elkar aldizkaria 9 - 2007 udazkena / otoño 2007

liburuak musika nobedade guztiak www.elkar.com

2007ko udazkena, 9. zenbakia

Aizpea eta Barbara Goenaga “Zinemaldia luxua da, ez du glamour beharrik” BANDAS SONORAS Y BIOGRAFÍAS DE CINE

Elkarrizketak: Gari Jabier Muguruza

SARRERA

elkar MEGADENDAK ARRASATE

BAIONA

BERGARA

Erdikokale 14 943 79 78 29

Arsenal plaza 559 59 35 14

Ibargarai 12 943 76 40 50

BILBO

DONOSTIA

Licenciado Poza 11 94 443 47 08

Fermin Calbeton 21 943 42 00 80

Iparragirre 26 94 424 02 28

Fermin Calbeton 30 943 42 26 96

Zamudioko ataria Zazpikale 94 416 14 50

Bergara 6 943 42 63 50

GASTEIZ

IRUN

San Prudencio 7 945 14 45 01

Colon pasealekua 8 943 63 17 26

Apraiztarrak 1 Campus 945 14 16 70

IRUร EA Comedias 14 948 22 41 67

TOLOSA Arostegieta z/g 943 67 35 33

Kontseilu editoriala Eli Betelu eta Mikel Arrizabalaga L.G./D.L. SS-598/06

Larraona z/g Golem eraikina 948 17 55 38

LIBURU DENDAK etorkizunari aurrea hartzen

Guztiz berritu eta modernizatuta ireki ditu ateak Donostiako Fermin Calbeton 21 zenbakiko elkar megadendak.

Taldeko denda guztiek elk ar izena hartzearekin batera, denden berritzeari ekin genion 2005 urtean. Lehena Bilboko Zapikalekoa izan zen, ondoren Arrasate eta Donostiako Bergara eta Fermin Calbeton kalekoek jarraitu zioten.

Eta laster Bilboren txanda da berriro.

Berrikuntza hauek elk ar denda-sarearen kalitatezko zerbitzuaren eta etengabeko eguneratzearen erakusle dira. Izan ere, itxura berriarekin batera, zerbitzu profesional, moderno eta osoa ematen jarraitzeko azpiegitura egokiena ezarri dugu liburu denda berrituetan.

Cuando en 2005 las tiendas del grupo pasaron a denominarse elk ar, iniciamos un proceso de renovaciรณn. La primera fue en las Siete Calles de Bilbao; le siguieron las tiendas elk ar de las calles Bergara y Fermin Calbetรณn en Donostia y la de Arrasate. Pronto serรก de nuevo el turno de Bilbao.

Estas reformas muestran la calidad del servicio y la continua actualizaciรณn de la red de tiendas elk ar. De hecho, junto con la nueva imagen, se refuerzan las bases para ofrecer un servicio profesional, moderno y completo en todos los sentidos.

3

LIBURUAK

Aizpea eta Barbara

GOENAGA OSPEA BAINO PAPER ONAK ANBIZIO

A

izpea eta Barbara Goenaga, izeba eta iloba, amandrea eta besoetakoa, senide izateak bezainbat lotzen ditu ofizioak: antzerkian, telebistan edo zineman, kameraren argitan edo itzalean, biak dute istorioak kontatzea gogoko eta lanbide. Barbara aktorea da, Aizpea aktorea, idazlea, gidoigilea eta zuzendaria.

Bat Madriletik ari da, bestea Donostiatik; bakoitza berean buru-belarri, baina konplizitate osoan.

Barbara, zenbateraino zara aktore Aizpeari esker?

Barbara: Era bat. Hasiera guztiz zor diot berari.

Gero nik ere aukeratu dut, baina hasieran Aizpeari esker hasi nintzen aktore lanetan.

Udazkenean estreinaldi ugaritan ikusiko zaitugu. Gainera, Helena Tabernaren La Buena

Nueva amaitu duzu, Unai Elorriagaren SPrako tranbia eleberriaz Aitor Aramaiok egingo duen filmean ere ari zara. Langabezia handiko ofizioan etengabe lanean.

B: Azken bi urteetan oso gustura ari naiz lanean.

Oso paper politak egiteko aukera izan dut, proiektu interesgarriak eskuartean. Bukatu

Aizpea Goenaga aktorea, zuzendaria, idazlea, gidoigilea... lanbide bakarra duela dio berak: istorioak kontatzea. Eta iaioa da horretan, urtetako ibilbidea, lanak eta sariak ditu ofizioaren erakusle.

Zeru Horiek Bernardo Atxagaren eleberriaren TV movie berak zuzendua da eta aurki Beirutera joan behar du aurkezpenera.

Bitartean, beste bi TV movien aurrelanetan dabil, antzezlan eta eleberri bana idazten, filma baterako gidoia bukatu berria...

Barbara Goenaga, Madrilen dabil atsedenik hartu gabe lanean. Udazken honetan hiru filma estreinatu berritan ikusiko dugu: Gonzalo Suarezen Oviedo express, Dany Saadia amexikarraren 3:19 eta Cronocrimenes, Nacho Vigalondorena. Udan Helena Tabernaren La Buena Nueva pelikularen errodaje lanetan ibili da lehenik, eta segidan Aitzol Aramaiok zuzendutako Unai Elorriagaren SPrako tranbia eleberriaren filmaketan.

4

berrien artean La Buena Nueva. Gerra zibilean elizak izan zuen paperaren ingurukoa da filma eta nik apaizaren laguna den andere単o gaztearena egiten dut. SPrako tranbian orain ari naiz entsaioetan. Egia esan, zortea izaten ari naiz, gero igoal egoten zara bi urte lanik gabe, baina orain bai, ondo ari naiz.

Aizpea: Goya bat aterako zaio laster... (kar, kar).

Espero al duzu?

B: Ez. Nik uste dut ez dudala Goya bat jasotzeko pertsonaiarik.

A: Filma oso politak harrapatzen ari da bata bestearen atzetik. Ondo ari da lanean, freskotasun handiz, eta era berean gustua ematen du ikusteak zeinen erraz daraman lana, motxila pisutsu bat kargatu beharrik gabe.

Aizpea ere lanean zabiltza buru-belarri.

A. Gauza askotan nabil, piszinaren ertzean salto egiteko puntuan. Infantil bat muntatzen ari naiz, Glu Glurako neronek idatzi nuena. Segidan beste bat muntatu behar dut helduentzako. TV movietarako gidoi pare batekin ere ari naiz, proiektuak prestatzen telebistarako, nobela bat idazteko eskatu didate, antzezlan bat idazteko beka bat eman didate... pelikula baten gidoia egin dut...

Zergatik lan aniztasun eta pilaketa hori?

A. Izakerarekin bat dator eta ni hasi nintzenean gauzak oso desberdin ziren, baina lanbide honetan orain hasita ere seguraski ez nuke Barbararen ibilbidea hartuko. Uneak eta bakoitzaren joerak markatzen du bidea.

Barbararen belaunaldikoen sasoia errazagoa izan al da aktore lanetarako?

B. Agian bai. Baina ez dakit zailtasun gehiago edo gutxiagoz hitz egin daitekeen. Oso garai ezberdinak dira. Eta pertsona bakoitza era batekoa da; ni ez nintzateke gauza Aizpeak egiten dituenak egiteko, inondik ere.

A. Ez dut uste Barbararen belaunaldiak errazago izan duenik. Sasoi bakoitzari berea.

Aizpea polifazetikoa zara: aktore, idazle, gidoigile, zuzendari... Bat aukeratzekotan?

A. Dena bat da. Dena ofizio bakarra da. Sormen kontua dago tartean eta istorio bat kontatzen ari zara. Ez dut aukeratu nahi.

Donostiako zinemaldira joateko asmorik baduzue?

A. Bai, gustura. Zinemaldia benetako luxua iruditzen zait. Pelikula oso onak ikusteko aukera ematen du, bestela ikus ezin direnak.

Glamourra falta al zaio Zinemaldiari?

A. Nire ustez ez da glamourrik behar. Prentsak behar du argazkia, ez zinemaldiak. Cannesen behartuta daude denak luzez eta smokinga jantzitza joatera. Hemen lege hori jarriko balitz jendea haserretu egingo litzateke.

Zinemaldian aretoak lepo baina urtean zehar zinemak gero eta hutsago omen daude.

A. Hor akats handia izan da zine areto txikiak

LIBURUAK

“ �

Ondo entrenatu dugu elkar anbizio tontorik ez edukitzeko. Pelikula on bat edo lan eder bat egitea da nahi duguna.

egin eta pantailak txikitzea. Zinemara joateak ekintza sozialetik zuena gal dezake horrela: lehen “plan on bat� zen. Era berean, jatorrizko bertsioak eman beharrean azpititulatuta ematea ere akatsa da nire ustez.

Medemek esana da gogo-aldarteak eraikitzea dela bere lana. Nola egiten da hori?

A. Definizo polita da. Bakoitzak bere era dauka horretarako, bere bidea haserre batera, edo negarrera edo neke batera iristeko. Azken finean entrenamendu kontua da. Triste jartzeko ez dakit noren heriotzan pentsatzea behar baldin baduzu, gero hori 40 lagunen aurrean egitea oso zaila gerta daiteke.

B. Niretzat jolas bat bezala da, interpretazioa da, ez naiz benetan egoera horretan jartzen.

Non duzue jarrita helburu profesionala?

A. Horretan ondo entrenatu dugu elkar, anbizio tontorik ez edukitzeko, ez dakit zein sari jasotzea eta antzeko ametsak. Zer da azken finean oscar bat? Ez da ezer. Pelikula on bat, lan eder bat egitea, hori da nahi duguna.

B. Nire bizitzako helburu nagusia ez da lana bakarrik, mila gauza daude. Lanean helburua pertsonaia eta pelikula politak egitea da.

A. Barbarak uko egin dio telebistari, antzerkian edo zinean lan egiteko; nahiago izan du antzer-

kian lan egitea, lasaiago biziz.

Ospea ez duzu gogoko.

B. Nagoen bezala oso lasai bizi naiz, ez dut gehiago behar. Eduki ditut eskaintzak telebistako serietan parte hartzeko. Baina ez dut behar eta gainera beldurra ere ematen dit. Horrelakoak eginez gero berehala ikusten ahal zaituzte paper jakin batean definituegi.

Zinerik egin al daiteke euskaraz?

A. Bai, ni horren aldekoa naiz. Zinea egon daiteke edozein hizkuntzatan. Industria sortu behar da. Garai batean zegoenari hondarra bota zitzaion gainean, baina orduko teknikariak eta langileak hor daude. Sortuko balitz halako mugimendu bat...! Nik uste hemen egin beharko liratekeela urtero sei TV movie eta beste hiru edo sei pelikula, batzuk euskaraz eta besteak gaztelaniaz.

Bernardo Atxagaren Zeru Horiek eleberriaren gaineko TV moviea zuzendu zenuen zuk eta euskara hutsez lan egin zenuten.

A. Esperientzia zoragarria izan zen eta beste bi ere egingo dira aurki. Hor asmoa izan zen Canal Sur, TV 3 katalanez, TB gailegoarekin gailegoz eta ETBrekin euskaraz TV-movieak egin eta horrela sortu zine produktorak mantentzeko modu bat, Ingalaterran bezala.

Zer behar da aipatu duzun produkzio hori guztia martxan jartzeko?

A. Dirua eta batez ere borondatea.

Ba al dago?

A. Nik uste dut baietz.

B. Euskal Herrian jende asko dago zine munduan lan egiteko oso ondo prestatua.

Norekin lan egin nahi zenukete?

B. Zuzendari jende berri gazte ugari dago osooso interesgarria. Zaila da bat aipatzen, asko dira zuzendari interesgarriak.

A. Zinean nabarmentzen diren izarrak oso gutxi dira eta lanean ari den jende ona pila bat.

Aukeratu gustuko filma bana.

B. Berriki ikusi ditudan pare bat aipatzearren Fargo edo Babel.

A. Nik ere, azken boladan ikusitakoetatik, Azul oscuro casi negro eta Bajo las estrellas.

Liburu edo irakurgai proposamena A. Bereziki gogoko dudan bat Prioritaire eta oraintxe irakurri dudan nobela zoragarri bat Al sur de la frontera, al oeste del sol Haruki Murakamirena.

B. Asko gustatzen zaizkit baina bat aipatzearren, Madame Vobarie.

Musika proposamena A. Ez naiz musika zalea, oso gauza zehatzak bakarrik entzuten ditut. Bat esateko 2.046 pelikula japoniarraren musika.

B. Requiem for a dream filmak oso musika polita dauka.

Hiri bat A. New York B. Paris Jaki bat A. Arroza B. Paella.

Ondo pasatzeko era A. Liburu bat irakurtzen galduta kobertura gabeko lekuan.

B. Telefono gabeko hondartza, mendia... bidaia lasaia.

Zertan zarete bereziki trebeak?

A. Ezertan ez. Afizio asko ditut: margotzea, jostea... baina guztiak egiten ditut nire erara.

B. Oso gustuko dut sukaldeketan jardutea.

Zertan zarete bereziki baldar?

A. Ni urduritasunak galtzen nau.

B. Ordenarekin naiz desastrea.

5

LIBURUAK

LIBURUAK

HIRIADNA Harkaitz Cano No deja de ser curioso que tan luminosa ciudad de nombre angelical haya sido, quizá, la que mejor ha funcionado en la novela negra. ¿Será por la cercanía de Hollywood? ¿Será que gusta a ciertos escritores retirarse a California? Quizá sea cosa de sus calurosos veranos y su exceso de luz, que nos vuelve alérgicos a los rayos del sol, fotofóbicos, enajenados seres de espaldas mojadas: el calor pide aire, velocidad, coches, carretera, ventiladores

¡Al diablo con

vereda con El sueño eterno y hoy es el día en el que pueden encontrarse en internet mapas de LA detallando los puntos de la ciudad en los que Marlowe fue objeto de algún hecho relevante.

De la mano de Robert Altman encontramos otra Los Ángeles sin el glamour del falso crimen: Vidas cruzadas. Cuatro relatos del Raymond Carver más suburbial entrelazados con maestría en una sola película. Y en los suburbios hallamos también a A r t u r o Bandini, alter ego de John Fante, con sus Sueños de Bunker Hill y su Camino de Los Ángeles, siempre preparado para morder el polvo de las cunetas, allí donde prácticamente no existen las aceras y los cánones imponen el descapotable. Charles Bukowski fue un gran admirador de Fante: cuentan que solía rondar muchas veces su casa sin atreverse a entrar. El Chinaski de La senda del perdedor debe mucho a su maestro.

Hollywood no está lejos, los nombres de John Wayne y Bob Hope bautizan sendos aeropuertos. Pero basta rascar un poco para ver lo que se oculta tras el neón. Ring Lardner, autor del libro de memorias Me odiaría cada mañana, fue uno de los diez de Hollywood, guionista brillante y de éxito que tras diez meses de prisión por desacato al congreso acabó trabajando bajo cuerda y con seudónimo para televisión.

Es de noche y seguimos conduciendo, lejos de Sunset Boulevard. El neón de los moteles nos reclama. Aparcamos. Los coches son enormes. Nos cruzamos con gente que desconfía de nosotros porque sabe que podemos ocultar cualquier cosa en el maletero.

LOS ANGELES! en el techo. Las famosas freeways de California que Baudrillard diseccionó en América, carreteras que proclaman ser de libertad, pero que a su vez nutren submundos en los que se alojan adictos al crack bajo las grandes autovías en forma de ochos y de loops repetidos. Por algo elige tantas veces David Lynch Los Ángeles para sus pesadillas amnésicas (Mulholland´s Drive, Lost Highway, Twin Peaks...). Tras el sonado fracaso de Dune, el director americano publicó durante nueve años una tira cómica titulada El Perro Más Cabreado del Mundo en Los Angeles Reader. Debemos a otro especialista en pesadillas vinculado a Los Ángeles -el gran Ray Bradbury- la magistral Fahrenheit 451, esa temperatura extrema en la que arden los libros. Imposible escapar: vuelve una y otra vez el bucle del bochorno. Resulta arduo sustraerse del recuerdo de las tórridas escenas de Kathleen Turner en Fuego en el cuerpo (película inspirada por una historia de James M. Cain), o el ambiente de humedad pastosa que rezuma Jackie Brown (la película de Tarantino está basada, por cierto, en una novela de Elmore Leonard). Enseguida nos viene a la memoria la confidencial Los Ángeles de James Ellroy, la del cotilleo, las fotos robadas, las piscinas azul cielo y los chantajes. Literatura negra y cine van de la mano: Raymond Chandler abrió

7

LIBURUAK

GIOCONDA BELLI

SU POESÍA, CONSIDERADA REVOLUCIONARIA EN SU MANERA DE ABORDAR EL

CUERPO Y LA SENSUALIDAD FEMENINA CAUSÓ GRAN REVUELO

8

Nació en Managua, Nicaragua el año 1948.

Es una de las más populares escritoras nicaragüenses. Como muchos intelectuales de su generación, Belli se integró a las filas del FSLN y militó en esa organización desde 1970 hasta 1994. Perseguida por la dictadura somocista, vivió en el exilio en México y Costa Rica. Tras el triunfo sandinista y hasta 1986, ocupó varios cargos dentro del gobierno revolucionario.

Desde 1970, el compromiso político y el ser femenino son factores predominantes en su obra. Belli pertenece a una generación de poetas que creó un nuevo estilo de expresión en Nicaragua, un estilo revolucionario de ruptura con estructuras míticas y creación de otras, gestadas a través de su realidad social. Decidida a rescatar el lugar de la mujer, su obra plasma la incesante búsqueda de lo femenino y el encuentro con la conciencia social, a través de la actitud revolucionaria.

En 1978, obtuvo el prestigioso Premio Casa de las Américas (Cuba) por su libro “Línea de Fuego”. Entre 1982 y 1987, publicó tres libros de poesía: “Truenos y Arco Iris”, “Amor Insurrecto” y “De la costilla de Eva”.

En 1988, Belli publicó su primera novela “La Mujer Habitada”, que fue muy aclamada por la crítica. En Alemania la novela obtuvo el Pre-

LA MUJER HABITADA

EL PERGAMINO

Gioconda Belli

Gioconda Belli

SOFIA DE LOS PRESAGIOS

Txalaparta

Seix Barral

Gioconda Belli Txalaparta

mio de los Bibliotecarios, Editores y Libreros a la Novela Política del Año en 1989. Ese año la autora recibió también el Premio Anna Seghers.

En 1990, se publicó la segunda novela, “Sofía de los Presagios”, en 1996, “Waslala”, ambas traducidas a varios idiomas. Gioconda publicó también un cuento para niños: “El Taller de las Mariposas”, que se publicó así mismo en alemán, holandés e italiano y en 1998, otro libro de poemas, “Apogeo” .

El año 2001 apareció, su libro “El País bajo mi piel”, un testimonio-memoria de sus años en el sandinismo. En el año 2005 se publicó “El pergamino de la seducción”, una novela histórica y contemporánea. Posteriormente se han reeditado varios títulos y recientemente se ha publicado su último libro de poesía, “Fuego soy, apartado y espada puesta lejos”.

LIBURUAK

PAKO

SAGARZAZUREN

proposamena

CUENTOS QUE DEVUELVEN JUVENTUD Y FRENESÍ, ROMANTICISMO Y SILENCIO

Si alguien me pregunta por qué en mi juventud no leí a Ernest Hemingway, le diré que su pasión por los safaris, el boxeo y el whisky, me echaban para atrás.

Ahora que he cumplido sesenta y se ha robustecido mi carácter, fumo puros y bebo whisky, me atrevo, primero, con su libro de “Cuentos”, recién reeditado por la editorial Lumen.

Resulta voluptuoso reencontrarse con aquel mundo de los primeros sesenta del pasado siglo y evocar personajes que fueron paradigma de genialidad y sensualidad estadounidenses: John Huston, Errol Flynn, Herbert George Wells, Trouman Capote, John Fitzgerald Kennedy, Marilyn Monroe, Ava Gardner, King Kong, etc..., pertenecen a un tiempo que se me fue de las manos “como el agua sucia sale de la bañera cuando uno levanta el tapón”, dice Hemingway, a quien, como a cada cual, se le escaparon cosas. En fin, estos cuentos me devuelven juventud y frenesí, romanticismo y silencio.

Y a veces la ternura de ese “El anciano del puente”, bellísimo apunte en la guerra de España, donde el novelista se vuelve implacablemente moralista como un Maupassant, o la ironía de “Un canario para regalar”, donde se demuestra que nada es lo que aparenta, sino todo lo contrario, o la tragedia del escritor Harry Street en “Las nieves del Kilimanjaro”, muy superior a la película de Henry King con concesiones a la galería, pasando por “Cincuenta de los grandes”, amarga historia del boxeador que comete “foul” porque necesita perder para ganar, o ese breve y perfecto “Gato bajo la lluvia”.

Yo, que aborrezco las corridas de toros, que él amó, no había leído un cuento tan dramáticamente redondo, dedicado al toreo, como “La capital del mundo” (Madrid, claro) donde, para más INRI, abundan, según él los chicos llamados Paco.

Disfruto con la vigencia narrativa de un Ernest Hemingway brillante, tosco y sentimental que, por si fuera poco, representa el alma de un tiempo que reverdece en este libro de cuarenta y nueve historias para leer en tu verano o en tu invierno.

9

LIBURUAK

ZINEZ GOMENDAGARRIAK “Dagerrotipoak aitzinamendu handia izan ziren iduriaren munduan, euskal jatorriko saltzaile bizkor honen (Louis Jacques Mandé Daguerre) plakek zilegituko zuten berehala helduko ziren Txinako itzalen eta linterna magikoaren garapen azkarra, guti edo gehiago Erdi Aroaz geroztik ezagunak ziren tresnak, bertzalde.

Hauek ditugu gure artean zabalduriko ikuskizun aitzinzinematografiko aipatuenak.

Jolaserako fisika hura, atxamarta single haiek, egungo proiektoreen arbasoak izan ziren.

Haietaz daukagun lehen albistea Iruñean emana dator, 1806an hain zuzen, eta hoberako aldaketa eta berrikuntzekin, linterna magikoa urtero jin zen Sanferminetara huts egin gabe. Musika talde batek alaituta, Bilboko Plaza Eliptikoan koadro disolbenteak ikusten ahal ziren XIX. mendearen hondarrean. Bertako Kurding Club elkartea argiilunean oinarrituriko libertigarri modernoen

10

babesleku eta sustatzailea izan zen. Bilbo, Baiona, Miarritze, Donostia, Iruñea eta geroago Gasteizek, berrikuntza ustiatzeko adina biztanleko hiriak zirenez, proiekzio tekniken eta iduri jokoen erakusketa bikainak ezagutu zituzten: diorama, kosmorama, panorama, ziklorama...”. Gure bibliografia herrenetik ateratako zatia duzue, Gure zinemaren historia petrala (Koldo Izagirre) izeneko liburutik hartua. Urria izan baita euskarak zinemagintzarekin izandako harremana, baina liburuak erakusten duenez, horrek ez dio kentzen edertasunik gau bateko aferari.

Zinemaz asko eta era askotara idatzi da.

Euskal Herritik musika nota baten abiadan igaro zen Elvis Costellok esan zuen: “Musikaz ezin da idatzi, arkitektura dantzatu ezin daitekeen bezala”. Izar batek esana da, baina ezagun dugu izarrek epatatzeko duten beharra. Izarrek gehiegikeria dute

maite eta absolutua bilatzen dute haien jardun orotan, erlatiboa den guztia humanoentzako utziz. Elvis Costellok, beraz, ezingo luke zinemari buruzko liburu batekin sekula gozatu, guk ordea bai, gure estatus eskasiak izan behar zuen eta abantailaren bat.

Zinemagintza ikasten genuenean ere halako mespretxua genion zinemari buruzko liburuak irakurtzeari eta orduak ematen genituen bideotekan zeinek baino zeinek coca-cola lata gehiago pilatuko alboan (postal baten antza genuen, baina gu muturreko filosofiaren baten jarraitzaile sentitzen ginen). Agian post-nerabeak ginelako artean, eta nerabeek musika izarrekin antza handia dutelako, edo hobe esanda, musika izarrek antza handia dutelako nerabeekin.

Behin, fakultatean, Hitchcocken filmografia aztertzen ari ginela, irakasleak bere filmografia osoa bi zutaberen gainean sostengaturik zela frogatu nahi zuen: beldurra eta antsietatea.

Horretarako Donald Spotok idatzitako biografia (Alfred Hitchcock. La cara oculta del genio) atera zuen. Irakasleak, Hitchcocken haurtzaroko pasarte bat irakurri zigun: behin, etorkizuneko zinegilea lo zorroan zegoela, gurasoak ondoko hiri batera joan ziren antzezlan bat ikustera.

Gauaren erdian, Alfred esnatu eta amari egin zion deiadar. Inor ez zen agertu ordea.

Orduan, mutikoa, izuturik eta dardarka, ohetik jaiki eta hozkailura abiatu zen. Bertatik, haragi zati bat hartu eta gordinik irentsi zuen.

Horrek bakarrik baretu zuen. Anekdota horren ostetik, gutako inork ez zuen Hitchcocken zinema modu berean ikusi ahal izango.

Aurrerantzean, kanibalismo hura bere film guztietara iragaziko zen, eta eszena xaloenaren atzean ume gizenaren irudia etorriko zitzaigun, pixamaz jantzita eta muturra odoleztaturik.

Biografiaren osagarri, François Truffautek egindako elkarrizketa luzea irakurri genuen ondoren (El cine según Hitchcock), bi ego parez

LIBURUAK

Alfred Hichcock handia Donostiako Santa Maria elizaren atarian, 1958. urteko Zinemaldira etorri zenean.

pare jarrita, zeinek gorago hegan egingo. Bi liburuen arteko aldea: lehena pertsonaren bizitza kontatzen du, bigarrenak, pertsonaiarena.

Luis Buñuelek, Ingmar Bergmanek eta Groucho Marxek oroitzapen liburu bana utzi zuten idatzirik. Buñuel ez zen biografoez fio, eta aurre hartu nahi izan zien Mi último suspiro bere lagun eta lankide Carriere-ri diktatuz.

Bertan aurki daiteke dry martini-aren errezeta ezaguna. Orain, apalategitik hartu eta gizenduta ikusten dut. Hogei orri kantoi baino gehiago ditu tolesturik, ahaztuak ez izateko inoiz tolestutakoak. Berrirakurtzerakoan ohartzen naiz Buñuelek liburu horretan transmititzen duen bizitzeko gogoa dela ahaztu nahi ez nuena. Mesanotxera ekartzen dut bueltan.

Bergmanen autobiografia aldiz (La linterna mágica) tristea da. Bere bizitza eta ondorioz bere oroitzapenak tristeak izan ziren. Txikitatik

izandako gaisotasunak zerrendatzen ditu, suizidatzeko grinari buruz mintzatzen da, umetatik bizi izandako kolore guztietako errepresioaz. Eta hala ere, tristuraren dotorezia dauka kontakizunak, tristuraren soiltasuna. Bere bizitza osoan heriotzaz aritu izan zen zuzendariari ezin zitzaion besterik eskatu. Groucho eta ni-n egileak gaztigatu egiten gaitu hasiera-hasieratik: “Ia ezinezkoa da autobiografia egiati bat idaztea”. Eta guri Truman Capote gogoratzen zaigu. Marylin Monroeren erretrato eder hura (Kameleoientzako musika). Eta zeinen ezinezkoa behar duen izan biografia egiati bat idaztea idazle den batentzat. Capote irudikatzen dugu Marylinekin pasioan eta hizketan. Capote Marylinen mingainetik tiraka. Capote intelektualki maiteminduta. Capote emakume hari buruzko oharrak hartzen. Baina baita ere ohar haiek osatzen, edertzen, literatura bilakatzen.

Errealitateak ez zion ipuin on baten amaiera zapuztuko. Elizabeth Taylor, Humprey Bogart, Charles Chaplin eta Marlon Brandori buruz ere idatzi zuen Capotek. Guztiak haserretu zitzaizkion ordea, argazkilariak itsusi atera ei zituen.

Elvis Costello inoiz parean egokitu izan balitzait Robert Bressonen liburua (Notas sobre el cinematógrafo) botako niokeen aurpegira, ahalik eta keinurik extrabaganteena eginez, ni ere izar.

“Zinemaz idatz daiteke, eta nola gainera!”.

Bressonek, maitale zahar bati buruz hitz egiten den gisan idazten du zinematografoaz.

Bressonen eta zinemazale askoren organo sexualak begiak baitira: begiaren indar ejakulatzailea. Zimemagintzaren tolesdura, zimur eta zuku guztiak ezagutu ondoren, urrutiratu eta idazten du: “begirada bakar batek, pasio bat, hilketa bat, gerra bat jar dezake abian”. Ordu eta erdiko iragarkien ordez, zinema hutsa egiteko deiadar ozena da Bressonek liburu honetan isildutakoa. Maitale zaharrei buruz hitz egiten den mirespen eta errukiz beterikoa.

Baina zinematografoa ez da ezer istoriorik gabe. Eta istorio bat idazteko ez da zinematografoaren beharrik. Gonzalo Suarezek dio bera ez dela inoiz artista osoa izango, irakurriak izateko diren filmak errodatzen eta ikusiak izateko diren eleberriak idazten dituelako. Beti.

Nahiz eta kontrakoa egiten ahalegindu. Hori du bekatu. Shakespearekin hasi eta Alice Munrora bitarte, zenbatu ezinak dira film bilakatutako eleberri, ipuin eta antzezlanak.

Oraintsu, luzemetrai bilakatutako Julio Cortazarren ipuinak bildu dituzte (Cuentos de cine). Eastwood, Chabrol, Antonioni, Godard eta Comencinik kronopioaren istorioekin liluratu eta apenas zerikusirik duten filmak (batzuk besteak baino ederragoak) egin zituzten.

Hitza irudi bilaka daiteke, ugariak eta anitzak dira frogak. Eta irudiaz haratago hitzak daude beti. Nork esan du beraz arkitektura ezin dela dantzatu?

Eider Rodriguez

11

MUSIKA

E

uskaraz argitaratutako oinarrizko materialen eta material osagarrien artean, hiztegiak dira gehien nabarmendu direnak, liburu formatuan, CD-Rom edota formatu digitalean.

Kreisbewegartei f flash itzan) Blitzlicht n flexio iz ‹Hizk› Flexion f flora iz Pflanzenwelt f II (& bakteriei buruz) Flora f flotagailu iz ‹Tek› Schwi mmer m foku iz ‹Fis› Brennpunkt m II (argi) Scheinwerfer m fondo iz ‹Ekon› Fonds m fonetika iz ‹Hizk› Lautlehre f II Phonetik f fon etiko izond ‹Hizk› lautlich II phonetisch idazkera fonetiko Lautschrift f forma iz Form f formula iz ‹Mat/Kim› Formel f forradura iz Futter n foru iz ‹Hist/Pol› Sonderrecht n Azken hiru hamarkadetan, euskarak kultura forupeko izlag ‹Zuz› Sonderrechte genießend fotografia iz (argazkigintza) Fo tografie f modernoan aurrera egiteko izan duen premia Kreisbewegung fotokopia iz Fotokopie ff firurika(tu) [da][dPhysik f fisikari iz Physiker(in) m/f fisiko izond körperlich II physisch fiskal iz fotokopiagailu iz Fotokopierge ‹Zuz› Staatsanwalt/ nagusienetako bat hiztegigintzarena izan da Staatsan II Ankläger(in) m/f fite adla g gleich II sofort fits iz Halm m fitsik ez dakite horretaz sie ezbairik gabe. Hiztegigintza ez da bat batean w issen überhaupt nichts darüber fitxa iz Karteikarte f II (jokoetan) Spielmarke f fitxategi iz Kartei f flash iz (argazkigintzan) Blitzlicht n flexio iz ‹Hizk› Flexion f flora iz eta behin betirako egiten den zerbait, etengaPflanzenwelt f II (& bakteriei buruz) Flora f flotagailu iz ‹Tek› Schwi mmer m foku iz ‹Fis› Brennpunkt m II (argi) be aldatu, osatu eta aberasten den lanerako Scheinwerfer m fondo iz ‹Ekon› Fonds m fonetika iz ‹Hizk› Lautlehre f II Phonetik f fon etiko izond ‹Hizk› lautlich II phonetisch idazkera fonetiko tresna bat baizik. Lan horretan jardun dute Lautschrift f forma iz Form f formula iz ‹Mat/Kim› Formel f forradura iz Futter n foru iz ‹Hist/Pol› Sonderrecht n forupeko izlag ‹Zuz› Sonderrechte genießend fotografia urte askoan zenbait erakunde eta enpresek: iz (argazkigintza) Fo tografie f fotokopia iz Fotokopie f fotokopiagailu iz Fotokopiergerät n franko izond/adlag viel II (oso) sehr frankotan adlag oft frantses iz Franzose Euskaltzaindia, UZEI, Elhuyar, Eusenor, / Französin m/f II (hizkuntza) das Französische che frantses-arbi iz ‹Bot› (Beta vulgaris) Rübe f F Bostak bat, Elkar eta Labayru rantzia iz Fr ankreich n frantziar izond Franzose / Französin m/f izond französisch freskagarri iz Erfrischung f freska(tu) [da][du] (sich) esate baterako. erfrischen II (sich) erq uickenfaza fresko izond (hozkirri) kühl II iz Blasiertheit f II Posse f fazati iz frisch freskotasun iz Kühle be f II Frischeungläubig f friji(tu) [du] iz braten II in der PfanneGlaubensgenosse/Glaubensgenossin backen froga izizond & ‹Zuz› Beweisfedekide m m/f

Aspaldi honetan, federakuntza iz frogak eman Beweise anführen II Beweismittel Bund m federal izond Bundes-n nfedetsu izond sehr frogaezin izond ‹Pol› unbeweisbar frogagarri iz‹Pol› Beweisstück feltro iz Filz m femenino iz ‹Hizk› Femininum n izond nachweislich gläubig II beweiskräftig frogagarritasun iz irakaskuntzan alfeminismo iz Feminismus m fenomeno iz ‹Fil› Erscheinung iz eg Beleg izysiNachweis geBeweiskraft fühlnfir-firegin[du]rafufrogagiri schenfirurikafzi Kr sbew ungffirurm iknafrogaketa (tfereka uStaatsan )[da][duII]kreerweisen sienfiiz sikLiebkosung azi Ph kffisikarizi Phfyskifereka(tu) er(in)m/ffisikoziondkörperlci[du] hIphyssichfiskalzi ‹Zuz›Staatsanwalt/ II eiPhänomen m froga(tu) [du] beweisen II nachweisen IIm streicheln feria m Rummel m daketa ugari II bewähren frogatze iz m Bewährung m/ffiteadal ggeltfciIliebkosen hossef IsofoNachweis rt f i t s zitH anm ldg

f t i s k i e a k t i e h o r e t a z a seiuw sem isenüiz bfeed rfronte hJahrmarkt ae updtnu cihn tsdziaGl rübäfeurb f i t x a ziIIKartei ke artef I(o j ke oet an )Sp eiälm l bnark efd f i t x a t e g i zi Karteifflashzi f a z a z i Bl a si e rthei P f a z a i z i o ek ün t e t l IzbIId a l si e rt f e d e z i Gl b f g i e (rm )f f e d g a b z i o n du n g u g i f e e k i d e z i Fernandoren egia iz Binsenwahrheit ferra iz Hufeisen II ‹Mil/Pol› & eguraldiari Front fruitu iz chtnflexiozi ‹Hzik›Fel xo i iz nfflo razi PfGalnz enwe(tlen fI(&osse/ b akG terial(Eisen)Beschlag eub ibuenrusgzen )Fo lossi rafnflburuz) o T ek› Scthz wam izif‹Pm fokfu zi[du] ‹Fe si›rBa reFrucht enie wtesru ferm foen dälo ozindsm om neetn ikin ao zi ‹H zik›ziLk›autel hrefI alubensg mt/fa fegdaeilu razi ‹k u n ol›eBrm ndm enid lzinonnnpodum ‹Pnolk›tm BunfI(argi de)s-Sfcehd zionds hrg bzigi‹Efkeon ltr)›[Fo Fzli mffe zi ‹H ferratzaile Pferra(tu) hom nete ki fn fro nziuu Femni ni umnfem iniso m onzia Femni simusmfm e nrme o ‹F›liErs‹Biol› ungfIPFötus häbeschlagen ennfefidagaitz rek afzice Lei bkosungfferizond esuck a(tnu du]liz osenIstrecihenl feriazi Hufschmied m eman dira eta tchIphonetsich di azkerafonetkio LaJuhrmarktm tschrfitfform zi Fm ormf rm u lla zi ‹o Mrat/ m i ›g Fo ao ttzei Huf rnfo usezihI‹(H sit/Pm ol›Sonadgm errefidagarri hrtnrfa o(trua)p k zihalalg‹eZ uz› So rra eich ndei dm fotogrzös afiazi IRuam elmfF e ra n d eKch ne ia zi Bfetu nilfsfeo nr wa hd rheiztir ffa ecazriuhdFreealuan[du] esirmisstrauen enn Eisen)Beschl [de u]b eo fe rreinde arbk trz leutege zi Hunfseicße hm misstrauisch tografei ffotokopia zi Fotokopife eiztfuBlasiertheit f o t o k o p i i u zisstFotok opifid ergerätn f r a n k ziosinsdtra/gekünstelt gvifzuverlässig ed lI(a oso) rzifornIIa o adard l fede gof e s ziäGlaube Fssiragizond nfid zoa seg/Faran zös nism /fI(hizi zZuv kunt zi ‹Bo i ›lFötusm f i d a g a i t z zPosse ig onadm rauifsfidagaiz(tu) a g a i z ( t u ) [duo ]m i g a r r i dvn ek rtra uteann swü gi Ivtefr rlässn cilhtIzsuv erl i t a n erlzaä)ssidasFran gkeitf siche faza f II fazati izond blasiert iz m vertrauenswürdig II verlässlich II fidagarritasun iz chefrantses-arbizi ‹Bot›fededun (Beftiadvai uglazrsia )Rn üb[defa](Fver)tra zi fida Ffedegabe rntzazi Vizan nkrareuciehn a n z i a dFera zö sni man /f vzieortrau ndfraennzöfig ssicu hrfr e uen f i d a k o r ziondzra utn ra ultcizhia f i d a ertrauennfi[da] d a ( t u ) [da](v ear)t nIsfcirha ufejtfidakor m anrdzieonnv rlansszeonseI[d/izond uF]ra(isngliordea) a zis‹Lk ti›agarrizi ikastetxe asiz Gläubige(r m) izond ungläubig fedekide iz Zuverlässigkeit f (ver)trauen tu)[da][du](scih)erfrsiche enI(sich)erq GestaltfIFgiurffilmzizutraulich frm ogziniofidantza nde(niheonFzm lIfrfsiiclm hfre k o fIFfnirilm schfida(tu) efafk rziije i(Bew ttuaiz )zi[dFsum In iedrBund acak(t enufr uz›Be ezsie mn fra ograizikeman Fm liucikm

flieseibk ate

lki ririd)kreühhenm/f a g aVertrauen ilutgia zi (Fsm lu in )KziaKmüehraf li]braten ennIV m flierP unfa(ver)trauen gfnnfileb m )o [dug]fm liazie&nIIf‹Z -zw u Glaubensgenosse/Glaubensgenossin federakuntza m izs [da] Bewesimtitelnfroga zinziIobn‹Pol› dunbew eiegi sba ro azi/g rch rien zg iB ückn ziizond olo ndn aczihPw ilcilgh(inIb)m ew kräfsto frida o relrhro ieta u n g a irrziib zioBel gm reo taizlim Nach fd ro ga (Fm li )RBundessserfur (ni g )m ffia lo lo ieiaew zi Phiso lstauf o l gei ff ilo g o hsehr o lieso /feifilso zigPa hIIo ligsa p ffilso srsu o fo zi Pheio li kraf s‹Pol› optfhfr (ino )m /ffg in nd(em ehffederal )dgüa nnkI(e dotore) feni Izw ei rlecihsim I(al ne an) fnil k(tu)[du] izond fedetsu iz femenino ‹Hizk› sich jemanden [du] (isilgordea) anvertrauen nIerwesien ewfähr enlzif‹r e N au w sm I‹B äiz hru nu‹Lit› gf f r o n t e olfgläubig ›in (&a egu ralFigur bfenomeno ruofz) tffo r FFilm ru hmtfiz f r u i t u a o i n a Ko ri›Fgnia aneltfz f i n a l a r r e k o Kew ri›Vorschl ssrundef IH azibl‹M fni a/liP everlassen f l e r d i zia‹riKfeltro ri›uHa bl fnFifilm aelnfIV cihtuu lizFilz ssziru ndcef f i n a n t z (k ) zi Fla nibat azinzenpegin lIGiz edl w eseIInnfin(du)[da][du](scih) kotan eleaFemininum feminismo iz Feminismus m ‹Fil› Erscheinung f figura Gestalt f II m

film Obstbaumm -htazz zn ak zi Ob neinen ba untitgfeuflziin -sk aaltst(z hnändl nac)m ffr uzargazki itu-zghiz u h[du] aitfxizei)m zi O tk baa fBrn -nz u k uozigFzsisoru IO bstsaf fn r]gru tazi Obstn vek rfeu ni enrntfereka a pstean zi Bum efeizstfr giuFilm ta udil)ue[enm dziuObst ]fefilmagailu stgiefereka(tu) Ifestm I(& ni tzan) re fiba nsn tmm zae][dziue eufeIIit stgu iustreicheln fin k ncdfhetsstaferia itm in kiza o aetsm zi Beständi gkeitffrutaliebkosen iz drehen dul ngffruta-ha zPhänomen kfrduaitzu a ku[ch -etsr(irsa ze/zna /ffu du )a nuzi nPh fIfxu d (ysttkiu )r([u nfziu finzi O tanbstanb suffhin ziaFum eni h fertiu fIFeta g-ep füa hFernandoren lnsLiebkosung fir-firOb e gin uscffhreu ntfia rnu iklthegia a iK refilma(tu) sibObst ewizegändl uBinsenwahrheit n(Film)Kamera gfefr(iirnu rnik u [dm ]kreft siu efilmaketa nzifO isgfik ysiniknm ffisik afnsin reinü zi Ph nidu)m /üffnisde iko onn ddatzaile Filmen II]ra Verfilmung filne niztasunaren zGründer(ni )m/fJahrmarkt fu iu on zi ‹Zkörperl uz›mStfituciIIhngfIpRummel u g akferra(tu) b elzizini‹Z om nuz› dgStaatsanwal ru ndlosIhatlot/Sstaatsanwäl Inu[du] nbeg rü(Film)Regisseur(in) ntnidm etf/u d/ffferratzaile alitge efaIG neldm site(t a[du] m im ruHufschmied n deftisffkiu n srkdata us]eHufeisen tfu) encn( ysin schs f i s a IAn kälgzieG r(inru )m dalrugg cihm/f Is ofofurtnftfilologia s zinHa lizGfilmen m eferra zdtizafilmie(t hu or)e[dtaaziz][ dm i(oi wfetu sarri begrhrüanupdiz tn ihtasduaf)rüberfitxazi II n (Eisen)Beschlag m beschlagen zuzendari iz Philologie Karteikartef I(o j koetan)Spei m arkeffizond iutnxka teI(argi gmisstrauisch izi)Kartei fflashzi (argazkigfidagaiz(tu) ni tzan)Bm/f tilzlcihtnfle x iofo zi ‹Hzik›Fel x[du] o i nfflo ra zi PfalnzenwetlfI(&bakt uruz)Florafflotagailuzi ‹Tek› ‹Biol› Fötus fidagarri Schwm m i fmfidagaitz ermfokfilosofo uczih‹Frfitsiffl›o Brfilologo tm[da][dPhysik Schiz eniIIwPhilolog(in) ezuverlässig rfermfo n d orme zi ‹Ekfidagarritasun onfin ›Fonfilosofia sm nettt(mehe) ika zi ‹Hiz zik›misstrauen LaPhilosophie utel hiz refIPZuverlässigkeit hoIIne(dotore) tki ffo nerifeetibik oziond‹Hzik›alutlcihIphonetisch izond vertrauenswürdig II verlässlich iz fo Philosoph(in) izond aldeko apusKreisbewegung fKm fisikari iz diizan azkefisiko rafofirurika(tu) netki[da] o Lautsizond rennp m a zi Formf rei m uolphysisch a zi ‹M iizond ›Fom/f lffoflink ro rakddo uiz ria ag zi Fufidantza ernfo zi ‹Hsit/dünn PolFinale ›Soiz ndeVertrauen rrefchtnforupeknozial gf‹Zuz›Sonderrechte fida (ver)trauen zutraulich fein IIfidakor zierlich IIpat/ (lanean) final izru ‹Kir› Physiker(in) m/f körperlich IIt fiskal geni eßend f o t o gr a f i a z i (argazki g n i tza) Fotograf f f o k o i a z i Fotok opi e f f o t p a i l u z i Fotok opi e rgerätn f r a n k o z i o n d / a d a l gvi elI(osoiz)sehrfrankotan fida(tu) [da] (ver)trauen II sich auf jemanden verlassen II [du] (isilgord finkatze finalaurreko ‹Kir› Vorschlussrunde f II Halbfinale f finalerdi Staatsanwalt/ adfal gof tfran‹Zuz› t s e s zi F‹Kir› raStaatsan nz osefest /Halbfinale FranzösiIInm /fI(hzifinkotasun kuntf za) dVorschlussrunde asFranzössicheIdei franizzösBeständigkeit sicheSpfrafinantza(k) chefrantsesf-afintasun r b i zi ‹Bot›(BizetaFinanzen vuglarsi)Riz übefFeinheit F r a n t z i a zi Frankrecihn tua egiten ari Befestigung finko izond fix iz II frantziarziondFraplnzose /Frafite nzösinm/f ziondfrannzöfin(du) ssichfreskagar[da][du] rizi Erfrsichungffr(sich) eska(tuverfeinern )[da][du](scih)erfrsichefinkapen nI(scih)erqucikenfreskoziond(hozkriri)kühlIfrsich II Geldwesen II Ankläger(in) m/f adla izmBefestigung finka(tu) [du] sie festigen II festmachen II (& g gleich II sofort fits iz Halm fitsik ez fdakite horretaz dira.

Planteaargazkigintzan) fixieren finkatze iz Befestigung f finko izond w issen überhaupt darüber fitxaizizBeständigkeit Karteikarte f f fintasun iz Feinheit f II festfIInichts fix finkotasun II (jokoetan) Spielmarke fitxategi Kartei fegin flash iz rauschen firurika iz Feingefühl nizfir-fir [du] mendu berri ho(argazkigintzan) Blitzlicht n flexio iz ‹Hizk› Flexion f flora iz[da][du] kreisen fisik Kreisbewegung f firurika(tu) Pflanzenwelt f II (& bakteriei Flora fkflotagailu izPhysiker(in) ‹Tek› iz buruz) Physiiz ‹Fis› f fisikari m/f fisiko izond Schwi mmer mafoku Brennpunkt II iz (argi) körperlich II phy fitxa izmKarteikarte f II (jokoetburuz) Flora f nek ondorio nabarScheinwerfer m fondoflotagailu iz ‹Ekon› Fonds m fonetika iz ‹Hizk› iz ‹Tek› Schwimmer m foku iz ‹Fis› Brennpunkt m II Lautlehre f II Phonetik f fon Scheinwerfer m fondo iz ‹ etiko izond ‹Hizk› lautlich II phonetisch (argi) idazkera fonetiko menak izan ditu hiztegi Lautschrift f forma iz Form f formula iz ‹Mat/Kim› Formel f faza iz Blasiertheit fizfazati iz Sonderrecht n forradura iz Futterf nII Posse foru ‹Hist/Pol› be izond fedekidegenießend iz forupeko izlag ungläubig ‹Zuz› Sonderrechte fotografia gintzaren bilakaeran, geroz eta Glaubensgenosse/Glaubensgenossin m/f iz (argazkigintza) Fo tografie f fotokopia iz Fotokopie f federakuntza iz ‹Pol› n franko izond/adlag fotokopiagailu iz Fotokopiergerät Bundsehr m federal izond ‹Pol› ugariagoak baitira irakaskuntzan lanviel II (oso) frankotan adlagBundesoft frantses iz Franzose fedetsu izond sehr gläubig feltro iz / Französin m/f II (hizkuntza) das Französische Filz m femeninoiziz‹Bot› ‹Hizk›(Beta Femininum che frantses-arbi vulgaris)nRübe f F tresna gisa erabiltzeko argitaratzen ari diren feminismo iz Feminismus m r fenomeno iz ‹Fil› Erscheinung f II Phänomen n fereka iz Liebkosung f hiztegiak. fereka(tu) [du] lie bkosen II streicheln feria iz Jahrmarkt m II Rummel m Fernandoren egia iz Binsenwahrheit f ferra iz Hufeisen n II (Eisen)Beschlag m ferra(tu) [du] beschlagen ferratzaile iz Hufschmied m fetu iz ‹Biol› Fötus m fi dagaiKarteikart HIZTEGI MOTAK e f II (jokoetburuz) Flora f flotagailu iz ‹Tek› Schwi mmer m foku iz ‹Fis› Brennpunkt m II Hiztegia hitzak oso esanahi zabala du eta (argi) Sch einwerfer m f ondo iz ‹ horregatik mota askotako hiztegiak daude

HIZTEGIAK oinarrizko lan-tresnak

merkatuan. Alde batetik hiztegi orokorrak daude, hizkuntza komunitate jakin baten lexikomultzo osoa kontutan hartzen dutenak, eta bestetik hiztegia berezituak, hizkuntza komunitateko hizketa bereziren baten lexiko-multzoa kontutan hartzen dutenak.

Hiztegiko artikuluen edukiari begira, bi hiztegi mota bereiz daitezke: Hiztegi entziklopedikoak edo gauzen hiztegiak eta hiztegi linguistikoak edo hizkuntzaren hiztegiak.

Beste bereizkuntza bat ere kontutan hartu behar da hiztegiak sailkatzeko garaian: hizkun-

12

EUSKAL HIZTEGIA

Ibon Sarasola

EUSKARA-ALEMANA HIZTEGIA

Elkar

Elena Martinez Rubio Elkar

IRUDI BIDEZKO HIZTEGIA Elkar

IRUDI HIZTEGIA Ttarttalo

tza bakarrekoak, bikoak ala gehiagokoak izatea, alegia. Hiztegi elebakarrak definiziozko hiztegiak izan ohi dira. Hiztegi elebidunek eta eleaniztunek, berriz, definizioa eman beharrean, beste hizkuntzetako itzulpenezko parekidea ematen dute.

Euskara-Ingelesa hiztegi berria Hiztegi berri honen bidez, alor horretan dagoen aukera ugaritu eta hobetu nahi dute Elhuyar Fundazioko Hizkuntza Zerbitzuek eta Elkar argitaletxeak. Anitz eta sakonak dira azken urteotan euskarazko hiztegigintza elebidunean egin diren aurrerapenak, eta ezin genezakeen horietatik kanpo utzi euskara-ingeles hiztegien alorra.

Euskaldunok ingeleserako jauzia egiteko erdararen makulua behar ez izatea, ingeleserantz euskaratik eta euskararen bidez abiatzeko tresna bat izatea da hiztegi honen eginkizuna.

Hiztegi honek euskararen eta ingelesaren oinarrizko lexikoa jasotzea du helburu. Bi atal izango ditu: euskara-ingeles atala eta ingeles-euskara atala. Bi atalen artean 32.000 hiztegi-unitate, 55.000 adiera eta 2.000 adibide inguru izango ditu. Horrez gain, baita 20 orrialdeko eranskina ere. Hori guztia 870 orrialdetan bildua.

Hiztegi erabilgarria, argia, oharrez hornitua, erabiltzailearen beharrei erantzungo diena egitera bideratu dute egileek beren ahalegin guztia.

MUSIKA

IKASMATERIAL OSAGARRIAK EUSKARAZ

E

uskal Herrian ikasmaterialgintzan pauso sendoak eman dira azken urteotan. Euskal Herriko hezkuntza sektoreko profesionalei beren eguneroko hezkuntza jarduera planifikatzen, aurrera eramaten eta ebaluatzen lagunduko dieten kalitatezko euskarri didaktikoak eskaintzen dira gaur egun.

Zenbait argitaletxetan sortzen den materiala hezkuntzaren gaineko sentsibilitate askotarikoa duten sektoreko profesionalen artean egindako diseinu, esperimentazio eta kontraste prozesu luze eta iraunkorraren ondorioa da, eta hezkuntza sistema euskaldunari kalitatezko curriculuma garatzeko lagungarri izan dakion egina.

Oinarrizko materialaz gain (ikasliburuak, lan eta ariketa-koadernoak...), material osagarrien esparrua asko garatu da. Euskarazko ikasmate-

riala ekoizten duten argitaletxeek geroz eta material didaktiko gehiago argitaratzen dute, maila guztietarako eta euskarri desberdinetan.

Material osagarri batzuk betidanik erabili izan dira irakaskuntzan. Denontzat dira ezagunak mapak eta munduko bola, kontsultarako denok izan ditugu atlasak eskuartean eta hiztegiak eta entziklopediak ohikoak izan dira ikastetxe zein etxeetako apaletan.

Irakaskuntza modernizatuz joan den heinean, ikasliburuetako edukien osagarri diren material berriak sortu eta argitaratzeari ekin diote argitaletxe gehienek. Irakurketa, idazketa edota oinarrizko gaitasunak lantzeko koadernoak, kontsultako liburuak (gramatika, literatura antologiak...), horma-irudiak eta joko didaktikoak ikusi daitezke liburu dendetan salgai. Baina paperezko euskarrian ekoiztutako materialaz gain, euskarri elektronikoan argitaratutakoa geroz eta ugariagoa da: CDaudioak, CD-Romak, bideoak eta abar.

ATLAS HISTORIKOA – EUSKAL HERRIA MUNDUAN Elkar argitaletxea atlas historiko berri bat prestatzen ari da eta datorren urte hasierarako argitaratu nahi du.

ATLAS HISTORIKOA–EUSKAL HERRIA MUNDUAN izeneko material hau oinarrizko kontsulta-liburua izango da Lehen Hezkuntzako azkeneko zikloko eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako ikasleentzat, eta baita gainerako ororentzat ere.

Bost ataletan banatuta dago atlasa: Historiaurrea, Antzinaroa, Erdi Aroa, Aro Modernoa eta Aro Garaikidea. Horrez gain, gertaera kulturalen, geografikoen eta historikoen izen nagusienen aurkibidea erantsi zaio eta, azkenean, aurkibide zehatza. Gainerako atlasen neurrikoa izango da, 200 bat orrialdekoa eta azal gogorrekoa.

13

LIBURUAK

A la música también le gusta

el cine E

n las estanterías de música, bajo el epígrafe BSO, hay auténticas joyas de cine: las Bandas Sonoras Originales. CD-s con carteles de película en las portadas, que guardan en su interior música creada como complemento de las imágenes, se convierten en títulos discográficos por derecho propio.

En las películas de comienzos de siglo se recurría a autores clásicos como Beethoven, Chopin y Saint-Saens para ambientar secuencias e hilar escenas por medio de la música, pero poco a poco empezaron a surgir compositores profesionales, los primeros compositores de música para cine, provenientes en su mayoría de la música clásica. Uno de los pioneros en el oficio fue Max Steiner (26 nominaciones y 3 Oscar), creador de la música de cientos de películas como King-Kong, Lo que el viento se llevó o Casablanca. Entre los primeros creadores de bandas sonoras para cine figuran otros nombres como Korngold, Miklos Rozsa o Nino Rota.

DE LA PANTALLA AL DISCO La incursión de nuevos creadores con estilos musicales más diversos como Henry Mancini, el padre de La Pantera Rosa y autor de la banda sonora de Desayuno con diamantes,

14

harán que los temas musicales de las películas pasen a ser cada vez más populares. Los bandas musicales de las películas se empiezan a editar en disco y comercializar con éxito. Algunas melodías cinematográficas son conocidas más allá de las películas: la música de Memorias de Africa de John Barry es fácilmente identificable, al igual que la de Doctor Zhivago de Maurice Jarre o las músicas para Westerns de Ennio Morricone, por citar algunos ejemplos.

En los años ochenta, a la música orquestal se le suma la utilización de sintetizadores en la creación de música para cine. De esta época son Carros de Fuego de Vangelis, El Piano de Michael Nyman y El Pequeño Buda de Ryuichi Sakamoto. A partir de la década de los noventa se comienzan a introducir en las producciones cinematográficas, temas y composiciones de diferentes autores además de la música creada específicamente para el film, y las ventas de bandas sonoras ascienden al nivel de los mejores éxitos musicales: Guardaespaldas, Dirty Dancing, Forrest Gump, Braveheart, Titanic, Fiebre del sabado noche, Grease…

Artistas como Celine Dion o Whitney Houston saltan a la fama gracias a la inclusión de sus temas en películas de éxito.

Los CDs de bandas sonoras tienen ya un fin comercial por sí mismos, se invierte en su promoción y se hace seguimiento de los autores.

LIBURUAK

Los chicos del coro y Amelie figuran entre las bandas sonoras de más éxito de los últimos años.

LAS BANDAS DE LA PEQUEÑA PANTALLA Las series televisivas son también un importante medio de promoción para artistas musicales, como lo fue para Vonda Shepard Ally McBeal. Tras el éxito de la serie de televisión americana llegaron a las estanterías de música de las tiendas títulos como Smallville, Anatomía de Grey, High school musical o Rebelde; son series de moda, todos ellas muy populares y solicitados por el público aficionado a este tipo de series y a la música.

BSO DE ORIGEN VASCO En la producción de cine estatal se crean bandas sonoras de calidad, gracias en gran parte a la labor de compositores vascos. Alberto Iglesias, creador donostiarra poseedor de siete premios Goya y Premio Nacional de

Cinematografía, es el responsable de la música original de títulos tan conocidos como Todo sobre mi madre, Los amantes del Círculo Polar o Vacas, entre otras muchas. Las películas Los Borgia, Yoyes y Karramarro uhartea deben su banda sonora al prolífico creador zarauztarra Angel Illarramendi. El que fuera miembro del grupo Hertzainak, Bingen Mendizabal, es el compositor de La madre muerta y Alas de mariposa, y de otras cintas más recientes como Visionarios y Viaje de Carol. Creación del compositor de origen francés y afincado en Donostia Pascal Gaigne son las músicas de Azul oscuro casi negro y de Silencio Roto.

EUTSI! De Bingen Mendizabal es la banda sonora de la película Eutsi. El álbum musical comercializado y compuesto en torno a la película no reproduce exactamente la banda sonora de la película. Recoje tres temas que se pueden escuchar en la película, entre ellos, el tema central escrito por Gose específicamente para el largometraje y doce canciones más de la década de los 80 que hacen referencia a la problemática tratada en la película. El resto de los temas pertenecen a los siguientes autores: Kortatu, La Polla Records, Barricada, Mikel Laboa, Hertzainak, Zarama, Delirium Tremens, Baldin Bada, Jotakie, Itoiz, Ruper Ordorika y Potato.

15

LITERATURA

KONPLIZEAK

Zer dator Konplizeak diskoan?

Abenduak 29 ezagutzen duenak baditu hainbat pista. Instrumentazio aldetik-eta berdintsu jarraitu dut. Formato intimistan oso gustura nengoen baina nahi nuen gehiago biluztu eta horretarako Angel Unzuren laguntza izan dut, aurrekoan bezala, eta Mireia Ozerinjauregirena ahotsetan.

Noren konplizitateaz ari zara?

Gure aita zena da konplize hori. Lan honen hastapenetan, nik uste prozesu guztian hor egon dela aitaren heriotza. Hortik titulua eta abiapuntua. Konplizeak ginen pilotan eta mila kontuetan, konfidantza ikaragarria genuen, azkeneko urteetan are konfidantza handiagoa.

Orduan bat-batean joaten zaizu eta galdetzen diozu zure buruari partida honek horrela funtzionatzen ote duen. Hortik konplizeak.

Sentiberatasunez beteriko diskoa da, beraz?

Uste dut emozioz beteriko diskoa dela, kolorez beteriko diskoa, argitsua. Konposaketetan oso gustura geratu naiz. Interes handia nuen orain arteko diskorik hoberena izan zedin.

Euskal Herrira itzultzen nintzen disko honekin, aitarena ere hor dago...

Dukende eta Martirioren kolaborazioak ditu diskoak.

Martiriok Ertz maiteak kantuan parte hartuko du. Elkarrizketa antzera egin dugu, nik euskaraz eta berak erdaraz abestuz. Dukendek, berak ere galdutako aitari kantatzen dio gauzatxo bat eta nire aitaren kantuaren hasieran sartuko da.

Musika zaleek oso gogoko izango dute.

I. Irazu, X. Lete, A. Erro, Sarrionandia, L. Bilbao, I. Mujika eta Covadonga de Silva dira letragileak. Letren bila irakurtzen duzu, edo letrak bidera ateratzen zaizkizu?

Edozer irakurtzen duzula, beti duzu zerbait piztuta, erne zaude. Baina beti ez da berdin.

IĂąaki Irazurekin, adibidez, berak ez du publikatzen, baina bai idatzi; bere idatziak begiratu eta beti izaten du nire erregistroan sartzen den zerbait. Beste batzuetan poesia irakurtzen ari naizela topatzen dut gogoko testua.

Zertaz ari zara “nire erregistroa� esatean?

Esateko modua, tonua, axola zait, esandakoa bezain beste. Hitzen musikalidadea ere bilatzen dut. Askotan modu inkonsziente batean egiten dut, nahiz eta joan ez ezaugarri zehatz batzuen bila, testu ederra topatu egiten dut, testuarekin kantua egin nahi dudala ikusten dut.

Jabier Muguruza etxera itzuli da emozioz beteriko diskoa besapean

16

Lehenengo hiru diskoak Elkar disketxean atera zenituen; tartean beste hiru zigilu ezagutu eta buelta Elkarrera. Etxera itzuli zara?

Bai, etxera itzuli naiz. Nire momentuan apustu bat egin nuen, arriskatu egin nuen eta ondo egin nuela uste dut: estatuan lortutakoa agian bazegoen estatutik kanpo ere lortzea eta saiakera hori egin nuen. Lau urte pasa dira, ikusi dut emaitzak ez direla nik uste bezalakoak. Oso zaila da folk-etik kanpo, song-writer etiketa horretan, euskaraz egiten duen tipo bat nazioarte mailan, adibidez Italian egotea, musika dendetan.

Iruditu zait badela ordua etxera etorri eta hemen indarra jartzeko.

Disko honetan ere gehiena euskaraz baina kanturen bat erdaraz sartu duzu. Zein da hizkuntza hautuaren arrazoia?

Gaztelania zergatik argi dago: nire ama hizkuntza da, asko irakurtzen dut gazteleraz, harreman asko ditut gaztelaniaz, maite dut.

Eta gainerakoak zergatik? Katalanez kantatu nuenean katalandarrei egindako keinu bat izan zen. Katalandarrek egindako harrerarekin hunkituta nago. Gailegoz zergatik? Padronen testu bat ikusi nuen eta liluratuta geratu nintzen...

Hizkuntzen kontu hori oso natural egiten dut.

Euskaraz ere, ni hemen oso sartuta nago batez ere euskaraz sortzen duen kultur giro batean.

Azken finean, giro batean bizi naiz eta horko produktua naiz. Euskaraz egin naiz kantari.

Nola entzuten du jendeak zure musika?

Teknologia berrien mesede bat jarraitzaileekin lortzen den harremana da. Mezu asko jasotzen dira eta horrela jakin dut jendeak entzuten duela nire musika ia edozertarako... Baina badakit ia seguru non ez duten entzuten. Gaur egun gure herrietako tabernetan ez da euskal musikarik entzuten, eta hor bozgoragailu garrantzitsua galdu dugu. Kezkagarria iruditzen zait.

MUSIKA

¿Cómo es Esperantzara kondenatua?

Son once canciones, una de ellas en castellano, y la temática la de siempre: el amor, el tiempo, y ante todo el hoy y el aquí, el momento.

Es un disco hecho en el estudio, en el que prima sobre todo la creatividad. Las canciones iban muy abiertas y la decisión fue dejarnos llevar por el momento.

Este concepto nos ha obligado a estar un mes muy concentrados en el trabajo. Ha sido una experiencia muy vital. Hemos conseguido un ambiente muy sólido y positivo. ¿Musicalmente sigue en la línea 0-tik?

Este disco es mucho más compacto, mucho más Gari que el anterior; es más hiriente, el otro era más tendencia pop. Creo que éste es el que más color tiene, donde más fuerza creativa hay.

Has contado con la colaboración de Fran Iturbe.

Si, nos hemos vuelto a juntar después de cuatro años. Creo que hacemos un buen dúo y ha sido fundamental para llevar la sonoridad y los temas a un terreno más propio.

Pareces cantar muy tranquilo en este disco.

En las sucesivas maquetas que he ido grabando he intentado aportar otro tipo de colores. He ido transformando las canciones y adecuando cada canción a un tono mucho más expresivo. Los registros son menos graves. En la mayoría utilizamos tonos más altos, donde tengo una mayor expresividad.

GARI

“CREO QUE ESTE DISCO HA NACIDO CON ESTRELLA” Además, tanto Fran Iturbe como Jean Phocas me han ido apuntalando en esa dirección, me han corregido y dado seguridad.

Algunas letras, aunque escritas por terceros (Jon Benito, Jon Maia, Jose Luis Padrón y Roberto Moso), parecen autobiográficas.

Algunos de los autores de las letras son grandes amigos míos. Las canciones del disco empezaron a crearse en primavera del año pasado y hemos tenido mucho tiempo para pasear y charlar. Hay situaciones que hemos vivido desde perspectivas diferentes pero con un mismo sentimiento, lo que hace que el entendimiento sea fácil. No son letras a la carta, pero son fruto de esas relaciones. De ahí que el material parezca más autobiográfico.

La foto de la portada del disco es de Alberto García-Alix. Otro colaborador de lujo.

Creo que este disco ha nacido con estrella.

Alberto García-Alix es un fotógrafo que siempre me ha gustado, es un fuera de serie.

Conseguí relacionarme con él, hubo mucho feeling, tenemos mucho en común. Los dos veníamos de vivencias similares. Y empezamos

a trabajar juntos. Coincidió que tenía una exposición en la que la temática central era la esperanza. La foto de la portada se llama “Ni un pelo en la cabeza”, y me la ha dejado para la portada lo cual es un gran privilegio.

También han participado en el disco Ivan Ferreiro e Ines Osinaga.

Contaba con Ivan Ferreiro para una colaboración concreta que luego ha sido mucho más importante. He tenido suerte. Participa en dos temas: Esperantzara kondenatua y Zein ote naiz ni zu gabe. También está Ines Osinaga de Gose, que me encanta cómo canta.

17

HAUR LITERATURA NOBEDADEAK EUSKARAZKO LITERATURA GUZTIA! +3 urte

+3 urte MARIPOSA MARIPOSA

TREN SORGINDUA

Petr Horácek Kokinos

Peter Elliott Ttarttalo

Ringo, Txairo eta Napoleon barraketara doaz tren sorginduan ibiltzeko asmoz. Bat-batean trenari motorra lehertu egiten zaio. Zer egingo dute gure lagunek?

Lucy encuentra una preciosa mariposa que de pronto desaparece. Mientras la busca, se cruza con un gusano rosa, un escarabajo verde y un caracol naranja.

+5 urte

+5 urte LIERNI ETA MORROKOA

GOSE HANDIKO BELDARRA

Xabier Mendiguren Elkar

Liernik ez zuen ohera joan nahi. Aspertuta zegoen betiko leloarekin: “Txikiak lotara”. “kaka zaharra!”, pentsatzen zuen bere artean, “logura badute, joan daitezela beraiek”.

+3 urte

KAMILE ESKOLAN DA BERRIRO

N. Delvaux - A. de Petigny Ttarttalo

+6 urte KAMILE AITA ETA AMA EZ DAUDE HASERRE

Kamileren ipuin berri hauetan, bere aita eta ama ez daudela haserre kontatzen digute eta gainera, eskolako kontuak ere agertzen dira. Kamileren istorio berriak irakurtzeko aukera paregabea.

18

Eric Carle Kalandraka

Ilargi beteko gauean, hosto gainean... arrautzatxo bat. Igande goizean, eguzkia bero jotzen hasi zenean, Karrask! Beldar txikiko bat sortu zen arrautzatik.

+6 urte TXIKIMUNDI Batzuen artean Elkar

Poemez eta ipuiez dago osatuta batez ere.

Azkeneko orrialdeetan igarkizun batzuk ere sartu dira.

¡ME COMO ESA COMA! J.A. Millán Serres

Cambiar de posición una sola coma puede tener consecuencias. En este libro niños y profesores encontrarán diversas situaciones en las que la coma determina la acción de los personajes.

HAUR LITERATURA NOBEDADEAK

+6 urte

+6 urte

PIRRITX ETA PORROTX AGUR PAKITO Mitxel Murua Elkar Pirritxek eta Porrotxek Pakito izurdea ezagutu dute. Bere lagun batek aurkeztu die, Kintxo Barriletek. Kintxo Nikaraguakoa da.

Amarekin etorri da Euskal Herrira, bere herrian pobrezia handia dagoelako.

+8 urte

PIRRITX ETA PORROTX TIDERREKIN TEA HARTZEN

Pirritxek eta Porrotxek badute lagun bat Tider izena duena. Tiderrek ama euskalduna du, eta aita sahararra. Horregatik, Tiderren ametsa Saharako basamortua ezagutzea da, aita hangoa delako.

+8 urte

Derek Landy SM

+10 urte

PIRATA ZAHARRA

MUXUAK

I. & D. Schubert Ttarttalo

Roep & Ten Cate Ttarttalo

Mitxel Murua Elkar

SKULDUGGERY PLEASANT

Skulduggery Pleasant nos cuenta la historia de Stephanie, una chica de 12 años que, de la noche a la mañana, verá cómo cambia su vida.

+6 urte

Erramun pirata zaharra Paul mutikoaren lagun egingo da. Abentura politak kontatuko dizkio pirata zaharrak mutikoari.

+8 urte

CAMINOS SIN NOMBRE

TXERRIKUME PIRATA

Anna Castagnoli OQO

Cornelia Funke Elkar

Un gorrión en un campo nevado desierto, una tortuga que camina lentamente en el jardín, una araña que lanza su primer hilo de plata...

+10 urte

Itsaso zabalean zihoazela, Jule txerrikumea marruka hasi zen, itsas kiribilean marrazo batek hozka egin balio bezala.

Oheratzeko garaia iritsi da. Lo hartu aurretik, Lisak muxu bat eskatzen dio aitari. “Jakina. Nolako muxua nahi duzu?”

+8 urte

NASRUDIN Odile Weulersse Ibaizabal

Nasrudinek arazo bat dauka: egiten duena egiten duela, jendeak burla egiten dio. Nori egin behar dio jaramon? Bisir handiari? Erreka bazterreko andreei?

gazteak LAS AVENTURAS DE SEBASTIAN DARKE

TXORIMALO KUTUNA

ARCANUS-MADDOX DESCUBRE EL CAMINO

Xosé Neira Elkar

Care Santos Destino

Piku-arbola batean txorimalo bat jarri zuen osaba Erramunek. Txorimalo hura, ordea, zozoekin eta beste animalia batzuekin hizketan hasi zen.

Maddox sobrevivió al terrible incendio que mató a sus padres. Ahora, 9 años después, acaba de descubrir que las estrellas le hablan y pueden guiar sus pasos.

Philip Caveney Alfaguara

Aunque a Sebastian Darke no le sale bien ningún chiste, él quiere ganarse la vida como bufón, igual que hizo su padre, y se dirige a la Corte para conseguirlo. Una mezcla genial de lo mejor de “La princesa prometida” y lo mejor de “Shrek”. Fantasía, humor y personajes muy amables y cercanos.

19

LITERATURA NOBEDADEAK

iritzia

MIRA SI YO TE QUERRÉ Luis Leante Alfaguara

¿Puede la vieja fotografía de un lejano y primer amor, casi treinta años después, hacer que una mujer se aventure en su búsqueda? Sí. Montse Cambra necesita respuestas de aquel verano del 74.

Respuestas que la llevarán al Sahara, a conocer la realidad de un pueblo olvidado que lucha por su dignidad y su territorio.

La experiencia vital que transforma a nuestros protagonistas nos introduce con un tremendo interés y cercanía en la vida de los campamentos de refugiados saharauis, pero también nos ofrece una pincelada de la Historia del Sahara Occidental ocupado por España hasta 1975.

Tragedias personales y luchas colectivas, la novela nos atrapa desde el primer momento; planteada con un juego literario que requiere del lector una implicación inteligente y emotiva.

“Mira si yo te querré”, es un magnÍfico trabajo literario, y como tal hay que leerlo, pero nos brinda la oportunidad de conocer la dura realidad del pueblo Saharaui.

Mertxe Lozano dendaria

UN PEQUEÑO INCONVENIENTE

PURA ANARQUÍA

Mark Haddon Alfaguara

Woody Allen Tusquets editores

El autor vuelve a demostrar su sensibilidad y humor para el retrato de personajes inolvidables con esta tragicómica historia de conflictos domésticos y filiales en la que resulta imposible reconocerse. Una brillante combinación de humor y drama.

20

Veinticinco años después de su último libro de relatos, Woody Allen vuelve a hacernos reir con sus historias: desde la policía hasta los gourmets, pasando por Mickey Mouse, los detectives privados o las guarderías, nada escapa a las ácidas burlas de Woody Allen.

EL TALENTO DE LOS DEMÁS

EL CANTO DE LOS GRILLOS

Alberto Olmos Lengua de Trapo

Edorta Jiménez Ttarttalo

“El talento de los demás” explora vidas fascinantes, situaciones anómalas, competiciones fabulosas. La realidad tratada desde una perspectiva inédita: detrás de cada persona, una posibilidad, un deslumbramiento. Nadie es lo que quería ser, pero los triunfadores tampoco sabían lo que querían ser. Esta novela nos lleva de la mano al centro de un conflicto moral.

LA CARRETERA Cormac McCarthy Mondadori

Inquietante y lúcida, la última novela del gran Cormac McCarthy tiene como escenario un terreno baldío, un páramo carbonizado que es lo único que queda de lo que alguna vez fue Norteamérica. Una demoledora fábula sobre el futuro del ser humano, destinada a convertirse en la obra maestra del autor.

Uriarte, agente de los servicios de seguridad a las órdenes del gobierno del lehendakari Agirre, es el narrador de la novela; la trama que subyace se irá despejando al hilo de las conversaciones que mantiene Uriarte con un jóven y anónimo visitante.

Edorta Jiménez ha conseguido entrelazar de manera magistral la ficción y la historia en esta novela.

LA ELEGANCIA DEL ERIZO Muriel Barbery Seix Barral

“La elegancia del erizo” es una novela optimista, un pequeño tesoro que nos revela como sobrevivir gracias a la amistad, el amor y el arte. Mientras pasamos páginas con una sonrisa, las voces de Renée y Paloma tejen, con un lenguaje melodioso, un cautivador himno a la vida.

125 AGOSTOS EN LA HISTORIA DE SAN SEBASTIÁN

MANUAL DEL PERFECTO TERRORISTA

Javier Sada Txertoa

Mathias Enard Belacqva

Este libro es un viaje a través de la prensa local, desde 1875 hasta el año 2000, intentando llevar al lector el ambiente vivido en San Sebastián durante el mes de agosto de dicho periodo.

Un magnífico pequeño libro en formas de cuento voltairiano, ilustrado con bellos dibujos, que narra con mucho humor, virtuosidad y una ironía mordaz la educación de un discípulo de la mano de un maestro terrorista.

LITERATURA NOBEDADEAK EUSKARAZKO LITERATURA GUZTIA!

GAUEKO GEZURRAK Gesualdo Bufalino Alberdania - Elkar

Lau gizon, kartzela batean preso, erregearen kontrako talde iraultzaile bateko partaide izateagatik: baroia, olerkaria, soldadua eta ikaslea. Heriotza-zigorra dute laurek zain, eta sententzia bete aurreko gauean, solasean dabiltza, istorio bana kontatzen dute.

ZU BEZAIN AHUL Karmele Jaio Elkar

Ipuingintzara itzuli da Karmele Jaio, eleberrietan ere bere trebezia erakutsi ondoren.

Hamabost istorio dakarzkigu orain, kontakizun zuzen eta iradokorren bitartez, pertsonaren ahulguneak nabarmenduz, bizitzan oro har eta bereziki amodioan.

iritzia

BALENTXI HAMALAUGARREN APOSTOLUA Jexuxmari Zalakain Txalaparta

Hausnarketarako

Liburu honen egilearen arabera, zalantzarik gabe hamalaugarren apostolua Balentxi da, euskal apaiz matxinoa: behartsuen hurkoa, preso guztien anaia, eliza ofizialaren zigorra, drogak jotakoen defendatzailea, zapaltzaileen etsaia...

VOLKSGEIST HERRI GOGOA Joxe Azurmendi Elkar

PENSAR Vergílio Ferreira Acantilado

Herri-gogoa edo izpiritu nazionala sarritan aipatzen da eztabaida intelektualean, abertzaleei beren kontzeptu erromantiko eta zaharkituak leporatzeko maizenik eta arinkeriaz beti; Azurmendik ideia hauen historia zehaztu eta taxutu du.

Erantzunez baino, galderaz beteta dago “Pensar” liburua eta irakurtzearekin batera, irakurlearen pentsamenduaren mugak zabaltzen ditu.

Vergilio Ferreira (Melo,1916-Lisboa,1996) idazle portugaldarrak bizitzaz, gizakiak munduan duen lekuaz, arteaz eta beste hainbat gaietaz egiten dituen hausnarketak eta pentsamendu sakonak jasotzen ditu Acantilado argitaletxeak kaleratu duen obra honek. Ferreiraren ia zazpiehun pentsamendu ezberdinez osatua dago, euren artean autonomoak direnak. Ondorioz, zatika irakurri daitekeen liburua da, edo, hobe esanda, zatika hobeto irakurtzen den liburua da, hausnarketa bakoitza denboraz digeritu ahal izateko. Gaur pasarte bat eta bihar beste bat irakurtzekoa da, eta bata eta bestearen artean, beste liburu batean murgildu daiteke irakurlea, ez baitu haririk galduko. Bizitza oso batean batutako pentsamenduak hizkera argi, soil eta zehatzarekin plazaratzen ditu Ferreirak, eta geure burutik noizbait pasatu den ideia abstraktu hori gorpuztearekin batera, inoiz burutik pasatu ez zaizkigun beste hainbat hausnarketa harrigarri egiten ditu. Altxor bat hausnarketarako.

Karmele Jaio idazlea

GAINBEHERA DATOR DENA

Gizon indartsu eta borrokalari saiatua da Okonkwo, bere usteetan sendo eta kopeta gora dabilena, Umofiako herrizkako gizonik errespetatuenetako, baina Umofiako bizimodua aldatzera doa, ordea.

Afrikako literaturaren abiaburu eta maisulana da Acheberen “Gainbera dator dena”, kontinente oso baten erreferentzia bihurtzeaz gainera mundu osoari kolonialismoaren mekanismo eta ondorio zitalak ulertzen laguntzen digun eleberri bikaina.

Chinua Achebe Alberdania - Elkar

PICASSOREN ZALDIA Asier Serrano Elkar

Asier Serrano kantari eta poetak bere bigarren olerki-liburua kaleratu du, estilo indartsu, hizkera sendo eta eduki probokatzaileekin; amodioaren eta borrokaren hiztegiak nahastuz, aspaldiko maite batengana itzultzen da poeta, lehengo sinesmen eta ekintzei ikuspegi eszeptiko eta sarri ziniko batez begiratuz.

MOZORROAREN XARMA

ESKUETAN MAPAK

Axel Luzarraga Erein

Asier Serrano Txalaparta

Zigor ez da ohiko euskalduna, inondik inora. Bere belaunaldikoak parrandan eta lagunartean dabiltzan bitartean, berak bere mundu txiki, pribatu eta ezkutua du, bere logelaren lau hormen artean. Pantailek, teklatuek eta prozesagailuek osatzen dute bere koadrila, bere unibertso txikia.

“Roka ero puta aitaren eskopetarekin bere buruari tiroa eman zionean hasi zen dena”.

Hitz horiexekin ekiten dio egileak liburu honen korapiloari, izan ere, liburuaren protagonista nagusi den Aitorren eskuetako mapetan markatuta geratuko den gertakizuna da Roka lagunaren suizidioa.

21

MUSIKA NOBEDADEAK

iritzia

LA RADIOLINA RELEASE THE STARS Rufus Wainwright Universal

Tiene todos los ingredientes para convertirse en una de las grandes figuras del pop mundial.

Multiinstrumentista, cantante y magnífico compositor, este hombre nacido en New York pero criado en Canadá procede de una familia de gran tradición musical. Sus padres y su hermana también son cantantes. “Release the stars” es su quinto disco, un trabajo con el que vuelve a ofrecer una dosis de pop sofisticado a veces incluso un tanto desmedido por la grandiosidad que aplica a muchas de sus canciones. Con una voz armoniosa casi siempre arropada por unos arreglos enfáticos, donde las cuerdas y los vientos subrayan ese carácter de cierto barroquismo ya habitual en la discografía del cantante, el disco invita a ser degustado en pequeñas dosis y así disfrutar de canciones maravillosas como “Going to a town” o “Leaving for Paris nº 2”.

Divertido, emocionante y también recargado Rufus nos ofrece en el disco tan sólo una pequeña parte de su capacidad que adquiere su dimensión total en directo donde se muestra habitualmente sobresaliente. Lo podremos comprobar el próximo mes de Noviembre en Donostia.

Manu Chao K-Industria En este álbum se nos muestra 21 cortes donde encontraremos todas las herencias musicales de Manu, Rock, Flamenco, Reggae, sonidos latinoamericanos, fundiéndolos todos como sólo él sabe hacer. Escrito, compuesto y producido por él mismo, le ha ayudado en las mezclas Mario Caldato.

2 FACES Wagon Cookin Pias Este disco sorprende por su personal mezcla de estilos, tomando la electrónica como punto de emcuentro. En el CD1 desarrollan su clásico sonido electro-jazz-soul, y en el CD2 se cita una amplia variedad de tendencias de la música de baile contemporánea.

LOS CUENTOS EN LA RADIO Carmen Vázquez Vigo/Actores de RTVE RNE Grabaciones de cuentos infantiles, interpretadas por un excelente e inolvidable cuadro de actores.

Seis relatos seleccionados con un criterio inmejorable que constituyen un magnífico regalo para los oyentes, pequeños y mayores.

VISTO LO VISTO Muchachito Bombo Infierno K-Industria Vuelve Muchachito con un bombazo llamado “Visto lo visto”, con su propio sello bautizado como el Orfanato Eléctrico, un nuevo disco muy esperado, con trece canciones frescas con mucha rumba-funk, mucho swing y mucho rock’n’roll.

Forki musika aditua

LIVE IN BOSTON The Doors W.E.A.

LIFELINE Ben Harper & The Innocent Criminals Emi-Hispavox El décimo trabajo de Ben Harper es un disco de canciones puras, desnudas, sin artificios ni aditivos. Un disco sincero y honesto de principio a fin.

22

“Live in Boston” es un triple CD que recoge el concierto que el grupo de Jim Morrison ofreció en Boston el 10 de abril de 1970. El disco contiene más de tres horas de música y todos clásicos del grupo, además de una versión de Elvis Presley y notas de miembros vivos de The Doors.

TEN FEET HIGH Andrea Corr W.E.A. Primer álbum en solitario de Andrea Corr tras el disco Home publicado por The Corrs en 2005. El nuevo disco suena bien diferente al anterior; Andrea Corr se presenta renovada.

MUSIKA NOBEDADEAK

EUSKAL MUSIKA GUZTIA!

iritzia

IZENBURURIK GABEKO ISTORIOAK

GAZTEA, THE SINGLES Batzuen artean Oihuka Amaia Montero eta Mikel Erentxun kantari ezagunek elkarrekin grabatu dute “Lau teilatu” euskal kanta klasikoa. Abesti hori, disko honetan jasota dago eta, bertan, Euskadi Gazteak azken urteetan ezagun egindako euskal arrakastak topatuko ditugu. Euskarazko pop-rockeko talderik garrantzitsuenen hemezortzi kanta bildu dira: Berri Txarrak, Gari, Kauta, Ken Zazpi, Kerobia eta Fermin Muguruzaren kantak besteak beste.

Laia Baga Biga Laiaren lehendabiziko diskoaren aurrean gaude.

Gaztea den taldea izanik ere, disko heldua eta esperientzia handiz egina dagoela agerian agertzen da. Melodia eta indarraren arteko oreka perfektua bilatu nahi izan dute disko honetan, eta lortu dutela esan genezake.

MUSIQUES ET PROMENADES EN PAYS BASQUE

IGARAN GAIAK Lantz Hirusta Records

Batzuen artean Elkar Iparraldeko mendi ibilaldirik gozo eta ikusgarrienak musika bilakaturik. Iparraldeko toponimiez izendatutako kanten bilduma, abestien izenburuek adierazten duten inguruan ibilaldi samur bat proposatuz.

Lantz taldeak bere lan berriaren bidez, elementu akustiko eta elektronikoak nahasturik garaikidea eta tradizionala izaterik badagoela adierazten digu.

Mikel Errazkin izan dute ekoizle.

XABIER LETE Xabier Lete Elkar

Disko bati buruz kritika egin behar dugunean badirudi zaharrak ez duela saltzen. Baina saldu beharko luke. Ona balitz. Kasu honetan bezala. Nire uste xumean “kapela” kanta ezin dena ez da kantu. Beste zerbait agian.. Edukia ez duenak ez luke iraupenik merezi. Beraz, gaztaroan maite izan genuen doinu horrek oraino balio digula jasotzen badugu eta kaleetan zehar ozenki kantatzen badugu eta hitzek oraino hunkitzen gaituen ziurtapenera eramaten bagaitu, orduan “badakigu” klasiko batetaz ari garela. Hori gertatzen zait Xabier Leten kantuekin. Ez dugu hemen deskubrituko Brassensen influentzia, musika frantsesaren xarmaren ezaguera zabala eta horrekin batera gure bertsolarien jatorrizko joera ukaezina. “ni naiz” “Nafarroa, arragoa” “sinisten dut” “Altzateko jaun” “izotz ondoko eguzki” “giza aberea” “sehaska kanta” eta beste hain besteko enjundiadun KANTUAK konpilatzen duen diskoari buruz hori eta mila gauza gehiago esan liteke baina niri, zehaztasun horiek guztiak baino gehiago da, entzute bakoitzean asaldatzen nauen sentimendua.

Erosi eta zureganatu. Ezagutzen ez duenak deskubri!

Eta ezagunak, GOZA!!

XABIER LETE Elkar klasik.

Amaia Zubiria abeslaria

BIDAIA Duo Mojo Promo ASKATASUNEN IBAIA Maialen Agorila “Askatasunen ibaia”, blues, folk eta jazz aireko hamabi kantu elkartzen dituen bigarren diskoa du bakarlari gisa, lehena baino pertsonalagoa.

Bikotekideak berak ekoitzitako “Duo” disko berri honetan, bere ibilaldia segitzen du beste musika kulturak bisitatuz. Kantuak eta zati instrumentalak aldizkatzen dira, gehienak jatorrizko sorkuntzak izanki.

BIZITZAREN HELMUGAN Arbaso Babel Musik Talde honen musikak rock oinarriak ditu abiapuntu, metal joerak dituzte gustuko baina tartean ikutu epikoa ere ematen diete kantuei.

23