Θρανία της Αλληλεγγύης

24| 4| 2021

Α της Ί Ν Α Ρ Θ ΑΛΛΗΛΕΓΓΎΗΣ

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚ ΔΟΣΗ ΤΗΣ «ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ»

Αλληλέγγυα Σχολεία: Είναι θέμα δημοκρατίας!

Ο αποκλεισμός των προσφυγόπουλων από την εκπαίδευση στη Χίο

Η εκπαίδευση κάνει χαρούμενους ανθρώπους!

2

24-25 Απριλίου 2021

| 50

Το ε εις την χι (ex) Στήλη του Δ. ΚΥΡΟΜΙΤΗ

Παρ(άλογα) και όμως αληθινά γεγονότα Είναι Facts και αυτό δεν αλλάζει! Τα πρώτα μπετά του Μετρό της Θεσσαλονίκης έπεσαν το 2004 και σήμερα, μετρώντας 16 και πλέον χρόνια, ακόμα στριμωχνόμαστε στα υπερσύγχρονα λεωφορεία του ΟΑΣΘ. Ομως, μήπως βγάζουμε γρήγορα συμπεράσματα; Μήπως τα 16 χρόνια δεν αρκούν; Τι έχει χτιστεί ή γίνει σε τόσο χρόνο που μπορεί να συγκριθεί μαζί του;  Πυραμίδα του Χέοπα → ~ 15 χρόνια  Κολοσσός της Ρόδου → 12 χρόνια  Παρθενώνας → ~ 9 χρόνια  Πτυχίο Ελληνα Μαθηματικού→ ~ 8 χρόνια  Διεθνής Διαστημικός Σταθμός → ~ 3 χρόνια

Η αλληλεγγύη σε συνθήκες πανδημίας! Των ΑΡΤΕΜΗΣ ΜΑΤΙΑΚΗ και ΜΙΛΤΟΥ ΤΟΣΚΑ  Αλληλέγγυο Σχολείο Ετεροτοπίας

αμία φορά είναι πιο χρήσιμο και ελπιδοφόρο, ειδικά σε αυτές τις δύσκολες στιγμές, να μη λέμε πολλά, να μη γράφουμε πολλά, αλλά να πράττουμε όσα περισσότερα μπορούμε. Μέσα σε λίγες γραμμές προσπαθήσαμε να χωρέσουμε ιστορίες ανθρώπων που δραστηριοποιούνται καθημερινά σε δομές αλληλεγγύης και θυμίζουν σε όλους τη Θεσσαλονίκη που θέλουμε. Κάθε άνθρωπος, κάθε δομή είχε να μας πει πολλά περισσότερα, πράγματα που ίσως δεν χωρούν σε κόλλες χαρτί. Κάνουμε όμως μια προσπάθεια να μεταφέρουμε τις χρήσιμες σκέψεις και εμπειρίες τους γιατί εκεί είναι που κρύβεται η ελπίδα!

Κ

Αόρατη Πόλη – Κουζίνα αλληλεγγύης στην ΕΤΕΡΟΤΟΠΙΑ ΓΕΩΡΓΊΑ

Να, έρχεται η ώρα που έχεις τελειώσει το μαγείρεμα, έχεις ετοιμάσει τις σακούλες, έβαλες τα γάντια και βγαίνεις για μοίρασμα. Φτάνεις σε κάθε σημείο που έχεις τσεκάρει και βλέπεις τα γνώριμα πλέον πρόσωπα να σε χαιρετάνε ενώ πλησιάζεις. «Πώς είσαι;» «Σήμερα καλύτερα». Η απάντηση αυτή πηγαίνει και για τα δύο μέρη, για εκείνους που δίνουν και για εκείνους που παίρνουν. Γιατί στην τελική όλοι κερδίζουμε. Ελπίδα για το καλύτερο. Αγάπη για τον κόσμο. Ανθρωπος για τον Ανθρωπο.

Η Γειτονιά της Σβώλου Είμαστε μια ομάδα φίλων και γειτόνων που κάθε φορά που η Αλληλεγγύη φωνάζει βοήθεια, έχουμε λόγο να βρισκόμαστε ενεργοί παρόντες στο σημείο που χρειάζεται. Είμαστε ανοιχτοί σε όποια ομάδα ή άνθρωπο έχει τη διάθεση να προσφέρει το χέρι σε κάθε άλλο συνάνθρωπο και πλάσμα που το χρειάζεται ουσιαστικά. Δεν περιμένουμε ν’ αλλάξει ο κόσμος από κάποιους, αλλά από όλους κι όλες εμάς, με τις καθημερινές επιλογές και τις πράξεις μας. Η Αλληλεγγύη είναι το όπλο που μας κάνει όλους κερδισμένους.

Οριζόντιο Δίκτυο «One to One» ΔΗΜΗΤΡΗΣ

∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

Νικόλας Βουλέλης ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

Σωτήρης Μανιάτης ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΦΥΛΛΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟΥ

Τάσος Παππάς ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ

Λουίζα Καραγεωργίου

Θρανία της αλληλεγγύης

«Εστίες» Ανθρωπιάς στη Θεσσαλονίκη

ΑΓΑΠΗ

Εκδοση της «Εφημερίδας των Συντακτών» Μάρτιος 2021

|

Η Σοφία έβαλε ανακοίνωση ότι χρειάζονται κουβέρτες σε μια δομή, ο Δημήτρης συγκέντρωσε το ποσό για τον συμπυκνωτή οξυγόνου, η Μαρία βρήκε κι άλλους καθηγητές για τα μαθήματα γλώσσας, η Βίκυ οργάνωσε τις παραλαβές και τις αποστολές επίπλων στις οικογένειες, η Αραβέλλα βρήκε όνομα για την καμπάνια για το προσθετικό χέρι για τον πρόσφυγα, ο Φίλιππος συντόνισε ξανά την επικοινωνία ανάμεσα στις δομές αλληλεγγύης, η Verena οργάνωσε και σήμερα τη συλλογή λαχανικών και φρούτων από τη λαϊκή της γειτονιάς, η Γεωργία εξασφάλισε 50 επιπλέον μερίδες για το καθημερινό γεύμα αλληλεγγύης.

Albatros ΑΝΝΑ

Μαγειρεύω ως πράξη αλληλεγγύης. Μου είναι αδιανόητο, σήμερα, συμπολίτες μας να μην έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν τη βασικότερη των αναγκών: τη διατροφή τους. Η αλληλεγγύη είναι τρόπος ζωής και όχι λέξη κενή νοήματος. Σε μια κοινωνία ανθρώπινη, προσφέρουμε αυτό που μπορούμε και δεχόμαστε αυτό που έχουμε ανάγκη.

Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης ΣΊΣΣΥ

Το Κοινωνικό Ιατρείο προσπαθεί, και στις συνθήκες πανδημίας, να ανταποκριθεί -με ασφάλεια για τα μέλη και τους προσερχόμενους- στις ανάγκες σε φάρμακα καθώς και τις επείγουσες ανάγκες για ιατρική, ψυχολογική και οδοντιατρική φροντίδα. Συνεχίζουμε την παρέμβασή μας στην κοινωνία, με συνεργασίες, όπως αυτή με τον Σύλλογο Μουσικών Β. Ελλάδας, με κείμενα και δράσεις που αφορούν την υγεία και τον τρόπο διαχείρισης της πανδημίας από την κυβέρνηση, αλλά και γενικότερα πολιτικά ζητήματα, όπως ήταν η απεργία πείνας του Δ. Κουφοντίνα.

Κουζίνα Αλληλεγγύης Δυτικά ΣΠΥΡΟΣ

Η Κουζίνα Αλληλεγγύης Δυτικά, δεν γίνεται σ’ έναν τυχαίο χώρο· γίνεται μέσα στο στρατόπεδο Παύλου Μελά, εκεί που, όπου κι αν κοιτάξεις, θα δεις τη μνήμη να έρχεται κατά πάνω σου με σάρκα και οστά. Το απέναντι σχολείο ήταν παλιά τόπος εκτελέσεων! Εκεί ξένε, να! Τόπος εκτελέσεων. Τώρα σχολεία. Χέρια που δίνουν, είναι κλαδιά π’ ανοίγουν, αγκαλιά είναι! Να μαγειρέψω, να φέρω, να δώσω, να… Κι αυτό το πρωί!

Οικόπολις ΧΡΗΣΤΟΣ

Στις 2 Νοεμβρίου ξεκίνησε και τελείωσε άδοξα την ίδια ημέρα η Trash Art έκθεσή μας με τίτλο «Out of the Bin». Την επόμενη ημέρα ξεκίνησε ένα παρατεταμένο λοκντάουν με πολυεπίπεδες συνέπειες. Από εκείνη την ημέρα εντείναμε τις προσπάθειές μας στον τομέα της αλληλεγγύης ώστε να μπορέσουμε να υποστηρίξουμε όσους και όσες ακροβατούσαν στο χείλος της επιβίωσης. Πρόσφυγες και ντόπιοι που έζησαν από πρώτο χέρι τις επιπτώσεις των ανάλγητων πολιτικών και των ατυχών αποφάσεων μιας ανεύθυνης κυβέρνησης. Και κρατάμε ακόμα...

Περβολάρηδες Θεσσαλονίκης ΜΑΊΡΗ

Μία ομάδα που συνδέεται μέσω της τροφής (ανάκτηση σπαταλώμενων τροφίμων, μαγείρεμα/διανομή φαγητού, κομποστοποίηση, κηπουρική, μελισσοκομία) έχει καταλήξει στο συμπέρασμα πως αυτό που «τροφοδοτεί» καλύτερα τους ανθρώπους, απ’ όποια θέση κι αν συμμετέχουν, είναι οι σχέσεις αλληλεγγύης, η ανταλλαγή γνώσεων και η ατομική μας ενδυνάμωση μέσα από την ομαδικότητα.

Chefs for zero hunger ΓΊΑΝΝΗΣ

Μάγειρες επαγγελματίες, εθελοντές και φίλοι/ ες από τη Θεσσαλονίκη μαγειρεύουμε και μοιράζουμε φαγητό και πακέτα στήριξης σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη, ανεξαρτήτως χρώματος, θρησκείας και καταγωγής. Κανένας μόνος, κανένας νηστικός! Η αλληλεγγύη είναι το όπλο μας.

Θρανία της αλληλεγγύης

|

24-25 Απριλίου 2021

Των ΧΡΉΣΤΟΥ ΚΟΡΟΛΉ και ΜΑΡΙΝΙΚΉΣ ΚΟΛΙΑΡΑΚΉ  Αλληλέγγυο Σχολείο Μεσοποταμίας

3

Ταυτότητα

Η

παρατεταμένη οικονομική και πολιτική κρίση που ξεκίνησε στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας σηματοδότησε για την κοινωνία μας το ξεκίνημα μιας πρωτόγνωρης εποχής. Η απότομη συρρίκνωση κάθε έννοιας κοινωνικής προστασίας άφησε πίσω της τεράστια ανασφάλεια και δυστυχία, ταυτόχρονα, όμως, αποτέλεσε την απαρχή ενός δυναμικού κινήματος αντίστασης, ελπίδας και δημιουργίας. Ακόμα και άνθρωποι που μέχρι τότε δεν είχαν ασχοληθεί ποτέ με τις συλλογικές διεκδικήσεις ή είχαν αποσυρθεί από αυτές συνέβαλαν στη δημιουργία κινηματικών δομών νέου τύπου, οι οποίες απλώθηκαν στις γειτονιές των πόλεων. Κοινά χαρακτηριστικά τους η ισότιμη συμμετοχή των μελών, η συνδιαχείριση πόρων, ο επαναπροσδιορισμός της ίδιας της έννοιας της πολιτικής. Η ανάπτυξη αυτών των νέων μορφών συλλογικής δράσης, ωστόσο, ήταν κάτι πολύ παραπάνω από μια πρόσκαιρη ανακλαστική αντίδραση: Η οικονομική κρίση αποτέλεσε την αφορμή που συναντήθηκε με την ανάγκη για έναν διαρκή αγώνα απέναντι σε ένα διαχρονικά βαθύ έλλειμμα δημοκρατίας. Τα Αλληλέγγυα Σχολεία δημιουργήθηκαν μέσα στις ρωγμές της δημόσιας εκπαίδευσης, που στη χώρα μας δεν είναι στην πραγματικότητα ούτε δημόσια ούτε δωρεάν. Οχι μόνο εξαιτίας του διαχρονικά ανταγωνιστικού – εξετασιοκεντρικού χαρακτήρα του δημόσιου σχολείου, το οποίο ευνοεί την ιδιωτική δαπάνη, αλλά και της όλο και μεγαλύτερης σύνδεσης της εκπαίδευσης με τις επιταγές της αγοράς εργασίας και της εξέλιξής της σε ένα διά βίου κυνήγι απόκτησης πιστοποιητικών ατομικών προσόντων. Με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και την όξυνση των ανισοτήτων λόγω της αδυναμίας πρόσβασης μεγάλου μέρους του πληθυσμού στην ιδιωτική παραπαιδεία, συλλογικότητες και πρωτοβουλίες εκπαιδευτικών σε διάφορα σημεία της χώρας ένωσαν τις δυνάμεις τους με το πλατύ ρεύμα αλληλεγγύης οργανώνοντας εθελοντικά μαθήματα υποστηρικτικής διδασκαλίας. Στην πορεία των χρόνων, πολλές από τις δράσεις αυτές συναντήθηκαν τόσο με άλλες συλλογικότητες και κινηματικούς χώρους όσο και με σχολεία μεταναστών και προσφύγων, που λειτουργούν ήδη από τις αρχές της χιλιετίας αρθρώνοντας έναν ευρύτερα πολιτικό και μετασχηματιστικό λόγο. Το Δίκτυο Αλληλέγγυων Σχολείων αγωνίζεται με στόχο τη δημιουργία και εδραίωση ενός ολιστικού κινήματος στην εκπαίδευση, το οποίο, ταυτόχρονα με τις διαχρονικές του διεκδικήσεις, θα έχει ως χαρακτηριστικά του την τοπικότητα, τη χρήση εναλλακτικών παιδαγωγικών μεθόδων, τη συμμετοχική διαχείριση. Γιατί το σχολείο, πέρα από τον βασικό εκπαιδευτικό του ρόλο, αποτελεί ως κοινότητα τον χώρο στον οποίο οι νεαροί πολίτες αποκτούν κοινωνικές δεξιότητες και δημοκρατική συνείδηση. Δυστυχώς, στο πλαίσιο της σχολικής κοινότητας, η γνώμη και η βούληση των μαθητών εκφράζονται αποκλειστικά μέσω του 15μελούς συμβουλίου, το οποίο έχει ευθύνη για έναν συγκεκριμένο, αυστηρά οριοθετημένο αριθμό θεμάτων. Ως εκ τούτου, το σχολείο αντί να συμβάλλει στην καλλιέργεια της δημοκρατικής συνείδησης του μαθητικού κοινού, συντελεί τελικά στη διαιώνιση μιας αναθετικού τύπου δημοκρατίας. Παράλληλα, οι ανησυχίες και τα ενδιαφέροντα των εφήβων, όπως είναι η κλιματική αλλαγή ή ζητήματα σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου, αλλά και απλές ανησυχίες που σχετίζονται με την κα-

51 |

ΑΛΛΗΛΈΓΓΥΑ ΣΧΟΛΈΊΑ

Είναι θέμα δημοκρατίας! θημερινότητά τους, ουσιαστικά δεν βρίσκουν πρέπει να αποσυνδεθεί από τη λογική της ανάχώρο να εκφραστούν και αντιμετωπίζονται σαν θεσης, από παγιωμένους ρόλους και ιεραρχίες, μια πραγματικότητα ξένη προς το σχολικό πρόνα θεμελιώνεται στον διάλογο και στην ατομιγραμμα. Τα αλληλέγγυα σχολεία, ως χώροι στους κή ευθύνη για την καθημερινή δράση, να ελέγοποίους η μάθηση συναντά τις επιμέρους χεται και να αξιολογείται από τους ίδιους τους τοπικές πολιτιστικές αναφορές, την εμπλεκομένους και όχι από κάποια εξωτερική, κοινωνική καινοτομία και τα σύγχρονα αόρατη εξουσία με παρεμβατικό ρόλο. Τα Αλληκινήματα, ψηλαφίζουν τις δυνατότηλέγγυα Σχολεία είναι αντίθετα σε κάθε μορφής τες διεύρυνσης του παιδαγωπροσφορά η οποία γεννά και διαιωνίζει τη διάγικού χαρακτήρα της κριση ωφελουμένων-«αναξιοπαθούντων» εκπαίδευσης. Μέσα και δωρητών-προνομιούχων. Ομοίως, από εναλλασσόμενους διαφέρουν με τις θεσμοθετημένες ρόλους, συνελεύσεις και δεμένες με τον γραφειοκραμαθητών, καθητικό μηχανισμό κοινωνικές Τα Αλληλέγγυα γητών και γονιών υπηρεσίες ή τα συνεργαζόΣχολεία δημιουργήθηκαν δημιουργούνται μενα με το κράτος ιδιωτικά οι προϋποθέσεις φιλανθρωπικά ιδρύματα, μέσα στις ρωγμές της για να μπολιαπου δεν αφήνουν περιθώδημόσιας εκπαίδευσης, που στεί το δημόσιο ρια ενεργού και δημιουρστη χώρα μας δεν είναι σχολείο με νέες γικής συμμετοχής. Προιδέες και πρακτισβλέπουν στην ενίσχυση στην πραγματικότητα ούτε κές συλλογικής του κοινωνικού ρόλου του δημόσια ούτε ζωής, καταργώατόμου και τη δημιουργία ντας οποιονδήποενός κοινωνικού δικτύου προδωρεάν τε περιορισμό λόγω στασίας για όλους. ηλικίας ή γλώσσας. Με Την επόμενη μέρα, με ευαίτον τρόπο αυτό, συμβάλσθητες κεραίες θα συνεχίσουμε λουν στην απόκτηση εμπεινα αφουγκραζόμαστε τα αιτήματα και ρίας που θα επιτρέψει να αρθρωνα τα εκφράζουμε μέσα από ένα κοινωνικό θούν τα υπαρκτά αιτήματα των μαθητών. κίνημα για την παιδεία, μέσα και έξω από την τάΣτην πορεία αυτής της διαδρομής γίνεται ξη, το οποίο θα ενώνεται με όλα τα επιμέρους αντιληπτό όλο και περισσότερο ότι η δημοκρατία κινήματα για τον πολιτισμό, τα δικαιώματα, τις δεν είναι απλώς ένα μοντέλο λήψης αποφάσεων έμφυλες ταυτότητες, το περιβάλλον και τελικά που λειτουργεί με αυτόματους μηχανισμούς. Γι’ την ίδια τη δημοκρατία. Πρωταρχικός στόχος στο αυτό, επιδιώκεται η διαρκής αναζήτηση νέων πλαίσιο των ήδη υπαρχουσών δράσεων και όσων τρόπων ουσιαστικού διαλόγου και συλλογικής θα ακολουθήσουν είναι η ατομική ενδυνάμωση δράσης, η ουσιαστική εμπλοκή μαθητών, γονιών μέσα από τη συλλογική κοινωνική δράση. Θα και εκπαιδευτικών στη διαμόρφωση του εκπαισυνεχίσουμε να διεκδικούμε δημιουργώντας και δευτικού γίγνεσθαι, η σύνθεση των διαφορετιαξιοποιώντας την απόκτηση κοινής εμπειρίας, κών απόψεων σε όλα τα επίπεδα. Επιχειρείται η έχοντας πάντα ως όραμα τη δημοκρατικοποίηση επανεφεύρεση της αντιπροσώπευσης, η οποία της παιδείας.

ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΑΛΛΉΛΈΓΓΥΩΝ ΣΧΟΛΈΙΩΝ είναι ένα εγχείρημα συντονισμού, συνεργασίας και σύμπραξης δομών που ασχολούνται με την εκπαίδευση, απαντώντας σε ένα φάσμα εκπαιδευτικών αναγκών, όπως είναι η προετοιμασία για τις πανελλαδικές, ενισχυτικά μαθήματα, η εκμάθηση ξένων γλωσσών, η εκμάθηση ελληνικής γλώσσας, αλλά και καλλιτεχνικά μαθήματα, σε σύνδεση με τις τοπικές κοινότητες. Από την Αθήνα και τον Πειραιά μέχρι τη Χίο και από τη Θεσσαλονίκη και την Ξάνθη μέχρι την Κέρκυρα, τα Αλληλέγγυα Σχολεία συγκροτούν ένα πολύμορφο δίκτυο κοινοτήτων μάθησης, που προτάσσει τη δημοκρατία, την κοινωνική ενδυνάμωση και τη συλλογικότητα απέναντι στον ατομικισμό και την αδράνεια.

ΔΊΚΤΥΟ ΑΛΛΗΛΈΓΓΥΩΝ ΣΧΟΛΈΊΩΝ ▪ Θεσσαλονίκη: Μαθήματα για Ολους Έτεροτοπίας ▪ Θεσσαλονίκη: Δίκτυο εθελοντών Albatros ▪ Κερατσίνι: Σχολείο Αλληλεγγύης Κερατσινίου ▪ Κέρκυρα: Έναλλακτικό Πολιτιστικό Έργαστήρι ▪ Μοσχάτο: Αλληλέγγυο Σχολείο Μεσοποταμίας ▪ Πειραιάς: Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών Πειραιά ▪ Ταύρος: Αλληλέγγυο Σχολείο Ταύρου ▪ Χίος: Αλληλέγγυο Κοινωνικό Φροντιστήριο Χίου

4

24-25 Απριλίου 2021

| 52

|

Θρανία της αλληλεγγύης

«Πύρρειος νίκη» Της ΦΩΤΕΙΝΉΣ ΘΕΟΔΩΡΟΓΛΆΚΉ  Φοιτήτρια, εκπαιδευτικός στο Αλληλέγγυο Σχολείο Ταύρου

ΤΟΝ 3ο ΆΙΩΝΆ π.Κ.Χ. ο Πύρρος, βασιλιάς της Ηπείρου, πραγματοποιεί εκστρατεία στην Ιταλία. Παρά τη νίκη του έναντι των Ρωμαίων, οι απώλειες ήταν τεράστιες, ο στρατός αποδεκατίστηκε και πολλοί αξιωματικοί χάθηκαν. Εκτοτε, πύρρειος νίκη ονομάζεται μεταφορικά η νίκη που συνοδεύεται από τον όλεθρο των επικρατούντων. Το 2019 μ.Κ.Χ. η Νίκη Κεραμέως, υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, προαναγγέλλει μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση. Παρά την εναντίωση σχολικής και ακαδημαϊκής κοινότητας, το σχέδιο μεθοδεύεται, με αποκορύφωμα το νομοσχέδιο της 11ης Φεβρουαρίου. Εκτοτε, Δημόσια Εκπαίδευση ονομάζεται η προσπάθεια του κράτους να εμποδίσει την πρόσβαση των φτωχών στη μόρφωση και σε τυχούσα κοινωνική-οικονομική ανέλιξη. Είναι χαρακτηριστική η προκλητικότητα με την οποία η κυβέρνηση, εν καιρώ πανδημίας, προχωράει ταχύτατα το νομοθετικό της έργο, εκμεταλλευόμενη την de facto αδυναμία αντίδρασης. Ενώ ο λαός είναι -συναινετικά- φυλακισμένος και φοβισμένος, έχουν ψηφιστεί 113 νομοσχέδια μεταξύ των οποίων ο νέος πτωχευτικός κώδικας, η κατάργηση των περιοχών Natura, το νομοσχέδιο για τις διαδηλώσεις και φυσικά οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση, που ψηφίστηκαν νύχτα. Από το 2019 μέχρι σήμερα, έχουν ψηφιστεί μεταξύ άλλων η επαναφορά της Τράπεζας Θεμάτων, η αύξηση του αριθμού μαθητών ανά σχολική αίθουσα, το μέγιστο όριο ηλικίας στα 17 έτη για την εγγραφή σε ΕΠΑΛ, η επαναφορά της διαγωγής στα απολυτήρια και οι πολυήμερες αποβολές, η κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου, η τοποθέτηση αστυνομικών στα δημόσια πανεπιστήμια, η ελάχιστη βάση εισαγωγής και η μείωση των εισακτέων. Αξίζει να σταθούμε στο 2014, όταν πρωτοχρησιμοποιήθηκε η συνταγή της Τράπεζας Θεμάτων. Εκείνη τη χρονιά το ποσοστό των μετεξεταστέων στην Α’ Λυκείου εκτοξεύτηκε από το 4,2% στο 23,3%. Αν ψάξουμε τον κοινό παρονομαστή των παραπάνω αυτός σίγουρα είναι η υποβάθμιση της Δημόσιας Εκπαίδευσης. Πράγματι λοιπόν, η κ. υπουργός μετράει ήδη πολλές νίκες. Προβλέπεται ότι η μείωση των εισακτέων θα αγγίξει το 30% και το 1/3 των τμημάτων ΑΕΙ θα κλείσουν.

-Και πού θα πάνε αυτοί οι μαθητές; -Στα ιδιωτικά κολέγια των οποίων τα πτυχία πρόσφατα αναβαθμί-

στηκαν ως ισάξια των ΑΕΙ.

-Και πού είναι το κακό; Στην ελεύθερη αγορά ο καθένας μπορεί να επιλέξει πού θα σπουδάσει.

-Η προβληματική εδώ είναι ότι το υπουργείο Παιδείας σε εξωθεί στην ιδιωτική πρωτοβουλία με κάθε αθέμιτο τρόπο για να εξυπηρετήσει ιδιωτικά συμφέροντα. Αν πράγματι η κυρία Κεραμέως προβληματίζεται με τους μαθητές που εισέρχονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με χαμηλούς βαθμούς, γιατί επιτρέπει σε μαθητές να φοιτούν σε ιδιωτικές σχολές χωρίς κανένα κριτήριο πέραν της φορολογικής δήλωσης των γονέων τους; Με 8.000 μόρια δεν σου αξίζει να σπουδάσεις, αλλά με 8.000 ευρώ μπορείς; Αναφορικά με τα συμφέροντα που προαναφέρθηκαν, προτρέπω τους αναγνώστες να αναζητήσουν στα έγγραφα της WikiLeaks τις αναφορές του πρέσβη των ΗΠΑ Ντάνιελ Σπέκχαρντ το 2008. Εκεί δίνονται σαφείς οδηγίες στην κυβέρνηση σχετικά με το πανεπιστημιακό άσυλο, τον συνδικαλισμό των εκπαιδευτικών, αλλά και για την προώθηση των ιδιωτικών κολεγίων σε βάρος των δημόσιων. Ομολογουμένως η κ. υπουργός ακολουθεί κατά γράμμα την κυβερνητική πολιτική και η θητεία της μέχρι τώρα έχει στεφθεί με επιτυχία. Η νίκη της Νίκης όμως είναι πύρρειος. Είναι πύρρειος γιατί οι απώλειες είναι πολλές και ποικίλες. Επί της ουσίας μετατρέπουν τα σχολεία και τα πανεπιστήμια σε μικρογραφίες της κοινωνίας που θέλουν να φτιάξουν. Μιας κοινωνίας υπό διαρκή έλεγχο, που κινείται με γνώμονα το χρήμα, την αγορά, την αριστεία και τον ανταγωνισμό. Απέναντι σε αυτό το δυστοπικό πρότυπο στέκονται τα αλληλέγγυα σχολεία, προάγοντας άλλες αξίες. Την αξία της αλληλεγγύης, της ομαδικότητας, της ισότητας των ευκαιριών. Για όλους τους μαθητές. Για τους μέτριους, τους φτωχούς, τους άνω των 17, τους «διαγωγή κοσμία» και τους μη άριστους. ΥΓ. 1: Το παρόν άρθρο δεν έχει σκοπό να θίξει ή να υποτιμήσει τους σπουδαστές των ιδιωτικών κολεγίων. Είναι ισάξια κάθε προσπάθεια για μάθηση. Αφορά αποκλειστικά την κυβερνητική τακτική να εξαναγκάσει όλους τους μαθητές να στραφούν στην επί πληρωμή εκπαίδευση αδιαφορώντας για τις παράπλευρες απώλειες. ΥΓ. 2: Η διαδικασία υποτίμησης του δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης δεν οφείλεται αποκλειστικά στην τωρινή κυβέρνηση. Πρόκειται για πρόβλημα με βαθιές ρίζες χρόνων.

ΔΕΣΠΟΙΝΑ Κ. (Δ.Κ), ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Π. (Κ.Π.), ΕΥΘΥΜΗΣ ΤΖ. (Ε.ΤΖ.) Συνέντευξη στην ΕΥΉ ΜΙΚΕΛΉ,  Εκπαιδευτικός στο Σχολείο Αλληλεγγύης Κερατσινίου

ΕΆΝ ΉΣΟΥΝ ΜΆΘΉΤΉΣ, για ποιο λόγο θα επέλεγες να συμμετέχεις σε μία ανοιχτή δομή εκπαίδευσης; Ε.Τζ.: Μια ανοιχτή δομή μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά στην εκ παίδευσ η που παρέ χε ται από τα σ υμβατικά σχολεία, αλλά προσφέρει ένα καλύτερο περιβάλλον και περισσότερες δυνατότητες. Δ.Κ.: Κατ’ αρχάς οι λόγοι θα ήταν οικονομικοί. Ωσ τόσο, πιστεύω πως η διάθεση και η ποιότητα του μαθήματος είναι διαφορετικά απ’ ό,τι σε κάποια ιδιωτική δομή. Υπάρχει αλληλεγγύη και κατανόηση, όχι μόνο μεταξύ καθηγητή - μαθητή, αλλά και μεταξύ των μαθητών.

Η εκπαίδευση χαρούμενους α

Από το 2013 σε πολλές γειτονιές άρχισαν να να μη μείνει κανένα παιδί χωρίς πρόσβαση Κερατσινίου είναι μια τέτοια ανοιχτή δομή ε καθημερινή προσφορά των εθελοντών. Σκια στους ίδιους τους καθηγητές-εθελοντές.

Ε.Τζ.: Εμαθα για το Σχολείο από μια φίλη μου που ήδη συμμετείχε ως καθηγήτρια σε αυτό. Εξέφρασα το ενδιαφέρον μου να συμμετάσχω κι εγώ διότι η δομή πλέον στόχευε και στη διοργάνωση περαιτέρω δράσεων, πέραν της διδασκαλίας σχολικών μαθημάτων, κάτι που βρήκα πολύ όμορΠώς αποφάσισες φ ο βάσ ει του να δραστηριοΑπό μικρή, πώς φανταζόποιηθείς στο μουν ιδανικά στην κλασική ερώτηση, Σχολείο; κι ε γώ σ το Δ.Κ.: Είχα τι θες να γίνεις παρε λθόν μόλις ξεκινήτο σχολικό όταν μεγαλώσεις, σει την πραμο υ π ε ρ ι απαντούσα «θέλω να κτική μου σε βάλλον. Λύκειο της κάνω τους άλλους περιοχής όταν Πώς μπορεί χαρούμενους» ήρθαν να ενηνα συμβάλει μερώσουν τους μια ανοιχτή δοκαθηγητές και τους μή εκπαίδευσης μαθητές για το Σχολείο. στην παιδεία; Δε ν είχα κάτι να σκεφτώ. Ε.Τζ.: Μια ανοιχτή δομή Ηταν κάτι που ήθελα πολλά χρόεκπαίδευσης αντιμετωπίζει τους νια και ενθουσιάστηκα – ανακουπάντες ως ίσους, ανεξάρτητα από φίστηκα που υπήρχε δομή που το το υπόβαθρό τους (κοινωνικό, έκανε πράξη.

μορφωτικό, οικονομικό). Δίνεται μεγάλη σημασία στην ανάπτυξη σχέσεων και την ανταλλαγή ιδεών, ενώ προσφέρεται το έδαφος στον εκπαιδευόμενο να εκφραστεί. Μέσα από συνελεύσεις όλοι έχουν λόγο αναφορικά με σημαντικές αποφάσεις που αφορούν τη λειτουργία της δομής. Δ.Κ.: Το μυαλό για μένα είναι το πιο ισχυρό όπλο. Τις πραγματικά δύσκολες καταστάσεις δεν μπορείς να τις «γκουγκλάρεις». Ο εκπαιδευμένος νους, για μένα, είναι το ισχυρότερο φάρμακο, για κάθε είδους ασθένεια ή δυσκολία. Θεωρώ πως η εκπαίδευση θα πρέπει πάντοτε να προσφέρεται δημόσια σε όλους. Ειδικά δε, στους εφήβους. Πιστεύεις ότι μια τέτοια «ανοιχτή» δράση πρέπει να υποστηρίζεται από την τοπική και την ευρύτερη κοινωνία; Δ.Κ.: Μια κοινωνία ανεκπαίδευτη είναι μια κοινωνία καθόλα αποτυχημένη. Αλλωστε οι καιροί

Θρανία της αλληλεγγύης

|

24-25 Απριλίου 2021

53 |

5

Η παιδεία ως άσκηση ελευθερίας Μια σύντομη γνωριμία με τον Πάουλο Φρέιρε Του ΑΡΓΎΡΗ ΓΕΩΡΓΟΎΛΗ  Εναλλακτικό Πολιτιστικό Εργαστήρι της Κέρκυρας

Πάουλο Φρέιρε υπήρξε παγκόσμιος ηγέτης του αγώνα για την απελευθέρωση των φτωχότερων απ’ τους φτωχούς: των περιθωριοποιημένων τάξεων που ζουν μέσα στις «κουλτούρες της σιωπής». Γεννήθηκε το 1921 στη Ρεσίφε, στη βορειοανατολική Βραζιλία, και παρόλο που οι γονείς του ανήκαν στη μεσαία τάξη, κατά τη μεγάλη οικονομική κρίση ο Φρέιρε έμαθε τι σημαίνει να πεινάς. Τότε, παιδί ακόμα, αποφάσισε να αφιερωθεί στον αγώνα κατά της πείνας. Αργότερα, όταν η οικογενειακή του κατάσταση βελτιώθηκε, σπούδασε Νομικά, Φιλοσοφία και Ψυχολογία της Γλώσσας στο Πανεπιστήμιο της Ρεσίφε, ενώ εργαζόταν ως δάσκαλος πορτογαλικών. Μελέτησε ιδιαίτερα τις εκπαιδευτικές θεωρίες και, αφού αποφοίτησε, αποφάσισε να εργαστεί ως κοινωνικός λειτουργός. Η δημόσια υπηρεσία του τον έφερε κοντά στους φτωχούς των αστικών περιοχών και τότε άρχισε να διαμορφώνει ένα μέσο επικοινωνίας με τους απόκληρους, το οποίο αργότερα εξελίχθηκε στη διαλογική του μέθοδο για την εκπαίδευση ενηλίκων. Ο Φρέιρε πίστευε πως οι καταπιεσμένες κοινότητες παντού στον κόσμο ήταν παγιδευμένες σε μια «κουλτούρα σιωπής», η οποία οδηγούσε στην παθητικότητα. Οι άνθρωποι ήταν ανίκανοι να ονομάσουν την πραγματικότητά τους, πόσο μάλλον να την αλλάξουν. Εν νοιολογικά, διαίρεσε την κοινωνική πραγματικότητα στους καταπιεζόμενους και τους καταπιεστές, όμως πίστευε πως η πορεία χειραφέτησης των καταπιεζόμενων συμπεριλαμβάνει και την απελευθέρωση των καταπιεστών τους, ενώ απέρριπτε την ανάγκη ύπαρξης ολοκληρωτικών κομμάτων που δρουν εν ονόματι του λαού. Η επιμονή του για δράση σήμαινε τον αποκλεισμό κάθε δόγματος. Η διαδικασία κατά την οποία οι άνθρωποι κατανοούν την αιτία των δεινών τους και προχωρούν σ την αλ λαγή της κατάσ τασής τους εύγλωττα ονομάστηκε κριτική συνειδητοποίηση. Δεν είναι το συνηθισμένο είδος αυθόρμητης ή δογματικής δράσης. Διαφοροποιείται ριζικά από παρόμοιες θεωρίες επειδή κατανοείται και εφαρμόζεται από τους ίδιους τους

Ο

κάνει ανθρώπους!

α γεννιούνται αλληλέγγυες δομές με σκοπό στην εκπαίδευση. Το Σχολείο Αλληλεγγύης εκπαίδευσης και στηρίζεται στην αγραφούμε τη δομή μέσα από ερωτήσεις το αποδεικνύουν, δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσω εγώ. Καταλαβαίνεις πως υπάρχει σοβαρό πρόβλημα όταν λέξεις, όπως «φλεξ» και «κρίντζ», είναι πιο κατανοητές απ’ ό,τι οι λέξεις «ήθος», «σεβασμός» ή «ακεραιότητα». Κ.Π.: Ναι, ως προσφ ο ρ ά δ ω ρ εάν εκπαίδευσης και ως ενίσ χ υσ ης του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος. Ε.Τζ.: Ειδικά σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, που ακόμα πληρώνει τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, η ευρύτερη κοινωνία είναι σημαντικό να αντιληφθεί πως με τη δημιουργία παρόμοιων δομών και μέσω της συλλογικής δύναμης και αλληλοβοήθειας μπορούν να καλυφθούν τα κενά που αφήνει πίσω της η δυσλειτουργία του κράτους. Γιατί συμμετείχες στο Σχολείο Αλληλεγγύης Κερατσινίου και τι κέρδισες από τη συμμετοχή αυτή;

Κ.Π.: Γνώρισα ανθρώπους που πιθανώς να μην είχα γνωρίσει. Με έναν περσινό μαθητή μου, μάλιστα, κρατάω ακόμα επαφές, παρόλο που δεν συμμετέχω πια στη δομή. Ηρθα σε επαφή με την ομαδική εκπαίδευση και απέκτησα εμπειρία σε τμήμα Λυκείου. Δ.Κ.: Από μικρή, στην κλασική ερώτηση, τι θες να γίνεις όταν μεγαλώσεις, απαντούσα «θέλω να κάνω τους άλλους χαρούμενους». Μεγαλώνοντας, συνειδητοποίησα πως η καλύτερη μέθοδος για να το πετύχω ήταν η εκπαίδευση. Δεν μπορώ να διανοηθώ πως εν έτει 2021, ακόμα κάτι τόσο βασικό είναι προνόμιο κάποιων. Δεν θα ξεχάσω ποτέ έναν μαθητή του Σχολείου, που όταν τους πρότεινα ένα έξτρα βιβλίο για την έκθεση, μου είπε: «Εχω μαζέψει 20 ευρώ από πέρυσι τα Χριστούγεννα(!), πιστεύω θα με φτάσουν να το αγοράσω». Νομίζω αυτό τα λέει όλα, για τα παιδιά εκεί.

καταπιεσμένους, μέσα από μια εκπαιδευτική προσέγγιση όπου η μαθησιακή πράξη καλλιεργεί την πολιτική αντίληψη. Η κριτική συνειδητοποίηση ξεκινά με τη δημιουργία ενός πολιτιστικού κύκλου όπου οι συμμετέχοντες συζητούν τα προβλήματά τους. Κατά τον διάλογο, συγκεκριμένες λέξεις ή ιδέες εμφανώς επαναλαμβάνονται, υποδεικνύοντας διεργασίες βαθιά στη συλλογική συνείδηση των ανθρώπων. Πρόκειται για παραγωγικές λέξεις και θέματα, που μπορούν να φέρουν στο φως μια καταπιεστική κοινωνική πραγματικότητα. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι μιας κοινότητας μπορεί σταθερά να αναφέρουν τη λέξη «παραγκούπολη», με αδιάφορο τρόπο: Είναι ένα μέρος όπου καταδικάστηκαν να ζήσουν επειδή είναι αμόρφωτοι ή τεμπέληδες. Στην Ινδία, μια παραγκούπολη μπορεί να είναι ένα μέρος όπου μια κοινότητα ζει λόγω του κάρμα της. Κατά τη διαδικασία μάθησης ανάγνωσης και γραφής, η σημασία της λέξης «παραγκούπολη» προκαλεί εκτεταμένη συζήτηση: Πώς δημιουργείται και γιατί συγκεκριμένοι άνθρωποι –κι όχι κάποιοι άλλοι– υποχρεώνονται να

ζήσουν εκεί; Κατά τη συζήτηση, η κοινότητα προχωρά από μια αφελή, στερούμενη κρίσης συνείδηση προς μια συνείδηση υπεύθυνη και κριτική. Ετσι, η εκπαιδευτική πράξη γίνεται ισχυρό εργαλείο κατανόησης των δομών της καταπίεσης, μια δράση που δεν καταπραΰνει τα συμπτώματα αλλά φωτίζει τις θεμελιώδεις αιτίες. Ο Φρέιρε χαρακτήριζε τη μέθοδό του «απε λε υθερωτική». Πρόκειται για το αντίθετο της «τιθάσευσης», όπου οι πληροφορίες λαμβάνονται παθητικά και οι καταπιεστικές συνθήκες παραβλέπονται. Για τον Φρέιρε, η εκπαίδευση είναι «πρακτική της ελευθερίας». Διαλύει τον «φόβο της ελευθερίας», την πεποίθηση ότι οι ρόλοι του καταπιεστή και του καταπιεζόμενου είναι οι μόνοι διαθέσιμοι. Πρόκειται, επίσης, για μια εκπαίδευση που ποτέ δεν είναι ουδέτερη. Κατά τη μαθησιακή διαδικασία, χρειάζεται να επιλέγεις. Πάνω απ’ όλα, είναι μια εκπαίδευση που μεταπλάθει. Προσφέρει συνειδησιακή συγκρότηση και διαύγεια. Η εκπαιδευτική πρόταση του Φρέιρε έχει στο κέντρο της την πίστη στη δυνατότητα του ανθρώπινου νου να σπάσει τα δεσμά του φόβου, της καταπίεσης και της άκριτης αποδοχής της κοινωνικής αδικίας, δημιουργώντας συνεργατικές και ειρηνικές κοινωνικές σχέσεις. Αυτή είναι η φυσική ελεύθερη κατάσταση του ανθρώπου κατά τον Φρέιρε, μια κατάσταση όπου δεν υπάρχουν αυθεντίες, αλλά άνθρωποι που μοιράζονται τις γνώσεις τους και λύνουν από κοινού τα προβλήματά τους. Κεντρικό έργο αναφοράς: Πάουλο Φρέιρε, «Η αγωγή του καταπιεζόμενου», μτφρ. Γιάννης Κρητικός, Αθήνα: Ράππας, 1977.

6

24-25 Απριλίου 2021

| 54

Των ΝΑΤΑΣΑΣ ΜΕΛΑ και ΝΊΚΟΥ ΑΓΑΠΑΚΗ  Μέλη της Ομάδας Νομικής Στήριξης του Ανοιχτού Σχολείου Μεταναστών Πειραιά

Ε Εκπαιδευτική αναδοχή Της ΑΘΗΝΑΣ ΠΑΠΑΝΊΚΟΛΑΟΥ  Για την ομάδα Εθελοντών Αναδόχων Εκπαιδευτικών

ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΊΡΊ ΤΟΥ 2018, ξεκινήσαμε μια ομάδα εν ενεργεία και συνταξιούχων εθελοντών εκπαιδευτικών, που είχαμε ήδη ευαισθητοποιηθεί ή εμπλακεί ενεργά στο θέμα της ένταξης των προσφυγόπουλων στα σχολεία ως Συντονιστές Εκπαίδευσης στις Δομές Υποδοχής και Εκπαίδευσης Προσφύγων, να προσφέρουμε καθημερινά μαθήματα προετοιμασίας στα ασυνόδευτα της Δομής Φιλοξενίας των Ταγαράδων Θεσσαλονίκης. Ετσι δημιουργήθηκε η ομάδα εθελοντών «Εκπαιδευτική αναδοχή», με στόχο την ένταξη όλων των ασυνόδευτων στην εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς αυτά δεν στερούνται μόνο την προστασία της φυσικής οικογένειας αλλά κουβαλούν και τα βαθιά τραύματα του πολέμου, του βίαιου ξεριζωμού και των σκληρών βιωμάτων κατά τη διάρκεια του «ταξιδιού» τους, εφαρμόζοντας τη Διεθνή και την Ευρωπαϊκή νομοθεσία για την εκπαίδευση των προσφύγων αλλά και το ίδιο το ελληνικό Σύνταγμα με τις αρχές της ίσης πρόσβασης στην εκπαίδευση, ανεξαρτήτως καταγωγής, φύλου, θρησκείας ή εθνικής ταυτότητας. Κάθε εθελοντής ανέλαβε την υποχρέωση της ενισχυτικής διδασκαλίας της γλώσσας ή άλλων γνωστικών αντικειμένων, σε τρία ή τέσσερα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα, και ταυτόχρονα είχε καθήκον να αφουγκράζεται τις αγωνίες τους, να απαντά στα ερωτήματά τους, να τα υποστηρίζει ψυχολογικά, να συμβάλλει στην επίλυση διάφορων προβλημάτων που προέκυπταν στο σχολικό περιβάλλον από ποικίλα αίτια, γλωσσικά, πολιτισμικά, προσωπικά, δημιουργώντας έτσι ένα κλίμα εμπιστοσύνης κι ασφάλειας, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την απρόσκοπτη παρακολούθηση των

μαθημάτων, την ανάσχεση της σχολικής διαρροής και την ομαλή κοινωνικοποίησή τους στο νέο περιβάλλον. Η Εκπαιδευτική Αναδοχή έγινε γνωστή, απόχτησε νέα μέλη και έτσι της δόθηκε η δυνατότητα να επεκτείνει τη συνεργασία και με άλλες δομές, εντός και εκτός των ορίων της Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 20192020 εξασφάλισε μάλιστα, χάρη στον Σύλλογο Εθελοντών ALBATROS, την αίθουσά του για κυριακάτικα πρωινά φροντιστηριακά μαθήματα προετοιμασίας για τις πανελλαδικές εξετάσεις. Ενας από τους πρόσφυγες μαθητές, μάλιστα, πέρασε με επιτυχία τις εξετάσεις και είναι πλέον φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας. Η πανδημία, όμως, και η αναγκαστικά εξ αποστάσεως εκπαίδευση διέκοψε τα διά ζώσης μαθήματα και ανέδειξε τα σοβαρά προβλήματα της διαδικτυακής διδασκαλίας σε συνάρτηση με τη διαφαινόμενη υποχώρηση του ενδιαφέροντος της πολιτείας για την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων. Οι Εκπαιδευτικοί Ανάδοχοι δεν μπορούν και δεν επιθυμούν να υποκαταστήσουν την Πολιτεία και το χρέος της έναντι όλων των παιδιών, θέλουν όμως και μπορούν να βοηθήσουν ενισχυτικά στη μόρφωσή τους και να λειτουργήσουν εποικοδομητικά με την εμπειρία τους στην ένταξή τους στην κοινωνία μας. Αναγκαία η επιμόρφωση των μαχόμενων εκπαιδευτικών στα ζητήματα της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, διορισμοί προσωπικού, τάξεις υποδοχής, νέα αναλυτικά προγράμματα, ψηφιακά μέσα. Η ένταξή τους στο δημόσιο σχολείο θα απομακρύνει πιθανά φαινόμενα παραβατικότητας και θα τα προστατεύσει από λογής «αρπακτικά».

να συρμάτινο πλέγμα ορθώνεται στο ύψος των ματιών μας. Εγώ προσπαθώ να αναπνεύσω κι αυτός να μην ντρέπεται. Από μαθητής, κρατούμενος. Αντί για μάθημα, επισκεπτήριο. Το ρήμα «εγώ είμαι» ψεύδεται για το καλό και των δυο μας. Είμαι καλά... Απειρες φορές έχουμε κληθεί από τη Γραμματεία του σχολείου προκειμένου να ενημερωθούμε για την αδικαιολόγητη απουσία κάποιου μαθητή. Διοικητική κράτηση λόγω έλλειψης νομιμοποιητικών εγγράφων. Τα κρατητήρια των Αστυνομικών Τμημάτων ασφυκτιούν. Η παραμονή σε αυτά, πολύ συχνά, δεν ξεπερνά απλώς το χρονικό πλαίσιο που προβλέπει ο νόμος (μερικά εικοσιτετράωρα), αλλά μπορεί να διαρκέσει πολλούς μήνες! Χωρίς καμία πρόσβαση στις Υπηρεσίες Ασύλου, χωρίς διαμεσολάβηση διερμηνέα, χωρίς καν το δικαίωμα προαυλισμού. Κάτω από ποιες συνθήκες θεωρείται μια κράτηση αυθαίρετη ή παράνομη; Η Ελλάδα από το 2001 έως σήμερα συνεχίζει να είναι αποδέκτης προσφυγών για παραβίαση, κατ’ εξακολούθηση, των Αρθρων 2 και 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που προβλέπουν ρητά το δικαίωμα στη ζωή και την απαγόρευση απάνθρωπης ή εξευτελισ τικής μεταχείρισης, με κορύφωση την καταδίκη, το 2011, από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (υπόθεση M.S.S.).

Θρανία της αλληλεγγύης

Aπό μαθητής, κρατούμενος

πρόληψης κατά του Covid-19, χωρίς ζεστό νερό, κλινοσκεπάσματα και στρώματα, είδη προσωπικής υγιεινής και φάρμακα. Κάτι που θα μπορούσε εύκολα να αποφευχθεί με τη δήλωση παρουσίας του μετανάσ τη, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, στο Αστυνομικό Τμήμα της περιοχής του. Αλλά καθώς φαίνεται οι ζωές των κρατουμένων δεν συμπεριλαμβάνονται στις προβλέψεις του κανονισμού π ε ρί τ ης Δ ημό σ ι ας Υγείας. Παρά την πρόταση νόμου για την αντιμετώπιση περιπτώσεων έκ τακ της ανάγκης που κατέθεσε η Ενωση Ελλήνων Ποινικολόγων, ε ν μέσω της πρώτης καραντίνας, τις ανακοινώσεις της Ομοσ πονδίας Σωφρονισ τικών Υπα λ λήλων, του Δικηγορικού Συλλόγου της Αθήνας και τις διεθνείς εκκλήσεις της Υπατης Αρμοστείας για την αποσυμφόρηση των φυλακών και των κέντρων κράτησης, όπου οι συνθήκες διαβίωσης «όχι μόνο επιτείνουν τη δεινή κατάσταση αυτών των ανθρώπων αλλά υπονομεύουν και κάθε προσπάθεια περιορισμού εξάπλωσης του ιού», τα αρμόδια υπουργεία συνεχίζουν να επιδεικνύουν εγκληματική αδιαφορία.

Απειρες φορές έχουμε κληθεί από τη Γραμματεία του σχολείου προκειμένου να ενημερωθούμε για την αδικαιολόγητη απουσία κάποιου μαθητή. Διοικητική κράτηση λόγω έλλειψης νομιμοποιητικών εγγράφων Σύµφωνα µε το δίκαιο της Ε.Ε. και το διεθνές δίκαιο, κατά τη σ τέρηση της ελευθερίας ή του περιορισµού της ελεύθερης κυκλοφορίας πρέπει να παρέχονται εγγυήσεις προστασίας των δικαιωµάτων του ανθρώπου. Οι συνθήκες κράτησης πρέπει να σέβονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και να µη θέτουν ποτέ σε κίνδυνο την υγεία των ατόµων. Αντ’ αυτού, άνθρωποι κρατούνται και συγχρωτίζονται κάτω από άθλιες συνθήκες, χωρίς να τηρείται κανένα μέτρο

|

Η απελευθέρωση των μετανασ τών και προσφύγων από τα Αστυνομικά Τμήματα και τα Προαναχωρησιακά Κέντρα, λόγω των σ υνθηκών εγκ λεισμού και του υπερπληθυσμού ανά τετραγωνικό μέτρο, η αναγνώρισή τους ως ευάλωτης κοινωνικής ομάδας, η υγειονομική κάλυψή τους και η εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης σε χώρους εκτός στρατοπέδων είναι χρέος και ευθύνη της Πολιτείας - ενός κράτους που οφείλει να προωθεί τα ανθρώπινα δικαιώματα στην πράξη. Τον Μάρτιο του 2020 η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να αναστείλει την υποβολή αιτήσεων χορήγησης ασύλου. Παρά το γεγονός ότι η απόφαση αυτή παραβιάζει τη Σύμβαση της Γενεύης, η Ελλάδα δέχεται από την Ε.Ε. ένα δώρο 700.000.000 ευρώ για τα έξοδα φύλαξης των εγκλωβισμένων ανθρώπων. «Δυσκολεύομαι να θυμηθώ άλλη περίπτωση που ένα κράτος να αποσ πά τόσο αμέρισ τη και ρητή ευρωπαϊκή αλληλεγγύη ως επιβράβευση για την παραβίαση του ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου», σχολιάζει ο Δημήτρης Χριστόπουλος* στο βιβλίο του «Αν το προσφυγικό ήταν πρόβλημα, θα είχε λύση». *Πολιτειολόγος, πρώην πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Θρανία της αλληλεγγύης

|

24-25 Απριλίου 2021

55 |

7

Νορβηγική υποστήριξη στα Αλληλέγγυα Σχολεία Των MARIE SAMUELSEN, ELLEN MØLLER και KONSTANTIN ALTHER  Ενωση Σχολείων του Οσλο Μετάφραση: ΑΓΓΕΛΙΚΉ ΚΟΛΕΤΣΟΥ Εναλλακτικό Πολιτιστικό Εργαστήρι της Κέρκυρας

ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΜΕΝΟΙ ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΧΏΡΟΙ ΣΤΗ ΒΑΡΚΕΛΏΝΗ

Χρειάζεται μία ολόκληρη κοινότητα για να μεγαλώσει ένα παιδί Του ΧΡΉΣΤΟΥ ΓΙΟΒΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

Μ

ια αφρικανική παροιμία που λέει ότι «χρειάζεται ένα χωριό για να ανατραφεί ένα παιδί» περιγράφει εύγλωττα την κοινοτιστική προσέγγιση των αυτοδιαχειριζόμενων χώρων για το παιδί στη Βαρκελώνη, που αναπτύχθηκαν μετά το 2011 από ακτιβιστές του κινήματος των αγανακτισμένων (15Μ) και κινήσεις για το «δικαίωμα στη στέγη». Δεκάδες αυτο-οργανωμένων παιδικών σταθμών και μια συστάδα άλλων χώρων για το παιδί λειτουργούν σήμερα στη Βαρκελώνη και την Καταλονία, σε μόνιμες ή ανεπίσημες δικτυώσεις. Οι παιδικοί σταθμοί είναι βασικά δύο ειδών, λέει η Manuela Zechner, ερευνήτρια που η κόρη της πήγαινε σε αυτοδιαχειριζόμενο παιδικό σταθμό στην Poble Sec, μια γειτονιά με ισχυρή παρουσία μεταναστών και συνεργατικών δικτύων, στους πρόποδες του Montjuic. Σε αυτούς με πιο ακτιβίστικο χαρακτήρα, τα παιδιά τα φροντίζουν από κοινού ένας παιδαγωγός και ένας γονέας. Τα υπόλοιπα λειτουργούν με παιδαγωγούς-συνοδούς, όπως αποκαλούνται, και οι γονείς συμμετέχουν στη συνέλευση. Οι συνελεύσεις είναι το κύριο όργανο αποφάσεων και στα δύο μοντέλα που λειτουργούν με ομάδες εργασίας. Η καθαριότητα και το μαγείρεμα γίνεται με βάρδιες από όλους, ενώ οι γονείς συμβάλλουν χρηματικά για την κάλυψη ενοικίων και των αμοιβών των παιδαγωγών. Το 2013 σχηματίστηκε το πρώτο Δίκ τ υο Κοινοτικής Γονικής Μέ ριμνας (Xar xa de Crianza Comunitaria) του Poble Sec. Το 2017, 5 αυτοδιαχειριζόμενοι παιδικοί σταθμοί συστήνουν την Πλατφόρμα για την Εκπαίδευση και Συμμετοχή των Νηπίων (Plataforma per L’Educacio I la Participacio d’Infants) για την από κοινού διαπραγμάτευση με τη νέα δημοτική αρχή του Barcelona En Comu, σχήματος του ριζοσπαστικού δημοτικισμού. Τα αρχικά PEPI είναι επίσης το όνομα της μαίας με πρωταγωνιστικό ρόλο στη δικτύωση των μητέρων

της Poble Sec, που πρωτοστάτησαν στη σαν χώροι εκπαίδευσης των γονέων σε δημιουργία των κοινοτιστικών παιδικών έναν διαφορετικό κοινοτιστικό τρόπο σταθμών. ανατροφής των παιδιών. «Οι γονείς που Από τον δήμο απαιτείται κυρίως η συμμετείχαν σε εγχειρήματα κοινών παραχώρηση ανεκμετάλλευτων δημοτιστην εκπαίδευση μεταφέρουν τις εμπεικών χώρων (κλειστών ή ανοιχτών) για τη ρίες και τις γνώσεις τους και στο δημόλειτουργία των παιδικών σταθμών και τη σιο σχολείο που πάνε τώρα παιδιά τους», δημιουργία δημόσιων χώρων για παιδιά, μας λέει. υπό διαχείριση των χρηστών σαν κοινά. Το Δίκτυο για Ελεύθερη Εκπαίδευση Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν ζητείται (Xarxa de Educació Lliure) είναι μια ευχρηματοδότηση. Τα εγχειρήματα αυτά ρύτερη δικτύωση αυτο-οργανωμένων δεν αντιπαρατίθενται στη δημόσια εκδομών διαφόρων βαθμίδων και ειδών παίδευση προς την οποία αναγνωρίζουν εκπαίδευσης, ενώ υπάρχει και η άτυότι πρέπει να κατευθυνθούν οι δημόσιοι πη λειτουργική δικτύωση των Λαϊκών πόροι. Σχολείων της Καταλονίας. Τα Λαϊκά ΣχοΠαρ’ όλα αυτά η Manuela λέει ότι η λεία ξεκίνησαν το 2018 από αυτο-οργασχέση με τον δήμο διαπερνιέται από νωμένες κοινότητες στέγης, που αποπροβληματισμό για τη σχέση κοινών χώρησαν από την PAH (Plataforma de και δημόσιων πολιτικών. Το τμήμα εκAfectados por la Hipoteca) και διαφώπαίδευσης του δήμου προνομοποιεί νησαν με την επιλογή του Barcelona En την ικανοποίηση αναγκών μη προνομιComu. Το Λαϊκό Σχολείο της Μπορντέτα, ούχων κοινωνικών στρωμάτων. Χωρίς λέει η Nelly, λειτουργεί σαν χώρος μετά να αντιτίθεται στους αυτοδιαχειριζόμετο σχολείο και ξεκίνησε από την Ομάδα νους παιδικούς και εκπαιδευτικούς Στέγασης της Σαντς (GHAS), εντός χώρους, υποστηρίζει ότι αυτοί κατειλημμένου κτιρίου στέαφορούν κυρίως οικογένειγης. Απευθύνεται όμως ες λευκών με ισχυρό ποσε όλη τη γειτονιά και λιτιστικό, τουλάχιστον, ενώ καλύπτει δωρε«Οι δομές κεφάλαιο. Επίσης το άν ανάγκες μαθηαυτές λειτουργούν τμήμα φεμινισμού σιακής υποστήρισαν χώροι εκπαίδευσης έχει εκφράσει επιξης, δίνει έμφαση φυλάξεις για τ ην σ τη δημιουργία των γονέων αναπαραγωγή του χώρων έκφρασης σε έναν διαφορετικό κ υ ρίαρχου κ ατα των παιδιών για κοινοτιστικό τρόπο μερισμού εργασίας τα δικαιώματά μεταξύ των φύλων, τους. Τα 35 με 50 ανατροφής μια και οι μητέρες παιδιά ηλικίας δητων παιδιών» εξακολουθούν να σημοτικού του Λαϊκού κώνουν το βάρος συμμεΣχοείου της Μπορντέτοχής στα συλλογικά αυτά τα, όπως μας περιγράεγχειρήματα. φει, χωρίζονται σε τμήματα Το θέμα απασχολεί και τις ίδιες τις ανά ηλικιακή ομάδα και συμμεαυτοδιαχειριζόμενες δομές, όπως τονίτέχουν σε πρότζεκτ γύρω από θέματα ζει η Nelly, παιδαγωγός στο Λαϊκό Σχοόπως ρατσισμός, κλιματική αλλαγή, καλείο της Μπορντέτα (Escola Popular de τοικία κ.λπ. Θα αρχίσουν και μαθήματα la Bordeta) στη γειτονιά Sants της Βαρκαταλανικών μετά από αίτημα πολλών κελώνης και συνδέεται με την πρόκληγονέων μεταναστών. Επίσης το σχολείο ση για μεγαλύτερη συμμετοχή γονέων, συμμετέχει σε παρεμβάσεις στη γειτοδύσκολη ειδικά για μετανάστες ή μόνινιά για τη δημιουργία φιλικών για παιδιά μα εργαζόμενους. Η Manuela προσθέαστικών χώρων και για άλλα θέματα της τει όμως ότι οι δομές αυτές λειτουργούν κοινότητας.

Ή ΕΘΝΙΚΉ ΕΝΩΣΉ ΣΧΟΛΕΙΩΝ στη Νορβηγία (Skolenes Landsforbund) υποστηρίζει ολόψυχα τα Αλληλέγγυα Σχολεία στην Ελλάδα. Η νορβηγική ένωση SL είναι μεν ένα μικρό σωματείο καθηγητών και εκπαιδευτικού προσωπικού, όμως αποτελεί μέρος της Εθνικής Συνδικαλιστικής Οργάνωσης της Νορβηγίας (LO). Η οργάνωση αυτή έχει να επιδείξει μακρά ιστορική παράδοση όσον αφορά την υποστήριξη προοδευτικών και αντιφασιστικών κινημάτων στην Ελλάδα. Το 2016 οι ακτιβιστές της ξεκίνησαν την πρωτοβουλία «Αλληλεγγύη στην Ελλάδα», η οποία υποστηρίζει τα ελληνικά κοινωνικά ιατρεία. Μόλις ενημερώθηκε η ένωσή μας για την επιτυχημένη δράση των Αλληλέγγυων Σχολείων, αποφασίσαμε να εκφράσουμε την υποστήριξή μας στους Ελληνες συναδέλφους μας. Η SL έχει ως σύνθημά της το «Η γνώση για λίγους προσφέρει εξουσία, η γνώση για όλους προσφέρει ελευθερία», αναγνωρίζοντας έτσι το γεγονός ότι ένα καλό εκπαιδευτικό σύστημα είναι αναγκαίο για την κοινωνική ευημερία και δικαιοσύνη. Υπάρχουν εμφανείς ομοιότητες ανάμεσα στη φιλοσοφία των Αλληλέγγυων Σχολείων και τη δική μας. Καθώς είμαστε μια μικρή οργάνωση, δεν έχουμε τη δυνατότητα να συλλέξουμε μεγάλα χρηματικά ποσά, ωστόσο θεωρούμε ότι είναι μια ευκαιρία να αναδείξουμε σε πολιτικό επίπεδο ότι έχουμε τους ίδιους παιδαγωγικούς στόχους και ιδανικά. Η δεξιά κυβέρνηση της Νορβηγίας ελέγχει όλες τις δημόσιες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των σχολείων, βασιζόμενη στις αρχές της Νέας Δημόσιας Διοίκησης, όπου τα τεστ, οι έλεγχοι και τα πρότυπα τεκμηρίωσης θέτουν σε κίνδυνο τη δυνατότητα ενός δασκάλου να χρησιμοποιεί ανεξάρτητα και αυτόνομα τις ικανότητές του/της για να πετύχει τους ακαδημαϊκούς στόχους μέσα από το περιεχόμενο, τον ρυθμό των παραδόσεων και τις διδακτικές μεθόδους. Η συνεργασία μας με τα Αλληλέγγυα Σχολεία στοχεύει στην προαγωγή της κατανόησης των απελευθερωτικών παιδαγωγικών μεθόδων. Η διεθνής αλληλεγγύη αποτελεί πυλώνα της συνδικαλιστικής δράσης. Οι Ελληνες πλήρωσαν πολύ ακριβό τίμημα για την οικονομική κρίση του 2008, η Ελλάδα δεν έχει ακόμα ανακάμψει από την περίοδο των μνημονίων και έχει επιπλέον επιφορτιστεί με την ευθύνη για έναν μεγάλο αριθμό προσφύγων, στους οποίους η υπόλοιπη Ευρώπη κλείνει τα σύνορά της. Οι προοδευτικές δυνάμεις στην Ελλάδα, με τα κοινωνικά κινήματα στη πρώτη γραμμή, αξίζουν όλη τη στήριξη που μπορούν να λάβουν.

8

24-25 Απριλίου 2021

| 56

Της ΜΑΡΊΑΣ ΜΟΥΖΑΚΊΔΟΥ  Εκπαιδευτικός, Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών Πειραιά

Η Ο αποκλεισμός των προσφυγόπουλων από την εκπαίδευση στη Χίο Της ΕΥΑΓΓΕΛΊΑΣ ΜΑΝΊΤΣΟΥΔΗ  Αλληλέγγυο φροντιστήριο Χίου

ΗΤΑΝ ΟΚΤΏΒΡΊΟΣ του 2018 όταν λειτούργησαν για πρώτη φορά ΔΥΕΠ στη Χίο. Τότε μιλούσαμε όλοι για ελπίδα, για την ισότητα ευκαιριών και το δικαίωμα στην εκπαίδευση όλων των παιδιών, το οποίο γίνεται πραγματικότητα. Οι δημοκρατικοί πολίτες της Χίου καλωσόρισαν τα προσφυγόπουλα ανοίγοντας την αγκαλιά τους, δίνοντας απλόχερα αγάπη και ζεστασιά και απαντώντας με τον καλύτερο τρόπο στον ρατσισμό και στην ξενοφοβία. Ηταν η απάντηση σε εκείνους που μικρόψυχα έσπερναν ζιζάνια όλο το προηγούμενο διάστημα. Τότε η κοινωνία βγήκε ενωμένη και κερδισμένη και τα προσφυγόπουλα γεμάτα χαρά ενσωματώνονταν σιγά σιγά στην τοπική κοινωνία. Σήμερα, σχεδόν 2,5 χρόνια μετά και ειδικότερα εν μέσω πανδημίας όλα είναι διαφορετικά. Σαν να άλλαξαν όλα και στη θέση της ελπίδας βρίσκεται η απομόνωση και η εγκατάλειψη αυτών των παιδιών. Σύμφωνα με στοιχεία, στη χώρα μας υπολογίζεται ότι βρίσκονταν το 2019 περίπου 11.200 παιδιά κάτω των 18 ετών, μόνο στην ενδοχώρα, ενώ έφτασαν μέσω θαλάσσης περίπου 12.900 παιδιά, εκ των οποίων τα 2.100 είναι ασυνόδευτα, χωρισμένα από τις οικογένειές τους. Οι εγγραφές που έγιναν στις δημόσιες δομές, σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, ανέρχονταν σε 12.867 μέχρι το τέλος του σχολικού έτους 2018-2019.

Tο σχολικό έτος 2019-2020 φοίτησαν στα σχολεία και στις τάξεις υποδοχής περίπου τα μισά παιδιά σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Η κυβέρνηση, με άλλη μια τιμωρητική ΚΥΑ στις 11-10-2020, εφάρμοσε περαιτέρω περιοριστικά μέτρα υγειονομικού αποκλεισμού των προσφυγικών δομών, που δεν εξαιρούσαν ούτε τα παιδιά που φοιτούσαν στο σχολείο.

Οι διατάξεις του υπουργείου Παιδείας είχαν σκοπό να αποκλείσουν χιλιάδες παιδιά, τα οποία δίνουν τη μάχη να σπουδάσουν και να βελτιώσουν τη ζωή τους. Στη Χίο το 2020, ούτε το 10% των προσφυγόπουλων, που παραμένουν εγκλωβισμένα, δεν καταφέρνουν να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, ενώ η κυβέρνηση ακάθεκτη τιμωρεί αυτά τα παιδιά και τις οικογένειές τους. Αυτό, άλλωστε, ξεκίνησε πολύ νωρίς από την κυβέρνηση της Ν.Δ., με σειρά ενεργειών που στόχο είχαν την περιθωριοποίηση αυτών των κατατρεγμένων ανθρώπων που ο πόλεμος τους αναγκάζει να αφήνουν τα σπίτια και την πατρίδα τους και να αναζητούν καταφύγιο σωτηρίας. Ετσι, μπορεί και φέτος, όπως και πέρσι, να ορίστηκαν τα σχολεία που θα υποδεχτούν τα παιδιά, αλλά τα μαθήματα δεν άρχισαν και πολύ περισσότερο με το πρόσχημα της πανδημίας τα παιδιά αυτά είναι παντελώς αποκλεισμένα. Η πανδημία ως ευκαιρία για την κυβέρνηση και την υλοποίηση της ακραία νεοφιλελεύθερης πολιτικής της, η οποία επιλέγει να αποδυναμώσει την εκπαιδευτική διαδικασία γενικότερα και την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων ειδικότερα, με αποτέλεσμα να μην κάνει καθόλου προσλήψεις του αναγκαίου προσωπικού, αλλά και προσωπικού καθαριότητας στα σχολειά για τη διασφάλιση των απαραίτητων συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας τόσο των παιδιών, των εκπαιδευτικών, αλλά και όλης της εκπαιδευτικής κοινότητας. Στο κομμάτι της τηλεκπαίδευσης και χωρίς την παραμικρή μέριμνα για το ισότιμο δικαίωμα πρόσβασης στην παιδεία, αυτά τα παιδιά παραμένουν αποκλεισμένα και διπλά απομονωμένα. Δυστυχώς η αδικία, η ανισότητα ευκαιριών και οι αποκλεισμοί είναι πιο επίκαιρα από ποτέ.

εκπαίδευση είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα για όλ ες και όλους. Τουλάχιστον έτσι έχει οριστεί και έτσι πρέπει να είναι. Ωστόσο καταπατάται συστηματικά τα τελευταία χρόνια με την πολιτική που εφαρμόζεται για την εκπαίδευση μεταναστών, προσφύγων και όλων εκείνων που ζουν, εργάζονται και πληρώνουν φόρους στην Ελλάδα και δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να επιλέξουν ιδιωτικά προγράμματα επιμόρφωσης. Μπορεί λοιπόν η εκπαίδευση ενηλίκων να χαρακτηριστεί ανύπαρκτη για αυτές τις ομάδες πληθυσμού, αφού δεν υπάρχει καμία απολύτως μέριμνα για τη δημιουργία αντίστοιχων προγραμμάτων. Συγκεκριμένα δεν υπάρχουν προγράμματα γλωσσικής εκπαίδευσης μεταναστών ή προσφύγων, ενώ την ίδια στιγμή είναι προαπαιτούμενο να γνωρίζουν ελληνικά για να μπορέσουν να εργαστούν και να διαδράσουν στον κοινωνικό ιστό. Εντυπωσιακό και άξιο απορίας είναι το γεγονός ότι, ενώ υπάρχει η αντίστοιχη πρόβλεψη σύμφωνα με την Εθνική Στρατηγική για την Ενταξη και για «Προγράμματα γλωσσομάθειας 15-18 ετών καθώς και άνω των 18 ετών», το ελληνικό κράτος δεν έχει εφαρμόσει τίποτα από αυτά που το ίδιο έχει ανακοινώσει ότι

|

Θρανία της αλληλεγγύης

Πώς να μην εκπαιδεύσεις ανθρώπους

Η πολιτεία εσκεμμένα δεν εφαρμόζει προγράμματα γλωσσικής εκπαίδευσης σε ανθρώπους με μεταναστευτική βιογραφία με στόχο την περιθωριοποίηση και τον αποκλεισμό θα υλοποιήσει. Αυτή τη σ τιγμή υπάρχει μόνο το πρόγραμμα «Helios» που προσφέρει μαθήματα ελληνικών μόνο σε αναγνωρισμένους πρόσφυγες, αποκλείοντας όσες και όσους δεν έχουν αυτό το καθεστώς. Ακολούθως τα γεγονότα μάς οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η πολιτεία εσκεμμένα δεν εφαρμόζει προγράμματα γλωσσικής εκπαίδευσης σε ανθρώπους με μεταναστευτική βιογραφία με στόχο την περιθωριοποίηση, τον αποκλεισμό, την εκμετάλλευση και την αφαίρεση όλων των δικαιωμάτων τους. Μήπως τελικά η τακτική της επιλεκτικής αυτής αδιαφορίας στοχεύει στην αποδυνάμωση και τη φίμωση κάθε είδους διαμαρτυρίας ή διεκδίκησης από μέρους τους; Οι άνθρωποι με μεταναστευτική βιογραφία που ζουν τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα δεν

έχουν απολύτως καμία ελπίδα να μάθουν τη γλώσσα σε κάποιο πλαίσιο οργανωμένο από το κράτος, καθώς αυτό δεν υπάρχει. Ετσι αναγκάζονται να μάθουν ελληνικά «στον δρόμο» για να μπορέσουν να εξυπηρετήσουν τις καθημερινές τους ανάγκες. Στην περίπτωση που διαμένουν σε κάποιο καμπ και σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης τη γλωσσική εκπαίδευσή τους είχαν αναλάβει οι ΜΚΟ, αλληλέγγυες ομάδες και αλληλέγυα σχολεία. Το κράτος δεν εφάρμοσε ποτέ προγράμματα διδασκαλίας της ελληνικής. Αξιοσημείωτο είναι ότι τον Ιανουάριο του 2021 τα μαθήματα ελληνικών μέσα στα καμπ από τις ΜΚΟ σταμάτησαν, αφού το Στρατηγικό Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Στρατηγική Ευρώπη 2020», που διαμήνυε «την εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς» (sic), έληξε τον Δεκέμ-

βριο του 2020. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την πανδημία καθιστά την όποια εκπαίδευση των ανθρώπων αυτών αδύνατη, καθώς οι δομές φιλοξενίας προσφύγων δεν έχουν ίντερνετ και τα μαθήματα των αλληλέγγυων σχολείων γίνονται πλέον διαδικτυακά. Ωσ τόσο το Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών Πειραιά προσφέρει από το 2005 δωρεάν μαθήματα ελληνικών -και όχι μόνο- σε όσες και όσους το έχουν ανάγκη. Μέσα από τις δράσεις του αγωνίζεται για μια κοινωνία συμπεριληπτική, χωρίς διακρίσεις και στερεότυπα. Δίνει φωνή και ελπίδα σε εκείνες και εκείνους που δεν τους δόθηκε η ευκαιρία από την ίδια την πολιτεία να επιμορφωθούν, να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους, να φοιτήσουν σε ένα σχολείο και να αγωνιστούν για το δικαίωμά τους στην εκπαίδευση. Μαζί με τα άλλα αλληλέγ γυα σχολεία ανά την Ελλάδα και τις υπόλοιπες συλλογικότητες αγωνίζεται καθημερινά ενάντια στον ρατσισμό, στην ξενοφοβία και σε όλες τις μορφές αποκλεισμού και διακρίσεων με μοναδικά όπλα τα ιδανικά της ισότητας και της αλληλεγγύης.