Balmaseda Mpal nº250 dic 2021 Eusk

DOAKO ALEA - ALE KOPURUA: 4.200 - GURE UDALAREN INFORMAZIOA

EUSKARA 250.indd 1

7/12/21 14:11

2

AZALA

BALMASEDA, GABONETAKO HELMUGA MAGI Magia duten lekuak Gure hirigunea baino gauza magikoagorik ez dago. San Severino plazatik irtengo da Gabonetako trena, eta gure herriko gune berezietan barna eramango zaitu, bertako kaleetan aurkituko dituzun sorpresak ezagutzeko. Lortu txartel bat atxikitako establezimenduetan egiten duzun erosketa bakoitzeko. Erakusleihoan duten farolari esker jakingo duzu zein diren establezimendu horiek.

Perretxiko erraldoiak Balmasedako beste leku magiko bat erakutsiko dizu: Horcasitas Jauregiko Lorategia.

Arrastoen bila jarraituko dugu eta ipuin erraldoi batek bidaia magiko batera eramango zaitu Leon Felipe plazan. Leon Felipe poeta ospetsua izan zen eta bere obren artean “Soneto a Valmaseda” dago.

Bota erraldoiek beste leku berezi bat markatuko digute: Foru plaza eta haurrentzako parkea.

Gabonetako menuak Hainbat tabernak parte hartuko dute Gabon harrigarri hauetan eta hainbat errazio eta pintxo salduko dituzte 1,50 €-an besterik ez. Hilabete baino gehiago izango duzu denak dastatzeko. On egin! Zein diren jakingo duzu estandarte batekin seinalatuta daudelako, baina hona hemen zerrenda: ·Yosoa ·La Bodega ·El Sitio ·R&B ·Zariz Gozotegia ·Iturriondo ·Narú ·Geo ·Skamata ·Safari

Gabonetako pasaportea Gabonetako beste berri bat Enkarturren eskatu dezakezun pasaportea da. Pasaporte horri esker opariak eta sorpresak lortuko dituzu tokiko dendetan egindako erosketen truke. Pasaportea betetzeko zigiluak 5 €-tik gorako erosketetan lortu ahal izango dituzu, eta opari segurua izango duzu 30 zigilutik aurrera. Opari guztiak Enkarturreko bulegoetan truka daitezke 2022ko urtarrilaren 16ra arte. Bila ezazu establezimendu bakoitzaren farola bereizgarria eta lortu zure zigilua. Pasaportea abenduaren 10etik 18ra bitartean egongo da indarrean.

EUSKARA 250.indd 2

Aurtengo Gabonetan Balmaseda helmuga magiko bihurtuko da. Balmadenda tokiko merkataritzaren elkarteak, Eusko Jaurlaritzaren, Enkarturren, CECOBIren eta Balmasedako Udalaren laguntzarekin, ahalegina egingo du orain arte inoiz ikusi ez den Gabonetako kultura eskaintza prestatzeko.

Abenduaren 10etik urtarrilaren 5era arte ez da aspertzeko astirik egongo. Kontzertuak, tailerrak, antzerki-ikuskizunak, magia, animazioa, argiak, dekorazio berezia... Elefanteak ere izango ditugu eta tren batek hirigune historikoa zeharkatuko du... Jakina, gune espezifikoak prestatuko dira haurrentzat, egun horietako benetako protagonistak baitira. Hainbat tabernek menu berezia eskainiko dute eta zure erosketei esker pasaportea bete ahal izango duzu opariak eta sorpresak lortzeko. Abenduaren 9an argiak piztu ziren eta gure herria apaindu genuen bi-

sita egitera eta gurekin egun berezi horiek bizitzera etorri nahi duten pertsona guztiei harrera egiteko.

Ekimen honen helburua Balmaseda eta bertako merkataritza Gabonak bizitzeko eta gozatzeko toki bihurtzea da. Magiaz betetako lekua, hain seinalatuak diren egun hauetako erosketak egiteko. Besterik gabe, egun bizi hauetan gure kaleetan aurkituko duzun guztia zerrendatuko dugu:

Abenduak 10, ostirala 17:00-21:00: Gabonetako trena San Severino plazatik.

17:00: Haurrentzako Gabonetako tailerrak Leon Felipe plazan.

7/12/21 14:11

3

MAGIKOA BERTAKO MERKATARITZARI ESKER

Abenduak 11, larunbata

Abenduak 17, ostirala

12:00-14:30/18:00-20:30 h: Gabonetako trena San Severino plazatik.

17:00: Haurrentzako Gabonetako tailerrak Leon Felipe plazan.

18:30: Irrien Konta. Pailazo antzerkia San Severino plazan.

19:00: Elefanteen desfilea: La senda del Barritar eta Burrunba Batukada San Severino plazan.

11:00-15:00 / 17:00-20:00: Enkarturren Gabonetako azoka San Severino plazan.

17:00-21:00 : Gabonetako trena San Severino plazatik.

17:00: Haurrentzako Gabonetako tailerrak Leon Felipe plazan.

19:00: Gabonetako musika animazioa hirigune historikoan.

Abenduak 12, igandea 12:30: Antzerki ibiltaria Balmaberria Teatroren eskutik, San Severino plazaraino.

13:00: Antzezlana Balmaberria Teatroren eskutik, San Severino plazaren Iturrietan.

EUSKARA 250.indd 3

Abenduak 18, larunbata 10:00-14:00: Gure Lurreko Merkatua Martín Mendia kalean.

12:00-14:30 / 18:00-20:30: Gabonetako trena San Severino plazatik.

11:30: Haurrentzako Gabonetako tailerrak Leon Felipe plazan.

18:00: Olentzeroren Gutunak. Deabru

Beltzak taldearen ikuskizuna Klaret Antzokian.

4€.

Gabonak iristen direnean, zirrara eta urduritasuna nahasten diren garaian, Olentzerok bere etxeko ateak irekitzen dizkigu bertan egiten diren lanak erakusteko. Maridomingi eta Txoropito laguntzailea Gabonak prestatzen ari dira gau eta egun opari fabrikan, txikien eta ez hain txikien nahiak garaiz betetzeko, urduritasunari eta nekeari aurre eginez. Olentzero, ordea, ez dago sasoirik onenean...

20:30: Kolitza Abesbatzaren eta Azkoaga Bandaren Gabonetako kontzertua. San Severino eliza.

Abenduak 19, igandea 12:30-14:30 : Musika animazioa hirigune historikoan.

7/12/21 14:11

4

AZALA

Abenduak 23, osteguna

Abenduak 29, asteazkena

Urtarrilak 5, asteazkena

18:00: El arte de sorprenderte. Magia ikuskizuna Klaret Antzokian. 4€.

Hodeiren azken lau ikuskizunetako ideiarik onenak batzen dira Ikuskizun paregabea lortzeko, magoen dilemari buruz hitz egingo duen ikuskizuna. Batek daki!

Eragin handiko produkzioa, emanaldi landuekin, ilusio handiekin eta joko originalekin. Hodei magoaren ohiko umoreak, bere laguntzailearen presentzia eszenikoarekin batera, ordubetez baino gehiagoz publikoa harrapatzea lortuko du erritmo aldaketez, sorpresez eta soinu banda landuz betetako proposamenean.

18:00: Perez sagutxoa. Glu konpainiaren ikuskizuna Klaret Antzokian. 4€.

Perez Sagutxoaren kondaira herrikoiaren egokitzapena, dantza eta abestiak nahastuz, euskal konpainiaren produkzioetan ohikoa den jai kutsuarekin.

13:00-15:00: Gabonetako trena San Severino plazatik.

18:30: Errege Magoen desfilea.

Ez dago Gabonik Errege Magorik gabe, eta pertsonaia maitagarri hauek urtarrilaren 5ean bisitatuko gaituzte, ohi duten bezala. 18:30ean hasiko dute ibilbidea Enkarterri etorbidetik, eta hirigune historikoa zeharkatuko dute San Severino plazara iritsi arte. Haur guztiei harrera egingo diete udaletxean, topaketa magiko honetan euren eskaerak entzuteko, gauean egin beharreko lan bikainera abiatu aurretik.

Abenduak 30, osteguna

18:30 h-Olentzeroren bisita.

Urtero bezala, Olentzeroak bisita egingo digu hilaren 24an, Gabon gaua arratsaldean. Datozen egunetan informazio gehiago eskainiko da, pandemiaren garapenaren arabera.

18:00: Matraka Ma Non Tropo. Trakamatraka taldearen kontzertua Klaret Antzokian.

4€.

Jazz erritmoko mangerak, afrikar erritmoz betetako kuboak, melodia kutsakorrak sortzen dituzten hodiak... Musika birziklapenarekin, sormenarekin, irudimenarekin, musika aniztasunarekin eta ingurumenarekiko errespetuarekin lotzen duen proiektua.

Musika tresnen bidez mundu berriak aurkitzeko bidaia izango da, birziklapena mundu hobe baterako bidea dela jabetzeko.

Abenduak 26, igandea

Urtarrilaren 2tik 5era

18:00: Peru Kokodriloa. Kantu Kolore taldearen ikuskizuna Klaret Antzokian. 4€.

Peru Krokodiloa Afrikara abiatuko da. Ari, Miel eta gainerako lagunak bere bila joango dira bere ondoan egoteko. Bertan abentura zoragarriak biziko dituzte. Peru topatuko al dute?

Bertan geratuko ote da?

Umeen Gabonetako Parkea udal frontoira itzuliko da.

Abenduak 24, ostirala

Gainera…

Abenduaren 13ra arte Horcasitas Jauregian egiten ari diren “Ertibil- Bizkaia 2021” ikusmen arteen erakusketa ibiltaria. Eta urtarrilaren 9ra arte Jaiotzaren erakusketa Horcasitas Jauregian.

Pintura, burdinera, paper pintatuta, etxeko tresneria eta opariak

Decoraciones Javi

EUSKARA 250.indd 4

Aldapa kalea 16/18 Tel. eta Faxa: 946 801752 Balmaseda

7/12/21 14:11

5

KULTURA ETA EUSKARA Kultur astea liburutegian

Gazteentzako tailerrak euskaraz Mankomunitateko Euskara Zerbitzuak 11 eta 14 urte arteko gazteei zuzendutako ikastaroak antolatuko ditu, oporrei etekina ateratzeko. Plazak mugatuak dira; beraz, eman izena abenduaren 15aren aurretik.

Balmasedako Gaztetxokoan, 17:30ean: -Tye Dye: abenduaren 18an.

-Rap: abenduaren 28an.

-Graffiti stencils: urtarrilaren 3an.

Sodupen, 18:00etan: -Antzerki musikatua: abenduaren 22an Gaztegunean.

-Beatbox: abenduaren 29an Gaztegunean.

-Graffiti stencils: urtarrilaren 4an kiroldegian.

Zallan, 17:30ean.

-Serigrafia-tailerra: abenduaren 27an eskolako patioan.

-Malabarismoa eta oreka: abenduaren 30ean Mimetiz pilotalekuan.

-Graffiti stencils: urtarrilak 5 Gaztegunean.

Informazio gehiago: euskera@enkarterri.eus

Udal-liburutegiak kultur astea antolatuko du abenduaren 13tik 17ra, hainbat jarduerarekin: Aste osoan zehar liburu-erakusketa izango dugu: Forma geometrikoak-Ipuinak-Haurrentzako eta gazteentzako liburuak Abenduaren 13an Ilustrazio tailerra Ane Maizekin (8 urtera bitarteko haurrentzat), 17:30ean.

Jarraian (19:00etan), Itziar Salaberriren “El desván iluminado. Voces y ecos de mujeres” liburuaren aurkezpena. Genero-berdintasunari buruzko lan bat da, idazketa erraz eta zuzena dituena, eta testuaren mailako irudiak. Liburua dagoeneko salgai dago Maruri liburu-dendan.

Abenduaren 14an, Mikroipuinen tailerra, Moldeak eta Letrak, Laura Peñarekin (8 urtera bitarteko haurrentzat), 17:30ean.

Abenduaren 15ean, Alanze Diézen “La memoria herida abierta. Guerra Civil y franquismo” lanaren aurkezpena. Kontatutako edo irakurritako nahigabeak, alde batetik, ez digu uzten indarkeria zuzenean jasaten den moduan esperimentatzen, baina, bestetik, ezagutza- eta aintzatespen-espazioak lantzeko aukera ematen digu. Beraz, orrialde hauen bidez, indarkeria erabiltzeko lau modu zehatzak jasota utzi nahi dira.

Abenduaren 16an, “Parte hartu” ipuin-kontaketa Ana Apikarekin (8 urtetik aurrerako haurrentzat), 17:30ean.

Abenduaren 17an, Valentín Ibarrak eta Txomin Etxebarriak idatzitako “Martín De Los Heros. Héroe del Progreso” liburuaren aurkezpena izango dugu, 19:00etan Horcasitas Jauregian. Lanak 300 orrialde eta koloretako 200 irudi ditu, eta orain gozatzen ari garen eraikin konstituzionaleko eskubideen eta askatasunen zimenduak eraikitzen hainbeste lagundu zuen balmasedarraren bizitza deskribatzen du. XIX. mendeko gertaera historikoei eta gure hiribilduko eguneroko bizitzari buruzko kapituluak sartzeaz gain, kartografiak ere aurki ditzakegu, hala nola Balmasedako batailarena, omenduaren testamentu osoa, haren zuhaitz genealogikoa, diskurtsoak eta bizi-diagrama. Egileen hitzetan, “heroi horren adibideak inspiratu ahal gaitu gure Balmaseda hiribildu maitearen nortasunaren eta kulturaren alde borrokatzeko, eta haren aurrerabidearen zutabe eta eragile izan ahal daiteke”. Liburua dagoeneko salgai dago Maruri liburu-dendan.

Liburutegiaren Gabonetako ordutegia

Berdintasun arloak diruz lagundutako tailerrak. Informazio gehiago lortzeko eta izena emateko, joan Emakumearen Etxera.

EUSKARA 250.indd 5

Abenduaren 22tik urtarrilaren 10era bitartean, udal-liburutegia soilik goizez egongo da irekita. Beraz, Gabonetako ordutegia astelehenetik ostiralera 10:00etatik 13:00etara bitartekoa izango da, jaiegunetan izan ezik.

7/12/21 14:11

6

KULTURA ETA EUSKARA

BAPORE ATELIER ELKARTEAK ARTISTEN BILA

Euskararen Nazioarteko Eguna Joan den abenduaren 3an ospatu zen Euskararen Nazioarteko Eguna, eta omenaldiarekin bat egiteko, Euskara arloak hainbat ekitaldi prestatu zituen, adin guztietarako. Abenduaren 3an bertan, Balmasedako hiru eskoletako ikasleek musikari euskaldunak ezagutzeko eta horiekin hitz egiteko aukera izan zuten, Musikarrizketak proiektuari esker. Arratsaldean, euskaraz gozatzeko familientzako jolasak antolatu ziren udal-pilotalekuan, eta larunbatean, abenduaren 4an, Zuhaitz Gurrutxaga futbolari ohiak eta bakarrizketariak Futbolistok ikuskizuna eman zuen Klaret Antzokian.

Euskara gure hizkuntza da, eta zaindu behar dugun altxorra da; erabili egin behar dugu, hurrengo belaunaldiei indar handiagoz emateko.

Zientzia-zaletasuna Gizarteak Zientzian duen interesa ezinbestekoa da gehiago, hobeto eta osasuntsuago bizi ahal izateko. Zientzia-zaletasuna lortzeko oso garrantzitsua da honekiko daukagun lehenengo hurbilketa, eta hau normalean Derrigorrezko Hezkuntzan ematen da. Zubi Zaharra Ikastolan lehenengo urrats hauei dagokien garrantzia ematen diegu eta hiruhilekoan zehar zientziarekin lotutako hainbat ekintzatan hartu dugu parte.

DBH2. mailako ikasleek EHUko Zientzia Asteko STAT WARS: DATUEN INPERIOA tailerraren partaide izan dira, estatistikaren garrantzia eta erabilgarritasuna lantzeko. Konpetentzia zientifikoa trebatzeaz gain, zenbait ikastetxetako ikaslerekin ariketa, problema eta jolas dibertigarriak egin dituzte.

DBH4. mailakoek, aldiz, Azterkosta 2021en hartu dute parte. Proiektu honen helburua ingurune naturala ezagutaraztea eta pertsonek inguru natural horrekin duten lotura ezartzea da; itsasaldearen ekosistema modu aktiboan eta esperimentalean aztertuz. Ikasleak Muskizeko kostaldera hurbildu ziren laginak eta datuak lortzeko, laborategian aztertzeko.

Dirudienez primerako esperientziak izan dira, zientzialari ospetsuren bat aterako ote da hemendik?

EUSKARA 250.indd 6

Bapore Atelierren parte hartzeko interesa duten artista gehiago ezagutzeko eta haiengana iristeko helburuarekin, 2022ko programaziorako deialdia zabaldu dugu, lau modalitate hauen barruan: Artista gonbidatuak: erakusketa edo instalazioa Balmasedan (Horcasitas edo beste espazio batzuk) + sormen tailerra komunitatearekin 1.000 € (zergak barne) Eskatutako dokumentazioa. (10 orrialde gehienez) - Erakusketarako proiektuaren statmenta, 300 hitz gehienez - Bioa, 300 hitz gehienez - Erakusketarako lanaren 6 irudi - Sormen-tailerraren proposamena, 300 hitz gehienez - Datu pertsonalak: Izen artistikoa, izena + abizena, NANa, telefono-zenbakia eta harremanetarako helbide elektronikoa Performerrak: zuzeneko ekintza Balmasedan + sormen-tailerra komunitatearekin 700 € (zergak barne) Eskatutako dokumentazioa. (10 orrialde gehienez) -Erakusketarako proiektuaren statmenta, 300 hitz gehienez - Bioa, 300 hitz gehienez - Erakusketarako lanaren 6 irudi - Sormen-tailerraren proposamena, 300 hitz gehienez - Datu pertsonalak: Izen artistikoa, izena + abizena, NANa, telefono-zenbakia eta harremanetarako helbide elektronikoa Haszi programa: EHU/UPVko ikasleak (Arte

Ederren Fakultateko Gradua edo Masterra), erakusketa edo instalazioa Balmasedan (Horcasitas edo beste espazio batzuk) 300 €/zergak barne.

-Erakusketarako proiektuaren statmenta, 300 hitz gehienez - Bioa, 300 hitz gehienez - Erakusketarako lanaren 6 irudi - EHU/UPVko matrikulaziurtagiria (lehen orrialdea bakarrik) - Datu pertsonalak: Izen artistikoa, izena + abizena, NANa, telefono-zenbakia eta harremanetarako helbide elektronikoa Tokiko artista: erakusketa edo instalazioa Balmasedan (Horcasitas edo beste espazio batzuk) 500 €/zergak barne -Erakusketarako proiektuaren statmenta, 300 hitz gehienez - Bioa, 300 hitz gehienez - Erakusketarako lanen 6 irudi - NANaren fotokopia edo Enkarterriko herrietan erroldatuta egotearen agiria - Datu pertsonalak: Izen artistikoa, izena + abizena (NANa), telefono-zenbakia eta harremanetarako helbide elektronikoa Eskatutako dokumentazioa PDF bakarrean bidaliko da, oinarrietan adierazitako hurrenkeran. Artxibo horren izenburua honako hauek osatuko dute: lehenengo abizo kategoria Adibidez: etxebarrialeire_artista.pdf / etxebarrialeire_performance.pdf / etxebarrialeire_ haszi.pdf /etxebarrialeire_artistalocal.pdf Mezu bat bidaliko da baporeatelier@gmail. com helbidera, eta gaian zein kategoriatara aurkeztu nahi den zehaztu.

Adibidez: Convocatoria Abierta Programación 2022 _ Artista Convocatoria Abierta Programación 2022 _Performer Convocatoria Abierta Programación 2022 _Artista local Convocatoria Abierta Programación 2022 _Haszi Bapore Atelier 2022ko urtarriletik aurrera jarriko da harremanetan hautatuekin, eta ebazpena 2022ko martxoan argitaratuko du. Bildutako dosierrekin artxibo bat osatuko da, etorkizuneko lankidetzarako.

7/12/21 14:11

BERDINTASUNA 30.000 € gure Aste Santu eta Pasio Bizidunerako Udal-liburutegiak 30.000 euroko dirulaguntza jaso du Eusko Jaurlaritzaren eskutik (Kultura eta Hizkuntza Politika Saila), euskal kultura-ondare immateriala babeste aldera lanak egiteko. Zehazki, azterlan bat egin nahi da gure Aste Santua eta Pasio Biziduna zaintzeko, hedatzeko eta etorkizunean Unesco Kultura Ondare Immaterial izendatzeko. Proiektua Javier Barrio Marro Enkarterrietako Museoko egungo zuzendariaren lankidetzarekin egingo da.

A25 OSO BIZIA

7

Euskarazko produktuen katalogoa Eskuragarri dago euskarazko produktuen katalogoaren edizio berria, merkatuan topa daitezken berritasun guztiekin. Katalogoa.eus webguneak 8.000 erreferentzia baino gehiago jasotzen ditu, erabilgarritasun handiko baliabideez gain. Euskarazko liburu, musika eta bideo horiek bikainak dira Gabonetan oparitzeko, eta bi atal nagusitan banatzen dira: 0 eta 12 urteko haurrentzako atala eta 12 eta 16 urte arteko gazteentzako produktuak. Idatzizko bertsioan ez dira jasotzen aurten argitaratutako produktu guztiak, eta berritasuna, egokitasuna eta kalitatea gisako irizpideen araberako hautaketa bat da. Azken berritasunak ezagutzeko interesa duten pertsonei begira, Katalogoa.eus webguneak aukera ematen du buletin elektronikoan izena emateko.

Eguneroko erosketetan euskararen erabilera sustatzeko kanpaina “Betikoa Gertukoa. Eskatu euskaraz, eskaini euskaraz” Eusko Jaurlaritzaren Kultura eta Hizkuntza Politika Sailaren sentsibilizaziokanpaina bat da, sustatzeko merkataritzasektoreko lehen hitza euskaraz esan dadin.

Hau bigarren edizioa da, eta dagoeneko izena eman dute 60 udalek, horie artean Balmasedak. Kanpainak kontsumitzaileak animatzen ditu euskara erabiltzera erosketak egiterakoan, eta jarduera ekonomikoa dutenei proposatzen die dendara hurbiltzen diren pertsonei euskaraz egitea. Horrela, gure hizkuntza eguneroko erosketekin eta tokiko harremanekin lotzen da, gertukoa eta familiarra euskararekin batuz.

EUSKARA 250.indd 7

Oso bizia izan da Balmasedan bizi izan dugun A25aren astea. Indarkeria matxistaren biktima izan diren emakume guztiak gogora ekarriz, Berdintasun arloak, hainbat elkarteren laguntzarekin, jardueraz betetako aste bat prestatu zuen, gogorarazteko gaitz horrek gure artean jarraitzen duela eta guztiok borrokatu behar dugula hura desagertzeko,

urteko egun guztietan. Irudietan azaroaren 25erako (Emakumeenganako Indarkeriaren aurkako Nazioarteko Eguna) antolatu zen protesta-kontzentrazioa ikus daiteke, Berdintasun arloaren eta Mariorratz Talde Feministaren pankartarekin. Desberdinkeriaren aurka borrokatzen jarraituko dugu.

Emakumeentzako Autodefentsa ikastaroa

Doako aholkularitza juridikoa

Mariorratz Talde Feministak Emakumeentzako Autodefentsa ikastaroa emango du abenduaren 17an eta 18an. SAFO eskolako Esther Lópezek indarkeria-motak eta -egoerak identifikatzen irakatsiko dizkigu. Gainera, ahalduntzearen eta autodefentsatzen bidez, estrategiak bakarka eta taldean landuz, egoera horiei aurre egiteko irtenbideak bilatzeko tresnak eskainiko ditu. Ostiralean, abenduaren 17an, 18:00etatik 20:00etara; eta larunbatean, abenduaren 18an, 11:00etatik 14:00etara eta 15:00etatik 17:00etara emango da ikastaroa Emakumeen Etxean.

Berdintasun arloak doako aholkularitza juridikoaren zerbitzua ematen jarraitzen du Emakumearen Etxean. Legeari buruzko zalantzarik baduzu, eskatu hitzordua: -Abenduak 14, asteartea: 16:30- 19:30 -Abenduak 20, astelehena: 9:30-12:30

7/12/21 14:11

8

KONTA, KONTATU

MARTÍN RODRÍGUEZ JAUNA SAN SEVERINOKO O DA DUELA BERROGEITA HAMAZAZPI URTE Plaza irabazi zuen Espainiako onenekin oposizioa egin ondoren, eta hiribildua ospe nazionaleko Kontserbatorio bihurtu zuen.

Musika-irakaslea da 1887tik.

Don Martinek, urtetsua baina bizkorra, teklatuaren gainean makurtuta, ausaz ireki zuen kontsolan zegoen lehen liburu horixka.

Cavaille-Coll zahar bat, baina hori doinua oraindik! Teklek beren distira eta zuritasuna galdu dute; krokadurak gastatuta daude, hainbeste erregistro konbinatzeagatik. 1091n estreinatu zen, hain zuzen ere, Martínek lehia gogor baten ondoren oraindik betetzen duen plaza lortu zuen urte berean.

Hogeita hamaika oposiziogile lehiatu ziren Balmasedako organista plaza lortzeko; garai hartan Espainian zeuden onenak etorri ziren.

Epaimahaiak ez zuen gehiegi pentsatu plaza esleitzeko. Aho batez erabaki zuten.

Diotenez, Marín oposizioko ariketak egiten ari zela, behetik miretsirik entzuten zuen aurkari batek “nolako eskuak!” oihukatu zuen une distiratsuenetako batean, eta bere ondoan zegoen beste batek, pedalierrari zer perfekzioz jotzen zion ikustean, honela erantzun zion: eta nolako hankak!

Eta horrela, eskuak eta hankak lotuta, Martínez berrogeita hamazazpi urte daramatza San Severino parrokiako musika-zerbitzuan.

Xarmaz beteriko bizitza, abesbatzaren betiereko ilunpean arteari eta kultuari erabateko entregaren adibide bikaina bereizten dakienarentzat.

Balmasedako katedra Adineko organistari aurpegia argitzen zaio gogoratzen duenean bere garai onetan Balmasedan kontserbatorio moduko bat sortu zuela katedra bakarrarekin; organoarena; Espainia guztitik ikasleak etortzen ziren eskolak hartzera, eta Cavaille-Coll etxeko ordezkariek organo txiki bat eskaini zioten, eskolak erosoago eman zitzan.

Etorkizuneko organistek Balmasedan denboraldi osoak ematen zituzten pentsioetan bizitzen eta Martínen etxean eta parrokiako abesbatzan musika ikasten. Handik pasa ziren Grorosarri (Begoñan organista), Azpiazu, Habanan bere artea erakutsi zuena; Bengoa, Bosgarren Parrokiakoa; Usobiaga, Bermeokoa, eta beste asko, horien artea Luis Urteaga dizipulu kutuna, Donostiako San Bizente parrokiako egungo organista.

Ohoreak Iaz hiribilduak brontzezko domina eman zion. Ekitaldian ehunka lagun eta ikasle ohi

EUSKARA 250.indd 8

egon ziren. Urteaga izan zen organista, eta goizean, parrokian, “Mater Inmaculata” meza abestu zen, hiru ahots mistotan.

Martín ere konpositorea zelako. Bere ekoizpena ugaria da. Lan asko ditu argitaratuta organo eta harmoniumerako, abesbatza eta organorako, bandarako, baita Balmasedako himnoa ere. Ospe handiena eman diona “Miserere” izan da, Martínek mendearen lehen urteetan konposatu zuen.

Martínen “Miserere” delakoarekin amaitzen da Balmasedako erruki adierazpena, Aste Santuan. Joan den ostiralean beste behin abestu zen, aurreko urteetako erritu berarekin.

Hala ere, 1958rako zerbait handiagoa prestatu zen. Bilboko musikariek organista beneratuari omenaldi filarmonikoa egitea pentsatu zuten. Erramu-egunean egitekoa zen, baina Bilboko kontzertu sakratuekin batera zenez, orkestrak ezin izan zuen atera eta omenaldia bertan behera geratu zen, Balmasedako orfeoiak partitura prest zuenean.

Haien esanetan, beste urte batean ezinbestez egingo da.

Gaur egun, Martínek ez du ezertan aldatu bere bizitzaren erritmoa. Bere lehen bilobak Bilbora ekarri zuen duela egun batzuk, baina gainerakoan ez da Enkarterrietako hiribildutik ateratzen. Han organo-orduak elizan eta klase partikular pilo bat, gazteetan bezala.

Ez du atseden-proiekturik. Martínek esan zigun bere postuan egongo dela Jainkoak nahi duen arte. Laurogeita sei urterekin (aurten laurogeita zazpi izango dira), huts egiteko beldurrik gabe esan dezake bere bokazioa guztiz zehaztua izan dela. Iruñean jaio zen 1871ko abuztuaren 2an, eta hamasei urterekin musika irakaslea zen. 24 urterekin Beasaingo organista izan zen, eta hogeita hamar urterekin lehen aldiz jo zuen San Severinoko De-Coli zegokion Cavalaren arima tirabiratsua.

Figura franckianoa Martínek gure aurrean ireki zuen liburuan Cesar Franken musika zegoen. Mimetismo batek Martín Santa Clotildeko maisu zaharrarekin identifikatzen zuela zirudien orduan.

Baina gure ustez, San Severinokoa bere pentagrametan ibili zen. Berdin zen, sorginkeriak bere horretan jarraitzen zuen.

Dena franckianoa zirudien, musika estiloa, partitura horixka, organo zaharkitua, agurea, katoliko sutsua, interesik gabeko musikaria, xumea eta apala.

7/12/21 14:11

9

OKO ORGANISTA Marínek presa zuen; ikasle bat zuen zain.

Kontsola ixten lagundu genion, eta bitartean birraitona zela esan zigun.

Gure erredaktore grafikoak, Klaudiok, elkarrizketaren interludioan egin zituen argazkiak: kamera jaso eta eskailera karrankari hautseztatutik jaistera zihoan. Agureak esan zion: “Kontuz, oso okerra da eta ez du barandarik!” Martínek trebetasun handiz jaitsi zituen eskailerak, duela berrogeita hamazazpi urte oposizioetako hura balitz bezala.

Eta maltzurkeriarik gabeko ume bat balitz bezala agurtu zen.

-Baina zer esango dute nitaz? Organista bat besterik ez naiz.

Francisco Echanove *1958ko apirilaren 6an El Correo egunkarian argitaratutako artikulua.

El Correoren eskaintza.

Ohar argigarria Martín Rodríguez Seminario jaunari buruzko I. eta III. artikuluetan (aurtengo iraileko eta azaroko Udalberrietan argitaratuak), konpositoreak Udal Bandak Balmasedako Aste Santuan jotzeko idatzi zuen musika aipatzen da.

Gure ustez argitu behar da gaur egun ez dela prozesio-desfileetan interpretatzen.

Omenaldia Martín Rodríguez Seminario jaunari 2022an Martín Rodríguez Seminario musikari eta konpositore handiaren jaiotzaren 150. urteurrena izango da. Horrez gain, 120 urte beteko dira San Severino elizako organojotzaile izateko oposizioa irabazi zuenetik, eta 60 udalerrian hil zenetik, 90 urte zituela. Horregatik guztiagatik, aldizkari honetan eta tokiko beste hedabide batzuetan oroitzeaz gain, joan den azaroaren 27an omenaldia egin zitzaion hainbat ekintzarekin.

Goizean, lore-omenaldia egin zitzaion hilobiaren aurrean, gure hilerrian, eta arratsaldean Aldapa 12 helbideko etxebizitza oroitzen duen plaka desestali zen. Amaitzeko, Míriam Cepeda organo-jotzaileak Martínek konposatutako piezen kontzertua eman zuen elizan, Diego de Amezua Bizkaiko organoaren lagunen elkarteak antolatuta. Talentu goiztiarra izan zen Martín, baita musikari handia ere, eta, zalantzarik gabe, gauza asko zor dizkiogu, besteak beste “El Miserere” edo “Himno a Balmaseda” konposatu izana. Iruñean jaio zen, eta balmasedar bihurtu; izan ere, ez zen jaioterrira itzuli, eta hemen lurperatu zuten.

EUSKARA 250.indd 9

BALMASEDAR OSPETSUAK: JUAN DE LA PIEDRA VERÁSTEGUI ETA BALMASEDAKO SANTA KLARA KOMENTUA** Komentuak, elizak eta etxebizitzetarako eta irakaskuntzarako eraikin batek osatutako multzoa harresiz kanpo eraiki zen, hiribilduaren mendebaldean dagoen irteeran, Mena haraneko bidean, eta hiribilduko harresietan irekitako zazpi ateetako batetik gertu.

Lanak 1662an amaitu ziren eta 1666an XVIII. mendeko Komentu osoaren birsortzea. Fernando Hierroren Santa Klara ordenak hartu zuen eraikin beakuarelana. 1999. rriaren jabetza. BestalJuan de la Piedra Balmasedan jaio zen, eta de, elizaren obra ez zen 1675era arte amaitu.

Santa Klara ordenako arduradunek erabaki bertako San Severino elizan bataiatu zuten 1588ko urriaren 9an. Juan de la Piedra Cam- zuten komentu berria monja klaratarrek okupos (Balmaseda, 1558) eta María Magdalena patzea; San Martin de Doneko (Burgos) San Burgos Verástegui (Balmaseda, 1559) senar- Migel Goiangeruaren monasteriotik zetozen.

1666ko urriaren 28an, ama sortzaileak irten ziemazteen bigarren semea zen.

Juan eta Francisco de la Piedra Verástegui, ren handik, sor María Jacinta de la Puenteren seme zaharrena eta anaia gazteena, Sevillara agintaritzapean. Jacinta de la Puente Balmasejoan ziren eta handik hasi ziren Indiarekin ne- dako komentu berriko lehen abadesa izan zen. gozioak egiten. Juan laster joan zen kontinente Lau egun behar izan zituzten Balmasedara irisberrira, merkatari gailen bihurtu zen, zilarrak teko. El Berronen, jaurerriaren mugan, herriko eta urdin anila saltzen zituen; Francisco, berriz, udal- eta eliza-agintariek ohorez hartu zituzten.

1666ko azaroaren 3an, goizean, ospakizun Sevillan bizi zen, eta merkataritza-jardueren administratzaile eta kudeatzaile lanetan zihar- handia egin zen San Severinon. Bertan, hiribilduko sei nobiziei abituak jarri zitzaizkien. duen.

Baina 1643an (55 urte zituela) Juanek anaia- Jarraian, klaratar berriak klausuran sartu ziren. ri “laguntza” eskatu zion Panamatik; gaixorik Botodun berrien artean herriko familia onenezegoen eta okerrenaren beldur zenez, Espainia- tako alaba batzuk zeuden; horiek oso ekarpen ra itzultzea erabaki zuen, eta, beraz, itxarote- onak egin zizkioten zenobio berriari.

Sortzaileak ziur aski bizitza luzeko erakunzerrenda eskatu zuen hurrengo itsasontzian edo galeoian bidaia egiteko. Testamentua egi- dea izatea espero zuenak 300 urte eskas iraun tea erabaki zuen. Horren arabera, bere anaia zuen. 1980ko hamarkadan bere funtzio erlijioFrancisco, Sevillan, Juanen ondasunak jaso eta soa bertan behera utzi zuen. Monumentu histestamentu-xedapenak betearazteaz ardura- toriko-artistikoa izateak piketatik salbatu zuen.

Komentuko egitura hotel bikaina da gaur egun, tuko zen.

Zoritxarrez, Juanek ezin izan zuen itzuli, errespetuz eta behar bezala zaharberrituta; eta 1644an hil baitzen, 56 urte zituela. Eta horrela komentuko eliza ere, behar bezala konpondujarri zen martxan Balmaseda hiribildua prota- ta, Balmasedako Pasio Bizidunaren Museoa da. gonista izango den testamentu-ondarea; izan Irakaskuntzarako eraikina, aldiz, familia-etxebiere, Juan de la Piedrak bere ondarean, beste zitza bihurtu da. hainbat borondateren artean, berariaz aipatu Julia Gómez Prieto doktorea, zuen bere jaioterrian Klaratarren Komentua Deustuko Unibertsitatea sortzeko nahia. Bere anaia Franciscok testaJulia Gómez Prietoren “Balmaseda, 100 balmentuko ondasunak jaso zituen 1646ko iraimasedanos ilustres en su historia 1300-1900” lean, Sevillara iritsi zirenean, eta Juanen nahiak liburuaren laburpena. Laster argitaratuko da. egia bihurtzeaz arduratu zen.

7/12/21 14:11

10

KONTA, KONTATU

UNISSONS NOUS-NOS UNIMOS-EK ERE KONGON LAN EGITEN DU AUKERAK ESKAINTZEKO

Leonor Sánchez Martínez Andrea

Leonor Sánchez Martínez zendu da Joan den azaroaren 11n zendu zen Madrilen Leonor Sánchez Martínez, 99 urte zituela. 25 urtez Balmasedako udal-bandako zuzendaria izan zen Alfonso Martínez Ricoren bilobetako bat zen Leonor. 14 urte zituela, Leonorrek Guridirekin abesten zuen Bilboko Koroan, eta, nahiz eta Madrilen bizi zen, Balmasedako haurtzaroko xehetasunez oroitzen zen, horien artean, nola ikasi zuen musika Alfonso aitonarekin. Ahots pribilegiatua zuen. Goian bego.

Jardunbide egokien aintzatespena Historia Museoan Jomugen Kalitate Turistikoaren Osoko Sistemaren (SICTED) esparruan, Turismo Estatu Idazkaritzak Balmasedako Historia Museoa aintzatetsi du toki seguru gisa, SICTED jardunbide egoki aurreratuengatik, koronabirusaren kutsatze-arriskua murrizteko sektore turistikoan. Diplomak bi urteko indarraldia du, eta zerbitzuak egiten duen lan handiaren beste adierazle bat da.

Eutsi Balmasedak taldean sartzera gonbidatzen zaitu Mendian korri egitea gustuko duzu? Talde bateko kide izan nahi duzu? Eutsi Balmaseda kirol-klubak informazio-hitzaldi batera gonbidatzen zaitu datorren abenduaren 15ean (asteazkena), 19:00etan Balmasedako Kultur Etxean, gai horri buruz hitz egiteko. Ez izan zalantzarik, eta kirol horretan interesik baduzu, etorri proposamenak ezagutzera.

EUSKARA 250.indd 10

Clementine Baza Bolak, Unissons Nous-Nos Unimos-en fundatzaileak eta ordezkariak, Kongora bidaiatu du, bertan elkartearen laguntzari esker egiten ari diren lana aztertzeko. Bere lana lankidetzan eta laguntza-sareak sortzen oinarritu zuen, eta aukera izan zuen inguru horretan lan egiten duten eta gobernuaren laguntzarik jasotzen ez duten hiru GKEren jarduerak eta aurrerapenak zuzenean entzuteko.

Erakunde horiek, Unissons Nous-Nos Unimosek egiten duen moduan, pobrezia desagerraraztea eta berdintasuna, lankidetza eta giza eskubideen defentsa eta babesa sustatzea dute helburu.

Erakunde horietako batek, Badindunzi-k, laguntza ematen die arazoak dituzten haurrei (horietako asko gorrak) eta alargunei. Horretarako, klinika txiki bat dute, non laguntza eta tratamendu merkeak eskaintzen diren. Doako lursail bat lortu dute, bertan biltzeko eskolalokal bat dute eta emakumeek egiten dituzten saskiak merkaturatzen hasi dira. Jarduerak antolatzen dituzte pertsona ezinduak kalera irteteko, futbolean jolasten gozatzeko eta partidetara joaten den komunitatearen babesa sentitzeko; izan ere, horrelako arazoek estigma sozial handia dute gizartean. Baratze bat dute bizirauteko eta haurtzaindegi bat haurrik kalteberenak zaintzeko; dena den, ez dute irakasle nahikorik.

Balmasedako elkartearen laguntzari esker, honako hau lortu dute: Lemba hiriko gotzainak irakasleak eta haurren hezkuntzarako behar duten guztia eskuratzea. Gainera, tokiko gobernuak bertako ospitale umileko erizainei ordaintzeko behar dena ematea lortu da.

Mama Nadine gobernuko administraria da eta, bere senarrarekin batera, zeina lanbidez abokatua den, Matariko auzo txiroeneko 12 eta 30 urte bitarteko neskei laguntzen ari da.

Bere GKEa, “Femmes en action”, 2015 hasieran martxan jarri zen eta guztia bere funts kapitalaren bidez ordaindu du. Bere elizako lau emakume kausa horretara batu dira, eta joskintza, ile-apainketa eta estetikako klaseak eman dituzte. Prestakuntza horri esker, neskek lan egiteko aukera dute, eta hori funtsezkoa da kasu askotan.

Geletarako alokatutako lokala txiki geratu zaie, eta gobernuari laguntza eskatu dioten arren, ez dute ezer lortu.

Bestalde, nekazaritzan lan egiten ari dira eta lortu dute gizarte-laguntzaileak ikastaroak amaitu dituzten emakumeei ziurtagiri ofiziala ematea, lana aurkitzeko aukera izan dezaten.

Unissons Nous-Nos Unimos-ek materialak

eman dizkie, zeinak dohaintzei esker jaso diren.

Azkenik, Patrickek eta Esperance-k honako hau lortu dute: pertsona-talde batek kalean bizi diren haurrei prestakuntza ematea. Halaber, haur horietako askok bizirauteko lapurtu behar zuten. Pixkanaka, haur horiek gero eta gehiago batzen dira taldean, eta informatika eta alfabetatze, joskintza, mekanika eta antzeko ikastaroak egiten ari dira. Halaber, abesbatza eta futbol-taldea ere osatu dituzte.

Oraingoz, ez dira GKE ofiziala eta Unissons Nous-Nos Unimos-ek dirua eman die izapide burokratiko guztiak amaitzeko. Gainera, hainbat joste-makina, arropa eta koltxoiak eman zaizkie; horrela, aurrek elizan lo egin ahalko dute.

Balmasedako elkarteak hainbat proiektu ditu Kongon: haur babestuak; eskolatze-programa; laguntza gizarte-langileekin eta psikologoekin; baratze komunitario bat; emakumeentzako ahalduntze-programa bat, beren lanetik bizitzen laguntzeko; anbulatorioei laguntzen diete botikekin eta material medikoarekin; edateko ura lortu dute bi herritarako... Hurrengo erronka ospitale bat sortzea da. Dagoeneko badute 800 m2-ko lursail bat eta material mediku ugari, eta proiektua Bilboko Arkitektoen Elkargoari esker egiten ari dira.

Lau erakunde horien artean elkarri laguntzeko lotura eta adiskidetasun harremanak eratu dira, eta horiei guztiei esker, jarduera eta aukera gehiago lortzen dira, hala nola lursail handiagoa erostea, artisautza salmentak, eta abar.

Hori guztia hemen, Balmasedan, egiten ari den lana alde batera utzi gabe egiten da; izan ere, hainbat ikastaro, adinekoentzako laguntza, integrazio kulturalerako jarduerak, eta abar egiten ari dira. Azaroaren 27an, adibidez, jarduera horietako batez gozatu ahal izan genuen: hainbat nazionalitatetako emakumeen arteko topaketa bat egin zen, eta bertan gizonezkoen ikuspegitik feminismoaz eta talde lanak eskaintzen dituen abantailez eta aukerez hitz egin zen. Jarduera hori Fatma Galia kazetari sahararrak zuzendu zuen. Horrez gain, Afrikako artisautza saldu zen, desfileak egin ziren, musika egon zen.... Anaitasunean eta berdintasunean gozatzeko eta ikasteko gunea izan zen.

Unissons Nous-Nos Unimos hobeto ezagutu nahi baduzu edo bere lanean lagundu nahi badiezu, informazioa lortu ahal duzu erakundearen webgunean (https://www.nosunimosunissonsnous.com), edo Facebooken bilatu ahal dituzu.

7/12/21 14:11

11

ADMINISTRAZIOA

Kafe-kapsulentzako edukiontzia Kafe-kapsulak erabiltzen badituzu, Zubi Zaharra ikastolaren ondoko edukiontzi espezifiko berrian birzikla ditzakezu. Balmaseda aitzindaria da Bizkaian mota horretako edukiontziak erabiltzen; haiei esker, hiri-altzari berriak eta konposta sor daitezke, besteak beste.

KATU-KOLONIAK SORTZEKO LEHEN BILERA Joan den abenduaren 2an egin zen herritarren lehen bilera Balmasedan katu-koloniak sortzea sustatzeko. Kolonia horien helburua da animaliek bizilagunei eragindako eragozpenak murriztea, osasun-arriskuak murriztea, gainpopulazioa ekiditea eta animalien bizi-kalitatea hobetzea, animaliak eduki eta babestea arautzen duen Ordenantzak gogorarazten duen moduan. Udalak CES metodoa erabili nahi du, hau da, animaliak babesteko elkarteen

EUSKARA 250.indd 11

laguntzarekin katuan arrapatzea, itundutako albaitarien lankidetzarekin antzutu eta parasitoak kentzea eta katuak berriro ere kalean askatzea. Horrez gain, tobera bereziak jarri behar dira janaria uzteko, eta boluntarioak behar dira katuak elikatzeko; horiek dagokien txartela izango dute. Babesleku osasuntsuak finkatu eta mantendu behar dira, eta kolonia bakoitzaren osasuna eta higienea kontrolatuko da.

Asfaltatze berria Kalbario kalean

Hainbat obra amaitu dira Dagoeneko amaitu dira Kalbario kaleko eta Pandozaleserako errepideko zati kaltetuetan asfaltatzeko lanak. Lan horiez arduratu den enpresa Asfaltia izan da, eta 26.675 €-ko prezioan (BEZ barne) egin du. Gainera, antzinako San Juan elizako estalkia berritu da, zeina hiribilduko Historia Museoaren egoitza den. Obra horren zenbatekoa 49.863,75 €-koa izan da, eta enpresa arduraduna Ugao Instalaciones izan da.

Datorren osoko bilkura Datorren osoko bilkura datorren hilabete bakoitian laneguna den lehenengo ostegunean egingo da, hots, 2022ko urtarrilaren 13an.

18:30ean izango da udaletxeko lehenengo solairuko osoko bilkuren aretoan.

7/12/21 14:11

12

IRITZIA

Urte hau amaitzen dugu sentipen batekin, hain zuzen ere, txertaketari esker, pandemiaren aurreko bizitza berreskuratzen has dezakegula. Gaur egun horren irrikaz jarraitzen dugu Erakunde-mailan, azkenean ikusi dugu zer den nolabaiteko normaltasunez gobernatzea, edo, behintzat, osasun-larrialdi egoera batek edozein gorabeheragatik mantentzera behartzen zaituen bizefaliarik gabe egitea.

Orain bai, infektatuen datuak begiratzeari utzi diogu, txertatutako pertsonen ehunekoak poztasunez begiratzeko.0} COVID-19aren zeharkako begirada horretatik askatuago sentitzen gara, eta lanean hasi ahal izan gara Udalera iritsi baino lehenagotik pentsatuta genituen baina momentuaren zain ezkutuan egon diren proiektuak gauzatzeko moduan.

Herritarren parte-hartzearekin jarraituko dugu, eta auzotarren proposamenak entzungo ditugu, padel-pistako lanak hasiko dira Gazteluko Muinako indusketen aurrerapenen zain gauden bitartean, zalantzarik gabe Balmasedako paisaia eta erakusleihoa aberastuko baitute.

Orain Gabonak datoz, eta horrekin benetako espiritua goraipatu nahi dugu. Gure ekarpena bi puntu garrantzitsuetatik pasatzen da.

Lehenengoa, jaiak zaintzen gozatzea, orain arte egin dugun bezalaxe (Omicron barietatea gogoratzera etorri zaigu). Eta bigarrena, baina ez garrantzia gutxiagokoa, tokikoa goraipatzea da, merkataritza txikia, hurbila. Gabonetako merkatua helburu horrekin egiten da.

OHZren ordainketa Ondasun higiezinen gaineko zerga (OHZ) borondatez ordaintzeko epea joan den urriaren 10ean bukatu zen. Ordaindu ez duten guztiek HAZra (Kubo kalea 3) hurbilduta egin dezakete abenduaren 31ra arte. Atzerapenagatik % 5eko gainordaina kobratuko da, eta epe horretan ordaintzen ez bada, zerga-zuzendaritzari pasako zaio, eta horrek enbargoa eta % 20ko gainordaina ekar dezake, gehi berandutzeen interesak eta kostuak.

EUSKARA 250.indd 12

Lehentasunen kontua Joan den azaroko osoko bilkuran, EH Bilduk Enkarterriko mugikortasunarekin lotutako mozio bat aurkeztu zuen, eta Mankomunitateari erreklamatu zion mugikortasun-plan bat egiteko. Horrez gain, Eusko Jaurlaritzari eskatu zion Bilbo-Balmaseda tren-linearen eskualdatzea eskatzeko.

Egun horietan ari ziren negoziatzen aurrekontuak Madrilen (eta oraindik horretan ari dira, oraingoan Senatuan), eta EAJk, betiko moduan, garrantzia eman die ekintzei, eta ez hitz eta adierazpenei. Azalduko dugu: hainbat zuzenketa aurkeztu dira, eta horien artean nabarmentzen dira Enkarterriko tren-lineen azpiegiturak hobetzeko eskatzen dutenak.

Gogora dezagun Enkarterriko Plan Estrategikoaren lan-ildoetako bat mugikortasuna dela, eta, nola ez, trena da protagonista nagusia.

Hauek dira EAJk aurkeztutako zuzenketa batzuk, zifratan: 9.300.000,00 € trenbidepasaguneak kentzeko, 26.000.000,00 € baino gehiago Zorroza geltokiko jarduketetarako, 5.200.000,00 € linea Karrantzaraino elektrifikatzeko edo 35.000.000 € Bilbo-Balmaseda linea modernizatzeko, maiztasuna areagotzeko eta Euskadin berria izango den tren-tranbia moduko bat bihurtzeko.

Horri gehitzen badiogu metroaren 4. linearen proiektua Enkarterriraino sartuko dela, zehazki Alonsotegiraino, mugikortasuna nabarmen hobetuko da.

Baliteke zuzenketa guztiak ez onestea edo beste zenbateko batzuekin onestea, baina, ikusten dugunez, proposamenak errealak dira, eta herritarren kezkak daude erdigunean. Jarrera berbera eskatzen diogu EH Bilduko ordezkariari; ekar dezagun gogora badituztela ordezkariak Madrilgo parlamentuan, eta, gure ustetan, beste gai batzuekin daude kezkatuta... Ez dago esan beharrik CLI isilik geratu zela, ez baitu eragiteko gaitasunik gai horretan.

Beraz, lezio gutxiago Enkarterriko herritarren interesak babesteko kontuetan, eta ekintza gehiago.

Arraseko mozketa eta monolaborea, binomio arriskutsua Joan den hilabeteko 27an, 28an eta 29an euri-jasa biziak izan genituen Balmasedan eta oro har eskualdean. Gertakari horiek geroz eta ohikoagoak izango dira klima-aldaketaren ondorioz, baldin eta ez baditugu neurriak hartzen horri aurre egiteko.

Euri-jasa horien ondoriozko gertakari larrienetako batez mintzatuko gara jarraian.

Azaroaren 29an, lokatz eta harrien lur-jausi batek errepidea moztu zuen Baluga inguruan.

Zorionez, ez zen kalte pertsonalik egon, baina gerta zitekeen. Errepidea hainbat orduz egon zen itxita.

Hori ez da ustekabez gertatu, eta kausa bakarra ez dira erregistratutako euri jasa biziak. Basogintza industrialak eta arraseko mozketaren teknikak eragin handia dute mota horretako gertakarietan; izan ere, lurzorua babesik gabe uzten dute higaduraren eta euriaren aurrean.

Hori dela eta, EH Bildu Balmasedako kideok BASO BIZIAK PLATAFORMA kolektiboaren salaketa babesten dugu eta hareekin bat egiten dugu.

Kolektibo horrek arraseko mozketaren ustiapen-teknika suntsitzailea salatzen du, zeinak lotura duen monolabore industrialarekin: batek ezin du aurrera egin bestea gabe. Monolaboreak adin bereko zuhaitzak landatzen ditu, espezie bakarrekoak, eta, zikloa iristean, moztu egiten ditu arraseko mozketaren bidez.

Horrela, lurzorua babesik gabe gelditzen da.

Teknika suntsitzaile horrek landaketa artifizialaren zikloa ixten du. Binomio hori prozesua kontrolatzen duten enpresen esku dago (landareen ekoizpena, egurraren kudeaketa eta merkaturatzea), eta klima-aldaketara egokitu ez diren basogintza-teoria zaharkitu eta interesatuen babes mediatikoa du. Egurra ustiatzeko politika horrek soilik epe laburreko mozkin eta gastuak hartzen ditu kontuan, eta ez leheneratze-kostuak.

Monolaborearen eta arraseko mozketaren politika sustatzen dutenentzat basoa ez da ekosistema bizi bat, baizik eta ustiatu beharreko kapital bat.

Informazio gehiago: https://sites.google. com/view/basobiziakplataforma/orri-nagusia

7/12/21 14:11

13

KIUB 2006 eta 2013 artean erositako ibilgailuak.

Prezioen kartelak eragindako pertsonentzako gomendioak

Revuelta en el frenopático Administrazioek (Gobernu Zentrala, Eusko Jaurlaritza, aldundiak eta udalak), beren eginkizunak alde batera utzita, onartu egin dute bitarteko langileak kontratatzea, eta orain Europar Batasunak erregularizatzera behartzen gaitu.

Agian denon gustukoa ez den prozesu hau hasi da, baina bidegabekeria horren erantzuleak erakundeak berak dira, eta inoiz ez langileak.

Honaino, badirudi dena argi dagoela, salbu…

Balmasedako Udaleko Gobernu Taldearentzat, CLI eta Bildurentzat. Egia esan, Kortaturen abestiaren protagonistak dirudite. Honela dio: La La Asamblea de Majaras se ha reunido, La Asamblea de Majaras ha decidido, mañana sol... y buen tiempo.

Bada, Gobernu Taldea bildu egin da, Gobernu Taldeak erabaki du bihar beraiek nahi duten eguraldia egitea. Epaiketak bat bestearen atzetik galdu ondoren. Frustrazioa, atsekabea eta gorrotoa sortu ondoren. Udal-langileak ez dira inoren entxufeak, eta beren lana bete dute beren aukeren gainetik, eta hori hain da egia, ezean Udalean ez baitago inor kontrakoa esatera ausartzen denik. Presio jasanezina pairatzen ari dira. Auzitegietara jo behar dute epaiak irabaztera, justizian dagokiena aitor diezaieten.

Eta orain, azkena emateko, Udalean lan egindako urteak eta egindako lanak ziurtatzen dituen dokumentu bat eskatzen dutenean, beste erakunde batzuetako lanpostuetan parte hartu ahal izateko, ukatu egiten zaie.

Baina zer ordezkari politiko ditu CLIk eta Bilduk gure udalean? CLIk Donal Trumpen jarraipen bat dirudi, ezkerreko anbizioa duen alderdi bat baino; eta Bildu, ezkerrekoa? Jokabide horiekin? Langileria defendatzen? Baina inork ez die esan horrelako politikek VOXen idearen antz handiagoa dutela ezkerreko alderdi batena baino?

Eroen batzarrak erabaki du porrotetik porrotera joango garela azken garaipenera arte, eta bitartean, langileen artean: Bi bihotzeko, antsietate-tratamenduak, frustrazioa, antsietateak eragindako bajak eta motibaziorik eza, aitortuta eta ez arbuiatua egon beharko lukeen lana egiteagatik.} Egia esateko, CLIrengandik nekez espero zitezkeen jokabide horiek, baina Bildurengandik?

Bal al dago inor eskuin honen ezkerraldean?

EUSKARA 250.indd 13

2015ean, Merkatuen eta Lehiaren Batzorde Nazionalak (CNMC) salatu zuen 30 ibilgailu-marka inguruk informazio konfidentziala trukatu zutela milioika autoren salmenta-prezioak adosteko.

2019an, Auzitegi Nazionalak ezetsi egin zituen markek jarritako errekurtso guztiak, eta, azken batean, Auzitegi Gorena aurreko epaietan ezarritako zehapenak berresten ditu.

Hori dela eta, 2006tik 2013ra bitarteko marka horietako ibilgailu bat erosi zuten kontsumitzaileek jardunbide desleial horrek ekar liezaiekeen gainkostu kopurua erreklamatu ahal izango lukete.

Erreklamazioa auzibidean egin behar dela eta akzioak hasteko epeak preskribatu egin behar direla kontuan hartuta, eragina izan dezaketen pertsonei akzioak lehenbailehen hastea gomendatzen zaie, preskripzio-arazoak saihesteko.

Informazio gehiago nahi izanez gero, jo Enkarteriko KIUBra: telefonoa 747406085 E-maila: KIUB@enkarterri.eus

KZGuneko ikastaroak -Urruneko komunikaziorako tresnak: abenduak 13 eta 22 (urrunetik).

-Google argazkiak. Antolatu argazki guztiak hodeian: abenduaren 22an eta 23an, 10:00etatik 12:00etara (bideokonferentzia bidez).

-Google Maps. Ikusi eta planifikatu hobeto zure ibilbidea: abenduaren 14an eta 15ean, 09:00etatik 11:00etara (bideokonferentzia).

-YouTube. Bideoak ikustea baino askoz gehiago: abenduaren 21ean eta 22an, 12:00etatik 14:00etara (bideokonferentzia).

-Planeatu zure bidaia: abenduaren 22an eta 23an, 09:00etatik 11:00etara (bideokonferentzia bidez).

-Musika-aplikazioak zure smartphonean: abenduaren 22an eta 23an, 11:00etatik 13:00etara (bideokonferentzia bidez).

-Google aplikazioak zure smartphonean: abenduaren 13tik 23ra, 11:00etatik 13:00etara (aurrez aurre).

-Informatika hodeian. Ezagutu hodeia: abenduaren 22an eta 23an, 09:00etatik 11:00etara (bideokonferentzia bidez).

-Gmail. Posta elektronikoa baino askoz gehiago: abenduaren 22an eta 23an, 11:00etatik 13:00etara (bideokonferentzia bidez).

-Google Calendar. Kudeatu hobeto zure denbora: abenduaren 22an eta 23an, 11:00etatik 13:00etara (bideokonferentzia bidez).

TELEFONO INTERESGARRIAK

Udaletxea · Tel.: 946800000 /· Faxa: 946102053 / · ayto@balmaseda.eus Salinillas futbol zelaia · balmasedafc@ hotmail. com Pasioaren Interpretazio Zentroa · Tel.: 946801438/ · c.pasion@balmaseda.eus ElkarworkGune: Enplegu eta Sustapen Ekonomikoko Saila/ Behargintza ordezkaritza · Tel.: 946801002/ · ODC@balmaseda.eus · Balmalan@balmaseda.eus Emakumearen Etxea · Tel.: 946103099/ · mujer@balmaseda.eus ENKARTUR - Turismo bulegoa · Tel.: 946802976/ · info@enkartur.net Gaztetxoko · Tel.: 946800240 Haurreskola · Tel.: 946800762 Kultur Etxea · Tel.: 946802974 ·Kultura saila - 1go ext./ · cultura@balmaseda.eus · Klaretantzokia@balmaseda.eus ·Liburutegia - 2. ext. ·Gaztezer - 3. ext/ · balmazer@balmaz.org ·Txiki-Park - 4. ext KZgunea · Tel.: 944033317/ · tutor.balmaseda@kzgunea.net Mendiko Etxea · Tel.: 946800646 “LA ENCARTADA” txapel museoa · Tel.: 946800778 Historia Museoa · Tel.: 657795806 Udal igerilekuak · Telk.: 946038543/ 946800549/ · igerilekuak@gmail.com Errotarena kiroldegia · Tel.: 946038543 SAC / HAZ · Tel.: 010/ · Ayto@balmaseda.eus Gizarte ekintza · Tel.: 946671849 / 946671850 ALKOHOLIKO ANONIMOAK 944 150 751 AMBULANTZIA

94 4970387/ 94 4970100 AMBULATORIOA

94 6102325 SUHILTZAILEAK

94 6000183 GURUTZE GORRIA

94 6670584 DYA

94 6399222 ERTZAINTZA

94 6802701 UDALTZAINGOA

657 795800 BABES ZIBILA 629535240 S.O.S. DEIAK

112 AIREPORTUA

94 3211000 ALSA

902 422242 AECC

94 6103099/ 94 4241300 BIZKAIBUS

902 222265 BUTANOA

94 6800196 NEKAZARITZA GANBARA 94 6800690 UR PATZUERGOA 94 4873187 KORREOAK

94 6800983 EMERGENTZIAK

94 4100000 FEVE

94 6801964 GARBIGUNE

652 774521 GAS NATURALA

902 123456 HAZIENDA

901 502000 IBERDROLA

901 202020 EPAITEGIA

94 6039952 NOTARIOTZA Carlos A. Muley 94 6800037 NOTARIOTZA Igone Aretxaga 94 6102198 PARROKIA

94 6800074 TRESNEN BILKETA 665738196 JABETZEN IZEN EMATEA 94 6800310 GIZARTE SEGURTASUNA

94 6801000 BEILATOKIA

94 6103096 TAXI-GELTOKIA

94 6801694 ETXEKO TRATU TXAR EMAKUME BIKTIMA 900 840 111

Udaltzaingoak aurkitutakoak Zureak badira, zatoz Udaltzaingoaren bulegoetara aurkitu dituzten gauzak eskatzera: giltza desberdinak eta betaurreko batzuk.

7/12/21 14:11

14

BESTELAKOAK

ARTXIBO HISTORIKOA DIGITALIZATZEA +Q DIGITAL ZERBITZUAREKIN

Noelia Atiz eskanerraren odoan.

Noelia Herrera +Q Digital digitalizazio-zerbitzua sortu duen ekintzailea da. Pío Bermejillo 38 helbideko Elkarwork Gunean dago, eta enpresa gaztea dokumentuak, artxibo historikoak eta planoak digitalizatzen espezializatu da.

Ideia Balmasedaren iraganetik sortu zen.

Noeliak bere buruari galdetu zion nola lor zitekeen gure tokiko historiari buruzko informazio guztia publiko orokorraren esku egotea. Hausnartu ondoren, antzinako liburuen eta eskaner berezi bat erostearen alde egin zuen. Atiz da, material sentikorrerako sortutako makina bat, eta munduko liburutegi handienetan erabiltzen da. Digitalizatu beharreko liburuak ez dira ia ukitzen; eskularruak jantzita erabiltzen dira, emeki, eta ez da beharrezkoa horiek guztiz irekitzea.

Aukera gure liburutegia modernizatzeko Eusko Jaurlaritzak emandako dirulaguntzari esker heldu zen. Udalaren Kultura arloak interesgarritzat jo zuen artxibo historikoa digitalizatzea, eta, kontratua lizitatu ondoren, 2020ko

urrian sortutako +Q Digital enpresari esleitu zioten lana, beste enpresa batzuekin lehiatu ondoren.

Noelia balmasedarra denez, ilusio berezia eragiten zion gure udalerriko artxibo historikoko liburuak interesa duten ororen esku jartzeak, modu sinple eta erosoan. Orain, Noeliak, pazientziaz eta kontu handiz, orriz orri errepasatzen ditu gure iraganeko lan guztiak.

Haren lana arretaz gainbegiratzen du María José Cabria udal-artxibozain eta -liburuzainak; oso garrantzitsutzat jotzen du lan hori.

Etorkizun hurbilean, Udalak gune bat sortuko du material horrekin, ikertzeko edo besterik gabe Balmasedan gertatu zenari begiratu bat emateko interesa duten pertsona ororentzat.

Hori egin ahalko dute mugitu gabe eta jatorrizko liburuak ukitu beharrik gabe, horiek ahalik eta egoera onenean zaindu behar baitira. Zalantzarik gabe, udal gutxik esan dezakete hori egin dutela.

Eta mende artean, Noeliak beste mota batzuetako lanak ere egiten ditu, kontu handiz hartu behar ez diren beste dokumentu modernoago batzuekin. Horregatik, zure dokumentu edo planoak digitalizatzeko, enpresa berri horrekin harremanetan jarri nahi izanez gero, deitu 678750650 telefono-zenbakira edo idatzi mezu bat noeliaherrera@masqdigital.com helbide elektronikora. Webgune bat ere badu, www.masqdigital.com, non digitalizazioaren prozesuaren eta abantailen berri izango duzun.

IRAGARKI LABURRAK LANA -Etxeko lanak egiteko eta adineko pertsona bati laguntzeko pertsona arduraduna behar da. Lanaldi osoko kontratua eskaintzen da. Interesdunek bidali curriculum labur bat argazkiarekin Balmasedako 52. posta-kutxara.

-Erizaintza-ikasketak dituen neska serio eta arduratsua lan bila ari da adinekoak zaintzen edo etxeko lanak egiten, ordutan. 645708213.

ALOKAIRUA -Garaje-plaza bat alokatzen da Erreka auzoan. 637745371.

-Lonja bat alokatzen da Larrugin kalean (hilerrira bidean). 946801300.

SALMENTA -Arangurenen etxebizitza saltzen da. Hirigunetik oso gertu, 72 m2, 3 logela, egongela, sukaldea, jaki-tokia, bainugela eta 20m2-ko lokala ditu. Berritzeko. 653738800.

-Etxe adosatua salgai Villanueva de Menan. 4 logela, sukaldea , 2 egongela, 2 komun, 2 autorentzako garajea, txokoa eta lorategia. Gasolioberogailua. 200.000 €. villakolitza@gmail. com.R

GLLetan aldaketak Urte hasieran, Mankomunitateko Gizarte Zerbitzuek Gizarte Larrialdietarako Laguntzak eskatzeko epea luzatzea erabaki zuten irailaren 30era arte. Premiazko kasu guztiak orain arte egin den moduan baloratuko dira, herri bakoitzeko gizarte langileekin hitzordua hartuta.

Sakelako egutegia Datozen egunetan, Udalak sakelako triptikoa banatuko du, 2022ko egutegiarekin.

Bertan jasotzen dira, betiko moduan, gure udalerriko garraio publikoaren ordutegiak eta hainbat telefono-zenbaki interesgarri.

LANDER ONDOVILLA OTEGUI -ABOKATUA-

Foruen plaza, 4-3ºF 48800 BALMASEDA (Bizkaia)

EUSKARA 250.indd 14

Telefonoa: 626 09 28 92 Faxa: 94 680 16 37

7/12/21 14:11