig had, volstaat nu vaak 50 of 55. En dat kan deze warmtepomp moeiteloos aan.”

TECHLINK en VEKA in dialoog

Op 2 oktober hadden we een inspirerend gesprek met Samir Louenchi, administrateur-generaal van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA).

Tijdens deze ontmoeting deelde hij zijn prioriteiten op het vlak van gebouwen en installatiebedrijven. Van onze kant brachten wij de belangrijkste pijnpunten en uitdagingen onder de aandacht. Dit artikel biedt een beknopte terugblik op het gesprek. We kijken alvast uit naar een verdere, constructieve samenwerking.

Leer de warmtepomp ook kennen als verwarmingsinstallatie

In de mei-editie van onze magazines zat een advertentie en bijlage “Verzeker je toekomst en word warmtepompinstallateur” van het VEKA. Naar aanleiding van deze goede samenwerking kregen we de opportuniteit om in gesprek te gaan met SAMIR LOUENCHI

‘Om tegen 2050 het Europese doel van emissievrije gebouwen te bereiken, nemen we in Vlaanderen stap voor stap afscheid van fossiele brandstoffen en schakelen we over op fossielvrije energie om onze gebouwen te verwarmen. Daarvoor zijn warmtepompen en voldoende installateurs onmisbaar. Het zijn de installateurs die het moeten doen. Zij moeten de warmtepompen plaatsen. Daarom zetten we in op informeren, sensibiliseren en vooruitkijken. Wie vandaag een fossiele ketel heeft die aan vervanging toe is en nadenkt over een nieuw exemplaar, wil een slimme keuze maken voor de komende 20 jaar’, zegt Samir.

Welke boodschap heeft het VEKA hierover voor installateurs? ‘Hernieuwbare energietechnieken zoals warmtepompen, warmtepompboiler en warmtenetten zijn essentieel voor de Vlaamse energietransitie. Door nu in te zitten op deze systemen, geeft u mee vorm aan ons toekomstig energiesysteem’, vult Samir aan.

Vlaams beleidskader voor een duurzamer gebouwenbestand

De strijd tegen klimaatverandering en

Samir Louenchi, administrateurgeneraal van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap.

emissies is er een vóór de diepgaande renovatie van gebouwen. Het is dan ook logisch dat Samir tijdens ons gesprek uitgebreid inging op de Vlaamse langetermijnrenovatiestrategie voor gebouwen richting 2050.

‘In 2024 werd de nieuwe EPBD-richtlijn goedgekeurd, die nu in de Vlaamse regelgeving moet worden geïmplementeerd. De EPBD stelt als doel een emissievrij gebouwenpark tegen 2050. De beleidsinstrumenten zoals EPC en EPB zullen hieraan moeten worden aangepast’, zegt Samir.

Vanuit Techlink gingen we in dialoog over de beleidsinstrumenten die er zijn

voor het verduurzamen van verwarming. Zie slide op blz. 51.

‘Er zijn nog heel wat uitdagingen richting 2030. Milieuvriendelijke oplossingen voor verwarming en transport, zoals warmtepompen en elektrische wagens, zijn vandaag nog minder financieel interessant tegenover fossiele alternatieven. Vanaf 2028 zullen gebruikers van fossiele brandstoffen moeten betalen voor hun CO2-uitstoot, via de nieuwe Europese CO2-beprijzing (ETS 2). Dat zal een hefboom zijn om minder fossiele brandstoffen te gebruiken, bijvoorbeeld door beter te isoleren en meer de fiets of het openbaar vervoer te

Verduurzaming verwarming

Verbod op plaatsing van stookolieketels in aardgasgebied vanaf 2022

Uitfasering fossiele brandstoffen in nieuwbouw 2021-2025

• Verbod op aardgasaansluitingen in nieuwe grote projecten vanaf 2021

• Verbod op nieuwe aardgasaansluitingen vanaf 2025

• 2025: installatierendement nieuwbouw en Ingrijpende Energetische Renovatie (IER) minstens 130%= minstens HYBRIDE

Verhoging minimaal aandeel hernieuwbare energie in nieuwbouw vanaf 1 januari 2023

• Residentieel van 15 naar 25 kWh/m² en vanaf 2025 minstens 15 kWh/m² aan zonne-energie

• Niet-residentieel van 20 naar 35 kWh/m² en vanaf 2025 minstens 20 kWh/m² aan zonne-energie

• Ingrijpende energetische renovatie van 10 naar 20 kWh/m 2

gebruiken – en maakt investerin gen in fossielvrije oplossingen zoals een warmtepomp meteen een stuk aantrekkelijker. Daarnaast heeft de Vlaamse Regering beslist om een taksshift door te voeren (dat is een verschuiving in beleidskosten van elektriciteit naar fossiele brandstoffen) om een sterke groei van warmtepompen te realiseren. Tot slot dient zowel de overheid als alle stakeholders het draagvlak bij de bevolking voor energie- en klimaattransitie te verhogen’, vervolgt Samir.

Koelen zonder schadelijke broeikasgassen

In het kader van het Vlaams Energieen Klimaatplan (VEKP) 2021-2030 waren er extra maatregelen genomen om de uitstoot van schadelijke F-gassen sterk te verminderen én over te schakelen op klimaatvriendelijke vormen van koeling. Op 11 maart 2024 trad ook de nieuwe EU-verordening rond F-gassen in werking. De EU-verordening moet ervoor zorgen dat het gebruik en de uitstoot van deze F-gassen steviger wordt afgebouwd en dat er sneller wordt ingezet op onder meer F-gasvrije koel-, airco- en warmtepompapparatuur en elektrische schakelinrichtingen.

‘Vanuit Vlaanderen dienen we maxi-

stallaties. Dit doet men het best door te kiezen voor natuurlijke en milieuvriendelijke koelmiddelen én door lekkage van F-gassen uit bestaande koelinstallaties tot het minimum te beperken’, benadrukt Samir.

Bij Techlink omarmen we de klimaattransitie naar milieuvriendelijkere alternatieven. De noodzakelijke overschakeling naar milieuvriendelijke alternatieve koelmiddelen brengt echter nieuwe uitdagingen met zich mee. Denk aan het hoger veiligheidsrisico van propaan en de risico’s bij ondeskundige installatie en onderhoud bij de toepassing van propaan als koelmiddel.

Handige tools

Om burgers en bedrijven daarbij te ondersteunen, biedt het VEKA verschillende handige tools aan. Zo helpt de tool “warmtepompklaar” u snel inschatten of een bestaande woning geschikt is voor een warmtepomp, of beter eerst bijkomend geïsoleerd wordt.

Gebruiksvriendelijke tool “Warmtepompklaar”

Recent lanceerden het VEKA en zijn partners Flux50, Fluvius, VOLTA en ODE (via de laatste twee partners is ook Techlink hierbij betrokken) “Maak je meter slim”. De nieuwe website MaakJeMeterSlim.be toont hoe gezinnen en KMO’s met een digitale meter automatisch kunnen besparen op hun energiefactuur. Zo is er minder druk op het elektriciteitsnet, minder energieverspilling en een lagere CO2-uitstoot. Dat is niet alleen goed voor uw portefeuille, ook voor het klimaat.

‘MaakJeMeterSlim.be laat zien hoe u dat doet, met behulp van betaalbare en slimme technologie, ook wel een EMS genaamd. EMS is de afkorting van “Energie Management Systeem” of “energiebeheersysteem”. Het is een app of een toestel dat u – in de meeste gevallen – aan een digitale meter aansluit. Een EMS denkt slim met u mee. Het kan observeren, analyseren en sturen. Het moment waarop we stroom gebruiken, onze maandpiek, de productie van onze zonnepanelen en ons zelfverbruik hebben een grote invloed op onze energiefactuur. Door een deel van ons elektriciteitsgebruik automatisch te verschuiven naar de voordeligste momenten, kunnen we besparen op onze energiefactuur zonder comfortverlies’, besluit Samir.

Het geluid van warmtepompen kan storend zijn. Om mogelijke hinder voor eigenaars en omwonenden te voorkomen, hou je best bij het ontwerp al rekening met de geluidsvoorwaarden. Dit kan dankzij een doordachte keuze en plaatsing, zelfs op kleinere percelen. Slechts in uitzonderlijke gevallen zijn bijkomende geluidsbeperkende maatregelen, zoals een omkasting, noodzakelijk.

Hoe beperk je het geluid van een warmtepomp?

Geluidsvoorwaarden

De Belgische norm NBN S 01-400-1 legt een aantal beperkingen op voor het geluid dat door technische installaties in en buiten een woning geproduceerd wordt. De criteria in deze norm gelden als regels van de goede praktijk voor woongebouwen. In bepaalde gevallen is een gewestelijke of lokale regelgeving van toepassing. Tenslotte geeft de Vlaamse code van goede praktijk richtlijnen voor het geluid van buitenunits van kleine, residentiële warmtepompen.

Keuze en plaatsing van de buitenunit

Hoeveel geluid een toestel produceert, wordt aangegeven door het geluidsvermogensniveau (LWA). Het geluidsvermogen bij normale werking kan je te-

rugvinden op het Ecodesign-label. Bij maximaal vermogen maakt een warmtepomp meer geluid dan in normale werkingsmodus; een te klein gedimensioneerde warmtepomp zal langer op maximaal vermogen draaien. Een correcte dimensionering in functie van de warmte- en koudevraag is dus ook vanuit akoestisch standpunt belangrijk. Wanneer de buitenunit zonder de nodige trillingsontkoppeling gemonteerd werd, kan deze extra contactgeluid produceren.

Het geluidsvermogensniveau (LWA) verschilt van het geluidsdrukniveau (LpA) dat je op een zekere afstand van de warmtepomp waarneemt. Om de geluidsvoorwaarden te controleren, moet je het geluidsdrukniveau inschatten op basis van het geluids-

vermogensniveau en de positionering van het gekozen toestel. Eenvoudige rekentools en uitgewerkte gevalstudies die rekening houden met afstandsverzwakking, reflecties en afscherming van bestaande constructies kunnen helpen bij de optimale plaatsingskeuze .

Oplossingen bij bestaande installaties

Bij reeds geïnstalleerde warmtepompen kunnen eenvoudige maatregelen soms volstaan om het geluid te verminderen. Een eerste is om het toestel te controleren op defecten. Ga ook na dat de warmtepomp regelmatig onderhouden wordt en dat de nodige trillingsontkoppeling voorzien is. Een aangepaste instelling kan de hinder op kritische momenten beperken, bijvoorbeeld via een stille nachtmodus.

CH 120 thermostaat cadeau

bij aankoop van een gascondensatieketel

Actie geldig tot 15 december 2025. Lijst van deelnemende toestellen en algemene voorwaarden op de actiepagina.

actie.bosch-homecomfort.be

Als dit niet volstaat, kan een geluidsscherm of een geluidsdempende omkasting nodig zijn. Let wel op een correcte luchtcirculatie om rendementsverlies te vermijden. Een andere optie is de buitenunit verplaatsen.

MERK OP! Binnenkort verschijnt een Innovation Paper waarin de akoestische aandachtspunten bij warmtepompen verder toegelicht worden en eenvoudige gevalstudies besproken worden. Buildwise ontwikkelt momenteel ook een rekentool waarmee je de geluidsvoorwaarden in een specifieke situatie kan controleren.

Gevalstudie

Een rijwoning met uitbouw wordt uitgerust met een warmtepomp. De tuin is volledig afgeschermd door een 1,8 m hoge tuinmuur. Waar kan je de buitenunit plaatsen als het geluidsdrukniveau LpA bij de buren niet hoger mag zijn dan 40 dB, zoals bepaald in de norm NBN S 01-400-1?

In ons voorbeeld werd het geluidsdrukniveau op het perceel geëvalueerd op een hoogte van 1,5 m. Voor het geluidsdrukniveau aan het raam werd een correctie toegepast voor de gevelreflectie, zodat het resultaat overeenkomt met de situatie zonder een naburige woning.

De afbeelding op p. 52 toont verschil-

WEBINAR: WARMTEPOMPEN EN GELUID

DOSSIER

Tabel 1: Minimale afstanden om te voldoen aan een geluidsvoorwaarde van 40 dB bij de buren.

lende mogelijke posities van de warmtepomp. Om te voldoen aan de geluidsvoorwaarde, moet een minimale afstand tot de perceelsgrens gerespecteerd worden (afstand x), afhankelijk van het geluidsvermogensniveau LWA van de buitenunit (zie tabel A). Uit deze gevalstudie kunnen we een aantal algemene bevindingen afleiden:

● de minimale afstanden voor de warmtepomp met een geluidsvermogensniveau van 60 dB zijn moeilijk haalbaar bij rijwoningen en appartementen. Een stillere warmtepomp zorgt voor minder akoestische beperkingen bij de plaatsing;

● een plaatsing tegen de gevel (posities A en C) is nadeliger dan een vrije plaatsing (posities B en D). De gevel weerkaatst immers een deel van het geluid;

● zonder tuinmuur (> 10 kg/m²; bv. gemetste muur, betonplaten of volhouten wand) is een plaatsing in de tuin (posities C en D) soms niet mogelijk op smalle percelen zonder bijkomende geluidsbeper-

In 2024 werkten verschillende federaties waaronder Techlink samen om meer handvaten te geven als het gaat over optimaal geluidscomfort van zowel bestaande als nieuwe warmtepompen en airco's met een buitenunit. Dit resulteerde in een code van goede praktijken. Op dinsdag 7 oktober werd in een online webinar de belangrijkste elementen van deze code toegelicht.

kende maatregelen. Let op: een haag en open of lichte schuttingen (bv. draadafsluiting met folie, rietmat, wilgenmat of open houten panelen) houden het geluid niet tegen en werken niet als akoestische afscherming;

● op het dak (posities A en B) kan de unit iets dichter bij de perceelsgrens geplaatst worden, omdat de dakrand het geluid deels afschermt. Zorg wel voor voldoende afstand tot opengaande ramen en ventilatieroosters in naburige woningen (afstand y);

● bij de installatie op het dak is een trillingsontkoppelde opstelling cruciaal. Zonder trillingsisolatie kan het dak mee trillen en extra geluid afstralen, zowel naar de eigen woning binnen als naar buiten toe. Als de stabiliteit het toelaat, is het bij lichte daken aangeraden om de buitenunit op een verzwarende sokkel te plaatsen;

● hoewel er geen voorwaarden zijn voor het geluid op het eigen perceel, houd je hier bij de plaatsing toch best rekening mee. Bespreek dit met de bouwheer en voorzie een minimale afstand tot het terras en tot opengaande ramen en ventilatieroosters van slaapkamers.

Dit artikel werd opgesteld in het kader van het COOCK-project ‘RECOVER’, gesubsidieerd door VLAIO, en de Technologische Dienstverlening C-Tech, gesubsidieerd door Innoviris.

BRON: Buildwise Magazine juli-augustus 2025 (blz. 20-21), van A. Dijckmans, Buildwise.

Connect & Aduro laat je woning ademen

Heatpex Aria Connect en Aduro zijn universele kanalensystemen die lucht verplaatsen tussen de ventilatie-unit en de aan-en afvoerventielen, evenals tussen binnen- en buitenlucht.

Connect flexibels

 antistatische flexibels

 Ultra-Fresh® antibacteriële bescherming

 hygiënisch getest

 stille werking

 minimaal drukverlies en laagste weerstand

 hoge vormvastheid tot 500N

Connect luchtverdeelsysteem

 flexibel en modulair systeem met slechts 6 basis-elementen en flexibel

 stil én economisch

 OneClick technology

 compact

Aduro geïsoleerde aan- en afvoerkanalen

 3 diameters: 125, 160, 200 mm

 uit te breiden naar 150 en 180 mm met EPDM reductie

 geen luchtweerstand door slanke connectiemoffen

badkamers

 universele beugel voor alle diameters

 licht, duurzaam, luchtdicht en isolerend EPS verrijkt met grafiet

verwarming technieken

Aalst Aartselaar Antwerpen Braine l’Alleud Brugge Châtelineau Diest Dison Ekeren Forest | Vorst Gembloux Gent Habay Ieper Kuurne Liège Lier Lummen Malmedy Marche-en-Famenne Mechelen Mons Namur Temse Tournai Turnhout Wemmel Wijnegem Zaventem Zele www.desco.be

meer info in onze folder

Onderhoud van warmtepompen: te inspecteren elementen

Warmtepompen moeten onderhouden worden om optimale prestaties te behouden, hun levensduur te garanderen en het risico op storingen en lekken van koudemiddelen in de atmosfeer te beperken. De hoge installatie- en elektriciteitskosten zijn ook een stimulans om dit onderhoud uit te voeren. In dit artikel vind je een overzicht van de belangrijkste aandachtspunten bij het onderhoud van huishoudelijke luchtwaterwarmtepompen.

Reglementering

Tenzij anders vermeld door de fabrikant, zouden warmtepompen minstens één keer per jaar onderhouden moeten worden. Alle ingrepen aan het koudemiddelcircuit moeten uitgevoerd worden door een koeltechnieker van categorie 1.

In onze drie gewesten is een regelmatig onderhoud van warmtepompen verplicht. Hieronder valt ook de controle op lekken van koudemiddel. Onder een bepaalde drempelwaarde, die afhankelijk van het gewest bepaald wordt door het vermogen van de warmtepomp (12 kW) of door de hoeveelheid koudemiddel (5 t CO2-eq.), is dit periodieke onderhoud echter niet verplicht.

Onderhoud van een warmtepomp

Voor je met het onderhoud begint, raden we aan om de warmtepomp aan te zetten en te luisteren of je ongewone geluiden hoort, zoals schurende of trillende geluiden. Schakel vervolgens de warmtepomp uit, koppel de

stroomtoevoer los en wacht enkele minuten voordat je verdergaat.

De volgende paragrafen gaan dieper in op de belangrijkste technische onderdelen van een warmtepomp (zie afbeelding 1) die geïnspecteerd moeten worden, namelijk:

Afbeelding 1: Schematische weergave van de verschillende onderdelen van een warmtepomp.

Een brandwerende kunststof plug met een hoge belastbaarheid? Geen probleem! HybridPower. HybridPower. Als staal en kunststof elkaar versterken.

● de regeling en elektrische aansluiting

● de compressor

● de ontspanner

● de verdamper en buitenunit

● de condensor.

REGELING EN ELEKTRISCHE AANSLUITING

Sommige warmtepompen zijn uitgerust met instrumenten die het mogelijk maken om, bijvoorbeeld via een mobiele app of een controlescherm, algemene parameters over de toestand van de warmtepomp te bekijken en informatie te geven over:

● een drukval in het koudemiddelcircuit (bron van rendementsverlies)

● het aantal keren dat de warmtepomp per dag of per jaar opstart (belasting van de compressor)

● het niveau van oververhitting en onderkoeling

● de prestaties van de installatie.

De werking van de vierwegklep, die de cyclus omkeert (ontdooi- of koelmodus), moet ook gecontroleerd worden.

Tijdens het onderhoud is het belangrijk om de volgende elementen na te kijken:

● het foutenlogboek

● de elektrische aansluitingen op de aansluitblokken en de aarding ● de bescherming van de onderdelen die gevoelig zijn voor regen en vocht (bv. moederbord en omvormer).

COMPRESSOR

De compressor (zie afbeelding 1, nr. 3), die zich in een gesloten behuizing bevindt, moet nooit onderhouden worden. Bij een defect moet hij vervangen worden. Bij elke opstart wordt een kleine hoeveelheid olie naar het koudemiddelcircuit gestuurd, die na enige tijd terugkeert naar de compressor. Om een goede smering te garanderen en de levensduur van de compressor te verlengen, beperkt de regeling van de warmtepomp het

aantal opstarts tot ongeveer zeven à acht per uur.

ONTSPANNER

De ontspanner (zie afbeelding 1, nr. 6) regelt de drukval en het koudemiddeldebiet door de doorstroomsectie van het koudemiddel te wijzigen. Hij past zijn positie voortdurend aan om goede werkingsomstandigheden voor de verdamper te garanderen. De aanwezigheid van onzuiverheden (bv. soldeerresten) en/of vocht in het koudemiddelcircuit kan leiden tot de verstopping of bevriezing van de ontspanner, met een slechte werking van de warmtepomp tot gevolg. Tijdens het onderhoud moet je:

● nagaan dat de positie van de ontspanner regelmatig verandert

● de toestand van de filterdroger, die zich stroomopwaarts van de ontspanner bevindt, controleren en deze indien nodig vervangen.

VERDAMPER EN BUITENUNIT

In verwarmingsmodus brengt de verdamper (zie afbeelding 1, nr. 2) de warmte uit de buitenlucht over op het koudemiddel, met behulp van buizen die het koudemiddel bevatten en lamellen die de warmteuitwisseling bevorderen. Een ventilator (zie afbeelding 1, nr. 5) zorgt voor een geforceerd luchtdebiet op de verdamper.

Het onderhoud bestaat uit de reiniging en controle van:

● de ventilatorbladen om het nominale luchtdebiet te garanderen, de geluidshinder te beperken en de levensduur van de ventilator te verlengen

● de lamellen van de verdamper volgens de voorschriften van de fabrikant (bv. met een zachte borstel en een specifiek reinigingsproduct of met een stoomreiniger). Als er lamellen verbogen zijn, is het aangeraden om ze weer recht te zetten met een geschikte kam

● de opvangbak en de afvoer van de condensaten om verstopping te voorkomen

● de isolatie van de buizen die het water of het koudemiddel bevatten

● de voorzieningen voor akoestische isolatie (bv. isolatieplaten en silentblocs)

● de volledige unit, omdat het op een schone machine gemakkelijker is om oliesporen te vinden, die duiden op een lek. De reiniging moet altijd gebeuren volgens de voorschriften van de fabrikant om te voorkomen dat de kwaliteit van de oppervlakken aangetast zou worden.

CONDENSOR

In verwarmingsmodus zorgt de condensor (zie afbeelding 1, nr. 7) ervoor dat de warmtepomp de warmte die aan de buitenlucht onttrokken is, overdraagt aan het water in het verwarmingscircuit. Dit is meestal een platenwarmtewisselaar, die gevoelig is voor de aanwezigheid van slib en vervuiling. Tijdens het onderhoud moet je daarom:

● de kwaliteit van het vulwater nagaan en de filter of de slibafscheider op de retourleiding van het verwarmingscircuit reinigen (zie ook TV 278)

● de druk in het hydraulische circuit controleren en, indien nodig, de bron van eventuele lekken opsporen (bv. de expansievaten en automatische ontluchters nakijken)

● de andere elementen inspecteren die de waterkwaliteit kunnen beinvloeden en de condensor kunnen vervuilen (bv. expansievat en opslagvat).

Dit artikel werd opgesteld in het kader van het COOCK-project ‘RECOVER’, gesubsidieerd door VLAIO.

BRON:

Buildwise Magazine juli-augustus 2025 (blz. 18-19), van X. Kuborn en B. Poncelet, Buildwise.

HPIU (Heat Pump Interface Unit)

Hydraulische module met boosterpomp

voor monoblock

Aansluitschema

Vorstbeveiligingsklep voor warmtepomp

De vorstbeveiligingsklep wordt geïnstalleerd in het gesloten circuit van de warmtepomp om te voorkomen dat onverwachte stroomonderbrekingen of storingen leiden tot het bevriezen van het water bij lage buitentemperaturen. Hierdoor wordt schade aan leidingen, apparatuur en het systeem vermeden.

of

Uiterst geschikt bij renovatie van stooklokaal en conversie van cv-ketel naar monoblock

Voor vloerverwarming en radiatoren

Extreem compact en eenvoudig aan te sluiten

Incl. vulset met Belgaqua gekeurde CA b onderbreking

Incl. XL vuilafscheider ter bescherming van de warmtepomp

Incl. overdrukventiel

Een goed ingestelde stooklijn: het geheime wapen van een efficiënte warmtepomp

Warmtepompen zijn dé technologie van de toekomst. Maar wist je dat veel installaties vandaag niet het volle potentieel benutten? Eén van de meest onderschatte instellingen is de stooklijn. Met een kleine aanpassing kan je als installateur het rendement van een warmtepomp aanzienlijk verbeteren, zonder extra kosten.

de opwekker dan maar wat hoger ingesteld als veiligheidsmarge, maar net dit zorgt voor minder efficiënte installaties.

Het instellen van de stooklijn kan, afhankelijk van de warmtepomp, op verschillende manieren gebeuren. De meest voorkomende manieren zijn:

● Het gebruik van verschillende punten die in een rechte lijn met elkaar verbonden worden, zoals een voetpunt (vaak bij 20°C buitentemperatuur) en eindpunt (bv. bij -7°C) of verschillende willekeurige instelpunten.

Wat is een stooklijn?

De stooklijn bepaalt de temperatuur dat naar de verwarming gestuurd wordt, afhankelijk van de buitentemperatuur. Hoe kouder het buiten is, hoe warmer het water. Bij een goed ingestelde stooklijn levert de warmtepomp precies genoeg warmte om het binnen comfortabel te houden. Zo gaat de warmtepomp minder aan en uit schakelen en blijft de condensor temperatuur zo laag mogelijk, zodat de efficiëntie van de warmtepomp verhoogt. Het wordt wat moeilijker, wanneer er sprake is van verschillende zones met hun eigen regelingen (al dan niet met stooklijnregeling). Dan bepaald de stooklijn van de opwekker, de warmtepomp zelf, het rendement, maar moet er rekening gehouden worden met de wisselwerking tussen zones om comfortproblemen te vermijden. Vaak wordt de stooklijn van

● Het instellen van een hellingsgraad en stooklijnverhoging. De hellingsgraad bepaald de steilheid van de curve en is afhankelijk van de isolatiegraad van de woning en het type afgiftesysteem.

Wat loopt er vaak mis?

In de praktijk stellen installateurs de stooklijn vaak veiligheidshalve te hoog in. Dat lijkt logisch: liever te warm dan te koud, toch? En als het te warm is, grijpt je thermostaat in, waardoor je hier helemaal niets van merkt en je comfort helemaal in orde is. Geen problemen dus? Bij warmtepompen werkt dat averechts. Hoe hoger de aanvoertemperatuur, hoe lager het rendement van de warmtepomp. Dus op de achtergrond verlies je euro’s, waarvan je helemaal geen idee hebt.

De stooklijn correct instellen brengt wel extra uitdagingen met zich mee. Zo is het efficiënter om de stooklijn bij indienststelling net te laag in te stellen, en nadien op basis van de er-

varingen van de bewoner deze te optimaliseren. Maar hiervoor is een goede communicatie nodig en de openheid van beide partijen om hier bewust mee om te gaan. Als het comfort bijvoorbeeld in het tussenseizoen goed is, maar in de winter te koud, kan je best de stooklijn verhogen. In de tabel zie je de verschillende mogelijkheden en welke acties hierbij horen. Let wel op, te warm wordt het vaak niet in een woning, wanneer er een thermostaat aanwezig is.

Een concreet voorbeeld Voor een nieuwbouwwoning met

vloerverwarming wordt de stooklijn vaak ingesteld op 0.4 of 0.5, wat neerkomt op ±35°C bij -7°C. Op zich is dit logisch, vloerverwarming wordt immers standaard ontworpen op een regime van 35/30°C. Bij dit ontwerp regime levert de vloerverwarming dikwijls te veel vermogen (tot 66 W/ m²) voor een goed geïsoleerde woning, waar je eerder 20-25W/m² nodig hebt en de stooklijn dus aanzienlijk kan dalen.

In gemeten cases tijdens ons onderzoek staat de stooklijn bijvoorbeeld ingesteld op 0.2. In nog een andere case is het eindpunt verlaagd van 33°C naar 27°C. Het resultaat? Een aanzienlijke stijging van het rendement van de warmtepomp tot maximaal 18%, met lagere energiekosten én een langere levensduur. Een eenvoudige ingreep in de instellingen volstaat om over het stookseizoen 13% te besparen, zonder dat daar extra kosten aan de installatie tegenover staan.

Waarom is dit zo belangrijk?

Warmtepompen werken het efficientst bij lage aanvoertemperaturen. Elke graad lager betekent een hoger rendement (COP). Door de stooklijn correct af te stellen:

● Verhoog je het seizoensrendement (SCOP)

● Verlaag je het elektriciteitsverbruik

● Verleng je de levensduur van de installatie

● Verhoog je het comfort voor de bewoners

Tips voor installateurs!

● Hou rekening met de bewoner: als er een snelle reactie verwacht wordt van de verwarming, kan het wél zinvol zijn om de stooklijn te verhogen. Het blijft echter een goed startpunt om te weten wat de correcte instelling is.

● Meet en observeer: kijk hoe de woning reageert op verschillende

aanvoertemperaturen.

● Verhoog stapsgewijs: begin met een lagere stooklijn en verhoog enkel indien nodig met kleine stappen.

● Communiceer met de klant: leg uit waarom een lagere temperatuur beter is.

● Gebruik monitoringtools: slimme thermostaten en dataloggers helpen bij het finetunen. Te hoge instellingen worden immers vaak gecamoufleerd door het uitschakelen van de thermostaat.

● Werk samen met ontwerpers: Een goede stooklijn begint al bij het ontwerp van de installatie.

Bij een goed ingestelde stooklijn zal tijdens storingen of bij afwijkingen zoals het langer openen van buitendeuren of ramen in de woning, vaak wel een manuele tijdelijke aanpassing moeten gebeuren om het comfort snel(ler) weer in orde te krijgen. Goede communicatie met de bewoners is dus noodzakelijk!

Conclusie

Een goed ingestelde stooklijn is geen detail, maar een cruciale factor voor het succes van een warmtepompinstallatie. Door hier aandacht aan te besteden, maak je als installateur écht het verschil.

Dit artikel komt voort uit inzichten in het project Thermi-Var rond slimme sturing van warmtepompen. Thomas More wil hier nog verder op inzetten binnen een nieuwe projectaanvraag WARMOP, waar ingezet wordt op betere installatiekwaliteit (voorzorg), slimme opvolging (nazorg) en gerichte bewustmaking, zodat comfort, efficiëntie en energiebesparing écht gerealiseerd worden. Meer info vind je hier: WARMOP infoformulier.

AUTEUR:

Nickey Van den Bulck, Thomas More

DOSSIER

PVT-panelen als alternatieve bron voor warmtepompen?

Warmtepompen zijn onmisbaar om gebouwen en industrie in de toekomst van duurzame en fossielvrije warmte te voorzien. Met één eenheid elektriciteit kunnen ze ongeveer vier eenheden warmte leveren, waarvan drie afkomstig zijn uit de omgeving. In veel warmtepompsystemen komt deze energie uit de buitenlucht via een buitenunit, of uit de bodem via grondboringen. Maar niet elke locatie leent zich daartoe: boringen vragen voldoende ruimte en zijn kostelijk, terwijl buitenunits soms hinderlijk geluid veroorzaken of esthetisch moeilijk inpasbaar zijn. Zeker in stedelijke context en bij appartementsgebouwen zijn voorgaande opties niet altijd evident. PVT-panelen kunnen in deze gevallen een interessant alternatief bieden.

Wat zijn PVT-panelen?

PVT-panelen zijn een combinatie van fotovoltaïsche (PV) en thermische (T) technologie. Ze wekken niet alleen elektriciteit op, maar vangen tegelijk warmte uit de zon (en de buitenlucht). Er bestaan twee hoofdtypes: geïsoleerde en ongeïsoleerde panelen. De geïsoleerde panelen kunnen warm water op hogere temperatuur (> 60°C) produceren, maar hun werking is in het Belgische klimaat beperkt tot een relatief kort seizoen met voldoende zoninstraling. De ongeïsoleerde panelen benutten daarentegen niet enkel zonnewarmte, maar ook warmte uit de omgevingslucht. Daardoor blijven ze functioneren bij bewolking of zelfs ’s nachts, wat ze geschikt maakt als warmtebron voor een warmtepomp. Binnen deze ongeisoleerde groep zijn er twee subtypes: panelen met een geïntegreerde metalen buis-vinwarmtewisselaar, die een effectieve warmteoverdracht mogelijk maakt, en systemen met een kunststof warmtewisselaar die lichter en goedkoper zijn, maar minder warmte overdragen per paneel.

Hoe werken deze PVTpanelen in combinatie met een warmtepomp?

De vloeistoftemperatuur die van een ongeïsoleerd PVT-paneel komt, is doorgaans te laag om rechtstreeks te gebruiken voor sanitair warm water of ruimteverwarming. Daarom wor-

PVT panelen

Principeschema van PVTpanelen gekoppeld aan warmtepomp. Volle lijnen stellen vloeistofstroom op hoge temperatuur voor, onderbroken lijnen op lage temperatuur.

Warmtepomp

Sanitair warm water

Ruimteverwarming Warmwater -opslag

den de panelen gekoppeld aan een water/water warmtepomp. Die warmtepomp gebruikt het circulerende water-glycol mengsel uit de PVT-panelen als bron, en verhoogt de temperatuur tot het gewenste niveau voor ruimteverwarming of sanitair warm water. In deze configuratie spreken we vaak van warmtepomppanelen. Hun troef?

Ze combineren een groot warmteoverdragend oppervlak met een volledig passieve werking: er is geen ventilator nodig om warmte uit de lucht te onttrekken. Daardoor werken ze stil en verbruiken ze geen extra elektriciteit voor ventilatie. Een bijkomend

voordeel is dat de PV-cellen koeler blijven, waardoor hun elektrische opbrengst met enkele procenten stijgt.

Hoe verhouden warmtepomppanelen zich t.o.v. een warmtepomp met luchtbron en geothermische bron?

Recent onderzoek van de onderzoeksgroep EMIB toont aan dat warmtepomppanelen energetisch goed scoren. Wanneer voldoende panelen worden voorzien, kunnen ze tot 12% minder elektriciteit verbruiken dan een klassieke lucht/water warmte-

pomp. De benodigde oppervlakte varieert wel naargelang het type paneel, maar ligt gemiddeld tussen 2,5 en 3 m² PVT per kW verwarmingsvermogen. Voor een woning met een warmtevraag van 8 kW betekent dat een vereist dakoppervlak van ongeveer 20 tot 24 m² – vergelijkbaar met een stan-

daard PV-installatie. Ten opzichte van geothermische warmtepompen zal de energetische prestatie van warmtepomppanelen typisch lager uitvallen.

Wat met de investeringskosten?

De investering in een systeem met warmtepomppanelen ligt hoger dan een klassieke lucht/waterwarmtepomp met aparte PV-installatie. Dat komt vooral door de duurdere PVT-panelen en de hydraulische connecties. Toch is de totale kost lager dan bij geothermie, omdat er geen boringen en vergunningen nodig zijn.

Wanneer zijn warmtepomppanelen interessant?

De keuze voor een warmtepompsysteem blijft sterk afhankelijk van de situatie: de beschikbare ruimte, het type gebouw, het warmteafgiftesysteem en de oriëntatie van het dak spelen alle-

maal een rol. Warmtepomppanelen positioneren zich tussen luchtbronen geothermische systemen. Ze combineren een hogere efficiëntie dan lucht-waterwarmtepompen met lagere investeringskosten dan geothermie. Bovendien bieden ze een innovatieve, stille en visueel geïntegreerde oplossing voor wie geen buitenunit of boringen wil of kan plaatsen, maar toch een hoog energetisch rendement nastreeft. De komende jaren wil EMIB verder onderzoeken hoe de economische en ecologische balans van warmtepomppanelen kan worden geoptimaliseerd. Dit gebeurt door de warmteoverdracht in de PVT-panelen te verbeteren via simulatiegebaseerde designs en door flexibele sturing te integreren.

De uitdaging van warmtepompen bij renovatie

Warmtepompen zijn aan een opmars bezig, ook in renovatieprojecten. Maar een succesvolle installatie in een bestaande woning vraagt meer dan enkel de juiste toestellen. Een verkeerde dimensionering of ongeschikte afgiftesystemen kunnen leiden tot comfortklachten, een hoog elektriciteitsverbruik, extra werk en een ontevreden klant. Om installateurs, ontwerpers en adviseurs te helpen bij het hanteren van een correcte aanpak, lanceert Buildwise zijn nieuwe referentiedocument Innovation Paper 53: De uitdagingen van warmtepompen bij renovatie. België heeft meer dan ooit nood aan een echte renovatiegolf. IP 53 moet een echte troef worden om de installatie van warmtepompen voor centrale verwarming te vergemakkelijken bij renovatie van individuele woningen.

Praktische leidraad voor succesvolle renovaties

Het document gidst professionals stap voor stap door de belangrijkste beslissingen bij renovaties met warmtepompen. Of het nu gaat om een volledige renovatie of enkel de vervanging van het verwarmingssysteem, Innovation Paper 53 biedt concrete antwoorden op o.m. vragen als:

● Zijn het gebouw en de bestaande radiatoren geschikt voor lagetemperatuurverwarming?

● Vervang ik de ketel best door een warmtepomp of kies ik voor een hybride systeem dat de bestaande ketel met een warmtepomp combineert?

● Hoe zorg ik ervoor dat de buitenunit stil genoeg blijft, ook in een dichtbebouwde omgeving?

● Hoe dimensioneer ik correct voor optimaal comfort en rendement?

● Hoe sluit ik de warmtepomp aan op de bestaande elektrische installatie?

‘Warmtepompen kunnen perfect in renovatieprojecten, op voorwaarde dat het systeem goed wordt ontworpen en afgestemd op het gebouw. Met deze gids willen we misverstanden vermijden en ontwerpers en installateurs ondersteunen met praktische kennis’, zegt Jeroen Van der

Veken, expert HVAC bij Buildwise. ‘De stap-voor-stap-benadering van het document moet de vlotte en succesvolle integratie van warmtepompen een stuk makkelijker maken.’

Digitale tools maken het verschil

Naast de gids stelt Buildwise ook drie digitale hulpmiddelen ter beschikking van installateurs om sneller en nauwkeuriger te werken:

● SilentHeatPump (NIEUW) – controleert eenvoudig het geluidsniveau van een buitenunit.

● HeatLoad – berekent de warmteverliezen volgens NBN EN 12831-1 of maakt een inschatting op basis

van bv. verbruiksfacturen. ● PowerHeat – schat het vermogen van bestaande radiatoren bij lage temperaturen.

‘Met deze tools kunnen installateurs meteen toetsen of hun ontwerp aan de eisen voldoet – zonder tijdrovende berekeningen. Op die manier kunnen ze bovendien ook hun kans op fouten beperken’, besluit Jeroen.

MEER INFO?

Nieuwe certificatie koeltechnische handelingen

De Europese Commissie heeft in september 2024 de nieuwe regelgeving over certificering voor het werken met koudemiddelen gepubliceerd. Deze Verordening (EU 2024/2215) bevat de minimumeisen bij deze certificering. Volgens de nieuwe F-gassenverordening is certificering verplicht voor zowel het werken met F-gassen als met andere koudemiddelen, zoals koolwaterstoffen (bv. propaan, isobutaan), CO2 en ammoniak.

De nieuwe EU-verordening breidt de certificeringsverplichtingen voor onderhoudstechnici en bedrijven die werkzaamheden verrichten aan apparatuur die F-gassen bevatten, uit. Technici die werkzaamheden verrichten aan stationaire koel-, airco- en warmtepompinstallaties met

HFO’s of natuurlijke koelmiddelen zullen in de toekomst ook een erkenning moeten behalen.

Certificeringsprogramma’s en opleidingen zijn verplicht voor de personen die werken met broeikasgassen (HFK’s en HFO’s), en nu ook voor alternatieven natuurlijke koudemidde-

len, en apparatuur voor:

● installatie, service, onderhoud, reparatie of buitendienststelling

● controles op lekken

● terugwinning van F-gassen

● veilig handelen van ontvlambare of giftige gassen of werking bij hoge druk

Certificaten voor natuurlijke personen worden uitgegeven volgens uitvoeringsverordening EU 2024/2215. Tabel A geeft hiervan een overzicht.

Natuurlijke personen in het bezit van bestaande certificaten moeten hun kennis en vaardigheden updaten om aan de nieuwe eisen te voldoen:

● Technici met certificaten van categorie I en II moeten hun kwalificaties door bijscholing verruimen naar het niveau van certificaat A1 of A2;

● Technici met certificaten van categorie III en IV dienen een herziening van hun certificaten aan te vragen, naar respectievelijk D- of E-certificaten.

Geldigheid

De geldigheid van de afgeleverde certificaten of opleidingsattesten wordt beperkt tot maximaal 7 jaar (voordien voor onbepaalde duur, met een verplicht 5-jaarlijks actualisatie-examen). Daarna zal een herevaluatie of opleiding moeten gebeuren om de geldigheid te verlengen.

Tabel A: Overzicht certificatie koeltechnische handelingen.

CERTIFICAAT TYPE KOUDEMIDDEL

A1

F-gassen + koolwaterstoffen

A2 F-gassen + koolwaterstoffen

B Kooldioxide (CO2)

C Ammoniak (NH3)

D

E

Alleen terugwinning F-gassen

Alleen lekdichtheidscontrole

BEPERKING

Geen limiet qua inhoud

Inhoud < 3 kg (of < 6 kg

Certificaten en opleidingsbewijzen die zijn afgegeven op basis van de vorige Verordening (EU) 517/2014 behouden hun geldigheid onder de oorspronkelijke voorwaarden. Houders van dergelijke certificaten moeten uiterlijk tegen 12 maart 2029 een opfriscursus volgen of een beoordelingsproces (hercertificering) afronden.

Binnen de EU blijven certificaten en opleidingen onderling erkend.

Tot slot

De lidstaten moesten uiterlijk tegen 29 september 2025 nieuwe certificeringsprogramma’s invoeren of bestaande programma’s actualiseren voor zowel natuurlijke als rechtspersonen, zoals bepaald in de F-gassenverordening.

Tot slot geldt dat personen hun kennis altijd kunnen bijwerken, ongeacht de resterende geldigheidsduur van hun certificaat.

VOORDIEN

CAT. 1 : update/bijscholing vereist

CAT. 2 : update/bijscholing voor hermetisch gesloten vereist systemen)

Geen limiet qua inhoud Nieuwe certificatie

Geen limiet qua inhoud Nieuwe certificatie

Inhoud < 3 kg (of < 6 kg

CAT. 3 : herziening/ voor hermetisch gesloten herkwalificatie vereist systemen)

Zonder het openen van

CAT. 4 : F-gassystemen F-gassystemen het koelcircuit herziening/herkwalificatie vereist

Ontdek het nieuwe gamma Aquarea Air Smart ventilo’s

Het volledige gamma voor de warmtepomp-installateur

Ruime voorraad

Technische ondersteuning

Opleidingen

Online tools

Drieslaan 10 8560 Moorsele 056/41.95.93 info@frigro.be

www.frigro.be

De Minilift S voor grijs water maakt alles mogelijk:

Verschillende pompcapaciteiten

Bestand tegen heet water en pekelwater (waterverzachters)

5 toevoeren en selecteerbare persaansluitingen

Variabel instelbaar pompvolume

www.kessel-belgie.be

Vanaf 1 januari 2026: EPC NR verplicht voor alle grote niet-residentiële gebouwen

De Vlaamse overheid zet in op het verduurzamen van het Vlaamse gebouwenpatrimonium. Voor niet-residentiële gebouwen betekent dat koolstofneutraliteit tegen 2050. Dat betekent dat al het energiegebruik van deze gebouwen gedekt is door hernieuwbare energie of restwarmte. Voor u als installateur betekent dit dat u misschien ook nog een EPC NR moet laten opmaken voor gebouwen in uw eigendom.

Wat is een niet-residentieel gebouw?

Niet-residentiële gebouwen zijn onder andere scholen, ziekenhuizen en sportinfrastructuur, maar ook kantoorgebouwen. Ook het kantoor van uw bedrijf kan dus onder deze regelgeving vallen, afhankelijk van de grootte. Industrie- en landbouwgebouwen zijn uitgesloten van de EPC NR-verplichting. Voor kleine niet-residentiële gebouwen, zoals een bakkerij, tandartsenpraktijk of een kleine showroom, kan de eigenaar kiezen: de opmaak van een EPC voor niet-residentieel gebouw (EPC NR) of een EPC voor een klein niet-residentieel gebouw (EPC kNR).

EPC NR: Wat verandert er?

Sinds 2023 is het EPC NR al verplicht bij verkoop (en andere notariële overdrachten) en verhuur van grote niet-residentiële gebouwen. Ook publieke en overheidsgebouwen vallen al langer onder deze verplichting.

Sinds 1 januari 2025 moeten grote niet-residentiële gebouwen, met de samengetelde vloeroppervlakte van de verschillende verdiepingen groter dan 1000 m² al over een EPC NR beschikken, ongeacht of er een overdracht of verhuur plaatsvindt.

Vanaf 1 januari 2026 breidt deze verplichting uit naar alle grote niet-residentiële gebouwen. Dit betekent dat ook kleinere kantoorgebouwen en commerciële panden binnen de installatiesector onder deze regelgeving vallen.

Wat houdt het EPC NR in?

Het EPC NR wordt opgemaakt door een energiedeskundige type D en is vijf jaar geldig. Het bevat:

● Een energielabel van A (koolstofneutraal) tot G (geen hernieuwbare energie of restwarmte)

● Een energiescore: gebaseerd op een theoretische berekening.

● Aanbevelingen om het gebouw energiezuiniger te maken

Het energielabel op het EPC NR is gebaseerd op het werkelijke energiegebruik. Dit in tegenstelling tot het EPC voor residentiële gebouwen. Daarom moeten meterstanden en gegevens van zowel energiegebruik als hernieuwbare energieproductie geregistreerd worden. Bij gebrek aan meetgegevens krijgt het gebouw het label ‘X’.

De EPC NR-verplichting is niet enkel een administratieve vereiste, maar een hefboom naar een duurzamer gebouwenbestand. Installateurs spelen hierin een sleutelrol.

Klein of groot niet-residentieel?

Kleine niet-residentiële eenheid

Een kleine niet-residentiële eenheid is een gebouweenheid:

● waarvan de hoofdbestemming niet-residentieel is,

● met een bruikbare vloeroppervlakte van maximaal 500 m²,

● Het maakt geen deel uit van een groot niet-residentieel geheel. Het aangesloten geheel van niet-residentiële gebouweenheden heeft:

• een totale bruikbare vloeroppervlakte ≤ 1000 m², én

• geen enkele niet-residentiële eenheid > 500 m² bevat.

Grote niet-residentiële eenheid

Alle niet-residentiële eenheden die niet aan de definitie van een kleine niet-residentiële eenheid voldoen. Ook een eenheid kleiner dan 500 m² kan een 'grote' niet-residentiële eenheid zijn. Denk bijvoorbeeld aan een kleinere winkel in een groot winkelcomplex.

Minimaal label E vanaf 2030

Vanaf 1 januari 2030 moet elke grote niet-residentiële gebouweenheid over een geldig EPC NR beschikken, waaruit blijkt dat label E of beter behaald wordt. Voor alle grote gebouweenheden van publieke gebouwen en overheidsgebouwen (behalve voor gemeenschapsonderwijs en gesubsidieerd onderwijs) geldt dat al vanaf 1 januari 2028. Deze labeleis zal stapsgewijs worden verstrengd, met als einddoel label A in 2050.

EPC-wegwijzer

Niet duidelijk of en welk EPC u moet laten opmaken? Het VEKA-ontwikkelde de handige EPC-wegwijzer. U beantwoordt een reeks vragen en krijgt meteen het resultaat. Of u een of meerdere EPC’s nodig heeft en welk EPC dan. Zie: https://apps.energiesparen.be/epc-wegwijzer.

Met dank aan: Het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA)

MEER INFO? www.vlaanderen.be/epc-nr

BURGERHOUT RENOSHAFT MINIFLEX

Slimme shuntoplossing voor appartementsgebouwen met 2 t/m 7 ketelaansluitingen

INSTALLATIEGEMAK

Montage van de aansluitplaat op de binnenmuur van de woning Geen bevestiging of montagewerkzaamheden in de schacht nodig Instelbare muurplaat geschikt voor twee muurdiktes (50–70 mm en 70–120 mm)

Eenvoudige vervanging van bestaande shuntsystemen Geen condensafvoer of ingewikkelde koppelingen nodig Installatie via de bestaande schacht – minimaal hak- of breekwerk

VEILIGHEID & KWALITEIT

Dubbelwandige flexibele PP-slang met gladde binnenwand Sterke metalen eindkap, geschikt voor verschillende schoorstenen Trekvaste verbinding en lage weerstand

Agent Belgique/België Axel Bourgeois info@axelbourgeois.be

Plus d’informations/meer informaties www.salgar.net

E-invoicing via Peppol vanaf 1 januari 2026

Wanneer u dit leest, glijden we langzaam maar zeker af naar de eindejaarsperiode en onvermijdelijk ook de jaarwisseling. Een belangrijk keerpunt voor heel wat bedrijven, zeker wat facturatie betreft. Vanaf 1 januari 2026 wordt e-invoicing via het Europese Peppol-netwerk namelijk verplicht voor alle btw-plichtige Belgische bedrijven, zowel voor facturen die ze versturen als ontvangen. Dit geldt voor transacties tussen bedrijven (B2B). Dus, alle ondernemingen die goederen of diensten leveren aan andere bedrijven, moeten e-factureren via Peppol. Ook voor de installatiesector betekent dit een belangrijke verandering in de manier van factureren. Geen pdf meer via e-mail, geen papieren facturen per post, maar gestructureerde digitale facturen die rechtstreeks via een beveiligd netwerk worden uitgewisseld.

Vanaf 1 januari 2026 moeten alle btw-plichtige ondernemingen gestructureerde elektronische facturen gebruiken voor hun B2B-transacties. Dit betekent dat facturen rechtstreeks tussen de software van beide ondernemingen worden uitgewisseld. Een pdf-factuur versturen via e-mail of een platform volstaat niet langer.

Concreet:

● Lever je als installateur aan een overheidsinstelling? Dan móét je vanaf 2026 factureren via Peppol.

● Werk je als onderaannemer voor een hoofdaannemer die levert aan de overheid? Dan moet ook jij digitaal factureren.

● Werk je enkel voor particuliere klanten? Voor de uitgaande facturen aan die particuliere klanten geldt deze verplichting dan niet, maar het gebruik van e-invoicing wordt wel sterk aangemoedigd. Maar je moet wel de e-facturen van je leveranciers kunnen ontvangen. Daarom moet je dus ook geregistreerd zijn op het Peppol netwerk.

Wat is Peppol?

In ons digitale tijdperk verandert de manier waarop bedrijven communiceren en transacties uitvoeren razend-

snel. Een belangrijke motor achter deze verandering is Peppol (Pan-European Public Procurement Online), een netwerk dat de veilige en gestandaardiseerde elektronische uitwisseling van documenten mogelijk maakt, met name facturen. Wat ooit begon als een initiatief van de Europese Commissie en 18 regeringen (2008-2012), is inmiddels uitgegroeid tot een internationaal platform dat bedrijven helpt eenvoudig en efficiënt met elkaar te communiceren, zonder ingewikkelde datavertalingen of systeemaanpassingen. Inmiddels maken 38 landen, waaronder België, Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Singapore en Australië, gebruik van Peppol. Dankzij uniforme standaarden en protocollen groeit Peppol uit tot de wereldwijde norm voor elektronische facturatie en documentuitwisseling.

Zo werkt het:

1Je maakt een factuur aan in je boekhoudsoftware.

2Je software stuurt de factuur via een gecertificeerde "Peppol Access Point".

3

De ontvanger ontvangt de factuur in zijn systeem, volledig automatisch en zonder manuele tussenkomst.

4

Je hebt dus geen e-mail, pdf of papier meer nodig. Alles verloopt digitaal en gestructureerd.

Voordelen van Peppol

Voor veel installateurs lijkt dit op het eerste gezicht een administratieve last. Maar e-invoicing via Peppol biedt ook duidelijke voordelen:

● Snellere betaling: Elektronische facturen worden sneller verwerkt.

● Minder fouten: Geen manuele invoer meer betekent minder kans op fouten.

● Tijdsbesparing: Geen enveloppen, postzegels of e-mails meer.

● Beter overzicht: Je boekhoudsysteem houdt automatisch bij welke facturen zijn verstuurd en ontvangen.

Wat is een elektronische factuur (e-invoice)?

Een elektronische factuur is géén pdf, Word-document of gescand formulier.

Het gaat om een gestructureerd gegevensbestand (meestal in UBL-formaat), dat automatisch door boekhoudsoftware kan worden gelezen en verwerkt.

Dit maakt het verschil:

● Een pdf moet nog manueel worden ingevoerd.

● Een e-invoice wordt automatisch herkend, geboekt en klaargezet voor betaling.

Welke software heb je nodig?

Om via Peppol te kunnen factureren heb je een boekhoudpakket nodig dat is aangesloten op het Peppol-netwerk. Let hierop bij je keuze:

● Ondersteuning voor e-invoicing/ UBL-formaat.

● Peppol-integratie of koppeling met een Access Point.

● Gebruiksgemak en ondersteuning voor kleine aannemers.

Neem contact op met je boekhouder of softwareleverancier om te checken of je klaar bent voor Peppol. Veel populaire boekhoudsoftware paketten ondersteunen dit al maar Embuild, de federatie van de Belgische bouwsector, werkt nauw samen met Billtobox om bouwbedrijven te ondersteunen bij de overstap naar elektronische facturatie.

Via deze samenwerking krijgen leden toegang tot een gebruiksvriendelijk platform waarmee ze facturen digitaal kunnen aanmaken, versturen, ontvangen en archiveren, volledig conform de Belgische en Europese normen, zoals Peppol. Dit helpt niet alleen om efficiënter te werken en fouten te vermijden, maar ook om tijdig te voldoen aan de wettelijke verplichtingen inzake e-invoicing, zoals bij overheidsopdrachten en de aankomende B2B-verplichting. Om bedrijven daarbij te begeleiden, organiseren Embuild en Billtobox regelmatig praktische webinars en opleidingen. Deze sessies, die meestal kort en interactief zijn, leggen uit hoe het platform werkt, welke regelgeving van kracht is en hoe je als installatiebedrijf de overstap naar digitale facturatie slim en stapsgewijs aanpakt. Dankzij deze gezamenlijke inspanningen wordt de administratieve last verlicht en zetten steeds meer installatiebedrijven een belangrijke stap richting digitale toekomst.

Tegemoetkoming in de kosten

Als tegemoetkoming voor de kosten die bedrijven hiervoor zullen moeten maken werden twee ondersteunende fiscale maatregelen ingevoerd. Vanaf 1 januari 2025 werd de investeringsaftrek voor digitale investeringen verhoogd tot 20%. Daarnaast kunnen kleine kmo's en zelfstandigen die abonnementsformules gebruiken in de belastbare tijdperken 2024-2027 een verhoogde kostenaftrek van 120% toepassen voor factureringspaketten.

Wat als je niet op tijd in orde bent?

Vanaf 2026 wordt de Peppol-verplichting gecontroleerd. Wie niet correct factureert, loopt het risico dat facturen worden geweigerd of betalingen vertraging oplopen. In sommige gevallen kunnen ook sancties volgen, zeker bij overheidsopdrachten. Begin dus op tijd met de overstap en test de nieuwe manier van factureren nog dit najaar. Zo voorkom je verrassingen en kun je eventuele problemen op voorhand oplossen.

Tips voor installateurs

1

Maak gebruik van de diensten, opleidingen en webinars van Embuild. Dankzij het duo-lidmaatschap hebben jullie er toegang toe!

2

Bespreek het met je boekhouder!

3

Controleer je software. Is je huidige pakket klaar voor Peppol?

4

Informeer je klanten. Vooral als je B2B werkt, is het handig om afspraken te maken over het nieuwe facturatieproces.

5

Maak de overstap geleidelijk. Begin met een paar facturen om ervaring op te doen.

Wat verandert er vanaf 1 januari 2026?

Het mobiliteitsbudget is een systeem dat sinds 2019 bestaat waarmee werknemers hun (recht op een) bedrijfswagen kunnen omruilen voor een mobiliteitsbudget dat ze vervolgens kunnen besteden aan verschillende mobiliteitsoplossingen en gelijkgestelde voordelen. Tot nu toe was het invoeren van zo’n budget een vrijwillige keuze van de werkgever. Maar vanaf 1 januari 2026 zal het mobiliteitsbudget naar alle waarschijnlijkheid verplicht worden voor (veel) werkgevers.

Hoe werkt het mobiliteitsbudget?

Werknemers die op basis van hun functie recht hebben op een bedrijfswagen, kunnen vrijwillig toetreden tot het mobiliteitsbudget. Het recht hebben op een bedrijfswagen op basis van de functie is echter een stuk ruimer dan het nodig hebben van de bedrijfswagen voor de uitoefening van de functie.

Het mobiliteitsbudget van een werknemer komt overeen met de totale jaarlijkse kost (TCO) van de bedrijfswagen en kan naar keuze besteed worden binnen drie pijlers:

1 Een milieuvriendelijke bedrijfswagen (vanaf 2026: enkel nog volledig elektrisch).

2

Duurzame vervoersmiddelen (zoals fiets, openbaar vervoer, deelauto’s) en huisvestingskosten (bv. huur of hypotheekaflossingen (incl. interest) voor een woning dicht bij het

werk; soms zelfs als men intensief thuiswerkt).

3

Het resterende bedrag wordt jaarlijks in cash uitbetaald na aftrek van een bijzondere bijdrage van 38,07%.

Wat verandert er vanaf 1 januari 2026?

Als het bedrijfswagenbeleid (lees: de car policy) van de werkgever voorziet dat bepaalde functies recht hebben op een bedrijfswagen, dan zullen deze werknemers vanaf 2026 ook voor het mobiliteitsbudget moeten kunnen kiezen. Toetreding blijft vrijwillig. Werknemers kunnen dus ook nog steeds voor een klassieke bedrijfswagen blijven kiezen.

Een aantal wijzigingen aan de inhoud van het mobiliteitsbudget zelf worden momenteel onderhandeld. Zo denkt men over het invoeren van de verplichting om minstens de binnen de onderneming reeds (buiten het mobiliteitsbudget) toegekende voordelen, ook aan te bieden binnen het mobiliteitsbudget. Dit om te vermijden dat werkgevers het systeem enkel ‘op papier’ invoeren door het onaantrekkelijk te maken. Momenteel is men namelijk slechts verplicht 1 voordeel binnen de 2e pijler aan te bieden. Een eerste pijler moet niet aangeboden worden (hier zou men in principe niet aan raken). Een uitbetaling van het saldo in de derde pijler moet hoe dan ook voorzien zijn.

Ook wordt er nagedacht over een mogelijke beperking van het deel van het mobiliteitsbudget dat aan huisvestingskosten mag worden besteed (bijvoorbeeld tot 50% van het totale budget).

Aan de mogelijkheid om de toetreding tot het mobiliteitsbudget uit te sluiten tijdens een lopende lease zou men niet komen. Ook zal de werkgever kunnen vermijden dat werknemers die de wa-

gen nodig hebben voor de uitoefening van hun functie, plots zonder bedrijfswagen zouden komen zitten.

Verder denkt men ook na over een gefaseerde invoering. Voornamelijk door te voorzien in een uitstel van de verplichting (tot bv. 1 juli 2026) of door de ingangsdatum te koppelen aan de grootte van de onderneming en/of het wagenpark.

De verwachting is dat deze punten snel uitgeklaard worden.

Conclusie

Het mobiliteitsbudget wordt op korte termijn een vaste keuzemogelijkheid in het Belgische loonpakket voor wie op basis van de functie recht heeft op een bedrijfswagen. Alhoewel de effectieve datum van inwerkingtreding nog niet helemaal zeker is, doen werkgevers er hoe dan ook goed aan om hun car policy en mobiliteitsbeleid nu al kritisch te bekijken en zich voor te bereiden.

AUTEUR:

Jan Lein, Advocaat – Senior Associate bij Claeys & Engels

PODCAST:

Wat moet je weten over Peppol?

Vanaf 1 januari 2026 verandert er iets fundamenteels in hoe we factureren. E-facturatie via Peppol wordt de nieuwe standaard voor alle B2B-transacties in België. Maar wat is Peppol precies? Hoe werkt het netwerk? En wat moet je concreet doen om in regel te zijn? Je hoort hoe Peppol facturatie veiliger, sneller en foutloos maakt, en waarom het slim is om nu al te starten. In deze nieuwste aflevering van Rexel Talks legt Kimberly Van Impe (Rexel) samen met Peppol-expert Sven Dauwe helder uit wat dit betekent voor installateurs. Beluister deze nieuwste podcast op: Spotify: https://open.spotify.com/episode/0PWFoLaKoOguU8DjwN7svm?si=7750d2d3180743b1

Rexel Talks: https://rexel.be/talks/

Vier keer platina – en we blijven gaan!

Voor het vierde jaar op rij haalt Wilo de hoogste duurzaamheidsscore van EcoVadis: platina. En voor de tweede keer op rij krijgen we de beoordeling “uitmuntend”. Slechts 1% van de 150.000 bedrijven wereldwijd haalt deze topcategorie. Duurzaamheid die écht het verschil maakt – en die opvalt. ‘Deze platina erkenning maakt ons trots’, zegt Oliver Hermes, President & Global CEO van Wilo. ‘Het toont aan dat onze volgehouden inzet voor duurzaamheid loont en écht impact

heeft. Ook onze partners beseffen al lang hoe belangrijk duurzaamheid is. Het is uitgegroeid tot een echt concurrentievoordeel’, voegt Hermes toe. EcoVadis is een van de meest gerespecteerde duurzaamheidsratingbureaus ter wereld. Ze beoordelen bedrijven op criteria zoals: milieubeleid, arbeidsomstandigheden, ethisch ondernemen en duurzaam aankopen. Bedrijven gebruiken deze ratings om te zorgen dat zijzelf én hun partners duurzaam werken. Voor ons is het elk jaar opnieuw een spiegel én een motivatie om verder te gaan. www.wilo.be

Lineaire servomotoren voor commerciële HVAC-toepassingen

De nieuwe generatie lineaire servomotoren voor commerciele HVAC-toepassingen van Resideo is nu ook beschikbaar in België. De compacte motoren, voor het eerst gepresenteerd op ISH 2025, combineren geavanceerde borstelloze technologie met eenvoudige instellingen en brede compatibiliteit. De serie omvat modulerende (MSLM) en 3-punts (MSLF) uitvoeringen, geschikt voor onder meer ventiloconvectoren, warmtewisselaars en luchtbehandelingskasten. Dankzij functies als LED-indicatoren, toegankelijke signaalkeuzeschakelaars en ondersteuning voor 2-, 3- en modulerende regelopties zijn installatie en onderhoud vereenvoudigd. De motoren zijn beschermingsklasse IP54, stil in gebruik en worden geleverd met vijf jaar garantie. www.resideo.com/be/nl/

Grote belangstelling voor jarig Testo België

Ter gelegenheid van de 40e verjaardag gooide Testo België zijn deuren open voor de Open Bedrijvendag. Zo’n 800 kijklustigen kregen een blik achter de schermen bij de fabrikant van high-precision meetoplossingen, en konden zelf ontdekken hoe de technologische innovaties van Testo bijdragen aan onder meer een betere luchtkwaliteit, voed-

selveiligheid en energie-efficiëntie. Van slimme meters voor temperatuur, CO2 en luchtvochtigheid tot infraroodcamera’s, stroomtesters en luchtdebietmeters. De Belgische dochter van Testo werd 40 jaar geleden in Wambeek opgericht door Jean-Pierre Van Der Kelen. Vandaag is het zoon Jeroen die aan het roer staat van het bloeiende bedrijf in Ternat, dat 47 medewerkers telt. Na thuisland Duitsland is België de belangrijkste markt van Testo, dat wereldwijd actief is in meer dan 80 landen. www.testo.com/nl-BE

fischer HybridPower: Als staal en kunststof elkaar versterken

Zo sterk als een stalen anker en zo eenvoudig te installeren als een kunststofplug – de nieuwe fischer HybridPower combineert het beste van twee werelden. Deze innovatieve plug combineert een metalen skelet met kunststof voor moeiteloze installatie, hoge belastbaarheid en betrouwbare veiligheid – zelfs bij brand. Veelzijdig en betrouwbaar, de HybridPower werkt in alle gangbare massieve en geperforeerde bouwmaterialen. Handig en tijdbesparend want de installatie verloopt volgens bekende stappen, zoals bij een conventionele kunststofplug, zonder speciaal gereedschap. Dankzij het

universele ontwerp is zowel voorsteek- als doorsteekmontage mogelijk. Door de innovatieve vorm verankert het metalen skelet zich in de ondergrond en garandeert hoge belastingwaarden. Uniek: de HybridPower is de enige kunststofplug met gecertificeerde brandweerstand. Professionals kunnen met deze plug een breed scala aan bevestigingen veilig en duurzaam uitvoeren.

www.fischer.be

Daikin opent officieel nieuw Research & Development Center in Gent

Daikin heeft in Gent officieel zijn nieuwe Daikin Europe Research and Development Center (EDC) geopend. Deze

ultramoderne R&D-hub vormt het ontwikkelingscentrum voor Direct Expansion (DX) in Europa, het Midden-Oosten en Afrika (EMEA) en huisvest een gespecialiseerd team voor koeloplossingen. Het centrum fungeert ook als het wereldwijde R&D-hoofdkwartier voor warmtepompverwarming binnen de Daikin Group. De campus omvat een innovatief kantoorgebouw en een producttestfaciliteit met 23 geavanceerde testkamers, samen goed voor 30.600 m². Met een investering van 140 miljoen euro verdubbelt Daikin zijn testcapaciteit in België, aangezien de bestaande testkamers in Oostende operationeel blijven. www.daikin.be/nl_be/particulier.html

Siemens zet belang van IT/OTconvergentie in de verf op ABISS

Siemens was opnieuw aanwezig op ABISS, het jaarlijkse netwerkevent voor IT/OT-professionals uit de Belgische industrie. Tijdens deze editie legde Siemens de nadruk op het belang van een geïntegreerde aanpak tussen IT en OT binnen industriële omgevingen. Door deze convergentie kunnen bedrijven efficiënter inspelen op actuele uitdagingen zoals digitalisering, duurzaamheid en operationele veerkracht. Op de Siemens-stand stond de Digital Drivetrain en het portfolio van digitale diensten centraal – oplossingen die industriële spelers helpen om de fysieke wereld van productie naadloos te verbinden met de digitale wereld van data en analyse. ‘Echte transformatie gebeurt wanneer machines op de werkvloer verbonden zijn via een digitale ruggengraat’, zegt Thierry Van Eeckhout, Senior Vice-President en Head Siemens Digital Industries België. ‘Dat maakt realtime data-analyse, geïntegreerde cybersecurity en voorspellend onderhoud mogelijk. Zo helpen we bedrijven duurzamer en flexibeler produceren door de kloof tussen IT en OT te dichten.’ www.siemens.com/be/nl.html

Cover wandpanelen: strak, snel en waterdicht

Met de stijlvolle Cover wandpanelen in mat wit ABS/PMMA (5 mm) bouw je razendsnel een waterdichte douchecabine. Ideaal voor renovatie én nieuwbouw, zeker in combinatie met de Paspartoe instapdouches en Newforce doucheplaten van Desco. De panelen zijn eenvoudig te verlijmen op een droge, vlakke ondergrond en vragen amper onderhoud. Cover staat voor minimale inspanning, maximale impact. Verkrijgbaar bij Desco.

www.desco.be

Gratis CH120 thermostaat bij aankoop van een Bosch condensatieketel

Tussen 15 september en 15 december 2025 belonen we jouw vakmanschap met een extra voordeel. Registreer een van de deelnemende Bosch condensatieketels in het Bosch Partner Portal en ontvang gratis een CH120 kamerthermostaat. Ontdek de deelnemende condensatieketels op de actiepagina. Hoe werkt het? Registreer je toestel in het Bosch Partner Portal en ontvang de thermostaat op jouw bedrijfsadres (zoals vermeld in het Partner Portal).

Stroomop heeft nieuwe ambities met nieuwe eigenaars

Stroomop, de Belgische pionier in pelletverwarming, krijgt nieuwe eigenaars. Wim Vanlede (42), Stroomop CEO en werknemer van het eerste uur, neemt samen met de familie Riener, van het Oostenrijkse kachelmerk RIKA, de onderneming over van de oprichters Ludwig Van Wonterghem (62) en Ann Goethals (62). ‘De samenwerking met RIKA geeft ons extra kracht om te groeien en te blijven innoveren. Met onze nieuwe productontwikkelingen, en geholpen door de invoering

van de Europese koolstoftaks in 2027 - waar houtpellets van vrijgesteld zijn - staan we sterk om onze groei in eigen land verder te zetten. Daarnaast breiden we uit naar het Verenigd Koninkrijk, waar we binnen de vijf jaar 30 winkels willen bevoorraden met de stille en energie-efficiënte RIKA pelletkachels’, zegt Vanlede. Niet alleen innovaties en de intrede op de Britse markt zullen Stroomop helpen om de komende jaren sterk te groeien. Ook de invoering van de Europese koolstoftaks (ETS2) zal hierin een rol spelen. Vanaf 2027 voert de Europese Unie deze koolstoftaks in.

www.stroomop.be

Met het

instortverdeelsysteem Uniflexplus+ 69 bespaar je tijd en win je zekerheid

Het Uniflexplus+ 69 instortverdeelsysteem van Vent-Axia is speciaal ontworpen voor alle werfomstandigheden in nieuwbouw en grote renovatieprojecten. Dankzij het hoge installatiecomfort en de kwaliteit van de oplossing, biedt Uniflexplus+ 69 een meerwaarde voor elke installateur. De Ø69 is een uitstekende keuze voor elk residentieel project. Dit resulteert in een lagere luchtsnelheid, beduidend minder weerstand, lager verbruik en lawaai. Tegelijk blijft het instortverdeelsysteem uitermate geschikt voor toepassing in alle werfomstandigheden in nieuwbouw en grote renovatieprojecten. Kanalen en collectoren kan je verwerken in compacte vloeren en betonstort, vals plafond en muren. De Uniflexplus+ RV ventielen voor toe- en afvoer van de lucht zijn de enige zichtbare componenten van de ventilatie. Uniflexplus+ 69 is uitsluitend via de partner-groothandels van Vent-Axia te koop. www.vent-axia.be

OPROEP TOT HET INDIENEN VAN EEN PROJECT

Techlink plaatst haar leden graag in de kijker. Dit blijkt ook uit deze editie van Heat+.

Heeft jouw bedrijf onlangs een interessant project uitgevoerd in het kader van de energietransitie: innovatie, verduurzamen en digitalisatie?

Neem dan vrijblijvend contact op met onze redacteur Dirk De Wolf (dirk.dewolf@techlink.be).

Kwalitatieve ventilatiesystemen

Download jouw gratis e-book

• Tips voor de keuze, het ontwerp, de installatie en het onderhoud

• Praktijkgerichte oplossingen voor renovatie

• Optivent-tool om de installateur te helpen met het ontwerp en de afregeling

Perslunch bij Buildwise

Op dinsdag 14 oktober was onze redacteur Dirk De Wolf aanwezig bij Buildwise. Sinds zijn benoeming tot CEO van Buildwise in 2019 zet Olivier Vandooren zich in voor de transformatie van de bouw- en installatiesector, met een sterke focus op samenwerking, innovatie, digitalisatie en circulariteit. Buildwise heeft 15 technische comités die de acties van Buildwise sturen vanuit de praktijk en op de concrete noden van de bouwsector afstemmen. Techlink is vertegenwoordigd in het Technisch Comité Sanitaire en industriële loodgieterij & gasinstallaties, in het Technisch Comité HVAC (Dirk PEYTIER & Kurt Van Campenhout) en in de Cluster

Digital Construction (Joris Van Bossche). Een middag vol inspiratie, boeiende discussies en waardevolle contacten!

Techlink nam deel aan het ETIM Forum

Eind oktober (28–30/10) vond in Valencia het jaarlijkse ETIM Forum plaats, georganiseerd door ETIM International. Het Forum brengt de internationale ETIM-gemeenschap samen om kennis en ervaringen uit te wisselen over het gebruik en de verdere ontwikkeling van de ETIM-standaard. Techlink nam deel als vertegenwoordiger van ETIM Belgium binnen deze internationale community. Joris Van Bossche, Project Manager Digitalisation bij Techlink, gaf er een presentatie over datadeling aan de bron binnen duidelijke spelregels in een dataspace. Hij lichtte toe hoe ETIM en ETIM MC fungeren als semantische basis, en illustreerde dit met praktijkvoorbeelden uit het Techlink Data Portal en TechBiM. Met deze aanpak bouwt de ETIM-gemeenschap verder aan betrouwbare productdata over landen en systemen heen.

Op zoek naar een verwarmingsoplossing die meer dan 65% op gas bespaart?

Een hybride installatie combineert een efficiënte warmtepomp met de bestaande gasketel – voor lagere energiekosten en een kleinere ecologische voetafdruk, zonder in te boeten op comfort. De installatie is eenvoudig en perfect voor wie een toekomstgerichte, duurzame keuze wil maken.

Geschikt voor (bijna) elke woning.

Makkelijk te installeren.

Zeker van warmte in alle seizoenen.

Ontdek zelf waarom gebruikers enthousiast zijn, bekijk de getuigenis hier!