EFSYN COVID-19 APRIL 2020

COVID-19 ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Η πανδημία καταλύτης αλλαγών Κράτη και κοινωνίες σε νέους ρόλους Αυξημένος ο ρόλος του Δημοσίου Οι πολιτικές αναδιανομής επί τάπητος

11-12.4.2020

2

50

11-12 Απριλίου 2020

|

2019n-CoV: Ο ΝΈΟΣ ΚΟΡΟΝΟΪΟΣ

Ο αόρατος εχθρός είναι εδώ Γράφει η Ντάνι Βέργου

AP PHOTO / PETR DAVID JOSEK

danivergou@yahoo.com

Ε

νας νέος κορονοϊός, o 2019n-CoV, σαρώνει τον πλανήτη, προκαλώντας πνευμονία στους ανθρώπους και παγκόσμια ανησυχία. Ο νέος ιός ξεκίνησε από την κινεζική πόλη Ουχάν στα τέλη Δεκεμβρίου και μέσα σε τρεις μόλις μήνες έχει εξαπλωθεί σε 184 χώρες του κόσμου. Μέχρι σήμερα μετράει περισσότερες από 1,4 εκατ. μολύνσεις και 75.000 θανάτους παγκοσμίως.

■ Τι είναι οι κορονοϊοί;

Αν πιστεύετε ότι μια επιφάνεια είναι μολυσμένη, καθαρίστε τη με ένα κοινό απολυμαντικό για να εξουδετερώσετε τον ιό και να προστατέψετε τον εαυτό σας και τους άλλους

Οι κορονοϊοί είναι μια ομάδα ιών. Ονομάζονται έτσι λόγω των κορυφών στην επιφάνειά τους που μοιάζουν με κορόνες. Έντοπίστηκαν για πρώτη φορά στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Υπάρχουν τέσσερις κύριες υποομάδες κορονοϊών, γνωστές ως άλφα, βήτα, γάμα και δέλτα. Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί επτά κορονοϊοί που μπορούν να μολύνουν τους ανθρώπους. Κοινοί ανθρώπινοι κορονοϊοί: ● 229Έ (άλφα κορονοϊός) ● NL63 (άλφα κορονοϊός) ● ΟΟ43 (βήτα κορονοϊός) ● HKU1 (βήτα κορονοϊός) Αλλοι ανθρώπινοι κορονοϊοί: ● MERS-CoV (ο βήτα κορονοϊός που προκαλεί το Αναπνευστικό Σύνδρομο Μέσης Ανατολής ή MERS) ● SARS-CoV (ο βήτα κορονοϊός που προκαλεί

το Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο ή SARS) ● 2019 Novel Coronavirus (ο νέος κορονοϊός ή 2019-nCoV) Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο συνήθως μολύνονται με τους ανθρώπινους κορονοϊούς 229Έ, NL63, OC43 και HKU1. Μερικές φορές οι κορονοϊοί που μολύνουν τα ζώα μπορούν να εξελιχθούν και να μετατραπούν σε νέους ανθρώπινους κορονοϊούς αρρωσταίνοντας και τους ανθρώπους. Τρία τέτοια πρόσφατα παραδείγματα είναι ο νέος κορονοϊός 2019, ο SARS και ο ΜERS.

■ Τι προκαλούν οι κορονοϊοί; Οι κορονοϊοί προκαλούν συνήθως ήπια έως μέτρια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, με συμπτώματα που προσομοιάζουν με αυτά του κοινού κρυολογήματος: καταρροή, βήχας, πονόλαιμος, πονοκέφαλος, πυρετός. Σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα ή υποκείμενα νοσήματα ενδέχεται να προκαλέσουν σοβαρότερη λοίμωξη στο κατώτερο αναπνευστικό -βρογχίτιδα ή πνευμονία-, νεφρική ανεπάρκεια, ακόμη και θάνατο.

■ Ποια είναι η ταυτότητα του νέου κορονοϊού; Τα πιο κοινά συμπτώματα του Covid-19 περιλαμβάνουν πυρετό, κόπωση και ξερό βήχα. Ορι-

σμένοι ασθενείς μπορεί να έχουν μυαλγίες και αρθραλγίες, ρινική συμφόρηση, ρινική καταρροή, πονόλαιμο και διάρροια. Τα συμπτώματα ξεκινούν ήπια και σταδιακά. Κάποιοι άνθρωποι που μολύνονται δεν εμφανίζουν συμπτώματα και αισθάνονται καλά. Η πλειονότητα (περίπου 80%) αναρρώνει από την ασθένεια χωρίς να χρειαστεί ειδική θεραπεία. Ένας στους έξι που μολύνεται με Covid-19 αρρωσταίνει βαριά και αναπτύσσει δυσκολία στην αναπνοή. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία και όσοι έχουν υποκείμενο νόσημα, όπως είναι η υπέρταση, τα καρδιαγγειακά, ο διαβήτης, έχουν περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν βαριά. Στις πιο σοβαρές εκφράσεις του o νέος κορονοϊός μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή πνευμονία, σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας, σήψη και σηπτικό σοκ ακόμα και θάνατο.

■ Πώς μεταδίδεται; Μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω μικρών σταγονιδίων από τη μύτη και το στόμα, που εξέρχονται μέσω της αναπνοής, του βήχα ή του φτερνίσματος από άτομο που έχει προσβληθεί. Τα σταγονίδια προσγειώνονται σε αντικείμενα ή επιφάνειες και μπορεί να μολύνουν άλλους ανθρώπους όταν αυτοί αγγίξουν με τα χέρια τους τις επιφάνειες και στη συνέχεια

4

52

11-12 Απριλίου 2020

|

ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΕΜΒΟΛΙΟ

Ο πλανήτης σε συναγερμό ■ Ποιος είναι ο χρόνος επώασης του Covid-19; Η επώασή του -το χρονικό διάστημα μεταξύ μόλυνσης και εκδήλωσης συμπτωμάτων- διαρκεί από μία έως 14 μέρες. Οι περισσότεροι άνθρωποι εμφανίζουν συμπτώματα μέσα στις πρώτες πέντε έως έξι μέρες. Ωστόσο, άνθρωποι που έχουν μολυνθεί μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί, δηλαδή να μην εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα παρόλο που έχουν τον ιό στον οργανισμό τους.

■ Πόσες μέρες επιβιώνει στις επιφάνειες; Δεν είναι βέβαιο, αλλά φαίνεται ότι συμπεριφέρεται όπως και οι άλλοι κορονοϊοί. Μελέτες -συμπεριλαμβανομένων μελετών για τον νέο κορονοϊό- δείχνουν ότι οι κορονοϊοί μπορεί να επιμείνουν στις επιφάνειες από μερικές ώρες μέχρι μερικές μέρες. Ο χρόνος επιβίωσης εξαρτάται από τις συνθήκες (π.χ. είδος επιφάνειας, θερμοκρασία ή υγρασία περιβάλλοντος). Αν πιστεύετε ότι μια επιφάνεια είναι μολυσμένη, καθαρίστε τη με ένα κοινό απολυμαντικό για να εξουδετερώσετε τον ιό και να προστατέψετε τον εαυτό σας και τους άλλους. Πλύνετε τα χέρια σας με ζεστό νερό και σαπούνι. Αποφύγετε να αγγίξετε τα μάτια, το στόμα ή τη μύτη.

■ Πόσο επικίνδυνος είναι ο 2019n-CoV; Ο αριθμός των θανάτων από τον νέο κορονοϊό έχει ξεπεράσει κατά πολύ τον ανθρώπινο απολογισμό της επιδημίας του SARS την περίοδο 2002-

Οι πιο αποτελεσματικοί τρόποι προφύλαξης από τον ιό είναι το συχνό πλύσιμο των χεριών, η κάλυψη του βήχα με το εσωτερικό του αγκώνα ή χαρτομάντιλο, η διατήρηση της απόστασης τουλάχιστον ενός μέτρου από άτομα που βήχουν ή φτερνίζονται

Οι πιο αποτελεσματικοί τρόποι προφύλαξης από τον ιό είναι το συχνό πλύσιμο των χεριών, η κάλυψη του βήχα με το εσωτερικό του αγκώνα ή χαρτομάντιλο, η διατήρηση της απόστασης τουλάχιστον ενός μέτρου από άτομα που βήχουν ή φτερνίζονται.

■ Υπάρχει θεραπεία;

Ναι. Στις 30 Ιανουαρίου ο ΠΟΥ χαρακτήρισε την επιδημία του νέου κορονοϊού υγειονομική κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ενώ στις 11 Μαρτίου κήρυξε πανδημία. Ο παγκόσμιος υγειονομικός συναγερμός αποτελεί έκκληση προς τις χώρες σε όλο τον κόσμο να συντονίσουν την απόκρισή τους στον ιό υπό την καθοδήγηση του ΠΟΥ. Πέντε παγκόσμιες καταστάσεις έκτακτης υγειονομικής ανάγκης έχουν καταγραφεί από το 2005: η γρίπη των χοίρων το 2009, η πολιομυελίτιδα το 2014, ο Εμπολα το 2014, ο Ζίκα το 2016 και ξανά ο Ebola το 2019.

Οχι ακόμα. Δεν υπάρχει εμβόλιο ή ειδική αντιιική αγωγή για την πρόληψη ή τη θεραπεία της νόσου. Ωστόσο, όσοι αρρωσταίνουν πρέπει να λαμβάνουν φροντίδα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Πιθανά εμβόλια και συγκεκριμένες θεραπείες βρίσκονται υπό διερεύνηση. Ελέγχονται σε κλινικές μελέτες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συντονίζει τις προσπάθειες ανάπτυξης εμβολίων και θεραπειών για την πρόληψη και θεραπεία του Covid-19.

■ Τι μέτρα λαμβάνονται για την αναχαίτιση της διασποράς του ιού; Επιστήμονες σε όλο τον κόσμο τρέχουν να αναπτύξουν εμβόλιο αλλά έχουν προειδοποιήσει ότι δεν θα είναι διαθέσιμο πριν από το 2021. Στο μεταξύ, πολλές χώρες έχουν θέσει σε εφαρμογή δρακόντεια μέτρα για να καθυστερήσουν τη διασπορά του κορονοϊού, στα οποία περιλαμβάνονται εθνικές καραντίνες, απαγόρευση συναθροίσεων, κλείσιμο σχολείων, εστιατορίων, μπαρ, αθλητικών κέντρων, ενώ ταυτόχρονα έχουν επιβάλει την υποχρεωτική τηλεργασία από το σπίτι. Οι αεροπορικές εταιρείες έχουν ακυρώσει πτήσεις σε όλο τον κόσμο. Ορισμένες χώρες έχουν κλείσει τα σύνορά τους, ενώ κάποιες έχουν επαναπατρίσει τους πληθυσμούς τους που ζουν στο εξωτερικό.

■ Είναι μια διεθνής κατάσταση έκτακτης ανάγκης;

AP PHOTO / MATT ROURKE

πιάσουν τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα, εισάγοντας τον ιό στον οργανισμό τους. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να κρατάμε απόσταση ενός μέτρου από τους ασθενείς.

2003, η οποία επίσης ξεκίνησε από την Κίνα. Ο SARS σκότωσε περίπου το 9% αυτών που μολύνθηκαν - σχεδόν 800 ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και περισσότερους από 300 στην Κίνα μόνο. Ο MERS, ο οποίος δεν εξαπλώθηκε τόσο ευρέως, ήταν πιο θανατηφόρος, σκοτώνοντας το ένα τρίτο των ανθρώπων που μόλυνε. Ενώ ο νέος κορονοϊός είναι πιο διαδεδομένος από τον SARS όσον αφορά τους αριθμούς περιπτώσεων, το ποσοστό θνητότητας παραμένει σημαντικά χαμηλότερο, στο 3,4%, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Στην πραγματικότητα, ίσως είναι πολύ πιο χαμηλή, αφού πολλοί ασθενείς με ήπια συμπτώματα ενδεχομένως δεν απευθύνθηκαν στις υγειονομικές αρχές και συνεπώς δεν έχουν καταμετρηθεί. Σύμφωνα με υπολογισμούς του ΠΟΥ, ο μέσος αριθμός νέων λοιμώξεων ανά μολυσμένο άτομο είναι 1,4-2,5 ασθενείς. Σημειωτέον ότι στην εποχική γρίπη κάθε ασθενής κολλάει κατά μέσο όρο 1,3 άλλα άτομα. Η κρίσιμη διαφορά είναι βέβαια ότι σε αντίθεση με τη γρίπη, για τον 2019-nCoV δεν υπάρχει εμβόλιο κι αυτό σημαίνει ότι είναι πιο δύσκολο για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού -ηλικιωμένους ή άτομα με χρόνια νοσήματα- να προστατευτούν. Αντιστοίχως, δεν υπάρχει ανοσία για τον πληθυσμό σε παγκόσμιο επίπεδο.

6

54

11-12 Απριλίου 2020

|

2019n-CoV: Ο ΝΈΟΣ ΚΟΡΟΝΟΪΟΣ

Το χρονικό της πανδημίας Γράφει η Ντάνι Βέργου

LEE JONG-CHUL/NEWSIS VIA AP

danivergou@yahoo.com

31 Δεκεμβρίου 2019. Κινέζοι αξιωματούχοι ενημερώνουν τον ΠΟΥ για ομάδα 41 ασθενών με μυστηριώδη πνευμονία. Οι περισσότεροι συνδέονται με την Αγορά Θαλασσινών της πόλης Γουχάν.

1η Ιανουαρίου 2020. H Αγορά Θαλασσινών της πόλης Γουχάν κλείνει.

7 Ιανουαρίου 2020. Οι κινεζικές αρχές εντοπίζουν ένα νέο είδος κορονοϊού, τον νέο κορονοϊό ή n-CoV. 11 Ιανουαρίου 2020. Η Κίνα καταγράφει τον πρώτο θάνατο.

13 Ιανουαρίου 2020. Καταγράφεται το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα του νέου κορονοϊού εκτός Κίνας, στην Ταϊλάνδη.

20 Ιανουαρίου 2020. Καταγράφεται το πρώτο κρούσμα στις ΗΠΑ. Πρόκειται για έναν 35χρονο στην κομητεία Snohomish της Ουάσινγκτον.

21 Φεβρουαρίου 2020. Ξεκινάει η επιδημία στην Ιταλία.

25 Φεβρουαρίου 2020. Καταγράφεται το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα του νέου κορονοϊού στη χώρα μας. Ανακοινώνεται από τον καθηγητή Παθολογίας Λοιμώξεων του Πανεπιστημίου Αθηνών Σωτήρη Τσιόδρα, ο οποίος ορίζεται εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας για τον νέο κορονοϊό. Η 38χρονη από τη Θεσσαλονίκη είχε ταξιδέψει σε πληττόμενη περιοχή της βόρειας Ιταλίας.

3 Μαρτίου 2020. Τα κρούσματα στην Ισπανία αρχίζουν να αυξάνονται σηματοδοτώντας την αρχή της επιδημίας στη χώρα.

30 Ιανουαρίου 2020. Ο ΠΟΥ κηρύσσει παγκόσμια υγειονομική κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

4 Μαρτίου 2020. Ανακοινώνεται το ένατο επιβεβαιωμένο κρούσμα κορονοϊού στη χώρα μας. Πρόκειται για έναν 66χρονο από την Αμαλιάδα που είχε ταξιδέψει με πολυμελές γκρουπ στους Αγίους Τόπους. Μέσω των επαφών του 54μελούς γκρουπ που ταξίδεψε σε Αίγυπτο και Ισραήλ ο κορονοϊός μεταφέρθηκε σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας (Ηλεία, Πάτρα, Αθήνα, Ζάκυνθος, Ρέθυμνο, Εύβοια).

2 Φεβρουαρίου 2020. Ο πρώτος θάνατος εκτός Κίνας καταγράφεται στις Φιλιππίνες.

8 Μαρτίου 2020. Η Ιταλία θέτει σε καραντίνα 60 εκατομμύρια πολίτες.

7 Φεβρουαρίου 2020. Πεθαίνει ο Κινέζος επιστήμονας που εντόπισε τη νόσο, Li Wnliang.

10 Μαρτίου 2020. Ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας ανακοινώνει την αναστολή λειτουργίας όλων των εκπαιδευτικών δομών της χώρας από τις 11 Μαρτίου για 14 ημέρες. Η απόφαση αφορά βρεφονηπιακούς σταθμούς, σχολεία, ΙΕΚ, δημόσια πανεπιστήμια και κολέγια του ιδιωτικού τομέα, καθώς και φροντιστήρια, κέντρα ξένων γλωσσών, κέντρα διά βίου μάθησης κ.ά. Το μέτρο πήρε παράταση και βρίσκεται σε ισχύ.

23 Ιανουαρίου 2020. Η Γουχάν μπαίνει σε καραντίνα. Ακολουθεί η επαρχία Χουμπέι λίγες μέρες μετά.

4 Μαρτίου 2020. Ανακοινώνεται το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα κορονοϊού στη χώρα μας

19 Φεβρουαρίου 2020. Ξεκινάει η επιδημία στο Ιράν.

9 Φεβρουαρίου 2020. Ο αριθμός των θανάτων στην Κίνα ξεπερνάει εκείνον της επιδημίας του SARS το 2002-2003, με 811 καταγεγραμμένους θανάτους.

11 Φεβρουαρίου 2020. Ο ΠΟΥ ανακοινώνει ότι η σύντομη ονομασία της ασθένειας που προκαλεί ο νέος κορονοϊός, είναι Covid-19.

12 Φεβρουαρίου 2020. O αριθμός των κρουσμάτων αρχίζει να αυξάνεται στη Νότια Κορέα.

11 Μαρτίου 2020. Ο ΠΟΥ κηρύσσει πανδημία.

12 Μαρτίου 2020. Καταγράφεται ο πρώτος θάνατος στη χώρα μας. Ο 66χρονος από

την Αμαλιάδα, συνταξιούχος εκπαιδευτικός, εκπνέει στη Μονάδα Αρνητικής Πίεσης του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Πατρών, στο Ρίο.

16 Μαρτίου 2020. Η αναπληρώτρια κυβερνητική εκπρόσωπος Αριστοτελία Πελώνη ανακοινώνει την αναστολή λειτουργίας όλων των εμπορικών καταστημάτων, εξαιρουμένων των σούπερ μάρκετ, φαρμακείων, πρατηρίων υγρών καυσίμων, τραπεζών και οτιδήποτε σχετίζεται με τον εφοδιασμό της αγοράς από την Τετάρτη 18 Μαρτίου.

17 Μαρτίου 2020. Η Κίνα ανακοινώνει νέα τοπική διασπορά του ιού για πρώτη φορά από την έναρξη της πανδημίας.

18 Μαρτίου 2020. Γεννιέται το πρώτο μωρό από μητέρα θετική στον νέο κορονοϊό στη χώρα μας στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν». Το μωρό και η μητέρα είναι καλά στην υγεία τους.

22 Μαρτίου 2020. Ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς ανακοινώνει την απαγόρευση κυκλοφορίας στη χώρα μας, πλην κάποιων εξαιρέσεων, που ισχύει από την επομένη στις 6 το πρωί.

27 Μαρτίου 2020. Η Ιταλία ανακοινώνει τον υψηλότερο ημερήσιο αριθμό θανάτων όλων των χωρών: 919.

28 Μαρτίου 2020. Η χώρα μας σπάει το φράγμα των 1.000 κρουσμάτων. Μετράει 1.061 κρούσματα με 95 νέα σε ένα 24ωρο.

31 Μαρτίου 2020. Περισσότερο από το 1/3 της ανθρωπότητας είναι κάτω από κάποιου είδους καραντίνα.

6 Aπριλίου 2020. «Δείχνει να έχει μπει φρένο στη νόσο», δήλωσε για την πορεία του ιού στη χώρα μας ο εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας για τον νέο κορονοϊό Σ. Τσιόδρας. Στατιστικά στην Ελλάδα το 45% των κρουσμάτων είναι άνθρωποι ηλικίας 4064 ετών, το 31% 18-39 ετών, ενώ το 2,8% -47 κρούσματα- παιδιά (0-19 ετών).

8

56

11-12 Απριλίου 2020

|

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Πρόκληση για τη δημοκρατία Γράφει ο Γιώργος Αλεξάκης

«Πρέπει να σταματήσει η εκφορά του πολιτικού -και όχι μόνο- λόγου στην πανδημία να είναι αυταρχική και πατερναλιστική. Υπονομεύουμε το θεμέλιο της δημοκρατίας. Τίποτα δεν είναι δεδομένο και κεκτημένο. Κάθε φορά που οι πολίτες χαλαρώνουν, η δημοκρατία κινδυνεύει. Ηδη Ουγγαρία και Πολωνία είναι ένα βήμα πριν από αυτό που έγινε στον μεσοπόλεμο και έφερε τον Χίτλερ, υπάρχει φόβος στο μέλλον αυτά να "προβληθούν" και σε άλλες χώρες»

Π

ροβληματισμό προκαλεί στην κοινωνία των πολιτών η διολίσθηση σε αυταρχικές πολιτικές επιλογές που καταγράφεται σε κράτη-μέλη της Ε.Ε. αλλά και η ανάπτυξη ενός, ακραίου συχνά, πατερναλιστικού λόγου ο οποίος εν μέρει μεν αποδίδεται στις συνθήκες συναγερμού που επικρατούν, ωστόσο δημιουργεί ανησυχία για «περίεργες» μονιμότητες μετά το πέρας της κρίσης. Ο λόγος για εκφορές και αποφάσεις που εθίζουν την κοινωνία σε λογικές άκρως αντιδημοκρατικές. Κι όλα αυτά την ώρα που η πανδημία κορυφώνεται στο «γήπεδο» της αστικής δημοκρατίας, την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ, δοκιμάζοντας, πέρα από τις δομές υγείας, τα ίδια τα δημοκρατικά αντισώματα πολιτών και κοινωνιών, αλλά βέβαια και την οικονομία. Χωρίς να παραβλέπει κανείς την ανάγκη πειθαρχίας στο ακραίο αιτούμενο της συγκυρίας για περιορισμό της εξάπλωσης της νόσου, δεν μπορεί παρά να παραμένει σε εγρήγορση για πιθανές προκλήσεις στη λειτουργία της ίδιας της δημοκρατίας. Είναι χαρακτηριστική η αναφορά πριν από λίγες μέρες του καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης του ΕΚΠΑ, Γιώργου Σωτηρέλη, μιλώντας «Στο Κόκκινο» και τον Νίκο Ξυδάκη. «Πρέπει να σταματήσει η εκφορά του πολιτικού -και όχι μόνο- λόγου στην πανδημία να είναι αυταρχική και πατερναλιστική. Υπονομεύουμε το θεμέλιο της δημοκρατίας. Τίποτα δεν είναι δεδομένο και κεκτημένο. Κάθε φορά που οι πολίτες χαλαρώνουν, η δημοκρατία κινδυνεύει. Ηδη Ουγγαρία και Πολωνία είναι πλέον ένα βήμα πριν από αυτό που έγινε στον μεσοπόλεμο και έφερε τον Χίτλερ, υπάρχει φόβος στο μέλλον αυτά να "προβληθούν" και σε άλλες χώρες» είπε ο κ. Σωτηρέλης, κάνοντας λόγο για πρακτικές που εθίζουν στην απόκλιση από τη δημοκρατία και τον κοινοβουλευτισμό. Σε σχέση με τα όσα γίνονται σε επίπεδο διαχείρισης της κρίσης στην Ελλάδα ο κ. Σωτηρέλης σημειώνει ότι «μέτρα κρίσιμα για το μέλλον της χώρας πρέπει να περνούν από την Ολομέλεια της Βουλής, έστω και με τηλε-συνεδρίαση. Επιβάλλεται επίσης να μη δημιουργείται αντίληψη ότι τα μέτρα μπορεί να είναι "νέα κανονικότητα" για ατομικά, εργασιακά, κοινωνικά δικαιώματα και δεν νοείται να λαμβάνονται αποφάσεις διαρκώς χωρίς κοινοβουλευτική νομιμοποίηση. Οι ΠΝΠ πρέπει να νομιμοποιηθούν, δημιουργούν εθισμό στην απόκλιση από τη δημοκρατική και κοινοβουλευτική αρχή» υπογράμμισε. Ξεκαθάρισε εξάλλου ότι είναι συνταγματικά προβλεπόμενα στην Ελλάδα ο περιορισμός μετακίνησης, η επίταξη προσωπικών υπηρεσιών, παραγωγικών μονάδων, ιδιωτικών κλινικών κτλ., αλλά όλα τα μέτρα πρέπει να είναι αναλογικά του σκοπού, να μην προσβάλλουν τον πυρήνα δικαιωμάτων, να λαμβάνονται με φειδώ και αίσθηση προσωρινότητας. «Το κράτος πρέπει να διασφαλίζει επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης για όλους ανεξαρτήτως εξελίξεων και για συγκρουόμενα δικαιώματα πρέπει να ικανοποιούνται όλα ισόρροπα στο μέτρο του δυνατού» είπε ο κ. Σωτηρέλης. Την ίδια ώρα μιλώντας πάλι στον ραδιοφωνικό σταθμό «Στο Κόκκινο» η καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, Ιφιγένεια Καμτσίδου,

αντιπαραβάλλει τα όσα γίνονται σε Γαλλία και Ελλάδα. «Είναι σημαντική συνταγματικά η επιλογή της Γαλλίας να κηρύξει κατάσταση έκτακτης υγειονομικής ανάγκης, που καθιστά ξεκάθαρα έκτακτα και προσωρινά τα μέτρα» τόνισε και συμπλήρωσε: «Είναι επιεικώς περίεργη η δικαιική αντιμετώπιση της πανδημίας στην Ελ-

λάδα. Ο Κ. Μητσοτάκης εξήγγειλε μέτρα "γιατί η άσκηση της ατομικής ελευθερίας υπερβαίνει τον συνταγματικό της σκοπό", όπως είπε. Ωστόσο η φυσική, προσωπική ελευθερία δεν έχει κανένα σκοπό, δεν υπάρχει καταχρηστική χρήση αυτού του δικαιώματος» ξεκαθάρισε η κ. Καμτσίδου.

Η αποτυχία των κυβερνήσεων μπορεί να βάλει φωτιά ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ υπεράσπισης της κληρονομιάς του πολιτικού φιλελευθερισμού αναφέρθηκει ο γκουρού της διπλωματίας, Χένρι Κίσινγκερ, σε άρθρο του στη Wall Street Journal. «Ο ιδρυτικός μύθος μιας σύγχρονης κυβέρνησης είναι μια πόλη με τείχη που προστατεύεται από ισχυρούς ηγέτες, κάποιες φορές δεσποτικούς, άλλες φιλεύσπλαχνους, πάντα όμως αρκετά ισχυρούς ώστε να προστατεύσουν τον πληθυσμό από εξωτερικούς εχθρούς. Πεφωτισμένοι διανοούμενοι άλλαξαν το πλαίσιο υποστηρίζοντας ότι ο σκοπός ενός έννομου κράτους είναι να προσφέρει τις θεμελιώδεις ανάγκες του ανθρώπου: ασφάλεια, τάξη, οικονομική ευημερία και δικαιοσύνη. Τα άτομα δεν μπορούν να τα εξασφαλίσουν αυτά μόνα τους. Η πανδημία έχει πυροδοτήσει έναν αναχρονισμό, μια αναβίωση της πόλης με τα τείχη σε μια εποχή που η πρόοδος εξαρτάται από το παγκόσμιο εμπόριο και τη μετακίνηση των ανθρώπων». Οπως επισημαίνει ο Αμερικανός πολιτικός, οι δημοκρατίες πρέπει να υπερασπιστούν και να διατηρήσουν τις πεφωτισμένες αξίες. Μια παγκόσμια υποχώρηση από την εξισορρόπηση της ισχύος μέσω της νομιμότητας θα προκαλέσει αποσύνθεση του κοινωνικού συμβολαίου, τόσο εγχώρια όσο και διεθνώς. Εκτιμά ότι αυτό το μεγάλο θέμα της ισχύος και της νομιμότητας, δεν μπορεί να διευθετηθεί ταυτόχρονα με την προσπάθεια να νικηθεί η πανδημία. Είναι όμως απαραίτητη η αυτοσυγκράτηση απ’ όλες τις πλευρές, τόσο στις εσωτερικές πολιτικές όσο και στη διεθνή διπλωματία. Πρέπει να υπάρχουν προτεραιότητες. «Η ιστορική πρόκληση για τους ηγέτες είναι να διαχειριστούν την κρίση, ενώ παράλληλα χτίζουν το μέλλον. Η αποτυχία μπορεί να βάλει φωτιά στον κόσμο» καταλήγει.

58

11-12 Απριλίου 2020

|

AP PHOTO / FRANCOIS MORI

10

ΔΟΜΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ

Κράτη, κοινωνίες σε νέους ρόλους Γράφει ο Γιώργος Αλεξάκης

Δοκιμάζονται τα πάντα. Οι αντοχές του πολιτικού συστήματος, ο ορθός λόγος, το κράτος πρόνοιας, τα δικαιώματα και η προστασία τους. Αν η Ευρώπη δεν καταφέρει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, μας περιμένουν δύσκολες εποχές εσωστρέφειας

Μ

ια ιστορική ασυνέχεια διαμορφώνεται παγκόσμια με την πανδημία του κορονοϊού που φαίνεται να αλλάζει τα πάντα. Αυτό τονίζει μιλώντας στην ειδική έκδοση της «Εφημερίδας των Συντακτών» ο Ηλίας Τσαουσάκης, πολιτικός επιστήμονας και ένας από τους επιμελητές ενός πολύ ενδιαφέροντος νέου βιβλίου από τις εκδόσεις Παπαζήση, του συλλογικού τόμου «2019 - Οι πρώτες εκλογές μετά το Μνημόνιο - Η ακτινογραφία της ψήφου». «Νομίζαμε ότι είχαμε ένα σταθμό με την ολοκλήρωση των κύκλων των μνημονίων. Γελαστήκαμε από την ιστορία», αναφέρει ο Ηλίας Τσοαυσάκης που μαζί με τον Πέτρο Ιωαννίδη επιμελήθηκαν μια έκδοση με σημαντικές καταγραφές για τις πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ετών. Οπως αναφέρει ο κ. Τσαουσάκης, πλέον έχουμε μπει σε μια νέα φάση, αν και, βέβαια, όπως σημειώνει, χρειάζεται ακόμη χρόνος για να εκτιμηθούν τα νέα δεδομένα. «Ο ρόλος του κράτους, του δημόσιου και ιδιωτικού, η δυναμική επάνοδος θεωριών της δημοσιονομικής επέκτασης, το ξαναδιάβασμα του Κέινς, η προσήλωση στην έννοια του συλλογικού είναι κυρίαρχα. Θέλω να ελπίζω ότι αντιλαμβανόμαστε την αξία αυτής της περιόδου. Την ασπίδα προστασίας που δημιουργούμε όλοι και όλες μαζί. Μιλάμε συχνά αυτές τις ημέρες για ατομική ευθύνη, αλλά πάνω από όλα είναι μια γιγαντιαία, συλλογική προσπάθεια. Βάζουμε ως κοινωνία την προάσπιση της ζωής πάνω από οτιδήποτε άλλο», αναφέρει. Ο κ. Τσαουσάκης επιμένει πάντως ότι υπάρχει πολύ δρόμος ακόμη, ώστε να συναχθούν συμπεράσματα, ωστόσο σημειώνει ότι «μπαίνουμε σε νέα νερά αχαρτογράφητα, με πολλαπλές επιπτώσεις, σε όλα τα πεδία, πέρα από το καθαρά υγειονομικό κομμάτι που φυσικά είναι και το σοβαρότερο στην αντιμετώπισή του αυτή τη στιγμή».

Ο πολιτικός επιστήμονας Ηλίας Τσαουσάκης

Πάντως, σε επίπεδο επικοινωνίας και πολιτικού σχεδιασμού δεν υπάρχει «καραντίνα». Αλλωστε, η επόμενη μέρα χτίζεται σήμερα. Το μόνο σίγουρο αυτή τη στιγμή, όπως αναφέρει ο κ. Τσαουσάκης, είναι ότι καταγράφεται μια προσήλωση της κοινής γνώμης στην κατεστημένη εξουσία. «Αναπτύσσεται ένας πολεμικός θεσμοθετημένος λόγος –discourse– που οδηγεί τον κόσμο σε σύνταξη με την κυβέρνηση. Σε μια κρίση ή σε έναν “πόλεμο”, όπως σημειώνεται από τα επίσημα χείλη είναι φυσικό. Βέβαια, όπως καταδεικνύει και μια έρευνα που “τρέχει” ο Πέτρος Ιωαννίδης το ταμείο για τα κόμματα θα γίνει στο τέλος. Ηδη, σε κάποιες χώρες τα νούμερα για τους ηγέτες σταθεροποιούνται ή έχουν μια μικρή κάμψη σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα». «Θα πρέπει όμως να περιμένουμε τις εξελίξεις και την περαιτέρω διαχείριση της κρίσης για να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της αξιολόγησης των πολιτών» τονίζει. Είναι σίγουρο, πάντως, ότι το παγκόσμιο γεγονός της πανδημίας αναμένεται, όπως σε άλλες περιπτώσεις στην Ιστορία, να αγγίξει κάθε πτυχή της ζωής. Εχει επαναφέρει μνήμες που μόνο πλέον οι παππούδες είχαν, αυτές

του Β΄ ή ακόμη και του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέσα από διηγήσεις όπου εκεί ζωντανεύουν και αναφορές για την τότε πανδημία την «ισπανική γρίπη». «Συμβολικά, πολλοί ξένοι ηγέτες χρησιμοποίησαν τον όρο “πόλεμος”, τον μεγαλύτερο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο» αναφέρει ο κ. Τσαουσάκης και προσθέτει: «Αναμένονται επιπτώσεις στο γενικότερο γεωπολιτικό, την παγκόσμια οικονομία, την πολιτική ζωή, μέχρι τις ανθρώπινες σχέσεις. Κατακλυσμιαίες αλλαγές. Ηδη βλέπουμε τις πρώτες επιπτώσεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τις θεμελιώδεις διαφορές που προκύπτουν μεταξύ χωρών του Βορρά, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, και του Νότου όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία. Η Ευρώπη θα δοκιμαστεί και, αν δεν δώσει τις κατάλληλες απαντήσεις, πολύ φοβάμαι ότι δεν θα μπορέσει να διαχειριστεί εύκολα την επόμενη μέρα». Σε σχέση με την Ε.Ε., ο κ.Τσαουσάκης τονίζει, βασισμένος και στα μέχρι στιγμής δεδομένα, ότι αναφαίνεται κίνδυνος απονομιμοποίησής της στα μάτια των Ευρωπαίων πολιτών και των Ελλήνων βέβαια. «Σε μια ρευστή κατάσταση που διαμορφώνεται καθημερινά και προφανώς είμαι ιδιαίτερα προβληματισμένος τόσο με την εμμονή σε αυτοκτονικές πολιτικές όσο και με την πιθανότητα να γεννηθούν και πάλι ακραίες φωνές λαϊκισμού που ευνοούνται σε συνθήκες κρίσης. Αυτή την εποχή δοκιμάζονται τα πάντα. Οι αντοχές του πολιτικού συστήματος, η προσήλωση στον ορθό λόγο και την επιστήμη, το κράτος πρόνοιας που φάνηκε η αναγκαιότητά του, τα δικαιώματα και η προστασία τους την επόμενη ημέρα. Αν η Ευρώπη δεν καταφέρει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, μας περιμένουν δύσκολες εποχές εσωστρέφειας, απομονωτισμού και επιστροφής συνόρων. Δεν θα πρέπει να βγούμε από την καραντίνα μια φοβισμένη κοινωνία με μάσκα», τονίζει ο Ηλίας Τσαουσάκης στην «Εφημερίδα των Συντακτών».

60

11-12 Απριλίου 2020

|

AP PHOTO / DAVID VINCENT

12

Η ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ

Αυξημένος ο ρόλος του κράτους Γράφει ο Γιώργος Αλεξάκης

Πολλοί εκφράζουν ανησυχίες πως αρκετές κυβερνήσεις επικαλούμενες την εθνική ασφάλεια και τη δημόσια υγεία θα θέσουν ουσιαστικά υπό παρακολούθηση πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Ηδη υπάρχουν ερωτήματα και πολλές ενστάσεις στη Ρωσία, με το σύστημα παρακολούθησης των ατόμων που έχουν διαγνωσθεί με κορονοϊό και παραμένουν στο σπίτι τους

Ν

έα δεδομένα φέρνει στο περιεχόμενο του όρου «εθνική ασφάλεια» η πανδημία βγάζοντας στον «αφρό» και πάλι υπηρεσίες και δομές του κράτους, που πολλοί απαξίωναν ως «ασύμφορες» ζητώντας εκχώρηση ή συρρίκνωσή τους, αλλά και δημιουργώντας νέες ανάγκες στους μηχανισμούς πληροφόρησης. Πλέον η έννοια της εθνικής απειλής μετά την πανδημία μεταλλάσσεται, ειδικά σε έναν απόλυτα παγκοσμιοποιημένο πλανήτη όπου τα πάντα, ακόμη και οι ενδημίες, ταξιδεύουν ταχύτατα ειδικά μέσα σε ανοιχτές κοινωνίες. Κι αυτό απαιτεί επαυξημένο ρόλο του κράτους, που παραμένει ο πλέον ισχυρός μηχανισμός ανάσχεσης αλλά και πρόληψης ακόμα και στα χρόνια του απόλυτου οικονομικού φιλελευθερισμού και της αυξημένης διασυνοριακής συνεργασίας. Οπως λοιπόν μετά τις επιθέσεις 11ης Σεπτεμβρίου πολλά άλλαξαν σε σχέση με τον προσδιορισμό απειλών και υπήρξε «χτίσιμο» πολιτικών και δομών, έτσι και τώρα δημιουργούνται νέες ανάγκες και η έννοια της «ασφάλειας» διευρύνεται και στο πεδίο της δημόσιας υγείας. Βέβαια αυτό, όπως αναφέρουν ειδικοί του χώρου της υγείας αλλά και πολιτικοί παράγοντες, θα πρέπει να φέρει στο προσκήνιο νέες πολιτικές αλλά και αιτήματα για επαρκή προετοιμασία σε «καιρό ειρήνης» τόσο στην έγκαιρη προειδοποίηση απειλών όσο και στο «στήσιμο» χαρακωμάτων όταν υπάρχει άνεση δράσης.

Το σύστημα υγείας Δηλαδή όπως αναπτύσσονται στην ειρήνη δομές άμυνας σε σχέση με άλλες απειλές, έτσι και στην υγεία θα πρέπει, σε περιόδους υγειονομικής «ηρεμίας», να θωρακίζεται η κοινωνία με ανάπτυξη δημόσιων πολιτικών. Κι αυτές, όπως αναφέρεται, έχουν να κάνουν με πολλαπλές κατευθύνσεις, ήτοι την πρόβλεψη, την πρόληψη, την επαρκή πρωτοβάθμια περίθαλψη ώστε να μην υπάρχει υπερφόρτωση

των νοσοκομειακών δομών, την οικονομική στήριξη των συστημάτων υγείας αλλά και τη σωστή γεωγραφική κατανομή τους αλλά και τη διαμόρφωση εξορθολογισμένων πολιτικών στο φάρμακο. Ειδικά μέσα στη συγκυρία διαφαίνεται με την αναστολή του «κορσέ» του Συμφώνου Σταθερότητας ότι υπάρχει έντονα η ανάγκη για τέλος στις οριζόντιες πολιτικές που ακολουθήθηκαν και αποδείχτηκαν καταστροφικές. Σημειώνεται ότι οι δημόσιες τρέχουσες δαπάνες υγείας διαμορφώνονται στο 4,7% του ΑΕΠ το 2018, έναντι 6,6% του ΑΕΠ στον ΟΟΣΑ και 6,5% του ΑΕΠ το 2009. Ανεξαρτήτως μάλιστα των υπερβολών που σημειώθηκαν πριν από την κρίση, το σημερινό επίπεδο δημόσιων δαπανών υγείας (στην τελευταία θέση των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης) αξιολογείται ως ανεπαρκέστατο, ιδίως για την παροχή αξιόπιστης και αξιοπρεπούς ιατρικής και νοσοκομειακής φροντίδας στον πληθυσμό κυρίως σε εκείνους που δεν έχουν τις εναλλακτικές της προσφυγής σε ιδιώτες παρόχους. Πρέπει να σημειωθεί, τέλος, ότι οι συνολικές επενδύσεις που γίνονται στον τομέα της υγείας (0,25% του ΑΕΠ ετησίως) είναι στο χαμηλότερο επίπεδο των χωρών του ΟΟΣΑ, με τον δημόσιο τομέα ιδίως να έχει τεράστιες ανάγκες σύγχρονων νοσοκομειακών υποδομών, ώστε να αντικατασταθούν δομές που δεν περιποιούν τιμή σε ένα σύγχρονο αναπτυγμένο κράτος. Τούτων δοθέντων η εξαίρεση εμβολίων από τον συνολικό προϋπολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης (συμβαίνει σε πολλές χώρες του ΟΟΣΑ) όπως και η αύξηση του προϋπολογισμού της δημόσιας εξωνοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης σταδιακά στα 2,3 δισ., με παράλληλο εξορθολογισμό του συστήματος υποχρεωτικών επιστροφών ώστε να διασφαλίζεται η πρόσβαση όλων σε καινοτόμα φάρμακα, είναι κομβικά σημεία. Πλέον, όπως φαίνεται, οι πανδημίες μπαί-

νουν στον χάρτη των απειλών μαζί με την τρομοκρατία, τον πόλεμο και τις επιθέσεις στον κυβερνοχώρο. Αρα χρειάζονται κινήσεις παράλληλα με τη στελέχωση των νοσοκομείων και υπηρεσιών υγείας, ώστε να γίνει η σωστή προπαρασκευή και η χώρα να μπορεί ν' αντιμετωπίζει υγειονομικές απειλές και κυρίως να εμπεδώνει αίσθημα ασφάλειας στους πολίτες, αίσθημα αναγκαίο για την οικονομική ευημερία.

Βιολογική κατασκοπία Βέβαια στην όλη αυτή προσπάθεια σημαντικό ρόλο θα παίξει και η καταγραφή πλέον κι από μηχανισμούς πληροφοριών πιθανών απειλών με τη χρήση πιο σύνθετων συνόλων δεδομένων και τεχνητής νοημοσύνης για να προβλεφτούν οι εξελίξεις σε έναν πληθυσμό, όπως αναφέρει πρόσφατο δημοσίευμα του BBC που συμπληρώνει ότι ήδη σε «βιολογική κατασκοπία» επιδίδονται οι μεγάλες δυνάμεις. «Στο μέλλον η έμφαση της κατασκοπίας μπορεί να είναι λιγότερο στα βιολογικά όπλα και περισσότερα στα εμβόλια. Ο φόβος ότι υπάρχουν ακραίες, τρομοκρατικές ομάδες που θα μπορούσαν να θέλουν να διαδώσουν έναν ιό υπάρχει ακόμα. Αλλά τώρα γνωρίζουμε καλά ότι δεν είναι η μόνη απειλή. Πολλοί ωστόσο εκφράζουν ανησυχίες πως αρκετές κυβερνήσεις επικαλούμενες την εθνική ασφάλεια και τη δημόσια υγεία θα θέσουν ουσιαστικά υπό παρακολούθηση πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Ηδη υπάρχουν ερωτήματα και πολλές ενστάσεις στη Ρωσία. Το σύστημα παρακολούθησης των ατόμων που έχουν διαγνωσθεί με κορονοϊό και παραμένουν στο σπίτι τους, το οποίο φέρει την ονομασία "Κοινωνική παρακολούθηση", τέθηκε σε λειτουργία. Χρησιμοποιεί τεχνολογίες εντοπισμού μέσω κινητών τηλεφώνων και αυτό γεννά υποψίες για το ακόμα ποια στοιχεία ενδεχομένως συγκεντρώνονται» σημειώνει το βρετανικό δίκτυο.

14

62

11-12 Απριλίου 2020

|

ΤΟ ΝΕΟ ΤΟΠΙΟ

Μεγάλες αλλαγές στην οικονομία

Δεν αποκλείεται η οργανωμένη αναδιάρθρωση ιδιωτικού και κυβερνητικού χρέους – ίσως για ομάδες χωρών. Η ανάσχεση της παγκοσμιοποίησης θα έχει, επίσης, ως αποτέλεσμα την άρση σοβαρών περιορισμών στις δημοσιονομικές πολιτικές των κυβερνήσεων και την αποθάρρυνση του φορολογικού ανταγωνισμού, μεταξύ άλλων, διευρύνοντας τα περιθώρια δημοσιονομικής σταθεροποίησης των οικονομιών, υποστηρίζει ο καθηγητής κ. Κουτσιαράς

«Η

ανάσχεση της παγκοσμιοποίησης θα έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της πραγματικής δημοσιονομικής αυτονομίας των κυβερνήσεων –όπως και την άρση περιορισμών στις νομισματικές πολιτικές– και την ενδυνάμωση των θεσμών του κράτους ευημερίας, αρχής γενομένης από την ενίσχυση των δημοσίων υπηρεσιών υγείας. Τούτο θα συμβάλει, πιθανότατα, στη μείωση των οικονομικών ανισοτήτων. Αλλωστε, οι πόλεμοι, οι επαναστάσεις, οι πτώσεις κρατών και οι πανδημίες συνιστούν τις μείζονες δυνάμεις ισοπέδωσης στην παγκόσμια ιστορία». Αυτό τονίζει σε δημοσίευσή του με τίτλο «Η αβεβαιότητα, η ετοιμότητα, οι συνδηλώσεις» στο Policy Brief 109/2020 του ΕΛΙΑΜΕΠ (27/3/2020) ο Νίκος Κουτσιαράς, αναπληρωτής καθηγητής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης) και κύριος ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ. Ο ίδιος παραδέχεται στην ανάλυσή του ότι οι προβλέψεις για την εξέλιξη της πανδημίας και τις (υφεσιακές) συνέπειες των μέτρων προστασίας της δημόσιας υγείας έχουν μεγάλο βαθμό αστοχίας, «καθώς τα διαθέσιμα στατιστικά δεδομένα είναι, για την ώρα, αναξιόπιστα». «Μπορεί η διαίσθηση, η θεωρία και η ιστορική εμπειρία να επιτρέπουν τη διατύπωση λογικών υποθέσεων αναφορικώς προς τα αποτελέσματα, σε δεύτερο γύρο, των περιοριστικών μέτρων και της αμιγώς οικονομικής πολιτικής, ωστόσο η πρόβλεψη των αποτελεσμάτων αυτών είναι σχεδόν αδύνατη. Πάντως, κοινή είναι, πλέον, η πεποίθηση –η ολοένα πιο δυσοίωνη αναθεώρηση των ανασφαλών προβλέψεων αυτό υποδεικνύει– ότι οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας θα είναι δραματικές, χειρότερες εκείνων της πρόσφατης οικονομικής κρίσης και, πιθανώς, χειρότερες εκείνων της Μεγάλης Κρίσης της δεκαετίας 1930», υπογραμμίζει ο κ. Κουτσιαράς. Καταγράφει, ωστόσο, κάποιες βασικές υποθέσεις για την επόμενη μέρα με έμφαση στην ενδυνάμωση του οικονομικού εθνικισμού, την ανοχή υψηλότερων ρυθμών πληθωρισμού, την ένταση αναδιανεμητικών μεταβιβάσειων προς όφελος των χρεωστών, την άρση σοβαρών περιορισμών στις δημοσιονομικές πολιτικές των κυβερνήσεων. «Η πανδημία κάποια στιγμή θα αναχαιτιστεί, τα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας θα αρθούν –πιθανότατα η ταχεία, επιλεκτική και υγειονομικώς ασφαλής άρση των μέτρων θα ήταν οικονομικώς επωφελής–, οι οικονομίες θα ανακάμψουν», αναφέρει και προσθέτει ότι ένα από τα σημεία που χρήζουν προσοχής στην αξιολόγηση των νέων δεδομένων είναι η άνοδος του πληθωρισμού. «Είναι πολύ πιθανό ότι, ως αποτέλεσμα της δημοσιονομικής επέκτασης και της νομισματικής διευκόλυνσης, και δεδομένης μιας, κατά τα φαινόμενα, μεσοπρόθεσμης διατάραξης της προσφοράς, θα εκδηλωθούν πληθωριστικές πιέσεις, ίσως υψηλές, την ίδια στιγμή που το δημόσιο, κυρίως, αλλά και το χρέος των επιχειρήσεων θα έχει σοβαρά διογκωθεί», αναφέρει ο Νίκος Κουτσιράς και προσθέτει: «Είναι πολύ πιθανό ότι οι κεντρικές τράπεζες θα ανεχθούν την αύξηση του πληθωρισμού, μετά από μια μακρά περίοδο επίμονων αποπληθωριστικών τάσεων. Αλλωστε, τόσο η Fed όσο και η

AP PHOTO / THIBAULT CAMUS

Γράφει ο Γιώργος Αλεξάκης

ΕΚΤ μελετούν την αναθεώρηση της στρατηγικής νομισματικής πολιτικής τους και στη Fed, ειδικότερα, το ενδεχόμενο υιοθέτησης ως στόχου της νομισματικής πολιτικής του μέσου όρου των ρυθμών πληθωρισμού, σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, συζητείται εντόνως. »Μεσοπρόθεσμα, όταν οι κεντρικές τράπεζες επιχειρήσουν να ελέγξουν την αύξηση του πληθωρισμού, θα βρεθούν αντιμέτωπες με δυο κοινής προέλευσης και ομόρροπες πληθωριστικές τάσεις: η (λογικώς προσδοκώμενη) ανάσχεση της παγκοσμιοποίησης θα εξασθενίσει, αφενός, τις αντιπληθωριστικές επιδράσεις του διεθνούς ανταγωνισμού και θα ενθαρρύνει, αφετέρου, τις μισθολογικές αξιώσεις των εργατικών συνδικάτων – η διαπραγματευτική ισχύς των οποίων θα αυξηθεί καθώς η προσφορά (προϊόντων και) εργασίας θα περιοριστεί, ίσως σε ικανό βαθμό, στις εθνικές επικράτειες».

Μείωση της πραγματικής αξίας του χρέους Ο αναπληρωτής καθηγητής του ΕΚΠΑ εστιάζει και στο θέμα των κρατικών χρεών βασισμένος στη μεταπολεμική εμπειρία. «Η ανοχή υψηλότερων ρυθμών πληθωρισμού θα συμβάλει ασφαλώς στη μείωση της πραγματικής αξίας του χρέους –όπως συνέβη μεταπολεμικώς–, συνάμα προκαλώντας αναδιανεμητικές μεταβιβάσεις προς όφελος των χρεωστών. Αλλωστε, η εφαρμογή πολιτικών λιτότητας –και δη γενικευμένης και εμπροσθοβαρούς– θα προσκρούσει στη συσσωρευμένη κόπωση της οικονομίας και των κοινωνιών – και στην Ευρώπη, ειδικότερα, στην απουσία θεσμικών και νομικών επιταγών, ανάλογων με εκείνες που προβλέπονταν στα προγράμματα διάσωσης στην κρίση της ευρωζώνης. »Από την άλλη πλευρά, η μείωση των πραγματικών επιτοκίων, ως αποτέλεσμα της επιτάχυνσης του πληθωρισμού, θα ενθαρρύνει την οικονομική δραστηριότητα, αυξάνοντας το ΑΕΠ και, συνεπώς, τον παρονομαστή στον λόγο του χρέους. Την ίδια στιγμή, δεν αποκλείεται η οργανωμένη αναδιάρθρωση ιδιωτικού και κυβερνητικού χρέους – ίσως για ομάδες χωρών», γράφει ο κ. Κουτσιαράς. «Η ανάσχεση της παγκοσμιοποίησης θα έχει, επίσης, ως αποτέλεσμα την άρση σοβαρών περιορισμών στις δημοσιονομικές πολιτικές των κυβερνήσεων, και την αποθάρρυνση του φορολογικού

ανταγωνισμού, μεταξύ άλλων διευρύνοντας τα περιθώρια δημοσιονομικής σταθεροποίησης των οικονομιών», σημειώνει ο ίδιος και εκτιμά ότι «η ανάσχεση της (χρηματοοικονομικής) παγκοσμιοποίησης θα επιτρέψει, ακόμη, την άμβλυνση του περιορισμού του ισοζυγίου πληρωμών στην άσκηση των νομισματικών πολιτικών και, ενδεχομένως, θα ευνοήσει την αναδιάταξη των διεθνών νομισματικών σχέσεων, ίσως και την πρόκριση συστήματος σταθερών (αλλά προσαρμόσιμων) συναλλαγματικών ισοτιμιών». Επιπρόσθετα γράφει ότι «η ενίσχυση της πραγματικής δημοσιονομικής αυτονομίας των κυβερνήσεων θα έχει, πιθανώς, ως αποτέλεσμα την ενδυνάμωση των θεσμών και των πολιτικών του κράτους ευημερίας, αρχής γενομένης, ασφαλώς, από την ενίσχυση των δημοσίων υπηρεσιών υγείας. Και τούτο θα συμβάλει, πιθανότατα, στη μείωση των οικονομικών ανισοτήτων. Πράγματι, όπως υποστηρίζει, εμπεριστατωμένα και πειστικώς, ο Βάλτερ Σάιντελ, οι πόλεμοι, οι επαναστάσεις, οι πτώσεις κρατών και οι πανδημίες συνιστούν τις μείζονες δυνάμεις ισοπέδωσης στην παγκόσμια ιστορία. Κοντολογίς, στον δυτικό κόσμο θα αναβιώσει, πιθανότατα, η μεταπολεμική τάξη πραγμάτων, με εντονότερο τον οικονομικό και τον κοινωνικό ρόλο του εθνικού κράτους. Αυτή τη φορά, είναι διαφορετικά».

«Αν ζούσε ο Κέινς…» Τέλος o Νίκος Κουτσιαράς σε σχόλιό του στον ακαδημαϊκό ιστότοπο poleconomix.gr για τις αναφορές σε πολιτικές επέκτασης αλλά και στο τι συνέβη τα χρόνια του κραχ αναφέρει: «Αν ζούσε ο Κέινς τούτο τον καιρό, θα επαναλάμβανε, πιθανώς, πως οι οικονομολόγοι πρέπει να μοιάζουν στους οδοντιάτρους – να έχουν, δηλαδή, άμεσες και πρακτικές λύσεις για τα οικονομικά προβλήματα των ανθρώπων. Εκτός εάν, παρατηρώντας την ετοιμότητα ως προς τη διατύπωση προτάσεων και την εντυπωσιακή ομοθυμία των οικονομολόγων, ισχυριζόταν πως οι τελευταίοι συνιστούν παράδειγμα για τους επιδημιολόγους και τους λοιμωξιολόγους. Πάντως, το φάντασμα του Κέινς νομίζω πως αναλογίζεται, το ίδιο αυτάρεσκα όπως και εν ζωή, ότι οι πρακτικοί άνθρωποι, πρωτίστως οι πολιτικοί, είναι, εν τέλει, δούλοι κάποιου μακαρίτη οικονομολόγου – του περί ου ο λόγος δηλαδή».

16

|

64

Η Ευρωπαϊκή Ενωση μετά την πανδημία Γράφει η Ολγα Κεφαλογιάννη, βουλευτίνα Α' Αθηνών Ν.Δ. Η ΕΞΆΠΛΩΣΗ της πανδημίας στην Ευρώπη, εκτός από τις χιλιάδες νεκρών πολιτών και της οικονομικής ύφεσης που αφήνει στο πέρασμά της, θέτει σε αξιολόγηση τα αντανακλαστικά της Ευρωπαϊκής Ενωσης ως προς την ταχύτητα αντιμετώπισή της αλλά και ως προς το πνεύμα συνεργασίας και αληλλεγγύης με το οποίο αντιμετωπίζει την κρίσιμη αυτή κατάσταση. Δει είναι λίγοι αυτοί που ασκούν κριτική στην Ευρωπαϊκή Ενωση υπογραμμίζοντας ότι καθυστέρησε σημαντικά στην αξιολόγηση της απειλής. Και κατά συνέπεια δεν επεξεργάστηκε έγκαιρα λήψη κοινών μέτρων προστασίας από τα κράτη- μέλη. Αντίστοιχη κριτική εκφράζεται και για τις προτάσεις που έχουν διατυπωθεί σχετικά με την οικονομική αντιμετώπιση της κρίσης. Προτάσεις που, αν μη τι άλλο, δείχνουν αμηχανία ή έλλειψη αξιολόγησης του πραγματικού κινδύνου. Την κριτική αυτή στάση έρχεται να ενισχύσει η άγονη σύνοδος των αρχηγών των κρατών-μελών που εξέτασαν τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας καθώς και τα πιθανά χρηματοοικονομικά εργαλεία όπως το κορονο-ομόλογο για την ελάφρυνση των χρεών τους. Στην πρόσφατη αυτή σύνοδο η Γερμανία και η Ολλανδία υπερασπίστηκαν τις γνωστές πολιτικές σκληρής πειθαρχίας, που κατά πάσα πιθανότητα θα εντείνουν τους διαχωρισμούς και τις ανισότητες και θα παγιώσουν την Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων. Αρκετά από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία αλλά και η Ελλάδα, προσβλέπουν όχι μόνο στην έκδοση ενός κορονο-ομολόγου, αλλά και σε ένα κοινό μέτωπο προστασίας απέναντι στην πανδημία. Μοιραία όλο και περισσότεροι πλέον βλέπουν την πανδημία ως ύστατη ευκαιρία στην πορεία ουσιαστικής ωρίμανσης και σύγκλισης της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Μέτρα τα οποία έχουν ληφθεί και είναι σημαντικά, όπως η χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων σε όλη την Ευρώπη για την εξεύρεση εμβολίου κατά του Covid-19 ή η χρηματική βοήθεια από το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας, δεν μπορούν από μόνα τους να λειτουργήσουν καταλυτικά στην αντιμετώπιση της επερχόμενης μεγάλης ύφεσης. Αυτό που χρειάζεται πάνω από όλα είναι ένα συνεκτικό, γενναίο και ριζοσπαστικό πρόγραμμα για την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η Ευρώπη έχει την ευκαιρία, και δεν πρέπει να τη χάσει, να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Να επανασχεδιάσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο στήριξης μιας μεγάλης ιστορικής παρακαταθήκης που φέρει ως κατοχυρωμένη θεσμικά κατάκτηση από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά: του κράτους πρόνοιας, προσαρμοσμένου στις σύγχρονες ανάγκες, χωρίς τα λάθη και τις υπερβολές του παρελθόντος. Αυτό θα αποτελέσει και την καλύτερη απάντηση σε κάθε είδους λαϊκισμό που καραδοκεί να ξεπροβάλει στη νέα αναπάντεχη κρίση. Σε κάθε είδους εχθρό της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Η πρόκληση είναι ιστορική. Το μόνο βέβαιο είναι ότι μετά το τέλος αυτής της παγκόσμιας δοκιμασίας ο κόσμος μας θα είναι διαφορετικός. Η ανοικοδόμηση ενός ασφαλέστερου μέλλοντος για τις επόμενες γενιές θα βασιστεί μόνο σε συνέργειες, ενότητα, σύνθεση και αλληλεγγύη. Η Ευρώπη οφείλει να είναι παρούσα.

ΣΕ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΚΛΙΜΑ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Πολιτικές αναδιανομής επί τάπητος Γράφει ο Γιώργος Άλεξάκης

Σύμφωνα με νέα έκθεση του ΟΟΣΑ, προβλέπεται πτώση έως -35% του ΑΕΠ, λόγω των πολλών αναγκαστικών λουκέτων στις χώρες που πλήττονται από την πανδημία του κορονοϊού

Κ

αθημερινή πρακτική τούτες τις μέρες της κρίσης είναι η συνεχής αναθεώρηση των προβλέψεων της ύφεσης που θα χτυπήσει τον πλανήτη, η συζήτηση για τα χρηματοδοτικά εργαλεία που απαιτούνται, αλλά και η επίκληση ενός νέου σχεδίου Μάρσαλ, όπως με έμφαση έκανε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Oύρσουλα φον ντερ Λάιεν σε άρθρο της στην εφημερίδα Die Welt. Βασικός παρονομαστής είναι η διαπίστωση ότι πρόκειται για μια πρωτόγνωρη κατάσταση που παραπέμπει σε πόλεμο, που επαναφέρει τον ρόλο του κράτους. Ακόμα, βέβαια, και παραδοσιακοί εκφραστές του οικονομικού φιλελευθερισμού γυρίζουν σε άλλο αφήγημα. «Ριζικές μεταρρυθμίσεις -η αντιστροφή της επικρατούσας πολιτικής κατεύθυνσης των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών- θα πρέπει να μπουν στο τραπέζι. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αποδεχτούν έναν πιο ενεργό ρόλο στην οικονομία. Πρέπει να δουν τις δημόσιες υπηρεσίες ως επενδύσεις, αντί για υποχρέωση, και να βρουν τρόπους να κάνουν την αγορά εργασίας λιγότερο επισφαλή», ανέφεραν σε πρόσφατο άρθρο τους οι φιλελεύθεροι Financial Times καταγράφοντας απόψεις που μέχρι σήμερα είχαν μια έντονα αριστερή σφραγίδα. «Η αναδιανομή θα είναι πάλι στην ατζέντα», αναφέρουν και υπερθεματίζουν λέγοντας: «Τα προνόμια των ηλικιωμένων και των πλουσίων σε αμφισβήτηση. Πολιτικές που έως πρόσφατα θεωρούνταν εκκεντρικές, όπως ένα βασικό εισόδημα και φόροι στους πλούσιους θα πρέπει να είναι στο μείγμα». Αλλωστε, όπως αναφέρουν οι FT (μέχρι σήμερα «ευαγγέλιο» του διεθνούς καπιτα-

λισμού), μεταφέροντας κραυγή αγω των πολλών που συχνά δεν έχουν π σβαση στον δημόσιο λόγο, χρειάζετα μεγάλη πολιτική παρέμβασης για τ ασθενέστερους. «Τα οικονομικά lockd έχουν μεγαλύτερο κόστος σε αυτούς είναι σε χειρότερη θέση. Αυτοί με χα λής αμοιβής θέσεις εργασίας, που ακ έχουν απασχόληση, ρισκάρουν συχν ζωές τους, ως βοηθητικό προσωπικ δομές υγείας αλλά και ως εργαζόμ στην εφοδιαστική αλυσίδα, το ντελ ρι και την καθαριότητα», αναφέρουν κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. « ρες που επέτρεψαν να αναδυθεί μια άτα και επισφαλής αγορά εργασίας, βρίσκ ιδιαίτερα δύσκολο το να διοχετεύσ οικονομική βοήθεια σε εργαζόμενου τέτοια ανασφαλή απασχόληση. Εν τω ταξύ, η τεράστια νομισματική χαλάρω από τις κεντρικές τράπεζες θα βοηθ όσους έχουν ενεργητικό μεγάλης αξί αναφέρει η έγκριτη βρετανική εφημε σημειώνοντας ότι «τα θύματα του Covi είναι στη συντριπτική πλειονότητα οι η ωμένοι. Τα μεγαλύτερα θύματα, όμως lockdown είναι οι νέοι και οι ενεργοί, τους οποίους ζητήθηκε να σταματήσ την εκπαίδευσή τους και να αποποιηθ πολύτιμο εισόδημα». Η εφημερίδα μάλιστα καταλήγει σ νοντας ένα μήνυμα στη διεθνή κοινότ «Οι ηγέτες που κέρδισαν τον πόλεμο περίμεναν τη νίκη για να σχεδιάσουν α που έπρεπε να ακολουθήσει. Ο Φραγ

|

65

11-12 Απριλίου 2020

ωνίας πρόαι μια τους down ς που αμηκόμα νά τις κό σε μενοι λίβεν και «Χώακτη κουν σουν υς με ω μεωση θήσει ίας», ερίδα vid-19 ηλικις, του , από σουν θούν

στέλτητα. ο δεν αυτό γκλί-

νος Ρούζβελτ και ο Ουίνστον Τσόρτσιλ εξέδωσαν το “Atlantic Charter”, θέτοντας την πορεία για τον ΟΗΕ το 1941. Η Μεγάλη Βρετανία εξέδωσε την έκθεση “Beveridge”, τη δέσμευσή της για ένα καθολικό κράτος κοινωνικής πρόνοιας το 1942. Το 1944, η σύνοδος του Μπρέτον Γουντς διαμόρφωσε τη μεταπολεμική χρηματοοικονομική αρχιτεκτονική. Αυτό το είδος προνοητικότητας χρειάζεται σήμερα». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο μετρ της διεθνούς διπλωματίας. «Η σουρεαλιστική ατμόσφαιρα από την πανδημία μού φέρνει στο μυαλό το πώς αισθάνθηκα το 1944, στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ως μέλος της 84ης Μεραρχίας Πεζικού», γράφει ο Χένρι Κίσινγκερ σε άρθρο του στη Wall Street Journal, όπου σημειώνει την ανάγκη άντλησης μαθημάτων από την ανάπτυξη του Σχεδίου Μάρσαλ και του «Manhattan Project». Και όλα αυτά στο φόντο ζοφερών προβλέψεων για την οικονομία. Σύμφωνα με νέα έκθεση του ΟΟΣΑ, προβλέπεται επίπτωση έως -35% του ΑΕΠ, αναφορικά με τις εκτιμήσεις για την αρχική άμεση επίπτωση των πολλών αναγκαστικών λουκέτων στις χώρες που πλήττονται από την πανδημία του κορονοϊού. Οπως καταγράφεται στην ανάλυση, η αρχική άμεση επίπτωση της παύσης στην αγορά μπορεί να είναι μια μείωση του επιπέδου της παραγωγής από ένα πέμπτο μέχρι ένα τέταρτο σε πολλές οικονομίες, με τις δαπάνες των καταναλωτών να μειώνονται δυνητικά κατά περίπου ένα τρίτο.

Τονίζεται, δε, πως αυτή είναι μόνο η αρχική επίπτωση στο επίπεδο της παραγωγής και η επίπτωση για την ετήσια πορεία του ΑΕΠ θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, περιλαμβανομένου του μεγέθους και της διάρκειας των εθνικών shutdowns, την έκταση της μειωμένης ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες, καθώς και την ταχύτητα με την οποία θα αρχίσουν να αποδίδουν η δημοσιονομική και νομισματική πολιτική.

Η θέση της Ελλάδας Για την Ελλάδα ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι η «καραντίνα» στην οικονομία μπορεί να φέρει μεγάλη πτώση στο ΑΕΠ, που μπορεί να φτάσει και «το πολεμικό ποσοστό» του -35%. Οπως αναφέρει ο Οργανισμός, η Ελλάδα εμφανίζεται να έχει τόσο μεγάλη επίπτωση διότι ο τουρισμός, η εστίαση και άλλοι κλάδοι που πλήττονται ιδιαίτερα από την παύση εργασιών φαίνεται να έχουν υπερβολικά μεγάλη συμμετοχή στη διαμόρφωση του ελληνικού ΑΕΠ. Η ανάλυση του ΟΟΣΑ αναφέρει ότι σε χώρες όπου τα ταξίδια και ο τουρισμός έχουν μεγάλη σημασία στη διαμόρφωση του ΑΕΠ, οι επιπτώσεις θα είναι πιο βαριές. Αντίστοιχα είναι και τα σχόλια που έκανε ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ, ο γνωστός μας Πολ Τόμσεν. Λίγο πριν συνταξιοδοτηθεί αναφέρει σε ανάλυσή του ότι κάθε μήνας lock out «κόβει» 3% από το ΑΕΠ. Αλλά και η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, η διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΝΤ, προκαλεί

αίσθηση με τις δηλώσεις της. «Ποτέ στην ιστορία του ΔΝΤ δεν είδαμε την παγκόσμια οικονομία να ακινητοποιείται», είπε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και πρόσθεσε: «Αυτή είναι η πιο σκοτεινή ώρα της ανθρωπότητας, μια μεγάλη απειλή για ολόκληρο τον κόσμο, και απαιτεί από εμάς να είμαστε ενωμένοι». «Αυτή η κρίση δεν έχει προηγούμενο, δεν μπορεί να συγκριθεί με καμία άλλη και είναι πολύ χειρότερη από την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008-9», είπε. Η κ. Γκεοργκίεβα ανέφερε ότι το ΔΝΤ συνεργάζεται με την Παγκόσμια Τράπεζα και άλλους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς για την άμβλυνση της οικονομικής ζημιάς που έχει προκαλέσει η πανδημία του ιού, ο οποίος έχει προσβάλει περισσότερους από 1 εκατομμύριο ανθρώπους. «Εχουμε ένα τρισ. δολάρια στο “ταμείο του πολέμου” και είμαστε αποφασισμένοι να χρησιμοποιήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα». Οπως είπε, περισσότερες από 90 χώρες έχουν ζητήσει βοήθεια από αυτούς τους πόρους και η αυξανόμενη ζήτηση για χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης είναι χωρίς προηγούμενο. Κάλεσε τις χώρες που θα αξιοποιήσουν αυτήν τη χρηματοδότηση να τη χρησιμοποιήσουν για τους γιατρούς, νοσηλευτές και τους άλλους εργαζόμενους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και να υποστηρίξουν με κάθε τρόπο τις ανάγκες της υγείας. Η Γκεοργκίεβα δήλωσε ότι οι αναπτυσσόμενες οικονομίες έχουν πληγεί περισσότερο από την επιδημία και συνήθως είναι αυτές που διαθέτουν τους λιγότερους πόρους για να προστατευθούν έναντι των οικονομικών κρίσεων. Σύμφωνα, τέλος, με όσα αναφέρει ο Peter S. Goodman, ανταποκριτής των New York Times στο Λονδίνο, «ο κόσμος έχει κατά πάσα πιθανότητα παγιδευτεί σε μια ολέθρια ύφεση εξαιτίας της πανδημίας. Ολο και περισσότεροι φοβούνται ότι η επιβράδυνση θα διαρκέσει περισσότερο και θα είναι πιο εξαντλητική απ’ ό,τι προβλεπόταν αρχικά, καθώς οι κυβερνήσεις παρατείνουν τα περιοριστικά μέτρα στις επιχειρήσεις, προκειμένου να ανακόψουν την επιδημία. Μάλιστα παραθέτει και μια εκτίμηση για τα μελλούμενα από τον επικεφαλής οικονομολόγο του οικονομικού οίκου αναλύσεων TS Lombard, Τσαρλς Ντούμας: «Η ψυχολογία των καταναλωτών δεν πρόκειται έτσι απλώς να ανακάμψει· οι άνθρωποι έχουν υποστεί ένα πραγματικό σοκ. Η ανάκαμψη θα είναι αργή και ορισμένες συνήθειες θα αλλάξουν, εάν όχι για πάντοτε, τότε σίγουρα για ένα μεγάλο διάστημα».

17

ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Δωρεά για απολύμανση του Δήμου Αθηναίων ΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ, αναγνωρίζοντας ότι στις παρούσες πρωτόγνωρες συνθήκες η απολύμανση είναι εξέχουσας σημασίας για την προστασία της δημόσιας υγείας, αναλαμβάνει το κόστος των υλικών της απολύμανσης του Δήμου Αθηναίων για τις επόμενες 2 κρίσιμες εβδομάδες και στα 7 δημοτικά διαμερίσματα της πόλης απαλλάσσοντας πλήρως τον δήμο από τη σχετική δαπάνη. Η απολύμανση γίνεται σε όλη τη διάρκεια της ημέρας με όλο τον στόλο των οχημάτων και τους εργαζόμενους της διεύθυνσης καθαριότητας του Δήμου Αθηναίων, με χρήση 8.000 λίτρων απολυμαντικού ανά ημέρα, σε όλα τα δημοτικά διαμερίσματα του δήμου. Η απολύμανση πραγματοποιείται σύμφωνα με τις οδηγίες του ΕΟΔΥ στο πλαίσιο των νέων μέτρων για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Συγκεκριμένα απολυμαίνονται δρόμοι, πεζοδρόμια, πεζόδρομοι, πλατείες και άλλα πολυσύχναστα σημεία της πόλης όπως οι χώροι γύρω από νοσοκομεία, σταθμοί μετρό και τρένων, στάσεις λεωφορείων, εκκλησίες, δημόσια και δημοτικά κτίρια, και πάρκα. Οπως δήλωσε για τη δωρεά ο δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης: «Ευχαριστώ το Ιδρυμα Μποδοσάκη διότι αποδεικνύει ότι η ατομική υπευθυνότητα είναι αυτή που ενεργοποιεί τη συνολική. Δεν είναι μόνο η κάλυψη του κόστους για τις μεγάλες επιχειρήσεις απολύμανσης που κάνουμε. Είναι και η αίσθηση συνοχής, το μήνυμα ότι όλοι μπορούμε να κάνουμε κάτι. Οτι σε αυτή τη μάχη είμαστε όλοι από την ίδια πλευρά και όλοι καλούμαστε να συμμετάσχουμε με τον τρόπο και στον βαθμό που μπορούμε, ώστε να μοιραστεί το βάρος». Για το Ιδρυμα Μποδοσάκη η αναβάθμιση της δημόσιας υγείας αποτελεί μία από τις στρατηγικές προτεραιότητές του από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα. Το Ιδρυμα στηρίζει δράσεις και αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, με σκοπό να δημιουργήσει ίσες ευκαιρίες πρόσβασης σε υπηρεσίες περίθαλψης, να αναβαθμίσει τις υπηρεσίες υγείας που προσφέρουν τα δημόσια νοσοκομεία και να ενισχύσει την επιστημονική έρευνα στον χώρο της υγείας.

18

66

11-12 Απριλίου 2020

|

Γράφει ο Χρήστος Α. Ιωάννου, οικονομολόγος, διευθυντής Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας ΣΕΒ

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΛΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Τo μέλλον είναι τώρα Αν μέσα στην τρέχουσα κρίση η Ελλάδα είχε ένα στοιχειωδώς επαρκές σύστημα τηλεκπαίδευσης/ κατάρτισης, ο χρόνος της υποχρεωτικής αργίας επιχειρήσεων και εργαζομένων θα μπορούσε να αξιοποιηθεί. Οι ψηφιακές πλατφόρμες που χρησιμοποιούνται για μαθησιακή διαδικασία έχουν θετική συμβολή που δεν αμφισβητείται: ευελιξία, λιγότερος και παραγωγικότερος χρόνος, πέρα από το παραδοσιακό μοντέλο της τάξης, που απωθεί – περισσότερο τους ενηλίκους χαμηλής ειδίκευσης

Π

ριν από την παγκόσμια κρίση δημόσιας υγείας του κορονοϊού και την οικονομική κρίση που αυτή προκαλεί, ο κόσμος της εργασίας αντιμετώπιζε ήδη μείζονες προκλήσεις που δημιουργούν οι 5 μεγάλες παγκόσμιες τάσεις αλλαγών στην κοινωνία, την οικονομία και την εργασία, και είναι: Η επιταχυνόμενη τεχνολογική καινοτομία και η ψηφιακή επανάσταση. Οι δημογραφικές και οι διαγενεακές μετατοπίσεις - γήρανση πληθυσμών. Η κλιματική αλλαγή και τα ζητήματα της βιωσιμότητας. Οι ελλείψεις παγκοσμίως ανθρωπίνου δυναμικού με σύγχρονες γνώσεις-δεξιότητες, παρά τα εκατομμύρια ανέργων και υποαπασχολούμενων. Η διεθνής οικονομική ενσωμάτωση-παγκοσμιοποίηση. Η τρέχουσα κρίση διαταράσσει, αναστέλλει ή αναστρέφει τη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης, αλλά οι άλλες μεγάλες τάσεις συνεχίζονται. Η δε ψηφιακοποίηση της οικονομίας και της εργασίας, ο ψηφιακός μετασχηματισμός μάλλον επιταχύνεται, όπως δείχνει η ραγδαία εξάπλωση εντός μερικών εβδομάδων της τηλεργασίας διεθνώς, λόγω κορονοϊού και «κοινωνικής αποστασιοποίησης». Πριν από την τρέχουσα κρίση γνωρίζαμε ότι, όπως συνέβη σε κάθε βιομηχανική επανάσταση, το εργατικό δυναμικό αντιμετωπίζει ραγδαίες αλλαγές: το περιεχόμενο της εργασίας είτε αλλάζει είτε θέσεις εργασίας καταργούνται και δημιουργούνται άλλες. Η διαφορά τώρα με την 4η, είναι ότι αυτό γίνεται πολύ ταχύτερα. Και ότι οι υφιστάμενες δημόσιες πολιτικές (εκπαίδευσης και κατάρτισης), ακόμη και εκεί που ήταν αποτελεσματικές, δεν είναι πλέον επαρκείς. Εν μέσω ραγδαίας τεχνολογικής εξέλιξης και καινοτομίας χρειάζονται και καινοτόμες δημόσιες πολιτικές εκπαίδευσης και κατάρτισης. Αυτό ίσχυε και πριν από την κρίση του κορονοϊού. Ισχύει ακόμη περισσότερο σε αυ-

τήν, και μετά από αυτήν. Ισχύει και στην περίπτωσή μας, για την Ελλάδα. Για την αντιμετώπιση της κρίσης, για την επανεκκίνηση και τον παραγωγικό μετασχηματισμό της οικονομίας – και της κοινωνίας. Γνωρίζουμε ότι η σειριακή προσέγγιση στην εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού –δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο, πανεπιστήμιο, είσοδος στην αγορά εργασίας– δεν αρκεί πλέον για την ευημερία του εργατικού δυναμικού. Περισσότεροι από τους μισούς ήδη εργαζόμενους θα χρειαστούν αναβάθμιση των γνώσεων, εργασιακών ικανοτήτων, δεξιοτήτων και προσόντων τα επόμενα 5 χρόνια. Ναι μεν οι νέοι πρέπει να απολαμβάνουν εκπαίδευση ποιότητας, αποκτώντας παιδεία και εφόδια δημιουργίας, αλλά, πλέον, το 70% της μάθησης του εργατικού δυναμικού προέρχεται από την κατάρτιση κατά την εργασία. Και η Ελλάδα πρέπει να επιλέξει, αν θέλει και μπορεί, να βαδίσει τον δρόμο της επανεκκίνησης και του παραγωγικού μετασχηματισμού, αναβαθμίζοντας και αξιοποιώντας το ανθρώπινο δυναμικό της. Γνωρίζουμε ότι στην Ε.Ε. ο μετριοπαθής στόχος για 15% ποσοστό συμμετοχής των ενηλίκων στην εκπαίδευση/κατάρτιση μέχρι το 2020 δεν θα επιτευχθεί, θα μείνει στο 11-12%. Η Ελλάδα όχι μόνο δεν είναι στα εννέα κράτη-μέλη που τον επέτυχαν, αλλά διατηρείται στις πρώτες θέσεις από το τέλος – παρά τους πανταχόθεν ύμνους στον «κόσμο της εργασίας» τα τελευταία χρόνια. Γνωρίζουμε ότι οι παράγοντες χαμηλής συμμετοχής των ενηλίκων στην εκπαίδευση/ κατάρτιση είναι πολλαπλοί: η έλλειψη ενδιαφέροντος και κινήτρου (40% όσων δεν συμμετέχουν στη μάθηση λένε ότι δεν θέλουν) αλλά και βασικά εμπόδια έλλειψης χρόνου, λόγω επαγγελματικών ή προσωπικών (π.χ. ανάγκη φροντίδας των μελών της οικογένειας) ευθυνών και υψηλού κόστους της εκπαίδευσης, για

αυτούς που ήθελαν να συμμετάσχουν αλλά δεν το κατόρθωσαν. Αυτά ισχύουν και για την Ελλάδα – παρά την ύπαρξη χρηματοδοτήσεων και εισφορών για αυτόν τον σκοπό. Στην ουσία, έχουμε μια συστηματική αποτυχία της πολιτικής για την εκπαίδευση/κατάρτιση και της πολιτικής για την απασχόληση. Πρέπει να τις ξαναδούμε, εξαρχής, ιδίως την πολιτική απασχόλησης που επί δεκαετία και πλέον δεν υφίσταται. Το θέμα δεν είναι αν πρέπει να είναι παθητική ή ενεργητική. Τώρα πρέπει να είναι και αυτά αλλά επιπλέον και προληπτική. Ιδιαίτερα στο θέμα των δεξιοτήτων, των εργασιακών ικανοτήτων, της επανεκπαίδευσης/επανακατάρτισης και της αναβάθμισης. Αν μέσα στην τρέχουσα κρίση η Ελλάδα είχε ένα στοιχειωδώς επαρκές σύστημα τηλεκπαίδευσης/κατάρτισης, ο χρόνος της υποχρεωτικής αργίας επιχειρήσεων και εργαζομένων θα μπορούσε να αξιοποιηθεί. Οι ψηφιακές πλατφόρμες που χρησιμοποιούνται για μαθησιακή διαδικασία έχουν θετική συμβολή που δεν αμφισβητείται: ευελιξία, λιγότερος και παραγωγικότερος χρόνος, πέρα από το παραδοσιακό μοντέλο της τάξης, που απωθεί – περισσότερο τους ενηλίκους χαμηλής ειδίκευσης. Γνωρίζουμε ότι η ψηφιακοποίηση της οικονομίας, ενώ σε αναπτυγμένες χώρες δημιουργεί νέες –πρόσθετες– θέσεις εργασίας, στις αναπτυσσόμενες το ισοζύγιο βγαίνει αρνητικό. Η Ελλάδα πρέπει να επιλέξει, αν θέλει και μπορεί, σε πια κατηγορία θα υπαχθεί. Χρειάζονται βέβαια πολλά: μεταξύ άλλων, προληπτική πολιτική απασχόλησης και επανεκπαίδευσης, ψηφιακές δεξιότητες και πολιτική γι’ αυτές, πλαίσιο για την ψηφιακοποίηση της οικονομίας και της εργασίας (τέλος Απριλίου 2020 οι Ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι κάνουμε σημαντικό βήμα για αυτό με την υπογραφή Κοινής Αυτόνομης Συμφωνίας) και ανοιχτά μυαλά: «νους ορή και νους ακούει».

68

11-12 Απριλίου 2020

|

AP PHOTO / THANASSIS STAVRAKIS

20

ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΤΟΥ ΣΕΒ

Τα μέτρα για τις επιχειρήσεις Γράφει ο Γιώργος Αλεξάκης

Κάθε επιχείρηση καλείται να προσαρμοστεί στις σημερινές πρωτόγνωρες συνθήκες προστατεύοντας τους εργαζόμενους, διατηρώντας τη λειτουργία, τις γραμμές εφοδιασμού, ενέργειας, επικοινωνίας και συναλλαγών, σε απρόβλεπτο προς το παρόν χρονικό ορίζοντα

Ο

σχεδιασμός στις επιχειρήσεις, πέρα από την προστασία της υγείας και τα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορονοϊού, πρέπει να περιλαμβάνει μέτρα άμεσης αντίδρασης, πρωτοβουλίες διοικητικής αναδιοργάνωσης αλλά και επεξεργασία εναλλακτικών σεναρίων για κάθε ενδεχόμενο. Παράλληλα, η δημιουργία εσωτερικού κλίματος ασφάλειας, ηρεμίας και κουλτούρας αλληλεγγύης και υπευθυνότητας είναι κρίσιμη διάσταση που μπορεί να κάνει τη διαφορά. Αυτό αναφέρει ο πρακτικός οδηγός που συνέταξε ο ΣΕΒ με στόχο την κωδικοποίηση των οργανωτικών προσαρμογών που απαιτούνται να γίνουν, υπό το έκτακτο καθεστώς του COVID-19, από τις επιχειρήσεις. Οπως αναφέρεται, σημαντικό είναι να διασφαλιστεί παράλληλα με την προστασία της υγείας η οικονομική λειτουργία των επιχειρήσεων, για την προσφορά των απαραίτητων αγαθών και υπηρεσιών στους πολίτες, για τη διατήρηση του παραγωγικού ιστού την επόμενη μέρα και για την προστασία των θέσεων εργασίας. Σημειώνεται πως κάθε επιχείρηση καλείται να προσαρμοστεί στις σημερινές πρωτόγνωρες συνθήκες προστατεύοντας τους εργαζόμενους, διατηρώντας τη λειτουργία, τις γραμμές εφοδιασμού, ενέργειας, επικοινωνίας και συναλλαγών, σε απρόβλεπτο προς το παρόν χρονικό ορίζοντα. Ετσι, ο Οδηγός του ΣΕΒ απαντάει σε βασικά ερωτήματα και αποσκοπεί στο να κατευθύνει μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις μέσω ενός βασικού, αλλά δυναμικού, εγχειριδίου που θα εμπλουτίζεται ανάλογα με τις εξελίξεις, εμπειρίες και πρακτικές, από την τρέχουσα κρίση.

➊ Τι προσαρμογές απαιτούνται; Οι πρωτοβουλίες των επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης στην παραγωγή, στην εργασία και στους πελάτες προσαρμόζονται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστι-

κά τους, στη βάση τριών κεντρικών πυλώνων προσαρμογής: ▶ Διαχείριση της κρίσης (θέσπιση ομάδας διαχείρισης κρίσης από υψηλόβαθμα στελέχη ή/ και κρίσιμα πόστα, όπως υπεύθυνοι βάρδιας, εργοδηγοί κ.ο.κ.). ▶ Τεχνολογική προσαρμογή (τηλεργασία, cloud, teleconference, ασφάλεια δεδομένων κ.λπ.). ▶ Οργανωτική προσαρμογή με ευελιξία, οργάνωση της εργασίας, εσωτερική ανακατανομή ρόλων, εργαζομένων, συνδυασμοί (π.χ. multitasking) κ.λπ.

➋ Πώς ενημερωνόμαστε για την πανδημία; ▶ Ενημερωνόμαστε από επίσημες πηγές και φροντίζουμε για την ενημέρωση των εργαζομένων. ▶ Υιοθετούμε πλήρως όλους τους κανόνες και τις οδηγίες ατομικής υγιεινής του υπουργείου Υγείας, του ΕΟΔΥ, του ΕΛΙΝΥΑΕ και των λοιπών αρμοδίων φορέων και καλούμε τους εργαζόμενους να κάνουν το ίδιο. ▶ Οι επίσημες ενημερώσεις, οδηγίες και σχετικά έγγραφα συγκεντρώνονται στη σελίδα του ΕΟΔΥ και του ΥΠΟΙΚ.

➌ Πώς οργανώνουμε την ενημέρωση στο εσωτερικό της επιχείρησης; ▶ Με ειλικρίνεια και διαρκή συνεννόηση μεταξύ διοικητικής ομάδας και εργαζομένων. ▶ Ενημέρωση των εργαζομένων για τις ενέργειες της επιχείρησης. ▶ Είναι αναγκαίο να γίνει αντιληπτό από όλους ότι επιχειρήσεις και εργαζόμενοι έχουν αμοιβαία συμφέροντα και στην κρίση αυτή λειτουργούν ΜΑΖΙ. ▶ Επιδιώκουμε τη συνεργασία και τις συμμετοχικές διαδικασίες με τους εργαζόμενους για το πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι. ▶ Διαρκής ενημέρωση για τις σχετικές αποφάσεις της Πολιτείας.

▶ Με τους πελάτες, επιδιώκουμε τη δημιουργία πνεύματος αλληλοκατανόησης.

➍

Μπορούμε να βασιστούμε στην τηλεργασία – εξ αποστάσεως εργασία; ▶ Οπου μπορούμε μειώνουμε την παρουσία εργαζομένων μέσω τηλεργασίας. ▶ Επεξεργαζόμαστε πλάνα διεύρυνσης της τηλεργασίας για την επιχειρηματική συνέχεια.

➎

Τι κάνουμε ως προς την αναγκαία υποδομή; ▶ Εξετάζουμε όλες τις δυνατότητες (π.χ. για την τηλεργασία, τους ελέγχους, κ.λπ.). ▶ Καθώς η εγκατάσταση νέων υποδομών τηλεπικοινωνίας μπορεί να είναι χρονοβόρα, εξαντλούμε τις υφιστάμενες δυνατότητες και τις υπάρχουσες εφαρμογές. Το κόστος των σχετικών εφαρμογών είναι πολύ χαμηλό ή και δωρεάν. ▶ Εξοπλίζουμε την επιχείρηση με κάθε δυνατό εξοπλισμό (θερμομετρητές, διαχωριστικά κ.λπ.).

➏

Υπάρχει Ομάδα Διαχείρισης Κρίσης; ▶ Αν όχι, ορίζουμε στέλεχος επιφορτισμένο με την ευθύνη συντονισμού και δημιουργούμε επιτελική ομάδα 2-4 υπεύθυνων στελεχών για λήψη άμεσων αποφάσεων.

➐

Με ποιες διαδικασίες ενισχύουμε την προστασία της υγείας των εργαζομένων; ▶ Απευθυνόμαστε στον Ιατρό Εργασίας (αν υπάρχει) ή στον Τεχνικό Ασφαλείας, καθώς και στο ΕΛΙΝΥΑΕ, για κατευθυντήριες οδηγίες και συμβουλές. ▶ Με τακτικό αερισμό των χώρων εργασίας, συντήρηση των συστημάτων εξαερισμού-κλιματισμού και τακτική απολύμανση/καθαρισμός επιφανειών, συσκευών, απολυμάνσεις κ.λπ., σύμφωνα και με τις οδηγίες του ΕΟΔΥ.

|

69

11-12 Απριλίου 2020

21

ΟΙ «ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ»

Νοσεί η ελληνική αγορά Γράφει ο Γιώργος Αλεξάκης

Ο Covid-19, προκαλεί ανυπολόγιστες βλάβες στην αγορά, που θα πρέπει και να αξιολογηθούν ορθά, αλλά και να αντιμετωπιστούν άμεσα, για την αποφυγή τυχόν τραγικών "επιπλοκών" στην οικονομία. Τα μέτρα των συναρμόδιων υπουργείων κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, όμως θα πρέπει να αποκτήσουν έναν γενικότερο χαρακτήρα, προβλέποντας ταυτόχρονα την επόμενη μέρα, το τι θα συμβεί στην αγορά δηλαδή μετά την άρση του lockdown, τόνισε ο γενικός διευθυντής του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου, δρ Αθανάσιος Κελέμης

Β

αρύ είναι το τίμημα που καλούνται να καταβάλουν οι επιχειρήσεις λόγω του «παγετού» που επικρατεί στην οικονομία. Ο κορονοϊός, όπως φαίνεται, έχει σημαντικές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες σε ανθρώπινο δυναμικό, διεθνές εμπόριο, εφοδιαστική αλυσίδα και χρηματαγορές, καθώς μάλιστα η πλειονότητα των επιχειρήσεων δεν ήταν προετοιμασμένη για μια τέτοιας κλίμακας κρίση. Μάλιστα μια πρόσφατη έρευνα της Ε.Υ. κατέδειξε ότι σχεδόν τέσσερα στα πέντε ανώτατα στελέχη (79%) θεωρούσαν ότι οι επιχειρήσεις τους δεν είχαν σχετική προπαρασκευή, για να αντιμετωπίσουν μια απρόβλεπτη και ξαφνική κρίση. Στο φόντο αυτό ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος της εξάπλωσης του κορονοϊού για τις επιχειρήσεις είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια, καθώς ο βαθμός έκθεσης του κάθε οργανισμού στις επιπτώσεις του εξαρτάται από τη γεωγραφική περιοχή, τον κλάδο δραστηριοποίησης, το επιχειρηματικό μοντέλο και τη σύνθεση του ανθρώπινου δυναμικού, σε συνδυασμό με παράγοντες όπως η εξάρτηση από την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και οι διεθνείς μετακινήσεις. Πάντως, σύμφωνα με την Ε.Υ., οι βασικές άμεσες επιπτώσεις εντοπίζονται πρωταρχικά στους ακόλουθους τομείς επιχειρηματικής δραστηριότητας: ► Ανθρώπινο δυναμικό: η προστασία της υγείας των εργαζομένων αποτελεί, χωρίς αμφιβολία, τη μεγαλύτερη πρόκληση για τις επιχειρήσεις. Η προσαρμογή του τρόπου εργασίας στις νέες συνθήκες αποτελεί προτεραιότητα, ωστόσο η τηλεργασία δεν αποτελεί πάντα βιώσιμη επιλογή για κλάδους στους οποίους η φυσική παρουσία των εργαζομένων αποτελεί βασική προϋπόθεση λειτουργίας. ► Διεθνές εμπόριο και εφοδιαστικές αλυσίδες: με δεδομένη την αυξανόμενη περιπλοκότητα της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας και τον βαθμό διασύνδεσης του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, οι επιπτώσεις της αρχικής εμφάνισης του ιού στην Ασία γρήγορα έγιναν αισθητές και σε άλλες οικονομίες καταδεικνύοντας την ανάγκη αναζήτησης εναλλακτικών ή συμπληρωματικών προμηθευτών και εμπορικών διαύλων. Η εξάπλωση του ιού σε όλη την Ευρώπη, καθώς και στη Βόρεια Αμερική, δημιουργεί ερωτήματα βιωσιμότητας των υπαρχόντων μοντέλων εφοδιαστικής αλυσίδας. ► Καταναλωτική ζήτηση: η προσαρμογή στα νέα δεδομένα θα επηρεάσει δραστικά και τις καταναλωτικές συμπεριφορές, ιδιαίτερα ως προς τα κανάλια των αγορών. Ηδη παρατηρείται σημαντικότατη αύξηση στις online αγορές, καθώς τα φυσικά εμπορικά καταστήματα αναγκάζονται να παύσουν τις δραστηριότητές τους για άγνωστο μέχρι στιγμής διάστημα. Συγχρόνως δημιουργείται δυσανάλογη ζήτηση για συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων (προϊόντα απολύμανσης και προστασίας, τρόφιμα μακράς διάρκειας κλπ.) θέτοντας επίσης ζητήματα παραγωγής και διάθεσης στο προβλεπτό μέλλον. ► Διαχείριση εταιρικών κεφαλαίων: οι καθυστερήσεις και διασπάσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα, οι περιορισμένες παραγωγικές δυνα-

τότητες και η κατακόρυφη πτώση της ζήτησης σε συγκεκριμένους κλάδους, σε συνδυασμό με τις καθυστερημένες πληρωμές και τα στενά περιθώρια κέρδους, δημιουργούν σημαντικές κεφαλαιακές απαιτήσεις και ζητήματα ρευστότητας. Οι επιχειρήσεις θα χρειαστούν να προβούν σε συνεχείς αξιολογήσεις και αναθεωρήσεις της στρατηγικής τους ως προς τα κεφάλαια κίνησης αλλά και την τιμολογιακή πολιτική τους σε μια προσπάθεια προσαρμογής στα νέα δεδομένα της αγοράς. ► Νομικές προεκτάσεις και τήρηση των συμφωνιών: οι περιπτώσεις μη συμμόρφωσης προς συμβατικές υποχρεώσεις πιθανότατα θα αυξηθούν κατακόρυφα σε όλο το μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να κατανοήσουν τους κινδύνους και να προετοιμάσουν την άμυνά τους σε περίπτωση αδυναμίας τήρησης συμφωνηθέντων όρων. ► Κυβερνητικές αποφάσεις: οι αποφάσεις

που λαμβάνονται με ευθύνη της πολιτείας για την προστασία των πολιτών και του εθνικού συμφέροντος (περιορισμοί μετακινήσεων, κλείσιμο συνόρων, διακοπή λειτουργίας εμπορικών επιχειρήσεων) θα είναι κρίσιμες για την πορεία της οικονομίας στους επόμενους μήνες γενικότερα και τις επιχειρήσεις ειδικότερα. Αναμένεται να αυξηθεί ο ρόλος του κράτους με στοχευμένες παρεμβάσεις και μέτρα στήριξης συγκεκριμένων κλάδων ή ομάδων επιχειρήσεων που πλήττονται από τις ιδιαίτερες συνθήκες. ► Χρηματαγορές: οι αναταραχές στις χρηματαγορές θα έχουν άμεσες επιπτώσεις τόσο στις συναλλαγές, όσο και στις υποχρεώσεις των επιχειρήσεων. Ηδη παρατηρείται η κατακόρυφη πτώση δεικτών αξιών στις σημαντικότερες χρηματιστηριακές αγορές και υποτίμηση της αξίας των μετοχών μεγάλων εισηγμένων διεθνώς.

Μειωμένη η ζήτηση και αβεβαιότητα ΟΙ ΕΠΙΠΤΏΣΕΙΣ του κορονοιού στην ελληνική οικονομία και την επιχειρηματική κοινότητα αποτυπώνονται σε έρευνα του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου στα μέλη του, με το 94,17% των εταιρειών να δηλώνει ότι έχουν ήδη επηρεαστεί από τον Covid-19 και 5,5 στις 10 επιχειρήσεις να περιμένουν πτώση του τζίρου. «Η αγορά ήδη “νοσεί βαριά” από τον κορονοϊό. Χρήζει άμεσης “θεραπείας”, ώστε να προληφθούν τα χειρότερα. Το lockdown, που σωστά αποφάσισε η κυβέρνηση για την προστασία του κοινού έναντι του Covid-19, προκαλεί ανυπολόγιστες βλάβες στην αγορά, που θα πρέπει και να αξιολογηθούν ορθά, αλλά και να αντιμετωπιστούν άμεσα, για την αποφυγή τυχόν τραγικών “επιπλοκών” στην οικονομία. Τα μέτρα των συναρμόδιων υπουργείων κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, όμως θα πρέπει να αποκτήσουν έναν γενικότερο χαρακτήρα, προβλέποντας ταυτόχρονα την επόμενη μέρα, το τι θα συμβεί στην αγορά δηλαδή μετά την άρση του lockdown» τόνισε με αφορμή την έρευνα ο γενικός διευθυντής του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου, δρ Αθανάσιος Κελέμης. Ενδιαφέρον αποτέλεσμα της έρευνας ήταν και η στροφή που έκανε το 79,17% των εταιρειών προς την τηλεργασία. Επίσης το 56,67% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι οι πωλήσεις τους κατά το 2020 θα παρουσιάσουν σημαντική πτώση. Σχετικά με τους λόγους για τους οποίους θα υπάρξει πτώση των πωλήσεων κατά τις προσεχείς εβδομάδες, το 70% των ερωτηθέντων ανέφεραν τη μειωμένη ζήτηση των προϊόντων/ υπηρεσιών τους, το 47,50% την αβεβαιότητα σχετικά με τις μελλοντικές συνεργασίες ή/και επενδύσεις, το 34,17% τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς, το 33,33% την έλλειψη ρευστότητας, το 31,67% την ακύρωση εκθέσεων και εκδηλώσεων διεθνώς, το 16,67% τις ελλείψεις αγαθών και υπηρεσιών, το 14,17% τις αναρρωτικές άδειες και το 11,67% τις αλλαγές που έχουν υπάρξει στην εφοδιαστική αλυσίδα, ενώ το 12,5% δήλωσε ότι επί τους παρόντος δεν είναι δυνατή μια ανάλογη εκτίμηση.

22

70

PFIZER HELLAS

Συμμετοχή στην εθνική προσπάθεια κατά της πανδημίας Η εταιρεία δωρίζει 100 monitors για Μ.Ε.Θ. και 100.000 ειδικές μάσκες για τους επαγγελματίες υγείας Η PFIZER HELLAS, με αίσθημα ευθύνης απέναντι στην ελληνική κοινωνία, συνεισφέρει έμπρακτα στην εθνική προσπάθεια για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού και την προστασία της υγείας των πολιτών. Στο πλαίσιο αυτό, προσφέρει απαραίτητο εξοπλισμό και υλικά για τη φροντίδα των νοσηλευόμενων ασθενών και την προστασία των επαγγελματιών υγείας, που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Συγκεκριμένα, η Pfizer Hellas δωρίζει στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ε.Σ.Υ.) 100 monitors μέτρησης ζωτικών λειτουργιών, για τον εξοπλισμό των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας των νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ. Ταυτόχρονα, δωρίζει και 100.000 ειδικές προστατευτικές μάσκες τύπου FFP2 για χρήση από τους ιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό του Ε.Σ.Υ.. Ηδη η εταιρεία έχει προχωρήσει στην προμήθεια των υλικών και προβλέπεται η σταδιακή τους παράδοση στο Ε.Σ.Υ. εντός των επόμενων 10 ημερών. «Η Pfizer Hellas, εδώ και 60 χρόνια εργάζεται για τη φροντίδα των ασθενών στην Ελλάδα. Σήμερα, σε μια περίοδο όπου η χώρα δοκιμάζεται από μια πρωτοφανή υγειονομική απειλή, συνεχίζουμε να είμαστε εδώ, έμπρακτα και ουσιαστικά. Η δωρεά αυτή είναι μέρος της συνεισφοράς μας στην προσπάθεια να σωθούν πολύτιμες ζωές, αλλά και για να στηρίξουμε τους ανθρώπους που δίνουν ηρωικά τη μάχη από την πρώτη γραμμή. Είμαστε αισιόδοξοι ότι η επιστήμη και αυτή τη φορά θα δώσει στην ανθρωπότητα τα όπλα για να κερδίσει τον πόλεμο κατά του COVID-19. Η Pfizer ήδη πρωταγωνιστεί σε αυτή την προσπάθεια, κινητοποιώντας το σύνολο των πόρων και της τεχνογνωσίας της. Μέχρι τότε, συνεχίζουμε να δίνουμε όλοι μαζί τη μάχη, με υπευθυνότητα και αλληλεγγύη» ανέφερε σχετικά ο κ. Ζαχαρίας Ραγκούσης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Pfizer Hellas.

11-12 Απριλίου 2020

|

ΣΥΝ-ΕΝΩΣΙΣ

Η ναυτιλία στέκεται δίπλα στην κοινωνία Γράφει ο Γιώργος Αλεξάκης

Η

ελληνική ναυτιλία εί100 νοσοκομειακές κλίνες νοσηναι παρούσα σε αυτήν λείας ΜΕΘ καθώς και σημαντικές τη δύσκολη στιγμή της ποσότητες αναλώσιμων υλικών. χώρας. Αυτό έχει επαΠαράλληλα, αποφασίστηκε να νειλημμένα δηλώσει σε ενισχυθεί το σημαντικό έργο που δημόσιες τοποθετήσεις του ο πρόεπιτελούν τα στελέχη της Ελληνιεδρος της Ενωσης Ελλήνων Εφοκής Αστυνομίας και του Λιμενικού πλιστών, Θεόδωρος Βενιάμης, στο Σώματος την κρίσιμη αυτήν περίοπλαίσιο στήριξης της εθνικής προδο για την προάσπιση της δημόσισπάθειας για την αντιμετώπιση της Ο Θεόδωρος Βενιάμης, ας υγείας, μέσω διαφόρων ενερμεγάλης επιδημιολογικής κρίσης. γειών, όπως προσφορά διαφόρων πρόεδρος της Ενωσης «Οι πολίτες θα αισθανθούν ότι Ελλήνων Εφοπλιστών τύπων οχημάτων και επισκευή του ο κόσμος της ναυτιλίας είναι δίπλα (ΕΕΕ) και της μεγαλύτερου σκάφους του Λιμενιτους και θα είναι περήφανοι», τόνι- ΣΥΝ-ΕΝΩΣΙΣ κού «ΓΑΥΔΟΣ» για τη φύλαξη των σε ο κ. Βενιάμης με αιχμή το έργο συνόρων στον Εβρο και στο Αιγαίο, του συλλογικού οργάνου του ελληνικού εφοπλικαθώς και με αναλώσιμα είδη ατομικής προστασμού, την Εταιρεία Κοινωνικής Προσφοράς του σίας για την προφύλαξή τους από τον κορονοϊό. Ελληνικού Εφοπλισμού «ΣΥΝ-ΕΝΩΣΙΣ». ΕνδεικτιΕπιπροσθέτως, με κοινή απόφαση του Ιδρύκό των κοινωνικών ανακλαστικών που επέδειξε ματος Λάτση και της ΣΥΝ-ΕΝΩΣΙΣ, που τα τελευη ΕΕΕ είναι ότι μέσα σε λίγες ώρες με το ξέσπαταία χρόνια συγχρηματοδοτούν το πρόγραμμα σμα της κρίσης στην Ελλάδα διασφάλισε πάνω ΣΥΜΠΡΑΤΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ, εκτάκτως διααπό 10 εκατ. ευρώ για τη στήριξη του ΕΣΥ. τίθεται το σύνολο της φετινής χρηματοδότησης Η ΕΕΕ μέσω του συλλογικού της φορέα ΣΥΝ– για την αγορά 20.000 διαγνωστικών τεστ του ΕΝΩΣΙΣ και με τη συνεισφορά των μελών της κορονοϊού για τις ανάγκες των πανεπιστημιακών ναυτιλιακής οικογένειας έχει προχωρήσει στην εργαστηρίων Αττικής και Θεσσαλονίκης. προμήθεια ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού αξίας «Ολα τα μέλη της ναυτιλιακής μας οικογένει12 εκατ. ευρώ. για την ενίσχυση των νοσοκομειας που αγκάλιασαν με πάθος την πρωτοβουλία ακών μονάδων, των γιατρών και των νοσηλευτης Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών και με την τών που αγωνίζονται για την αντιμετώπιση της άμεση ανταπόκρισή τους δίνουν τη δυνατότητα πρωτόγνωρης αυτής συγκυρίας. Συνολικά μέχρι στη ναυτιλία μας να σταθεί αρωγός στην κοινωσήμερα η ΕΕΕ έχει προσφέρει για τις ανάγκες των νία και στους συμπολίτες μας, παραμένοντας μονάδων εντατικής θεραπείας 335 αναπνευστήπροσηλωμένη στις διαχρονικά υψηλές ανθρωρες ΜΕΘ, 20 φορητούς αναπνευστήρες, 200 μόπιστικές αξίες της κοινωνικής αλληλεγγύης και νιτορ παρακολούθησης ζωτικών οργάνων και προσφοράς», τόνισε ο Θεόδωρος Βενιάμης, πρό-

εδρος της ΕΕΕ και της ΣΥΝ–ΕΝΩΣΙΣ. «Περισσότερα από 140 μέλη της ναυτιλιακής κοινότητας ανταποκρίθηκαν στην πρωτοβουλία μας. Ολες οι προσφορές ανεξαρτήτως ύψους είναι αξιέπαινες και πολύτιμες και θα βοηθήσουν να σωθούν ανθρώπινες ζωές», είπε και συμπλήρωσε ότι η προσπάθεια συνεχίζεται.

Μέτρα από την Ε.Ε. ζητεί ο κόσμος της ναυτιλίας Στο μεταξύ, σε κοινή δήλωσή τους, η ένωση των εφοπλιστικών φορέων της Ευρώπης (ECSA) και η ομοσπονδία των εργαζομένων στις μεταφορές (ETF) ζητούν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επείγοντα μέτρα για «την αποφυγή της ολικής κατάρρευσης του θαλάσσιου εμπορίου από και προς την Ε.Ε.». Στο ίδιο μήκος κύματος και η ένωση των ευρωπαϊκών λιμανιών (ESPO), με αφορμή το ότι πολλές χώρες έχουν κλείσει τα λιμάνια τους ως μέτρο πρόληψης κατά της επέκτασης της επιδημίας του κορονοϊού κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Πιο συγκεκριμένα, η ECSA και η ETF στην κοινή δήλωσή τους επισημαίνουν μεταξύ άλλων ότι η επιδημία του κορονοϊού (Covid–19) έχει εξελιχθεί σε καταστροφικό γεγονός που πλήττει πολλές χώρες και τους πολίτες σε όλο τον κόσμο. Θεωρούν ότι είναι ζωτικής σημασίας η ναυτιλιακή βιομηχανία της Ε.Ε. να παραμείνει σε θέση να εκτελέσει τη βασική της λειτουργία για την ευρωπαϊκή οικονομία και τους πολίτες της. Οπως αναφέρεται, το 76% του εξωτερικού εμπορίου της Ε.Ε. μεταφέρεται διά θαλάσσης,

|

71

11-12 Απριλίου 2020

23

Ξεκινά η δωρεάν διάθεση χλωροκίνης στα νοσοκομεία ΞΕΚΊΝΗΣΕ η διάθεση του φαρμάκου Unikinon (χλωροκίνη) σε όλα τα νοσοκομεία αναφοράς του ΕΣΥ για την αντιμετώπιση του κορονοϊού από τη φαρμακοβιομηχανία Uni-pharma SA. Σημειώνεται ότι η Uni-pharma SA έλαβε για πρώτη φορά άδεια προϊόντος χλωροκίνης στην Ελλάδα το 1984. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία, όπως έχει δεσμευτεί, θα διαθέσει ΔΩΡΕΑΝ 24 εκατομμύρια δόσεις Unikinon στο ελληνικό κράτος. Επίσης, η διοίκηση της φαρμακοβιομηχανίας αποφάσισε να διαθέσει δω-

ρεάν και στην Κυπριακή Δημοκρατία 60.000 δόσεις του φαρμάκου. Οπως μάλιστα έχει τονίσει η Unipharma SA, ουδέποτε έλαβε οικονομική στήριξη από το κράτος και η αγορά των πέντε τόνων της δραστικής ύλης ήταν μια προσωπική πρωτοβουλία, απόφαση και κάλυψη του κόστους. Η αγορά της πρώτης ύλης πραγματοποιήθηκε το Σάββατο, 21 Μαρτίου 2020. Το θεραπευτικό σχήμα θα καθοριστεί σύμφωνα με τις συστάσεις της επιστημονικής κοινότητας.

EUROBANK PAYMENT LINK

AP PHOTO / JEFF CHIU, FILE

Νέα υπηρεσία (ePOS) για online πωλήσεις

όπως επίσης και το 32% των ενδοκοινοτικών μεταφορών εμπορευμάτων. Πρέπει, τονίζεται στη δήλωση, να διασφαλιστεί ότι τα βασικά αγαθά, η ενέργεια, τα τρόφιμα, τα φάρμακα και πολλά άλλα προϊόντα εκτός της Ε.Ε. μπορούν να παραδοθούν στην εσωτερική αγορά της Ε.Ε., στους πολίτες και σε ζωτικής σημασίας βιομηχανίες σε όλα τα κράτη-μέλη και να μεταφερθούν όσο το δυνατόν πιο ομαλά μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. Χωρίς αυτό, πολλές αλυσίδες εφοδιασμού θα υποστούν σοβαρές επιπτώσεις, καθιστώντας τις οικονομικές συνέπειες της κρίσης ακόμη μεγαλύτερες από ό,τι ήδη συμβαίνει. Ως εκ τούτου, η ECSA και η ETF καλούν τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. να υποστηρίξουν τη βιομηχανία και το εργατικό δυναμικό της με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Τονίζουν ότι ειδικά μέτρα και δράσεις πρέπει να ληφθούν επειγόντως, ώστε να εξασφαλιστεί ότι ο ναυτιλιακός κλάδος μπορεί να διαδραματίσει τον ρόλο του στην υποστήριξη της οικονομίας της Ε.Ε. στον μέγιστο δυνατό βαθμό.

Μετακίνηση πληρωμάτων Μεταξύ άλλων, όπως αναφέρεται, θα πρέπει η μετακίνηση των πληρωμάτων να γίνεται όσο το δυνατόν πιο εύκολα και με λιγότερα εμπόδια. Οι ναυτικοί θα πρέπει να εξαιρεθούν από τις απαγορεύσεις ταξιδιών που έχουν επιβάλει τα κράτη της Ε.Ε. Επίσης, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο δημιουργίας ειδικών μέτρων βοήθειας, όπου είναι δυνατόν, για τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας των ναυτικών

της Ε.Ε. Επιπλέον, οι δύο φορείς ζητούν μέτρα και ευελιξία στην αντιμετώπιση του προβλήματος με τα πιστοποιητικά των πλοίων που λήγουν, καθώς κάποια από τα πλοία λόγω των περιορισμών δεν θα δεξαμενιστούν εγκαίρως. Επίσης με νέα κοινή επιστολή στις 7/4 το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο (ICS) και η ομοσπονδία των εργαζομένων στις μεταφορές (ETF) απευθύνουν έκκληση προς τους ηγέτες του G- 20 και τους αρμόδιους υπουργούς να βρουν λύση στο θέμα μετακίνησης των πληρωμάτων. Το όλο ζήτημα εξελίσσεται σε κομβικό για τη διατήρηση ισορροπίας στην αλυσίδα αξίας και την τροφοδοσία με αγαθά των αγορών.

Επιβατηγός ναυτιλία Τέλος, ECSA και ETF ζητούν από τα κράτη-μέλη να εξετάσουν την παροχή οικονομικής βοήθειας σε επιχειρήσεις της επιβατηγού ναυτιλίας, ενώ και οι τράπεζες θα πρέπει να είναι ευέλικτες στη χρηματοδότηση των ναυτιλιακών εταιρειών.

ΝΕΑ ΠΡΏΤΟΠΟΡΊΑΚΗ υπηρεσία Eurobank Payment Link δημιούργησε η Eurobank με στόχο ένα νέο κανάλι συναλλαγών για τις επιχειρήσεις, ακόμη και εάν εκείνες δεν διαθέτουν ηλεκτρονικό κατάστημα (e-shop). Με τη νέα υπηρεσία, μεγάλος αριθμός μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο λιανικό εμπόριο θα μπορούν να διευκολύνουν τις εξ αποστάσεως πωλήσεις τους. Η νέα, απλή και εύχρηστη υπηρεσία, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιαδήποτε επιχείρηση ως ένα

νέο κανάλι συναλλαγών, αποτελεί ασφαλή και αξιόπιστη λύση για την εξ αποστάσεως (ανέπαφη) αποδοχή πληρωμών με κάρτα και μάλιστα χωρίς τον περιορισμό του ορίου ανέπαφων συναλλαγών των 50 ευρώ. Κάνοντας χρήση της Eurobank Payment Link, επιχειρήσεις που διαθέτουν πρόσβαση στο διαδίκτυο από τον υπολογιστή, το κινητό ή το τάμπλετ τους, θα μπορούν να διεκπεραιώνουν εξ αποστάσεως παραγγελίες αποστέλλοντας στους πελάτες τους την εντολή πληρωμής με μήνυμα στο κινητό ή με email.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Εικόνα καταστροφής χωρίς ένταξη στα ΚΑΔ ΣΕ ΖΗΤΗΜΑ επιβίωσης αναδεικνύεται η συμπερίληψη χιλιάδων επαγγελματιών - εμπόρων στο διαδίκτυο στα μέτρα στήριξης που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση. Πιο συγκεκριμένα, πολλές μικρές επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά με ηλεκτρονικές πωλήσεις στο διαδίκτυο με τον ΚΑΔ 47919900 σε κλάδους πλέον «κλειδωμένους» δεν έχουν ενταχθεί στα «ΚΑΔ προστασίας» αν και οι περισσότεροι

έχουν μηδενικές πωλήσεις. Ετσι, όπως αναφέρουν σε σχετικές επιστολές προς την κυβέρνησης, «ενώ οι μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις που διαθέτουν ταυτόχρονα και φυσικό κατάστημα και e-shop στηρίζονται με τα έκτακτα μέτρα λόγω της αναστολής λειτουργίας του φυσικού καταστήματος, οι αυτοαπασχολούμενοι στο Ιντερνετ είναι εκτός κάθε προστασίας καθώς, ατυχώς όπως φαίνεται, έχουν τον ΚΑΔ 47919900!»

Οι δύσκολοι καιροί απαιτούν έξυπνες λύσεις ΤΏΡΑ στους δύσκολους καιρούς που περνάμε υπάρχει ένας πολύ απλός τρόπος να ενισχύσεις την υγεία σου. Παραδοσιακό υγρό μουρουνέλαιο Moller’s (σε 3 γεύσεις) ή μουρουνέλαιο + ιχθυέλαιο Moller’s σε κάψουλες. Μικρές κινήσεις, μεγάλα αποτελέσματα. ● Apollonian Nutrition, 16χλμ. Λεωφ. Σπάτων, Αθήνα, τηλ. 210-8100008, www.apolloniannutrition.gr

24

72

11-12 Απριλίου 2020

|

ΚΑΛΈΣ ΠΡΑΚΤΙΚΈΣ ΣΤΗΝ ΈΠΟΧΗ ΤΟΥ COVID-19

LAURENT GILLIERON / POOL / KEYSTONE VIA AP

Δωρεές στη μάχη κατά του ιού

Γράφει ο Γιώργος Αλεξάκης

Η

πανδημία του Covid-19 και οι συνέπειες της διάδοσής του σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν αλλάξει δραστικά τον τρόπο λειτουργίας εταιρειών και οργανισμών. Πλέον η κοινωνική υπευθυνότητα είναι κομβικό σημείο επιχειρηματικής λειτουργίας με βασική συνιστώσα της την προσπάθεια ενίσχυσης των εργαζομένων και διατήρησης των θέσεων εργασίας. Παράλληλα με τα εργασιακά υπάρχει και η σωστή εταιρική διακυβέρνηση, η ενίσχυση της διαφάνειας και βέβαια η έμπρακτη στήριξη των κοινωνιών όπου κάθε επιχείρηση αναφέρεται. Αυτά όλα μάλιστα αναμένεται να είναι κριτήρια αξιολόγησης για κάθε οικονομικό οργανισμό την επόμενη μέρα. Στο επίπεδο της κοινωνικής προσφοράς πάντως οι ελληνικές επιχειρήσεις δείχνουν ανακλαστικά υψηλής στάθμης. Έίναι ενδεικτικό ότι μέχρι σήμερα επιχειρήσεις μέλη του ΣΈΒ έχουν συνεισφέρει -κατόπιν συνεννόησης με την πολιτεία- είτε σε χρήματα είτε σε είδος (μεταξύ άλλων ειδικές κλίνες εντατικής θεραπείας, ηλεκτρονικό εξοπλισμό ΜΈΘ, αναπνευστήρες, μάσκες προστασίας και άλλο υγειονομικό & ιατρικό υλικό ή υποστηρικτικές υπηρεσίες) με ποσό που υπερβαίνει κατά πολύ το ανακοινωθέν των 23.000.000 €. Μάλιστα το πρόγραμμα αυτό είναι σε πλήρη εξέλιξη. Αντίστοιχα η ΈΝΩΣΙΣ ΈΛΛΗΝΩΝ ΈΦΟΠΛΙΣΤΩΝ, μέσω του συλλογικού της φορέα κοινωνικής προσφοράς «ΣΥΝ-ΈΝΩΣΙΣ» και με τη μεγάλη ανταπόκριση των μελών της ναυτιλιακής οικογένειας έχει, με την κινητοποίηση μόλις πέντε ημερών, συγκεντρώσει 10.000.000 ευρώ, ενώ αναμένονται κι άλλες προσφορές, καθώς υπάρχει σταθερή δέσμευση για την ενίσχυση των νοσοκομειακών μονάδων, των ιατρών και των νοσηλευτών που αγωνίζονται. Έπίσης ο ΣΈΤΈ, ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα της ελληνικής πολιτείας, βρίσκεται στην

πρώτη γραμμή της μάχης για την αντιμετώπιση της πανδημίας του ιού Covid-19, στηρίζοντας με μια σειρά από δωρεές αλλά και συνολική συνδρομή το Έθνικό Σύστημα Υγείας. Σε επίπεδο Ιδρυμάτων το Ωνάσειο εξασφάλισε 13,5 εκατομμύρια προστατευτικές μάσκες, συνολικού κόστους 7.750.000 ευρώ. Βέβαια πολλές είναι και οι δωρεές που δεν γίνονται γνωστές, καθώς πολλοί προτιμούν την αφάνεια και την τήρηση της ευαγγελικής ρήσης «μη γνώτω η αριστερά τι ποιεί η δεξιά σου».

Στήριξη εργαζομένων Παράλληλα επιχειρήσεις που συνεχίζουν απρόσκοπτα τη λειτουργία τους στηρίζουν έμπρακτα τους εργαζομένους τους πέρα από τις δράσεις υγειονομικής ασφάλειας που υλοποιούν. Έιδικά οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ προχώρησαν στη χορήγηση έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης των εργαζομένων τους. Πιο συγκεκριμένα η διοίκηση της αλυσίδας Μασούτης στους εργαζόμενους της πρώτης γραμμής των καταστημάτων, δηλαδή ταμίες, πωλητές, αποθηκάριους και άλλες ειδικότητες που υποστηρίζουν την ομαλή λειτουργία, ανακοίνωσε ότι θα δώσει τον Δεκέμβριο ως επιπρόσθετη παροχή το 30% των ετήσιων καθαρών κερδών της εταιρείας. Η αλυσίδα Σκλαβενίτης από την πλευρά της προχώρησε ήδη στην καταβολή έκτακτης παροχής ύψους 5 εκατ. ευρώ προς τους 25.000 εργαζόμενους της επιχείρησης. Και η Lild Hellas αποφάσισε τη χορήγηση έκτακτης παροχής ύψους 1,8 εκατ. ευρώ σε όλους τους εργαζομένους, ανεξαρτήτως βαθμίδας. Μάλιστα αναμένεται κι άλλες αλυσίδες να προχωρήσουν σε ανάλογες κινήσεις. Έκτακτη οικονομική ενίσχυση δίνουν στους εργαζομένους και βιομηχανίες της χώρας. Έτσι η ΈΥΡΗΚΑ, εκφράζοντας την εκτίμηση και τον σεβασμό της προς τους εργαζομένους της, για τη στήριξή τους προχώρησε σε οριζόντια αύξηση 3% των αποδοχών τους.

Ο Ομιλος επιχειρήσεων Πλαστικά Κρήτης αποφάσισε κατά την πρόσφατη γενική συνέλευση να διαθέσει ως έκτακτη αμοιβή το ποσό των δύο εκατ. ευρώ στους εργαζόμενους με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων λειτουργίας. Τα Πλαστικά Κρήτης απασχολούν σήμερα συνολικά 950 εργαζόμενους στην μητρική και στις εφτά θυγατρικές εταιρίες τους. Η απόφαση έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αν αναλογιστεί κανείς ότι μετά την αύξηση του όγκου των πωλήσεων κατά 8% που καταγράφτηκε το πρώτο τρίμηνο του έτους, αναμένεται κάμψη των πωλήσεων του ομίλου λόγω των επιπτώσεων του Covid-19 και των μέτρων που λαμβάνονται για την προστασία των εργαζόμενων.

Δράσεις σε τοπικό επίπεδο Έπιπλέον, όπως και άλλες εταιρείες, τα Πλαστικά Κρήτης στηρίζουν δομές υγείας σε τοπικό επίπεδο. Έτσι θα διαθέσουν το ποσό των 450.000 ευρώ σε δωρεές ιατρικού εξοπλισμού στα νοσοκομεία του Ηρακλείου (ΠΑΓΝΗ και Βενιζέλειο), στην Περιφέρεια Κρήτης για υγειονομικό υλικό καθώς και στο υπουργείο Έθνικής Αμυνας για ειδικό εξοπλισμό. Αντίστοιχα ο όμιλος Ηρακλής προχώρησε σε δωρεά Isobox ειδικής κατασκευής στο Γενικό Νοσοκομείο-Κέντρο Υγείας Κύμης και στο Νοσοκομείο Βόλου. Έπίσης η Βίκος A.E. προέβη σε δωρεά για την ανακαίνιση της Παιδιατρικής Μονάδας του Γενικού Νοσοκομείου Ιωαννίνων «Γ. Χατζηκώστα» για έργα υποδομής και ιατρικού εξοπλισμού απαραίτητα για τις ανάγκες του νοσοκομείου, ώστε να συνεχίσει να παρέχει υψηλού επιπέδου υγειονομική φροντίδα. Παράλληλα, «θέλοντας να στηρίξει την υπεράνθρωπη προσπάθεια των γιατρών, νοσηλευτών και ιατρικού προσωπικού, αλλά και όλους τους συνανθρώπους μας που νοσηλεύονται στις ειδικές μονάδες, προσφέρει προϊόντα της εταιρείας, Φυσικό Μεταλλικό Νερό και Φυσικά Μεταλλικά Αναψυκτικά, στα νοσοκομεία αναφοράς για τον κορονοϊό».

ALPHA BANK

Στηρίζει τις δομές σε τρία νοσοκομεία Eνα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ενίσχυσης του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού υλοποιεί η Alpha Bank. Ιδιαίτερη έμφαση δίνει στις ανάγκες σε ιατρικό και υγειονομικό εξοπλισμό των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, σε τρία Νοσοκομεία αναφοράς στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, η Τράπεζα προσφέρει στο Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών «Η Σωτηρία», στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «ΑΧΕΠΑ» Θεσσαλονίκης και στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας ιατρικά μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας, μεταξύ των οποίων monitors παρακολούθησης ζωτικών λειτουργιών ασθενών, ψηφιακό ακτινολογικό, ψηφιακούς καρδιογράφους, βιντεολαρυγγοσκόπια, βρογχοσκόπια, κλίνες ΜΕΘ καθώς και υγειονομικό εξοπλισμό που είναι αναγκαίος για την προστασία του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού.

ELPEDISON

Δίπλα στους πελάτες μας & την ελληνική κοινωνία, με όλη μας την ενέργεια

ELPEDISON, ο πρώτος ανεξάρτητος παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα και ο μεγαλύτερος εναλλακτικός προμηθευτής ρεύματος σε αριθμό πελατών, ανταποκρίθηκε άμεσα στην ανάγκη για δράσεις υποστήριξης της χώρας, εν μέσω της εξάπλωσης της πανδημίας, ξεκινώντας πρώτη από όλους τους Προμηθευτές Ενέργειας, με μια σειρά από πρωτοβουλίες. Η Εταιρεία, επιβεβαιώνοντας τη σταθερή δέσμευσή της απέναντι στην ελληνική κοινωνία, στηρίζει έμπρακτα τους πελάτες της, τις τοπικές κοινωνίες, καθώς και τις προσπάθειες του Εθνικού Συστήματος Υγείας, στην αντιμετώπιση της πανδημίας που πλήττει τη χώρα και τον υπόλοιπο κόσμο. Την ίδια στιγμή, συμβάλει, μέσω της δραστηριότητάς της, στη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας και εφοδιασμού της χώρας με ρεύμα.

Η

Υποστηρίζουμε έμπρακτα τους πελάτες μας και την ελληνική κοινωνία Συγκεκριμένα, η ELPEDISON, ανακοίνωσε πρώτη, μέσω πανελλαδικής τηλεοπτικής καμπάνιας, που ξεκίνησε το Σάββατο 21 Μαρτίου, έκπτωση 5% στην τιμή ρεύματος για όλα τα νοικοκυριά-πελάτες της, για τουλάχιστον 1 μήνα, ως ένα μέτρο υποστήριξης των καταναλωτών και των οικογενειών τους. Παράλληλα, η Εταιρεία κινητοποιήθηκε άμεσα, με στόχο να καλύψει κάποιες από τις βασικές ανάγκες νοσοκομείων της Αττικής και της Θεσσαλονίκης, που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης του Κορωνοϊού. Στάθηκε λοιπόν έμπρακτα, δίπλα στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, προχωρώντας στην παροχή τεχνολογικού εξοπλισμού και αναλώσιμου υλικού, ακολουθώντας τις προβλεπόμενες διαδικασίες. Την ίδια στιγμή, σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία για τη χώρα, η Εταιρεία, στηρίζει τις τοπικές κοινωνίες στις οποίες δραστηριοποιείται, επικεντρώνοντας τις

πρωτοβουλίες της στις ευπαθείς ομάδες, με διάφορες παροχές και ενισχύσεις.

Η ασφάλεια των πελατών μας, πάνω από όλα Σε ό,τι αφορά την προστασία της υγείας του πολίτη, η ELPEDISON προωθεί με πολλαπλούς τρόπους, μια σειρά λειτουργιών από το σπίτι, μέσω της υπηρεσίας myelpedison. Η υπηρεσία myelpedison, παρέχεται στους πελάτες της εταιρείας δωρεάν, προσφέροντας δυνατότητες όπως η παρακολούθηση της τρέχουσας κατανάλωσης του εκάστοτε μηνιαίου λογαριασμού και φυσικά η on-line πληρωμή, από το κινητό

ή τον υπολογιστή του πελάτη, χωρίς καμία χρέωση. Ταυτόχρονα, δίνεται στον καταναλωτή η δυνατότητα καταχώρησης του μετρητή του, συνθέτοντας έτσι ένα πλήρες πακέτο παρακολούθησης και διαχείρισης της κατανάλωσης ρεύματος από το σπίτι. Την ίδια στιγμή, η Εταιρεία ενισχύει με κάθε διαθέσιμο μέσο τις προσπάθειες των αρχών να ενημερώσουν τον κόσμο για την ανάγκη παραμονής στο σπίτι. Η ELPEDISON «τρέχει» ήδη στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης της στοχευμένη καμπάνια «Μένουμε Σπίτι», συνοδευόμενη από ειδικά σχεδιασμένο διαγωνισμό, προσφέροντας έτσι ένα δημιουργικό ερέθισμα στους καταναλωτές κατά την περίοδο αυτή που παραμένουν στο σπίτι, καθώς και την ευκαιρία να κερδίσουν δώρα.

74

11-12 Απριλίου 2020

|

NIELS CHRISTIAN VILMANN / RITZAU SCANPIX VIA AP

26

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

Το δυνατό όπλο της χώρας Γράφει ο Θεόδωρος Τρύφων, πρόεδρος Πανελλήνιας Ενωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ)

Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία καλύπτει περισσότερους από τρία εκατομμύρια ασθενείς με ποιοτικά και οικονομικά φάρμακα

Α

πό την αρχή της κρίσης του κορονοϊού, οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης, στηρίζοντας την εθνική προσπάθεια για τη θωράκιση του συστήματος υγείας ώστε αυτό να μπορέσει να ανταποκριθεί με επάρκεια στο αυξημένο φορτίο της νοσηρότητας λόγω της πανδημίας. Η εξάπλωση του κορονοϊού, εκτός από το δράμα των ανθρώπινων απωλειών και την τεράστια πίεση στο σύστημα υγείας, έχει επιπτώσεις σε όλες τις οικονομικές δραστηριότητες και τους κλάδους της οικονομίας. Η αναστολή της λειτουργίας πολλών επιχειρήσεων, οι δυσχέρειες στις μεταφορές, οι καθυστερήσεις στους εκτελωνισμούς έχουν οδηγήσει στην επιβράδυνση της λειτουργίας της εφοδιαστικής αλυσίδας και σε δυσλειτουργία/ καθυστερήσεις τις αγορές βιομηχανικών πρώτων υλών και υλικών συσκευασίας. Σε αυτές τις κρίσιμες ώρες οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία και σε συντονισμό με το υπουργείο Υγείας και τους αρμόδιους φορείς για τη διασφάλιση της επάρκειας των αναγκαίων φαρμάκων για τους ασθενείς. Προς αυτήν την κατεύθυνση, οι ελληνικές βιομηχανίες φαρμάκων έχουν αναπτύξει το πλήρες παραγωγικό τους δυναμικό, ενισχύοντας τις βάρδιες του προσωπικού που πλέον απασχολείται σε 24ωρη βάση, προκειμένου να εξασφαλιστεί ο ομαλός εφοδιασμός των νοσοκομείων και η κάλυψη των αυξημένων αναγκών των ασθενών, ιδιαίτερα εκείνων με χρόνια νοσήματα. Πρέπει να τονιστεί ότι οι χρόνιοι ασθενείς είναι περισσότερο ευάλωτοι και χρειάζονται

μεγαλύτερη προσοχή και φροντίδα, καθώς ανήκουν κατά τεκμήριο στις ομάδες υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση σοβαρών επιπλοκών λόγω του κορονοϊού. Η ύπαρξη ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών και η σταθερή παραγωγή διασφαλίζουν ότι στη χώρα μας κανείς ασθενής με διαβήτη, υπέρταση, καρδιαγγειακά και νευρολογικά νοσήματα δεν θα μείνει χωρίς τα απαραίτητα φάρμακά του. Οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες, παρά το κλίμα της γενικευμένης αβεβαιότητας, αποτελούν παράγοντα σταθερότητας για το σύστημα υγείας, καθώς περισσότεροι από τρία εκατομμύρια ασφαλισμένοι καλύπτουν σήμερα τις θεραπευτικές ανάγκες τους με άριστης ποιότητας ελληνικά φάρμακα. Είναι επίσης σημαντικό να τονιστεί ότι οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες διαθέτουν έτοιμα αποθέματα φαρμάκων σε βάθος τουλάχιστον τεσσάρων μηνών, ενώ είναι σε θέση να καλύψουν το 60% των φαρμακευτικών αναγκών της πρωτοβάθμιας φροντίδας και το 50% των νοσοκομειακών, μειώνοντας παράλληλα την εξάρτηση από τις άσκοπες εισαγωγές. Ελάχιστες χώρες στην Ευρώπη έχουν σήμερα αυτήν τη δυνατότητα της αυξημένης αυτάρκειας σε μια σειρά από αναγκαία φάρμακα, γεγονός που προσδίδει σιγουριά και ασφάλεια στο σύστημα υγείας. Αυτές τις κρίσιμες ώρες, που οι περιστάσεις απαιτούν κοινωνική υπευθυνότητα και συλλογική δράση, οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες: ■ Ανέλαβαν, σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας και την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, την παρασκευή αντισηπτικών διαλυμάτων για την κάλυψη των αναγκών του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού στα

νοσοκομεία και των επαγγελματιών υγείας που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στη μάχη κατά της εξάπλωσης του κορονοϊού. Για την παρασκευή των διαλυμάτων θα χρησιμοποιηθούν 122 τόνοι αιθυλικής αλκοόλης που βρίσκονταν υπό τη διαχείριση των τελωνειακών αρχών της ΑΑΔΕ.

■ Προχώρησαν στη δωρεά 40 εξειδικευμένων κλινών ΜΕΘ υψηλής τεχνολογίας για τον εξοπλισμό των νοσοκομειακών μονάδων της χώρας και ιδιαίτερα των νοσοκομείων αναφοράς, τα οποία δέχονται και το μεγαλύτερο φορτίο της νοσηρότητας λόγω του κορονοϊού. Παράλληλα, οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες συνεχίζουν την καταγραφή των αναγκών σε φάρμακα και εξοπλισμό στα νοσοκομεία της χώρας με σκοπό τον συντονισμό της όσο το δυνατόν ταχύτερης και πληρέστερης κάλυψής τους.

■ Παρακολουθούν τις επιστημονικές εξελίξεις που αφορούν τα υπό έρευνα θεραπευτικά σχήματα για τον νέο κορονοϊό και βρίσκονται σε ετοιμότητα, ώστε να διαθέσουν εφόσον χρειαστεί τις μονάδες παραγωγής τους στο κράτος για την παραγωγή όποιας θεραπείας κριθεί σκόπιμη. Οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες θα συνεχίσουν να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο και να στηρίζουν τον Ελληνα ασθενή και το ΕΣΥ για όσο διάστημα χρειαστεί ώστε να ξεπεράσουμε με ασφάλεια αυτήν την πρωτόγνωρη κρίση. Με πειθαρχία, οργάνωση και με τη συμβολή και των παραγωγικών δυνάμεων του τόπου, είναι βέβαιο ότι η χώρα θα περάσει και αυτήν τη δοκιμασία κερδίζοντας το στοίχημα για την κατά το συντομότερο επιστροφή στην κανονικότητα. Η εθνική προσπάθεια συνεχίζεται, είμαι βέβαιος ότι θα τα καταφέρουμε.

|

75

11-12 Απριλίου 2020

27

ΣΦΕΕ

Δέσμευση για επάρκεια φαρμάκων

Η συμβολή της φαρμακο­ βιομηχανίας στην αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού στην Ελλάδα

Τ

ο 2020 βρήκε την ανθρωπότητα να παραλύει αντιμέτωπη με έναν μικροσκοπικό αόρατο εχθρό, τον COVID-19. Τα συστήματα υγείας παγκοσμίως δίνουν μια άνιση μάχη, προσπαθώντας να κρατήσουν τη συνοχή τους, να παρέχουν ταυτόχρονη φροντίδα σε χιλιάδες πάσχοντες, να κρατήσουν ανθρώπους στη ζωή που, αν έχουν βεβαρημένο ιατρικό ιστορικό ή έχουν γεννηθεί με ένα γονιδίωμα που υπεραντιδρά στον ιό, χάνουν τη μάχη μέσα σε λίγες μόλις ημέρες. Το υγειονομικό προσωπικό, γιατροί, νοσηλευτές/τριες, τραυματιοφορείς και όσοι άλλοι εμπλέκονται στη διαχείριση και την αντιμετώπιση των περιστατικών του COVID-19 δίνουν και αυτοί μάχη με κίνδυνο και της δικής τους υγείας και οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την τεράστια συνεισφορά τους και να τους αποδώσουμε τον σεβασμό μας. Τα εύσημα θα πρέπει, επίσης, να αποδοθούν στην ηγεσία και τον μηχανισμό του υπουργείου Υγείας, αλλά και στην Κεντρική Διοίκηση, για την αμεσότητα των δράσεων και την αποφασιστικότητα με την οποία εφαρμόστηκαν μέτρα που πριν από μερικές εβδομάδες μπορεί να φάνταζαν αδιανόητα.

Η άμεση δράση αυτή τη στιγμή είναι τα μέτρα καραντίνας που οφείλουμε όλοι να τα ακολουθήσουμε όχι μόνο γιατί έτσι εκφράζουμε το αίσθημα ατομικής ευθύνης που έχει ο καθένας μας αλλά και γιατί αυτός είναι ο ταχύτερος τρόπος να επανέλθουμε στην πολυπόθητη κανονικότητα που τόσο πολύ και τόσο γρήγορα μας έχει λείψει. Η φαρμακοβιομηχανία σε αυτή την κρίσιμη στιγμή παίζει έναν σημαντικό ρόλο. Οι προσδοκίες για την ανακάλυψη ασφαλών και αποτελεσματικών θεραπειών ή εμβολίων έναντι του COVID-19 έχουν αποτεθεί σε μεγάλο βαθμό στις ερευνητικές προσπάθειες των εργαστηρίων πολλών, μικρών ή και μεγαλύτερων διεθνών φαρμακευτικών εταιρειών. Πάνω από 16 θεραπευτικές προσεγγίσεις είναι αυτή τη στιγμή σε κλινικές μελέτες, ενώ περισσότερα από 40 εμβόλια είναι υπό ανάπτυξη ή δοκιμή. Η ελπίδα είναι ζωντανή πως σύντομα θα υπάρχουν θετικά νέα για την αντιμετώπιση του COVID-19, ενώ λίγο αργότερα θα βρεθεί και το εμβόλιο. Στην Ελλάδα οι ερευνητικές προσπάθειες γίνονται πράξη με τη συμμετοχή σε κλινικές μελέτες, κάποιες μάλιστα έχουν σχεδιαστεί και υλοποιούνται αποκλειστικά από ελληνικές

AP PHOTO/TED S. WARREN, FILE

Γράφει ο Ολύμπιος Παπαδημητρίου, πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ)

ερευνητικές ομάδες και αφορούν τη χρήση γνωστών ήδη φαρμακευτικών ουσιών κατά του COVID-19. Επίσης, οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες προσπαθούν με έκτακτες παραγωγές να καλύψουν ανάγκες σε αναλώσιμα όπως αντισηπτικά κ.ά., ακόμη και φάρμακα όπως η χλωροκίνη. Σε μια περίοδο αυξημένης κοινωνικής ανησυχίας, όπου η αβεβαιότητα για τη φαρμακευτική κάλυψη του πληθυσμού μπορεί να ενισχύεται και να αυξάνει τη ζήτηση για φάρμακα, ιδιαίτερα στους χρονίως πάσχοντες, οι φαρμακοβιομηχανίες, ελληνικές και διεθνείς, εξασφαλίζουν αυτή τη στιγμή πλήρη επάρκεια φαρμάκων στην αγορά και αυτή είναι η δέσμευσή μας και για το άμεσο μέλλον. Είναι δε σημαντικό οι χρονίως πάσχοντες, που λαμβάνουν κάποια φάρμακα σε συνεχή βάση, να μην προχωρούν σε αχρείαστες μαζικές προμήθειες των φαρμάκων τους, αφενός γιατί μπορεί να τα στερήσουν από κάποιους συμπολίτες τους, αφετέρου γιατί είναι πιθανό ένα μεγάλο απόθεμα να μην καταναλωθεί πριν από τη λήξη του, με αποτέλεσμα να υπάρχει άσκοπη σπατάλη. Μια άλλη πρακτική που είναι απαραίτητο να αποφύγουν οι συμπολίτες μας είναι να προμηθεύονται χωρίς οδηγία γιατρού κάθε φαρμακευτική ουσία που ακούγεται στα μέσα ενημέρωσης ότι μπορεί να έχει κάποια ευνοϊκή δράση στην αντιμετώπιση του κορονοϊού. Κινδυνεύουν κυριολεκτικά να βλάψουν την υγεία τους από πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορεί να έχει ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται εκτός εγκεκριμένων ενδείξεων και, το ακόμη χειρότερο, να στερήσουν ένα φάρμακο από τον διπλανό τους που μπορεί να το λαμβάνει για μια άλλη χρόνια πάθηση, βάσει των ενδείξεών του. Τέλος, o ΣΦΕΕ και οι εταιρείες-μέλη του, με υψηλό αίσθημα ευθύνης και κοινωνικής προσφοράς, συμμετέχουν στη συλλογική εθνική προσπάθεια για την αντιμετώπιση της ταχείας εξάπλωσης του κορονοϊού (COVID-19) και των αυξημένων νοσοκομειακών αναγκών, προσφέροντας στο υπουργείο Υγείας νοσοκομειακό εξοπλισμό και υγειονομικό υλικό. Για τον σκοπό αυτό, ο ΣΦΕΕ και οι εταιρείες-μέλη του προχώρησαν στην αγορά υλικών άμεσης προτεραιότητας: • 22 αναπνευστήρες υψηλής τεχνολογίας ΜΕΘ, • 122 οθόνες ζωτικών λειτουργιών ΜΕΘ, • 300 αεροθαλάμους εισπνοών, • 6.000 πιστοποιημένες μάσκες ιατρών και νοσηλευτών, • αντισηπτικά διαλύματα (22 τόνους αιθυλικής αλκοόλης), • σημαντική δωρεά σε καινοτόμο φάρμακο για θεραπεία του ιού. Οι εταιρείες-μέλη που συμμετείχαν μαζί με τον Σύνδεσμο είναι (με αλφαβητική σειρά): AbbVie, AstraZeneca, Chiesi, CSL Behring, Gilead, GlaxoSmithKline, Ipsen, Lavipharm, Novartis, Novo Nordisk, Pfizer και Servier. Σε συνεννόηση με το υπουργείο Υγείας, ο ΣΦΕΕ θα συντονίσει μια νέα προσπάθεια για τη συγκέντρωση μεγάλης παραγγελίας αναλωσίμων (μάσκες και στολές ιατρών και νοσηλευτών, γάντια κ.ο.κ.). Δεν εφησυχάζουμε, αυτή η μάχη θα κερδηθεί!

76

11-12 Απριλίου 2020

|

AP PHOTO / GENE J. PUSKAR

28

Γράφει ο Γιώργος Αλεξάκης

ΒΑΡΎ ΠΛΗΓΜΑ

Το θολό τοπίο του τουρισμού Στην μετά κορονοϊό εποχή όποιος θα μπορεί να ταξιδεύει θα αναζητά προορισμούς με επαρκή νοσοκομειακή υποδομή για παν ενδεχόμενο. Η νησιωτική χώρα, de facto έχει ένα επιπλέον μειονέκτημα. Επίσης η αεροπορική βιομηχανία είναι στην «εντατική» με άγνωστο ορίζοντα ανάρρωσης

Σ

ε μια πρωτοφανή δίνη εισήλθε ο ελληνικός τουρισμός, από όπου είναι άγνωστο το πότε και πώς θα εξέλθει, καθώς η πανδημία φέρνει ανατροπές σε συνήθειες αλλά και οικονομικές δυνατότητες. Επειτα από χρόνια ανόδου, οπότε και αποτέλεσε τον βασικό μοχλό οικονομικής επιβίωσης της χώρας, έρχεται αντιμέτωπος με ένα πολλαπλό αδιέξοδο. «Οταν εξελιχθούν τα πράγματα με τέτοιον τρόπο που μας επιτρέψουν να προχωρήσουμε σε άρση των απαγορεύσεων, ο τουρισμός της χώρας μας θα έρθει αντιμέτωπος με μια σκληρή πραγματικότητα, αφού οι αγορές που μας ενδιαφέρουν, ο υπόλοιπος κόσμος δηλαδή, ή θα είναι ακόμα σε καθεστώς απαγορεύσεων, ή η σταδιακή άρση που θα υπάρχει και σε αυτές τις χώρες δεν θα επιτρέπει γρήγορη αποκατάσταση της κατάστασης. Οπότε, μιλώντας πάντα για σενάρια, φέτος πρέπει να υπολογίζουμε ότι οι απώλειες για τον τουρισμό θα είναι σε πάρα πολύ υψηλά ποσοστά» δήλωσε στον Αντ1 πριν από λίγες μέρες ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουρι-

στικών Επιχειρήσεων, Γιάννης Ρέτσος. «Πέρυσι Απρίλιo-Μάιο έγιναν 600.000 προσλήψεις, 250.000 σε καταλύματα και εστιατόρια και 50.000 στο εμπόριο, ενώ μαζί με Μάρτιο και Ιούνιο ήταν άλλες 500.000. Φέτος, η πολύ συντηρητική εκτίμηση είναι ότι δεν θα γίνουν 600.000 προσλήψεις, μπορεί όμως να είναι και 1.000.000», τόνισε πριν από λίγες μέρες στον ρ/σ «Στο Κόκκινο» η τέως διοικήτρια του ΟΑΕΔ Μαρία Καραμεσίνη, που πρότεινε ως μια μικρή επούλωση των πληγών τη στήρξη του εσωτερικού και του κοινωνικού τουρισμού. Βέβαια η συρρίκνωση των εισοδημάτων τόσο εδώ όσο και διεθνώς δημιουργεί ισχυρό ανασχετικό παράγοντα. Οπως και το ότι όποιος ταξιδεύει θα αναζητά προορισμούς με επαρκή νοσοκομειακή υποδομή για παν ενδεχόμενο. Αρα η νησιωτική χώρα, de facto όπως έχουν αναφέρει επανειλημμένα επίσημα χείλη εσχάτως, έχει ένα επιπλέον μειονέκτημα. Σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσει κανείς και το ότι η αεροπορική βιομηχανία είναι στην «εντατική» με άγνωστο ορίζοντα

ανάρρωσης. Ετσι, εκ των πραγμάτων τίθεται επί τάπητος το θέμα της πρόσβασης των τουριστικών προορισμών. Ηδη τα φαινόμενα είναι ανησυχητικά συνολικά στον κλάδο (μεταφορές, διαχείριση εδάφους κ.λπ.) καθώς οι αφίξεις και οι αναχωρήσεις έχουν μειωθεί σε ποσοστό που αγγίζει το 97% λόγω της πανδημίας. Μάλιστα, την Τρίτη 24 Μαρτίου στο «Ελ. Βενιζέλος» γράφτηκε ένα αρνητικό ρεκόρ με μόλις 1.728 επιβάτες. Σύμφωνα, δε, με τη συμβουλευτική εταιρεία του κλάδου, Capa, η κλιμακούμενη κρίση που βιώνει ο κλάδος θα οδηγήσει σε πτώχευση πολλές αεροπορικές εταιρείες μέχρι το καλοκαίρι της τρέχουσας χρονιάς, λόγω αδυναμίας αποπληρωμής χρεών. Κι όσοι αντέχουν ήδη κάνουν αμυντικές κινήσεις, όπως ο ιδρυτής της easyJet, Στέλιος Χατζηιωάννου, που ζήτησε την καταγγελία της σύμβασης αγοράς 107 αεροσκαφών της Airbus, ύψους 4,5 δισ. Γι’ αυτό η Διεθνής Ενωση Αερομεταφορών (IATA), η οποία εκπροσωπεί 290 εταιρείες που πραγματοποιούν το 82% της παγκόσμιας κίνησης, σημειώνει ότι είναι μονόδρομος η έκτακτη κρατική βοήθεια.

|

77

11-12 Απριλίου 2020

29

ΔΕΗ

Ευκαιρία βαθιάς οικονομικής ανάσας λόγω κορονοϊού

Ε Γράφει ο Γιώργος Αλεξάκης

Οι νέες προβλέψεις υποδηλώνουν απόλυτη πτώση των βιομηχανικών εκπομπών τουλάχιστον 10-20 εκατομμυρίων τόνων το 2020 - καθώς η βιομηχανική παραγωγή συμμορφώνεται με το ΑΕΠ

υκαιρία μοναδική για μια μεγάλη οικονομική ανάσα έχει η ΔΕΗ λόγω της συνεχιζόμενης μεγάλης πτώσης που καταγράφει η αγορά των ρύπων λόγω κορονοϊού. Φτάνει βέβαια να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία. Αυτό τονίζουν παράγοντες της αγοράς στο φόντο της κατάρρευσης όπου οδηγήθηκαν οι τιμές των ρύπων στο European Energy Exchange. Μάλιστα αυτή η κάθετη πτώση οδήγησε την Ε.Ε. στο να προχωρήσει για πρώτη φορά σε ακύρωση δημοπράτησης δικαιωμάτων εκπομπών, ελλείψει αγοραστικού ενδιαφέροντος. Η απόφαση για ακύρωση της δημοπρασίας ελήφθη όταν οι τιμές κατρακύλησαν κάτω από τα 4 ευρώ ο τόνος διοξειδίου του άνθρακα. Στο πλαίσιο αυτού του καθεστώτος εμπορίου ρύπων, οι βιομηχανίες, οι επιχειρήσεις κοινής ωφελείας και οι αεροπορικές εταιρείες πληρώνουν για να αγοράσουν δικαιώματα ρύπανσης εάν η παραγωγή τους είναι υψηλότερη από το ανώτατο όριο. Αντίστοιχα, ωστόσο, μπορούν να τις πουλήσουν εάν εκπέμψουν λιγότερους ρύπους διοξειδίου του άνθρακα. Σημειώνεται ότι η τιμή αναφοράς εκπομπών άνθρακα της Ευρωπαϊκής Ενωσης έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο από τα τέλη του 2018 την Τετάρτη 1/4, καθώς η πανδημία και το λουκέτο στη βιομηχανία και την αεροπορία οδηγεί σε μείωση των εκπομπών. Πιο συγκεκριμένα, την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου τα δικαιώματα εκπομπής ρύπων ήταν χαμηλότερα κατά 10,7% από τον προηγούμενο διακανονισμό, στα 16,35 ευρώ ανά τόνο. Η τελευταία φορά που τα δικαιώματα εκπομπής ρύπων είχαν βρεθεί κάτω από τα 20 ευρώ ο τόνος ήταν για ένα διάστημα 10 ημερών τον Φεβρουάριο του 2019. Ολο το υπόλοιπο 2019 οι

τιμές ήταν πάνω από τα 20 ευρώ, με τον μέσο όρο να κυμαίνεται πάνω από τα 25 ευρώ ο τόνος. Μάλιστα τελευταία φορά που τα δικαιώματα εκπομπής ρύπων βρέθηκαν κάτω από τα 20 ευρώ ήταν τον Νοέμβριο του 2018. Σημειώνεται ότι το 2011 η μέση τιμή των δικαιωμάτων ήταν 11,45 ευρώ, ενώ ήταν 7,8 ευρώ το 2012. Ενδεικτικό είναι το τι δήλωσε στο Reuters η συμβουλευτική εταιρεία Energy Aspects. «Καθώς η επιδημία COVID-19 εξαπλώνεται γρήγορα στην Ευρώπη, θα αρχίσουν να μειώνονται οι εκπομπές λόγω των lockdown σε πολλές χώρες», τονίζεται σχετικά την ώρα που ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναθεωρήσει τις προβλέψεις της για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας. Οπως έχει αναφέρει η Κομισιόν, η οικονομία της Ε.Ε. αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 1% το 2020, από αύξηση 1,4% που προβλεπόταν να έχει πριν από το ξέσπασμα της κρίσης. Και αυτό βέβαια αναμένεται εκ νέου να αναθεωρηθεί στο πλαίσιο των συνολικών εξελίξεων. «Οι νέες προβλέψεις υποδηλώνουν απόλυτη πτώση των βιομηχανικών εκπομπών τουλάχιστον 10-20 εκατομμυρίων τόνων το 2020 - καθώς η βιομηχανική παραγωγή συμμορφώνεται με το ΑΕΠ», πρόσθεσε η συμβουλευτική εταιρεία Energy Aspects. Τούτων δοθέντων, η ΔΕΗ μπορεί βγαίνοντας στην αγορά για να «κλειδώσει» δικαιώματα σε χαμηλές τιμές να πάρει σημαντικές οικονομικές ανάσες. Παράλληλα να μετακυλήσει στην αγορά αυτή την πτώση των τιμών στο χρηματιστήριο ρύπων. Σημειώνεται ότι με βάση το σχέδιο της κυβέρνησης για τη ΔΕΗ, που δημοσιοποιήθηκε πέρυσι το φθινόπωρο, η ρήτρα CO2 μπήκε και στους καταναλωτές χαμηλής τάσης. Ηδη η ΔΕΗ έχει μετακυλήσει μερικώς στη Μέση Τάση τις

επιβαρύνσεις που προκύπτουν από την υποχρέωσή της να αγοράζει δικαιώματα για τις εκπομπές ρύπων των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, κυρίως για τις λιγνιτικές, που είναι οι πιο ρυπογόνες. Εδώ και καιρό, βέβαια, οι βιομηχανικοί καταναλωτές επισημαίνουν ότι η δημόσια επιχείρηση δεν προχώρησε σε έγκαιρες κινήσεις για τη μείωση του κόστους αγοράς ρύπων. Η ολιγωρία αυτή αποδεικνύεται μάλλον ολέθρια, δεδομένου του ενεργειακού μείγματος της χώρας, όπου η παραγωγή ενέργειας στηρίζεται σε σημαντικό βαθμό στην καύση λιγνίτη. Αξίζει να σημειωθεί, όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, η πρόνοια άλλων χωρών που διαθέτουν αντίστοιχα σημαντικά κοιτάσματα λιγνίτη (π.χ. Γερμανία, Πολωνία), οδήγησε τις χώρες (οι οποίες παρακολουθούσαν στενά την αγορά) να «ψωνίζουν» σε πολύ χαμηλές τιμές δικαιώματα εκπομπών. Δυστυχώς, όμως, πέραν των συνεπειών για τη βιωσιμότητα της ΔΕΗ, οικονομικές επιπτώσεις υφίστανται αδιακρίτως οι μικροί και μεγάλοι καταναλωτές, ιδιαίτερα αυτοί στους οποίους η ενέργεια συμμετέχει με υψηλό ποσοστό στο τελικό κόστος παραγωγής. Επίσης, στελέχη της αγοράς παρατηρούν ότι μπορεί σήμερα οι τιμές ρύπων να βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, αλλά κανείς δεν γνωρίζει τι θα γίνει αύριο και ιδίως όταν η Ε.Ε. αποσύρει από την αγορά τα 900 εκατομμύρια δικαιώματα. Ετσι, επανέρχονται στο θέμα της εφαρμογής μηχανισμού αντιστάθμισης του κόστους αερίων ρύπων για τη βιομηχανία, γεγονός που το επιτρέπει η Ε.Ε. και το εφαρμόζουν άλλες χώρες, επειδή θέλουν να προστατέψουν την εγχώρια παραγωγή και τις θέσεις εργασίας.

78

11-12 Απριλίου 2020

|

ΑΠΕ-ΜΠΕ / ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΡΑΠΑΝΗΣ

30

Αρθρο του Αντώνη Παπαδεράκη, αντιπεριφερειάρχη Επιχειρηματικότητας-ΚαινοτομίαςΕμπορίου και Κοινωνικής Οικονομίας Κρήτης

Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ Η ΚΡΑΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΩΣ ΑΝΤΙΔΟΤΟ ΤΟΥ COVID-19

Στόχος μέσα σε αυτήν την κρίση, πέρα από την κρατική στήριξη σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, πρέπει να είναι η οικοδόμηση ενός νέου, βιώσιμου αναπτυξιακού μοντέλου. Πυρήνας του μοντέλου αυτού είναι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η προστασία των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας με ριζική αναθεώρηση παραγωγικής διαδικασίας και ιδιαίτερα του αγροτικού τομέα, για τη διασφάλιση της παγκόσμιας διατροφικής επάρκειας σε συνθήκες αυξημένης βιοασφάλειας

Από την υγειονομική στην οικονομική κρίση

Γ

ια την περιφέρεια Κρήτης, οι επιπτώσεις της πανδημίας είναι αχαρτογράφητες. Η αναπόφευκτα δραματική μείωση των τουριστικών εισπράξεων, η μεγάλη μείωση της ελαιοπαραγωγής, το ναυάγιο των κηπευτικών, η διαφαινόμενη συμπίεση των εξαγωγών, ιδίως προς την Ιταλία που αποτελεί έναν σημαντικό εισαγωγέα, και η συνακόλουθη μείωση της απασχόλησης και του διαθέσιμου εισοδήματος αναμένεται να ασκήσουν σημαντική συμπίεση στο οικογενειακό εισόδημα και κατά συνέπεια στην ιδιωτική κατανάλωση. Ο κύκλος εργασιών μόνο των ξενοδοχείων και των παρόμοιων καταλυμάτων της Κρήτης ξεπερνά, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (Μητρώο 2017) το 1,3 δισ., ενώ οι απασχολούμενοι σε αυτά ξεπερνούν τους 28.000. Επιπλέον άμεσα συνδεόμενες με τον τουρισμό είναι και οι 7.500 επιχειρήσεις εστίασης, ψυχαγωγίας, ενοικίασης αυτοκινήτων και τουριστικών πρακτορείων με τζίρο 1 δισ. και 36.000 εργαζόμενους. Αν συνυπολογίσουμε δε τις 8.500 επιχειρήσεις του εμπορίου και τις 1.500 παραγωγής τροφίμων-ποτών, οι απώλειες μονάχα των τριών παραπάνω κλάδων ξεπερνούν το 53% του συνολικού κύκλου εργασιών που καταγράφεται στην περιφέρεια. Με υπόθεση ότι τα περιοριστικά μέτρα θα αρχίσουν να αμβλύνονται από τον Μάιο και με κάποιες μετριοπαθείς –αν όχι αισιόδοξες– εκτιμήσεις, οι απώλειες στον τζίρο των επιχειρήσεων της Κρήτης θα ξεπεράσουν τα 2,5 δισ. Τούτων δοθέντων, η μάλλον μερική και ήπια αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών δεν συνιστά λύση.

Η υπερβολική έκθεση, όμως, της ελληνικής οικονομίας σε διεθνοποιημένους τομείς (τουρισμός, ναυτιλία) σε συνδυασμό με την «κόπωση» από την παρατεταμένη ύφεση και τις στρεβλώσεις του παραγωγικού υποδείγματος δεν επιτρέπουν καμία ολιγωρία. Γι’ αυτό χρειάζονται γενναία οριζόντια μέτρα, όπως: ■ Η ενίσχυση και η γρήγορη απορρόφηση του Προγράμματος Δημόσιων Επενδύσεων και η διευκόλυνση υλοποίησης των επενδυτικών δράσεων του ΕΣΠΑ με τις αναγκαίες τροποποιήσεις σε κανονισμούς και διαδικασίες.

■ Η κρατική κάλυψη μεγάλου ποσοστού του μισθολογικού κόστους αλλά και του συνόλου των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων σε επιχειρήσεις με παράλληλη στήριξη του ατομικού εισοδήματος ελεύθερων επαγγελματιών και μικρομεσαίων επιχειρηματιών που πλήττονται.

■ Η επέκταση των προγραμμάτων ανεργίας και επιδότηση των λογαριασμών υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (νοικοκυριών - επιχειρήσεων που πλήττονται).

■ Το πάγωμα για έξι μήνες των δανειακών υποχρεώσεων και η αναστολή πλειστηριασμών 1ης κατοικίας, η αναστολή φορολογικών υποχρεώσεων και η επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών.

■ Η άμεση ενεργοποίηση εργαλείων χρηματοδότησης των επιχειρήσεων με μικροπιστώσεις (microfinance) μέσω της Αναπτυξιακής Τράπεζας και η τραπεζική δανειοδότηση με κρατική εγγύηση για κεφάλαια κίνησης αναλόγως του τζίρου, με περίοδο χάριτος και επιδοτούμενο-μηδενικό επιτόκιο. Ουσιαστική ρύθμιση για τους κομιστές μεταχρονολογημένων επιταγών.

Είναι μέτρα που μπορούν να επαναφέρουν την ενεργό ζήτηση σχετικά σύντομα, να συγκρατήσουν την πτώση του ΑΕΠ και να αποτρέψουν την ενεργοποίηση ενός νέου καθοδικού σπιράλ στην ελληνική οικονομία. Ετσι, η αύξηση του πακέτου κρατικής στήριξης από τα 6,5 δισ. (που είναι σήμερα) σε άνω των 15 δισ. είναι μια απολύτως αναγκαία και εφικτή επιλογή. ● Το τρίτο πεδίο αφορά την αναπροσαρμογή της αναπτυξιακής στρατηγικής μας σε επίπεδο χώρας, αλλά και περιφέρειας, με στόχο την οικοδόμηση ενός νέου, βιώσιμου αναπτυξιακού μοντέλου. Πυρήνας του μοντέλου αυτού είναι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η προστασία των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας με ριζική αναθεώρηση παραγωγικής διαδικασίας και ιδιαίτερα του αγροτικού τομέα, με στόχο τη διασφάλιση της παγκόσμιας διατροφικής επάρκειας σε συνθήκες αυξημένης βιοασφάλειας. Η κρίση αυτή μπορεί να αναδείξει τις δυνατότητες ενός εναλλακτικού παραδείγματος το οποίο μπορεί να συνδεθεί με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιφέρειας Κρήτης. Η στροφή προς ιχνηλατήσιμα ποιοτικά προϊόντα, η ανάπτυξη των πράσινων ενεργειακών πόρων και logistics, οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού και του τουρισμού υγείας, σε συνδυασμό με τη δυναμική ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας, αποτελούν σημαντικές προκλήσεις για τη βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη του νησιού. Είναι ο δρόμος, ώστε η Κρήτη να παραμείνει πρωτοπόρα περιφέρεια στη νέα πραγματικότητα που θα προκύψει και στο παγκόσμιο περιβάλλον που έρχεται!

|

79

11-12 Απριλίου 2020

31

ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ - ΑΞΙΟΠΟΙΟΥΜΕ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ

Μαθαίνοντας ελληνικά με παιχνίδι στα χρόνια της πανδημίας Γράφει ο Γιώργος Αλεξάκης

Σήμερα, με εκατομμύρια παιδιά «κλειδωμένα» μέσα λόγω της πανδημίας, αλλά και την εξοικείωσή τους με τα ψηφιακά μέσα δεδομένη, η τεχνολογία ανοίγει παράθυρο ελπίδας, ειδικά στο πεδίο του ψηφιακού πολιτισμού

Σ

ε ποιον δεν αρέσει το παιχνίδι; Ποιος δεν θα άφηνε για λίγο στην άκρη τις υποχρεώσεις του για να παίξει στο κινητό ή και στο tablet του; Το παιχνίδι από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις ανθρώπινες κοινωνίες. Οι αρχαίοι Ελληνες έδιναν μεγάλη σημασία στην αξία του παιχνιδιού, το θεωρούσαν μέσο αγωγής, καθώς πίστευαν ότι μέσα από το παιχνίδι πραγματοποιείται η τελειοποίηση του ανθρώπου. Το παιχνίδι ήταν και είναι σπουδαίο αγαθό: αναπτύσσει την αντίληψη, ασκεί το σώμα, καλλιεργεί το πνεύμα, μαθαίνει τα παιδιά να σέβονται τους κανόνες και τους νόμους του παιχνιδιού κι άρα όταν μεγαλώσουν τους νόμους της πατρίδας τους. Ο Πλάτωνας έλεγε ότι «μαθαίνει κανείς περισσότερα σε μία ώρα παιχνιδιού παρά σε έναν χρόνο συζητήσεων». Και είναι γεγονός, τα παιδιά όλων των ηλικιών αφομοιώνουν πολύ καλύτερα τη γνώση μέσα από την επιτέλεση ενός παιχνιδιού παρά μέσω μιας διάλεξης. Σήμερα, με εκατομμύρια παιδιά «κλειδωμένα» μέσα λόγω της πανδημίας, αλλά και την εξοικείωσή τους με τα ψηφιακά μέσα δεδομένη, η τεχνολογία ανοίγει παράθυρο ελπίδας, ειδικά στο πεδίο του ψηφιακού πολιτισμού. Αλλωστε με την τεχνολογία και τις πληροφορίες συνεχώς να εξελίσσονται και να αυξάνονται, τα παιχνίδια του 21ου αιώνα έχουν μετατραπεί σε ψηφιακά/ηλεκτρονικά. Αρκεί να παρατηρήσει κάποιος ένα παιδί νηπιακής ηλικίας και θα διαπιστώσει πως χειρίζεται με μεγαλύτερη ευκολία το smartphone, το tablet και τον υπολογιστή από ό,τι ένας μεσήλικας. Τα παιδιά σήμερα έχουν ενσωματώσει τα σύγχρονα πρότυπα της τεχνολογίας, ενώ δεν θα ήταν υπερβολή να σημειώσουμε ότι η τεχνολογία είναι αυτή που διαμορφώνει την καθημερινότητα και την κανονικότητά τους. Η μάθηση, από την άλλη, έχει γίνει πολυδιάστατη και οι ανάγκες εκμάθησης χρειάζεται να μεταβούν από παραδοσιακές σε καινοτόμες εκπαιδευτικές προσεγγίσεις, που πλέον είναι μονόδρομος στα χρόνια του κορονοϊού. Σήμερα άλλωστε τα σύγχρονα παιχνίδια, όπως είναι για παράδειγμα τα video games, ενσωματώνονται στον τρόπο λειτουργίας της εκπαίδευσης και μετατρέπουν τη διδασκαλία σε ένα ελκυστικό και δημιουργικό περιβάλλον για τα παιδιά χωρίς χρονικά και τοπικά σύνορα.

Παιχνιδοποίηση ή gamification Η γνώση δεν έχει σύνορα και η εκπαίδευση ακολουθώντας την εξέλιξη της τεχνολογίας απαντάει στο παραπάνω ερώτημα με τον όρο gamification(1), ο οποίος αναγνωρίζει πως το παιχνίδι είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του ανθρώπου και πως μέσω αυτού η γνώση κατακτιέται πιο εύκολα. Στόχος της παιχνιδοποίησης είναι να βελτιώσει τον τρόπο εκμάθησης και να ενισχύσει την εμπλοκή των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία μέσω της συμμετοχικότητάς τους. «Το παιχνίδι είναι η πραγματοποίηση της μάθησης μέσα από την πράξη» γράφουν οι Feeney, Christensen και Moravcil στο βιβλίο «Who Am I in the Lives of Children? An Introduction to Teaching Young Children»(1996).

Gamification στην πράξη: Rebooting the Greek Language Με αυτήν την πρόκληση και με τη ματιά στο μέλλον, το Εργαστήριο Νέων Πολυμέσων του Πανεπιστημίου του Simon Frazer στον Καναδά και το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» αποφάσισαν, μετά από πολυετή πείρα στον τομέα της εκπαιδευτικής τεχνολογίας, να αξιοποιήσουν την τεχνογνωσία ώστε να αναζωογονηθεί το ενδιαφέρον για την ελληνική γλώσσα, δημιουργώντας το Rebooting the Greek Language. Ολα αυτά με βασική τους παράμετρο την εφαρμογή της παιχνιδοποίησης, καθώς μέσω αυτής της διαδικασίας αυξάνεται το ενδιαφέρον των μαθητών. Μέσα από την παιχνιδοποίηση, το μαθησιακό περιβάλλον της εφαρμογής παρουσιάζεται στους νεαρούς μαθητές ως ένα είδος παιχνιδιού. Οι μαθητές γίνονται ταξιδιώτες, ελεύθεροι εξερευνητές της μάθησης της ελληνικής γλώσσας. Η διάρθρωση της συγκεκριμένης εφαρμογής είναι τέτοια που επιτρέπει εξατομικευμένη μαθησιακή εμπειρία, ανάλογα με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του κάθε χρήστη μαθητή. Πιο συγκεκριμένα, το περιεχόμενο δεν είναι οργανωμένο σε «μαθήματα», με το καθένα από αυτά να απαιτεί κάποιο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ενασχόλησης με τον χρήστη. Αντ’ αυτού, υπάρχουν ιεραρχικά δομημένοι διδακτικοί στόχοι, καθένας από τους οποίους περιλαμβάνει μικρό αριθμό δραστηριοτήτων. Ανάλογα με τα χρονικά περιθώρια του κάθε μαθητή, η ενασχόληση με την εφαρμογή μπορεί να περιλαμβάνει μία δραστηριότητα, έναν διδακτικό στόχο ή και μία ολόκληρη θεματική ενότητα. Αυτή η νέα προσέγγιση είναι μια συνδυαστική προσπάθεια η οποία θα διδάσκει την ελληνική γλώσσα μέσα από τη χρήση νέων τεχνολογιών. Αυτό που θέλει να επιτύχει η προσπάθεια του Rebooting the Greek Language είναι να δώσει την «ευκαιρία» σε μαθητές Ελληνες της διασποράς, και όχι μόνο, να μάθουν την ελληνική γλώσσα και άρα να γνωρίσουν τον ελληνικό πολιτισμό. Σκοπός είναι να εξάψει τη φαντασία, να υποκινήσει την περιέργεια, να ενισχύσει τη δημιουργικότητα, να «ξεκλειδώσει» ταλέντα, αλλά πάνω από όλα να διδάξει την ελληνική γλώσσα στη διασπορά, μέσα από δυνατότητες που ανοίγονται στους μαθητές με την εξέλιξη της τεχνολογίας.