The Flemish Piano Sonatina in The 20th Century

Tracklist

p. 2

English

p.12

Français

p.23

Nederlands p.34

THE FLEMISH PIANO SONATINA IN THE 20TH CENTURY

Menu —

NL FR EN MENU 2

— Total time : 214’28

THE FLEMISH PIANO SONATINA IN THE 20TH CENTURY

CD1 Flor Peeters (1903-1986) Sonatine, Op. 45 01 I. Allegro 02 II. Tempo di minuetto 03 III. Rondo Giocoso

04 05 06

Sonatine, Op. 46 I. Allegretto simplice II. Aria (Adagio) III. Final [vrij naar een oud Vlaams lied]

Prosper Van Eechaute (1904-1964) Sonatine, Op. 11 No. 1 07 I. Allegro 08 II. Minuetto 09 III. Allegretto giocoso

10 11 12

Sonatine, Op. 14 I. Allegro non troppo II. Menuet (Tempo di menuetto ben moderato) III. Allegretto giocoso

pub. 1941 – Cnudde 1:51 1:34 0:50 pub. 1941 – Cnudde 2:30 3:49 2:06

pub. 1941 – Cnudde 4:50 3:36 2:45 pub. 1945 – Cnudde 2:52 1:25 2:24

Joseph Ryelandt (1870-1965) Sonatine in A minor, Op. 124 No. 1 13 I. Moderato 14 II. Andante cantabile 15 III. Rondo (Allegro)

pub. 1939 – Cnudde 1:24 1:15 1:19

Sonatine in D major, Op. 124 No. 2 I. Allegro moderato II. Andante III. Allegretto (Rondo)

pub. 1939 – Cnudde 2:02 1:26 1:10 3

16 17 18

Marinus de Jong (1891-1984) Sonatine, Op. 41 19 I. Klokkenspel (Moderato) 20 II. Wiegeliedje (Andante) 21 III. Rondino (Allegretto)

22 23 24

Sonatine, Op. 47 I. Idylle (Moderato) II. Kleine Romanza (Andantino) III. Hongaarse Dans (Poco vivo)

1938, pub. 1968 – Metropolis 3:07 2:32 1:42 1947, pub. 1968 – Metropolis 2 :27 1:06 1:30

Georges Lonque (1900-1967) Sonatine in D major, Op. 32 25 I. Allegro moderato 26 II. Tempo di Minuetto 27 III. Allegro

pub. 1939 – Cnudde 1:51 2:16 1:19

Sonatine in G major, Op. 36 I. Allegro moderato II. Tempo di valse (Lento) III. Vivace

pub. 1945 – Cnudde 1:42 0:59 1:05

Jos Van Roy (1881-1952) Sonatine in C major, Op. 15 31 I. Allegramente 32 II. Andantino 33 III. Vivace

pub. 1939 – Cnudde 1:54 1:51 2:30

4

28 29 30

CD 1 — Total time : 75’08

34

Sonatine in D major, Op. 18 Allegro moderato – Andantino – Allegro

35 36 37

Sonatine in C major, Op. 19 I. Moderato II. Andante sostenuto III. Vivace

pub. 1942 – Cnudde 2:51 Cnudde 1:55 1:04 1:42

CD 2 pub. 1947 – Cnudde 4:20

02 03

Sonatine in D minor I. Tempo di tango II. Finale

CeBeDeM 1:49 1:23

04 05 06

Sonatine No. 1 I. Moderato II. Andante con moto III. Allegro molto

1944, pub. 2005 (rev. F. Devreese) – CeBeDeM 2:18 2:13 2:11

07 08 09

Sonatine No. 2 I. Andantino II. Allegro molto III. Moderato

1944 – Schott 3:56 1:49 2:44

10 11 12

Sonatine No. 3 I. Moderato II. Andantino III. Allegro molto

1945, pub. 2005 (rev. F. Devreese) – CeBeDeM 2:29 3:54 3:09

5

Godfried Devreese (1893-1972) Sonatine in C major 01 Allegro moderato – Allegretto gracioso (Tempo I)

6

13 14

Sonatine No. 4 I. Andante con moto II. Presto

15 16 17

Sonatine No. 6 1945, pub. 2005 (rev.F. Devreese) – CeBeDeM I. Homage to Claude Debussy (Allegro vivo) 2:06 II. Homage to Johannes Brahms (Andante [quasi con moto]) 4:02 III. Homage to Paul Gilson (Allegro) 3:33

18 19 20

Sonatine No. 2 I. Andante II. Moderato III. Allegro molto

CD 2 — Total time : 75’08

Frédéric Devreese (1929) Sonatine uit “Soundtrack” 21 I. Allegro moderato 22 II. Lento 23 III. Allegro vivo

1945, pub. 2005 (rev. F. Devreese) 5:03 3:43

1944, pub. 2006 (rev. F. Devreese) – CeBeDeM 3:47 2:39 1:57

compiled 2006 – Gaillard 3:29 2:33 1:25

CD 3 pub. 1956 –Maurer 1:26 1:21 1:17

04 05

Sonatine No. 2 I. Allegretto – Andantino II. Toccata

pub. 1959 – Maurer 2:10 1:20

06 07 08

Sonatine No. 3 I. Moderato II. Energico III. Variaties op een oud volkslied (Andantino)

pub. 1960 – Maurer 2:13 0:55 2:52

09 10 11

Sonatine No. 4 I. Allegretto II. Molto lento III. Tarentelle (Presto)

pub. 1960 – Maurer 1:12 2:37 1:15

7

Peter Cabus (1923-2000) Sonatine No. 1 naar oude Volksliederen 01 I. Allegretto 02 II. Andante 03 III. Allegretto con variazioni

8

Marcel Poot (1901-1988) Sonatine 12 I. Allegro moderato 13 II. Allegretto umoristico

pub. 1945 – Cnudde 1:55 1:13

Victor De Bo (1906-1981) Sonatine in D major 14 I. Allegro moderato 15 II. Menuet (Tempo di menuetto ben moderato) 16 III. Rondo (Allegretto)

pub. 1947 – Cnudde 2:13 2:59 1:09

17 18 19

Sonatine in B-Flat major, Op. 7 I. Allegro moderato II. Andante espressivo III. Rondo (Allegro giocoso)

Jules-Toussaint De Sutter (1889-1959) Sonatine in G major, Op. 54 20 I. Allegro moderato 21 II. Ben moderato 22 III. Vivo ma non troppo

pub. 1950 – Cnudde 2:00 2:48 1:30

pub. 1939 – Cnudde 4:32 2:02 2:50

27 28 29

Sonatine I. Allegro II. Moderato espressivo III. Allegretto

Jean Louël (1914-2004) Sonatine 30 I. Allegro moderato 31 II. Tempo di Minuetto 32 III. Allegro giocoso Gabriel Metdepenninghen (1877-1957) Sonatine in G major, Op. 61 33 I. Allegro 34 II. Andantino 35 III. Allegretto

pub. 1941 – Cnudde 1:06 2:26 0:42 1:06 1927, pub. 1929 – Senart 1:19 3 :38 1:29 9

Arthur Meulemans (1884-1966) Sonatine in C major, Op. 132 23 I. Allegro moderato 24 II. Lento 25 III. Scherzando 26 IV. Allegro con fuoco

1942, pub. 1953 – Brogneaux 1:47 1:26 1:18

pub. 1939 – Cnudde 1:31 0:49 1:04

CD 3 — Total time : 72’27

Herman Roelstraete (1925-1985) Sonatine, Op. 35 No. 1 36 I. Voorspel 37 II. Lied (Adagio molto espressivo) 38 III. Rondo (Allegro molto sempre leggiero)

10

Daniel Blumenthal, piano

pub. 1962 – Metropolis 1:59 4:13 2:07

Research in Arts at the Koninklijk Conservatorium Brussel, Royal Conservatoire of Brussels (KCB) This CD was produced as part of a research project led by Dr. Daniel Blumenthal, professor at KCB, with kind assistance from the Erasmus University College Brussels research fund. KCB, a department of Erasmus University College Brussels, is a member of the Brussels University Association partnership.

This recording contains 35 sonatinas by 16 Flemish composers, and is the fruit of a research in arts project conducted by Dr. Daniel Blumenthal. After first establishing a context through painstaking examination of every possible historical and musical resources (e.g. music scores, magazines, treatises and secondary literature), Dr. Blumenthal sifted through the piano œuvre of early- and

11

mid-20th Century Flemish composers, both well-known and otherwise, and selected the sonatinas recorded on this CD on the basis of their intrinsic artistic and technical value.

recording : April 6-9, 2006 / May30-June 2,2007, Brussels, Royal Conservatory, Concert Hall • recording, editing, mixing & mastering engineer : Yannick Willox (acousticrecordingservice.be) • Piano technicians : Marc Leuridan/ Gaëtan Leclef • graphic design cover: Luc Deleu • inside pictures : Daniel Blumenthal © Alvaro Yanez • design : Mpointproduction • producer : Kristin Van den Buys, research co-ordinator Koninklijk Conservatorium Brussel • executive producer : Aliénor Mahy

NL FR 12

MENU

FLEMISH SONATINAS The sonatina’s origins lie in the Classical period. Usually composed for piano, and often written with pedagogical aims in mind, it is a three- or four-movement piece following the general structure of the sonata, but less demanding than the sonata. Under the influence of Neoclassicism, the genre experienced a revival in the first half of the 20th century — think of the sonatinas by Satie, Ravel, Milhaud, Prokofiev and Bartok. In the 20th century the term was applied more to lightweight (though not necessarily easy) sonata-type instrumental works. As J. Christiaens demonstrated in his book Contemporary Music in Flanders II. Flemish Piano Music since 1950 (Louvain, 2005), Flemish composers of the early and mid-20th century embraced the genre: for this generation, writing for piano was virtually synonymous with sonata-type works. In the 1950s, one in five piano pieces were either sonatas or sonatinas; in subsequent years, however, interest waned sharply. (Christiaens, J. in Delaere M. & Compeers J., Contemporary Music in Flanders II. Flemish Piano Music since 1950, Leuven, 2005).

One major incentive for composers and publishers alike was the fact that pieces by Flemish composers were at the time a compulsory part of the examination schedule for both the music academies and the Royal Conservatoires. In addition, most of the composers featured in this project were also actively involved in music education, whether as teachers at one of the Royal Conservatoires or as directors of academies. Given the conďŹ nes of the genre and the frequently instructional nature of their pieces, they mostly abstained from experimentation. In consequence, the inuence of international German, French or Russian modernism is barely perceptible here.

1 The Belgian music academy system refers to publicly funded local music schools primarily geared to young musicians during their pre-college years.

13

Most of the sonatinas recorded here were written in the 1930s and 40s. Many are drawn from the well-known didactic Sonatines series designed for music academies1, published by Maison Cnudde in Ghent. Metropolis, an Antwerp-based publisher, also published various collections of Sonatinas by Belgian composers. Maison Cnudde and Metropolis were the two most important music publishers in Flanders, particularly for pedagogical editions. Cebedem, the Belgian Centre for Music Documentation, curated many of these editions from 1951 until 2015, when the collection was taken over by the KCB library.

14

FLOR PEETERS (1908-1986) As a great organ virtuoso, Flor Peeters combined international concert tours of the United States, Canada and elsewhere with the posts of organist of St. Rumbold’s Cathedral in Mechelen and director of the Royal Conservatoire of Antwerp.

Blumenthal: “Peeters’ Sonatina opus 45, though technically undemanding, is still surprisingly fresh. The second movement, the Tempo di Minuetto, reminds me strongly of the Neo-medieval miniatures by Massenet and Delibes. Opus 46 is more clearly Flemish. Its second movement, Aria: adagio, owes its timeless feel to the singing right hand and the measured left. The Finale is based on an old Flemish folksong. The imitation of a carillon at the end is remarkable. Both sonatinas confirm Peeters’ place among the better-known Flemish names in international music. Hopefully, the quality of these sonatas will spur others on to more thorough exploration beyond the choral and organ works for which he is so famous.”

PROSPER VAN EECHAUTE (1904-1964) Nowadays, Van Eechaute is mainly remembered as a teacher and director of the Municipal Conservatoire in Kortrijk (Courtrai).This is unfair, and these two sonatinas will hopefully remedy the injustice. Opus 11 no 1 is heavily reminiscent of the slow movement of Ravel’s Sonatine. The final movement, however, is deeply personal, and Sonatine opus 14 even more so: bursting with inspiration, yet still within an amateur’s

reach. Its second section, the Menuet, is again indebted to Ravel’s Menuet Antique. The concluding Allegro giocoso is an elegant nod to a slow tarantella.

For decades, Joseph Ryelandt set the musical scene in Bruges as director of the Municipal Conservatoire, composer, and musicographer. He was profoundly religious, and, even in the 20th century, stuck to his colours as a full-blooded Romantic with the occasional impressionist streak. Ryelandt wrote eleven sonatas and two sonatinas.

Sonatina opus 124 no 1 strongly recalls Schumann’s Album für die Jugend. The Andante Cantabile in the second movement is very finely wrought, with a wink at Frère Jacques.

Opus 124 no 2, though still simple, is harmonically more ambitious, and stylistically rather French. Light dances over the final Allegretto.

MARINUS DE JONG (1891-1984) Marinus de Jong, a Dutch-born Belgian, began his career as an outstanding concert pianist, whose tours took him as far as the United States (1920–1922). As a teacher, he was connected with the Lemmens Institute; he also taught piano, counterpoint and fugue at the Royal Conservatoire of Antwerp. Piano compositions account for a significant proportion of his total work, and they are very well written for the instrument. His tastes as a composer tended towards the Neoclassical and eclectic. Of the

15

JOSEPH RYELANDT (1870-1965)

16

three sonatas and four sonatinas de Jong wrote, Dr Daniel Blumenthal chose opus 41 (1939) and opus 47 (1950) for inclusion. The romantic first movement of opus 41, Carillon (Moderato), possesses a fine sense of colourful harmony, giving rise to passages full of creative surprises. The melodic lines are communicated clearly and logically, and will please amateurs and professional pianists alike. In stark contrast to what preceded it, the third section, the Rondino, is a jazzy foxtrot. Very twenties, and guaranteed fun. The opening movement of opus 47, Idyll, is more naïve than opus 41. Nevertheless, it takes considerable and deeply fascinating harmonic liberties. The second movement, A little Romanza, incorporates many different ways of phrasing — very useful from an educational point of view. The Hungarian dance, the third movement, again provides useful teaching material in terms of rhythm and precisely notated articulation.

GEORGE LONQUE (1900-1967) Blumenthal: “In opus 32, Longue’s ‘illogical’ solution to the harmonic problem of accompanying a simple melody is personal and very playable. In the first movement of opus 36, the Allegro Moderato, I can sense a connection to Milhaud’s Brazilian pieces; perhaps Chopin was at the back of his mind in the Tempo di Valse Lento of the second movement?

Then again, the final section, the Vivace, is strongly reminiscent of the Belgian composer Joseph Jongen. Despite all these influences, however, Lonque was able to find a voice of his own.”

JOS VAN ROY (1881-1952) Van Roy taught piano at the Royal Conservatory of Ghent. Blumenthal: “Opus 15 is fresh, honest and expressive; opus 18 is a charming sonatina in miniature. Opus 19 is rather more ambitious and written with more advanced students in mind.”

Godfried Devreese, August de Boeck’s successor at the Mechelen Municipal Conservatoire, held the post of director for over thirty years, from 1925 to 1958. He played a major part in the musical life of Mechelen in the inter-war years, and founded the conservatoire concert series. As a composer, he was a post-impressionist with Romantic inclinations.

His collection of six sonatinas was published by Cebedem. The fifth is a large-scale sonata, and therefore outside the scope of this recording, which does, however, contain two versions of Sonatina no 2. The first is a recording of the 1944 Schott score, published in Brussels, which is probably a revision of the original manuscript published by Devreese’s son Frédéric (Cebedem, 2006) without him being aware of the Schott edition.

There are fundamental differences between the two versions: the order of the second and third movements is reversed, and the key signature is just one of many elements changed. Daniel Blumenthal is in little doubt that the Schott edition contains the final version, but also believes that the original absolutely deserves a place in this collection.

17

GODFRIED DEVREESE (1893-1972) AND FRÉDÉRIC DEVREESE (B. 1929)

18

The CD then features two unnumbered sonatinas: one in C, published by Cnudde in 1947, and an unpublished sonatina in D minor. Blumenthal considers Devreese’s style deeply French, and, though impressed by the originality and variety of the pieces in general, his favourite is the Sonatina in D minor, particularly the first movement, Tempo in Tango. Devreese probably based the Homage to Claude Debussy: Allegro vivo in Sonatina no 6 on Debussy’s Toccata from Pour le Piano. Nevertheless, he was able to sublimate Debussy’s influence to create an authentic composition of his own. The last sections of Sonatina no 3 and Sonatina no 4 (Allegro molto and Presto) are energetic to the extent of stretching the genre to its limits.

Godfried’s son Frédéric Devreese caused a stir as a film composer. Blumenthal first encountered him when, as a laureate of the Queen Elisabeth Competition, he was tasked with learning his Piano Concerto no 4, composed specially for the 1983 edition.

The laureates, who did not know the name of the composer, were given one week to learn the piece. “I took the score to bed with me”, Blumenthal remembers. “Within a few minutes, I’d realised that I was dealing with a professional, a musician with an original voice. What a pleasure it was going to be to work on! What orchestration! I sensed that this composer had film music running through his veins. It was an absolute gift, even in a stressful situation. I fell asleep relieved. Tomorrow I’d make a start.”

Frédéric Devreese has not written any sonatinas as such. He has, however, combined a number of pieces from Soundtrack (1970), a series of piano sketches based on his film

compositions, to form a three-movement sonatina specially for Blumenthal. Blumenthal christened it Sonatine from Soundtrack.

Peter Cabus was one of Flanders’ leading Neoclassical composers in addition to his activities as a teacher. He succeeded Godfried Devreese as director of the Mechelen Municipal Conservatoire and also taught at the KCB. Cabus composed a total of six sonatinas and two full piano sonatas. For this project, Blumenthal selected the first four sonatinas. Blumenthal: “Cabus’ four sonatinas are outstanding little pieces and very original, despite the limitations imposed by their genre.”

In Sonatina no 1 (After Old Folksongs) (1950), Cabus uses old folk motifs to construct a cosy microcosm. Sonatina no 2 (1955) gives young pianists the chance to get a glimpse of extended tonality. Sonatina no 3 (1959) is more neoclassical, particularly the second movement, an Energetico, which is very much in the style of the German composer Hindemith. The final movement is again based on folk melodies, weaving them in an inspired way into an idiosyncratic and varied whole. Allegretto, the first movement of Sonatina no 4 (1960), displays a charming simplicity, with a more rugged B section for contrast. The second section, the molto lento, is a surprise-packed tour of the unexpected. The third, Tarantella (Presto), is a toccata with a drifting sense of tonality. Even the final chord does not feel like the end.

19

PETER CABUS (1923-2000)

20

MARCEL POOT (1901-1988) As a member of The Synthetists, a Brussels-based group of composers, Poot’s aim in the 1920s was to achieve a synthesis between traditional and new, modernist music.

In the event, he was to become the best-known of the eight Belgians. His compositions were published in Paris and by Universal in Vienna. After World War II, Poot held a number of leading posts in the Belgian music world: the last director of the (French-speaking) Royal Conservatoire of Brussels before its separation into French and Flemish sections, rector of the Queen Elisabeth Music Chapel, chairman of the jury of the Queen Elisabeth Competition, and chair of the Union of Belgian Composers.

His two-part Sonatina (1945) is in the style of the roaring Twenties: airy, full of fun, and a pleasure to play. Delightful!

VICTOR DE BO (1906-1981) Blumenthal: “Both of Victor De Bo’s sonatinas again have that typically French feeling — elegant and suave — but his handle on that style is expressive and unique. The last movement of the Sonatina in D major is a Mozart or Haydn pastiche. Opus 7 opens with an energetic and thoroughly classical movement, followed by a second movement inspired by César Franck and a tonally very British final section.”

JULES-TOUSSAINT DE SUTTER (1889-1959) De Sutter, the director of the Ghent Royal Conservatoire from 1936 until his retirement, is regarded as one of the foremost composers and conductors of his time. Sonatina opus 54, despite being one of the longest pieces on this CD, possesses a clear sense of direction and focus. The second movement, Ben moderato, is the spitting image of a medieval sarabande.

Vivo ma non troppo, the third movement, alternates bursts of ebullience with more lyrical passages before drawing to the serenest of closes.

Meulemans’ Sonatina (1927), though the earliest on this CD, is the one most closely connected to the novelty of the day, namely the French Neoclassicism which began spreading in Paris from 1923 onwards. His later Sonatina (opus 132, 1941) continues to be inspired by Satie, Tansman, and the music of 1920s Paris, and by Stravinsky, Poulenc and Prokofiev in the final movement, the Allegro con fuoco. It is all unadulterated Meulemans nevertheless.

JEAN LOUËL (1914-2005) Blumenthal:”Louël’s 1942 Sonatina is a minor gem in the best tradition of the Flemish school. The last movement is pure sunshine. ”

21

ARTHUR MEULEMANS (1884-1966)

NL FR

Blumenthal: ”There is something innocent about this Sonatina, reminiscent of the simplicity of some of Clementi’s or Diabelli’s. But simple it most certainly is not.”

22

MENU

GABRIEL METDEPENNINGHEN (1877-1957)

HERMAN ROELSTRATE (1925-1985) Blumenthal: ”I thought it would be fitting to conclude the series with a more avant-garde piece from the early 60s. The palette here is darker, with fewer lyrical passages. A musical pendant to a painting by Permeke or De Smet.”

Kristin Van den Buys and Daniel Blumenthal

NL EN La plupart des sonatines de ce CD ont été composées durant les années 1930 et 1940.

Un grand nombre proviennent de la célèbre série « sonatines » destinée à l’ensei-

MENU

Le genre de la sonatine, généralement destiné au piano, naît dans le classicisme.

Comme la sonate, la sonatine possède trois ou quatre mouvements, mais elle est d’une exigence généralement moins élevée et est souvent conçue dans un but pédagogique. Sous l’influence du néo-classicisme, le genre connaît un renouveau dans la première moitié du XXe siècle – pensez aux sonatines de Satie, Ravel, Milhaud, Prokofiev et Bartok ! Bien que souvent de caractère léger, la sonatine n’est pas facile du point de vue technique. Ainsi que le démontre J. Christiaens dans son ouvrage Contemporary Music in Flanders II. Flemish Piano Music since 1950 (Louvain, 2005), des compositeurs flamands se sont aussi essayé au genre dans la première moitié du XXe siècle. Pour cette génération, composer pour piano était presque synonyme d’écrire une sonate.

Durant les années 1950, une œuvre pour piano sur cinq était une sonate ou une sonatine. Après, l’intérêt diminua fortement.

23

LES SONATINES FLAMANDES

24

gnement dans les écoles de musique publiée par la Maison Cnudde à Gand. L’éditeur anversois Metropolis a également publié plusieurs recueils de « sonatines de compositeurs belges ». Ces deux maisons ont été les principaux éditeurs de musique en Flandre, en particulier de publications pédagogiques. Entre 1951 et 2015, le CeBeDeM, le Centre belge de documentation musicale, a réalisé plusieurs éditions. La collection a été acquise par la bibliothèque du Conservatoire royal de Bruxelles.

Le fait que les programmes d’examens des écoles de musique et des conservatoires royaux étaient tenus à l’époque de comporter des œuvres flamandes constitua un incitant important, à la fois pour les éditeurs et pour les compositeurs. La plupart des compositeurs concernés par ce projet étaient également actifs dans l’enseignement musical, que ce soit en tant que professeur au conservatoire ou que directeur d’une académie. Les limites du genre et le caractère souvent pédagogique des sonatines retinrent la plupart des compositeurs de l’expérimenter. On ne note donc guère d’influence du modernisme international allemand, français ou russe.

FLOR PEETERS (1908-1986) Grand virtuose de l’orgue, Flor Peeters fit de nombreuses tournées de concerts, notamment en Amérique et au Canada, fut l’organiste de la cathédrale Saint-Rombaut de Malines et dirigea le Conservatoire royal d’Anvers.

25

Blumenthal : « La Sonatine opus 45 de Peeters est peu exigeante techniquement, mais elle est étonnamment charmante. Le deuxième mouvement, Tempo di Minuetto, rappelle les miniatures orchestrales néo-médiévales de Massenet et de Delibes.

L’opus 46 présente un caractère flamand. Le deuxième mouvement, Aria: adagio, possède un caractère intemporel avec la main droite qui chante au-dessus d’une main gauche soutenue. Le dernier mouvement, Finale, est basé sur une ancienne chanson flamande. La fin est remarquable, avec l’imitation d’un carillon. Ces deux sonatines confirment la place de Peeters parmi les compositeurs flamands les plus connus internationalement. Espérons que la qualité de ces sonates poussera à approfondir son œuvre pour chœur et celle pour orgue, pour lesquelles il est si connu. » PROSPER VAN EECHAUTE (1904-1964) C’est à tort que l’on connaît surtout Van Eechaute comme pédagogue de la musique et directeur du Conservatoire municipal de Courtrai. Ces deux sonatines viennent le prouver. Le Minuetto de la Sonatine opus 11 no 1 fait fort penser au mouvement lent de la sonatine de Ravel. Le dernier mouvement est très personnel. La Sonatine opus 14 est encore plus personnelle, est d’une inspiration foisonnante et ne dépasse pas les limites de la musique pour amateurs. Le deuxième mouvement, le Menuet, s’inspire du Menuet antique de Ravel. Le dernier mouvement, l’élégant Allegro giocoso, est une espère de tarentelle lente.

JOSEPH RYELANDT (1870-1965)

26

Durant des décennies, Joseph Ryelandt a animé la vie musicale brugeoise en tant que directeur du Conservatoire municipal, compositeur et musicographe. Il était profondément religieux et resta, même au XXe siècle, un romantique pur jus, avec de temps à autre des couleurs impressionnistes. Ryelandt composa onze sonates et deux sonatines. La Sonatine opus 124 no 1 rappelle l’Album pour la jeunesse de Schumann. Le deuxième mouvement, Andante cantabile, est très délicat et fait un clin d’œil à Frère Jacques. L’opus 124 no 2 est aussi très simple, mais harmonieux et un peu plus ambitieux ; il fait très français. Dans le dernier mouvement, Alegretto, la lumière brille.

MARINUS DE JONG (1891-1984) Le Belgo-néerlandais Marinus de Jong fut avant tout un pianiste virtuose dont les tournées de concerts le menèrent jusqu’aux États-Unis (1920-1922). Il enseigna le piano, le contrepoint et la fugue à l’Institut Lemmens et au Conservatoire royal d’Anvers. Ses œuvres pour piano, très pianistiques, constituent une partie importante de son corpus. Son style est plutôt néo-classique et éclectique. Parmi ses trois sonates et quatre sonatines, Daniel Blumenthal a sélectionné l’opus 41 (1939) et l’opus 47 (1950). Le premier mouvement de l’opus 41, Klokkenspel (Moderato), est de caractère romantique avec un sens raffiné de l’« harmonie des couleurs », garantissant des passages inventifs et inattendus. Les lignes mélodiques surviennent de façon très logique et peuvent plaire aux pianistes aussi bien

amateurs que professionnels. Le troisième mouvement, Rondino, contraste vivement, avec son caractère fox-trot et jazzy. Très années 1920 : plaisir garanti ! L’opus 47 commence avec un premier mouvement, Idylle, plus innocent que celui de l’opus 41. Pourtant, il prend beaucoup de liberté harmonique, ce qui le rend très fascinant. Dans le deuxième mouvement, Kleine Romanza, le compositeur intègre différentes possibilités de phraser, ce qui est très utile sur le plan pédagogique. Le troisième mouvement, Hongaarse dans, est également un bon matériel pédagogique dans le domaine du rythme et de l’articulation.

Blumenthal : « Dans l’opus 32, Lonque adopte une solution harmonique “illogique” pour l’accompagnement d’une mélodie simple, personnelle et très jouable. Je ressens un lien entre le premier mouvement de l’opus 36, Allegro Moderato, et les pièces brésiliennes de Milhaud. Peut-être avait-il pour le deuxième mouvement, Tempo di Valse lento, Chopin à l’esprit. Le dernier mouvement, Vivace, fait penser au compositeur belge Joseph Jongen.

Mais malgré ces influences, Lonque a trouvé sa propre voix. » JOS VAN ROY (1881-1952) Van Roy enseignait le piano au Conservatoire royal de Gand. Blumenthal : « L’opus 15 est frais, franc et expressif, l’opus 18 est une charmante mini-sonatine. L’opus 19 est un peu plus ambitieux et conçu pour l’étudiant un peu plus avancé. »

27

GEORGE LONQUE (1900-1967)

28

GODFRIED DEVREESE (1893-1972) ET FREDERIC DEVREESE (1929) Godfried Devreese fut durant plus de 30 ans, entre 1925 et 1958, le directeur du Conservatoire municipal de Malines à la succession d’August De Boeck. Il joua un rôle important dans la vie musicale malinoise durant l’entre-deux-guerres et organisa les concerts du conservatoire. Comme compositeur, il appartient au post-impressionnisme avec une tendance romantique.

Il composa un recueil de six sonatines qui furent éditées par le CeBeDeM. La cinquième est une grande sonate et n’avait donc pas sa place sur ce CD. Deux versions de la Sonatine no 2 ont été enregistrées. La première est celle de la partition éditée par Schott à Bruxelles en 1944. Il s’agit probablement du remaniement du manuscrit original, qui sera publié en 2006 par Frederic Devreese au CeBeDeM, qui n’était pas au niveau des publications de Schott. Les deux versions divergent fondamentalement : le deuxième et le troisième mouvement ont été intervertis, les tonalités ont été modifiées, parmi d’autres éléments. Daniel Blumenthal est convaincu que l’édition Schott est la version finale, bien que la version précédente valle absolument la peine d’être reprise dans cette collection. Sont également reprises deux sonatines non numérotées, l’une en do majeur, éditée par Cnudde en 1947, l’autre en ré mineur, qui n’existe que sous forme manuscrite. Selon Blumenthal, le style de Devreese est très français ; ses pièces sont très originales et variées. Sa préférence va avant tout à la Sonatine en ré mineur et en particulier au premier mouvement, Tempo in Tango. Devreese a basé l’Homage

29

to Claude Debussy: Allegro vivo de la Sonatine no 6 sur la Toccata de Pour le piano de Debussy. Pourtant, Devreese parvient à sublimer ces influences et en fait une composition authentique. Le dernier mouvement de la Sonatine no 3, Allegro molto, et le dernier mouvement de la Sonatine no 4, Presto, possèdent tant d’énergie que Devreese flirte ici avec les limites du genre.

Son fils Frederic est surtout célèbre comme compositeur de musique de film. Blumenthal fit connaissance avec sa musique lorsque, lauréat du Concours Reine Élisabeth, il fut confronté au Concerto pour piano no 4 que Frederic Devreese avait spécialement écrit pour l’édition 1983. Les lauréats avaient une semaine pour étudier l’œuvre et ne connaissaient pas le compositeur. « J’ai pris la partition au lit, se souvient Blumenthal.

En quelques minutes, j’ai réalisé que j’avais affaire à un professionnel, un musicien et une personne qui possédait sa propre voix. Ce serait un plaisir d’y travailler ! Quelle orchestration ! J’ai senti que le compositeur avait la musique de film dans les doigts.

C’était un vrai cadeau, même si j’étais dans une situation de stress. Je me suis endormi soulagé. Je pourrais commencer le lendemain. » Frederic Devreese n’a pas écrit de sonatine mais a compilé spécialement pour Blumenthal des extraits de Soundtrack (1970), de petites œuvres pour piano basées sur sa musique de film, pour en faire une sonatine en trois mouvements. Blumenthal l’a appelée Sonatine from Soundtrack.

30

PETER CABUS (1923-2000) L’un des plus éminents compositeurs néo-classiques de Flandre, Peter Cabus fut également pédagogue. Il succéda à Godfried Devreese au poste de directeur du Conservatoire municipal de Malines et enseigna au Conservatoire royal de Bruxelles.

Il composa au total six sonatines et deux grandes sonates pour piano. Pour ce projet, Blumenthal a choisi ses quatre premières sonatines. Blumenthal : « Les quatre sonatines de Cabus sont d’excellentes pièces qui, à l’intérieur des limites du genre, sont très authentiques. » Dans la Sonatine no 1 naar Oude Volksliederen (1950), Cabus utilise la musique populaire pour créer un microcosme charmant. La Sonatine no 2 (1955) permet au jeune pianiste de se confronter à la tonalité éloignée. La Sonatine no 3 (1959) est d’effet plus néoclassique, avec le deuxième mouvement, Energico, qui rappelle le compositeur allemand Paul Hindemith. Le dernier mouvement est à nouveau basé sur la musique populaire mais d’une façon variée, pleine d’inspiration et caractéristique. Le premier mouvement de la Sonatine no 4 (1960), Allegretto, est merveilleusement simple, avec une âpre partie B qui vient contraster. Le deuxième mouvement, Molto Lento, est un voyage à travers l’inattendu avec de nombreuses surprises. Le troisième mouvement, Tarantella (Presto), est une toccata qui donne la sensation de flotter dans la tonalité. Même le tout dernier accord semble ne pas être une véritable fin…

En tant que membre du groupe de compositeurs bruxellois Les Synthétistes, Poot voulut réaliser dans les années 1920 une synthèse entre la nouvelle musique moderniste et la tradition. Il deviendrait finalement le plus célèbre des huit Belges. Ses compositions furent éditées à Paris et chez Universal à Vienne. Après la Deuxième Guerre mondiale, Poot occupa des fonctions importantes dans la vie musicale belge : dernier directeur du Conservatoire royal de Bruxelles bilingue, recteur de la Chapelle musicale Reine Élisabeth, président du jury du Concours Reine Élisabeth et président de l’Union des compositeurs belges.

Sa Sonatine en deux mouvements (1945) est dans le style des années folles : légère, pleine d’humour et de plaisir de jeu. Superbe !

VICTOR DE BO (1906-1981) Blumenthal : « Les deux sonatines de Victor de Bo ont à nouveau ce caractère “suave” et “élégant” typiquement français, mais traité d’une manière expressive particulière. Le dernier mouvement de la Sonatine en ré majeur est un pastiche de Haydn ou de Mozart.

L’opus 7 s’ouvre avec un mouvement très classique plein d’énergie, puis vient un second mouvement inspiré de César Franck. Le dernier mouvement sonne très anglais. »

31

MARCEL POOT (1901-1988)

JULES-TOUSSAINT DE SUTTER (1889-1959)

32

De Sutter était considéré comme l’un des chefs d’orchestre et compositeurs les plus importants de son époque. Il fut directeur du Conservatoire royal de Gand de 1936 à sa pension.

Bien que la Sonatine opus 54 soit l’une des plus longues œuvres de ce CD, son focus est clair. Le deuxième mouvement, Ben moderato, ressemble à une sarabande médiévale.

Dans le troisième mouvement, Vivo ma non troppo, des moments joyeux et pétillants alternent avec des passages plus lyriques pour s’achever en toute sérénité.

ARTHUR MEULEMANS (1884-1966) Bien que la Sonatine que Meulemans écrivit en 1927 soit la plus ancienne œuvre de ce CD, elle est la plus étroitement liée à l’actualité du néo-classicisme français qui se manifesta à partir de 1923 à Paris. Dans la Sonatine opus 132 de 1941, le compositeur se laisse inspirer par la musique du Paris des années 1920, avec Satie et Tansman, et dans le dernier mouvement, Allegro con fuoco, c’est Stravinski, Poulenc et Prokofief que l’on peut entendre. Et pourtant, nous avons affaire à du pur Meulemans !

JEAN LOUËL (1914-2005) Blumenthal : « Sa Sonatine de 1942 est un petit bijou dans la meilleure tradition du style flamand. Le dernier mouvement est un pur rayon de soleil. »

Blumenthal : « Il m’a semblé approprié de clore la série avec une œuvre plus progressiste du début des années 1960. La palette des couleurs est plus sombre, les passages lyriques moins nombreux. Un pendant musical d’une peinture de Permeke ou de De Smet. » Kristin Van den Buys et Daniel Blumenthal

MENU

HERMAN ROELSTRATE (1925-1985)

33

Blumenthal : « Sa Sonatine a quelque chose d’innocent et fait penser aux sonates plus simples de Clementi ou de Diabelli. Mais elle n’est certainement pas simple ! »

EN

NL

GABRIEL METDEPENNINGHEN (1877-1957)

FR EN MENU 34

VLAAMSE SONATINES De sonatine als genre kent zijn oorsprong in het Classicisme en is meestal geschreven voor piano. Het is een sonate-type met drie of vier delen dat doorgaans minder veeleisend is dan de grote sonate en vaak vanuit pedagogische oogpunt bedacht. Onder invloed van het Neo-Classicisme kende het genre in de eerste helft van de twintigste eeuw een revival. Denk maar aan sonatines van Satie, Ravel, Milhaud, Prokofiev en Bartok. Hoewel ze vaak een lichtvoetig karakter hebben, zijn ze pianotechnisch gezien niet makkelijk. Zoals Jan Christiaens aantoonde in het boekje Contemporary Music in Flanders II. Flemish Piano Music since 1950, omarmden Vlaamse componisten het genre in de eerste helft van de twintigste eeuw. Componeren voor piano stond voor deze generatie bijna synoniem voor het schrijven van een sonate. Tijdens de jaren vijftig was één op vijf pianocompostie een sonate of sonatine. Na de jaren vijftig nam de belangstelling sterk af.

De meeste sonatines op deze CD werden gecomponeerd tijdens de jaren dertig en veertig. Een groot aantal is afkomstig uit de bekende reeks ‘sonatines’ voor het onderwijs in de muziekscholen, uitgegeven door het Huis Cnudde uit Gent. Ook de Antwerpse uitgeverij Metropolis gaf verscheidene bundels uit met ‘sonatines van Belgische com-

FLOR PEETERS (1908-1986) Flor Peeters combineerde als groot orgelvirtuoos, internationale concertreizen naar ondermeer Amerika en Canada met de post van organist van de Sint-Romboutskathedraal in Mechelen en die van directeur van het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen.

Blumenthal: “Peeters’ Sonatine opus 45 is technisch gezien weinig veeleisend en toch verassend fris. Het tweede deel, het Tempo di Minuetto, doet me erg denken aan NeoMiddeleeuwse orkestrale miniatuurtjes van Massenet en Delibes. Het opus 46 heeft

35

ponisten’. Beide huizen waren de belangrijkste muziekuitgeverijen in Vlaanderen, vooral dan voor pedagogische uitgaves. Tussen 1951 en 2015 verzorgde Cebedem, het Belgisch Centrum voor Muziekdocumentatie, veel uitgaves. De collectie werd overgenomen door de bibliotheek van het Koninklijk Conservatorium Brussel.

Een belangrijke stimulans zowel voor de uitgeverijen als voor de componisten was het feit dat de examenprogramma’s van zowel de muziekscholen als de koninklijke conservatoria in die tijd verplicht Vlaamse composities bevatten. De meeste componisten uit dit project waren bovendien actief in het muziekonderwijs, hetzij als leraar aan een Koninklijk Conservatorium of directeur van een academie. De restricties van het genre en het vaak pedagogische karakter van de sonatines, weerhielden de meeste componisten om te experimenteren. Er is dan ook nauwelijks invloed te merken van het internationale Germaanse, Franse of Russische modernisme.

een Vlaamser karakter. Het tweede deel, Aria: adagio, heeft een tijdsloos karakter door de zingende rechterhand boven een gestage linkerhand. Het laatste deel, de Finale, is gebaseerd op een oud Vlaams lied. Het einde is merkwaardig met de imitatie van een beiaard. Beide sonatines bevestigen Peeters plaats binnen de meer internationaal bekende Vlaamse componisten. Hopelijk zet de kwaliteit van deze sonates aan om zijn koor- en orgelwerk, waarvoor hij zo bekend is, verder te doorgronden.�

36

PROSPER VAN EECHAUTE (1904-1964) Ten onrechte wordt Van Eechaute vooral herinnerd als muziekpedagoog en directeur van het Stedelijk Conservatorium van Kortrijk. Beide sonatines willen het tegendeel bewijzen. Het Minuetto uit de Sonatine opus 11 nr 1 doet erg denken aan het trage deel uit Ravels sonatine. Het laatste deel is zeer persoonlijk. De Sonatine opus 14 is nog persoonlijker: inspiratievol en binnen de krijtlijnen van muziek voor amateurs. Het tweede deel, het Menuet, is opnieuw schatplichtig aan Ravels Menuet antique. Het laatste deel, het elegante Allegro giocoso, knipoogt naar een trage tarantella.

JOSEPH RYELANDT (1870-1965) Joseph Ryelandt kleurde decennialang het Brugse muziekleven als directeur van het Stedelijk Conservatorium, componist en musicograaf. Hij was diepreligieus en bleef, zelfs in de twintigste eeuw, een volbloed romanticus met af en toe impressionistische

kleuren. Ryelandt componeerde elf sonates en twee sonatines. De Sonatine opus 124 nr 1, doet erg aan Schumanns Album für die Jugend denken. Het tweede deel, het Andante Cantabile, is zeer delicaat en knipoogt naar Broeder Jacob. Het opus 124 nr 2 is ook zeer eenvoudig maar harmonisch toch een beetje ambitieuzer en doet erg Frans aan. In het laatste deel, het Allegretto, schittert het licht.

De Nederlandse Belg Marinus de Jong was aanvankelijk een uitmuntend pianovirtuoos wiens concertreizen hem zelfs tot in de Verenigde Staten van Amerika voerden (19201922). Als pedagoog was hij verbonden aan het Lemmensinstituut en in het Koninklijk Conservatorium Antwerpen doceerde hij piano, contrapunt en fuga. Zijn pianocomposities vormen een belangrijk onderdeel van zijn totale oeuvre en zijn erg pianistiek.

Als componist hanteert hij eerder een neo-klassiek en eclectisch concept. Hij componeerde drie sonates en vier sonatines. Dr Daniel Blumenthal selecteerde het opus 41 (1939) en het opus 47 (1950). Het eerste deel van het opus 41, het Klokkenspel (Moderato), bezit een romantisch karakter met een verfijnde gevoel voor ‘kleurharmonieën’.

Dit staat garant voor creatieve en onverwachte passages. De melodische lijnen komen zeer logisch over en kunnen zowel amateurs als professionele pianisten bekoren. Het derde deel, het Rondino, contrasteert fel met zijn Fox-Trot en jazzy karakter. Erg jaren twintig. Plezier verzekerd! Het opus 47 start met het eerste deel, Idylle, onschuldiger dan

37

MARINUS DE JONG (1891-1984)

het opus 41. Toch neemt hij harmonisch gezien veel vrijheid wat het erg fascinerend maakt. In het tweede deel, de Kleine Romanza, verwerkt hij veel verschillende mogelijkheden om te fraseren, erg bruikbaar op pedagogisch vlak. Het derde deel, de Hongaarse dans, biedt eveneens goed lesmateriaal op het vlak van het ritme en de exact genoteerde articulatie.

38

GEORGE LONQUE (1900-1967) Blumenthal: “In het opus 32 vindt Lonque een ‘onlogische’ harmonische oplossing voor de begeleiding van een eenvoudige melodie, persoonlijk en zeer speelbaar. In het eerste deel van opus 36, het Allegro Moderato, voel ik een link naar Milhauds Braziliaanse stukjes. Misschien heeft hij voor het tweede deel, het Tempo di Valse lento, Chopin in zijn achterhoofd? Het laatste deel, het Vivace, doet dan weer erg denken aan de Belgische componist Joseph Jongen. Ondanks deze invloeden vond Lonque zijn eigen stem.”

JOS VAN ROY (1881-1952) Van Roy doceerde piano aan het Koninklijk Conservatorium van Gent. Blumenthal: “Het opus 15 is fris, eerlijk en expressief, het opus 18 een charmante mini-sonatine. Het opus 19 is iets ambitieuzer en geconcipieerd voor de iets gevorderde student.”

Godfried Devreese was gedurende meer dan dertig jaar, van 1925 tot 1958 directeur van het Stedelijk Conservatorium van Mechelen in navolging van August De Boeck. Hij speelde een belangrijke rol in het Mechelse muziekleven tijdens het interbellum en richtte de conservatorium concerten op. Als componist behoort hij tot het postimpressionisme met een Romantische inslag.

Hij componeerde een bundel van zes sonatines die werd uitgegeven bij Cebedem. De vijfde is een grote sonate en hoort dus niet thuis op deze CD. Van de Sonatine nr 2 werden er twee verschillende versies opgenomen. De eerste versie is een opname van de partituur die uitgegeven werd door Schott, Brussel in 1944. Vermoedelijk is dit een herwerking van het oorspronkelijke manuscript dat in 2006 door zijn zoon Frederic Devreese werd uitgebracht bij Cebedem. Die was niet op de hoogte van de Schott-publicatie. Beide versies verschillen grondig: het tweede en het derde deel werd verwisseld, de toonaarden werden gewijzigd net als veel andere elementen. Dr Daniel Blumenthal is er van overtuigd dat de Schott-editie de finale versie is. Toch vindt hij de vroegere versie absoluut de moeite waard om ook in deze collectie te worden opgenomen. Dan zijn er nog twee ongenummerde sonatines, één in C, uitgegeven bij Cnudde in 1947 en een ander in d dat enkel in manuscriptvorm bestaat. Volgens Blumenthal doet Devreese’s stijl erg Frans aan.

De stukken vindt hij zeer origineel en erg gevarieerd. Zijn voorkeur gaat vooral uit naar de Sonatine in d en dan vooral naar het eerste deel, Tempo in Tango. Devreese baseerde de

39

GODFRIED DEVREESE (1893-1972) EN FREDERIC DEVREESE (1929)

40

Homage to Claude Debussy: Allegro vivo uit de Sonatine nr 6 op Debussy’s Toccata uit Pour le Piano. Toch weet Devreese deze invloeden te sublimeren en maakt er een authentieke compositie van. Het laatste deel van de Sonatine nr 3, Allegro molto en het laatste deel van de Sonatine nr 4, Presto bezitten zoveel energie dat Devreese hier de grenzen van het genre opzoekt.

Zoon Frederic Devreese maakt vooral furore als filmcomponist. Blumenthal maakte kennis met hem toen hij als laureaat van de Koningin Elisabeth Wedstrijd geconfronteerd werd met het Pianoconcerto nr 4 dat Frederic Devreese speciaal geschreven had voor de editie van 1983. De laureaten kregen één week om het in te studeren en kenden de componist niet. “Ik nam de partituur meteen mee naar bed” zo herinnert Blumenthal zich. “Binnen enkele minuten had ik door dat ik te maken had met een professioneel, een musicus en iemand die een eigen stem bezat. Het zal een plezier zijn om er aan te werken!

Wat een orkestratie! Ik voelde dat de componist filmmuziek in de vingers had. Het was een echt geschenk ook al zat ik in een stress-situatie. Ik viel opgelucht in slaap. Morgen zou ik er aan beginnen.”

Frederic Devreese schreef geen sonatines maar compileerde speciaal voor Blumenthal stukjes uit zijn Soundtrack (1970), pianowerkjes gebaseerd op zijn filmmuziek, tot een driedelige sonatine. Blumenthal noemde het Sonatine from Soundtrack.

Peter Cabus was één van de meest vooraanstaande neoklassieke componisten van Vlaanderen en profileerde zich ook als muziekpedagoog. Hij volge Godfried Devreese op als directeur van het Stedelijk Conservatorium van Mechelen en was leraar aan het Koninklijk Conservatorium van Brussel.

Cabus componeerde in totaal zes sonatines en twee grote sonates voor piano. Blumenthal selecteerde de eerste vier sonatines voor dit project. Blumenthal: “De vier sonatines van Cabus zijn excellente stukjes die binnen de grenzen van het genre toch heel authentiek zijn.” In de Sonatine nr 1 naar Oude Volksliederen (1950) gebruikt Cabus materiaal uit volksmuziek om een lieflijke microcosmos te creëren. De Sonatine nr 2 (1955) laat de jonge pianist kennis maken met een glimp van verwijde tonaliteit. De Sonatine nr 3 (1959) is meer neoklassiek van inslag met het tweede deel, Energico dat erg aan de Duitse componist Hindemith doet denken. Het laatste deel, is opnieuw gebaseerd op volksmuziek maar op een gevarieerde, inspiratievolle en karakteristieke wijze. Het eerste deel van de Sonatine nr 4 (1960), Allegretto is heerlijk eenvoudig met een contrasterend ruwer B-deel.

Het tweede deel, het Molto Lento, is een reis doorheen het onverwachte met talrijke verassingen. Het derde deel, Tarantella (Presto), is een toccata met een zwevend gevoel van tonaliteit. Zelfs het allerlaatste akkoord lijkt geen echt einde te zijn.

41

PETER CABUS (1923-2000)

42

MARCEL POOT (1901-1988) Als lid van de Brussels groep componisten De Synthetisten wilde Poot in de jaren twintig van de vorige eeuw, een synthese bereiken tussen de nieuwe modernistische muziek en de traditie. Uiteindelijk zou hij de bekendste van de Belgische acht worden. Zijn composities werden uitgegeven in Parijs en bij Universal in Wenen. Na de tweede wereldoorlog bekleedde hij belangrijke functies in het Belgische muziekleven als laatse directeur van het unitaire (lees franstalig) Koninklijk Conservatorium van Brussel, rector van de Muziekkapel Koningin Elisabeth, voorzitter van de jury Koningin Elisabethwedstijd en voorzitter van de Unie van Belgische componisten.

Zijn tweedelige Sonatine (1945) is in de stijl van de ‘roaring twenties’, luchtig, vol humor en speelplezier. Prachtig!

VICTOR DE BO (1906-1981) Blumenthal: “De beide sonatines van Victor De Bo hebben opnieuw dat typisch Franse gevoel ‘suave’ en ‘elegant’ maar verwerkt op een eigen expressieve wijze. Het laatste deel van de Sonatine in D is een pastiche van Haydn of Mozart. Het opus 7 opent met een zeer klassiek deel vol energie, dan volgt een tweede deel geïnspireerd op César Franck en het laatste deel is erg Brits van toonspraak.”

JULES-TOUSSAINT DE SUTTER (1889-1959)

ARTHUR MEULEMANS (1884-1966) Hoewel Meulemans Sonatine uit 1927 de oudste is op deze CD, sluit ze het dichtst aan bij de toenmalige actualiteit van het Franse Neo-Classicisme dat zich manifesteerde vanaf 1923 in Parijs. Ook in zijn jongere Sonatine opus 132 uit 1941 liet hij zich inspireren door de muziek uit de Parijse twintiger jaren met Satie en Tansman en in het laatste deel, het Allegro con fuoco, door Stravinski, Poulenc of Prokofief. Toch is het pure Meulemans.

JEAN LOUËL (1914-2005) Blumenthal: “Zijn Sonatine uit 1942 is een klein juweeltje in de beste traditie van de Vlaamse stijl. Het laatste deel is pure zonneschijn.”

43

De Sutter werd beschouwd als één van de belangrijkste dirigenten en componisten van zijn tijd. Van 1936 tot aan zijn pensioen was hij directeur van het Koninklijk Conservatorium van Gent.

Hoewel de Sonatine opus 54 één van de langste werken is op deze CD, bezit het een duidelijke focus en richting. Het tweede deel, Ben moderato, lijkt wel een Middeleeuwse Sarabande. In het derde deel, Vivo ma non troppo, wisselen vrolijke en spetterende momenten af met meer lyrische passages om in alle sereniteit te eindigen.

FR EN

Blumenthal: “De Sonatine heeft iets onschuldigs en doet denken aan de eenvoudigere sonates van Clementi of Diabelli. Maar het is zeker niet simpel.”

HERMAN ROELSTRATE (1925-1985)

MENU

GABRIEL METDEPENNINGHEN (1877-1957)

Blumenthal: “Het leek me gepast om de reeks af te sluiten met een meer vooruitstrevend werk uit de vroege jaren zestig. Het kleurenpalet is donkerder met minder lyrische passages. Een muzikale pendant van een schilderij van Permeke of De Smet.”

44

Kristin Van den Buys en Daniel Blumenthal

45

46

MENU

EN

FR

NL

DANIEL BLUMENTHAL

His multi-facetted career is devoted to the varied genres of the solo recital, concerto, chamber and song literatures. His vast repertoire is literally encyclopedic, comprising the great classics as well unjustly neglected works. In the latter category he has premiered many works such as the Debussy Piano Trio – his fingerings appearing in the printed edition. His performance of the Trio as well as the piano version of the Debussy Danses Sacrée et Profane appeared on the Fuga Libera Label in 2012.

His abundant discography extends to over 80 CD’s. He appears regularly in recital with internationally recognized artists such as Barry Tuckwell, Pierre Amoyal, José van Dam and Marie-Nicole Lemieux. He is a member of the Piano Quintet of the Monnaie in Brussels.

He is professor of piano performance at the Royal Flemish Conservatory in Brussels, as well as the Thy Masterclass for chamber music in Denmark.

47

American pianist, born in Germany, Daniel Blumenthal began his musical studies in Paris at the age of 5. He pursued his musical studies at American University in Washington, D.C., the University of Michigan and the Juilliard School where he earned his doctorate. He then went on to study with Benjamin Kaplan in London. Between 1981 and 1983 he won many prizes in international competitions: Sydney and Leeds in 1981, Geneva and Busoni in 1982 and the Queen Elisabeth of Belgium in 1983.

FUG 733