Regelgevingskaders

De meeste van onze bedrijfsactiviteiten zijn gereguleerd. We volgen strikte regels voor deugdelijk bestuur op, omdat we een nationaal monopolie hebben op het beheer van het transmissienet in België en een regionaal monopolie in het noorden en oosten van Duitsland. Onze TNB-licenties in deze twee landen houden in dat Elia, 50Hertz en Nemo Link onderworpen zijn aan de Europese regelgeving en aan verschillende lokale wettelijke en regelgevende systemen. Risico's met betrekking tot de regelgeving zijn voor ons van groot belang. Omdat we onder verschillende regelgevingsstelsels werken, kunnen we het risico spreiden.

Europees Niveau

Op Europees niveau definieert het Europese netwerk van systeembeheerders (ENTSO-E) gemeenschappelijke technische normen, zoals de Europese netcodes, om de harmonisatie, integratie en efficiëntie van de Europese elektriciteitsmarkt te vergemakkelijken. Daarnaast publiceert het ENTSO-E om de twee jaar een TYNDP (Ten-Year Network Development Plan) waarvoor het nauw overlegt met nationale transmissienetbeheerders om het geïnterconnecteerd Europese net vorm te geven. De organisatie biedt ook een transparantieplatform dat alle Europese marktdeelnemers gratis toegang geeft tot de gegevens van de Europese elektriciteitsmarkt. Bovendien helpt het Europees Agency for the Cooperation of Energy Regulators (ACER) ervoor te zorgen dat de interne Europese gas- en elektriciteitsmarkten goed functioneren en zet het zich op EU-niveau in voor alle EU-burgers. ACER ondersteunt de nationale regulators bij hun taken op Europees niveau en coördineert waar nodig hun werkzaamheden.

Nationaal Niveau

Op nationaal niveau moeten de dochterondernemingen van de Elia groep zich houden aan verschillende nationale regelgevingskaders. In Duitsland staan de activiteiten van 50Hertz onder het toezicht van het BNetzA; in België worden de extrahoogspanningsactiviteiten van Elia (110 kV tot 400 kV) gereguleerd door de Belgische federale Commissie voor de Regulering van de elektriciteit en het gas (CREG). Bovendien zijn de hoogspanningsdelen van het net van Elia (30 kV tot 70 kV) onderworpen aan de regels die door de regionale regulatoren zijn vastgesteld: de VREG in het Vlaamse Gewest; de CWaPE in het Waalse Gewest; en BRUGEL in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Nemo Link is onderworpen aan een ‘Cap and Floor’ regulatoir model met onder- en bovengrens, die werd ontwikkeld door het Office of Gas and Electricity Markets (Ofgem) in het Verenigd Koninkrijk en door de CREG. Deze regelgeving voorziet gereguleerde opbrengsten als floor of ondergrens om de neerwaartse trend van de investering te beperken. Verbruikers in Groot-Brittannië en België moeten het verschil compenseren als de opbrengsten onder de ondergrens komen. Tegelijkertijd worden verbruikers beschermd door de cap of bovengrens, die ervoor zorgt dat hoge rendementen aan hen worden teruggegeven.

Ontwikkelingen in de regelgeving in Duitsland

Het regelgevingskader in Duitsland is gebaseerd op stimuli die de productiviteit verhogen en de kosten verlagen. Zo wil de overheid een negatieve socio-economische impact voorkomen. Dit compenseert de afwezigheid van concurrentie op de nettarieven omdat 50hertz een regionaal monopolie heeft.

• Voor elke regelgevende periode wordt voor 50Hertz een inkomstenlimiet berekend die gebaseerd is op de kosten tijdens het basisjaar. Dit werkt als stimulans om de werkelijke kosten onder de limiet te verlagen om dus extra winst te genereren.

• De rentabiliteit van het eigen vermogen (ROE) zorgt voor voldoende rendement op de investering en het beheer van het netwerk van 50Hertz; dit wordt momenteel vastgesteld op 5,64 % na belastingen (dit is 6,91 % inclusief vennootschapsbelasting).

Aangezien de vierde regelgevende periode van 2024 tot 2028 zal lopen, zullen het huidige regelgevingskader en de relevante regelgevingsparameters naar verwachting veranderen. In oktober 2021 legde het BNetzA de ROE voor de volgende regelgevende periode vast op 4,13 % na belastingen (of 5,07 % inclusief vennootschapsbelasting) voor de meeste netactiva (die gebouwd zijn sinds 2006), wat een aanzienlijke daling betekent in vergelijking met de huidige ROE. Verdere parameters, zoals de individuele efficiëntiefactor die onderworpen is aan een nationale TNB-benchmark en de algemene productiviteitsfactor in de sector, moeten nog worden vastgesteld. In 2022 start het BNetzA met de evaluatie van de kosten van het basisjaar (2021), dat tijdens de vierde regelgevende periode zal dienen als basis voor de inkomstenlimiet.

Wat het regelgevingskader in zijn geheel betreft, hebben de Duitse Bundesrat en de federale regering in juli 2021 een wijziging van de verordening inzake stimuleringsmaatregelen vastgelegd. Deze wijziging zal vanaf 2024 een nieuwe regeling invoeren om investeringskosten te herfinancieren, de zogenaamde “Aanpassing van de kapitaalkosten”. Onder deze regeling zal geen onderscheid worden gemaakt tussen investeringsmaatregelen en vervangingsprojecten en zullen de totale activawaarden jaarlijks worden bijgewerkt. In een overgangsperiode die de volgende regelgevende periode omvat, zullen specifieke regelingen toegestaan zijn zoals het recht om lopende projecten voort te zetten binnen de huidige regeling en een vaste ‘adder’ (‘socket’) voor specifieke activa. Bovendien werd voor de vier transmissienetbeheerders een stimuleringsmechanisme voor redispatching kosten ingevoerd.

Belgische tarifaire methodologie: komende onderhandelingen met regulator in volle voorbereiding

Hoewel de meeste regelgevingsstelsels in Europa gebaseerd zijn op een systeem met inkomstenlimieten, werkt Elia volgens een kost-plus-model. De winst wordt bepaald door een billijk vergoedingsmechanisme en aangevuld met stimuleringsmaatregelen. De stimuleringsmaatregelen omvatten kostenefficientie, de kwaliteit van de dienstverlening voor marktintegratie, innovatie en continuïteit van het aanbod.

De Belgische tarifaire methodologie omvat verschillende soorten tarieven: verbindingskosten, kosten voor toegang tot het netwerk, evenwichtsvergoedingen en tarieven voor openbare-dienstverplichtingen of andere belastingen, heffingen, toeslagen en bijdragen.

De onderhandelingen tussen Elia en de CREG over wijzigingen aan het regelgevingskader en de tarifaire methodologie voor de volgende regelgevende periode (2024-27) gingen begin 2022 van start. We verwachten dat de nieuwe tarifaire methodologie tegen eind juni 2022 is bepaald.

De nieuwe regelgeving voor 2024-27 moet de elementen weerspiegelen die voor België noodzakelijk zijn om een succesvolle energietransitie mogelijk te maken. Het gaat bijvoorbeeld om de verdere ontwikkeling van infrastructuur om meer hernieuwbare energiebronnen in het systeem te integreren; een toename van het aantal interconnectoren om verbruikers te beschermen tegen prijspieken en om het systeem veerkrachtiger te maken; de ontwikkeling van een op consumenten gericht marktdesign om gedecentraliseerde flexibiliteit van de eindverbruikers mogelijk te maken; innovatie in de waardeketen en de digitale transformatie van onze organisatie; en alle bijkomende noodzakelijke activiteiten om de complexiteit van onze transmissieactiviteiten te kunnen beheren.