Aduléscens 01 2015-2016

A1/A2

AN. XXXIII - Fasc. 1

Commentárius nubeculátus latíne scriptus

1 AN. XXXIII • Fasc. 1 Septémber-Octóber 2015 • Imprimé à Taxe Réduite

Macrocóllum

Pons

Mar móreu s

6

Investigátio

Ede modo sano!

11

Lucii fórmulae

Túbera socolátea

12

Vita Romána

Garum www.elimagazines.com

Dies 16 m. Octóbris,

que Dies ubí tus brá

dies mundánus alimentórum.

cele

Eo die tractátur magnum discrímen: fames in orbe terrárum. Mundánum Prográmma Cibi (WFP - World Food Programme) cibum affert in regiónes ubi deest.

Cibus autem deésse solet sive propter bellum, sive propter magnas procéllas, sive propter paupertátem. Fere 900 miliónes hóminum fame labórant, cum hoc Prográmma tantum 90 miliónes álere valeat. In orbe terrárum, paene décima pars hóminum famem pátitur.

Ludi

Quo modo iuváre póssumus hómines qui esúriunt? Quid cógitas? [ cibum non dissipáre [ cólere plantas genétice mutátas [ cibos collígere [ ____________________________ [ iuváre consociatiónes humanitárias ____________________________

Solutiónes sunt página 14.

Lóquere de hac re cum condiscípulis tuis.

www.elimagazines.com

info@elimagazines.com

Salvéte omnes,

'

Summarium

Scholae in orbe terrárum Quid cupis?

Macrocóllum Pons Marmóreus

Lucii fórmulae Túbera socolátea Vita Romána Garum Simus Románi!

Ludi... quo plura sciámus Quo ludo ludémus?

Lingua Latína hodiérna ‘Facebook’ Latíne

Gaius Salvete amici! Mihi nomen est Grammatica.

Hoc mense discétis: '

Investigátio Ede modo sano!

11 12 14 16

'

10

Cinematéum Quattuor phantástici

'

3 4 6 8

Gaius vocor, et linguam Latínam studióse colo. Amatísne linguam Latínam, vos etiam? Una tum Adulescéntem legámus. In hoc fascículo sunt miri nuntii et multa iucúnda.

Paráti? Légite, et delectámini!

• vocábula et locutiónes, quae ad cibum pértinent.

• indicatívum praeséntem.

• tempus imperféctum.

• modum imperatívum.

• adiectíva.

PHOTOGRAPHÉMATA: QUOD AD DUPLICATIÓNIS IURA PÉRTINET ÉDITOR PROFITÉTUR SE ESSE PROMPTUM ILLÁRUM IMÁGINUM, QUARUM FONTES REPERÍRE NON LÍCUIT, IURA REPÉNDERE. Contra legem est paginas huius fasciculi sine licentia photomultiplicare.

Probátio Esne vorax?

2

duo

Libéllus Európae commúnis A1 / A2

F OR PHANTÁ U T T S UA

CI TI

Q

Cinematéum

Quattuor iúvenes advéniunt in alium mundum, ubi mutántur et accípiunt vires supranaturáles.

Quibus víribus freti mundum serváre possunt. Doctor enim Doom, eis bene notus, factus est vir inféstus.

Actóres et persónae Miles Teller est Reed Richards, Kate Mara est Sue Storm, Michael B. Jordan est Johnny Storm ac dénique Jamie Bell est Ben Grimm. Hostis eórum, Dr. Doom, est Toby Kebbel.

Res una mutáre

Ludi Consócia phantásticos cum propriis víribus.

1 [ Sue Storm 2 [ Reed Richards 3 [ Johny Storm 4 [ Ben Grimm

A fit ignis B fit fortíssimus C fit invisíbilis D fit elásticus

Et tu? Quae sunt vires tuae? [ phantásia [ humánitas

[ studium cooperándi [ __________________

Solutiónes sunt página 14.

tres

3

indicatívus praesens, adiectíva.

Supranaturálibus víribus pollére, hoc non est fácile! Vita horum quattuor iúvenum valde mutáta est, atque huic novae rei debent assuefíeri. Non iam sunt ut alii iúvenes. Una serváre debent omnes hómines. Spectáculi apparátor, Josh Trank, dicit hoc: «Heros etiam est homo, homo qui mutátur, sicut nos.» Et actor Miles Teller: «Inter actóres, sicut inter quattuor phantásticos, nemo dicit ‘ego’, omnes dícimus ‘nos’. Nam una sumus, una laborámus et una fácimus bonam pellículam.»

Scholae in orbe terrárum Salvéte amíci, nomen meum es t Carolína;

Bonnae vivo in Germánia.

Linguam Latínam disco,

d i Qu

quam linguam mult um

amo. Una cum magís t ra et condiscípulis, hoc mense de cibis

? s i p cu A

lóquimur.

Quos cibos máxime amas?

1 _______________________________________________________________ 2 _______________________________________________________________ 3 _______________________________________________________________

B

Amícum ad cenam invítas: quid paras?

1 _______________________________________________________________ 2 _______________________________________________________________ 3 _______________________________________________________________

C

Quid signíficat «panem et circénses»?

A Romános panem édere in circo.

B pópulum cibo et spectáculis gubernári.

C gladiatóres pane carére.

Solutiónes sunt página 14.

4

quattuor

vocábula et locutiónes, quae ad cibum pértinent; tempus praesens.

caseus

3 caro

6

7 aráncium

11 ovum

4 malum

8

pirum

fragum

9

piscis

cérasa

12

13

pullus gallináceus

5

cóchlear et fuscínula

10 panis

caróta

© Shutterstock

2

14 hyalus et stípula

© Shutterstock

1

quinque

5

Investigátio

© Shutterstock

Ecce sex régulas de sano edéndi modo. Órdina eas ut tibi vidétur.

e d E

modo sano!

6

sex

vocábula et locutiónes, quae ad cibum pértinent; modus imperatívus.

[ Cottídie quinquies cómede: habére opórtet ientáculum, frústulum hora 11, prandium, meréndam, cenam. Ede paulum, sed saepe!

[ Ad prandium et cenam, sume poma et hólera. [ Ede piscem, carnem et ova semel in septimána.

Esne vegetárius? Tum cómede legúmina, ut fabas et cícera, aut tofu aut quinoa.

[ Bibe multum aquae! Amásne potiónes saccharátas?

Vita eas quantum fieri potest.

[ Dulcia et fricta? Quam raríssime! [ Disce cóquere! Práepara ipse cibos tuos: sic scis quid edas et res elígere potes!

Verum an falsum?

1 Ede quinquies in die: hoc

tibi prodest.

2 Neque ova, neque carnem ede.

3 Noli potiónes saccharátas saepe bíbere.

4 Ede saepe dulcia et fricta.

5 Disce cóquere: hoc est útile!

6 Nimis multi cibi proiciúntur.

Noli cibos dissipáre!

Socíetas Aliméntis Agriculturáeque Curándis (FAO) monet nos quotánnis proícere unum miliárdum tonnárum cibórum!

Tanta copia ali possunt 900 miliónes hóminum qui cibo carent, et etiam plures. Cum cibum próicis, pecúniam próicis (680 miliárda dollariórum) et Terram polluis.

Ricárdus Valentini, qui praemio Nobeliáno Pacis honorátus est, monet hoc: nostro edéndi modo gígnitur fere tertia pars gazórum natúrae nocéntium.

V F [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [

Solutiónes sunt página 14.

septem

7

Macrocóllum

Pons Marmóreus

Pons Marmóreus (hodie ‘Ponte Pietra’), Verónae situs, est pons Románus primi sáeculi ante Christum natum.

Exstrúctus est loco véteris pontis lignei. Solus est, qui ibi servátus sit: antíquitus enim septem erant pontes.

8

octo

Románi septem pontes exstruxérunt supra flumen Áthesin, quod in urbe Veróna, in Itália sita, fluit. Pontes erant símplicis structúrae, vere Románae. Saeculórum vero decúrsu, flumen urbem

saepe inundávit atque aquae etiam pontes delevérunt. Pons Marmóreus, saepe reféctus, non iam est ut primum fuit. Ut in imágine vidére póssumus, arcus sunt divérsae magnitúdinis, ut aqua fácile fluat.

novem

9

PROBÁTIO

E s n e vorax?

Omnes sumus páululum voráces…

Et tu? Tempta hanc probatiónem!

2 3 4 5 6

Cum domi manes et televisórium spectas, sumis… a [ crústulum b [ poma c [ theam herbáriam

Quid non potes recusáre? a [ pulchram placéntam b [ placéntam Neapolitánam c [ nihil!

Quando praecípue ésuris? a [ hora prandii b [ postmeridiáno témpore c [ mane

Poma et hólera edis… a [ raro b [ saepe c [ cottídie

In placénta tua Neapolitána multum est… a [ casei b [ embámmatis lycopersicórum c [ hólerum

vocábula et locutiónes, quae ad cibum pértinent; tempus praesens.

1

Cum sitis, potíssimum bibis… a [ potiónem saccharátam b [ ius pomórum c [ aquam

Si plerúmque respondísti A: voracíssimus es! Amas res graves et quae sapórem habent. Sit ita; noli tamen poma et hólera neglégere: nam prosunt valetúdini!

Si plerúmque respondísti B: non es valde vorax. Etsi amas dulcia et placéntam Neapolitánam, ea non saepe cómedis. Valetúdinem primum curas!

Si plerúmque respondísti C: omníno non es vorax. Amas res símplices et naturáles, quae valetúdini prosunt. Semper curas ne nimium edas.

10

decem

© Shutterstock

Profilo

Lucii fórmulae © Shutterstock

Túbera a e t á l o c so Salvéte amíci! Nomen meum est Lucius, et libénter cóquere soleo! Omni mense áliquam fórmulam vobis propóno… fácilem et sápidam!

Ecce hodie túbera socolátea.

1

Pro 20 tubéribus • 150 gramma socolátae nigrae • 100 gramma socolátae lácteae • 150 gramma crami

Ornátio Socolátam dísseca.

• Cocoa amára • sáccharum

2 Cónfice glóbulos; eos ílline cocoa et sáccharo.

Infúnde cramum in cáccabo et fac búlliat. Adde socolátam disséctam.

3

4 5

Ecce túbera sunt paráta! Ea dare potes amícis tuis

Exspécta dum frigéscat, tum cáccabum pone in frigidário.

úndecim

11

Vita Romána Románi multos cibos condíre solébant garo, quod ius multum sapóris habébat!

Garum

Garum erat embámma conféctum píscibus et sale: dimídia pars píscium, dimídia pars salis manébat in parvo vase… tres menses! Sapor erat válidus! Cum garum parátum erat, liquórem cribro extrahébant. Pars sólida, quae supérerat, servis dabátur tamquam cibus. ‘Garum flos floris’ erat res delicáta et sumptuósa: ínerat sanguis thunni! Plinius narrat congium constáre quingéntis sestértiis!

Románi garum etiam adhibébant loco salis, qui erat magni pretii. Multos cibos garo condiébant: fungos, túbera, ova, glires, phoenicópteros… Garum nonnúmquam dulcius reddébant melle, nonnúmquam fortius faciébant acéto.

12

duódecim

Ludi Verum an falsum?

Divína!

V

1 Garum, cum herbis aromáticis,

2 3 4

5

6

F

[ [

erat condiméntum venatiónis.

Etiam erat medicámen.

Garum oríginem habet Graecam.

Garum fabricabátur usque ad sextum décimum sáeculum.

Adhuc hodie sunt embámmata eiúsdem géneris.

Soli dívites garum adhibébant.

[ [ [ [ [ [ [ [ [ [

Séneca Séneca garum non amábat. Comple eius senténtiam.

ILL

D SOC

RUM GARUM,

PRE

OSAM MALO

PISC

M S

UM

NIEM, NON

CRED

S URERE S

PR

CORDIA?

LSA TABE

Solutiónes sunt página 14.

trédecim

13

Legistíne Adulescéntem?

Tum lude nobíscum!

Qu

Ingens panis Hamburgénsis

B

dému

C

A

R

O

D

U

L

C

I

A

C

A

P

L

A

C

E

N

T

A

R

A

R

A

N

C

I

U

M

L

O

V

U

M

T

P

A

N

I

S

L

E

G

U

M

E

N

O

N

M

I

C

I

B

U

S

F

A

B

A

N

C

A

R

O

T

A

N

E

S

P

O

M

A

C

A

S

E

U

S

O

T

C

E

R

A

S

U

M

A

C

Cibi totíus diéi.

Lege et comple crucivérbium 1

5

2 4

s?

lu

© Shutterstock

Est tria metra longus et cóntinet 30 chiliográmma láridi, 25 chiliográmma cepárum, 25 chiliográmma lactúcae, 25 chiliográmma cucúmerum, 20 chiliográmma cásei. Hoc factum est in urbe… Lege 13 cibórum nómina in crucivérbio et ínveni!

__ __ __ __ __ __ __ , __ __ __ __ __ __ __ __ __

do

A

o lu

1 2 3 4

Verum an falsum?

Piper, sal, herbae sunt condiménta.

Garum sapórem faciébat dulcem.

Condiménta etiam pértinent ad cibos servándos.

Omnes Románi garum amábant.

V F

[ [ [ [

[ [ [ [

3

1 Cibus meridiánus.

2 Cibus vespertínus.

3 Cibus matutínus.

4 Cibus postmeridiáni témporis.

5 Frústulum ante cibum

meridiánum dícitur…

Solutiónes sunt hic infra.

Solutiónes P. 2: respónsum líberum. P. 3: 1 C, 2 D, 3 A, 4 B. P. 4-5: B. P. 6-7: 1 verum, 2 falsum, 3 verum, 4 falsum, 5 verum, 6 verum. P. 12-13: Verum an falsum: 1. verum, 2. verum, 3. verum, 4. verum (in Província), 5. verum (ut Nuoc-mâm in Asia), 6. falsum; Séneca: Illud sociórum garum, pretiósam malórum píscium sániem, non credis úrere salsa tabe praecórdia? P. 14: A) caro, dulcia, placénta, aráncium, ovum, panis, legúmen, cibus, faba, caróta, poma, caseus, cérasum: Carlton Minnesota; B) 1 prandium, 2 cena, 3 ientáculum, 4 merénda, 5. matutínum; C) 1 verum, 2 falsum, 3 verum, 4 falsum.

14

quattuórdecim

Disce iucúnde!

English

us

d ra

g

sec

s

du

ra sg

mu

pri

s áli

us únd

us

tér tius

grad

quar tus gradus

gradus

ti

ini

Français

Lingua latina gr

us rim

gr

s

li initiá

s adu

us

s grad

primu

secúndus gradus

tértius grad us quar

tus g

radu

s

us

ad

HECCRBQ ZPSR

p

Italiano

gr

us

ad

s mu pri

lis

s

du

gra

us

rad

sg ndu

secú

gradus

quar tus gradus

quintus gradus

tér

itiá

in

tér tius

tius

gra

dus

Español

Deutsch

tér

tius

q

gradus initiális

primus gradus secúndu

s gradus

tér t

ius

grad

us

qu

ar t

us

pr

im us

gr

ad

us

se

s

du

n cú

gr

s

u ad

us

d gra

s

radu

us g uar t

Periódica linguística ELI www.elimagazines.com

gra

du

s

Bons baisers de o k ’

© Shutterstock

Lingua Latína hodiérna

o b e c ‘Fa

Etiam ordinátrum tuum Latíne loqui pote st: loco ‘Homepage’ scribe ‘Página doméstic a’, loco ‘Chat’ pone ‘Collóquium’, loco ‘Mail’ ‘Epístolae’, loco ‘Link’ ‘Nexus’. Interréte multum iuva t linguae Latínae diffusiónem. Etiam exstat Vicipáedia Latín a!

Et ‘Twitter’, sive ‘Pipiátio’, fit Latíne! Sic amp lius trecénta milia hóminum légere solent Papae Francísci pipiatiónes sive brevilóquia Latín a.

Et tu? Visne etiam Latíne pipiáre? Tum scribe nuntium tuum… 140 signis!

Aduléscens n. 7 - 2015 - Poste Italiane S.P.A. - Sped. in abb. post. - D.L. 353/2003 (Conv. in L. 27/02/2004 n. 46) Art. 1, comma 1, DCB Ancona

‘Facebook’, sive ‘Liber faciérum’, etiam vocátur Prosopobíblion. Permúlti hómines hoc modo inter se communicáre solent… etiam Latíne!

Tassa Riscossa/Taxe Perçue

Latíne