Embuild Magazine NL december 2025 - januari 2026

DECEMBER 2025 JANUARI 2026

Magazine

Maandblad van en voor de aannemer en de installateur Uitgave van Embuild • Kunstlaan 20, 1000 Brussel • afgiftekantoor Gent X • 6 euro

DOSSIER :

DE WET OP DE TOEGANG TOT HET BEROEP WETGEVING Wat verandert er in 2026?

/nl.embuild

45 VOORSTELLEN voor een robuust en rechtszeker vergunningenbeleid

@nl.embuild

EMBUILD FOUNDATION AWARDS Het maatschappelijk engagement van bedrijven beloond

embuildBE

.embuild.be

BOUWFORUM

CONSTRUCTION Rebuild Belgium.

13 februari 2026 • 8u30 • Paleis 10, Brussels Expo www.BouwForumConstruction.be

PROGRAMMA 3 workshops over AI, cyberveiligheid en biosourced bouwmaterialen.

Plenaire sessie met Georges-Louis Bouchez (voorzitter MR) als keynote spreker.

Ons BouwForum wordt afgesloten met een gratis lunch en een netwerkgelegenheid voor bouwprofessionals.

Met dank aan onze sponsors

EDITO

Bouwen of barsten?

D

e bouw- en installatiesector in ons land blijft stevig onder druk staan. In 2025 kromp de activiteit van onze sector opnieuw met 0,5%, vooral door de aanhoudende crisis in de woningbouw. Nieuwbouwvergunningen zitten op het diepste punt in 30 jaar, terwijl ook de renovatieactiviteit ondermaats blijft.

Zonder structurele omslag dreigt een verdere afkalving van ons woningaanbod, en dit nu we net meer woningen nodig hebben om de groeiende bevolking te huisvesten en onze klimaatdoelstellingen te halen.

De terugval beperkt zich niet tot de woningen. Ook de niet-residentiële bouw kreeg in 2025 rake klappen. Scholen, ziekenhuizen, kantoren en andere gebouwen werden slachtoffer van stilvallende investeringen, hoewel zij ook smeken om vernieuwing. Gelukkig blijft de activiteit in de infrasector positief, hoewel ze wat terugviel na de piekactiviteit tijdens de voorbije jaren. Ook 2026 belooft jammer genoeg niet meteen veel beterschap voor de bouw- en installatiesector en zijn subsectoren.

beleid. Stabiele regels, vlotte vergunningstrajecten, fiscale stimulansen en blijvende investeringen zijn noodzakelijk.

Alleen zo kunnen we onze sector en ons land weer toekomstgericht opbouwen.

Dat thema, ‘Rebuild Belgium’, lanceren we tijdens ons BouwForum (www.bouwforumconstruction.be) van 13 februari 2026, waarvoor ik je nu al graag uitnodig.

Hopelijk wordt 2026 het jaar van de kentering. Een nieuw begin met ambitie om te investeren in woningen, gebouwen en infrastructuur. Namens Embuild wens ik jou van harte een voorspoedig, ambitieus en vooral toekomstgericht 2026 toe!

Niko Demeester CEO Embuild

Dankzij onze "volgehouden lobbyinspanningen hebben we kunnen voorkomen dat de federale regering de btw-tarieven op bouwen en verbouwen heeft verhoogd.

Toch is er ook een lichtpunt: dankzij onze volgehouden lobbyinspanningen hebben we kunnen voorkomen dat de federale regering de btw-tarieven op bouwen en verbouwen heeft verhoogd. Dat was geen evidentie gegeven de begrotingsproblemen, maar wel cruciaal voor onze sector. Een verhoging zou bouwen en renoveren immers echt onbetaalbaar gemaakt hebben, met nog meer faillissementen en banenverlies tot gevolg.

"

Voor 2026 hebben we vooral nood aan een standvastig beleid, geen flipflop-

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

3

INHOUD

DECEMBER 2025 JANUARI 2026

Magazine

8 12

Maandblad van en voor de aannemer en de installateur Uitgave van Embuild • Kunstlaan 20, 1000 Brussel • afgiftekantoor Gent X • 6 euro

DOSSIER :

DE WET OP DE TOEGANG TOT HET BEROEP WETGEVING Wat verandert er in 2026?

/nl.embuild

45 VOORSTELLEN voor een robuust en rechtszeker vergunningenbeleid

@nl.embuild

EMBUILD FOUNDATION AWARDS Het maatschappelijk engagement van bedrijven beloond

embuildBE

.embuild.be

3 ● Edito

Bouwen of barsten?

7 ● Regionaal standpunt

Onze Brusselse bedrijven hebben een regering nodig. En wel nu!

ENGAGEMENT ROND MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN VAN BEDRIJVEN BEKROOND MET DE AWARDS VAN DE EMBUILD FOUNDATION Op 26 november heeft Embuild Foundation haar Awards uitgereikt in Hi! in Grimbergen. Uit de 21 ingediende projecten selecteerde de jury vier partnerschappen (een bouw- of installatiebedrijf en een maatschappelijke partner) als laureaten voor hun maatschappelijke inzet: Cordeel (met Buurman), Atriatech (met Good-4you), Louis De Waele (met Jobroad) en SPIE Belgium (met Time4Society). Een terugblik op dit evenement.

EVENEMENT

8 ● Embuild Foundation Awards Tweede editie in Hi ! te Grimbergen.

BOUWBELANGEN

10 ● Wetgeving

Wat verandert er in 2026?

16 ● Beleid

Minister David Clarinval bezoekt de vestiging van Buildwise in Limelette.

17 ● Voorzitterschap van Embuild Karl Neyrinck wordt de nieuwe voorzitter van Embuild.

DOSSIER

19 ● Inleiding

De wet op de toegang tot het beroep.

20 ● Historiek

Ontstaan, evolutie en effecten van de vestigingswet.

22 ● Vlaamse Gewest

Afschaffing in Vlaanderen: oorzaken en gevolgen.

24 ● Brussels Gewest

“Een van de grote uitdagingen is om de toegang tot het beroep op te waarderen.”

4

19

DOSSIER : DE WET OP DE TOEGANG TOT HET BEROEP De wet op de toegang tot het beroep had tot doel de beroepsbekwaamheid en kennis van bedrijfsbeheer van ondernemers te waarborgen, met name in de bouwsector. Deze wet werd ingevoerd in 1958 en werd daarna gewijzigd, eerst in 1970 en dan opnieuw in 1998, toen met name via de programmawet. Sinds 2014 is deze wetgeving geregionaliseerd: Vlaanderen schafte eerst het onderdeel kennis van bedrijfsbeheer af in 2018 en vervolgens de vereiste om beroepsbekwaamheid aan te tonen in 2019. De wet op de toegang tot het beroep is dus volledig afgeschaft in Vlaanderen. Wallonië en Brussel behielden de verplichtingen inzake technische vaardigheden, maar hebben, in een vrij recent verleden, het aspect bedrijfsbeheer geschrapt. Met welke gevolgen voor elk gewest? En wat vinden onze gewestelijke entiteiten daarvan? Analyse in dit dossier.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

INHOUD

26 ● Waalse Gewest

Embuild Wallonie betreurt dat de beheersvaardigheden zijn afgeschaft.

SECTOR & BEROEPEN

29 ● Buitenlands tewerktelling Bezoek van Pakistaanse overheidsdelegatie aan België.

30

30 ● Ruimtelijke ordening Voorstellen voor een robuust en rechtszeker vergunningenbeleid.

32 ● Zorgvuldigheidsplicht

VOORSTELLEN VOOR EEN ROBUUST EN RECHTSZEKER VERGUNNINGENBELEID Eind 2024 heeft de Vlaamse regering een Gemengde Commissie Vergunningen opgericht die bestond uit experten en vertegenwoordigers uit de juridische sector, de academische wereld en de overheid en die concrete maatregelen moest voorstellen om in Vlaanderen tot een robuust en rechtszeker vergunningenbeleid te komen. Deze commissie heeft intussen haar eindrapport met in totaal 45 adviezen afgeleverd. Het artikel gaat dieper in op de 10 adviezen met de grootste impact voor de bouw- en vastgoedsector.

Hoe aansprakelijkheid vermijden bij tewerkstelling van illegaal verblijvende derdelanders.

33 ● Gebouwautomatisering BACS verplicht tegen eind 2025.

34 ● Cel Duurzaam en circulair bouwen van Embuild.Brussels

Voorstelling van het verslag 2020-2025.

36 ● Ad Vitam Material Jaarlijks evenement.

37 ● Stoemp by The Brussels Construction Night Embuild.Brussels brengt meer dan 500 mensen samen rond de beroemde stoemp.

38 ● Constructiv

48

Einde van het voorzitterschap van Natacha Jérouville.

42 ● Cevora

Al 35 jaar de opleidingspartner van de bedienden uit PC 200.

44 ● Buildwise

• Vocht in spouwmuren: vermijd veelgemaakte fouten.

• Borstweringen: nieuwe regels voor de geometrie.

PROJECTEN & BEDRIJVEN

48 ● Project

Grand Egyptian Museum: meesterwerk van Belgische expertise.

50 ● Ledenvoordelen MEESTERWERK VAN BELGISCHE EXPERTISE BESIX leidde samen met Orascom Construction de volledige bouw van het Grand Egyptian Museum in Caïro in opdracht van het Egyptische ministerie van Toerisme en Oudheden. De opdracht omvatte structurele werken, de installatie van geavanceerde MEP-systemen (Mechanical, Electrical, and Plumbing systemen) en de realisatie van klimaatgereguleerde omgevingen voor bijna 20.000 artefacten.

De enorme omvang en complexiteit van het project maakten de uitvoering ervan bijzonder uitdagend van begin tot eind.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

Uw lidmaatschap rendeert!

52 ● Bouwmarkt • Knauf • Unilin

54 ● Markant

• Dirk Evenepoel nieuwe voorzitter van Embuild Vlaams-Brabant.

• Cijfer van de maand.

5

Embuild versterkt alle bedrijven actief in de bouw

Een aannemer die lid is van Embuild - de voormalige Confederatie Bouw - mag op beide oren slapen.

Er bestaat geen betere partner voor: • advies • informatie • ondersteuning • belangenbehartiging • netwerking • promotie van jouw bedrijf bij het grote publiek onder meer via buildyourhome.be Word nu lid op embuild.be/nl/lid-worden

REGIONALE VISIE

Onze Brusselse bedrijven hebben een regering nodig.

En wel nu!

H

et einde van het jaar is het moment van de waarheid.

Het moment waarop we de balans opmaken, zien wat nog standhoudt en wat begint te bezwijken. In onze Brusselse bouwbedrijven is de vaststelling hard: betalingsachterstanden, orderboeken die leeg raken, krappe kasstromen. De motor hapert. En dreigt stil te vallen.

Ik vertegenwoordig ondernemers die zich afvragen of ze er in 2026 nog zullen zijn. De enquête die Embuild.Brussels net heeft uitgevoerd, geeft cijfers bij deze trieste realiteit: 70% van de bedrijven merkt een daling van de activiteit, 65% kampt met betalingsachterstanden en 54% heeft liquiditeitsproblemen. Het gaat niet alleen om statistieken, maar vooral om de dagelijkse, concrete moeilijkheden die onze bedrijven ervaren.

En intussen heeft Brussel nog steeds geen regering. Men vraagt ons blind vooruit te gaan, terwijl elke voorbijgaande week ons dieper in de problemen duwt.

Onze sector vertegenwoordigt 16% van de Brusselse bedrijven en 8% van de werkgelegenheid. Deze politieke leegte vernietigt elke dag waarde, banen, ondernemingen en vakkennis.

Deze situatie is het directe gevolg van het aanhoudende politieke immobilisme. Terwijl sommigen onderhandelen, incasseren wij: de kosten blijven komen, termijnen lopen op, kredietlijnen raken uitgeput. En het is al bezig: ontslagen, faillissementen en gedwongen verhuis buiten Brussel.

tuatie. Onze boodschap aan de politiek is eenvoudig: de Brusselse economie en haar motor, de bouwsector, hebben dringend een regering nodig om de machine opnieuw op gang te brengen, om publieke investeringen weer aan te zwengelen en de dynamiek van energetische renovatie via Renolution te stimuleren, maar ook om bedrijven duidelijkheid te geven over de toekomst van het Gewest en het respecteren van betalingstermijnen. Genoeg politieke spelletjes! Het is tijd dat onze verkozenen hun verantwoordelijkheid opnemen.

Aan de bedrijven in de sector wil ik duidelijk zeggen: Embuild.Brussels laat jullie niet in de steek. Wij documenteren jullie moeilijkheden, brengen ze zonder omwegen bij de overheid en dringen aan op concrete oplossingen. Onze inzet is totaal, omdat dat onze rol is en omdat het van levensbelang is, vooral nu. Wij blijven erin geloven en strijden, want we hebben geen keuze.

Aan het einde van dit jaar wens ik jullie toch fijne feestdagen en hoop ik oprecht zo snel mogelijk op een regering voor Brussel. Een regering die handelt. Nu. Alexandre De Cesco Voorzitter Embuild.Brussels

jullie moeilijkheden, brengen ze zonder omwegen bij de overheid en dringen aan op concrete oplossingen.

"

Daartegenover blijft Embuild.Brussels onvermoeibaar deze alarmerende boodschap uitdragen naar de politieke leiders.

Elke dag die voorbijgaat, verergert de si-

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

"Wij documenteren

7

EVENEMENT

Duo Cordeel Group/Buurman

Tandem Atriatech/Good-4you

Duo SPIE Belgium/Time4Society

Engagement rond maatschappelijk verantwoord ondernemen van bedrijven bekroond met de Awards van de Embuild Foundation Voor het tweede jaar op rij heeft de Embuild Foundation, het maatschappelijke initiatief van Embuild, haar Awards uitgereikt in Hi! in Grimbergen, op 26 november 2025. Uit de 21 ingediende projecten selecteerde de jury vier partnerschappen (een bouw- of installatiebedrijf en een maatschappelijke partner) als laureaten voor hun maatschappelijke inzet: Cordeel (met Buurman), Atriatech (met Good-4you), Louis De Waele (met Jobroad) en SPIE Belgium (met Time4Society). Een terugblik op dit evenement.

H

et is telkens een warme en gezellige avond. Dé gelegenheid om te tonen dat de bouw niet alleen lawaai, stenen en machines is. De sector en onze vele leden, ongeacht hun bedrijfsomvang, hebben ook een groot hart. En ze aarzelen niet om zich in te zetten voor het goede doel en aan maatschappelijk verantwoord ondernemen te doen, beter bekend onder de afkorting MVO of in het Engels Corporate Social Responsibility.

In België zetten heel wat bedrijven zich in op dit vlak, en onze sector vormt daarop geen uitzondering. Bijna één op twee bedrijven doet op een of andere manier aan mecenaat: financieel, in natura of via competenties, in cultuur, erfgoed en sport en ook humanitaire en sociale projecten. “En veel bouwbedrijven doen aan maatschappelijk mecenaat in samenwerking met organisaties die zich toeleggen op sociale of culturele activiteiten. Het is de rol van de Embuild Foundation om hen in de kijker te zetten met deze Awards”, aldus Michel Vanderstraeten, voorzitter van de Embuild Foundati-

8

on. Sinds vorig jaar kan het partnerschap ook worden aangegaan met commerciële ondernemingen of overheidsorganisaties, naast een partnerschap met een vzw.

De opvolger van Jef Lembrechts als voorzitter van de stichting herinnerde aan de prioriteiten van de Embuild Foundation: het verbeteren van welzijn en gezondheid; het tegengaan van schooluitval via onderwijs en beroepsopleiding; de professionele integratie van kansarmen in de samenleving; en het behoud en het bevorderen van cultureel of architecturaal erfgoed.

Jury

Om de 8 genomineerde projecten uit de 21 inzendingen en de 4 winnende projecten te selecteren, analyseerde een jury grondig de dossiers. Dit jaar bestond die uit Solange Berger (freelance journaliste), Els Jonckheere (hoofdredacteur van Bouwkroniek), Bruno Vandenwijngaert (Constructiv), Robert de Mûelenaere (Prométhéa vzw) en Anne-Laure Lejeune en Francis Carnoy (Embuild). Tijdens de avond werden de vertegenwoordigers van

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

EVENEMENT

Tandem Louis De Waele/Jobroad

de winnende partnerschappen uitgenodigd op het podium om een originele sculptuur van de Belgische kunstenares Tania Wolski (zie kader) in ontvangst te nemen, bestemd voor het bedrijf, en een cheque van 10.000 euro voor de partnerorganisatie.

Eerste laureaat: Cordeel Group (Temse) die vzw Buurman (Antwerpen) steunt, een partnerschap dat de expertise van de bouwsector koppelt aan de concrete sociale impact van Buurman. Samen transformeren ze restmaterialen van werven en productie tot waardevolle grondstoffen, terwijl ze kansen bieden aan mensen die ver van de arbeidsmarkt staan via stages, opleidingen en werkervaringsprogramma’s.

Tweede winnaar: installatiebedrijf Atriatech (Spa) met het creatieve bureau Good-4you

DE 4 BEELDJES ZIJN HET WERK VAN TANIA WOLSKI

Tania Wolski, beeldend kunstenares, volgde haar opleiding aan de Academie van Bosvoorde en woont in Brussel.

Ze is vanzelfsprekend verbonden met onze bouwwereld via haar directe verwantschap met architect Léon Stynen.

Haar parcours werd gevormd door de erfenis die ze als kind kreeg van haar grootvader en haar artistieke familieomgeving. Het werk van de kunstenares verkent de relatie tussen materie en architectuur, stilte en expressie, en

biedt een blik op onze tijd en zijn eigenheid. De 4 beeldjes voor de Awards van de Embuild Foundation zijn op lage temperatuur geglazuurde kleistammen. Ze maken deel uit van het oeuvre van Tania Wolski, getiteld 'Tribu/S', denkbeeldige en fascinerende kleifiguren die de diversiteit van archetypes en menselijke emoties uitdrukken, in dialoog met elkaar en met ons. Tania Wolski’s creaties zijn soms gendergebonden, maar zonder mond, en herinneren ons eraan dat dialoog niet alleen via woorden verloopt. Haar 'tribus' vertellen hun verhalen en onze verhalen.

Zonder woorden, door ons over hen te laten praten, laten ze ons over onszelf praten. Voor de Embuild Foundation tonen sommige werken die op 26 november werden uitgereikt een hand, symbool van de solidariteit die inherent is aan de maatschappelijke acties die onze sectorale stichting belicht.

(Luik) en het project 'Magische Kerst in het Ziekenhuis', dat het verblijf van kinderen in het ziekenhuis aangenamer maakt met speelgoed en warme maaltijden. Een indrukwekkend initiatief: meer dan 60.000 euro aan speelgoed voor zieke kinderen, 45 partnerziekenhuizen en 8.000 online kaarten vol hoop.

Derde bekroond partnerschap: Louis De Waele (Watermaal-Bosvoorde) die de vzw Jobroad (Roeselare) steunt, die de integratie bevordert van mensen uit kansengroepen via werk, en zo helpt om het tekort aan arbeidskrachten te bestrijden.

Als vierde en laatste partnerschap werd de samenwerking tussen installatiebedrijf SPIE Belgium (Anderlecht) en vzw Time4Society (Mechelen) beloond. Al meer dan tien jaar zetten deze twee spelers zich in voor projecten die armoede bestrijden en het welzijn en de gezondheid van kwetsbare mensen verbeteren: rivieren schoonmaken, bossen heraanplanten, technische hulp bieden in scholen…

Slotwoord

Het laatste woord was voor Niko Demeester, CEO van Embuild. “De projecten die we net hebben ontdekt, tonen wie we echt zijn als bouw- en installatiesector. We worden vaak gezien als een wereld van beton en staal, met lawaaierig en zwaar werk. Maar onze echte motor? Dat zijn onze mensen. En zij bewijzen telkens opnieuw dat onze sector niet alleen sterk is in wat hij bouwt, maar ook in wat hij betekent voor anderen. We lijken misschien hard, maar ons hart is minstens zo groot als onze werven.

Een hart voor wie moeilijke tijden doormaakt.

Voor kwetsbare mensen. Voor iedereen die steun, warmte en menselijkheid nodig heeft.”

Na de felicitaties voor de vier laureaten richtte hij ook een boodschap aan alle deelnemers: “Laat me benadrukken dat jullie niet de enigen zijn die vanavond in de kijker staan. Er zijn ook vier genomineerden die een souvenir krijgen en dertien andere projecten die elk onze bewondering verdienen. Elk van deze verhalen getuigt van warmte, creativiteit en engagement. Ik dank oprecht alle bedrijven en organisaties die hebben deelgenomen en hun maatschappelijke betrokkenheid hebben getoond. Samen creëren jullie echte impact.”

Hopelijk inspireren al deze projecten jou, en dien je in 2026 ook een mooi maatschappelijk project in bij de jury van de Embuild Foundation. Aarzel niet om jouw dossier in te dienen en te tonen dat de bouw- en installatiesector een groot hart heeft.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

9

BOUWBELANGEN

Wat verandert er in

Het is een traditie van Embuild Magazine: bij de start van elk nieuw jaar stelt de redactie een overzicht samen van de nieuwigheden die het komende jaar van kracht worden. Regels die je aanbelangen in verschillende domeinen van de sector. Hier is alvast een kort overzicht van wat je te wachten staat.

Sociaal

Inhoudingsplicht voor sociale schulden zelfstandigen

In 2026 treden er belangrijke wijzigingen in werking met betrekking tot de inhoudingsplicht voor sociale en fiscale schulden bij de betaling van facturen voor werken in onroerende staat. De controle blijft beperkt tot twee situaties: sociale zekerheid en belastingen. De beslissing omtrent inhouding op het gebied van sociale zekerheid zal voortaan niet alleen openstaande RSZ- of PDOK-schulden omvatten, maar ook eventuele achterstallige sociale bijdragen van zelfstandigen.

Het toepasselijke inhoudingspercentage voor so-

10

ciale zekerheid wordt bepaald aan de hand van de specifieke situatie (15%, 35% of 50%). De invoering van de inhoudingsplicht op sociale schulden van zelfstandigen staat gepland voor april 2026.

Harmonisering aanvullende pensioenen arbeiders-bedienden bouw

Op 1 januari 2026 wordt een volgende stap gezet in de harmonisering van de aanvullende pensioenen voor de arbeiders PC 124 en de bouwbedienden PC 200. De minimale storting in de sectorale plannen stijgt van 1,1% naar 1,8% van het referteloon.

Het sectoraal plan voor de bedienden krijgt ook

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

WETGEVING

een solidariteitsluik. Voor de arbeiders gebeurt de financiering nog steeds binnen de bestaande middelen van Constructiv. Voor de bedienden stijgt de patronale bijdrage naar 2,23% van het referteloon.

Werkgevers met een gelijkwaardig plan voor hun bedienden moesten in 2025 al te bevestigen dat zij niet onder het sectoraal plan vallen.

Landingsbanen

Vanaf 1 januari 2026 worden de loopbaanvoorwaarden voor het ontvangen van onderbrekingsuitkeringen bij een landingsbaan vanaf 60 jaar aangepast. De vereiste anciënniteit stijgt naar 31 jaar voor mannen en 26 jaar voor vrouwen (was 25 jaar). Vanaf 2027 wordt de loopbaanvoorwaarde stapsgewijs verder verhoogd. Voor een landingsbaan vanaf 55 jaar blijven de huidige voorwaarden gelden, mits er een collectieve arbeidsovereenkomst op sectorniveau is.

Vrijwillige overuren

De hervorming van de regeling voor de vrijwillige overuren, die was aangekondigd voor 1 januari, zal niet vóór 1 april 2026 van kracht worden.

Bij het afsluiten van dit artikel hebben wij geen informatie over een eventuele verlenging van de vrijwillige relance-overuren voor het 1e kwartaal 2026.

Economie

Verplichte elektronische facturatie vanaf 1 januari 2026

Vanaf 1 januari 2026 wordt elektronische facturatie de norm voor alle B2B-transacties in België. Concreet gaat het niet enkel om het verzenden van je facturen naar klanten, maar ook om het ontvangen van facturen van je leveranciers via een gestructureerd formaat en beveiligde uitwisseling op het Europese Peppol-platform. Er is een tolerantieperiode van drie maanden gepland, maar let op: er zullen controles plaatsvinden en bedrijven moeten kunnen aantonen dat ze de nodige stappen hebben gezet om financiële sancties te vermijden.

De gevolgen zijn duidelijk: einde van de pdf-facturen, btw-conformiteit, aanpassing van de tools, maar ook tijdswinst, betrouwbaarheid en traceerbaarheid. En dit is nog maar het begin: e-reporting (de elektronische aangifte) volgt binnenkort voor een volledige digitalisering van de transacties.

Juridisch

Nieuwe regels voor borgen en garanties (Burgerlijk Wetboek)

Inwerkingtreding: 1 januari 2026 De regels rond 'zekerheden' worden vernieuwd in Boek 9 van het Burgerlijk Wetboek. Dit heeft invloed op de waarborgen die jullie moeten stellen of ontvangen. De wet maakt een duidelijk onderscheid tussen de klassieke borgtocht (af hankelijk van het contract) en de autonome bankgarantie (onaf hankelijk). Voor contracten met consumenten worden de regels strenger, maar voor zakelijke transacties (B2B) blijft de contractvrijheid gelukkig grotendeels behouden. Dit laatste was een belangrijk punt voor de sector, zodat de f lexibiliteit tussen aannemers onderling niet verloren gaat.

Hervorming Strafwetboek: impact op ondernemingen

Inwerkingtreding: 8 april 2026 Het strafrecht wordt gemoderniseerd, en dit heeft gevolgen voor bedrijven. Er wordt een nieuw misdrijf 'ecocide' ingevoerd: dit gaat om opzettelijke handelingen die ernstige, langdurige en grootschalige schade aan het milieu toebrengen. Ook de manier waarop geldboetes voor bedrijven worden berekend, verandert: de boetes worden gekoppeld aan de zwaarte van de gevangenisstraffen die op het feit staan. Embuild waakt erover dat de regels duidelijk zijn, zodat bonafide aannemers niet ongewild in de problemen komen.

Hervorming Aannemingsrecht (Boek 7 Burgerlijk Wetboek)

Status: In bespreking – mogelijk 2026 Er wordt momenteel in de Kamercommissie Justitie gewerkt aan een grondige modernisering van de regels rond aanneming en koop. Hoewel de definitieve datum nog niet vaststaat ("mogelijk 2026, mogelijk later"), bereiden wij ons voor op ingrijpende wijzigingen. Embuild ziet erop toe dat de nieuwe regels zoveel mogelijk aansluiten bij de huidige praktijken, zodat er geen rechtsonzekerheid wordt gecreëerd.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

11

WETGEVING

Europese Unie

Lagere drempels voor Europese aanbestedingen Periode: inwerkingtreding 1 januari 2026 Voor de periode 2026-2027 dalen de drempelbedragen voor overheidsopdrachten lichtjes. De drempels voor overheidsopdrachten van werken die onderworpen zijn aan de Europese publiciteit worden verlaagd van 5.538.000 euro naar 5.404.000 euro, en de drempels voor onderhandelingsprocedures zonder voorafgaande bekendmaking worden verlaagd van 143.000 euro naar 140.000 euro. Dit betekent dat overheidsopdrachten iets sneller onder de strenge Europese regels zullen vallen en dus Europees gepubliceerd moeten worden.

Europees Register voor 'De Minimis'-steun (Subsidies) Inwerkingtreding: 1 januari 2026 Vanaf 2026 treedt een nieuw Europees register (eAidRegister) in werking voor zogenaamde 'de minimis'-steun (kleine subsidies). Tot nu toe moest je als bedrijfsleider vaak een 'verklaring op eer' invullen om te bewijzen dat je het steunplafond niet had overschreden. Vanaf 2026 moeten overheden (en organisaties zoals Embuild als wij optreden als tussenpersoon) deze steun rechtstreeks in het centrale register invoeren. Het voordeel voor jullie? Op termijn vermindert dit de administratieve last, omdat het register na een overgangsperiode (vanaf 2029) de verklaringen op eer volledig zal vervangen

Fiscaliteit

Vanaf 2026 zullen er verschillende fiscale wijzigingen worden doorgevoerd, maar op dit moment is er nog geen definitieve tekst beschikbaar. Er is nog niets definitief, want het begrotingsakkoord voor 2026 is pas eind november goedgekeurd. Alles wat hierna volgt, blijft dus onder voorbehoud en is nog in ontwikkeling.

BTW Wat de btw betreft, is er geen algemene verhoging aangekondigd. Voor onze sector verandert er niets: we behouden 6% voor renovatie en sloop en heropbouw en 12% voor sociale huisvesting.

Vermeldenswaardig is ook de verlaging van het btw-tarief tot 6% voor de levering en plaatsing van een warmtepomp in woningen van minder dan 10 jaar oud, voor facturen die tussen 1 januari 2026 en 31 december 2030 worden uitgereikt.

12

Belastingen

In de vennootschapsbelasting blijft het verlaagde tarief voor kmo’s behouden, maar het wordt gekoppeld aan strengere voorwaarden, waaronder een minimale bezoldiging van 50.000 euro voor de bedrijfsleider. Het DBI-stelsel (waarbij DBI staat voor Definitief Belaste Inkomsten) wordt strenger, vooral voor groepen. Voor kmo’s komen er meer fiscale aftrekposten terwijl de belastingvoordelen voor hybride voertuigen geleidelijk aan zullen verdwijnen in het voordeel van elektrische voertuigen.

Voor zelfstandigen wordt de personenbelasting verminderd en vereenvoudigd via een forfaitaire aftrek, het schrappen van de boete wegens onvoldoende vooraf betalingen en de terugkeer van de degressieve afschrijvingen.

Taksen

Vanaf 1 januari 2026 zal een taks van 10% worden ingevoerd op de meerwaarden die particulieren realiseren op aandelen, obligaties, fondsen, ETF’s, trackers en cryptomunten, met een jaarlijkse vrijstelling van 10.000 euro en zonder terugwerkende kracht. De minwaarden zullen alleen het jaar zelf kunnen worden afgetrokken. Er blijft een specifieke regeling bestaan voor deelnemingen van ten minste 20%, wat belangrijk is voor bestuurders en aandeelhoudersfamilies.

Tegelijkertijd stijgt het tarief van de belasting op effectenrekeningen van meer dan één miljoen euro naar 0,30%, en worden de antimisbruikregels aangescherpt. Vanaf 2026 zullen grote portefeuilles dus zowel onderworpen zijn aan de jaarlijkse belasting als aan de belasting op meerwaarden, waardoor planning nog belangrijker wordt

Het VVPRbis-regime blijft behouden

Ook de klassieke manieren om middelen uit een vennootschap te halen zullen veranderen. Het VVPRbis-regime blijft behouden, maar met een roerende voorheffing die wordt verhoogd tot 18%.

De liquidatiereserve blijft toegankelijk, met een wachttijd die wordt teruggebracht tot drie jaar en een gelijkaardige effectieve belasting, maar biedt toch meer f lexibiliteit voor bestuurders. De keuze tussen bezoldiging, dividenden en reserves zal geval per geval opnieuw moeten worden geëvalueerd.

Andere zaken

Tot slot wijzen we op andere maatregelen, zoals een belasting van 2 euro op pakjes van buiten de EU, een vliegtaks die stijgt naar 10 euro en een verhoging van de accijnzen op fossiele brandstoffen.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

WETGEVING

Vlaanderen

Hervorming van Mijn VerbouwPremie

In 2026 wordt Mijn VerbouwPremie hervormd.

Wie behoort tot hogere inkomenscategorieën 1 en 2 komt voor een premieaanvraag vanaf 1 maart 2026 enkel nog in aanmerking voor een premie voor een warmtepomp en een warmtepompboiler.

Voor alle andere categorieën van werken is voor hen geen premie meer mogelijk. Deze beperking geldt ook voor private verhuurders. De premies voor een warmtepomp en een warmtepompboiler kunnen worden aangevraagd tot eind 2027. En wie investeert in een niet-woongebouw heeft bij een premieaanvraag vanaf 1 maart 2026 geen recht meer op Mijn VerbouwPremie.

Hervorming van Mijn VerbouwLening

Deze hervorming geldt voor aanvragen vanaf 1 januari 2026. Mijn Verbouwlening voorziet in een standaard rentekorting van 3% ten opzichte van de wettelijke rentevoet. In 2025 bedroeg de wettelijke rentevoet 4,5%. Daardoor bedroeg de rentevoet van Mijn VerbouwLening in 2025 slechts 1,5%. In het nieuwe besluit komt daar voor de lagere inkomenscategorieën een extra rentekorting bovenop: voor inkomenscategorie 4 een extra korting van 2%-punt en voor inkomenscategorie 3 een extra korting van 1%-punt. Maar binnenrenovatie en sanitaire toestellen komen niet meer in aanmerking voor deze lening.

Afgeschafte premies

De Vlaamse sloop/heropbouwpremie wordt afgeschaft voor omgevingsvergunningen die vanaf 1 januari 2026 worden goedgekeurd. De premie kan wel nog worden aangevraagd binnen de 3 maanden na de goedgekeurde omgevingsvergunning.

De E-peilpremie van netbeheerder Fluvius wordt volledig stopgezet en de EPC-labelpremie wordt volledig stopgezet vanaf 1 juli 2026.

Verplichtingen voor nietresidentiële gebouwen

Vanaf 1 januari 2026 moet elke grote niet-residentiële gebouweenheid met een bruikbare vloeroppervlakte kleiner dan 1.000 m² over een EPC (energieprestatiecertificaat) NR (niet-residentieel) beschikken, ongeacht verkoop (en andere overdrachten) of verhuur. Niet-residentiële gebouwen met verwarmings- en/of koelsystemen met een nominaal vermogen van meer dan 290 kW moeten tegen 31 december 2025 over een gebouw-

automatisering- en controlesysteem beschikken.

Deze verplichting geldt zowel voor nieuwe als voor bestaande niet-residentiële gebouwen.

Nieuwe IBO-regeling

Alle IBO's (Individuele Beroepsopleidingen in de Onderneming) met een startdatum in 2026 vallen automatisch onder een nieuwe regeling. De voornaamste verschillen met de tot nu toe geldende regeling zijn: ● een nieuwe premieberekening: de IBO-premie wordt gekoppeld aan het loon na aanwerving; ● jouw keuze voor 70%-100% van de premie: als werkgever kies je zelf of je deze voorgestelde premie voor 100% betaalt of voor 70%, 80% of 90%. Dat percentage leg je samen met VDAB vast voor de start, wordt opgenomen in het IBO-contract en blijft ongewijzigd tijdens de IBO; ● directe betaling van de premie en van de verplaatingsvergoeding aan de cursist.

Strijd tegen de illegale tewerkstelling

Wanneer de werken worden uitgevoerd in het Vlaams Gewest moet je vanaf 1 januari 2026 de zorgvuldigheidsplicht naleven om te vermijden dat jouw onderaannemers illegaal verblijvende onderdanen van derde landen als werknemer of zelfstandige tewerkstelt. Concreet zal je bij jouw onderaannemers de nodige documenten moeten opvragen over de identiteit en de geldigheid van het verblijf en tewerkstelling van werknemers en zelfstandigen af komstig uit derde landen.

Nieuwe Standaardbestekken voor Overheidsopdrachten

Inwerkingtreding: 1 januari 2026 Voor aannemers die werken voor de overheid (o.a. Wegen en Verkeer), veranderen de spelregels.

Er komen nieuwe versies van de standaardbestekken voor wegenbouw (SB 250 v5.0), kunst-

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

13

WETGEVING

werken (SB 260) en elektromechanische technieken (SB 280). Belangrijk is de komst van een gloednieuw Standaardbestek 200, dat de algemene juridische en technische bepalingen bundelt die voor alle werken gelden. De nieuwe teksten zetten sterk in op duurzaamheid, circulair bouwen en groenaanleg. Er komt een overgangsperiode zodat iedereen de tijd krijgt om de nieuwe technische voorschriften onder de knie te krijgen.

Wallonië

Hervorming van de werkgelegenheidssteun

Wallonië bereidt een herziening voor van de steunmaatregelen voor aanwervingen (Tremplin, Impulsion, SESAM…), met als doel de prioritaire doelgroepen beter te bereiken en de stelsels te vereenvoudigen. Voor de bouwsector is het belangrijk om de aantrekkelijkheid van de steunmaatregelen te behouden en tegelijk rekening te houden met het tekort aan arbeidskrachten.

Hervorming van de opleidingssteun

De regering wil de vele premies, cheques en stimulansen voor werknemers, werkzoekenden en ondernemingen rationaliseren. De bouwsector verwacht meer duidelijkheid, meer steun en een soepele overgang voor leerbedrijven.

Hervorming van het kwalificerend onderwijs

De Federatie Wallonië-Brussel wil de technische en beroepsopleidingen moderniseren door de referentiekaders te actualiseren, de governance te versterken en een meer coherente oriëntering van leerlingen te realiseren. De bouwsector heeft nood aan leerlingen die beter voorbereid zijn op de realiteit van de werven, met uitrusting en pedagogische praktijken die aansluiten bij de huidige technologieën.

Algemene invoering van duaal leren

De algemene invoering heeft tot doel van duaal leren een directe weg naar technische beroepen te maken, met meer leerbedrijven. Voor de bouwsector is dit een belangrijke kans om jongeren aan te trekken, op voorwaarde dat de administratieve lasten worden verlicht en dat kmo's worden ondersteund bij het opvangen van stagiairs.

Hervorming van het Investeringsfonds van de Waalse gemeenten

re Régional d’Investissement) het FRIC (Fonds régional pour les investissements communaux) vervangen. Hoewel deze hervorming erop gericht is de procedures te vereenvoudigen en de doeltreffendheid van het stelsel te verbeteren, biedt het systeem voortaan de mogelijkheid voor gemeenten om ook lopende uitgaven te financieren. Gezien het belang van gemeentelijke investeringen blijft de sector waakzaam: de publieke middelen die oorspronkelijk voor investeringen zijn voorzien, moeten uitsluitend voor investeringen worden gebruikt.

Hernieuwbare-energieverplichting en verbod op stookolie en steenkool in nieuwbouw

Nieuwbouw of gelijkgestelde gebouwen moeten minstens 35% hernieuwbare energie integreren. Voor gebouwen van meer dan 1.000 m² is de drempel verlaagd naar 15%. Uitzonderingen zijn mogelijk bij technische, functionele of economische onmogelijkheid, maar ze brengen strengere EPB-eisen met zich mee. Bovendien zal de plaatsing van systemen op stookolie of steenkool verboden worden. Referentie: besluit Waalse regering van 5 juni 2025, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad op 18 september 2025.

Verplichtingen inzake isolatie en regeling van de technische installaties van gebouwen

Niet-residentiële gebouwen met een verwarmings- of airconditioningsysteem met een nominaal vermogen van meer dan 290 kW moeten worden uitgerust met een automatiserings- en controlesysteem, gelijkaardig aan de regeling in Vlaanderen. Referentie: besluit Waalse regering van 11 januari 2023, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad op 17 maart 2023.

Brussel

Implementatie van het Brudalex 3.0-tijdpad

De beheerorganisaties voor afgegraven grond en gerecycleerde granulaten moeten zich uiterlijk op 1 september 2026 bij het Gewest laten registreren. Zodra de eerste organisaties hun registratie hebben verkregen, kunnen de brekers zich op hun beurt bij hen inschrijven. Deze stap zal ervoor zorgen dat het systeem voor traceerbaarheid uit Brudalex 3.0 geleidelijk wordt ingevoerd.

Vanaf 2026 zal het FERI (Fonds Extraordinai-

14

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

W EPTRGOEJVE ITN G

Nieuwe EPB-deadlines vanaf 2026

Vanaf 1 januari 2026 hebben eigenaars van woningen vijf jaar de tijd om een geldig EPB-certificaat voor hun woning te verkrijgen. Vanaf diezelfde datum hebben zij twintig jaar de tijd om ervoor te zorgen dat hun woning het EPB-doel 150 bereikt, dat wil zeggen een energieprestatie van maximaal 150 kWh/m²/jaar. Woningen met een EPB D- en EPB E-certificaat zijn vanaf dan niet langer toegestaan.

Tussen 1 januari 2026 en 2030 zullen de regionale of lokale overheden alleen nieuwe gebouwen van het type ‘nulenergiewoning’ mogen aankopen of huren. Tot slot, ten laatste op 31 december 2026 moeten nieuwe EPB-eenheden die eigendom zijn van de overheid, of die door hen worden gebruikt of bestemd zijn om gebruikt te worden, voldoen aan de EPB-eisen inzake ‘nuluitstoot’ en uitgerust zijn met geschikte zonne-energiesystemen voor energieproductie.

De LEZ wordt hervat zonder uitstel

In 2026 wordt de implementatie van de LEZ (Lage-Emissie-Zone) zonder uitstel hervat. Sinds september 2025 mogen alleen diesel Euro 5- en benzine Euro 2-voertuigen of recentere nog rondrijden in Brussel. De overgangsperiode loopt af in januari: de automobilisten zullen eerst waarschuwingen krijgen, alvorens de eerste boetes worden uitgedeeld in de lente van 2026. Het doel blijft ongewijzigd voor de komende jaren: verbod op alle diesels in 2030, gevolgd door alle voertuigen met verbrandingsmotor en hybride voertuigen in 2035 (met uitzondering van vrachtwagens).

Het RESCert PV-certificaat verplicht in Brussel

Op 1 januari 2026 treedt het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering betreffende de promotie van groene elektriciteit in werking. Vanaf die datum moet in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest elke nieuwe fotovoltaïsche installatie met een maximaal vermogen van 5 kWp een RESCert PV-certificaat (in Brussel ook ‘SER-certificaat’ genoemd) verkrijgen van een erkende installateur. Zonder dit RESCert-certificaat kan de eigenaar van de installatie geen toegang krijgen tot groenestroomcertificaten. De voordelen van een RESCert PV-erkenning zijn talrijk: naast de rechtstreekse link met de groenestroomcertificaten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is er ook een verband met de Qualiwatt-premies (PV) in het Waalse Gewest, een kwaliteitsgarantie en een troef om in te schrijven op overheidsopdrachten.

Dit certificaat is erkend in de hele Europese Unie.

Nieuwe minimumnormen voor woningen

Vanaf 1 januari 2026 moeten alle woningen die in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest worden verhuurd, ongeacht of ze door private of publieke verhuurders worden aangeboden, voldoen aan 10 nieuwe normen. Naar aanleiding van een wijziging van het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 30 november 2003, dat de elementaire vereisten inzake veiligheid, gezondheid en uitrusting van woningen vastlegt, moeten alle verhuurde woningen voldoen aan nieuwe minimumnormen.

We sommen hieronder een greep uit die minimumeisen op: ● verplichte aanwezigheid van een douche of een badkuip; ● minimumoppervlakte van 18 m² voor één persoon, vermeerderd met 10 m² per bijkomende bewoner (behalve kot = minimaal 12 m²); ● verbod op gastoestellen van type B in slaapkamers; ● het is verplicht om minstens twee tappunten met warm en koud water te hebben (keuken en badkamer); ● plafondhoogte van minimaal 2,10 m over 10 m² vloeroppervlak voor de woonkamer en over 4 m² vloeroppervlak voor de slaapkamers.

Alle publieke en private verhuurders zijn verplicht om uiterlijk op 31 december 2025 aan de regels te voldoen. Als de verhuurder na inspectie niet aan de regels voldoet, kunnen er sancties worden opgelegd.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

15

POLITIEK

Minister David Clarinval bezoekt de vestiging van Buildwise in Limelette Als bewijs van zijn interesse in onze sector bracht David Clarinval, minister van Werk, Economie en Landbouw, op 2 december 2025 een bezoek aan de vestiging van Buildwise in Limelette. Doel van dit bezoek: kennismaken met de onderzoeks-, innovatie- en technische ondersteuningsactiviteiten die ten dienste staan van de bouwsector. Ook Christine Lhoste, directeur-generaal van Embuild, was aanwezig.

I

n het interview dat hij ons in oktober had gegeven, had minister Clarinval al zijn grote belangstelling voor de bouwsector benadrukt. “Jullie kunnen op mij rekenen om jullie sector binnen de regering te verdedigen,” verklaarde hij toen.

Dit bezoek aan ons onderzoeks- en innovatiecentrum past dus volledig in die logica.

Onze beroepsfederatie was eveneens vertegenwoordigd om de sectorale uitdagingen nog eens onder de aandacht van de minister te brengen.

Tijdens het bezoek, onder begeleiding van onder meer Buildwise-voorzitter Thomas Scorier en CEO Olivier Vandooren, kreeg de minister een inkijk in de vele lopende onderzoeken en innovaties in Limelette. Stappen vooruit die de hele sector doen groeien. Deze hebben onder andere betrekking op: de kwaliteit en veiligheid van water in gebouwen; de weerstand, vervorming en het hergebruik van materialen; de preventie van overstromingsrisico’s; akoestisch comfort; 3D-betonprinten… Het gloednieuwe Experience Center bood bovendien een blik op enkele van deze innovaties.

Steun

OLIVIER VANDOOREN wees erop dat de sector met het sectorplan BuildForward 2030 alles in het werk stelt om samenwerking, kennisdeling en innovatie te versterken ten dienste van de transitie van de sector, waarbij Buildwise een centrale rol speelt op het vlak van innovatie. De minister bevestigde op zijn beurt zijn steun aan het onderzoekscentrum: “Kennis- en begeleidingscentra zoals Buildwise vormen een strategische schakel in de bouwsector en dus in onze economie.

Ze stellen onze bouwbedrijven, en in het

16

bijzonder onze kmo’s, in staat om te innoveren, competitief te blijven en normen na te leven die kwaliteit en veiligheid garanderen. In een context van snelle technologische transities is hun werk essentieel om de prestaties van het industriële weefsel te behouden. Daarom bevestig ik vandaag het engagement van de FOD Economie om deze centra en hun projecten te ondersteunen en middelen te garanderen waarmee ze hun missie kunnen vervullen,” aldus de minister.

Het bezoek werd overigens afgesloten met een uitwisseling over de projecten die door de FOD Economie worden ondersteund, wat de samenwerking tussen de overheid en Buildwise in de transitie naar een duurzamere en meer circulaire bouw versterkt.

Embuild

CHRISTINE LHOSTE, directeur-generaal van Embuild, benadrukte op haar beurt het cruciale belang van een dergelijk onderzoekscentrum “om de evolutie van de sector naar efficiënte innovatie en een grotere rendabiliteit in een moeilijke economische context te verzekeren.” Daarbij herinnerde ze aan de laatste economische vooruitzichten in de bouw: “De activiteit in de sector daalt opnieuw met 0,5% in 2025. Vooral de nieuwbouw van woningen lijdt het meest, met een terugval van 5,5%. Ook de renovatie blijft onder de verwachtingen. Het is dus essentieel dat de overheden meer investeren in huisvesting, gebouwen en infrastructuur. Het ondersteunen van innovatie en centra zoals Buildwise is eveneens noodzakelijk.”

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

Minister David Clarinval in het midden met rechts van hem Christine Lhoste, directeurgeneraal van Embuild, naast Thomas Scorier, de voorzitter van Embuild. Links op de foto Olivier Vandooren, de CEO van Buildwise.

BOUWBELANGEN

Karl Neyrinck wordt de nieuwe voorzitter van Embuild Afgelopen oktober is Christophe Maes, toenmalig voorzitter van Embuild, onverwacht overleden. Op 10 december heeft de nationale raad Karl Neyrinck, gedelegeerd bestuurder van EEG Group, aangeduid om hem op te volgen. Het gaat om een man die al langer meedraait in onze beroepsorganisatie.

“M

ijn voornaamste focus ligt op continuïteit.

Christophe heeft een duidelijke lijn uitgezet en ik wil graag zijn werk verderzetten. Hij heeft de fundamenten gelegd, het is nu aan ons om daarop verder te bouwen”, zegt de nieuwe Embuild-voorzitter.

Karl Neyrinck is gedelegeerd bestuurder van EEG Group, een bedrijvengroep gespecialiseerd in gebouwentechnieken. De opvolger van Christophe Maes is ook al jaren actief binnen Embuild. Hij was tussen juni 2020 en mei 2025 voorzitter van Embuild Vlaanderen en van juni 2015 tot september 2022 voorzitter van sectorfederatie Techlink, een functie die hij in juni van dit jaar opnieuw opnam.

Hij streef t ernaar om het beleid dat Christophe Maes heeft uitgestippeld, voort te zetten, met focus op een belangrijk dossier: “Eén van de belangrijkste projecten die hij heeft gelanceerd, is het actieplan ‘Embuilding the Future’, dat tot doel heeft om de werking van de Embuild-familie verder te moderniseren. Dat wordt ook voor mij een prioritair dossier. De strategische keuzes die al gemaakt zijn, geven ons een solide vertrekpunt. Nu is het zaak om door te zetten en Embuild nog meer slagkracht te geven. We willen een organisatie uitbouwen die centraal staat in het ecosysteem van de bouw- en installatiesector.”

Niko Demeester, CEO van Embuild, is ervan overtuigd dat de nieuwe voorzitter voor een verdere vooruitgang van onze beroepsorganisatie zal zorgen: “Ik kijk ernaar uit om samen met Karl Embuild de komende jaren verder te versterken. We zitten op de juiste koers, zaak is nu om die aan te houden. De bouw- en installatiesector staat de komende

jaren voor gigantische uitdagingen om de woonnood aan te pakken, onze infrastructuur te moderniseren en de klimaatoplossingen te leveren. Aan Embuild om hierin het voortouw te nemen.”

MICHEL VANDERSTRAETEN BOUWMAN VAN HET JAAR Op 4 december werden in Brussel de Belgian Construction Awards uitgereikt. Het gaat om een evenement dat het vakmanschap van de bouwsector in de kijker zet. Michel Vanderstraeten, op dat ogenblik interim voorzitter van Embuild en voorzitter van Embuild Vlaanderen, heeft de onderscheiding 'Bouwman van het jaar 2025' gekregen. De bekroning krijgt voor de gedelegeerd bestuurder van VDS Group een extra feestelijk randje. De VDS Group vierde in 2025 zijn 90e verjaardag.

Michel Vanderstraeten is burgerlijk ingenieur bouwkunde (VUB) en sinds 1997 actief bij Vanderstraeten nv, een algemeen aannemer. In 2000 werd hij gedelegeerd bestuurder en in 2013 ook CEO van de VDS Group, waartoe onder meer de aannemingsbedrijven Execon en Peremans behoren. Binnen Embuild was hij al geruime tijd actief als bestuurder bij Embuild Limburg en als voorzitter van Embuild Vlaanderen.

Michel Vanderstraeten: “Als derde generatie ben ik trots het levenswerk van mijn vader en grootvader te mogen verderzetten. Mijn hoofddoel is het familiebedrijf te verduurzamen en klaar te maken voor de toekomst. Daaraan werk ik met volle overgave. De uitdagingen voor onze sector zijn groot: klimaatverandering, energetische transitie, vergrijzing, migratie, digitale revolutie, AI en zo meer.

Innovatie is daarbij het tweede sleutelwoord voor een succesvolle toekomst.”

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

17

Een kleine stap voor jou, een grote sprong voor je toekomst.

Spaar voor je pensioen met Federale Verzekering Meer info op federale.be

FEDERALE Verzekering – Stoofstraat 12 – 1000 Brussel. Onderlinge verzekeringsvereniging RPR Brussel BTW BE 0403.274.332. V.U.: Tom De Troch. www.federale.be.

DOSSIER

De wet op de toegang tot het beroep De wet op de toegang tot het beroep had tot doel de beroepsbekwaamheid en kennis van bedrijfsbeheer van ondernemers te waarborgen, met name in de bouwsector.

Deze wet werd ingevoerd in 1958 en werd daarna gewijzigd, eerst in 1970 en dan opnieuw in 1998, toen met name via de programmawet. Tussen 1960 en 1993 werden tal van beroepen in onze sector gereglementeerd en in 2007 werd de regelgeving vereenvoudigd tot negen bouwclusters. Sinds 2014 is deze wetgeving geregionaliseerd: Vlaanderen schafte eerst het onderdeel kennis van bedrijfsbeheer af in 2018 en vervolgens de vereiste om beroepsbekwaamheid aan te tonen in 2019. De wet op de toegang tot het beroep is dus volledig afgeschaft in Vlaanderen. Wallonië en Brussel behielden de verplichtingen inzake technische vaardigheden, maar hebben, in een vrij recent verleden, het aspect bedrijfsbeheer geschrapt. Met welke gevolgen voor elk gewest? En wat vinden onze gewestelijke entiteiten daarvan? Analyse in dit dossier.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

19

DOSSIER

Ontstaan, evolutie en effecte van de vestigingswet De vestigingswet bestaat al sinds 1958 en werd ingevoerd om de kwaliteit van de beroepsbeoefening te waarborgen en om te voorkomen dat teveel starters zonder de nodige competenties aan een onderneming zouden beginnen. In de jaren 60, 70 en 80 nam het aantal bouwberoepen met een gereglementeerde toegang al snel toe. Maar de regionale overheden stellen deze wetgeving nu steeds meer in vraag.

E

en veel gehoorde kritiek op de vestigingwet is dat hij de economische ontwikkeling belemmert doordat hij de opstart van startende ondernemers bemoeilijkt en aldus de concurrentie beperkt. Maar voorstanders van de wet wijzen op het consumentenbelang en hechten meer belang aan starters met een minimum aan slaagkansen dan aan een bruto-aangroei van het aantal starters. In dit artikel gaan wij dieper in op de evolutie van deze wetgeving en op haar economische effecten.

Beroeps- en ondernemerschapskennis

In 1970 werd de vestigingswet van 1958 aangepast en tenslotte nog eens voor een derde en laatste keer op federaal vlak vervangen, met name door de programmawet van 10 februari 1998.

Deze wet definieert wat een kmo is, en stelt duidelijk dat tot de ondernemersvaardigheden twee aspecten behoren: enerzijds de beroepsbekwaamheid (de beheersing van de specifieke eisen nodig om een beroep volgens de regels van de kunst uit te oefenen) en anderzijds de basisbeheerskennis (om een onderneming te kunnen leiden), zoals trouwens al in de wet van 1970. De memorie van toelichting bij de programmawet van 1998 stipte aan dat toen reeds 30% van de faillissementen te wijten waren aan een gebrek van beheersbekwaamheid.

Steeds meer bouwberoepen gereglementeerd

In het kader van de vestigingswet werden tussen 1960 en 1993 42 beroepen gereglementeerd waaronder een 15-tal bouwberoepen. Het

20

uitvaardigen van een vestigingsreglementering, bij koninklijk besluit (KB), was in principe afhankelijk van een verzoek vanwege een representatief geacht beroepsverbond. De bouwfederaties die deel uitmaken van Embuild, zijn er in die periode in geslaagd om op die manier hun beroep te doen reglementeren.

In 1960 verscheen het KB voor de reglementering van schrijnwerker-timmerman, in 1961 voor installateur van centrale verwarming en plafonneerder-cementwerker en in 1963 voor de aannemer van schilderwerken. Nog in de jaren 60 werden de beroepen van aannemer van metsel- en betonwerken, steenhouwer, marmerbewerker, tegelzetter, elektrotechnisch installateur en behanger-plaatser van wand- en vloerbekledingen gereglementeerd. In de jaren 70 werden de aannemer van glaswerken, de sanitair installateur-loodgieter en de aannemer van metalen en niet-metalen dakbedekkingen gereglementeerd en in de jaren 80 het waterdicht maken van bouwwerken en de uitvoering van sloopwerken.

Vereenvoudiging in 2007

In 2007 werd het aantal gereglementeerde beroepen in de bouw gerationaliseerd. Maar het basisprincipe van 1998 bleef weerhouden: het KB van 29 januari 2007 bleef naast beroepsspecifieke bekwaamheden ook ‘administratieve kennis’ vereisen op het vlak van onder meer aannemingscontracten, veiligheids- en kwaliteitsbeleid, kostprijsberekening en nacalculatie, opvolging, controle en planningstechnieken.

Door het KB van 29 januari 2007 bleven voor de bouw nog negen gereglementeerde clusters van activiteiten over. Eerder apart gereglementeerde bouwberoepen werden on-

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

PRAKTISCH: HOE TOEGANG TOT HET BEROEP

Hoewel de verplichting tot toegang tot het beroep niet overal geldt, blijft het nuttig om deze vermelding in de KBO (Kruispuntbank van Ondernemingen) op te nemen. Dit verhoogt de geloofwaardigheid van jouw onderneming en kan nuttig zijn bij bepaalde administratieve formaliteiten en in geval van geschillen.

Daarvoor bestaan drie mogelijkheden: ● een verworven recht (inschrijving vóór 1 september 2007) : activiteiten die vóór deze datum in de KBO geregistreerd zijn, worden automatisch erkend. Het ondernemingsloket controleert dit via de NACEBEL-codes. Soms kunnen extra bewijsstukken worden gevraagd (btw-aangiften, facturen). ● een diploma: een erkend diploma (graduaat, bachelor of gelijkwaardig) in het relevante vakgebied volstaat. Voor minder courante diploma’s kan een puntenlijst of

HISTORIEK

en

der een algemenere hoofding samengebracht (zoals installateur van centrale verwarming en loodgieter en alles wat met het dak te maken heeft) en het beroep van algemene aannemer werd toegevoegd. Deze negen gereglementeerde activiteiten zijn nu nog altijd van toepassing in het Brussels Gewest en in Wallonië maar niet meer in Vlaanderen.

Regionalisering vanaf 2014

P REGELEN? cursusbeschrijving nodig zijn. ● Geen diploma of verworven recht? Dan kan je een beroep doen op jouw beroepservaring: 3 jaar voltijds in de laatste 15 jaar of 5 jaar deeltijds in de laatste 15 jaar. Te bewijzen via attesten van werkgevers, contracten, loonfiches of KBO-uittreksels.

Tenslotte bestaat nog een vierde mogelijkheid: indien de zaakvoerder niet zelf gekwalificeerd is, kan een aangestelde worden aangeduid, een persoon met de vereiste bekwaamheid die effectief betrokken is bij het technisch beheer. Te bewijzen via diploma of ervaring én een officieel document (arbeidscontract of bestuursbeslissing).

Regel alles via een erkend ondernemingsloket en zorg er tegelijk voor dat jouw gegevens in de KBO volledig en correct overeenstemmen met de werkelijke activiteiten van jouw onderneming. .

Want sinds de zesde staatshervorming is de bevoegdheid voor de toegang tot het beroep overgedragen naar de Gewesten. Dit betekent dat elk Gewest vanaf 2014 bevoegd werd om voor zijn regio de regels aan te passen of op te heffen. De voormelde tweedeling in de ondernemersvaardigheden (beroepsbekwaamheid en basisbeheerskennis) speelt daarbij nog altijd een rol.

In Vlaanderen werd in 2018 de verplichte kennis van bedrijfsbeheer afgeschaft en in 2019 de verplichte beroepskennis. Concreet betekent dit dat vanaf dan in Vlaanderen eigenlijk iedereen een bouwbedrijf mag starten.

In het Brussels Gewest werd de verplichte kennis van bedrijfsbeheer afgeschaft op 15 januari 2024 en in Wallonië is de afschaffing van de verplichte kennis van bedrijfsbeheer van kracht sinds 1 oktober 2025. Maar de Brusselse en Waalse overheden behielden wel de specifieke kennisvereisten voor de bouwberoepen.

Effect op aantal starters

Wat betreft het aantal startende bouwbedrijven, merken wij dat dit aantal in Vlaanderen tussen 2008 en 2016 ongeveer 4.000 à 5.000 per jaar bedroeg. Maar vooral vanaf 2019 is dit aantal sterk beginnen toenemen om in de jaren 2020-2024 10.000 à 12.000 per jaar te bedragen.

Op dit vlak stelt men in Vlaanderen dus meer dan een verdubbeling vast.

De afschaffing van de vestigingsreglementering in Vlaanderen is dus gepaard gegaan met een opmerkelijke stijging van het aantal nieuw opgerichte bouwbedrijven. Volgens Embuild.Brussels is deze stijging deels te wijten aan een toename van het aantal starters in Vlaams-Brabant en hun gelijktijdige daling in het Brusselse Gewest totdat ook deze gewestregering de vestigingsreglementering versoepelde.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

Effect op aantal faillissementen

Tot daar het positieve nieuws. Maar tegelijk komt op basis van de statistieken over de faillissementen duidelijk tot uiting dat hun aantal in Vlaanderen vanaf 2022 fors is toegenomen. In de jaren 2022-2025 liggen zij ongeveer 80% hoger dan in de jaren 2018-2021 terwijl het aantal faillissementen in de twee andere regio’s niet zo sterk is toegenomen. Die evolutie baart Embuild Vlaanderen zorgen en met de afzwakking van de vestigingswet in Wallonië vreest Embuild Wallonie voor een gelijkaardige stijging in het Waalse Gewest.

Verder is het opvallend dat bijna 95% van de faillissementen in de bouw bedrijven zonder of met minder dan 5 medewerkers betreffen.

De categorie van bouwbedrijven van 5 tot met 9 medewerkers vertegenwoordigen daarentegen amper een aandeel van circa 3% van het aantal faillissementen. De laatste jaren is het aantal faillissementen dan nog het meest toegenomen bij de allerkleinste bouwbedrijven. Wat eveneens opvalt is dat gemiddeld ongeveer een derde van de bouwbedrijven binnen de periode van vijf jaar na de oprichting er al mee stopt.

De beginjaren zijn dus cruciaal voor het overleven van een bouwbedrijf.

Rol van ondeskundig ondernemerschap

Volgens financieel dienstverlener Graydon is 27% van de faillissementen te wijten aan ondeskundig ondernemerschap. Graydon stelt nu op haar website dat wanbeheer, of slecht management, de belangrijkste oorzaak van een faillissement vormt. Dat betekent dat de ondernemer de markt onvoldoende kent, onvoldoende toekomstvisie heeft of niet genoeg op veranderende marktomstandigheden anticipeert.

Bij 18% van de faillissementen spelen bedrijfseconomische oorzaken een rol: de wanbetaling van klanten of vraaguitval waardoor het aantal klanten daalt. Onvoldoende (werk) kapitaal is volgens Graydon een derde oorzaak van faillissementen (in 15% van de gevallen).

Het is en blijft een feit dat deskundig ondernemerschap cruciaal is voor het overleven van een bouwbedrijf. Het is dus belangrijk dat startende bouwbedrijven voldoende ondernemerschapskennis beheersen of verwerven.

21

DOSSIER

Afschaffing in Vlaanderen: oorzaken en gevolgen Ten gevolge van de zesde staatshervorming werd Vlaanderen in 2014, zoals trouwens de andere twee regionale overheden, bevoegd om zelf de toegang tot het beroep te regelen. De Vlaamse regering heeft dan niet lang gewacht om de vestigingsregels in Vlaanderen af te schaffen. Maar om welke redenen heeft zij die regels afgeschaft, welke neveneffecten heeft deze afschaffing teweeggebracht en wat kan de Vlaamse overheid doen om in de bouw het gestegen aantal faillissementen af te remmen. Daarover gaat het hiernavolgende artikel.

R

eeds vanaf 1 januari 2018 konden in Vlaanderen een aantal gereglementeerde beroepen buiten de bouwsector, zoals slager, bakker en kapper, reeds uitgeoefend worden door iedereen, zelfs al kon het bedrijf geen bewijs van beroepskennis voorleggen. Bovendien is sinds 1 september 2018 niet langer een attest van basiskennis over bedrijfsbeheer vereist om in Vlaanderen een zaak op te starten. En uiteindelijk heeft de Vlaamse regering besloten ook voor al de gereglementeerde beroepen uit de bouwsector de vereiste beroepsbekwaamheden op te heffen. Die opheffing trad in voege vanaf 1 januari 2019.

Niet verenigbaar met Europese richtlijnen

Het voornaamste bezwaar van de Vlaamse regering was dat de vestigingswet niet verenigbaar is met de Europese richtlijnen. De Europese Unie stelt namelijk dat Europeanen hun beroep vrij moeten kunnen uitoefenen in andere lidstaten. De Vlaamse overheid kan dus aan de buitenlandse aannemer geen bijkomende eisen opleggen wanneer zijn beroep in diens lidstaat al gereglementeerd is. Dat is bijvoorbeeld het geval met Duitse en Luxemburgse aannemers.

Als het beroep niet gereglementeerd is in de lidstaat van vestiging, is er maar één vereiste: hij moet in de loop van de laatste 10 jaar minstens 1 jaar voltijds of deeltijds het beroep hebben uitgevoerd. Door extra voorwaar-

22

den op te leggen in de eigen wetgeving zou de Vlaamse overheid dus meer van Vlaamse ondernemingen eisen dan wat zij aan buitenlandse ondernemers kan opleggen.

Onvoldoende evolutief

Bovendien vond de Vlaamse regering dat de vestigingswetgeving onvoldoende de sterk evoluerende markt volgde. Nieuwe beroepen dreigden daardoor buiten het toepassingsgebied te vallen. Verder bepalen de vestigingsvoorwaarden enkel de startpositie van de ondernemer en niet de kwaliteit in dienstverlening op langere termijn.

Tenslotte bestaan er al andere regelgevingen die de toegang tot een bouwberoep bepalen, zoals bijvoorbeeld de RESCert-certif icaten voor bouwbedrijven die hernieuwbare energie installeren.

Om aan een aantal bezwaren tegen de vestigingswet tegemoet te komen had de Vlaamse regering deze wet kunnen bijsturen. Maar de regering en met name toenmalig minister van Economie Philippe Muyters heef t daar resoluut niet voor gekozen. De regering ging ervan uit dat de deregulering zou worden gecompenseerd door extra begeleidings- en opleidingsprogramma’s die (startende) bouwbedrij-

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

VLAANDEREN

ven ten goede zouden komen. Maar dat is niet helemaal zo uitgekomen.

Dalend opleidingsaanbod van Syntra

ya «un Ilavant et

un après 2019 pour les starters de la construction en Flandre.

»

Destijds waren de Syntra de aangewezen opleidingspartner om bouwbedrijven op de vestigingsverplichtingen voor te bereiden.

Het netwerk van de Syntra’s biedt nu nog tal van opleidingen aan die gericht zijn op zelfstandig ondernemerschap in ruwbouw, afwerking en houtbouw. Daarnaast biedt het netwerk een start-me-up programma aan.

Hoewel niet specif iek op de bouw geënt, is deze starterstraining goed afgestemd op de toegepaste bedrijfsvoering die deel uitmaakt van de beroepstechnische ondernemerschapstrajecten.

Maar Wim Van Stappen, innovator opleidingen energietransitie bij Syntra Midden-Vlaanderen, getuigt: “We merken momenteel dat de belangstelling voor de traditionele bouwopleidingen zoals aannemer metsel- en betonwerken, aannemer schilderwerken, aannemer tegelzetten en algemeen aannemer er op achteruit gaat. We zien wel een stijgende belangstelling voor nicheberoepen zoals renovatiecoördinator en interieurbouwer en voor de door de gewestelijke overheden opgelegde verplichte bijscholingen voor RESCert. Maar er bestaat vooral weinig interesse voor onze opleidingen over bedrijfsbeheer.” En juist op het vlak van bedrijfsmanagement knelt bij heel wat startende bouwbedrijven het schoentje.

Ondernemerschap in bouwonderwijs?

Doorheen het secundair bouwonderwijs komen vanaf de tweede graad de opmaak van meetstaten en de kostprijsberekening aan bod. Maar door het wegvallen van de vestigingswet is in de 7de leerjaren het vak bedrijfsbeheer weggevallen. Ivan Demeyer, pedagogisch begeleider bij het Katholiek Onderwijs Vlaanderen, merkt evenwel op dat dit net het intussen mogelijk heef t gemaakt om in de lessentabel voor nieuwe 7de leerjaren een nieuw vak op te nemen dat ‘Ondernemerschap’ wordt genoemd.

Ivan Demeyer: “In dit vak leren leerlingen creatieve ideeën uitwerken en daarvoor een

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

project ontwikkelen. Zij beramen daarvoor nauwgezet de kosten en oordelen zo over de haalbaarheid van hun ondernemingsconcept.

Verder gaan zij actief op zoek naar professionele raadgevers en leren zij mogelijke klanten overtuigen. Zij werken daarvoor ook samen met anderen en leren f lexibel omgaan met veranderende omstandigheden.” Maar ten gevolge van de onderwijshervorming is het aantal leerlingen in de 7de leerjaren bijna gehalveerd.

Fragiel ondernemersklimaat

In een recent persbericht heef t Embuild Vlaanderen erop gewezen dat starters in de bouw in Vlaanderen nu slechter presteren dan in Wallonië. Terwijl bij onze zuiderburen na een jaar nog 94% van de starters actief is, is dat percentage in Vlaanderen gedaald naar 88%. Na drie jaar is de overlevingskans van een Vlaams bouwbedrijf geslonken tot 72% terwijl het in Wallonië nog gaat om bijna 82%.

Dat in Vlaanderen iedereen een bouwbedrijf kan opstarten terwijl daar in Wallonië en Brussel nog een rem op staat, plaatst Caroline Deiteren, directeur-generaal van Embuild Vlaanderen, wel in perspectief. “Er is een voor en na 2019 voor starters in de bouw in Vlaanderen. Sinds de afschaff ing van de vestigingswetgeving starten er meer bouwbedrijven maar tegelijk zijn hun slaagkansen serieus afgenomen. Niet alleen doet de bouw het nu slechter dan andere sectoren. Ook de vergelijking met Wallonië, waar de vestigingswet is blijven bestaan, onderlijnt dit.

Voor 2019 hadden starters hogere slaagkansen in de bouw in Vlaanderen dan in Wallonië.

Intussen is de situatie helemaal omgedraaid.

Maar een vereiste van beroepsbekwaamheid verklaart niet alles: de combinatie van sterk gestegen kosten, krappe marges en zware lasten met lange vergunningstrajecten en het uitblijven van een standvastig renovatiebeleid in Vlaanderen, zorgt voor te veel onzekerheid, zeker bij kleinere en startende ondernemingen.”

23

DOSSIER

“Een van de grote uitdagingen is om deze toegang tot het beroep op te waarderen” In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft de Brusselse regering op 15 januari 2024 beslist om de verplichting om basiskennis bedrijfsbeheer te bewijzen, af te schaffen. De situatie is dus vergelijkbaar met die in het Waalse Gewest, met dat verschil dat dit al bijna twee jaar het geval is in Brussel. De verplichting om beroepsbekwaamheid te bewijzen voor de bouwberoepen blijft behouden, maar niet die van bedrijfsbeheer.

Embuild.Brussels is eveneens tegen deze beslissing. Uitleg door zijn secretaris-generaal, Laurent Schiltz.

D

e wet op de toegang tot het beroep werd ingevoerd om te vermijden dat te veel starters zich in de bouwsector zouden wagen zonder de nodige competenties. Deze wet beoogt dus ook de bescherming van consumenten tegen onbekwame en malafide aannemers. “En dat is een probleem, want de grondslag van deze wet houdt verband met consumentenbescherming, wat een federale bevoegdheid is. Naar mijn mening had de wet op de toegang tot het beroep nooit geregionaliseerd mogen worden bij de zesde staatshervorming in 2014. Maar de wetgeving is nu eenmaal zo en we moeten dat aanvaarden.”

In het Brussels Gewest verdween dan ook de verplichting om kennis van bedrijfsbeheer te hebben om een van de bouwberoepen uit te oefenen. Op de website van de Gewestelijke Overheidsdienst Brussel Economie en Werkgelegenheid worden de doelstellingen van deze vereenvoudiging als volgt omschreven: “het oprichten van ondernemingen stimuleren, het ondernemerschap als vector voor emancipatie en integratie verdedigen, eerlijkere voorwaarden creëren voor Brusselse ondernemers en de positie van het Gewest als

24

ondernemershub versterken.”

Bij Embuild.Brussels viel deze beslissing om een deel van de wet op de toegang tot het beroep af te schaffen niet in goede aarde.

“Nee, wij waren niet voor de afschaffing van de kennis van bedrijfsbeheer, maar het onderdeel beroepsbekwaamheid blijft behouden en dat is wat wij wilden. Onze leden zijn unaniem over dit onderwerp. Voor de professionals in de sector blijft de toegang tot het beroep een barrière tegen de komst van bouwbedrijven die risico’s doen ontstaan voor hun klanten en die een negatieve impact hebben op het imago van de sector”, benadrukt Laurent Schiltz.

Sensibilisering van de opdrachtgevers

Ook al is het onderdeel bedrijfsbeheer afgeschaft, je kan nog altijd stellen dat de toegang tot het beroep in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest nog steeds van kracht is. “Een van de grote uitdagingen is nu: oké, we behouden het, maar hoe krijgen we deze toegang tot het beroep opgewaardeerd? Het belangrijkste, en dat is de vraag van de Brusselse bedrijven, is om het op te waarderen. Want ik stel de volgende vraag: welke opdrachtgever vraagt bij werken aan een aannemer of hij wel degelijk in orde is wat betreft de toegang tot het beroep? De vraag stellen is ze beantwoorden.

We moeten alle opdrachtgevers sensibiliseren om dit te vragen. We kunnen dit koppelen aan de aanvraag van RENOLUTION-premies door uit te leggen dat de voorwaarde om ze te krijgen is dat de aannemer toegang tot het beroep heeft. De premies zijn publiek geld, dat moet correct worden gebruikt. Je krijgt jouw premies alleen als de aannemer zijn toegang heeft, wanneer een toegang vereist is af hankelijk van de betrokken werken! Enerzijds is dit een motivatie voor de opdrachtgever en anderzijds voelt de aannemer zich gewaardeerd als men het hem vraagt. Opwaarderen

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

BRUSSEL

is onze boodschap, helaas wordt die nog niet toegepast”, legt Laurent Schiltz uit.

Gevolgen van de afschaffing in Vlaanderen

Na de afschaffing in Vlaanderen in 2019 bevestigt de secretaris-generaal van Embuild.

Brussels dat het aantal oprichtingen van ondernemingen in Brussel is ingestort. “Dat jaar hebben we inderdaad een sterke daling van starters vastgesteld en in samenhang daarmee een duidelijke stijging, met name in Vlaams-Brabant. Het was inderdaad gemakkelijk om enkele kilometers verder te verhuizen om daar een bedrijf op te starten en Brussel is tweetalig, dus dat leverde geen problemen op qua taal”, legt de secretaris-generaal van Embuild.Brussels verder uit. “Voor 2019 waren de cijfers over starters in de bouwsector in Brussel voortdurend in stijgende lijn en daarna begon het dus te dalen om in 2024 opnieuw sterk te stijgen, na de afschaffing van de kennis van bedrijfsbeheer ook in Brussel.”

Welke rechtspraak?

Vraag: wat doen we met een Vlaamse of andere aannemer die in Brussel komt werken?

Het standpunt van Embuild.Brussels is hierover zeer stellig. “Hij moet aantonen dat hij wel degelijk toegang tot het beroep heeft, zoals de wet dat vereist. Vandaag weten we nog niet wat de gangbare rechtspraak op dit gebied zal zijn, maar onze interpretatie is dat de plaats van de werf bepaalt of toegang vereist is of niet.

En laat ons duidelijk zijn: het gaat er absoluut niet om Vlaamse bedrijven te verhinderen om in Brussel te komen werken. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is de economische long van het land, het is een zeer open markt waarin bedrijven uit het noorden van het land al meer dan één op twee werven uitvoeren. Bovendien

kunnen zij perfect hun toegang tot het beroep aanvragen of aantonen door de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) bij te werken.

De overgrote meerderheid van de Vlaamse bedrijven heeft die trouwens nog, namelijk alle bedrijven die vóór de afschaffing van de toegang in Vlaanderen in 2019 zijn opgericht.

De uitdaging is integendeel om deze toegang tot het beroep op het Brusselse grondgebied op te waarderen en vooral om te vermijden dat er een negatieve concurrentieverstoring ontstaat voor Brusselse bedrijven die in Brussel werken, dat zou te gek zijn! Elk bedrijf dat in Brussel komt werken, ongeacht zijn regio of land van herkomst, moet dus toegang tot het beroep hebben of dit aantonen via een gelijkwaardig systeem, diploma of ervaring die bewijst dat het beschikt over de competenties om de beroepen uit te oefenen waarin het werken zal uitvoeren waarvoor toegang vereist is.”

Opleidingen

Hoewel er geen verplichting meer is om basiskennis bedrijfsbeheer te bewijzen om een zelfstandige activiteit uit te oefenen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (en met name in de bouw), bieden heel wat opleidingsorganisaties nog steeds cursussen aan in kennis van bedrijfsbeheer om jongvolwassenen de nodige tools te geven en hen in staat te stellen de competenties te verwerven die nodig zijn om een onderneming beter te beheren. Om er enkele te noemen: La Cité des Métiers verwijst naar bijna een tiental opleidingscentra die dit type opleiding aanbieden. Bruxelles Formation biedt ook een Franstalige opleiding aan die hierop lijkt, getiteld: “Management pratique de l'entreprise : option management ou création d'entreprise”, en niet te vergeten EFP dat een volledige opleiding van één jaar aanbiedt waarmee men het certificaat van kennis van bedrijfsbeheer kan behalen.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

25

Welke "opdrachtgever vraagt bij werken aan een aannemer of hij wel degelijk in orde is wat betreft de toegang tot het beroep?

De vraag stellen is ze beantwoorden.

"

DOSSIER

Embuild Wallonie betreurt dat de beheersvaardigheden zijn afgeschaft Sinds 1 oktober 2025 heeft de Waalse regering beslist om de verplichting om basiskennis bedrijfsbeheer te hebben, af te schaffen voor iedereen die een commerciële of ambachtelijke activiteit wil uitoefenen, dus ook in de bouwsector.

Embuild Wallonie is het niet eens met die beslissing. Uitleg van directeur-generaal Hugues Kempeneers.

I

n Wallonië blijft de verplichting om over beroepsbekwaamheid te beschikken bestaan, maar niet meer die om kennis van bedrijfsbeheer te hebben. Voor 1 oktober 2025 moest je als ondernemer aantonen dat je iets afwist van bedrijfsbeheer (boekhouding, recht, commercieel beheer…) via een diploma, beroepservaring of door te slagen voor een examen bij de centrale examencommissie. Het doel was om zelfstandigen voor te bereiden op het dagelijkse beheer van hun activiteit. Maar volgens het Waalse Gewest is het nut van die maatregel nooit bewezen, zeker niet om faillissementen te voorkomen. Daarom heeft Wallonië zich aangesloten bij de hervormingen die al in Vlaanderen, Brussel en andere Europese landen zijn doorgevoerd.

Kwaliteit voorop

Door die verplichting af te schaffen, hoopt de Waalse regering dat meer kandidaten hun droom om een onderneming op te richten kunnen waarmaken en zo bijdragen aan jobcreatie en de ontwikkeling van het economische weefsel in Wallonië. Embuild Wallonie is natuurlijk niet tegen dat argument van jobcreatie, zeker niet in de huidige context van arbeidskrapte in de sector, maar verzet zich toch tegen deze beslissing.

“Wij willen dat beide soorten competen-

26

ties behouden blijven: beroepskennis én kennis van bedrijfsbeheer. Simpelweg omdat de kwaliteit van onze ondernemers in Wallonië voor ons cruciaal is. Je kon de wetgeving, die wat verouderd was, zeker aanpassen, maar niet de verplichting om bedrijfsbeheer te kennen volledig schrappen,” benadrukt Hugues Kempeneers.

Let op met vergelijkingen

Volgens de directeur-generaal van Embuild Wallonie is het eerste probleem dat de bouwsector nu “in dezelfde zak” wordt gestopt als andere sectoren.

“Ik begrijp het argument om ondernemerschap te stimuleren. Maar je mag een restauranthouder of frituuruitbater niet vergelijken met een algemene aannemer. Als je in een restaurant gaat eten, zal de restauranthouder niet failliet gaan terwijl jij je bord pasta eet. In de bouw kan een bedrijf tijdens jouw werf wel de boeken neerleggen. De contractuele band met de klant is veel langer en de gevolgen kunnen veel groter en dramatischer zijn, met duizenden euro’s verlies. Met deze wijziging van de wet op toegang tot het beroep vraag ik me af welk type bedrijf we aan klanten willen aanbieden, zeker als je weet dat er 20 woningen per uur gerenoveerd moeten worden om tegen 2050 klimaatneutraliteit te halen.”

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

WAALS GEWEST

Gevolgen van de afschaffing in Vlaanderen

Hij licht ook toe welke gevolgen er waren toen de toegang tot het beroep in Vlaanderen volledig werd afgeschaft.

“Het aantal faillissementen is daar, tussen 2018 en 2024, met 113% gestegen na de beslissing om de toegang tot het beroep af te schaffen. Het risico dat het aantal faillissementen in Wallonië fors stijgt door het schrappen van kennis over bedrijfsbeheer is dus zeer reëel.

Deze beslissing verzwakt het aanbod in de bouwsector, wat geen positief signaal is gezien de enorme uitdagingen die ons de komende jaren te wachten staan. De sector is voorstander van nieuwe ondernemingen, op voorwaarde dat het kwaliteitsvolle bedrijven zijn. Ik zal het nooit genoeg herhalen: je kan technisch uitstekend zijn, maar heel slecht qua beheer.”

Ondersteuning en opleiding

Het Waalse Gewest legt uit dat deze hervorming deel uitmaakt van een bredere strategie om het ondernemersparcours in Wallonië te vereenvoudigen. Het doel is om nutteloze drempels weg te nemen en tegelijk de begeleiding van ondernemers te versterken via ondersteunende tools, opleidingen en hulp bij de oprichting.

“Wallonie Entreprendre zal bedrijven hierin begeleiden en het IFAPME zal nieuwe opleidingen opzetten om te leren hoe je een

Je kan "technisch uitstekend zijn, maar heel slecht qua beheer.

"

onderneming opricht. Ook organisaties zoals de Dienst voor begeleiding bij het oprichten van een onderneming Start Construction blijven belangrijk: zij begeleiden starters in de bouwsector zowel technisch als op het vlak van bedrijfsbeheer, met een overlevingsgraad van 88% na 5 jaar – veel hoger dan het gemiddelde van 65%.”

Hugues Kempeneers benadrukt tot slot nog eens dat hij de beslissing van de Waalse regering betreurt.

“We hebben ons lobbywerk gedaan en de minister meermaals aangesproken. Helaas zijn we in dit dossier niet gehoord. Hopelijk geeft de toekomst ons geen gelijk!”

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

27

27 & 28 januari 2026 Paleis 5 - Brussels Expo

Connect & innovate for a sustainable tomorrow

EEN KENNISPLATFORM VOOR DE HELE BOUWKETEN Na een succesvolle eerste editie keert Futurebuild Belgium in 2026 terug met een duidelijke ambitie: de Vlaamse bouwprofessional concrete, toepasbare én innovatieve oplossingen aanreiken voor duurzaam en efficiënt bouwen. Met de verhuis naar Paleis 5 van Brussels Expo krijgt het event meer ruimte, meer inhoud en meer mogelijkheden om elkaar te ontmoeten en kennis te delen.

Volgens Lien Van Vynckt, Head of Event bij Futurebuild – Easyfairs, evolueert het evenement van een klassieke beurs naar een volwaardig kennisplatform. “Professionals willen vandaag niet alleen zien wat er nieuw is. Ze willen begrijpen hoe ze innovatie praktisch kunnen inzetten op de werf of in hun projecten.”

De sector vraagt houvast én vooruitgang Futurebuild richt zich op architecten, ingenieurs, aannemers, publieke diensten en vastgoedprofessionals, doelgroepen die dezelfde uitdagingen delen: betaalbaar energiezuinig bouwen, omgaan met stijgende materiaalkosten, strengere regelgeving en digitalisering.

“Ondanks hun verschillen, zoeken al deze spelers hetzelfde: duidelijke antwoorden, werkbare processen en innovaties die écht een verschil maken,” zegt Van Vynckt. “Dat is precies wat Futurebuild brengt.”

Duurzaamheid met realiteitszin Duurzaamheid blijft een rode draad, maar dan wel in een vorm die professionals helpt om vooruitgang te boeken zonder de economische realiteit uit het oog te verliezen. “De vraag ‘is duurzaamheid nog betaalbaar?’ leeft enorm,” zegt Van Vynckt. “Daarom tonen we oplossingen die vandaag al toepasbaar zijn: nieuwe materialen, circulaire cases, industriële bouwmethodes en energieoplossingen die effectief werken.”

Op de vijf themapodia staat telkens één vraag centraal: Hoe breng je innovatie concreet naar de werf? Een stevige blikvanger zijn ook de Futurebuild Innovation Awards, die producten, technologieën en diensten bekronen die bijdragen aan een duurzamere en efficiëntere bouwsector.

Innovatie als katalysator Innovatie is geen losstaand thema, maar verweven door heel Futurebuild. Bezoekers ontdekken zowel technologische vernieuwingen als vernieuwende businessmodellen, materialen en methodes. “Innovatie hoeft niet abstract te zijn,” legt Van Vynckt uit. “De sterkste innovaties zijn net diegene die processen vereenvoudigen, kosten drukken of kwaliteit verhogen.”

Met demonstraties, praktijkvoorbeelden en cases tonen exposanten en sprekers hoe innovatie kan helpen om sneller, duurzamer en efficiënter te bouwen.

Samen vooruit met de sector

Door duurzame principes te integreren, neemt de bouwsector haar verantwoordelijkheid op voor de volgende generaties.

Bouwen vandaag betekent vooruitdenken.

Het is creëren van plaatsen die onze planeet respecteren, lokale grondstoffen valoriseren en de mens centraal zetten.

Hugues kempeneers Algemeen Directeur Embuild Wallonie

Futurebuild wordt ondersteund door betrokken sectorpartners, waaronder Embuild, die meehelpen om kennis te verspreiden en professionals te verbinden.

“Onze sector staat voor enorme uitdagingen, maar ook voor enorme kansen,” besluit Van Vynckt.

“Futurebuild brengt pragmatische oplossingen en vernieuwende ideeën samen. Zo organiseren we ook een netwerkdrink met happy hour om elke beursdag af te sluiten tussen 16u en 18u. Hier ontstaan de samenwerkingen en inzichten die de bouwsector klaarstomen voor de toekomst.”

futurebuildbelgium.be

Strategic partners

SECTOR & BEROEPEN

Bezoek van Pakistaanse overheidsdelegatie aan België Pakistan heeft een lange traditie in het uitsturen van jonge arbeidsmigranten.

De Pakistaanse overheid vervult daarbij een coördinerende rol en investeert volop in deze samenwerkingen. Op 19 en 20 november heeft een delegatie van de Pakistaanse overheid België aangedaan. Embuild Vlaanderen fungeerde als gastheer.

Tectum, Vanderstraeten, Willemen Infra, Everaert-Cooreman en Damman.

Er werd openlijk verkend hoe technisch geschoolde profielen aan de slag kunnen gaan in Belgische bedrijven.

Embuild Vlaanderen wacht nu op verdere feedback van de bouwbedrijven om de mogelijkheden van een pilootproject te verkennen.

Migratiemogelijkheden voor de bouw

O

p 19 november ontvingen Embuild Vlaanderen, de IOM (International Organisation of Migration) en Lantis een delegatie van het Pakistaanse Ministry of Overseas Workers op de werf voor de Oosterweelverbinding. Het doel was om aan de delegatie een goed beeld te geven van de Belgische bouwsector en hun inzicht te verschaffen in de personeelsnoden en gevraagde vaardigheden, de werkomstandigheden en veiligheidsregels, de social compliance en de grote uitdagingen en innovaties van de komende jaren. Het bezoek werd afgesloten met een wandeling langs de werf aan het Asiadok.

Op 20 november organiseerden IOM en Embuild, met steun van Voka en VBO, een rondetafel in de HUBB van Embuild in Brussel. Hier waren vertegenwoordigers van verschillende overheden (Vlaams, federaal, Europees, Pakistaans) en HR-directeurs van bouw- en installatiebedrijven en uit de zorgsector aanwezig.

Uitwisseling van goede praktijken

In de voormiddag was een plenaire

zitting gepland die focuste op bestaande goede praktijken. Zo werd het Zuid-Koreamodel toegelicht, waarbij beide overheden een coördinerende rol opnemen.

Ook kwam een proefproject in de Finse stad Turku aan bod, waar 20 Pakistaanse werkstudenten in de zorg werden verwelkomd. De Pakistaanse overheid staat open voor samenwerking op verschillende niveaus en in diverse businessmodellen (zowel tussen overheden als tussen overheid en bedrijfsleven).

De Pakistaanse overheid investeert in een grondige selectie en testing zodat voldoende technische skills gegarandeerd zijn. Voor het vertrek naar het buitenland kunnen in Pakistan ook taal- en andere opleidingen worden aangeboden.

Voor het Finse project werd in online taalopleiding voorzien. Maar het behaalde niveau bleek toch nog onvoldoende.

Opvang in Belgische bedrijven

In de namiddag volgden sectorspecifieke rondetafels. De rondetafel voor de bouw telde 21 deelnemers, waaronder de dienst Economische Migratie van het departement WEWIS (Werk, Economie, Wetenschap, Innovatie en Sociale Economie) en bouwbedrijven zoals

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

Voor arbeidsmigratie van buiten de Europese Unie heeft Vlaams minister van Werk Zuhal Demir de knelpuntberoepenlijst teruggebracht van 29 tot 21 beroepen. Maar het aantal bouwberoepen waarvoor middengeschoolde arbeidskrachten van buiten de Europese Unie een gecombineerde vergunning om hier te werken en te verblijven kunnen krijgen, blijft de komende twee jaar gelijk.

Voortaan staan de volgende 12 bouwberoepen op de beroepenlijst voor arbeidsmigratie: bekister/betonneerder, metselaar, calculator bouw/werkvoorbereider, dakwerker, CNC-operator, koeltechnicus, monteur van installatietechnieken, bediener van grondwerkmachines, onderhoudsmecanicien, technicus van werf- en hefmachines, asbestverwijderaar en installateur van datacommunicatienetwerken. Dat opent perspectieven, ook om arbeidskrachten uit Pakistan aan te trekken.

INFO : Contacteer voor meer informatie Veerle Desutter (veerle.desutter@ embuild.be)

29

SECTOR & BEROEPEN

45 voorstellen voor een robuust en rechtszeker vergunningenbeleid Eind 2024 heeft de Vlaamse regering een Gemengde Commissie Vergunningen opgericht die bestond uit experten en vertegenwoordigers uit de juridische sector, de academische wereld en de overheid en die concrete maatregelen moest voorstellen om in Vlaanderen tot een robuust en rechtszeker vergunningenbeleid te komen. Deze commissie heeft intussen haar eindrapport met in totaal 45 adviezen afgeleverd. Hierna gaan wij dieper in op de 10 adviezen met de grootste impact voor de bouw- en vastgoedsector.

Advies 1: zet meer in op vooroverleg

De commissie stelt dat de overheid als de initiatiefnemer van een project een vooroverleg vraagt, dit nooit kan weigeren en voor die weigering geen capaciteitsproblemen of tijdsgebrek mag inroepen. De commissie wil dus van vooroverleg een recht maken. Aan dit vooroverleg legt de commissie geen specifieke eisen op omdat vooroverleg maatwerk is. Het moet technisch ook mogelijk worden om het ontwerpdossier in het omgevingsloket al te delen met de vergunningverlenende overheid vooraleer de vergunningsaanvraag formeel wordt ingediend.

Advies 4: herstel het stedenbouwkundig attest in ere

Met een stedenbouwkundig attest geeft de overheid aan of een project de toets aan stedenbouwkundige voorschriften, verkavelingsvoorschriften en een goede ruimtelijke ordening zal kunnen doorstaan. De commissie is van oordeel dat dit instrument in belangrijke mate kan bijdragen tot de rechtszekerheid voor initiatiefnemers en kandidaat-kopers van een onroerend goed. Spijtig genoeg is dit instrument in de vergetelheid geraakt. Bij een aanvraag van zo’n attest zou de overheid binnen 60 dagen moeten beslissen. Bovendien zou het attest drie jaar geldig moeten blijven.

die aanbevelingen zo snel mogelijk aan de slag te gaan. Concreet stelt de commissie voor om de lijst van verplicht te raadplegen adviesinstanties te herzien. Adviesinstanties kunnen enkel beroep aantekenen als zij aanwezig waren op de omgevingsvergunningencommissies. Verder adviseert de commissie om aan de adviezen over omgevingsvergunningen een niet-bindend karakter te geven. De commissie vindt het ook belangrijk dat een negatief advies van een adviesinstantie precies aangeeft wat er schort aan de voorliggende aanvraag.

Het is dan voor de aanvrager duidelijk op welke manier hij de aanvraag moet aanpassen.

Advies 10: hervorm de adviesverlening over vergunningsaanvragen

Advies 14: beperk de beroepen van Vlaamse overheidsdiensten

In 2024 heeft het departement Omgeving de adviesverlening bij de omgevingsvergunningen geëvalueerd. Die adviesverlening zou kwalitatief (goed gemotiveerd, op maat en tijdig), oplossings- en realisatiegericht moeten zijn. De commissie dringt erop aan om met

30

De commissie stelt voor dat de leidende ambtenaren van de departementen en agentschappen van de Vlaamse overheid nog slechts in een beperkt aantal situaties beroep bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen kunnen aantekenen tegen een vergunningsbeslissing.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

REACTIE VAN BOUWDe bouw- en vastgoedsector – Embuild Vlaanderen, Bouwunie, BVS (Beroepsvereniging van de Vastgoedsector) en NAV (Netwerk Architecten Vlaanderen) – herkende in een gemeenschappelijke reactienota tal van eigen bezorgdheden en voorstellen maar stelt vast dat tegelijk de veelheid aan regels en verordeningen rond vergunnen en bouwen op lokaal niveau moet worden aangepakt. Daarnaast pleit de bouw- en vastgoedsector voor een brede, toekomstgerichte visie op innovatie en

EXPERTENCOMMISSIE VERGUNNINGEN

Advies 18: voldoende personeelscapaciteit bij vergunningverlenende en adviserende overheden

De overheid die aan burgers, bedrijven en organisaties een vergunningsplicht oplegt, moet zich zó organiseren dat ze vergunningsaanvragen tijdig en correct kan af handelen.

De commissie stelt onder meer voor om de lijst van vrijgestelde handelingen uit te breiden waar een vergunningsplicht geen meerwaarde heeft, de dossiertaksen te verhogen (niet alleen voor vergunningsaanvragen maar ook voor beroepen), in ICT te investeren en intergemeentelijk voor oplossingen te zorgen als een gemeente tijdelijk niet over een omgevingsambtenaar beschikt.

Advies 19: herzie de omschrijving van ‘goede ruimtelijke ordening’

EN VASTGOEDSECTOR digitalisering in het omgevingsen vergunningenbeleid. Het volstaat dus niet bestaande tools en loketten te optimaliseren.

Tenslotte pleit de bouw- en vastgoedsector voor een aangepaste omgang met de Europese milieu- en natuurregels.

De Vlaamse regering moet de adviezen van de Gemengde Commissie Vergunningen nu omzetten in een actieprogramma met concrete maatregelen voor onder meer het aanpassen van de regelgeving. De bouw- en vastgoedsector vraagt dat zij hier dringend werk van maakt.

Vergunningsaanvragen moeten in Vlaanderen in overeenstemming zijn met ‘een goede ruimtelijke ordening’. Maar in de loop der jaren zijn aan dit begrip wegens veranderende inzichten in het omgevingsbeleid (vrijwaring van de open ruimte, verdichting en ruimtelijk rendement) diverse wijzingen aangebracht.

Dat de criteria van een goede ruimtelijke ordening niet deugdelijk worden toegepast, is een vaak voorkomend bezwaar bij beroepsprocedures. De commissie stelt dan ook voor om de omschrijving van het begrip te vereenvoudigen. Zij stelt meer in het bijzonder voor om de verwijzing naar ‘beleidsmatig gewenste ontwikkelingen’ te schrappen. Het was ook nooit de bedoeling van beleidsmakers om ze te hanteren bij de beoordeling van vergunningsaanvragen.

Advies 20: geoptimaliseerde regel ‘geen bezwaar, geen beroep”’

Het decreet op de ruimtelijke ordening van 8 december 2017 had de regel ‘geen bezwaar, geen beroep’ ingevoerd. Deze regel kwam er op neer dat iemand maar administratief beroep kan instellen als hij tijdens het openbaar onderzoek een standpunt, opmerking of bezwaar had ingediend. Maar nadien heeft het Grondwettelijk Hof deze koppeling vernietigd. Daardoor kunnen personen die niet hebben deelgenomen aan het openbaar onderzoek, nadien nog steeds beroep tegen een vergunningsbeslissing aantekenen. Bo-

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

vendien kan wie administratief beroep indient later voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen nog andere middelen aanbrengen die noch in het openbaar onderzoek, noch in de beroepsprocedure naar voor werden gebracht. Daardoor kunnen problemen met de vergunningsaanvraag niet tijdig worden geremedieerd. De commissie stelt voor om het principe ‘geen bewaar, geen beroep’ in een geoptimaliseerde versie opnieuw in te voeren

Advies 33: gulden middenweg tussen doelregelgeving en normregelgeving

Bij stedenbouwkundige regels moet de overheid kiezen voor de gulden middenweg: voldoende concreet maar niet te gedetailleerd. Doelregelgeving is meer gepast is als zij een (dynamische) ontwikkeling van een ruimte beoogt. Normregelgeving is vooral nuttig als de regelgeving gericht is op het behoud van bestaande elementen in de omgeving.

Verder moet de overheid telkens het doel van haar regels duidelijk maken: dan is hun nut voor iedereen duidelijk. De regels moeten zo geschreven zijn dat er bij de toepassing ruimte is voor technologische innovaties.

Advies 35: herdenk het instrument van verkavelingsvergunningen

In opdracht van het departement Omgeving is recentelijk onderzoek uitgevoerd naar het herdenken van het instrument van de ‘verkavelingsvergunning’. De commissie sluit zich aan bij de bevindingen van dit onderzoek en pleit dus voor een bijsturing van dit instrument, vraagt een inperking van het toepassingsgebied van de verkavelingsvergunningsplicht en wil het verordenend karakter van verkavelingsvoorschriften tijdelijk maken, bijvoorbeeld tot 15 jaar beperken.

Advies 43: pas de hemelwaterverordening aan

De hemelwaterverordening is te strak, te complex en onvoldoende evolutief. De commissie stelt voor om in een aangepaste verordening maatwerk via alternatieve infiltratie- en bufferoplossingen uitdrukkelijk toe te laten, het technisch achtergronddocument voor die verordening meer leesbaar te maken en de watertoetskaarten periodiek te herzien, rekening houdend met reeds gerealiseerde ingrepen.

31

VOLDOE VANAF 1 JANUARI 2026 AAN DE ZORGVULDIGHEIDSPLICHT

Hoe aansprakelijkheid vermijden bij tewerkstelling van illegaal verblijvende derdelanders In Vlaanderen treedt vanaf 1 januari de wetgevingsoptimalisatie over ketenaansprakelijkheid bij illegale tewerkstelling in voege. Deze optimalisatie heeft een directe impact op de ondernemingen die actief zijn in de Vlaamse bouwsector. Zij moeten vanaf 1 januari 2026 voldoen aan de zorgvuldigheidsplicht om aansprakelijkheid uit te sluiten en zo mee te werken aan de strijd tegen illegale tewerkstelling.

Wat is ketenaansprakelijkheid?

Ketenaansprakelijkheid bij illegale tewerkstelling betekent dat je als opdrachtgever, hoofdaannemer of intermediaire aannemer aansprakelijk kan worden gesteld als jouw (onder)aannemer illegaal verblijvende derdelanders tewerkstelt. Via het systeem van ketenaansprakelijkheid krijgt elke schakel in de keten meer verantwoordelijkheid om in te grijpen wanneer illegaal verblijvende derdelanders worden tewerkgesteld bij malafide (onder) aannemers. Het systeem versterkt zo de eerlijke concurrentie en helpt de inspectiediensten in de strijd tegen illegale tewerkstelling.

Deze wetgeving is van toepassing op elke binnen- of buitenlandse onderneming die (on) rechtstreeks betrokken is bij activiteiten die worden verricht in het Vlaamse Gewest. Het maakt met andere woorden niet uit of je een beroep doet op een Belgische of buitenlandse (onder)aannemer. Zodra je deze activiteiten uitvoert in het Vlaamse Gewest, is de wetgeving van toepassing.

Wat betekent de zorgvuldigheidsplicht?

Daartoe moet je de volgende acties ondernemen: ● vraag documenten op die aantonen dat je rechtstreekse (onder)aannemer in de keten geen illegaal verblijvende derdelanders als werknemer of zelfstandige tewerkstelt; ● controleer of de documenten niet duidelijk vervalst zijn en kijk de geldigheidsdatum na; ● houd de documenten tot vijf jaar na de looptijd van de samenwerking bij voor inzage door de Sociale Inspectie.

32

● meld via het meldloket wanneer de documentatie ontbreekt, duidelijk vervalst of ongeldig is.

Wat levert het je op?

Voldoen aan de zorgvuldigheidsplicht is niet verplicht, maar wel sterk aangeraden.

Het helpt je om: ● aansprakelijkheid bij de tewerkstelling van illegaal verblijvende derdelanders door je rechtstreekse (onder)aannemer te voorkomen; ● na te gaan of je (onder)aannemer de wetgeving naleeft; ● eerlijke concurrentie te versterken; ● mee te werken aan de strijd tegen illegale tewerkstelling.

Meer info?

Om de ondernemingen in te lichten over deze wetgevingsoptimalisatie en de mogelijke impact, heeft de Vlaamse overheid de website www.vlaanderen.be/ketenaansprakelijkheid-bij-illegale-tewerkstelling gebouwd. Daar vinden ondernemingen de nodige informatie en een digitaal communicatiepakket om de boodschap mee te verspreiden op hun eigen kanalen.

Bovendien is de website sinds kort uitgebreid met extra video’s en een digitale checklist. De video’s gaan dieper in op de impact van ketenaansprakelijkheid per sector, inclusief enkele voorbeelden op maat van de sector ter illustratie. De digitale checklist is een stappenplan dat ondernemingen kunnen downloaden en afdrukken, om zeker te zijn dat ze elke noodzakelijke stap gevolgd hebben. Met behulp van deze tools kunnen ondernemingen zich nog gedetailleerder informeren over de impact en zich ervan verzekeren dat ze elke stap correct doorlopen hebben.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

G E BO U WAU TO M AT I S E R I N G E N CO N T R O L E SYS T E M E N VO O R N I E T- R E S I D E N T I Ë LE G E BO U W E N

BACS verplicht tegen eind 2025 De Europese richtlijn rond energieprestaties van gebouwen (EPBD) legt al sinds 2018 verplichtingen op rond gebouwautomatisering en -controlesystemen. In de meest recente herziening van deze EPBD werd het toepassingsgebied uitgebreid. Dit heeft directe gevolgen voor de eigenaar van een installatie en voor wie werkt als installateur van verwarmings-, koel- en elektrotechnische systemen.

Wat moet concreet gebeuren vóór 31 december 2025?

Zijn er uitzonderingen?

Tegen 31 december 2025 moeten niet-residentiële gebouwen - zowel nieuwe als bestaande - verplicht uitgerust zijn met een Building Automation and Control System (BACS), zodra het nominale vermogen van de ruimteverwarmings- of koelinstallatie minstens 290 kW bedraagt. Vanaf 31 december 2029 wordt deze drempel verlaagd tot 70 kW. Dit betekent dat ook middelgrote installaties onder de verplichting zullen vallen.

Hoe bepaalt u het vermogen?

Het gaat om het nominale vermogen van alle opwekkers die hydraulisch of koeltechnisch gekoppeld zijn. Je moet daarbij de verwarmingsinstallaties en de koelinstallaties apart bekijken: er is een grens van 290 kW voor alle gekoppelde verwarmingsinstallaties en een aparte grens van 290 kW voor alle gekoppelde koelinstallaties.

Zodra één van de (gekoppelde) installatiegroepen voor verwarming of koeling een nominaal vermogen van minstens 290 kW heeft, geldt voor het gebouw een BACS-verplichting. Een gebouw met bijvoorbeeld 300 kW aan verwarmingsinstallaties en 100 kW aan koelinstallaties valt onder de BACS-verplichting maar een gebouw met 200 kW aan verwarmingsinstallaties en 100 kW aan koelinstallaties niet.

Ja. Gebouwen die slechts één van de drie hoofdinstallaties hebben (verwarming, koeling of ventilatie) worden binnenkort – na de definitieve goedkeuring van de wijziging van het energiebesluit – vrijgesteld van de BACS-verplichting.

Het gaat dan immers vooral over oudere gebouwen met verouderde installaties, waar automatisering weinig meerwaarde biedt.

Let wel: zodra men zo’n gebouw grondig renoveert, moet het voldoen aan de EPB-regelgeving. Dat betekent onder andere dat men verplicht is om in ventilatie te voorzien én dan geldt de BACS-verplichting. Zo’n renovatie is dan ook het ideale moment om in een BACS te voorzien.

Waarom een BACS? Een BACS is niet enkel een wettelijke verplichting, maar vooral een instrument om het energiegebruik in gebouwen aanzienlijk te verminderen. Door installaties voor verwarming, koeling en ventilatie slim te sturen, draagt een BACS bij aan een duurzamer energiebeheer. Daarnaast verzamelen BACS-systemen data over het energiegebruik, wat inzichten oplevert voor verdere optimalisatie. Deze meetdata kunnen bovendien gebruikt worden voor de opmaak van het EPC van een niet-residentieel gebouw (EPC NR) en voor een goede opvolging van het energielabel.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

Wat moet een BACS kunnen?

De EPBD-richtlijn bevat slechts een summiere omschrijving van de vereisten waaraan een BACS moet voldoen. Het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) werkte de technische vereisten verder uit, gebaseerd op klasse B uit de norm NBN EN ISO 52120-1:2022.

Deze uitwerking biedt eigenaars en installateurs al een duidelijke leidraad.

De formele verankering in regelgeving volgt nog.

Wat betekent dit voor de installateur?

De installateur speelt een sleutelrol in de energietransitie. Door gebouwautomatiseringssystemen correct te adviseren en te installeren, help je als installateur gebouwen energie-efficiënter te maken én te voldoen aan de Europese regelgeving.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA).

Meer informatie op de website van VEKA: Gebouwautomatisering en controlesystemen voor nietresidentiële gebouwen verplicht tegen eind 2025 | Vlaanderen.be

33

SECTOR & BEROEPEN

Significante resultaten voor de cel Duurzaam en circulair bouwen van Embuild.Brussels Op 4 november 2025 nodigde Embuild.Brussels de pers uit in de HUBB, ons hoofdkantoor, om het activiteitenrapport 2020-2025 van de cel Duurzaam en circulaire bouwen voor te stellen. Het rapport blikt terug op vijf jaar actie. Tijdens deze ontmoeting presenteerde de regionale entiteit enkele opvallende resultaten van de afgelopen jaren en lichtte ze een aantal ambitieuze projecten toe. Een zonnestraal in het grijze Brusselse politieke landschap.

T

erwijl we dit schrijven, heeft Brussel nog steeds geen regering.

Maar Embuild.Brussels blijft niet bij de pakken zitten en vond het belangrijk om enkele boodschappen uit te dragen over de vele initiatieven die bijdragen aan de energietransitie en circulariteit op de werf. “Ja, ons doel vandaag is om een positief signaal te geven in een complexe context,” benadrukte Laurent Schiltz, secretaris-generaal van Embuild.Brussels. In zijn inleiding herinnerde hij eraan hoe groot het gewicht van de bouwsector is in de Brusselse economie: “We spreken over zo’n 14.000 bedrijven, goed voor 16% van alle Brusselse ondernemingen, en bijna 36.000 directe en indirecte jobs. De sector stelt 8% van de actieve bevolking tewerk. De renovatieambities kunnen tegen 2040 nog eens 15.000 extra banen opleveren.”

Build.Circular.Brussels

Je begrijpt het: zo’n economische pijler moet gehoord worden door de Brusselse regering en dat is ook het geval. Embuild.Brussels werkt immers al twintig jaar samen met de regionale overheden. In 2020 werd het programma Build Circular, gesteund door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en ingebed in de renovatiestrategie RENOLUTION, gelanceerd. De regionale entiteit kreeg daarbij een sleutelrol om duurzame renovatie van gebouwen te realiseren. Het doel? De circulaire transitie van de sector begeleiden via samenwerking tussen publieke en private actoren. “Onze ambitie is om alle bedrijven in de sector mee te nemen in de klimaattransitie om daarvan een succes te

34

dan 760 " Meer bedrijven

nemen deel aan Build.

Circular.Brussels en kregen ondersteuning.

"

maken,” aldus Laurent Schiltz.

Volgens Lara Pérez Dueñas, coördinator voor circulaire economie, verloopt die evolutie uitstekend. Zij presenteerde enkele kerncijfers en verwezenlijkingen van het programma: “Vijf referenten bieden persoonlijke begeleiding met de mens centraal. Sinds 2020 zijn we jaar na jaar gegroeid: meer dan 760 bedrijven nemen deel en kregen ondersteuning. Meer dan een derde daarvan, 258, zette concrete stappen richting duurzaamheid en circulariteit. We hebben bijna 150 goede praktijken verzameld – van afvalbeheer tot hergebruik van materialen, logistiek op de werf en het ontwikkelen van duurzame businessmodellen – en verwerkt in individuele actieplannen.

Meer dan 50 knelpunten werden gesignaleerd en doorgestuurd naar partners. Sinds 2024 is de samenwerking met de andere gewesten versterkt, met één doel: samen vooruit.” Dit werd benadrukt door Lara Pérez Dueñas.

Cijfers en projecten

Het rapport bevat nog meer interessante cijfers: 419 vragen werden behandeld via de helpdesk, 76 sensibiliseringsevenementen werden georganiseerd en 35 structurele samenwerkingen opgestart. Daarnaast waren er 9 netwerkevents en 8 grote projecten, waaronder: ● AD VITAM MATERIAL (Belgisch netwerk voor hergebruik), ex-Platform Hergebruik. ● Het recyclagekanaal voor palletten (gecentraliseerde ophaling van palletten). ● ReloAD.Brussels (logistieke oplossing voor beter afvalbeheer).

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

BRUSSEL/ACTIVITEITENRAPPORT

● Linear2Circular (catalogus van circulaire best practices). ● ReUse Park (opslagcentrum voor herbruikbare materialen). ● FCRBE (Europees project om hergebruik te stimuleren). ● BCCC (Brussels Construction Consolidation Centre).

Van rechts naar links.

Rothman Salazar, zaakvoerder van het bedrijf Darensp, Hervé Guillemont, coach bij BatiCréa, Laurent Schiltz, secretarisgeneraal van Embuild.

Brussels en Lara Pérez Dueñas, coördinator voor circulaire bouw bij Embuild.Brussels.

“De balans van deze vijf jaar is zeer positief en bouwt verder op het werk dat twintig jaar geleden begon. Ik werk al tien jaar voor de cel en zie hoe ze sterk groeit. Bedrijven komen steeds vaker naar ons toe en duurzaamheid is intussen vanzelfsprekend. Ook voor de instellingen is dit een succes: de hele regio profiteert van deze dynamiek!” aldus Lara Pérez Dueñas.

Conclusie

Getuigenissen

Tijdens de persconferentie kwamen ook bedrijven aan het woord die hebben samengewerkt met Build.Circular.Brussels. Zo getuigde BatiCréa (JobYourself): “Wij creëren jobs in de sociale economie, dat is onze specialiteit, en wij begeleiden werkzoekenden en mensen met een leefloon die een onderneming willen starten, met name in de bouw. Daarbij krijgen die mensen de kans om risicoloos te testen of hun onderneming werkt. Sinds 2020 werken we samen met Embuild.Brussels om circulariteit in bedrijven te integreren. In 2025 kozen 20 van de 26 kandidaten die ik begeleidde voor Build Circular,” vertelde BatiCréa-coach Hervé Guillemot. “70% van onze projecten leidt tot duurzame tewerkstelling. We willen dat deze dynamiek structureel wordt en rekenen op een blijvende samenwerking met Embuild.

Bedankt dat jullie deze mooie menselijke ver-

halen mogelijk maken.”

Ook Rothman Salazar, zaakvoerder van Darensp, getuigde: “Dankzij BatiCréa en Embuild heb ik mijn bedrijf kunnen opstarten.

Zonder hen was ik niet geslaagd. Ik wens iedereen die me hielp bij BatiCréa en Embuild te bedanken. Ze hielpen me om professioneel te werken, betere offertes met degelijke prijzen op te stellen en met vertrouwen op de werf te staan. Die 18 maanden begeleiding waren een verrijkende ervaring. Build.Circular.Brussels gaf me een stevige basis en duurzaamheid staat nu centraal in mijn activiteit.”

"

Die 18 maanden begeleiding waren een verrijkende ervaring. Build.

Circular.Brussels gaf me een stevige basis en duurzaamheid staat nu centraal in mijn activiteit.

"

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

Nog enkele cijfers om af te sluiten: de Europese Unie wil tegen 2030 haar uitstoot van broeikasgassen met 47% verminderen. Brussel heeft sinds 2005 al 28% minder uitstoot en produceert sinds 2018 32% minder bouwafval.

96% van dat bouw- en sloopafval wordt gerecycleerd.

“De duurzame transitie is niet alleen een ecologische noodzaak om de Europese doelstellingen te halen, ze is ook een krachtige economische en sociale hef boom. In Brussel hebben energetische renovaties, gesteund door regionale en Europese beleidsmaatregelen, al geleid tot een aanzienlijke CO₂-reductie in de bouwsector,” besloot Laurent Schiltz. Eén ding is duidelijk: we moeten deze weg blijven volgen – liefst met een gesprekspartner die ‘regering’ heet.

35

BRUSSEL/CIRCULAIRE ECONOMIE

“Het leeft, zeg” op het jaarlijkse evenement van AD VITAM MATERIAL Op 27 november organiseerde AD VITAM MATERIAL, het Belgische netwerk voor hergebruik in de bouwsector, zijn jaarlijkse evenement in Bergen. Doel: alle spelers uit de waardeketen van hergebruik uit de drie gewesten samenbrengen rond een vernieuwd format, ontworpen om uitwisseling te stimuleren en het thema concreet vooruit te helpen. De editie van dit jaar wilde de conventies doorbreken met de slogan “Het leeft, zeg”. Een terugblik op deze avond. dynamiek van de avond.

Succesverhalen delen

© Vizual Studio

H

et netwerk AD VITAM MATERIAL, gedragen door GreenWin en Embuild.Brussels, heeft als doel het hergebruik van bouwmaterialen in België te bevorderen en verbindingen te leggen tussen alle betrokken actoren. Vorig jaar organiseerde het netwerk zijn eerste jaarlijkse evenement in La Tricoterie in Sint-Gillis. Na dat mooie succes werd het concept opnieuw gelanceerd in de hoofdstad van de provincie Henegouwen.

Kleuren en dynamiek

Bij het binnenkomen zetten de kleuren zwart, geel en rood meteen de toon. Bij elke gang wisselden de deelnemers van tafel, waardoor de gespreksgroepen voortdurend opnieuw werden samengesteld.

Deze eenvoudige maar doeltreffende aanpak zorgde voor een echte stroom van uitwisselingen, waarbij iedereen achtereenvolgens Brusselse, Waalse en Vlaamse standpunten in aanmerking kon nemen.

Het effect was onmiddellijk merkbaar: gesprekken werden diverser, ervaringen vulden elkaar aan en ideeën circuleerden volop.

Interactieve tekening als referentiepunt

Terwijl de deelnemers van tafel wisselden, werd live een interactieve tekening gemaakt om de kernideeën visueel weer te geven. Met elke lijn onthulde ze regionale complementariteiten, benoemde uitdagingen en liet ze de collectieve energie van de zaal zien. Al snel werd deze tekening een referentiepunt voor iedereen, met een instantbeeld van de

36

Het eerste gespreksthema nodigde uit om te delen wat al werkt: successen, solide projecten, concrete vooruitgang van hergebruik op werven…

Tijdens deze uitwisselingen werd een positief overzicht geschetst van de bestaande initiatieven en werd waardering geuit voor het geleverde, baanbrekende pionierswerk.

Obstakels identificeren

Bij een volgende wisseling van tafel kwamen de hindernissen aan het licht waarmee actoren op het terrein te maken hebben: gebrek aan operationele tools, nog onvoldoende coördinatie, logistieke of administratieve beperkingen… Er werd een nauwkeurig overzicht gemaakt van de obstakels die de opschaling vertragen. Dit moment leverde veel gedeelde inzichten op, over de regionale grenzen heen.

Acties voor de toekomst

Tijdens de laatste gespreksronde ging de blik naar de toekomst: welke concrete acties kunnen de komende maanden gezamenlijk worden ontwikkeld? De ideeën convergeerden naar gemeenschappelijke behoeften: interregionale synergieën versterken, gedeelde instrumenten structureren, bepaalde praktijken professionaliseren en van het netwerk een echte operationele hefboom voor de sector maken.

Collectieve dynamiek

Ook dit jaar bevestigt het jaarlijkse evenement van het netwerk dat hergebruik vooruitgaat wanneer het wordt opgebouwd in uitwisseling, beweging en samenwerking. Deze editie heeft door het benadrukken van gezamenlijke successen, vastgestelde uitdagingen en gedeelde perspectieven bijgedragen aan het versterken van de basis voor een collectieve dynamiek die alleen maar wil groeien.

Afspraak volgend jaar voor een nieuw evenement van AD VITAM MATERIAL.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

EVENEMENT

Embuild.Brussels brengt meer dan 500 mensen samen rond de beroemde stoemp De derde editie van Stoemp by The Brussels Construction Night vond op 28 november plaats in Docks Bruxsel. Meer dan 500 personen namen opnieuw deel aan dit feestelijke evenement, georganiseerd door Embuild.Brussels. Het doel: een gezellig moment delen tussen actoren uit alle hoeken van de sector. De opbrengst van deze avond dient bovendien om de vereniging Prométhéa te steunen, waaraan een cheque van 5.000 euro werd overhandigd.

D

© Verou Social Networks

it is hét eindejaarsmoment voor de Brusselse spelers in onze sector en hun talrijke partners. Enkele weken voor de kerstkalkoen schuiven ze samen aan tafel om te genieten van de beroemde stoemp, het typische gerecht dat in Brussel wordt geserveerd. Alexandre De Cesco, voorzitter van Embuild.Brussels, liet in zijn toespraak overigens niet na om aan de oorsprong van het woord te herinneren: “doorgestoempte patatjes”, wat “geplette aardappelen” betekent.

Hoewel de Brusselse politieke context de laatste tijd somber is, benadrukte hij dat de goede sfeer en het plezier om elkaar terug te zien tijdens de avond centraal moesten staan. “Wees trots op de sector die jullie vertegenwoordigen, want het wordt nooit genoeg gezegd: de bouw in België is de grootste sector qua werkgelegenheid, de sector die het grootste deel van het gezinsbudget opslorpt voor huisvesting en de belangrijkste op het vlak van uitstoot van broeikasgassen. Vandaar onze grote marge om deze emissies te verminderen”, aldus De Cesco.

Meer dan 500 personen namen deel aan de derde editie van Stoemp by The Brussels Construction Night.

Steun aan mecenaat

Beroepsfederaties, aannemers, projectontwikkelaars, architecten, studiebureaus, advocaten, leveranciers en politiek-economische besluitvormers… Het publiek was zeer divers. “Bedankt aan jullie allemaal voor jullie aanwezigheid! Dankzij jullie gezamenlijke inspanning kunnen we vanavond een project financieren dat ons nauw aan het hart ligt en een cheque overhandigen om de actie van Prométhéa te steunen. Deze vereniging zet zich in voor mecenaat op het vlak van cultuur en vooral erfgoed, dat ons dierbaar is”, aldus Alexandre De Cesco.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

Voor de festiviteiten van start gingen, bedankte Laurent Schiltz, secretaris-generaal van Embuild.Brussels, het hele team van onze Brusselse regionale entiteit voor de organisatie en sprak hij een hoopvolle boodschap uit: “Vanavond wil ik één ding benadrukken voor de huidige en toekomstige besluitvormers.

Zoals Alexandre uitlegde, stimuleert onze sector de Brusselse economie en heeft hij een goed werkende regering nodig om dat te kunnen blijven doen. We moeten erin blijven geloven en vooral eraan blijven werken! Zo, dat is gezegd, nu tijd voor waar we echt voor gekomen zijn: samen genieten van deze avond.”

En na het culinaire gedeelte was het tijd voor de opruiende beats van de Brusselse dj Kid Noize. De afspraak voor volgend jaar ligt al vast: de vierde editie vindt plaats op vrijdag 27 november 2026. Noteer de datum alvast in je agenda!

37

SECTOR & BEROEPEN

“Constructiv is bekender en zijn rol is veel duidelijker voor iedereen” Natacha Jérouville, gedelegeerd bestuurder van bouwbedrijf Jérouville in Libramont, rondt op 31 december 2025 haar mandaat als voorzitter van Constructiv, ons sectoraal fonds, af. Naar aanleiding daarvan bracht Embuild Magazine deze bekende bedrijfsleider uit de provincie Luxemburg samen met Bruno Vandenwijngaert, CEO van Constructiv, voor een dubbelinterview. Tijd voor een terugblik.

N

atacha Jérouville, met welk gevoel neem je afscheid van het voorzitterschap van Constructiv?

Ik ben tevreden. Eerst en vooral omdat de app My Constructiv, waar we al jaren over praten en die me nauw aan het hart ligt, eindelijk klaar is. Het is een goudmijn voor werkgevers en arbeiders in de sector: je vindt er een pak belangrijke informatie. Daarnaast vind ik dat Constructiv vandaag meer naar de bedrijven kijkt dan naar zichzelf. De naam is bekender en iedereen weet veel beter wat onze rol is. Ik wil ook benadrukken dat het personeel van ons fonds fantastisch is: de meest efficiënte mensen ter wereld. Ze luisteren naar vijf doelgroepen: werkgevers, vakbonden, Walen, Brusselaars en Vlamingen. En ze slagen erin iedereen tevreden te stellen. Dat is geweldig!

Bruno Vandenwijngaert, wat heeft Natacha’s voorzitterschap Constructiv bijgebracht?

Natacha heef t een sterke persoonlijkheid en dankzij haar pragmatisme zijn dossiers vooruitgegaan. De app waar ze het over heeft, is daar een mooi voorbeeld van. Maar het belangrijkste vind ik dat ze tijdens haar mandaat de sectorale erkenning van de sociale partners heeft weten te verkrijgen, ook van de vakbonden. Dat is een dossier waar je voortdurend aan moet werken, en zij heeft dat vertrouwen kunnen opbouwen. Dat is cruciaal in een dergelijke functie.

38

heeft " Natacha een sterke persoonlijkheid en dankzij haar pragmatisme zijn dossiers vooruitgegaan.

"

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

SECTORAAL FONDS

Natacha, wat was je doel bij de start van je voorzitterschap en is dat bereikt?

Ik had er drie: meer opleidingen voor arbeiders, hun welzijn verbeteren en de administratieve lasten vereenvoudigen. Ik denk dat ik mag zeggen dat die doelen gehaald zijn.

Bruno, de grote uitdagingen blijven het tekort aan arbeidskrachten en de digitalisering. Hoe zie jij dat evolueren?

Om mensen naar onze sector te halen, moeten we onze imagocampagne blijven promoten. Maar daarover later meer in dit interview. Het is cruciaal om arbeidskrachten op te leiden en te vinden. Elke sector vist momenteel in dezelfde vijver, dus moeten we creatief zijn en alle doelgroepen aanspreken.

Ik zeg zelfs: laten we ook in andere sectoren gaan zoeken, via nieuwe kanalen! In dat ver-

Natacha Jérouville en Bruno Vandenwijngaert hebben de balans opgemaakt van het werk zal al hun teams de laatste jaren hebben gerealiseerd.

band wil ik het belang van de zij-instromers benadrukken, zoals in het project Reboot4You, een samenwerking met Defensie om jongeren van 18 tot 25 jaar naar onze sector te halen. Zulke partnerships moeten we blijven uitbouwen.

Wat digitalisering betreft, splits ik het op in administratie en opleidingen. Tien jaar geleden verwerkten we 3 miljoen papieren documenten. Vandaag is de helft gedigitaliseerd, wat betalingen versnelt. Voor opleidingen hebben we ons platform Building Your Learning, waar je een pak fiches en illustraties kan downloaden om online te leren. Een goudmijn voor leerkrachten en leerlingen in het bouwonderwijs. De uitdaging wordt om artificiële intelligentie meer te gebruiken, ook bij arbeiders.

Natacha, jouw wens was om die app My Constructiv te ontwikkelen om informatie over je arbeiders te vinden. Die is nu klaar, zoals je eerder zei. Een mooie verwezenlijking.

Voor bedrijven is het een troef: vergoedingen die het fonds aan werknemers uitbetaalt, zijn rechtstreeks toegankelijk in de app. Je kan er ook zien welke opleidingen een werknemer gevolgd heeft, handig om aan toekomstige werkgevers te tonen. Ik raad iedereen aan om de app te downloaden.

Bruno, om personeel te werven heeft Constructiv samen met partners zoals Embuild de tienjarige campagne De bouw kijkt verder gelanceerd. Hoe staat het daarmee?

Ze werd gestart in 2022 en uitgerold in 2023. Het doel op tien jaar is drievoudig: meer inschrijvingen in bouwonderwijs en basisopleidingen bouw, meer instroom naar jobs in de sector en minder uitstroom. Niets doen is achteruitgaan. En we zien voor het eerst in 15 jaar een lichte stijging van inschrijvingen in beroepsscholen voor de bouw. Dat is ook te danken aan het werk van onze instroomteams op het terrein, samen met werkgeversorganisaties.

De campagne verloopt in drie fases: sensibilisering, informatie en activering. We zitten nu in de activeringsfase: iedereen die interesse toont, moeten we activeren, bijvoorbeeld mensen die we ontmoetten op zomerfestivals of tijdens onze actie

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

39

SECTOR & BEROEPEN

De campagne De bouw kijkt verder is tot stand gekomen onder het voorzitterschap van Natacha Jérouville.

Construction on Tour. Daarvoor hebben we ook ons online platform ConstruWizard, waar kandidaten een opleiding of job in de bouw vinden en oriëntatiebegeleiding krijgen van een van onze adviseurs. Dat wens ik te benadrukken.

Deze campagne liep tijdens Natacha’s voorzitterschap en ze heeft zich er sterk voor ingezet, onder meer met het spel Minecraft Constructiv, een bouwversie van het bekende spel waarin deelnemers een huis moesten renoveren of bouwen. Dat trok heel wat jongeren aan.

Er zijn nog veel andere projecten en evenementen, maar die kan ik hier niet allemaal opsommen.

Dat zijn stevige projecten die tijd vragen, terwijl een dag maar 24 uur telt. Natacha, hoe combineer je je bedrijf met het voorzitterschap van een sectororganisatie als Constructiv?

Door te delegeren. Je moet vertrouwen hebben in je medewerkers, zeker met een bedrijf van 170 mensen. Dankzij nieuwe technologieën is dat vandaag makkelijker. Net als mijn vader vroeger vind ik het belangrijk om tijd te besteden aan beroepsorganisaties zoals Constructiv of Embuild. Je geeft impulsen, maar je ontmoet ook veel mensen en leert van hun ervaring. Dat is enorm verrijkend.

Bruno, wat is dé prioriteit van Constructiv voor de komende jaren?

Ik had drie doelen: "meer opleidingen voor arbeiders, hun welzijn verbeteren en de administratie vereenvoudigen.

"

nen dat we er zijn voor de bedrijven en die dienstverlening versterken. Verder: nog meer inzetten op digitalisering in al onze acties. En ten slotte: onze relaties met partners versterken. De collectieve aanpak van Constructiv is cruciaal en zorgt voor meerwaarde voor de hele sector.

Enkele cijfers om onze dienstverlening aan bedrijven te illustreren (per jaar): 1.650.000 opleidingsuren, 6.200 bedrijven die opleidingen geven, 57.000 arbeiders die ze volgen, 7.500 werf bezoeken voor veiligheidsadvies, 2.500 bedrijfsbezoeken om een veiligheidsbeleid uit te werken, 300.000 aangeslotenen bij het pensioenplan en ten slotte het beheer van 25 stelsels van sociale voordelen.

Wie volgt Natacha Jérouville op?

Op 1 januari 2026 wordt Patrick Vandenberghe haar opvolger. Hij is voorzitter van ACV Bouw – Industrie & Energie. We wisselen af, dus nu komt iemand uit de vakbondswereld. Ik twijfel er niet aan dat hij Constructiv verder zal doen groeien. Onder zijn voorzitterschap vieren we ook ons 80-jarig bestaan en 80 jaar sociale vrede in onze sector.

Natacha, wat wil je nog kort als slotboodschap meegeven?

Ik wens alle organisaties een even toegewijd en competent team als dat van Constructiv: in dienst van de bedrijven, de arbeiders en de bouwsector in het algemeen.

Er zijn er meerdere. Eerst: blijven to-

40

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

DIGITALISERING IS ESSENTIEEL VOOR AANNEMERS DIE ZICH WILLEN PROFESSIONALISEREN EN EMBUILD MOET HEN DAAROP VOORBEREIDEN.

SECTOR & BEROEPEN

Cevora, al 35 jaar de opleidingspartner van de bedienden uit PC 200 Al 35 jaar is Cevora de opleidingspartner van de bedienden uit PC 200, onder wie ook deze in de bouwsector. “Cevora wordt beheerd door de sociale partners en Embuild is daar uiteraard bij betrokken. Het is geen externe partner, maar een vanzelfsprekende partner,” benadrukt Olivier Lambert, algemeen directeur van de vzw, om de sterke band tussen beide te beklemtonen.

T

erwijl Embuild Wallonië onlangs een evenement organiseerde om zijn 35ste verjaardag te vieren, blaast ook Cevora dit jaar 35 kaarsjes uit, zoals trouwens ook de regionale entiteiten Embuild Vlaanderen en Embuild.Brussels.“Ik leg de nadruk op die 35 jaar, want dat betekent dat we van dezelfde generatie zijn, en dat we alle evoluties in de sector hebben meegemaakt,” zegt Olivier Lambert. “Bij deze verjaardag nemen we de tijd om even stil te staan. Hoe werkte een bouwbediende in 1990 in vergelijking met nu? Doorheen de jaren is IT steeds belangrijker geworden. Voor calculators en werf leiders heeft het digitale plan het papieren plan vervangen, en de jobs zijn sterk geëvolueerd, wat nieuwe vaardigheden vereist. De laatste tien jaar zagen we ook de opkomst van BIM, en vandaag versnelt artificiële intelligentie het werk enorm. De evolutie gaat razendsnel en samen met Embuild passen we ons aanbod aan,” aldus de directeur.

wijzen naar Embuild voor die opleidingen,” verduidelijkt Olivier Lambert.

Een actuele vaststelling: artificiële intelligentie (AI) is overal aanwezig in die drie pijlers.

“In mei organiseerden we de AI-week en meer dan 20.000 deelnemers volgden onze webinars.

Dat was het grootste succes ooit voor een opleidingsinitiatief rond dit thema in België.

AI staat echt centraal in onze sector. Het is overal belangrijk. Je ziet het in taalopleidingen, HR-functies en sectorspecifieke skills. Neem bijvoorbeeld de tools voor werf beheer: daar zit AI gewoon in verwerkt.”

Groei van bedrijven Een groot deel van de Cevora-catalogus bestaat uit eendaagse opleidingen.

Samen met Embuild denkt Cevora voortdurend na over de evolutie van zijn catalogus.

“Soms lijkt het alsof die alleen bedoeld is voor grote bedrijven, maar dat klopt niet. Iedereen kan er gebruik van maken. In gesprekken met

Catalogus

Dat aanbod vind je terug in een catalogus die opgebouwd is rond drie pijlers. De eerste gaat over algemene vaardigheden die iedereen nodig heeft: talen, Excel, persoonlijke ontwikkeling, stressbeheer… De tweede pijler focust op job- of rolgebonden skills, zoals die van HR-medewerkers, boekhouders, IT’ers, verkopers, aankopers… Dat zijn functies die je in alle ondernemingen aantreft. En dan is er nog de derde pijler: sectorspecifieke vaardigheden. “Voor de bouwsector financieren wij die opleidingen, maar het aanbod zit bij Embuild. Zij stellen de sectorcatalogus samen. Onze website zal trouwens doorver-

42

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

VERJAARDAG

mensen uit de bouw merk ik dat een van de grote uitdagingen de groei van bedrijven is.

Vaak gaat het om kleine organisaties die willen uitbreiden. Ons aanbod speelt daarop in.

We passen het voortdurend aan op basis van wie onze gebruikers zijn,” zegt de directeur.

Cevora luistert extra aandachtig naar de bouwsector, want die is de grootste subsector binnen PC 200. “Hij vertegenwoordigt 10% van de bedienden, dat zijn zo’n 52.000 mensen. We spreken over 11.000 Belgische bedrijven: 7.200 in Vlaanderen, 1.000 in Brussel en 2.800 in Wallonië.”

Olivier Lambert is de algemeen directeur van Cevora, al 35 jaar de opleidingspartner van Embuild.

Korte opleidingen

Voor een bedrijf kan het soms een drempel zijn om medewerkers op opleiding te sturen. Of tijdverlies. En tijd is geld, dat weet je.

“Een bedrijf kan denken dat het tijd is die niet aan productiviteit wordt besteed. Maar zo moet je het niet zien: het is een investering in de toekomst, om je bediende nog competenter te maken in een wereld die constant verandert. Iemand die in 1990 op z’n 25e begon, is nu 60. Die heeft nog minstens zeven jaar te gaan en moet mee evolueren. We zijn ons echter scherp bewust van die tijdsfactor. Daarom bestaat een groot deel van onze catalogus uit eendaagse opleidingen. We hebben ook korte formats ontwikkeld in de vorm van webinars.

Ik herhaal het graag: we luisteren en passen ons aan,” aldus Olivier Lambert.

Cevora biedt trouwens nog andere diensten aan, zoals opleidingspremies. “Als een bedrijf een andere opleidingsverstrekker inschakelt dan Cevora, kan het een deel van de kosten terugkrijgen. Dat is een forfait van maximaal 90 euro per dag per werknemer.”

En wist je dat Cevora ook op zoek is naar

"

Voor de bouwsector financieren wij deze opleidingen en het aanbod zit bij Embuild.

Zij stellen de sectorcatalogus samen.

"

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

bedrijven die werkzoekenden willen opleiden via duaal leren?

Bekendheid, relevantie en aanwezigheid

Tijdens het Rendez-vous van de Waalse bouwsector in 2021 in het kasteel van Seneffe stond Olivier Lambert op het podium om de diensten van Cevora voor te stellen. Hij vroeg toen aan de aanwezige bedrijven om hun hand op te steken als ze gebruik maakten van Cevora’s aanbod. Resultaat: weinig handen in de lucht. “We kunnen niet aanvaarden dat bedrijven die ons financieren onze diensten niet gebruiken. Daarom werken we aan drie communicatielijnen om beter te communiceren. De eerste is bekendheid: we moeten beter bekend zijn, zeker bij kleine organisaties, en daar werken we aan met Embuild. De tweede is relevantie: ons aanbod moet aansluiten bij de noden. En de derde is aanwezigheid en toegankelijkheid: onze opleidingen worden overal gegeven. Elke dag organiseert Cevora 40 opleidingen in België en in 2025 mochten we 85.000 nieuwe deelnemers verwelkomen.

We communiceren veel over het belang van het tot stand brengen van een leercultuur in bedrijven. In een hypercompetitieve wereld zoals vandaag is dat cruciaal. Er zijn geen excuses meer om je niet bij te scholen. AI gaat de job van een bediende niet afpakken. Maar wie AI beheerst, zal altijd een stapje voor hebben op wie dat niet doet.”

Cevora viert dus 35 jaar samenwerking met Embuild. “En ik hoop dat we op weg zijn naar nog eens 35 jaar, tot in 2060,” glimlacht Olivier Lambert. En hij besluit: “Ik kan het niet genoeg herhalen: school jezelf bij!”

43

BUILDWISE

Alb. 1 Opstand van het spouwmembraan aan één van de uiteinden.

Vocht in spouwmuren: vermijd veelgemaakte fouten Spouwmuren spelen een belangrijke rol in de bescherming van gebouwen tegen vocht, maar dan moeten ze wel goed ontworpen en uitgevoerd zijn. Eén kleine fout kan deze bescherming immers al in het gedrang brengen en infiltraties, schade en ongemak in de hand werken.

De spouwmuur werkt als een dubbele barrière: ● het buitenspouwblad vertraagt het regenwater ● de gedraineerde spouw werkt als een capillaire onderbreking en zorgt voor de afvoer van het water dat door het buitenspouwblad dringt.

De hoeveelheid water die in de spouw afvloeit, wordt vaak onderschat. Als het gevelmetselwerk verzadigd is, zoals bij langdurige slagregen, kan tot 50 % van het water dat op de gevel valt, binnendringen.

Ondanks de dubbele barrière, mag het belang van een goede luchtdichtheid niet over het hoofd gezien worden. Deze wordt meestal geleverd door de binnenafwerking. Zonder deze bescherming kan het vocht in de spouw door luchtcirculatie naar binnen migreren, waardoor het risico op infiltraties toeneemt.

SPOUWMEMBRANEN Naast de risico’s die gepaard gaan met opstijgend vocht, kunnen er door gebrekkig uitgevoerde of slecht gepositioneerde spouw-

44

membranen ook infiltraties optreden in het gebouw. Deze membranen moeten aan de muurvoet en bij elke horizontale onderbreking van de spouw geplaatst worden.

Vermijd zeker de volgende veelgemaakte fouten: ● een membraan dat te hoog geplaatst is ten opzichte van de onderbreking ● de aanwezigheid van ‘zakken’ in het spouwmembraan waardoor spouwwater onvoldoende naar buiten afgevoerd wordt ● een ontoereikende overlapping tussen de membranen (meer dan 150 mm, liefst met een gelaste of gelijmde verbinding) ● de afwezigheid van zijdelingse opstanden aan de uiteinden van het membraan (zie af beelding 1).

OPEN VOEGEN Open voegen spelen een essentiële rol bij de afvoer van water uit de spouw. Voor een doeltreffende drainage is het aangeraden om boven de membranen minstens in één voeg per meter te voorzien.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

BUILDWISE

Alb. 2 Aansluiting met een spouwmuur.

Vermijd zeker de volgende veelgemaakte fouten: ● slecht opengemaakte voegen, vooral bij het opvoegen van de gevel: niets mag de afwatering belemmeren ● de aanwezigheid van voegen onder het niveau van de buitenverharding ● de verstopping van de voegen door vuil of latere werkzaamheden.

daarom voor dat elk element dat de spouw doorboort: ● ofwel een zodanige helling heeft dat het water naar buiten kan afvloeien ● ofwel voorzien is van een druiplijst ter hoogte van de spouw.

LUCHTLAAG

Pas op voor verkeerde diagnoses

Een luchtlaag is alleen nodig als de spouw geen soepele, vochtwerende isolatie bevat.

Deze laag doet dienst als een capillaire onderbreking en zorgt voor de verluchting van de spouw, waardoor het vocht dat zich in de spouw opgehoopt heef t, gemakkelijker afgevoerd kan worden. De aanbevolen dikte bedraagt minstens 3 cm.

Vermijd zeker de volgende veelgemaakte fouten: ● de aanwezigheid van puin, dat de afwatering belemmert en vochtbruggen creëert ● een slecht bevestigde, niet-vochtwerende isolatie die in contact staat met het buitenspouwblad.

Let op bij doorboringen van de spouw

Als ze niet goed uitgevoerd worden, vormen elementen die de spouw doorboren, zoals elektriciteitskabels, ventilatiekanalen of verankeringen (spouwankers), gevoelige punten die infiltraties kunnen bevorderen. Zorg er

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

Opgelet: spouwmembranen mogen nooit doorboord worden.

Sommige vochtproblemen die onderaan de muur lijken te ontstaan, komen in werkelijkheid van veel hoger. Zo laten de verticale holtes bij constructies uit baksteen het water makkelijk door, waardoor het vrij kan doorsijpelen naar het vochtscherm aan de muurvoet.

Omdat bakstenen weinig water opnemen, kan het vocht alleen aan de onderzijde van de muur verschijnen, waardoor het lijkt op een probleem van opstijgend grondvocht.

Een zorgvuldige diagnose helpt vaak om de ware oorzaak van het probleem te achterhalen en onnodige en dure ingrepen te voorkomen.

Samenvatting van een artikel, verschenen op pp. 18-19 van het Buildwise Magazine maart-april 2025. Enkel het originele Buildwise-artikel, opgesteld in het kader van de Normen-Antenne ‘Bouwdetails’, gesubsidieerd door het NBN, geldt als referentie.

45

BUILDWISE

Borstweringen: nieuwe regels voor de geometrie De geometrie van borstweringen speelt een essentiële rol in het garanderen van de veiligheid van mensen en de conformiteit van bouwwerken. De nieuwe versie van de norm NBN B 03-004 zal binnenkort nieuwe eisen introduceren voor de beschermingshoogtes (steeds begrepen tussen 0,9 en 1,2 m afhankelijk van de dikte van de borstwering en de valhoogte), maar ook voor de opening tussen de elementen, waaronder schuine of gekruiste spijlen.

Toepassingsgebied

De norm NBN B 03-004 is van toepassing op de borstweringen van alle permanente bouwwerken, openbaar of privé, met inbegrip van parkings en daken die toegankelijk zijn voor het publiek. Ze geldt dus niet voor noodtrappen of voor borstweringen van kunstwerken of industriële installaties.

Een borstwering is vereist: ● als de valhoogte minstens 1 m bedraagt (of minder als het bestek dat oplegt) ● als een persoon op een afstand van 2 m of minder van de afgrond kan lopen of stilstaan.

Tabel A Minimale beschermingshoogtes van borstweringen.

Afb. 1 Maximale openingen (in millimeter) tussen de verticale en horizontale borstweringselementen.

Geometrie van de borstweringen

De minimale hoogte van een borstwering hangt af van twee factoren: ● de dikte (Ep): een borstwering wordt als dik beschouwd als de dikte groter is dan 200 mm, en als dun als deze kleiner is dan of gelijk is aan 200 mm ● de positie van de voeten van de personen ten opzichte van de borstwering, die bepaalt of ze in een normaal of wankel evenwicht staan.

De beschermingshoogte (H) komt overeen met de verticale afstand tussen de bovenrand van de borstwering en het hoogste oppervlak waarop een persoon stabiel en zonder hulp of steun kan staan.

De gereduceerde beschermingshoogte (Hr) wordt gemeten onder dezelfde omstandigheden, maar voor een positie in een wankel

46

evenwicht (instabiel of ondersteund).

In aanwezigheid van een dunne borstwering moeten H en Hr respectievelijk minstens 1,1 m en 0,9 m hoog zijn. Bij dikke borstweringen kunnen deze waarden verminderd worden (zie tabel A). Wanneer de valhoogte echter groter is dan of gelijk is aan 12 m (gemeten vanaf de rand van de borstwering tot het niveau van de lager gelegen vloer), moet H ten minste 1,2 m bedragen en Hr 1 m.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

BUILDWISE

Afb.2 Maximale openingen (in millimeter) tussen de verticale en schuine elementen van trapleuningen.

van de verticale) verboden, behalve als een kubus met een zijde van 20 mm niet door de openingen kan gaan. Bij een hoogte groter dan 450 mm mag de afstand tussen de spijlen maximaal 180 mm bedragen.

Vanaf het ontwerp is het essentieel om de dikte, hoogte en tussenafstand van de borstweringselementen te controleren.

Het niet naleven van deze regels kan leiden tot dure aanpassingswerken.

Geometrie van trapleuningen

Openingen tussen de elementen

De openingen tussen de elementen van een borstwering worden ook strikt gereguleerd door de norm. Bij verticale spijlen (helling < 15°) mag de afstand tussen deze elementen niet groter zijn dan (zie af beelding 1): ● 110 mm maximaal tot een hoogte van 450 mm, gemeten vanaf het hoogste punt waar een persoon in instabiel evenwicht kan staan of, als dat niet het geval is, in normale stilstand ● 180 mm voor alle elementen die zich op meer dan 450 mm bevinden.

Tot een hoogte van 450 mm vanaf de normale stilstandzone zijn gekruiste of horizontale spijlen (helling > 15° ten opzichte

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

De verticaal gemeten hoogte tussen de tredeneus en de bovenrand van de borstwering moet minstens 0,9 m bedragen (zie af beelding 2).

Op de overlopen moet de borstwering minstens 1,1 m hoog zijn (of 1,2 m als de valhoogte groter is dan 12 m). De geometrie van de vulelementen verschilt al naargelang er een trapboom is of niet (zie af beelding 2).

Samenvatting van een artikel, verschenen op pp. 16-17 van het Buildwise Magazine september-oktober 2025. Enkel het originele Buildwise-artikel, opgesteld in het kader van de Normen-Antenne ‘Schrijn- en glaswerk’, gesubsidieerd door het NBN, geldt als referentie.

47

PROJECT

Meesterwerk van Belgische expertise BESIX leidde samen met Orascom Construction de volledige bouw van het Grand Egyptian Museum (GEM) in Caïro in opdracht van het Egyptische ministerie van Toerisme en Oudheden. De opdracht omvatte structurele werken, de installatie van geavanceerde MEP-systemen (Mechanical, Electrical and Plumbingsystemen) en de realisatie van klimaatgereguleerde omgevingen voor bijna 20.000 artefacten. De enorme omvang en complexiteit van het project maakten de uitvoering ervan bijzonder uitdagend van begin tot eind. Foto's © Besix

Opening na meer dan 20 jaar

Het museum werd ontworpen door het Ierse architectenbureau Heneghan Peng Architects. In 2003 won het bureau hiervoor een internationale architectuurwedstrijd. Voor die wedstrijd waren er meer dan 1.300 kandidaten uit meer dan 80 landen. Maar in 2011 moest president Hosni Moebarak aftreden die nog symbolisch de eerste steen voor het museum had gelegd. Daarop volgde in Egypte nog een woelige periode.

Die liep pas ten einde toen Abdel Fattah el-Sisi in 2014 aan de macht kwam. Die heeft het project opnieuw krachtig gesteund. Hij wil van Egypte in het algemeen en van het GEM in het bijzonder een nieuwe toeristische trekpleister maken en het aantal toeristen naar Egypte verdubbelen. De officiële opening op 1 november werd bijgewoond door tientallen staatshoofden en regeringsleiders waaronder koning Filip en premier Bart De Wever.

Het museum beslaat een oppervlakte van 490.000 m² en is het grootste museum ooit gebouwd dat gewijd is aan één beschaving. Ter vergelijking: het Louvre is ‘slechts’ 360.000 m² groot. Door het ontbreken van parallelle assen en herhalende hoeken vormde de uitvoering een uitzonderlijke technische uitdaging.

museum de vorm krijgt van een wig. Er zitten in het concept dus geen twee evenwijdige lijnen of rechte hoeken. Bovendien komen in het ontwerp overal driehoeken voor die naar de vorm van de piramides verwijzen, en loopt het dak ook schuin omhoog, in de richting van de

Variatie troef

Het museum ligt aan de rand van Caïro en kijkt uit op de drie piramides van Cheops.

De zichtassen van het museum liggen in het verlengde van die piramides, waardoor het

48

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

↓

Standbeeld van Ramses II met de inkomhal nog in de constructiefase..

Monumentale trap met 'stiletto's'

"

Voor de bouw heeft BESIX met meer dan 300 partners samengewerkt.

Geavanceerde BIM-coördinatie heeft mede tot indrukwekkende prestaties geleid.

"

Totaalzicht op het GEM met oriëntering naar de drie piramides van Cheops

top van de piramides twee kilometer verderop.

Dat alles zorgde voor heel wat bouwkundige uitdagingen.

"Als we een gebouw zetten, weten we normaal gezien dat tussen pakweg as F en as G overal evenveel meter zit. Maar in dit gebouw meet je op het ene moment 15 meter tussen as F en G, en wat verder is het 12 meter. Alles is variabel, alles verandert. Van al de stenen die je bijvoorbeeld in de inkomhal aantreft, heeft geen enkele dezelfde afmetingen", maakt projectleider Joris De Kinder de complexiteit duidelijk.

Geplooid en schuin

Nog een opvallend element is de geplooide dakplaat van 33.000 m², bestaande uit trapsgewijs verspringende platen waarvan geen enkele m² dezelfde is. Hun afmetingen, samenstelling en hellingen vereisten extreme precisie om een perfecte uitlijning van het plafond en de hangende structuren te garanderen.

Verder zijn er de 'stiletto’s'. Dat zijn tot 26 meter hoge, naar beneden gerichte structuren naast de monumentale trap die de grote toegangsader doorheen het gebouw vormt. Op de treden van deze trap staan zowat 100 standbeelden van farao’s. De trap leidt de bezoekers naar de derde verdieping. Op deze verdieping bevinden zich de eigenlijke tentoonstellingsruimten en krijgen de bezoekers tegelijk een panoramisch zicht op de piramides van Cheops.

Daarnaast bestaat het museum ook uit restauratieateliers, educatieve zones, een bibiliotheek, conferentie-, winkel- en eetfaciliteiten.

Technologische hoogstandjes

Kortom: het GEM is een technisch meesterwerk. Het beschikt over plafonds van 25 meter hoog, uitkragingen van 20 meter en Afrika’s eerste dubbel beglaasde gevel met voorgespannen kabels. In het gebouw zijn meer dan 30

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

MEP- en IT-systemen zijn geïntegreerd. Voor de bouw heeft BESIX met meer dan 300 partners samengewerkt. Geavanceerde BIM-coördinatie heeft mede tot indrukwekkende prestaties geleid.

Vermeldingswaardig is bijvoorbeeld dat het 11 meter hoge en 83 ton zware standbeeld van Ramses II dat nu de inkomhal siert, werd binnengebracht nog vooraleer de structuur van de hal was voltooid. Werkzaamheden errond moesten dus nog enige tijd worden voortgezet. Het beeld zou anders het museum niet meer zijn binnengeraakt. Ook het verplaatsen van de 4.500 jaar oude zonneboot van Cheops over 8,5 kilometer en het optillen ervan met een 800-tonskraan tot 30 meter met millimeterprecisie was een hele uitdaging.

Rol van BESIX in het MiddenOosten

De joint venture BESIX-Orascom Construction was verantwoordelijk voor alle bouwactiviteiten, waaronder structurele werken, geavanceerde mechanische, elektrische en sanitaire systemen en beveiligde omgevingen voor de bewaring van ongeveer 20.000 historische artefacten. Dit omvatte vitrines, microklimaatregeling en verlichting. Zelfs voor de labels in de museumzalen deed het GEM een beroep op BESIX. “BESIX is goed vertegenwoordigd in het Midden-Oosten”, besluit COO Jan Van Steirteghem. “Het bedrijf is al sinds 1994 actief in Egypte. De Sheikh Zayed Grand Mosque in Abu Dhabi is nog zo'n iconisch project.

Daar werd eind 2025 het Zayed National Museum opgeleverd en in 2026 volgt de oplevering van het nieuwe Guggenheim. Maar het GEM in Egypte is zeker een van de grootste en meest uitdagende projecten die we ooit hebben gedaan."

49

LEDENVOORDELEN

PROMO VAN DE MAAND DECEMBER 2025 - JANUARI 2026 Stofmasker FFP1 – FFP2 – FFP3

Er zijn verschillende soorten adembescherming die toegepast kunnen worden als bescherming nodig is omdat in de lucht gevaarlijke stoffen kunnen zitten: afhankelijke en onafhankelijke adembescherming. Bij afhankelijke ademhalingsbescherming wordt de omgevingslucht gezuiverd met een filter.

Het kiezen van de juiste ademhalingsbescherming vereist een grondige kennis van de luchtkwaliteit en van de gevaarlijke stoffen die zich in de werkomgeving bevinden.

Embuild biedt daarom verschillende maskers aan, namelijk FFP1 en FFP2 beide zonder en met filter. ●

●

●

●

●

Onze FFP1 & FFP2 stofmaskers geven betrouwbare bescherming tegen stof en vuil tijdens sloop-, renovatie- of bouwwerken.

FFP1-maskers – ideaal voor lichte stof en bouwstof, zowel met als zonder ventiel.

FFP2-maskers – filtratie van fijne deeltjes en nevel, perfect bij zagen, schuren of slijpen.

Gemaakt voor werkomgevingen met hout, metaal, beton of gips — veilig ademen, ook bij intensief gebruik

Alsook het kwartsmasker Stofmasker Norwear Pro P3 - FFP3 met filter.

Speciale verkoopprijs enkel voor de maand december 2025 – januari 2026 LEDENPRIJS FFP1 zonder ventiel : 23,00 €/20 stuks FFP1 met ventiel : 20,00 €/15 stuks FFP2 zonder ventiel : 36,00 €/20 stuks FFP2 met ventiel : 30,00 €/15 stuks FFP3 kwartsmasker met ventiel : 49,00 €/10 stuks NIET-LEDENPRIJS FFP1 zonder ventiel : 27,00 €/20 stuks FFP1 met ventiel : 23,00 €/15 stuks FFP2 zonder ventiel : 42,00 €/20 stuks FFP2 met ventiel : 35,00 €/15 stuks FFP3 kwartsmasker met ventiel : 58,00 €/10 stuks

Deze kunnen besteld worden via de website www.embuild.be of door een mail te sturen naar bestellingen@ embuild.be

Verpakt per 15 of 20 stuks — handig voor teams of werfploegen.

50

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

LEDENVOORDELEN

EFFICIËNTER WERKEN, HOGERE MARGES Met een gebruiksvriendelijk ERP-systeem van Microsoft Dynamics NAV werken uw mensen (calculator, boekhouder, planner, magazijnier, technieker, projectleider, zaakvoerder) efficiënt samen. Uw bouwprojecten verlopen vlotter, de marges stijgen en de klanten zijn tevreden. Win-win op alle vlakken!

Partner in bouwsoftware Astena heeft een jarenlange ervaring op het vlak van bouwsoftware en kan rekenen op de expertise en ondersteuning van Microsoft.

Werken met professionele software draagt bij aan een betrouwbaar en sterk imago voor uw bouwbedrijf. astena365, de 7 voornaamste voordelen: ● Snellere administratie ● Meer controle ● Up & Running in no time ● Geen IT zorgen ● Modern en Professioneel imago ● Integratie Office365 ● Lage instapkost

Embuild Magazine is het maandblad van de vzw Embuild, Kunstlaan 20, 1000 Brussel Verantwoordelijke uitgever: Filip Coveliers, Kunstlaan 20, 1000 Brussel Afgiftekantoor: Gent X

Vormgeving: nikka.cuypers@embuild.be abder-razzaaq.boujdaini@embuild.be

Reacties - vragen: communicatie@embuild.be

Ledenkorting:

5% korting enkel geldig op maandprijs licenties astena365 Contact: John Van de Velde jvv@astena.be 09/296 31 14

Met de medewerking van: de studiedienst van Embuild tel. 02 545 56 36 officeteam@embuild.be

Abonnementen: Ann Cooreman, tel. 02 545 57 20 ann.cooreman@embuild.be Reclame: Kristel Dekempeneer, tel. 02 545 56 99 - fax 02 545 59 08, kristel.dekempeneer@embuild.be of kde@embuild.be.

• Embuild Vlaanderen Johan Walewijns, tel. 02 545 57 49 johan.walewijns@embuild.be

Redactie: Marc Guéret, Gerrit De Goignies. tel. 02 545 57 30

Druk: Graphius

Meer info www.astena.be

Prijs jaarabonnement Leden van Embuild: begrepen in het lidgeld Niet-leden: € 137,80 (incl. BTW en ­portkosten) / buitenland: € 300 (incl. btw en portkosten)

• Embuild.Brussels Morgane Cendoya, tel. 02 545 58 29 morgane.cendoya@embuild.be • Embuild Wallonie Justine Danis, justine.danis@embuild.be 02 545 59 56

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

51

BOUWMARKT

Unilin Technologies lanceert bewezen technologieën op de markt die vloerpanelen omvormen tot perfect bijpassende accessoires Unilin Technologies, de innovatieve en intellectuele eigendomsdivisie van Unilin, gespecialiseerd in onder meer de productie van thermische en akoestische isolatieoplossingen, kondigt met trots de lancering aan van een revolutionaire fabricagetechnologie. Deze technologie maakt het mogelijk om rechtstreeks uit het oorspronkelijke vloerpaneel vloeraccessoires te produceren, zoals trapbekledingen met ronde en vierkante neus, overgangsprofielen en klikplinten, allemaal vervaardigd uit hetzelfde originele paneel.

“Deze technologie biedt een langverwachte oplossing voor een bekend probleem in onze sector.

Door fabrikanten in staat te stellen accessoires rechtstreeks uit hun vloerpanelen te maken, voorkomen we ontwerpafwijkingen, verminderen

we productiestappen en zorgen we voor een eenvoudigere plaatsing. Zo kunnen merken collecties presenteren die werkelijk uniform zijn, van vloer tot muur en bij elke overgang,” aldus Floris Koopmans, Sales & Marketing Director bij Unilin Technologies.

Deze technologie is ontwikkeld, gevalideerd en met succes op de markt gebracht door Unilin. Hiermee toont Unilin aan dat het zich inzet om bewezen oplossingen op de markt te brengen. Ze garandeert een perfecte uniformiteit tussen de vloer en alle bijbehorende accessoires, vereenvoudigt de productie aanzienlijk en verbetert tegelijkertijd zowel de plaatsing als de visuele samenhang. .

INFO : www.unilin.com

Knauf Easy-Side: een prefab gipskartonelement voor snelle, schilderklare afwerking Knauf, het bedrijf dat gips tot een onmisbaar materiaal heeft gemaakt op het gebied van afwerking en gebouwen, lanceert een simpel maar geniaal product: Knauf Easy-Side, een geprefabriceerd gipskartonelement met een metalen gegalvaniseerd hoekprofiel aan één lange zijde. Dit dient als verbinding en als geleider voor een nauwkeurige en scheurvrije afwerking van de aangrenzende binnenmuren. Knauf maakt zo het schilderklaar afwerken van de binnenkanten van deur- en raamopeningen een pak eenvoudiger.

Dit element maakt het werk van afwerkers eenvoudiger, sneller en efficiënter. Tijdrovend naschuren of bijwerken behoort definitief tot het verleden dankzij de schilderklare afwerking en de nauwkeurige pasvorm. Samengevat zijn de voordelen: Snelle, eenvoudige plaatsing.

Afwerking, hoekversteviging en geleider in één element.

Perfect vlak en schilderklaar resultaat.

Veel minder risico op scheuren.

Leverbaar in diverse standaardafmetingen INFO : www.knauf.com

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

52

BUILD YOUR HOME HELPT (VER)BOUWERS DE WEG VINDEN NAAR JOUW BEDRIJF! Build Your Home helpt bouwers en verbouwers de vakman vinden die ze nodig hebben om hun droomhuis te realiseren.

Vul je gegevens op Build Your Home aan, zodat (ver)bouwers je bedrijf vinden en zien wat jij in je mars hebt. Pak uit met je mooiste realisaties en overtuig de klant van je vakmanschap. Het kost je maar enkele minuten en is helemaal gratis bovendien!

Een volledig profiel betekent:  Meer zichtbaarheid  Meer vertrouwen bij klanten  Meer kans op nieuwe opdrachten  Gratis reclame voor je bedrijf

Plaats je bedrijf via Build Your Home in de kijker en je orderboekje stroomt vol!  Surf naar www.buildyourhome.be  Log in en vul je profiel aan Instagram

Facebook

MARKANT

DIRK EVENEPOEL NIEUWE VOORZITTER VAN EMBUILD VLAAMS-BRABANT

D

irk Evenepoel, medezaakvoerder van BATO uit Schepdaal, is eind oktober 2025 voorzitter van Embuild Vlaams-Brabant geworden in opvolging van Eddy Vandezande, zaakvoerder van Vandezande Construct uit Oud-Heverlee. Die zal de komende drie jaar als vice-voorzitter fungeren.

Als voorzitter wil Dirk Evenepoel inzetten op vijf krachtlijnen: de interne structuren versterken met meer autonomie en een slagkrachtige werking op Vlaams-Brabantse maat, gezamenlijke initiatieven realiseren met andere organisaties zoals Techlink, FABA, NAV en Voka, werk maken van de lokale verankering via een sterke dialoog tussen bouwondernemers, beleidsmakers en bewoners, meer beleidsimpact realiseren door de stem van de sector luider te laten klinken in het Vlaamse en lokale beleid en netwerken stimuleren met initiatieven zoals het Bouw Netwerk Café, waar professionals elkaar ontmoeten en inspireren.

Dirk Evenepoel is 52 jaar en een gedreven bouwprofessional met meer dan 25 jaar ervaring in projectontwikkeling, facility management en ondernemerschap.

Hij startte zijn loopbaan bij Colruyt Group en werkte nadien voor IKEA en Eurostation vooraleer hij in 2017 mee in BATO stapte. BATO is niet alleen een bouwbedrijf.

De firma fungeert in het Pajottenland ook als project-

ontwikkelaar. Naast zijn professionele loopbaan is Dirk Evenepoel actief in lokale gemeenschapsinitiatieven. Hij is ook voorzitter van de Gecoro (gemeentelijke commissie ruimtelijke ordening) van Dilbeek.

NIEUWE EUROCONSTRUCT BOUWVOORUITZICHTEN TOT EN MET 2028 Volgens de meest recente Euroconstruct-prognoses van november stabiliseert de Europese bouwsector zich na twee achtereenvolgende jaren van terugval. Voor 2025 wordt een bescheiden groei van 0,3% voorspeld, gevolgd door een meer substantiële stijging van 2,4% in 2026. De sector blijft echter geconfronteerd met aanzienlijke kostenstijgingen en aanhoudende economische onzekerheid, hetgeen met name druk uitoefent op de nieuwbouwmarkt. Het Euroconstruct-netwerk verwacht dat het herstel in de 19 deelnemende landen de komende jaren geleidelijk zal verlopen, onder andere dankzij gunstigere financiële omstandigheden, langlopende infrastructuurprogramma's en een blijvende vraag naar renovatie.

Het samenvattend rapport en het country report van deze honderdste Euroconstruct-editie, inclusief bouwvooruitzichten tot 2028, zijn verkrijgbaar bij Embuild met ledenvoordeel. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om uitsluitend de vooruitzichten voor België te bestellen. Voor het aanvragen van een bestelbon kan je contact opnemen via officeteam@embuild.be.

EMBUILD MAGAZINE • 12-01|2025-2026

54

GO DIGITAL! 13/10/2026 BRUSSELS KART EXPO

Connect & innovate for a sustainable tomorrow

27 & 28 JANUARI 2026 BRUSSELS EXPO

UNIEKE ONTMOETINGSPLAATS VOOR BOUWPROFESSIONALS Als bouwprofessional je kennis over duurzaam bouwen versterken, informatie opdoen, innovaties ontdekken en netwerken richting net zero bouwen tegen 2050?

Futurebuild is the place to be voor architecten, ingenieurs, vastgoedprofessionals, overheden en bouwhandelaren.

REGISTREER NU & ontvang je gratis ticket met code: of scan & registreer

BAAL1000

Wat me elke dag verrast, is hoeveel bouwbedrijven inzetten op duurzaamheid en innovatie. Dat ondernemerschap is de sleutel tot de toekomst van onze sector.

Caroline Deiteren Directeur-Generaal Embuild Vlaanderen

strategic partners: