«Νουάρ» περιπλάνηση ανά τον κόσμο by Εφημερίδα των Συντακτών

Ανοιχτό Βιβλίο

Χ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

10-11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024 | ΝΗΣΙΔΕΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

ΜΙΣΕΛ ΦΑΪΣ

ο αστυνομικό αφήγημα, στις διάφορες εκδοχές του, συνεχίζει να εξελίσσεται, αντλώντας διαρκώς στοιχεία από άλλες νόρμες. Εναλλάσσοντας τη δοσολογία ανάμεσα στο μυστήριο, τη δράση και την ατμόσφαιρα, άλλοτε στρέφεται στο εσωτερικό του ανθρώπου, άλλοτε ανοίγεται στο κοινωνικό περιβάλλον ή καταβυθίζεται στην Ιστορία. Απενοχοποιημένο κριτικά και αναβαθμισμένο εκδοτικά, γνωρίζει παγκόσμια επιτυχία. Στην ανασκόπηση της χρονιάς που έφυγε δεν ξεχάσαμε τα ελληνικά αστυνομικά της χρονιάς· τώρα, επανερχόμαστε για την πληθωρική και φέτος νουάρ μεταφρασμένη εκδοτική παραγωγή του δευτέρου εξαμήνου του 2023, επιλέγοντας και παρουσιάζοντας, ομαδοποιημένα, αξιανάγνωστα βιβλία κάθε είδους: κλασικές ιστορίες μυστηρίου και σκληρά αστυνομικά, ατμοσφαιρικά νουάρ και μυθιστορήματα αγωνίας, κατασκοπευτικές περιπέτειες και ιστορικές μεταμυθοπλασίες, μυθιστορήματα κοινωνικής κριτικής και πολιτικής καταγγελίας, αλλά και ευπώλητα απολαυστικά παιχνίδια ή και αιματοβαμμένα πολυδαίδαλα θρίλερ...

Ματιές στην εξέλιξη του είδους Η νέα σειρά «Crime Μoments» των εκδόσεων Διόπτρα καταδύεται ακριβώς στις απαρχές του είδους που γεννήθηκε συνδυάζοντας γοτθικά στοιχεία με τον ορθολογισμό της επιστήμης, και άσκησε μεγάλη επίδραση στο δυτικό φαντασιακό, θυμίζοντάς μας ή συστήνοντας σε νεότερους αναγνώστες κρίσι-

43 ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΤΑΣΕΙΣ

«Νουάρ» περιπλάνηση ανά τον κόσμο ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΣΑΪΝΗ

μα κείμενα του Κανόνα ή κρίκους στην εξέλιξη του αστυνομικού αφηγήματος. Εν αρχή ην Εντγκαρ Αλαν Πόου (1809-1849) και ένα μυστήριο κλειδωμένου δωματίου: τη φρικιαστική δολοφονία δύο γυναικών σ’ ένα δωμάτιο που φαίνεται απροσπέλαστο. Πράγματι, το διήγημα που βαφτίζει το τρίπτυχο των ιστοριών μυστηρίου της συλλογής με κεντρικό χαρακτήρα τον ερασιτέχνη ντετέκτιβ Ιππότη Ογκίστ Ντυπέν δεν είναι άλλο παρά το εναρκτήριο λάκτισμα της αστυνομικής λογοτεχνίας· συνοδεύεται από το «Μυστήριο της Μαρί Ροζέ», μια μυθοπλαστική μεταφορά στο Παρίσι ενός εγκλήματος που έγινε πράγματι στη Νέα Υόρκη, και το διάσημο «Κλεμμένο γράμμα» που βασίζεται στην ιδέα να κρύψεις κάτι κάνοντάς το ορατό... («Οι φόνοι της οδού Μοργκ και άλλες ιστορίες», Διόπτρα, Βιολέττα Ζεύκη).

Στο εμβληματικό «Σπουδή στο κόκκινο» (Διόπτρα, Ζωή Κόκκα) του Σερ Αρθουρ Κόναν Ντόιλ (1859-1930) έχουμε την πρώτη εμφάνιση του Σέρλοκ, τη γνωριμία με τον χρονικογράφο του, γιατρό Ουότσον και, κυρίως, μια βιρτουόζικη επίδειξη της επαγωγικής μεθόδου και ανάλυσης για τη διαλεύκανση του μυστηρίου γύρω από ένα πτώμα που βρέθηκε σ’ ένα εγκαταλειμμένο σπίτι του Λονδίνου. Ο πολυγραφότατος Γκαστόν Λερού (1868-1927) είναι γνωστός, μεταξύ άλλων, για «Το μυστήριο του κίτρινου δωματίου (1907). «Το φάντασμα της όπερας» (Διόπτρα, Αργυρώ Μαντόγλου) είναι μια γοτθικά πατιναρισμένη ρομαντική ιστορία που διαδραματίζεται στα τέλη του 19ου αιώνα: στα δαιδαλώδη υπόγεια της φημισμένης Οπερας του Παρισιού ζει ένας παραμορφωμένος ιδιοφυής

10-11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024 | ΝΗΣΙΔΕΣ

τους, που αρχικά είχαν κρατήσει αποστάσεις από την επιλογή τους, ξαναθυμούνται το δικό τους παρελθόν και καταδύονται στον υπόκοσμο αναζητώντας εκδίκηση. Αλλη μία ανατριχιαστική υπόθεση απασχολεί τον αρχιφύλακα Ουάσινγκτον Πόου και την ομάδα του, στο τελευταίο «police procedural» του Γ. Μ. Κρέιβεν, με κεντρικό ήρωα έναν κατά συρροή τιμωρό-δολοφόνο που καταφέρνει να σκοτώνει τα θύματά του παρά τις προειδοποιήσεις («Ο βοτανολόγος», Bell, Χριστίνα Ριζοπούλου), ενώ η γαλλικής καταγωγής Αμερικανίδα Κλεμάνς Mισαλόν υπογράφει ένα δραματικό μυθιστόρημα σασπένς για το ψυχολογικό τραύμα και τη θέληση για επιβίωση, δίνοντας το πρισματικό πορτρέτο ενός χειριστικού οικογενειάρχη και σίριαλ κίλερ, από την οπτική γωνία τριών γυναικών: θύματος, ερωμένης, κόρης («Η ήσυχη ένοικος», Ψυχογιός, Γωγώ Αρβανίτη).

Ανοιχτό Βιβλίο

Τρόμος, μυστήριο και ιστορικές μυθοπλασίες από τη Βρετανία

μουσικός, σφοδρά ερωτευμένος με μια νεαρή σοπράνο· μεταφορά σε μιούζικαλ από τον Αντριου Λόιντ Ουέμπερ (1986). Από τον Μορίς Λεμπλάν (18641941), γνωστό για τις περιπέτειες του διάσημου διαρρήκτη με τα χίλια πρόσωπα, Αρσέν Λουπέν, ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα αγωνίας με ευρηματική πλοκή, ανατροπές και απρόοπτα, γύρω από ένα κληρονομικό σημάδι που στιγματίζει τα μέλη της οικογένειας Μπάρντεν. Ο «Κόκκινος κύκλος» (Ερατώ, Αντωνία Μασσουρίδου) είναι ένα επιφυλλιδογραφικό μυθιστόρημα, διασκευή του ομότιτλου αμερικανικού φιλμ-σίριαλ The Red Circle (1915), σε σκηνοθεσία του πρωτοπόρου του βωβού κινηματογράφου Σέργουντ ΜακΝτόναλντ. Δέσποσε αναμφισβήτητα στη χρυσή περίοδο του αγγλικού αστυνομικού και κέρδισε επάξια τον τίτλο της βασίλισσας του μυστηρίου. Η σειρά των βιβλίων της Αγκαθα Κρίστι (1890-1976) από τις εκδόσεις Ψυχογιός εμπλουτίζεται τώρα και με τα θεατρικά της έργα. Στο «Μάρτυρας Κατηγορίας», ένας δαιμόνιος ποινικολόγος αναλαμβάνει να υπερασπιστεί τον κατηγορούμενο για τη δολοφονία μιας πλούσιας χήρας παρά τις συντριπτικά εναντίον του ενδείξεις. Ενώ στο «Go Back for Murder» (Ψυχογιός, Αντώνης Γαλέος), θεατρική διασκευή του μυθιστορήματος «Πέντε μικρά γουρουνάκια», η δεξιοτεχνική ανάκριση, δεκαέξι χρόνια μετά, των υπόπτων μιας δολοφονίας προσπαθεί ν’ αποκαταστήσει τη φήμη μιας γυναίκας αδίκως καταδικασμένης για τον

φόνο του συζύγου της.

Ζορζ, Γκράχαμ και Τζον Στις ιδιότυπες «Αναμνήσεις του Μαιγκρέ» (Αγρα, Αργυρώ Μακάρωφ), γραμμένες το 1951 στην Αμερική, ο Βέλγος μετρ διασκεδάζει, ανοίγοντας ταυτόχρονα με πλάγιο τρόπο παράθυρα στο συγγραφικό του εργαστήριο: ο μυθιστορηματικός χαρακτήρας και ο δημιουργός του αλλάζουν θέσεις σ’ ένα βιβλίο για τη γραφή και τη σχέση τέχνης και πραγματικότητας, καθώς ο χάρτινος επιθεωρητής Ζυλ Μαιγκρέ, στα απομνημονεύματά του, μπαίνει σε διάλογο με τον φίλο του και paper author Ζορζ Σιμενόν (1903-1989), ασκώντας συχνά αυστηρή κριτική στον τρόπο παρουσίασής του. Η ανυπέρβλητη πένα του Γκράχαμ Γκριν (1904-1991), ενός από τους μεγαλύτερους στιλίστες της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, πάντα συνομιλούσε με νόρμες του είδους. Στο «Ο επίτιμος πρόξενος» (Πόλις, Αχιλλέας Κυριακίδης), με πρόσχημα την πλοκή ενός όπως πάντα άψογα κουρδισμένου πολιτικού θρίλερ και τη λανθασμένη απαγωγή ενός φουκαρά αλκοολικού επίτιμου Αγγλου προξένου στην Αργεντινή, ο Γκριν συνεχίζει τη «συνειδησιακή» ειδολογική γραμμή και τους κομψούς φιλοσοφικούς (περί αφοσίωσης στον άνθρωπο και στο δίκιο των πολλών) και θεολογικούς (το χρέος στον άνθρωπο και το χρέος στον Θεό) διαλόγους του. Ο πρώην συνεργάτης των μυστικών υπηρεσιών Ντέιβιντ Τζον Μουρ Κόρνουελ (1931-2020), γνωστός με το συγγραφικό του ψευδώνυμο Τζον Λε Καρέ,

κυριάρχησε για χρόνια στην κατασκοπευτική μυθοπλασία, αναβιβάζοντας το είδος στο επίπεδο της υψηλής λογοτεχνίας. Η συλλογή προσωπικής αλληλογραφίας του που κυκλοφόρησε μέσα στις γιορτές, φωτίζει άγνωστες πτυχές της ζωής ενός από τους σημαντικότερους Βρετανούς μυθιστοριογράφους, ο οποίος, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, μεταμορφώθηκε σε χρονικογράφο της εποχής μας [«Η ιδιωτική ζωή ενός κατασκόπου – Οι επιστολές του John Le Carré (1945-2020)», Βεατρίκη Κάντζολα-Σαμπατάκου, Bell].

Αστυνόμοι, κλέφτες και σίριαλ κίλερ από την Αμερική Κλέφτες και αστυνόμοι, χιούμορ, ένταση, αφηγηματική ευφυΐα και παρωδία στοιχείων του είδους από τον βραβευμένο δις με Πούλιτζερ Αφροαμερικανό Κόλσον Γουάιτχεντ. Το «Μανιφέστο Απατεώνων» (Ικαρος, Μυρσίνη Γκανά), συμπληρώνοντας την «Τριλογία του Χάρλεμ», αποτελεί το πορτρέτο μιας οικογένειας καταδικασμένης από το χρώμα της στο περιθώριο κι ένα ντοκουμενταρισμένο πανόραμα της μητροπολιτικής Νέας Υόρκης κατά τη ζοφερή δεκαετία του 1970. Μυστήριο και δράση σ’ ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα που δικαίως αγαπήθηκε μεταξύ άλλων για τις αφηγηματικές αρετές του και την ανάδειξη ενός από τα πιο ευαίσθητα ζητήματα της εποχής μας. Στο «Δάκρυα ξυράφι» (Gutenberg, Κίκα Κραμβουσάνου) του Σ. Α. Κόσμπι (γεν. 1973), ένας Αφροαμερικανός και ο λευκός σύζυγός του δολοφονούνται άγρια, και οι πατεράδες

Το επαγγελματικό ταξίδι ενός Λονδρέζου δικηγόρου σε μιαν απομακρυσμένη κωμόπολη στη βορειοανατολική ακτή της Αγγλίας για την κηδεία μιας πελάτισσάς του μετατρέπεται σε εφιάλτη, στο γοτθικά πατιναρισμένο μυθιστόρημα μυστηρίου, φαντασμάτων και τρόμου της πολυγραφότατης Σούζαν Χίλλ (γεν. 1942)· γραμμένο το 1983, γνώρισε μεγάλη επιτυχία και διασκευάστηκε για το θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση («Η γυναίκα με τα μαύρα», Αίολος, Θωμάς Μαστακούρης). Ο χαρακτηρισμός «επική λονδινιάδα» δεν είναι υπερβολικός. Ο Αντονι Κουίν (γεν. 1964) κινεί επιδέξια τον ετερόκλητο θίασο των ηρώων του στο Λονδίνο του 1971, καθώς οι τροχιές της ζωής μιας νεαρής αστυνομικού, μιας φιλόδοξης ρεπόρτερ, ενός ακαδημαϊκού κι ενός διευθυντή θεάτρου διασταυρώνονται επικίνδυνα. Συνδυάζοντας έρωτα, μυστήριο και ρεαλισμό, το «Λονδίνο στις φλόγες» (Κλειδάριθμος, Ολγα Γκαρτζονίκα) αποτυπώνει εξαιρετικά τις αναταράξεις της βρετανικής κοινωνίας στα τέλη της δεκαετίας του 1970, παραμονές της εισόδου της Θάτσερ στη σκηνή. Η διασκεδαστική σειρά «Η Αυτής Μεγαλειότης η Βασίλισσα ερευνά» της Σοφίας Τζ. Μπένετ (γεν. 1966) είναι ένας ευρηματικός ενοφθαλμισμός της κλασικής ιστορίας μυστηρίου σε ανακτορικά συμφραζόμενα, καθώς η βασίλισσα Ελισάβετ Β’ λατρεύει, ως άλλη Μις Μαρπλ, να εξιχνιάζει εγκλήματα: στον πρώτο τόμο, τον στραγγαλισμό ενός καλεσμένου της σε πάρτι στο Κάστρο του Ουίνδσορ· στον δεύτερο, τη δολοφονία μιας οικονόμου στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ, ακριβώς την εποχή του δημοψηφί-

10-11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024

σματος για την παραμονή του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ευρωπαϊκή Ενωση («Ο κόμπος του Ουίνδσορ»/«Τα λαγωνικά της Βασίλισσας», Ελληνικά Γράμματα, Βαγγέλης Γιαννίσης). «Ο κώδικας του θησαυρού» (Διόπτρα, Ρένα Γεούργα) της δημοσιογράφου Τζάνις Χάλετ (γεν. 1969) είναι ένα έξυπνο βιβλίο, γεμάτο λεκτικούς γρίφους, μια ελεγειακή ιστορία για τη φιλία και την παιδική ηλικία, στο επίκεντρο της οποίας βρίσκεται ένας πρώην φυλακισμένος, δυσλεκτικός, που αποφασίζει να λύσει το μυστήριο που τον στοιχειώνει για δεκαετίες: το παιδικό βιβλίο με τα παράξενα σχέδια και τις σημειώσεις που είχε ανακαλύψει, και η σχεδόν ταυτόχρονη εξαφάνιση της δασκάλας του. Ο Σάιμον Μόκλερ πρωτοεμφανίζεται μ’ ένα περιπετειώδες ιστορικό θρίλερ: ένας ψυχίατρος, συνεργάτης της CIA, καλείται να λύσει ένα μυστήριο σε μια μυστική βάση των ΗΠΑ στη Γροιλανδία την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, όταν μετά από μια αρκτική θύελλα ο μοναδικός επιζών έχει χάσει τη μνήμη του («Το σκοτάδι δεν κοιμάται ποτέ», Κλειδάριθμος, Χριστίνα

ΧΑΡΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

ΝΗΣΙΔΕΣ |

10-11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024 | ΝΗΣΙΔΕΣ

Σκληροτράχηλοι ντετέκτιβ και δημοσιογράφοι από τη Σκοτία και την Ιρλανδία Επιστροφή στη δράση και για τον σκοτεινό Τζον Ρέμπους, έναν από τους πιο δημοφιλείς ντετέκτιβ της σύγχρονης αστυνομικής λογοτεχνίας. Η εξαφάνιση ενός διεφθαρμένου αστυνομικού θα φέρει τον συνταξιούχο πλέον θρυλικό επιθεωρητή στη θέση του κατηγορουμένου και σε διασταυρούμενα πυρά μεταξύ καλών και κακών στο νέο βιβλίο του Σκοτσέζου μετρ Ιαν Ράνκιν («Οσα δεν θέλω να πω», Μεταίχμιο, Χίλντα Παπαδημητρίου). Η δημοσιογράφος Αλί Μπερνς ταξιδεύει στο Βερολίνο, την εποχή της κατάρρευσης του ανατολικού μπλοκ, ερευνώντας ανήθικα πειράματα φαρμακευτικών εταιρειών, στο δεύτερο μέρος της σειράς που παρακολουθεί τους ήρωες ανά δεκαετία μαζί με την εξέλιξη των ΜΜΕ, από την πένα της πολυγραφότατης Σκοτσέζας Βαλ ΜακΝτέρμιντ («1989», Διόπτρα, Κίκα Κραμβουσάνου).

Ούτε στη μακρινή Ιρλανδία δεν θα βρει ησυχία ο διαζευγμένος συνταξιούχος αστυνομικός από το Σικάγο Καλ Χούπερ, καθώς η εξαφάνιση ενός νεαρού τον φέρνει αντιμέτωπο με τα καλά κρυμμένα μυστικά ενός απομονωμένου χωριού· χαμηλόφωνη, κατά τόπους λυρική και υποφωτισμένη ψυχολογική ιστορία αγωνίας από την Αμερικανοϊρλανδή συγγραφέα και ηθοποιό Τάνα Φρεντς («Ο ερευνητής», Μεταίχμιο, Δέσποινα Δρακάκη).

Γαλλικά νεοπολάρ και σύγχρονες εκδοχές Νουάρ σκληρής κριτικής στην πολιτική διαφθορά και ταυτόχρονα ελεγειακός στοχασμός στη ματαιότητα των κοινωνικών αγώνων, από έναν χαρακτηριστικό εκπρόσωπο του πολιτικού αστυνομικού. Στο «Καιρός για πόλεμο» (Πόλις, Μαριάννα Μαντά) του Πατρίκ Ρεϊνάλ (γεν. 1946), ο εβδομηντάχρονος πλέον Φιλίπ Κλερ –τριάντα χρόνια μετά το «Παράθυρο με θέα

ΧΑΡΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Ανοιχτό Βιβλίο

Σωτηροπούλου). Μυθιστόρημα αγωνίας και στην πρώτη εμφάνιση της πρώην βιβλιοπώλισσας Αλις Σλέιτερ· στο «Θάνατος στο βιβλιοπωλείο» (Ψυχογιός, Αριάδνη Μοσχονά) η περιέργεια μιας μοναχικής βιβλιοπώλισσας και φαν των αληθινών εγκλημάτων για τη ζωή της νέας της υπαλλήλου γίνεται νοσηρή εμμονή... Πρώτη μας γνωριμία και με τη Βρετανίδα Τζίλιαν ΜακΑλιστερ (γεν. 1985). Στο χρονικά πολυεπίπεδο μυθιστόρημά της που ήδη προγραμματίστηκε η μεταφορά του στον κινηματογράφο («Λάθος μέρα, λάθος στιγμή», Μεταίχμιο, Μαρία-Νεφέλη Ταμία) όλα ξεκινούν όταν μια μητέρα γίνεται μάρτυρας της δολοφονίας ενός αγνώστου από τον έφηβο γιο της· με ευρηματικό τρόπο η αφήγηση επιστρέφει στο παρελθόν αναζητώντας απαντήσεις, καθώς η μητέρα κάθε πρωί ξυπνά (όπως στο Η μέρα της Μαρμότας) μια μέρα πριν, και όσο απομακρύνεται από τον φόνο τόσο πλησιάζει στην αλήθεια...

τις γυναίκες» (Πόλις)– βρίσκεται στη Νίκαια, παραμονές εκλογών, παγιδευμένος σε μια βρόμικη ιστορία με διεφθαρμένους πολιτικούς και μαφιόζους ακροδεξιών διασυνδέσεων. Ανησυχαστικό πολιτικό θρίλερ και πρώτο μέρος (2020) της τριλογίας του δημοσιογράφου Ζακ Μουλέν με κεντρικό χαρακτήρα τον αστυνόμο Ντενίζ Σαλβέρ, διευθυντή του τμήματος καταπολέμησης της τρομοκρατίας της Γιουροπόλ: το μόνο φάντασμα που πλανιέται πάνω από την Ευρώπη είναι αυτό της Ακροδεξιάς και όλα ξεκινούν όταν μια νεαρή πληροφοριοδότις της αστυνομίας που είχε εισχωρήσει σ’ ένα ακροδεξιό δίκτυο, δολοφονείται στο διαμέρισμά της («Το ξύπνημα του κτήνους», Εκδόσεις 21ος, Γιάννης Καυκιάς). Ο τίτλος του μυθιστορήματος της δημοσιογράφου Μόνικας Σαμπόλο («Παράνομη ζωή», Εκδόσεις 21ος, Γιάννης Καυκιάς) αφορά τη ζωή τόσο της συγγραφέως/αφηγήτριας όσο και των μελών της ακροαριστερής τρομοκρατικής ομάδας Αμεση Δράση, καθώς η δημοσιογραφική έρευνα φωτίζει παράλληλα και σκοτεινές περιόδους της δικής της παιδικής ηλικίας κατά τη δεκαετία του 1980. Ενα οικογενειακό σάγκα γεμάτο ιστορίες έρωτα και εκδίκησης, τραγικούς θανάτους και ανεξιχνίαστες δολοφονίες στο πρώτο μέρος της νέας τετραλογίας του Πιερ Λεμέτρ, που αφηγείται τις περιπέτειες μιας επιφανούς οικογένειας από το μεταπολεμικό Παρίσι στη Βηρυτό και τη Σαϊγκόν («Οικογένεια Πελτιέ. Τα ένδοξα χρόνια», Μίνωας, Εφη Κορομηλά). Ενας κατά συρροή δολοφόνος επιστρέφει, μια καθηγήτρια δολοφονείται και ένας κύκλος φοιτητών παίζει μακάβρια παιχνίδια σε μια φανταστική πανεπιστημιούπολη των γαλλικών Πυρηναίων, στη νέα περιπέτεια του επιθεωρητή Μαρτέν Σερβάζ· άλλο ένα πολύπλοκο μυστήριο με δαιδαλώδη πλοκή από τον Μπερνάρ Μινιέ («Ο κύκλος», Μίνωας, Χριστίνα Μανιάτη). Οσο για το «Νορίλσκ» (Αγρα, Αργυρώ Μακάρωφ) του Καρίλ Φερέ, είναι το χρονικό του ταξιδιού στις εσχατιές της Σιβηρίας, και της παραμονής του ταξιδιώτη-συγγραφέα σε μία από τις πιο μολυσμένες πόλεις του κόσμου· αφετηρία του επικού πολιτικού και οικολογικού θρίλερ «Πάγος» που διαβάσαμε πρόπερσι. Υποκύπτω στον πειρασμό να θυμίσω ότι ως αστυνομικό μυθιστόρημα ξεκινά και το «πιραντελικό» «θεατρομυθιστόρημα» «Η πτήση του Ικάρου» (Υψιλον, Αχιλλέας Κυριακίδης) του Ρεμόν Κενό: στο Παρίσι του 1896, ένας «μυθιστοριογράφος κατ’ επάγγελμα, για να μην πω και εκ φύσεως, και να μην προσθέσω σχετικής φήμης» προσλαμβάνει έναν ιδιωτικό ντετέκτιβ για να ανακαλύψει έναν από τους μυ-

Μ. ΦΑΪΣ

ΝΗΣΙΔΕΣ | 10-11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024

θιστορηματικούς χαρακτήρες που δραπέτευσαν από τις σελίδες του τελευταίου βιβλίου του!

Χιούμορ, θρίλερ και επαναστάτες από την Ισπανία Μπριόζικο ύφος, χιούμορ και βία και στο δεύτερο βιβλίο της σειράς με κεντρικό ήρωα τον συνταξιούχο ναυτικό από τα Κανάρια. Αυτή τη φορά, ο ξεροκέφαλος Ελάδιο Μονρόι αναζητά στους δρόμους του Λας Πάλμας τα ίχνη ενός διευθυντή μιας πολυεθνικής φαρμακευτικής εταιρείας που εξαφανίστηκε μυστηριωδώς («Μόνο τους πεθαμένους», Τόπος, Κρίτων Ηλιόπουλος). Ωστόσο, το ατμοσφαιρικό νουάρ που εκτόξευσε τη φήμη του Αλέξις Ραβέλο (1971-2023), τον οποίο γνωρίσαμε στην Ελλάδα μόλις φέτος το καλοκαίρι, είναι «Η στρατηγική του πεκινουά» (Carnivora,

Ασπασία Καμπύλη) όπου η ληστεία ενός ντόπιου ολιγάρχη από μια σπείρα φτωχοδιάβολων μικροκακοποιών εκτροχιάζεται σε μια σκληρή ιστορία με υποδειγματική νουάρ ατμόσφαιρα που απέσπασε βραβείο Ντάσιελ Χάμετ 2014 και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο. Πρώτη μας γνωριμία με την αιχμηρή γραφή του Ισπανού Γιον Μπιλμπάο (γεν. 1972) και ένα ψυχολογικό δράμα με στοιχεία τρόμου και ωμού ρεαλισμού όπου ηθικά όρια και ανθρώπινες αντοχές δοκιμάζονται σε ακραία περιβάλλοντα. Στο «Τέκνα, γονείς και χιμπατζήδες» (Carnivora, Ασπασία Καμπύλη), ένα οικογενειακό ταξίδι σ’ ένα μεξικανικό θέρετρο εξελίσσεται σε αιματηρή τραγωδία στο κλειστοφοβικό περιβάλλον ενός παραπήγματος, καθώς ένας τροπικός τυφώνας φέρνει κοντά τον μεσήλικα ιδιοκτήτη

Ανοιχτό Βιβλίο

ΑΚΗΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΗΣ

10--11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024 | ΝΗΣΙΔΕΣ

μιας εταιρείας κλιματιστικών με τον παλιό του καθηγητή τον οποίο θεωρεί υπεύθυνο για την εξέλιξη της καριέρας του... Στο πρώτο του βιβλίο, ο δημοσιογράφος Φρανθίσκο Αλβαρεθ (γεν. 1970) αποτυπώνει εξαιρετικά την ισπανική επανάσταση, το σύντομο αναρχικό καλοκαίρι του 1936. Το «Αυγουστιάτικη βροχή» (Εκδόσεις των συναδέλφων, Ανχελ Πέρεθ Γκονθάλεθ) είναι ένα ντοκουμενταρισμένο ιστορικοπολιτικό νουάρ γύρω από τις προσπάθειες μιας Γαλλίδας δημοσιογράφου κατά τη δεκαετία του 1980 να διαλευκάνει το μυστήριο του θανάτου του θρυλικού πολιτοφύλακα της αντιφασιστικής Βαρκελώνης Μπουεναβεντούρα Ντουρούτι –μια αναζήτηση, που φέρνει τη δημοσιογράφο αντιμέτωπη με τα φαντάσματα της δικής της οικογενειακής ιστορίας.

Αυτοδικία, τρελές σφαίρες και ένας καλός... σίριαλ κίλερ από τη Λατινική Αμερική Η κακοποίηση μέχρι θανάτου μιας ανήλικης ενεργοποιεί τα αντανακλαστικά μιας παρέας πρώην ανταρτών

και μετατρέπει τους παλιούς συντρόφους σε αυτόκλητους εκδικητές, στην πρώτη μας γνωριμία με τον Ουρουγουανό δημοσιογράφο Ρένσο Ροσέλο (γεν. 1960) («Ο αγωνιστής», Red n’ Noir, Δανάη Ταχταρά). Πρώτη επαφή και με τη κινηματογραφική γραφή του Αργεντινού Λεονάρντο Ογιόλα (γεν. 1973): το δεύτερο μυθιστόρημα του, «Chamamé» (Carnivora, Ασπασία Καμπύλη), που απέσπασε το βραβείο Ντάσιελ Χάμετ 2007, συνδυάζει το σκληρό αστυνομικό με την ποπ κουλτούρα: η προδοσία του Νώε, ενός ψυχοπαθή δολοφόνου που έγινε πάστορας στη φυλακή, βρίσκεται στην αφετηρία μιας τρελής ιστορίας εκδίκησης, γεμάτης αιματηρές συμπλοκές, καταδιώξεις με γρήγορα αυτοκίνητα και ροκ μουσικές αναφορές. Ενώ στον μεταμυθοπλαστικό λαβύρινθο του Ουρουγουανού επαναστάτη και συγγραφέα Nτανιέλ Τσαβαρία (1933-2018) που έφτασε κυνηγημένος στην Κούβα κάνοντας αεροπειρατεία, οι «στρατευμένοι στην αλήθεια» αναγνώστες θ’ αναγνωρίσουν στη θερμή εξομολόγηση του «καθ’ έξιν δολοφόνου» του τίτλου, όπως και στο σαιξπη-

ρικό πρότυπό του, όχι τον γιο του διαβόλου και μια χυδαία ύπαρξη, αλλά «μια κοινωνική συμπεριφορά πιο συνεπή, καλοκάγαθη και αθώα από εκείνη των δύο τρίτων της ανθρωπότητας» («Καλιμπάν ο καλός», Opera, Μαρία Μπεζαντάκου). Στο Μεξικό διαδραματίζεται και το «Για την αγάπη της Ελενας» (Πατάκης, Γιάννης Στρίγκος) του Γιασμίνα Χάντρα (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Αλγερινού συγγραφέα Μοχάμεντ Μουλεσεχούλ) που βασίζεται σε αληθινή ιστορία: οι περιπέτειες του Ντιέγκο από τη μεξικανική ενδοχώρα στην κόλαση της μεγαλούπολης του Χουάρες, σε αναζήτηση του νεανικού του έρωτα που βιάστηκε μπροστά στα μάτια του όταν ήταν μικροί.

Παγωμένα θρίλερ από τον Βορρά και μία έκπληξη! Ενας αταυτοποίητος ανθρώπινος σκελετός, ο φόνος ενός άστεγου και μια υπόθεση παιδικής κακοποίησης πονοκεφαλιάζουν την ψυχολόγο Φρέιγια και τον ντετέκτιβ Χούλνταρ στην πέμπτη περιπέτειά τους και το νέο ατμοσφαιρικό βιβλίο της πολυβραβευ-

μένης Ισλανδής Ιρσα Σιγκουρδαρντότιρ («Η κούκλα», Μεταίχμιο, Βίκυ Αλυσσανδράκη). Ο μυστικός αστυνομικός που έχασε σύζυγο και γιο κατά τη διάρκεια μιας κρουαζιέρας, επιβιβάζεται στο ίδιο πλοίο, πέντε χρόνια μετά, αναζητώντας αποδείξεις για την εξαφάνισή τους· άλλο ένα ψυχολογικό θρίλερ, γεμάτο εκπλήξεις και ανατροπές, από την πένα του ιδιαίτερα αγαπητού στην Ελλάδα Γερμανού Σεμπάστιαν Φίτζεκ («Επιβάτης 23», Διόπτρα, Δέσποινα Κανελλοπούλου). Εντυπωσιακή πρώτη γνωριμία με τον ελβετικής καταγωγής μόνιμο κάτοικο Ισλανδίας δημοσιογράφο και ξεναγό Γιοάχιμ Μπ. Σμιτ (γεν. 1981) και μια ευαίσθητη σε εσωτερικούς κραδασμούς και συχνά λυρική στις περιγραφές της αφήγηση, ενάντια στο κλίμα του καθαρού σκανδιναβικού. Το βραβευμένο «Κάλμαν» (Μεταίχμιο, Σοφία Αυγερινού) είναι το χρονικό μιας μυστηριώδους εξαφάνισης σ’ ένα ισλανδικό χωριό που ερημώνει λόγω της κλιματικής αλλαγής με τα μάτια ενός τριαντατριάχρονου άντρα με νοητική υστέρηση, που κυκλοφορεί στο χωριό παριστάνοντας τον σερίφη.

ΧΑΡΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

ΝΗΣΙΔΕΣ | 10-11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024

Φασίστες, σίριαλ κίλερ και... τέχνη από την Ιταλία και την Τουρκία Ο Κάρλο Λουκαρέλλι είναι γνωστός για τον επιδέξιο ενοφθαλμισμό της σκληροτράχηλης παράδοσης του είδους στον ιστορικό καμβά των μυθιστορημάτων του που διαδραματίζονται κατά τη γερμανική κατοχή στην Ιταλία. Στη νέα του περιπέτεια, οι δολοφονίες δύο επιφανών πολιτών και ενός Γερμανού στρατιώτη αναστατώνουν την παγωμένη Μπολόνια του 1944 και κινητοποιούν τον επιθεωρητή Ντα Λούκα της Αστυνομίας του φασιστικού κράτους που προσπαθεί να ισορροπήσει σε τεντωμένο σκοινί («Μαύρος χειμώνας στην Μπολόνια», Πατάκης, Δήμητρα Δότση). Στο τέλος της άτυπης τριλογίας του Σαντρόνε Ντατσιέρι (γεν. 1964), ο εφιάλτης του κατά συρροή απαγωγέα και δολοφόνου που σκότωσε η πρώην αστυνομική υποδιευθύντρια Κολόμπα Καζέλλι πριν από χρόνια αναβιώνει. Οπως συμβαίνει και στα «Σκότωσε τον πατέρα» και «Αγγελος», οι προσωπικές ιστορίες των θυμάτων που εξελίχθηκαν σε θύτες, συναντούν στο βάθος των δαιδαλωδών διασυνδέσεων τη σύγ-

χρονη πολιτική και τη σκοτεινή ιστορία της Ευρώπης («Ρήγας Καρό», Πατάκης, Μαρία Οικονομίδη). Χορταστικό μυθιστόρημα, απολαυστικός συνδυασμός ψυχολογικού θρίλερ, διαδικαστικού αστυνομικού και ιστορίας της τέχνης, στο λογοτεχνικό ντεμπούτο του πρώην στελέχους της Κεντρικής Επιχειρησιακής Υπηρεσίας (SCO) Μάρκο ντε Φράνκι (γεν. 1962): μια ευαίσθητη άπειρη αστυνόμος και ο ξεπεσμένος επιθεωρητής ενός τμήματος της Τοσκάνης βρίσκονται αντιμέτωποι μ’ έναν ψυχοπαθή κατά συρροή δολοφόνο που τον διακρίνει μια θανάσιμη εμμονή για τα έργα του Καραβάτζο («Η ετυμηγορία του Καραβάτζο», Πατάκης, Μαρία Οικονομίδου). Τέλος, ο ιδιαίτερα αγαπητός στην Ελλάδα Αχμέτ Ουμίτ επιστρέφει με έναν επικών διαστάσεων συνδυασμό της αστυνομικής πλοκής με την αρχαιολογία και τη μυθολογία, γύρω από τις προσπάθειες μιας τουρκικής καταγωγής αστυνομικού στους πολύβουους δρόμους του Βερολίνου να βρει την άκρη του νήματος σε μια σειρά φόνους που συνδέονται με εκθέματα στο Μουσείο της Περγάμου... («Η χώρα των χαμένων Θεών», Πατάκης, Στέλλα Βρετού).