Τελικη εργασια 2

Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του.

Σχολικό έτος 2014 Β΄ Τετράμηνο ΓΕΛ Πεύκων Μια εργασία των μαθητριών: Παρχαρίδου Δέσποινα Σαββίδου Χριστίνα Σκαρλέτη Κωνσταντίνα Τεξακαλίδου Κυριακή

Υπεύθυνη καθηγήτρια : Τσαούση Ελισάβετ

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Περιεχόμενα Περίληψη..........................................................................................σελ-3Κεφάλαιο1 Εισαγωγή............................................................................................σελ-4Κεφάλαιο 2 Βιβλιογραφική ανασκόπηση : 2.1 Ορισμός ψυχολογίας-Αθλητικής ψυχολογίας .............................σελ-62.2 Ψυχολογικές τεχνικές βελτίωσης της απόδοσης του αθλητή......σελ-62.3 Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια του αγώνα.........σελ-92.4 Ο παράγοντας ταλέντο...............................................................σελ-10Κεφάλαιο 3 Θεωρητικό υπόβαθρο.......................................................................σελ-14Κεφάλαιο 4 Μεθοδολογία....................................................................................σελ-15Κεφάλαιο 5 Ανάλυση των στοιχείων...................................................................σελ-16Κεφάλαιο 6 Συμπεράσματα και προτάσεις..........................................................σελ-27Βιβλιογραφία..................................................................................σελ-31Παράρτημα.....................................................................................σελ-33-

2

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Περίληψη Η παρούσα εργασία είναι αποτέλεσμα τετράμηνης έρευνας που πραγματοποιήθηκε από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Μάιο του 2014 στο ΓΕΛ Πεύκων με αφορμή την εφαρμογή του προγράμματος της ερευνητικής εργασίας. Κύριος στόχος της ήταν η μελέτη των συναισθημάτων που βιώνει ο αθλητής και επηρεάζουν την απόδοσή του.Για την εκπόνηση της εργασίας χρησιμοποιήθηκαν οι μέθοδοι της επί τόπου παρατήρησης, βιβλιογραφικής ανασκόπησης καθώς και του ερωτηματολογίου. Τα ερωτηματολόγια μοιράστηκαν σε πενήντα δυο (52) εφήβους Α΄ και Β΄ τάξης του Λυκείου εκ των οποίων δεκαοχτώ (18) αγόρια και τριάντα τέσσερα (34) κορίτσια. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας τα συναισθήματα του αθλητή κατά τη διάρκεια του αγώνα κινούνται σε τέσσερα επίπεδα : τον πανικό, την αλαζονεία, την απάθεια, το άγχος και την αυτοπεποίθηση. Ξεχωριστή κατάσταση είναι η ψυχολογική ροή. Παράλληλα η απόδοση του εφήβου αθλητή επηρεάζεται από τον συνδυασμό εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων, ενώ τα αρνητικά συναισθήματα ασκούν και αυτά σημαντική επίδραση στην ψυχολογία του και αλυσιδωτά στην απόδοσή του. Ο φόβος της αποτυχίας και αυτοαπογοήτευση είναι κύριες αιτίες της δημιουργίας άγχους στους έφηβους αθλητές. Επιπλέον παράγοντας που μπορεί να επιδεινώσει την ψυχολογία του αθλητή είναι η απουσία ταλέντου που όμως δεν είναι απαγορευτική για την πρόοδό του. Από την άλλη πλευρά, η ύπαρξη ταλέντου λειτουργεί ενισχυτικά για την ψυχολογία του εφήβου.

3

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή

Σ

τόχος αυτής της εργασίας είναι να μελετηθούν ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τη συναισθηματική κατάσταση του εφήβου κατά τη διάρκεια είτε της φυσικής άσκησης είτε στα πλαίσια του αθλητικού αγώνα. Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί σε αυτό το σημείο η έννοια του αγώνα στην παρούσα έρευνα, καθώς δεν αναφέρεται στον πρωταθλητισμό , αλλά στους αγώνες που συμμετέχουν οι έφηβοι και διεξάγονται είτε στο μάθημα της γυμναστικής είτε στα πλαίσια κάποιας αθλητικής ομάδας στην οποία συμμετέχουν ως εξωσχολική δραστηριότητα. Επιπλέον να μελετηθεί περισσότερο ένας από τους παράγοντες που κατά την ερευνητική υπόθεση επηρεάζει τη συναισθηματική κατάσταση του εφήβου αθλητή , δηλαδή ο ρόλος που διαδραματίζει το ταλέντο τόσο στην ψυχολογία του όσο και στις δυνατότητες εξελικτικής πορείας. Αν δηλαδή η απουσία του ταλέντου είναι απαγορευτική για την πρόοδό του στον τομέα της άθλησης. Αφορμή για το πρώτο ερευνητικό ερώτημα αυτής της εργασίας αποτέλεσε η συζήτηση που πραγματοποιήθηκε σε κύκλο στην τάξη , κατά την οποία οι μαθητές αντάλλαξαν απόψεις γύρω από τις αθλητικές τους εμπειρίες. Κατά τη διάρκεια αυτής της συζήτησης προέκυψε ότι η υπερβολική πίεση που ασκείται από τον προπονητή στον αθλητή μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά στην ψυχολογία και στην απόδοσή του. Αναρωτηθήκαμε λοιπόν ποιοι άλλοι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την ψυχολογία του εφήβου αθλητή η οποία έχει άμεση σχέση με την απόδοσή του. Άλλο ερέθισμα ήταν η δραστηριότητα με τα έξι σκεπτόμενα καπέλα του De Bono. Mέσω αυτής της δραστηριότητας έγινε αντιληπτό ότι το ίδιο γεγονός στον αθλητισμό μπορεί να έχει διαφορετική επίδραση στον κάθε αθλητή, ανάλογα με τα συναισθήματα και τις σκέψεις που αυτό του προκαλεί. Είχε λοιπόν ενδιαφέρον να μελετηθούν οι συναισθηματικές αντιδράσεις που θα προκαλούσε ένα δυσάρεστο γεγονός στην ψυχολογία του αθλητή, η αλλιώς ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώνονται τα συναισθήματά του . Όσο για το δεύτερο υποερώτημα αφόρμηση για την έρευνα αποτέλεσε η επί τόπου παρατήρηση στο μάθημα της Γυμναστικής. Κατά τη διάρκεια λοιπόν των σχηματισμών ομάδων για τον αγώνα μπάσκετ και αργότερα βόλεϊ που θα ακολουθούσαν φάνηκε από τις αντιδράσεις των μαθητών ότι πολλοί ήταν εκείνοι που επιθυμούσαν να συμμετάσχουν στην ίδια ομάδα με τους μαθητές που στο κάθε άθλημα διέθεταν έμφυτη κλίση, ενώ εμφανής ήταν η δυσαρέσκεια και η απογοήτευση τους καθώς και η απόλυτη πεποίθηση τους για την ήττα, όταν μετά από την απόφαση της αρμόδιας καθηγήτριας δεν εντάχτηκαν στις ομάδες των ατόμων που επιθυμούσαν. Άμεσα γεννήθηκε έτσι το ερώτημα :Ποια είναι η ψυχολογία του αθλητή που γνωρίζει ότι δε διαθέτει έμφυτη κλίση στο άθλημα στο οποίο αγωνίζεται ; Πώς επηρεάζεται από την άλλη πλευρά η ψυχολογία εκείνου του αθλητή που έχει 4

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

συναίσθηση του ταλέντου του ; Είναι αγεφύρωτο το χάσμα μεταξύ των δύο αθλητών, αδύνατο δηλαδή με την παρεμβολή συνεχούς αγώνα ο αθλητής δίχως έμφυτη κλίση να φτάσει στο ίδιο επίπεδο με εκείνον τον αθλητή που από την αρχή χαρακτηρίζεται ως " ταλέντο " ; Η ερευνητική υπόθεση ήταν πως τα αρνητικά συναισθήματα, όπως η υπερβολική πίεση ,ο φόβος για την απογοήτευση της ομάδας / της οικογένειας / του κοινού ,μπορούν να αποτελέσουν πηγή άγχους και έτσι να λειτουργήσουν αρνητικά στην απόδοση του αθλητή. Παράλληλα υποθέσαμε ότι η ύπαρξη του ταλέντου δίνει πλεονέκτημα σε ένα αθλητή, η απουσία του οποίου υπάρχει περίπτωση να δημιουργήσει σε συναθλητή συναισθήματα μειονεξίας. Με συνεχή όμως αγώνα από την πλευρά του θα καταφέρει και αυτός να κατακτήσει ένα πολύ υψηλό επίπεδο. Η παρούσα εργασία είναι δομημένη σε έξι κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο η εισαγωγή περιλαμβάνει την προβληματική και τις ερευνητικές υποθέσεις, ενώ στο δεύτερο κεφάλαιο η βιβλιογραφική ανασκόπηση καλύπτει τις πληροφορίες που αντλήθηκαν από τη διαδίκτυο έτσι ώστε να γίνει περισσότερο κατανοητός αρχικά ο τομέας της αθλητικής ψυχολογίας και κάποιων αρχών της και στη συνέχεια οι απαντήσεις που δίνονται από τους επιστήμονες στα τεθέντα ερωτήματα. Στο τρίτο κεφάλαιο έχει τοποθετηθεί το θεωρητικό υπόβαθρο όπου βρίσκονται τα πορίσματα κάποιων επιστημονικών ερευνών που έχουν άμεση σχέση με το αντικείμενο της έρευνας. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν για την εκπόνηση της εργασίας αναλύονται λεπτομερώς στο τέταρτο κεφάλαιο. Στο πέμπτο κεφάλαιο αυτής της εργασίας περιγράφονται τα στατιστικά στοιχεία που προέκυψαν από τα ερωτηματολόγια ενώ στο έκτο κεφάλαιο παρατίθενται τα τελικά συμπεράσματα που προέκυψαν από την έρευνα σε συνδυασμό με προτάσεις για περισσότερη έρευνα. Στο τέλος της εργασίας βρίσκεται η βιβλιογραφία καθώς και ένα παράρτημα με το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε για τη διεξαγωγή των συμπερασμάτων. Ευελπιστούμε πως η παρούσα έρευνα θα συνέβαλλε στην προσπάθεια αισιόδοξης οπτικής των εφήβων κατά τη διάρκεια της άθλησης καθώς και στην ενθάρρυνση των ατόμων που νιώθοντας ατάλαντοι βασανίζονται από συναισθήματα κατωτερότητας. Τέλος, οφείλουμε να ευχαριστήσουμε την υπεύθυνη καθηγήτριά μας, κυρία Τσαούση Ελισάβετ, για την πολύτιμη καθοδήγηση που μας προσέφερε καθ΄όλη τη διάρκεια της έρευνάς μας.

5

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Κεφάλαιο 2 Βιβλιογραφική Ανασκόπηση 2.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ – ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ. Η ψυχολόγος Μαρία Ε. Ξηρού ορίζει την ψυχολογία ως εξής " Η Ψυχολογία ως επιστήμη μελετά την συμπεριφορά του ατόμου, εξετάζει τον τρόπο που ο καθένας μας αντιλαμβάνεται το περιβάλλον που ζει και ενεργεί μέσα σε αυτό." Κλάδο της ψυχολογίας αποτελεί η αθλητική ψυχολογία.H αθλητική ψυχολογία είναι η επιστήμη η οποία εφαρμόζει τις αρχές της ψυχολογίας στον χώρο του αθλητισμού. Πιο συγκεκριμένα, μελετά τους ανθρώπους και τη συμπεριφορά τους στον αθλητισμό καθώς και τις πρακτικές εφαρμογές που απορρέουν από αυτήν. Ο αθλητικός ψυχολόγος επιδιώκει να κατανοήσει και να βοηθήσει αθλητές υψηλού επιπέδου αλλά και παιδιά, ανθρώπους με σωματικές και νοητικές στερήσεις, άτομα τρίτης ηλικίας και γενικότερα το μέσο άτομο, να πετύχουν κορυφαίες επιδόσεις, προσωπική ευχαρίστηση και ανάπτυξη μέσα από τη συμμετοχή στον αθλητισμό και την άσκηση. Παράλληλα, ο αθλητικός ψυχολόγος δεν ενδιαφέρεται μόνο για την βελτίωση της απόδοσης του αθλητή αλλά βλέπει τον αθλητισμό ως ένα μέσο για τη βελτίωση του ίδιου του ατόμου .

2.2 ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΗ . Σύμφωνα με την αθλητική ψυχολόγο Λίνα Ψούνη υπάρχουν διάφορες τεχνικές η χρήση των οποίων μπορεί να λειτουργήσει θετικά στην απόδοση του αθλητή. Μια από τις πιο λειτουργικές είναι η νοερή εξάσκηση (γνωστή και ως νοερή απεικόνιση).Κατά τη διάρκεια της νοερής εξάσκησης ο αθλητής έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει μια κίνηση, μέσω όμως της φαντασίας του. Όπως επιβεβαιώνουν οι έρευνες με τη μέθοδο αυτή πραγματοποιείται μια πληθώρα νευρογνωστικών μηχανισμών που δύνανται να προετοιμάσουν και να συστηματοποιήσουν την κίνηση στο μυαλό του αθλητή. Η μέθοδος αυτή έχει και επιπλέον οφέλη. Πρώτα απ’όλα συμβάλλει στην εκμάθηση κινητικών δραστηριοτήτων, ενώ ταυτόχρονα βοηθά στη διαχείριση των επιπέδων άγχους του αθλητή, στην ενίσχυση της αισιοδοξίας καθώς επίσης στη βελτίωση της προσοχής και της συγκέντρωσης. Η νοερή απεικόνιση , 6

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

λοιπόν, κατά την Κοπετινά Ελένη και Τσιάπου Σοφία, αφορά τη σκέψη, τη μνήμη , τη φαντασία. Άλλωστε η νοερή απεικόνιση είχε απασχολήσει και τον Αριστοτέλη, ο οποίος είχε καταλήξει στο εξής συμπέρασμα : " νοείν ουκ έστιν άνευ φαντάσματος " (δηλαδή δεν υπάρχει σκέψη δίχως εικόνα ) Επιστρέφοντας τώρα στην κ. Λίνα Ψούνη βλέπουμε πως υπάρχουν κι άλλες μέθοδοι κατάλληλες να βοηθήσουν τον αθλητή. Τέτοιες είναι: 

Τεχνικές χαλάρωσης :Πρόκειται για τεχνικές όπως η ρύθμιση της αναπνοής και η προοδευτική χαλάρωση των μυών. Στόχος τους είναι να ηρεμήσουν τον αθλητή, διευκολύνοντας ταυτόχρονα τη συγκέντρωση και τον έλεγχο του άγχους.



Καθορισμός των στόχων : Μ΄αυτόν τον τρόπο ο αθλητής έχει τη δυνατότητα να απαντήσει στο εξής ερώτημα " Τι ακριβώς θέλω να πετύχω ; ". Απαντώντας τώρα σε αυτή την ερώτηση είναι πια σε θέση να σχεδιάσει κατάλληλα τα βήματα και τις κινήσεις του, προκειμένου να πετύχει το στόχο που έθεσε. Έτσι συγκεντρώνεται ευκολότερα , απαλλάσσεται από το περιττό άγχος , τα κίνητρα του για περισσότερη δουλειά ενισχύονται και, τέλος, τονώνεται η αυτοπεποίθησή του .



Ανάπτυξη αυτοπεποίθησης : Άλλωστε η ίδια η αυτοπεποίθηση είναι καθοριστική για την επίδοση του αθλητή στον αγώνα του .Όταν ο αθλητής έχει αυτοπεποίθηση χαρακτηρίζεται από πίστη στον εαυτό του, στις δυνάμεις και τις ενέργειές του. Σ΄αυτό το σημείο ο αθλητικός ψυχολόγος Γιάννης Ζαρώτης αναφέρει πως η αυτοπεποίθηση είναι κάτι που καλλιεργείται. Η καλλιέργειά της μάλιστα ξεκινά ήδη από μικρή ηλικία, από τη στιγμή που το άτομο αρχίζει να αλληλεπιδρά με το περιβάλλον του οπότε " το παιδί αρχίζει να αναπτύσσει ικανότητες και δεξιότητες, τις οποίες «μαθαίνει» να εμπιστεύεται, ανάγοντας την αίσθηση εμπιστοσύνης στον ίδιο του τον εαυτό." Ο κ. Ζαρώτης συνεχίζει λέγοντας πως είναι πολλοί η παράμετροι που εξασφαλίζουν την αυτοπεποίθηση. Απαραίτητη αρχικά είναι η ύπαρξη ικανοτήτων, και η βίωση του συναισθήματος της επίτευξης των τεθέντων στόχων. Αναμφισβήτητα καθοριστικός είναι επίσης ο ρόλος των " σημαντικών άλλων ", δηλαδή των προσώπων του οικείου περιβάλλοντος του ατόμου τα οποία επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την εικόνα που έχει το άτομο για τον εαυτό του. Εξίσου σημαντική είναι η επιβράβευση που λαμβάνει το άτομο από τους . " σημαντικούς άλλους ". Στην περίπτωση του αθλητή , 7

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

λέγοντας επιβράβευση εννοείται " η ανατροφοδότηση που λαμβάνει ο αθλητής για τα θετικά του στοιχεία ".Με αυτό τον τρόπος έχε την αίσθηση ότι " διαθέτει ορισμένα στοιχεία και μπορεί να πραγματοποιήσει ορισμένες ενέργειες για τις οποίες αξίζει την επιβράβευση των άλλων " .Επιπλέον παράγοντες είναι η στήριξη που δέχεται ο αθλητής από την οικογένεια και τον προπονητή του - η αίσθηση δηλαδή ότι οι " σημαντικοί άλλοι " πιστεύουν σ΄αυτόν –καθώς και η συνεχής βελτίωσή του σε σωματικά και τεχνικά χαρακτηριστικά . 

Ανάπτυξη προσοχής και αυτοσυγκέντρωσης : Είναι ένας ακόμα τρόπος βελτίωσης της απόδοσης του αθλητή. Η κ. Λίνα Ψούνη ορίζει την προσοχή σε ένα ατομικό άθλημα ως ετοιμότητα και την αυτοσυγκέντρωση ως ικανότητα διατήρησης της προσοχής.



Αυτοδιάλογος : Έχει τη δυνατότητα να κατευθύνει τις σκέψεις των αθλητών , οι οποίες ανάλογα με τον χαραχτήρα τους μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά την αθλητική απόδοση. Με λίγα λόγια αφορά τις σκέψεις των αθλητών που γίνονται πριν, μετά ή κατά τη διάρκεια του αγώνα, κατά τη διάρκεια της προπόνησης ή της νοερής απεικόνισης και εκτελούνται σιωπηρά ή φωναχτά. Ο αυτοδιάλογος με θετικές σκέψεις τονώνει την αυτοεκτίμηση, την αυτοπεποίθηση και την αυτοαξία του αθλητή.



Διαχείριση του άγχους και της διέγερσης : Το άγχος στην αθλητική ψυχολογία μπορεί να αποδειχτεί ωφέλιμο, εφόσον αθλητής μπορεί να το μετατρέψει σε ενέργεια για τον αγώνα. Το άγχος του αθλητή πηγάζει κυρίως από το φόβο του αποτελέσματος ενώ μπορεί να κορυφωθεί αν ο αθλητής έχει βιώσει στο παρελθόν κάποια αποτυχία. Σε γενικές γραμμές μέτρια επίπεδα άγχους και διέγερσης ενισχύουν την αθλητική απόδοση.



Παρακίνηση : Σύμφωνα με τον εργοφυσιολόγο Σχόλα Γεώργιο με τον όρο παρακίνηση εννοείται η αίσθηση της ύπαρξης κινήτρων και της ικανοποίησης των ουσιαστικών αναγκών των αθλητών. Την παρακίνηση συμπληρώνει η παρότρυνση, η οποί αντίθετα με την παρακίνηση εντάσσεται κυρίως στο εξωτερικό περιβάλλον. Ο κ.Σχόλας τονίζει " Πρόκειται για έναν καλό λόγο από κάποιον συμπαίχτη ή τον προπονητή, ένα σκούντημα - χάδι στον ώμο, μια ματιά που εμπνέει εμπιστοσύνη, γενικά οτιδήποτε είναι ικανό να προσφέρει χαμόγελο σ' έναν αθλητή και να του δείξει πως μπορεί να καταφέρει αυτό που θέλει. Συνιστά την αφορμή για την έναρξη μιας 8

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

προσπάθειας και την επίτευξη του στόχου, όταν έχει προϋπάρξει η αιτία (παρακίνηση)."

2.3 ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΒΙΩΝΕΙ Ο ΑΘΛΗΤΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ «Το θέμα δεν είναι αν θα απογοητευτείς αλλά το να μπορέσεις να το ξεπεράσεις.»

John McEnroe, αθλητής του τένις Ο κ.Ζαρώτης Γιάννης τονίζει πως για τη σωστή προετοιμασία του αθλητή είναι αναγκαία η υιοθέτηση ενός πνευματικού πλάνου. Ως όρος , το πνευματικό πλάνο αναφέρεται : στην καλλιέργεια θετικής πνευματικής στάσης για τον αγώνα (π.χ. είμαι ικανός να κερδίσω).





στη δυνατότητα να "επιστρέφει " ο αθλητής από αντιξοότητες κατά τη διάρκεια του αγώνα.



στον συναισθηματικό έλεγχο.

Είναι αναμφισβήτητο ότι ο αθλητής βιώνει μια πληθώρα συναισθημάτων που επηρεάζουν την απόδοσή του κατά τη διάρκεια του αγώνα. Ποιά είναι όμως αυτά ; Ας φανταστούμε μία νοητή γραμμή , στα πλαίσια της οποίας θα κινούνται τα συναισθήματα του αθλητή, τα οποία μπορεί να είναι τέσσερα. Στη μία άκρη λοιπόν της γραμμής τοποθετείται ο πανικός, ενώ στην άλλη άκρη η αλαζονεία/απάθεια. Αντίθετα, το άγχος και η αυτοπεποίθηση βρίσκονται στα μέσα της νοητής γραμμής. Όπως προαναφέρθηκε ο πανικός στην άθληση είναι ακραίο συναίσθημα. Το συναίσθημα αυτό γεννιέται όταν ο αντίπαλος θεωρείται πολύ καλός , ή λόγω της κρισιμότητας ενός αγώνα. Το άγχος του αθλητή, αντίθετα, περιγράφεται ως η ανησυχία του σχετικά με την επάρκειά και την ικανότητά του για τον αγώνα και δημιουργείται ,όπως υποστηρίζει η ψυχολόγος Μαρία Βερβέρη, από τον φόβο του αποτελέσματος, ή από την αίσθηση ότι ο αντίπαλος είναι πολύ καλύτερος από τον ίδιο. Το άγχος του αθλητή υπάρχει περίπτωση να αυξηθεί εξαιτίας της κερκίδας , του προπονητή, ή και των γονιών του 9

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

αθλητή καθώς αυτός αγχώνεται στη σκέψη ότι οφείλει να ανταποκριθεί στις προσδοκίες τους. Καθίσταται λοιπόν σαφές ότι το άγχος των αθλητών " πηγάζει από τον ίδιο τους τον εαυτό, τις αρνητικές σκέψεις που μπορεί να κάνουν και από την έλλειψη αυτοπεποίθησης ". Το άγχος του αθλητή μπορεί να έχει τόσο ψυχολογικά συμπτώματα (ανησυχία, έλλειψη συγκέντρωσης, αίσθημα ανικανότητας, έντονη σύγχυση, πολλές και έντονες αρνητικές σκέψεις ) όσο και σωματικά (ταχυκαρδία, τρέμουλο, αύξηση ρυθμού αναπνοής, στομαχικές διαταραχές, εφίδρωση ). Η αυτοπεποίθηση του αθλητή, όπως προαναφέρθηκε δηλώνει την πίστη του αθλητή στον εαυτό του και τις ικανότητές του. Φράσεις του αθλητή όπως " Είμαι πολύ καλά προετοιμασμένος" ," Μπορώ να κερδίσω ", είναι ενδεικτικές αυτοπεποίθησης. Το άλλο ακραίο συναίσθημα είναι η αλαζονεία, ή η απάθεια. Σε αυτό το επίπεδο " ο αθλητής βιώνει την αίσθηση της σίγουρης και απόλυτης επιτυχίας, χωρίς ωστόσο να παραμένει συγκεντρωμένος στον αγώνα. Θεωρεί ότι το αποτέλεσμα είναι δεδομένα καλό και συμπεριφερόμενος αλαζονικά, ελαττώνει την προσπάθειά του." Ωστόσο η κ. Μαρία Βερβέρη επισημαίνει πως η πλήρης χαλάρωση μόνο αρνητικές συνέπειες μπορεί να επιφέρει καθώς στερεί από τον αθλητή τον δημιουργικό χαραχτήρα του άγχους. Γι’αυτό χρειάζεται " ο κάθε αθλητής εξατομικευμένα, να εντοπίσει τα ωφέλιμα επίπεδα άγχους για τον εαυτό του." Η ομοιότητα των τεσσάρων συναισθημάτων έγκειται στη μεταβολή της προσπάθειας, έτσι και της ενέργειας που βγάζει ο αθλητής κατά τον αγώνα. Για παράδειγμα, στα ακραία συναισθήματα, για διαφορετικούς λόγους στο καθένα, η προσπάθεια που καταβάλλει ο αθλητής μειώνεται, σε αντίθεση με τα ενδιάμεσα στάδια όπου είναι πιο αυξημένη. Αξίζει να αναφερθεί ότι ενώ κάποιοι αθλητές αποδίδουν περισσότερο όντες συναισθηματικά κοντά στην αυτοπεποίθηση, άλλοι λειτουργούν καλύτερα κοντά στο άγχος

2.4 Ο ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΤΑΛΕΝΤΟ O κ.Ζαρώτης ορίζει το ταλέντο στον αθλητισμό ως ''τη δυνατότητα που έχει κάποιος αθλητής να αποκτά δεξιότητες και ικανότητες αρκετά γρήγορα, εξαιτίας πιθανώς της βιολογικής-σωματικής δομής του''. Το θέμα του ταλέντου, ή αλλιώς της χαρισματικότητας , έχει απασχολήσει πολύ την ανθρωπότητα ενώ έχουν γίνει προσπάθειες να μελετηθεί επιστημονικά. Το 1983 ο Gardner στο βιβλίο του " Τα 10

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

πλαίσια του νου " διατύπωσε τη θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης μια θεωρία που ουσιαστικά αμφισβητεί μια άλλη θεωρία, αυτήν κατά την οποία η νοημοσύνη είναι μια σταθερή παράμετρος γι΄αυτό και μπορεί εύκολα να μετρηθεί μαθηματικά. Ωστόσο ο Gardner δείχνει να αντιλαμβάνεται το θέμα διαφορετικά. Σύμφωνα λοιπόν με τη θεωρία του η νοημοσύνη είναι ένα κράμα από νοητικές ικανότητες διακριτές και ανεξάρτητες, αλλά που δρουν αλληλοσυμπληρωματικά και έτσι μόνο καθιστούν το άτομο ικανό να επιλύει προβλήματα και να κατασκευάζει προϊόντα. 'Ενα είδος νουμοσύνης είναι η συναισθηματική νοημοσύνη, δηλαδή η ικανότητα αναγνώρισης της συναισθηματικής κατάστασης του ατόμου η οποία παίζει ρόλο στη συμπεριφορά του. Φαίνεται πως η ύπαρξη συναισθηματικής νουμοσύνης επιτρέπει στο άτομο όχι μόνο να αναγνωρίσει τα συναισθήματά του, αλλά επίσης να τα ελέγξει και να αναγνωρίσει τηνεπίδρασή τους στη συμπεριφορά του.Άλλο χαρατηριστικό της είναι πως επιτρέπει στο άτομο να αντιληφθεί τα συναισθήματα των άλλων.Έχει βρεθεί επίσης ότι η υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη συνδιάζεται συχνά με τη χρήση διάφορων ψυχολογικών τεχνικών, όπως ο αυτοδιάλογος, η νοερή απεικόνιση, ο καθορισμός των στόχων. Τεχνικές που, όπως σχολιάζει η κ.Λίνα Ψούνη, χρησιμοποιούνται πολλές φορές από τους αθλητές για τη βελτίωση της απόδοσής τους. Από εδώ βέβαια προκύπτει και ο ρόλος της συναισθηματικής νοημοσύνης στον αθλητισμό. Αθλητές δηλαδή με ανώτερη συναισθηματική νοημοσύνη, είναι σε θέση να πετύχουν καλύτερες αποδόσεις. Πολλές φορές βέβαια οι άνθρωποι αναρωτιούνται κατά πόσο κανείς γεννιέται όντας " ταλέντο " ή αναπτύσσει κάποια δεξιότητα στη πορεία. Αν και σήμερα η επιστήμη δεν έχει καταφέρει ακόμα να αποκρυπτογραφήσει τις εγγενείς τάσεις προς έναν τομέα, πολλοί είναι αυτοί που καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η ύπαρξη της έμφυτης κλίσης, δεν είναι από μόνη της ικανή να ανταμείψει το άτομο με υψηλές αποδόσεις. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο απαιτείται εξάσκηση ,αγώνας, αφοσίωση, πειθαρχία. Είναι δυνατό όμως να παρουσιάσει υψηλές αποδόσεις ένα άτομο που δε διαθέτει έμφυτη κλίση; Στο ερώτημα αυτό ο Malcolm Gladwell (στο βιβλίο του''Outliers'') υποστηρίζει ότι ο καθένας μπορεί να έχει εξαιρετικές επιδόσεις, αν εξασκηθεί για 10.000 ώρες. Ο Daniel Coyle ( "The talent code" ) επίσης δίνει μεγάλη έμφαση στην εξάσκηση, τα κίνητρα, τους καλούς προπονητές Σύμφωνα με τον David Shenk ( ''The Genius in All of Us'' ) η φυσική κλίση πολλαπλασιάζεται από το περιβάλλον (εξάσκηση, ευκαιρίες, ανατροφή κτλ.).Οι Andres Ericksson και Paul Ward στις έρευνές τους καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η εξάσκηση είναι αυτή που οδηγεί σε εξαιρετικές αποδόσεις.

11

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Χρήσιμο σε αυτό το σημείο θα ήταν να παραθέσουμε την απάντηση ενός αθλητή,του Τζόναθαν Έντουαρς, κατόχου παγκοσμίου ρεκόρ στο τριπλούν από το 1995 καθώς και πολλών τίτλων σε Ολυμπιακούς αγώνες και παγκόσμια πρωταθλήματα. Πιο συγκεκριμένα, στην ερώτηση " Τι καθορίζει έναν μεγάλο αθλητή σε σχέση με έναν απλό αθλητή ; " ο Έντουαρς απαντά : «Είναι ξεκάθαρο πως χρειάζονται κάποια φυσικά προσόντα, φυσικό ταλέντο. Ωστόσο, δεν αρκεί μόνο το τι μπορούν να κάνουν οι μυς σου, αλλά και το τι βρίσκεται μέσα στο κεφάλι σου και η ψυχολογική κατάσταση. Υπάρχουν εξαιρετικοί αθλητές που μπορούν να νικήσουν τον οποιοδήποτε στη μέρα τους, αλλά όταν υπάρχει πίεση, δεν μπορούν να ανεβάσουν την απόδοση τους σε άλλο επίπεδο. Οπότε είναι ένα συνδυασμός φυσικού ταλέντου αλλά και ψυχολογικής κατάστασης. Πρέπει να είσαι διατεθειμένος να δουλέψεις πολύ σκληρά. Ακόμα και οι ταλαντούχοι αθλητές πρέπει να κάνουν θυσίες. Υπάρχουν κάποιοι που θα τους δεις να προπονούνται ακόμη και την ημέρα των Χριστουγέννων ή να κάνουν το κάτι παραπάνω στην προπόνηση τους. Το θέμα είναι να έχεις «εμμονή» για να γίνεις όσο καλύτερος γίνεται και αυτό είναι που απαιτεί πολλή πειθαρχία αλλά και θυσίες σε άλλους τομείς της ζωής σου». Από την απάντηση του Έντουαρς προκύπτει πως το ταλέντο δίχως τη σκληρή δουλειά δεν είναι δυνατόν να εξασφαλίσει την επιτυχία. Υπάρχει μάλιστα περίπτωση η ύπαρξη του να αποβεί αρνητική, κάτι που έχει φυσικά την εξήγησή του. Οι ταλαντούχοι αθλητές φτάνουν γρήγορα σε καλό επίπεδο. Όταν όμως πετυχαίνει κανείς κάτι τέτοιο, συχνά θεωρεί ότι πια η απόκτηση δεξιοτήτων δεν απαιτεί ιδιαίτερο αγώνα και προσπάθεια, με αποτέλεσμα να επαναπαυθεί. Την ίδια στιγμή όμως οι υπόλοιποι, αν και χωρίς ταλέντο, - στη συγκεκριμένη περίπτωση οι συναθλητές του - με πολύ αγώνα και μόχθο θα έχουν καταφέρει να εστιάσουν στη λεπτομέρεια - κάτι που ο ίδιος δε θα έχει κάνει - και να φτάσουν το επίπεδό του. Τότε ο ταλαντούχος αθλητής ο οποίος βασίστηκε υπερβολικά στο ταλέντο του έρχεται στη δυσάρεστη θέση να βιώσει την πίεση που δέχεται από το περιβάλλον του. Την αρνητική διάσταση που μπορεί να εκλάβει το ταλέντο τη δείχνουν και οι στατιστικές. Από σχετικά πρόσφατη έκθεση της αγγλικής ομοσπονδίας για πρόγραμμα ανάδειξης ταλέντων που διεξήγαγε, φάνηκε ότι το 67% των ταλαντούχων αθλητών εγκατέλειψαν τον αθλητισμό σε διάστημα λιγότερο από τρία χρόνια. Από όπου προκύπτει ότι η ύπαρξη του ταλέντου δεν εγγυάται την παραμονή στον χώρο του αθλητισμού. Επιπλέον εκφράζεται η άποψη ότι '' για να συνεχίσει ο ταλαντούχος 12

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

αθλητής σε πιο υψηλό επίπεδο, θα πρέπει να αποκτήσει ή να μετατρέψει το ταλέντο του σε « ταλέντο για δουλειά.» Αυτό είναι λοιπόν το κλειδί της επιτυχίας για τους ταλαντούχους αθλητές και όχι το ταλέντο από μόνο του. Παραθέτουμε λοιπόν ένα τελευταίο τεκμήριο, το παράδειγμα του αθλητή Πιτ Σάμπρας, ένός ακόμη αθλητή του τένις. Ο Σάμπρας αποκλείστηκε πέντε φορές από διαδικασίες αξιολόγησης ταλέντων. Όσο για την αιτία, έφταιγε η απουσία ταλέντου και το μειωμένο ύψος του. Ο διαρκής αγώνας όμως κατάστησε τον Σάμπρας ''νούμερο ένα για πολλά χρόνια στην παγκόσμια κατάταξη του τένις, με βασικό στοιχείο του το πολύ καλό σερβίς, για το οποίο γενικότερα απαιτείται ο αθλητής να έχει μεγάλο ύψος, κάτι που ο Σάμπρας δεν είχε! '' Καθίσταται λοιπόν σαφές ότι ακομά και αθλητές δίχως αναγνωρισμένο ταλέντο δύνανται να κατακτήσουν ένα πολύ υψηλό επίπεδο. Όπως για άλλη μια φορά εύστοχα παρατηρεί ο κ.Ζαρώτης '' στον αθλητισμό, το αισιόδοξο για τους αθλητές που δεν θεωρούνται ταλαντούχοι, περικλείεται στη φράση: «όπου δεν υπάρχει ταλέντο, υπάρχει αρκετή δουλειά.» ''

13

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Κεφάλαιο 3 Θεωρητικό υπόβαθρο Αξίζει να πραγματοποιήσουμε μια ανασκόπηση γύρω από τις έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σχετικά με το εξεταζόμενο θέμα. Αρχικά, σύμφωνα με τον Thomson et al (1985)η απόδοση των αθλητών επηρεάζεται όχι μόνο από βιολογικούς, αλλά και από ψυχολογικούς παράγοντες. Παράλληλα η Μιχαηλίδου Μαρία (2005) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η καταπιεστική συμπεριφορά των προπονητών προς τους αθλητές σχετίζεται με το αίσθημα φόβου των αθλητών. Οι Hardy, Jones και Gould (1996) καθώς και οι Lamirand και Rainey (1994)έδειξαν πως η δυνατότητα ελέγχου του άγχους του αθλητή σχετίζεται σημαντικά με τη βελτίωση της απόδοσής του. Μελετώντας την ψυχολογική ροή ( ή αλλιώς flow experience ,δηλαδή η ιδανική συναισθηματική κατάσταση κατά την οποία το άτομο διακρίνεται από ολοκληρωτική απορρόφηση και συγκέντρωση προς την εκτελούμενη δραστηριότητα συνδυαστικά με την αίσθηση της απόλαυσης της δραστηριότητας) ο Νεκτάριος Σταύρου (2012) αναφέρει ότι η ψυχολογική ροή των αθλητών επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες ανάμεσά τους την περιβαλλοντική κατάσταση (όπως η δυσκολία του αγώνα ) αλλά σχετίζεται και με άλλα ψυχολογικά χαρακτηριστικά όπως είναι η αυτοπεποίθηση, η εσωτερική παρακίνηση καθώς και το άγχος που αυτός βιώνει κατά τη διάρκεια του αγώνα. Παλαιότερες έρευνες δείχνουν να ταυτίζονται με τα συμπεράσματα του κ.Σταύρου σχετικά με την ψυχολογική ροή των αθλητών. Για παράδειγμα η Jackson (1992) μέσω συνεντεύξεων βάθους καταλήγει επίσης στο συμπέρασμα ότι η αυτοπεποίθηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη βίωση της ψυχολογικής ροής από τους αθλητές. Επίσης κατά τον Csikszentmihalyi (1990 ) η βίωση της ψυχολογικής ροής επηρεάζεται από την ικανότητα του ατόμου να μετατρέπει σε ενδιαφέρουσα και προκλητική μια κατάσταση αγχώδη ή ανιαρή .

14

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Κεφάλαιο 4 Μεθοδολογία Για την εκπόνηση της εργασίας χρησιμοποιήθηκαν οι εξής μέθοδοι έρευνας: Αρχικά, αξιοποιήθηκε η μέθοδος της επί τόπου παρατήρησης που πραγματοποιήθηκε στο μάθημα της Γυμναστικής στο χώρο του σχολείου. Παρατηρήσαμε λοιπόν πως κατά τη διάρκεια σχηματισμών ομάδων για έναν αγώνα βόλεϊ και στη συνέχεια μπάσκετ πολλοί μαθητές/ριες επιθυμούσαν να ενταχθούν σε ομάδες που πολλοί τις παίκτες/ριες διέθεταν έμφυτη κλίση (ταλέντο). Αυτό είχε ως επακόλουθο πολλοί να νιώθουν δυσαρεστημένοι και να νιώθουν πως υστερούν έναντι εκείνων που είχαν έμφυτη κλίση. Η παραπάνω παρατήρηση ήταν αρκετά χρήσιμη, έτσι ώστε να προκύψουν αργότερα τα ερευνητικά υποερωτήματα . Στη συνέχεια, ακολούθησε η βιβλιογραφική αναζήτηση στο διαδίκτυο που είχε τη δυνατότητα να προσφέρει απαραίτητο υλικό και πληροφορείς για τη σύνταξη της βιβλιογραφικής έρευνας και παράλληλα του θεωρητικού υποβάθρου.Έπειτα, στην ερευνητική μεθοδολογία προστέθηκε η διανομή ερωτηματολογίων που πραγματοποιήθηκε εντός του σχολικού χώρου. Το υβριδικό ερωτηματολόγιο αποτελούνταν από έξι ερωτήσεις κλειστού τύπου οι οποίες είχαν ως σκοπό τη μελέτη των συναισθήματα που βιώνει το κάθε φύλο ξεχωριστά κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης / αγώνα και μπορούν να επηρεάσουν την απόδοσή τους. Πιο συγκεκριμένα είχαν ως στόχο:  Να μελετηθούν οι παράγοντες που επηρεάζουν περισσότερο την αθλητική τους απόδοση .  Να ανακαλυφθεί πόσο σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η ύπαρξη αρνητικών συναισθημάτων κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης / αγώνα, καθώς και ποιοι παράγοντες μπορούν να αποτελέσουν για τον έφηβο αθλητή μεγαλύτερη πηγή άγχους.  Την καταγραφή της αντίδρασης που θα είχαν οι μαθητές σε περίπτωση που τραυματιζόταν ένας σημαντικός συμπαίκτης τους.  Να μελετηθεί επίσης με ποιόν τρόπο η ύπαρξη ή απουσία του ταλέντου μπορεί να επηρεάσει την ψυχολογία του αθλητή.  Να διερευνηθεί η συμπεριφορά που θα είχαν μαθητές στο μάθημα της Γυμναστικής έναντι ατόμων που είχαν έμφυτη κλίση. Το ερωτηματολόγιο μοιράστηκε σε τέσσερα τμήματα της Α΄ και Β΄ τάξης του πρώτου Γενικού Λυκείου Πεύκων. Τα υποκείμενα της έρευνας αποτέλεσαν δεκαοχτώ αγόρια και τριάντα τέσσερα κορίτσια, δηλαδή το σύνολο του δειγματικού χώρου ήταν πενήντα δύο έφηβοι. Να σημειωθεί επίσης ότι κατά τη διανομή των ερωτηματολογίων τηρήθηκε η ηθική και η δεοντολογία της έρευνας, καθώς αυτά συμπληρώθηκαν με τη συνειδητή συγκατάθεση, δηλαδή τη σύμφωνη γνώμη, των μαθητών και των αρμόδιων καθηγητών. Τέλος, τα ερωτηματολόγια προστάτευαν τα προσωπικά δεδομένα των υποκειμένων, καθώς ήταν ανώνυμα.

15

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Κεφάλαιο 5 Ανάλυση των Στοιχείων Για την ανάλυση των στατιστικών δεδομένων των ερωτηματολογίων χρησιμοποιήθηκε τα προγράμματα Microsoft Word 2007 και Εxcel 2007. ΑΓΟΡΙΑ Πιστεύεις ότι την αθλητική σου επίδοση μπορούν να επηρεάσουν περισσότερο: εσωτερικοί παράγοντες (ψυχική διάθεση ) 11% εξωτερικοί παράγοντες (οικογένεια, προπονητής, κοινό )

31%

και τα δύο

37% 21%

κανένα από τα δύο

Ένα 31% των αγοριών δηλώνει ότι οι εσωτερικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν περισσότερο την αθλητική τους απόδοση.Ένα άλλο 21% δηλώνει ότι εξωτερικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν περισσότερο την αθλητική τους απόδοση.Το 37% των αγοριών δηλώνει ότι και τα δύο μπορούν να επηρεάσουν περισσότερο την αθλητική τους απόδοση.Ένα πάλι 11% δηλώνει ότι κανένα από τα δύο μπορούν να επηρεάσουν περισσότερο την αθλητική τους απόδοση.

16

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

ΚΟΡΙΤΣΙΑ Πιστεύεις ότι την αθλητική σου επίδοση μπορούν να επηρεάσουν περισσότερο:

6%

εσωτερικοί παράγοντες (ψυχική διάθεση)

21%

εξωτερικοί παράγοντες (οικογένεια,προπονητής,κοινό)

0%

και τα δύο κανένα από τα δύο 73%

Ένα 21% των κοριτσιών δηλώνει ότι οι εσωτερικοί παράγοντες μπορούν μα επηρεάσουν περισσότερο την αθλητική τους απόδοση. Μεμονωμένα για τους εξωτερικούς παράγοντες δεν δόθηκε κανένα ποσοστό απάντησης.Ένα άλλο 73% δηλώνει ότι και τα δύο μπορούν να επηρεάσουν την αθλητική τους απόδοση. Για το 6% των κοριτσιών κανένα από τα δύο δε θα μπορούσαν να επηρεάσουν την αθλητική τους απόδοση. ΑΓΟΡΙΑ Η ύπαρξη αρνητικών συναισθημάτων κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα έχουν τη δυνατότητα να επιδράσουν στην απόδοσή σου:

16%

5% 16%

καθόλου λίγο

5%

αρκετά πολύ πάρα πολύ 58%

Το 5% των αγοριών δηλώνει ότι η ύπαρξη αρνητικών συναισθημάτων κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα δεν μπορούν καθόλου να επηρεάσουν την απόδοσή τους.Ένα άλλο 16% δηλώνει ότι τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να επηρεάσουν λίγο την απόδοσή τους.Ένα 58% των αγοριών δηλώνει ότι τα αρνητικά 17

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

συναισθήματα μπορούν να επηρεάσουν αρκετά την απόδοσή τους.Το 5% δηλώνει ότι τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να επηρεάσουν πολύ την απόδοσή τους.Ένα 16% δηλώνει τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να επηρεάσουν πάρα πολύ την απόδοσή τους. ΚΟΡΙΤΣΙΑ Η ύπαρξη αρνητικών συναισθήμάτων κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα έχουν τη δυνατότητα ναεπιδράσουν στην απόδοσή σου: 12% 0% 18%

καθόλου λίγο

20%

αρκέτα πολύ παρά πολύ 50%

Το 18% των κοριτσιών δηλώνει ότι η ύπαρξη αρνητικών συναισθημάτων κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα μπορούν να επηρεάσουν λίγο την απόδοσή τους. Ένα 50% δηλώνει ότι τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να επηρεάσουν αρκετά την απόδοσή τους. Ένα άλλο 20% δηλώνει ότι τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να επηρεάσουν πολύ την απόδοσή τους. Το 12% δηλώνει ότι τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να επηρεάσουν πάρα πολύ την απόδοσή τους. ΑΓΟΡΙΑ Αν ναι,τι από τα παρακάτω θα αποτελούσε για σένα μεγαλύτερη πηγή άγχους για την απόδοσή σου: ο φόβος της αποτυχίας

33%

το ότι θα απογοητεύσω τον εαυτό μου

39%

η αποδοκιμασία του προπονητή 11% 17%

το ότι θα δυσαρεστήσω τους δικούς μου και τους συναθλητές μου

18

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Ένα 39% των αγοριών δηλώνει ότι το άγχος της αποτυχίας θα αποτελούσε μεγαλύτερη πηγή άγχους για την απόδοσή τους. Ένα άλλο 17% δηλώνει ότι το ότι θα απογοητεύσουν τον εαυτό τους θα αποτελούσε μεγαλύτερη πηγή άγχους. Το 11% των αγοριών δηλώνει ότι η αποδοκιμασία του προπονητή θα αποτελούσε μεγαλύτερη πηγή άγχους. Για ένα 33% η πρόκληση δυσαρέσκειας στους δικούς τους και τους συναθλητές τους θα αποτελούσε μεγαλύτερη πηγή άγχους. ΚΟΡΙΤΣΙΑ Αν ναι,τι από τα παρακάτω θα αποτελούσε για σένα μεγαλύτερη πηγή άγχους για την απόδοσή σου: ο φόβος της αποτυχίας 12% 6%

το ότι θα απογοητεύσω τον εαυτό μου

35%

η αποδοκιμασία του προπονητή 47% το ότι θα δυσαρεστήσω τους δικούς μου και τους συναθλητές μου

Ένα 35% των κοριτσιών δηλώνει ότι ο φόβος της αποτυχίας θα αποτελούσε μεγαλύτερη πηγή άγχους για την απόδοσή τους. Ένα άλλο 47% δηλώνει ότι το ότι θα απογοητεύσουν τον εαυτό τους θα αποτελούσε μεγαλύτερη πηγή άγχους. Το 6% των κοριτσιών δηλώνει ότι η αποδοκιμασία του προπονητή θα αποτελούσε μεγαλύτερη πηγή άγχους.Για ένα 12% η πρόκληση δυσαρέσκειας στους δικούς τους και τους συναθλητές τους θα αποτελούσε μεγαλύτερη πηγή άγχους. ΑΓΟΡΙΑ Κατά τη διάρκεια ενός αγώνα ένας σημαντικός συμπαίκτης σου τραυματίζεται κι έτσι βγαίνει εκτός γηπέδου.Πώς αντιδράς;

δε με απασχολεί το ζήτημα

21%

26% αγχώνομαι για την πορεία του παιχνιδιού

5%

είμαι πεπεισμένος ότι η ομάδα μου θα χάσει νιώθω αισιόδοξος και σίγουρος πως η ομάδα μου θα κερδίσει

48%

19

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Το 26% των αγοριών δηλώνει ότι δε τους απασχολεί το ζήτημα. Ένα άλλο 48% δηλώνει ότι αγχώνεται για την πορεία του παιχνιδιού. Ένα 5% των αγοριών δηλώνει ότι είναι πεπεισμένοι ότι η ομάδα τους θα χάσει. Ένα πάλι 21% δηλώνει ότι νιώθει αισιοδοξία και σιγουριά πως η ομάδα τους θα κερδίσει. ΚΟΡΙΤΣΙΑ Κατά τη διάρκεια ενός αγώνα ένας σημαντικός συμπαίκτης σου τραυματίζεται κι έτσι βγαίνει εκτός γηπέδου.Πώς αντιδράς;

6%

δε με απασχολεί το ζήτημα

23%

αγχώνομαι για την πορεία του παιχνιδιού

3%

είμαι πεπεισμένος πως η ομάδα μου θα χάσει 68%

νιώθω αισιόδοξος και σίγουρος πως η ομάδα μου θα κερδίσει

Το 6% των κοριτσιών δηλώνει ότι δε τους απασχολεί το ζήτημα. Ένα άλλο 68% δηλώνει ότι αγχώνεται για την πορεία του παιχνιδιού. Ένα 3% των κοριτσιών δηλώνει ότι είναι πεπεισμένοι ότι η ομάδα τους θα κερδίσει. Ένα πάλι 23% δηλώνει ότι νιώθει αισιοδοξία και σιγουριά πως η ομάδα τους θα κερδίσει. .ΑΓΟΡΙΑ Έστω ότι έχεις έμφυτη κλίση σε ένα άθλημα.Πιστεύεις ότι θα ήσουν πιο ευνοημένος σε σχέση με κάποιον που δεν έχει ;

26% Ναι Όχι 74%

20

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Το 74% των αγοριών δηλώνει πως αν είχε έμφυτη κλίση σε ένα άθλημα θα ένιωθε πιο ευνοημένος σε σχέση με κάποιον που δεν έχει. Το 26% των αγοριών ,από την άλλη, δηλώνει πως αν είχε έμφυτη κλίση σε ένα άθλημα δε θα ένιωθε πιο ευνοημένος σε σχέση με κάποιον που δεν έχει. ΚΟΡΙΤΣΙΑ Έστω ότι έχεις έμφυτη κλίση σε ένα άθλημα.Πιστεύεις ότι θα ήσουν πιο ευνοημένος σε σχέση με κάποιον που δεν έχει ;

18%

Nαι Όχι 82%

Το 82% των κοριτσιών δηλώνει πως αν είχε έμφυτη κλίση σε ένα άθλημα θα ένιωθε πιο ευνοημένος σε σχέση με κάποιον που δεν έχει. Το 18% των κοριτσιών ,από την άλλη, δηλώνει πως αν είχε έμφυτη κλίση σε ένα άθλημα δε θα ένιωθε πιο ευνοημένος σε σχέση με κάποιον που δεν έχει. ΑΓΟΡΙΑ Όταν αγωνίζεσαι σε ένα άθλημα στο οποίο έχεις έμφυτη κλίση:

'Εχω το κίνητρο να προσπαθήσω περισσότερο και να επικεντρωθώ στο στόχο μου.

11% 5%

26%

Αισθάνομαι μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Δε χρειάζεται να καταβάλλω ιδιαίτερο αγώνα. Είμαι σίγουρος για τη νίκη.

58%

21

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Ένα 26% των αγοριών δηλώνει ότι όταν αγωνίζεται σε ένα άθλημα στο οποίο έχει έμφυτη κλίση έχει το κίνητρο να προσπαθήσει περισσότερο και να επικεντρωθεί στο στόχο του. Ένα άλλο 58% δηλώνει ότι αισθάνεται μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Το 5% των αγοριών δηλώνει ότι δε χρειάζεται να καταβάλλει ιδιαίτερο αγώνα. Ένα πάλι 11% δηλώνει ότι είναι σίγουρος για την νίκη. ΚΟΡΙΤΣΙΑ Όταν αγωνίζεσαι σε ένα άθλημα στο οποίο έχεις έμφυτη κλίση: Έχω το κίνητρο να προσπαθήσω περισσότερο και να επικεντρωθώ στο στόχο μου.

0%3%

Αισθάνομαι μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.

38%

Δε χρεάζεται να καταβάλλω ιδιαίτερο αγώνα.

59%

Είμαι σίγουρος για τη νίκη.

Ένα 38% των κοριτσιών δηλώνει ότι όταν αγωνίζεται σε ένα άθλημα στο οποίο έχει έμφυτη κλίση έχει το κίνητρο να προσπαθήσει περισσότερο και να επικεντρωθεί στο στόχο του. Ένα άλλο 59% δηλώνει ότι αισθάνεται μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Ένα πάλι 3% δηλώνει ότι είναι σίγουρο για την νίκη. ΑΓΟΡΙΑ Φαντάσου ότι σχηματίζετε ομάδες στο μάθημα της Γυμναστικής για το παιχνίδι που θα ακολουθήσει.

22

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Θα διάλεγα πρώτα στην ομάδα μου παίκτη/παίκτρια με ταλέντο.

11% 89%

Nαι Όχι

Το 89% των αγοριών δηλώνει πως θα διάλεγε πρώτα στην ομάδα του παίκτη/παίκτρια με ταλέντο. Το 11% των αγοριών δηλώνει πως δε θα διάλεγε πρώτα στην ομάδα του παίκτη/παίκτρια με ταλέντο. Θα ένιωθα ηττοπάθεια αν στην ομάδα μου δεν υπήρχαν παίκτες με έμφυτη κλίση.

42% Ναι

58%

Όχι

Το 42% των αγοριών δηλώνει πως θα ένιωθε ηττοπάθεια αν στην ομάδα του δεν υπήρχαν παίκτες με έμφυτη κλίση. Το 58% των αγοριών δηλώνει πως θα δε θα ένιωθε ηττοπάθεια αν στην ομάδα του δεν υπήρχαν παίκτες με έμφυτη κλίση.

23

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Θα έδινα σε άτομα που δεν έχουν έμφυτη κλίση την ευκαιρία να συμμετάσχουν στην ομάδα μου.

42% 58%

Nαι Όχι

Το 58% των αγοριών δηλώνει πως θα έδινε την ευκαιρία σε άτομα που δεν έχουν έμφυτη κλίση να συμμετάσχουν στην ομάδα τους. Το 42% των αγοριών δηλώνει πως δε θα έδινε την ευκαιρία σε άτομα που δεν έχουν έμφυτη κλίση να συμμετάσχουν στην ομάδα τους. Θα ένιωθα στρεσαρισμένος αν έπρεπε να αγωνιστώ με μια ομάδα που πολλοί της παίκτες είχαν έμφυτη κλίση.

32%

Nαι

68%

Όχι

Το 32% των αγοριών δηλώνει πως θα ένιωθε στρεσαρισμένος αν έπρεπε να αγωνιστεί με μια ομάδα που πολλοί της παίκτες είχαν έμφυτη κλίση. Το 68% ,αντίθετα, δηλώνει πως δε θα ένιωθε στρεσαρισμένος αν έπρεπε να αγωνιστεί με μια ομάδα που πολλοί της παίκτες είχαν έμφυτη κλίση.

24

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

ΚΟΡΙΤΣΙΑ Φαντάσου ότι σχηματίζετε ομάδες στο μάθημα της Γυμναστικής για το παιχνίδι που θα ακολουθήσει. Θα διάλεγα πρώτα στην ομάδα μου παίκτη/παίκτρια με ταλέντο.

35%

65%

Ναι Όχι

Το 65% των κοριτσιών δηλώνει πως θα διάλεγε πρώτα στην ομάδα του παίκτη/παίκτρια με ταλέντο. Το 35% των κοριτσιών δηλώνει πως δε θα διάλεγε πρώτα στην ομάδα του παίκτη/παίκτρια με ταλέντο. Θα ένιωθα ηττοπάθεια αν στην ομάδα μου δεν υπήρχαν παίκτες με έμφυτη κλίση.

21%

Ναι Όχι

79%

Το 21% των κοριτσιών δηλώνει πως θα ένιωθα ηττοπάθεια αν στην ομάδα του δεν υπήρχαν παίκτες με έμφυτη κλίση. Το 79% των κοριτσιών δηλώνει πως δε θα ένιωθε ηττοπάθεια αν στην ομάδα του δεν υπήρχαν παίκτες με έμφυτη κλίση.

25

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Θα έδινα σε άτομα που δεν έχουν έμφυτη κλίση την ευκαιρία να συμμετάσχουν στην ομάδα μου.

21%

Ναι 79%

Όχι

Το 79% των κοριτσιών δηλώνει πως θα έδινε την ευκαιρία σε άτομα που δεν έχουν έμφυτη κλίση να συμμετάσχουν στην ομάδα τους. Το 21% των κοριτσιών δηλώνει πως δε θα έδινε την ευκαιρία σε άτομα που δεν έχουν έμφυτη κλίση να συμμετάσχουν στην ομάδα τους. Θα ένιωθα στρεσαρισμένος αν έπρεπε να αγωνιστώ με μια ομάδα που πολλοί της παίκτες είχαν έμφυτη κλίση.

47% 53% Ναι Όχι

Το 53% των κοριτσιών δηλώνει πως θα ένιωθε στρεσαρισμένος αν έπρεπε να αγωνιστεί με μια ομάδα που πολλοί της παίκτες είχαν έμφυτη κλίση. Το 47% των κοριτσιών δηλώνει πως δε θα ένιωθε στρεσαρισμένο αν έπρεπε να αγωνιστεί με μια ομάδα που πολλοί της παίκτες είχαν έμφυτη κλίση.

26

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Κεφάλαιο 6 Συμπεράσματα και Προτάσεις Όσον αφορά στο πρώτο υποερώτημα ,δηλαδή τα συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής βρέθηκε πως αυτά κινούνται σε τέσσερα επίπεδα : Ακραίες καταστάσεις είναι ο πανικός καθώς και η αλαζονεία / απάθεια, αφού σε τέτοιες καταστάσεις η προσπάθεια που καταβάλλει ο αθλητής μειώνεται. Αντίθετα, η προσπάθεια είναι εντονότερη σε κατάσταση άγχους είτε αυτοπεποίθησης. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι άλλοι αθλητές αποδίδουν καλύτερα κοντά στην αυτοπεποίθηση ,ενώ άλλο κοντά στο άγχος. Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι στην αθλητική ψυχολογία το άγχος μπορεί να εκλάβει θετική διάσταση εφόσον βέβαια δύναται να μετατραπεί από τον αθλητή σε ενέργεια για τον αγώνα. Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορούν να εντείνουν το άγχος του αθλητή .Τέτοιοι είναι ο φόβος του αποτελέσματος , η αίσθηση της μειονεξίας σε σχέση με τον αντίπαλο, καθώς και η ύπαρξη αρνητικών σκέψεων. Το άγχος του αθλητή μπορεί να ενταθεί ακόμα περισσότερο εξαιτίας του προπονητή, της οικογένειας και του κοινού. Από την άλλη, η αυτοπεποίθηση του αθλητή ενισχύεται καταρχάς μέσω της ικανοποίησης των τεθέντων στόχων, της συνεχής του βελτίωσης αλλά και μέσω της επιβράβευσης που προέρχεται από τους "σημαντικούς άλλους " καθώς και από την αίσθηση ότι τα οικεία του πρόσωπα πιστεύουν σε αυτόν. Η ιδανική τώρα ψυχολογική κατάσταση του αθλητή περιγράφεται ι ως ψυχολογική ροή, μια κατάσταση όχι μόνο απόλυτης απορρόφησης και συγκέντρωσης του αθλητή προς τη εκτελούμενη δραστηριότητα, αλλά και απόλαυσης αυτής. Το γεγονός ότι οι ψυχολογικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την απόδοση του αθλητή επιβεβαιώνεται και από τα στατιστικά αποτελέσματα που προέκυψαν από την ανάλυση των ερωτηματολόγια. Πιο αναλυτικά τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια πιστεύουν, στην πλειονότητά τους, ότι την αθλητική τους απόδοση επηρεάζει ο συνδυασμός των εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων. Αξιοσημείωτο είναι πως μεγάλο μέρος των αγοριών θεωρεί πως η ψυχική τους διάθεση είναι που τους επηρεάζει περισσότερο, αποκλείοντας σε σημαντικό βαθμό με αυτόν τον τρόπο την επίδραση των "σημαντικών άλλων ". Συνδετικός κρίκος μεταξύ αγοριών και κοριτσιών αποτελεί το γεγονός πως είναι γενικά αποδεκτό και από τις δύο πλευρές πως η σωστή προετοιμασία δεν είναι η μόνη που επηρεάζει την απόδοσή τους. Υφίστανται και άλλοι παράγοντες οι οποίοι σχετίζονται με την ψυχολογία τους. Η πλειοψηφία αγοριών και κοριτσιών ταυτίζεται επίσης ως προς την αποφυγή των ακραίων ψυχολογικών καταστάσεων στην άθληση , δείχνει δηλαδή να επηρεάζεται " αρκετά " από την ύπαρξη αρνητικών συναισθημάτων, αποφεύγει ωστόσο τα ακραία συναισθήματα. Το πόρισμα αυτό ταυτίζεται και με το πρώτο των στατιστικών αναλύσεων του ερωτηματολογίου, από όπου φάνηκε ότι η ψυχολογία του έφηβου αθλούμενου δύναται να επηρεάσει την απόδοσή του. Όσο για τα ποσοστά των 27

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

εφήβων που δηλώνουν είτε πως δεν επηρεάζονται καθόλου από τα αρνητικά συναισθήματα, είτε, από την άλλη πλευρά πως επηρεάζονται σε παρά πολύ μεγάλο βαθμό από αυτά, κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα, κάτι που φυσικά είναι θετικό. Εμφανείς είναι όμως οι διαφορές στις απαντήσεις αγοριών και κοριτσιών σχετικά με το ποια θα ήταν γι’αυτούς η μεγαλύτερη πηγή άγχους για την απόδοση τους στη άθληση. Οι απαντήσεις αγοριών και κοριτσιών σε αυτό το ερώτημα παρουσιάζουν λοιπόν διαφορές άξιες αναφοράς. Για παράδειγμα η αυτοαπογοήτευση που γεννά η ήττα επηρεάζει περισσότερα τα κορίτσια παρά τα αγόρια, κάτι που φανερώνει μια μεγαλύτερη ευαισθησία από πλευράς των κοριτσιών. Επίσης τα αγόρια απασχολεί περισσότερο από τα κορίτσια η δυσαρέσκεια των προσφιλών τους προσώπων και σε δεύτερο επίπεδο η απογοήτευση του προπονητή ( αν και αυτός ο παράγοντας μοιάζει να μη διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο ούτε σε αγόρια ούτε σε κορίτσια.).Τα αγόρια δηλαδή φαίνονται να μη πληγώνονται ιδιαίτερα από την εμπειρία της ήττας. Ωστόσο δε θα μπορούσαμε να παραβλέψουμε πως ο φόβος της αποτυχίας είναι κοινός και για τις δυο πλευρές. Επιπρόσθετα στη συντριπτική πλειονότητα αγοριών και κοριτσιών, η άμεση συναισθηματική αντίδραση τους σε ένα δυσάρεστο γεγονός κατά τη διάρκεια του αγώνα φαίνεται πως θα ήταν το άγχος. Κάτι που όπως έχει επιβεβαιώσει η βιβλιογραφία μπορεί να αποβεί θετικό για τους αθλητές - με την προϋπόθεση βέβαια ότι αυτό δε φτάνει τον πανικό. Η απάθεια όμως που ένα μεγάλο μέρος των αγοριών υιοθετεί είναι δυνατόν, ως ακραία κατάσταση, να επιφέρει άσχημα αποτελέσματα. Το θετικό βέβαια είναι πως το ποσοστό αγοριών και κοριτσιών που απαισιοδοξεί και νιώθει την απόλυτη ηττοπάθεια ως επακόλουθο αυτού του δυσάρεστου γεγονότος, είναι ελάχιστο. Θα λέγαμε λοιπόν πως η έρευνα επιβεβαίωσε την πρώτη ερευνητική υπόθεση, δηλαδή ότι τα αρνητικά συναισθήματα και το υπερβολικό άγχος ( για την απογοήτευση της οικογένειας ,των συναθλητών ) μπορούν να λειτουργήσουν αρνητικά στην απόδοση του αθλητή. Αυτό όμως που δεν είχε προβλεφθεί είναι η θετική διάσταση που μπορεί να εκλάβει το άγχος στον αθλητισμό. Σχετικά τώρα με το δεύτερο υποερώτημα που αφορούσε τον ρόλο του ταλέντου στον αθλητισμό έγινε φανερό πως το ταλέντο των αθλητών δεν είναι μια μονοδιάστατη έννοια που αφορά, για παράδειγμα, μόνο τη σωματική διάπλαση. Το ταλέντο στον αθλητισμό λοιπόν είναι ένα κράμα πολλών παραγόντων. Σε αυτό το κράμα αδιαμφισβήτητος είναι ο ρόλος της συναισθηματικής νοημοσύνης, δηλαδή της ικανότητας του ατόμου να αναγνωρίζει και να ελέγχει τα συναισθήματά του καθώς και να αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα των άλλων. Γιατί η συναισθηματική νοημοσύνη επιτρέπει στο άτομο την υιοθέτηση διαφόρων τεχνικών που στον αθλητισμό επηρεάζου θετικά στην απόδοσή του ( π.χ νοερή απεικόνιση ). Παράλληλα καθίσταται σαφές πως το ταλέντο όταν δεν συνδυάζεται με σκληρή δουλειά, δε μπορεί να ανταμείψει τον αθλητή με υψηλές αποδόσεις καθώς και ότι είναι δυνατόν το ταλέντο να λειτουργήσει αρνητικά για τον ίδιο, μιας ικανοποιημένος από τις γρήγορα υψηλές αποδόσεις που του έχει "χαρίσει " το ταλέντο του υπάρχει περίπτωση να επαναπαυθεί. Τότε όμως οι συναθλητές του αν και δίχως έμφυτη κλίση, 28

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

χάρη όμως στη μεγαλύτερη προσπάθεια που έχουν καταθέσει, θα μπορέσουν ίσως να πετύχουν αποδόσεις του δικού του επιπέδου. Είναι λοιπόν γενικά αποδεκτό πως το ταλέντο από μόνο του δεν εγγυάται υψηλές αποδόσεις. Μάλιστα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν πως είναι η εξάσκηση που εξασφαλίζει τις υψηλές αποδόσεις. Παρόλα αυτά σημαντική είναι η ύπαρξη αλλά και η απουσία του ταλέντου στην ψυχολογία του εφήβου αθλητή. Αναλυτικότερα, ο ταλαντούχος έφηβος αθλητής, νιώθει ευνοημένος όταν αγωνίζεται με έναν αθλητή δίχως ταλέντο. Όπως γνωρίζουμε όμως αν αυτή η αίσθηση φτάσει στην αλαζονεία του ταλαντούχο αθλητή θα είχε ως συνέπεια την έλλειψη προσπάθειας από μέρος του, κάτι που φυσικά δε θα τον ευνοούσε καθόλου. Όπως φάνηκε όμως από τις απαντήσεις των ερωτηθέντων κάτι τέτοιο, δηλαδή η υιοθέτηση αλαζονικής διάθεσης εξαιτίας της έμφυτης κλίσης ,κατά κύριο λόγο δεν ισχύει. Η ύπαρξη του ταλέντου έχει γενικά θετικό αποτέλεσμα για την ψυχολογία αγοριών και κοριτσιών, είτε γιατί ενισχύει την αυτοπεποίθησή τους, είτε γιατί τους δίνει το κίνητρο για μια πιο συγκεντρωμένη προσπάθεια. Ένα σημαντικό μέρος και των δυο πλευρών ( μεγαλύτερο κατά 16 % το ποσοστό στα αγόρια ) δηλώνει τη προτίμηση του προς τους συναθλητές του που διαθέτουν ταλέντο, ενώ θα μπορούσε να φτάσει μέχρι και σε ρατσιστική συμπεριφορά προς τους αθλούμενους που δε διαθέτουν ταλέντο, μη διαλέγοντάς τους στην ομάδα του, ένα είδος περιθωριοποίησης ( ξανά μεγαλύτερο το ποσοστό στα αγόρια, κατά 21% αυτή τη φορά ). Τα κορίτσια, όπως διαπιστώνεται ,δείχνουν να είναι κάπως διαλλακτικότερα ως προς αυτή τους την επιλογή . Η επίδραση της ύπαρξης ή της απουσίας αθλητών με ταλέντων στην ψυχολογία του έφηβου αθλούμενου ως μέλους μιας ομάδας, φαίνεται σημαντική. Έτσι ένα όχι ευκαταφρόνητο ποσοστό των κοριτσιών δηλώνει πως θα ένιωθε στρεσαρισμένο αν έπρεπε να αγωνιστεί με μια ομάδα που πολλοί της παίκτες είχαν έμφυτη κλίση. Η αναμέτρηση λοιπόν με τους ταλαντούχους αθλητές μοιάζει δύσκολη, ενώ μπορεί να προκαλέσει ακόμα και συναίσθημα ηττοπάθειας όταν στην ομάδα του εφήβου δεν υπάρχουν παίκτες με έμφυτη κλίση. Αυτό το συναίσθημα της ηττοπάθειας είναι παραδόξως λιγότερο υπαρκτό στα κορίτσια και πιο εμφανές στα αγόρια. Αυτό που χρειάζεται ίσως να κατανοήσουμε είναι πως το ταλέντο στον αθλητισμό δεν καθιστά κάποιον " καλύτερο " από κάποιον άλλο, ειδικά μάλιστα όταν είναι μονομερές. Και η αλαζονεία, η κάποιες φορές ακόμα και προσβολή των " ατάλαντων παικτών " εκδηλώνει το ποιόν του κάθε αθλητή. Εξάλλου κάθε άνθρωπος έχει τις προσωπικές του κλίσεις, τη δικιά του ξεχωριστή μοναδικότητα. Δεν πρέπει τέλος να ξεχνά κανείς πως η μονόπλευρη καλλιέργεια του ανθρώπου σε ένα μονάχα επίπεδο στενεύει τους πνευματικούς του ορίζοντες, φθείροντας ταυτόχρονα και το ίδιο το πνεύμα του. Ο άνθρωπος λοιπόν οφείλει να αναζητά την πολλαπλή καλλιέργεια και όχι να επιδίδεται μονάχα σε έναν έναν τομέα – οποιοσδήποτε τομέας και αν είναι αυτός.

29

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Μελετώντας συνολικά και το δεύτερο υποερώτημα θα λέγαμε ότι κατά έναν μεγάλο βαθμό τα ερευνητικά αποτελέσματα ικανοποίησαν την ερευνητική υπόθεση, δηλαδή πως η απουσία ταλέντου στον αθλητή δεν είναι απαγορευτική για την πρόοδό του, παρόλα αυτά υπάρχει περίπτωση να προκαλέσει μειονεκτικά συναισθήματα σε αυτόν, ειδικά όταν αγωνίζεται με αθλητή που διαθέτει έμφυτη κλίση. Για άλλη μια φορά όμως υπήρχε ένα πόρισμα που δεν είχε προβλεφθεί , στην προκειμένη περίπτωση η αρνητική διάσταση που μπορεί να εκλάβει το ταλέντο, αν δεν το διαχειριστεί κατάλληλα ο ταλαντούχος αθλητής, καθώς και η διευρυμένη έννοια του ταλέντου στον αθλητισμό.

Η έρευνα αυτή εξάπτει το ενδιαφέρον και για την εύρεση απαντήσεων σε κάποια άλλα ερωτήματα : 







Στόχος του έφηβου αθλητή είναι η νίκη ή η αναψυχή και η ευχαρίστηση του παιχνιδιού ; Οι στόχοι αγοριών και κοριτσιών διαφοροποιούνται στην άθληση; Η απουσία ταλέντου στα ομαδικά αθλητικά παιχνίδια των εφήβων μπορεί να αποτελέσει πηγή διακρίσεων. Συμβαίνει το ίδιο και με το φύλλο των αθλητών; Θεωρούνται τα κορίτσια στα διάφορα αθλήματα "κατώτερα" από τα αγόρια ; Αν ναι , είναι ο διαχωρισμός " γυναικοκρατούμενων " και "ανδροκρατούμενων " αθλημάτων που κάποιες φορές απαγορεύει το συλλογικό παιχνίδι αγοριών και κοριτσιών ; Με βάση ποιους άλλους διαχωρισμούς ελλοχεύει κίνδυνος να εμφανιστούν ρατσιστικές εκδηλώσεις στα αθλητικά παιχνίδια των εφήβων ;

30

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Βιβλιογραφία 

   

 

         

http://gotennis.gr/%CE%BD%CE%AD%CE%B1/%CE%B7%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%B9%CF%83%CE%B8%CE% B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B1%CF %83%CE%B7-%CF%84%CF%89%CE%BD%CE%B1%CE%B8%CE%BB%CE%B7%CF%84%CF%8E%CE%BD%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CF%8E%CE%BD%CE%B1 http://lab.pe.uth.gr/psych/images/stories/dialexeis_msc/athlitiki_psych/eisago gi.pdf http://www.phed.auth.gr/etefaa/mod/folder/view.php?id=233 http://psychinfo.gr/psych-sport/sport-technic/ www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=0CC0 QFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.edc.uoc.gr%2Fptde%2Fptde%2Fanoun c%2Fb_tomeas%2Fgnwst_psyhol%2Fnoeri%2520apeikonisis.ppt&ei=EhVN U93-DOa8ygO89IHgAg&usg=AFQjCNHeS_Ys4w91x0mfgD9_9vm6LQzgw&bvm=bv.64764171,d.bGQ http://www.sportpsychologist.gr/index.php/article_more/items/ppths.html http://psychinfo.gr/2009/03/18/%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%BF%CE %B4%CE%B9%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82 / http://e-psychology.gr/sports-psychology/456-sports-psychology-stress http://www.palema.gr/arthra/athlitiki-psixologia/item/2997-parakinisi-kaiparotrinsi-ston-athlitismo.html http://www.aelk.gr/articles/aghos-ton-athliton http://www.pi-schools.gr/special_education/harismatika/harismatika-part02.pdf http://educpsychology.blogspot.gr/2012/02/blog-post_9334.html http://soultherapy.gr/index.php/frequently-asked-questions/faqss/psychologyscience.html http://psychinfo.gr/psych-sport/sport-technic/eqsports/ http://www.didaktorika.gr/eadd/browse?type=subject http://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/28486 http://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=3&ved= 0CDcQFjAC&url=http%3A%2F%2Flykvelest.mag.sch.gr%2Fautosch%2Fjoomla15%2Fimages%2Feergasies%2F%2 5CE%25A8%25CE%25A5%25CE%25A7%25CE%259F%25CE%259B%25 CE%259F%25CE%2593%25CE%2599%25CE%2591%2520%25CE%2591 %25CE%2598%25CE%259B%25CE%2597%25CE%25A4%25CE%25A9% 25CE%259D.ppt&ei=SXpVU-ujNeOBywON31

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

   

oGgCQ&usg=AFQjCNEg7J_XweBB5tt3tNlkPTl_RhDrdA&bvm=bv.651779 38,bs.1,d.bGE http://kinisiologia.phed.uoa.gr/fileadmin/kinisiologia.phed.uoa.gr/uploads/ST AVROU.pdf http://lab.pe.uth.gr/psych/images/stories/publications/Xronigoudastheodorakis .pdf http://www.iatropedia.gr/articles/read/2916 http://www.tennisnews.gr/net-stories/mental-tennis/7004-talent-and-talentedathletes

32

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

Παράρτημα ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Θέμα: Η ψυχολογική διάσταση του αθλητισμού. Υπόθεμα: Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης /αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του.

Φύλο: Αγόρι/Κορίτσι

Τάξη:

1.Πιστεύεις ότι την αθλητική σου επίδοση μπορούν να επηρεάσουν περισσότερο: Α)εσωτερικοί παράγοντες(ψυχική διάθεση) Β)εξωτερικοί παράγοντες(οικογένεια, προπονητής, κοινό) Γ)και τα δυο Δ)κανένα από τα δυο 2α.Η ύπαρξη αρνητικών συναισθημάτων κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης /αγώνα έχουν τη δυνατότητα να επιδράσουν στην απόδοση σου: Α)καθόλου Β)λίγο Γ)αρκετά Δ)πολύ Ε)πάρα πολύ 2β.Αν ναι, τι από τα παρακάτω θα αποτελούσε για σένα μεγαλύτερη πηγή άγχους για την απόδοσή σου; Α)ο φόβος της αποτυχίας Β)το ότι θα απογοητεύσω τον εαυτό μου Γ)η αποδοκιμασία του προπονητή Δ)το ότι θα δυσαρεστήσω τους δικούς μου και τους συναθλητές μου 3.Κατά τη διάρκεια ενός αγώνα ένας σημαντικός συμπαίκτης σου τραυματίζεται κι έτσι βγαίνει εκτός γηπέδου. Πώς αντιδράς; Α)δε με απασχολεί το ζήτημα Β)αγχώνομαι για την πορεία του παιχνιδιού Γ)είμαι πεπεισμένος πως η ομάδα μου θα χάσει Δ)νιώθω αισιόδοξος και σίγουρος πως η ομάδα μου θα κερδίσει 33

«Συναισθήματα που βιώνει ο αθλητής κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης/αγώνα και επηρεάζουν την απόδοσή του»

4.Έστω ότι έχεις έμφυτη κλίση σε ένα άθλημα. Πιστεύεις ότι θα ήσουν πιο ευνοημένος σε σχέση με κάποιον που δεν έχει; Α)Ναι Β)Όχι 5.Όταν αγωνίζεσαι σε ένα άθλημα στο οποίο έχεις έμφυτη κλίση: Α)έχω το κίνητρο να προσπαθήσω περισσότερο και να επικεντρωθώ στο στόχο μου Β)αισθάνομαι μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση Γ)δε χρειάζεται να καταβάλλω ιδιαίτερο αγώνα Δ)είμαι σίγουρος για τη νίκη 6.Φαντάσου ότι σχηματίζετε ομάδες στο μάθημα της Γυμναστικής για το παιχνίδι που θα ακολουθήσει. Α)Θα διάλεγα πρώτα στην ομάδα μου παίκτη/παίκτρια με ταλέντο. ΝΑΙ/ΟΧΙ Β)Θα ένιωθα ηττοπάθεια αν στην ομάδα μου δεν υπήρχαν παίκτες με έμφυτη κλίση. ΝΑΙ/ΟΧΙ Γ)Θα έδινα σε άτομα που δεν έχουν έμφυτη κλίση την ευκαιρία να συμμετάσχουν στην ομάδα μου. ΝΑΙ/ΟΧΙ Δ)Θα ένιωθα στρεσαρισμένος αν έπρεπε να αγωνιστώ με μια ομάδα που πολλοί της παίκτες είχαν έμφυτη κλίση. ΝΑΙ/ΟΧΙ

Ευχαριστούμε για τη βοήθειά σας! Τμήμα Β’6 Παρχαρίδου Δέσποινα Σαββίδου Χριστίνα Σιμιτσή Αλεξάνδρα Σκαρλέτη Κωνσταντίνα Τεξακαλίδου Κυριακή

34