10
Ανοιχτό Βιβλίο
Χ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
10-11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024 | ΝΗΣΙΔΕΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ
ΜΙΣΕΛ ΦΑΪΣ
Τ
ο αστυνομικό αφήγημα, στις διάφορες εκδοχές του, συνεχίζει να εξελίσσεται, αντλώντας διαρκώς στοιχεία από άλλες νόρμες. Εναλλάσσοντας τη δοσολογία ανάμεσα στο μυστήριο, τη δράση και την ατμόσφαιρα, άλλοτε στρέφεται στο εσωτερικό του ανθρώπου, άλλοτε ανοίγεται στο κοινωνικό περιβάλλον ή καταβυθίζεται στην Ιστορία. Απενοχοποιημένο κριτικά και αναβαθμισμένο εκδοτικά, γνωρίζει παγκόσμια επιτυχία. Στην ανασκόπηση της χρονιάς που έφυγε δεν ξεχάσαμε τα ελληνικά αστυνομικά της χρονιάς· τώρα, επανερχόμαστε για την πληθωρική και φέτος νουάρ μεταφρασμένη εκδοτική παραγωγή του δευτέρου εξαμήνου του 2023, επιλέγοντας και παρουσιάζοντας, ομαδοποιημένα, αξιανάγνωστα βιβλία κάθε είδους: κλασικές ιστορίες μυστηρίου και σκληρά αστυνομικά, ατμοσφαιρικά νουάρ και μυθιστορήματα αγωνίας, κατασκοπευτικές περιπέτειες και ιστορικές μεταμυθοπλασίες, μυθιστορήματα κοινωνικής κριτικής και πολιτικής καταγγελίας, αλλά και ευπώλητα απολαυστικά παιχνίδια ή και αιματοβαμμένα πολυδαίδαλα θρίλερ...
Ματιές στην εξέλιξη του είδους Η νέα σειρά «Crime Μoments» των εκδόσεων Διόπτρα καταδύεται ακριβώς στις απαρχές του είδους που γεννήθηκε συνδυάζοντας γοτθικά στοιχεία με τον ορθολογισμό της επιστήμης, και άσκησε μεγάλη επίδραση στο δυτικό φαντασιακό, θυμίζοντάς μας ή συστήνοντας σε νεότερους αναγνώστες κρίσι-
43 ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΤΑΣΕΙΣ
«Νουάρ» περιπλάνηση ανά τον κόσμο ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΣΑΪΝΗ
μα κείμενα του Κανόνα ή κρίκους στην εξέλιξη του αστυνομικού αφηγήματος. Εν αρχή ην Εντγκαρ Αλαν Πόου (1809-1849) και ένα μυστήριο κλειδωμένου δωματίου: τη φρικιαστική δολοφονία δύο γυναικών σ’ ένα δωμάτιο που φαίνεται απροσπέλαστο. Πράγματι, το διήγημα που βαφτίζει το τρίπτυχο των ιστοριών μυστηρίου της συλλογής με κεντρικό χαρακτήρα τον ερασιτέχνη ντετέκτιβ Ιππότη Ογκίστ Ντυπέν δεν είναι άλλο παρά το εναρκτήριο λάκτισμα της αστυνομικής λογοτεχνίας· συνοδεύεται από το «Μυστήριο της Μαρί Ροζέ», μια μυθοπλαστική μεταφορά στο Παρίσι ενός εγκλήματος που έγινε πράγματι στη Νέα Υόρκη, και το διάσημο «Κλεμμένο γράμμα» που βασίζεται στην ιδέα να κρύψεις κάτι κάνοντάς το ορατό... («Οι φόνοι της οδού Μοργκ και άλλες ιστορίες», Διόπτρα, Βιολέττα Ζεύκη).
Στο εμβληματικό «Σπουδή στο κόκκινο» (Διόπτρα, Ζωή Κόκκα) του Σερ Αρθουρ Κόναν Ντόιλ (1859-1930) έχουμε την πρώτη εμφάνιση του Σέρλοκ, τη γνωριμία με τον χρονικογράφο του, γιατρό Ουότσον και, κυρίως, μια βιρτουόζικη επίδειξη της επαγωγικής μεθόδου και ανάλυσης για τη διαλεύκανση του μυστηρίου γύρω από ένα πτώμα που βρέθηκε σ’ ένα εγκαταλειμμένο σπίτι του Λονδίνου. Ο πολυγραφότατος Γκαστόν Λερού (1868-1927) είναι γνωστός, μεταξύ άλλων, για «Το μυστήριο του κίτρινου δωματίου (1907). «Το φάντασμα της όπερας» (Διόπτρα, Αργυρώ Μαντόγλου) είναι μια γοτθικά πατιναρισμένη ρομαντική ιστορία που διαδραματίζεται στα τέλη του 19ου αιώνα: στα δαιδαλώδη υπόγεια της φημισμένης Οπερας του Παρισιού ζει ένας παραμορφωμένος ιδιοφυής