Wij zij het systeem - Rosa Scholtens

Hoe langer ik dit werk doe, hoe meer zich een enorme open deur aan me opdringt. Een open deur die je blijkbaar langzaam moet doorvoelen voordat je ‘m echt gaat begrijpen. Een die je het best vanuit systeemontwerp kunt bekijken, en die ons allemaal verantwoordelijkheid én handelingsperspectief geeft

Wij zijn het systeem.

In mijn werk als systeemontwerper voor een duurzame mode- en textielindustrie lopen we eigenlijk steeds vaker tegen de grenzen van de mens aan. Enerzijds de mens die lineair is grootgebracht, die denkt in groei, in vooruitgang en welvaart, en anderzijds de mens die bang is voor verandering, die liefst alles bij het oude wil houden en bang is iets te verliezen. Als wij het systeem zijn, dan is dat een enorm probleem.

Een nieuw systeem vraagt om een nieuw fundament

We zijn door decennia van grote materiële welvaart en het loskomen van de natuur vergeten dat ook wij natuur zijn. En die natuur is cyclisch. Een jaarlijks proces van groeien, bloeien en afsterven. Wij kennen enkel nog groei. Zo kijken we naar onze samenlevingen, onze economieën, en onszelf. Maar grenzeloze groei is een illusie. Alleen al vanwege het simpele feit dat er fysieke grenzen zitten aan onze planeet. Als we blijven rennen voor groei, hollen we onszelf uit. De effecten daarvan zien we

samenleving-breed. En mensen die zichzelf niet voeden, kunnen ook het systeem niet voeden.

Aan de kant van circulaire innovatie en een toekomstbestendige mode- en textielindustrie, zien we dat die duurzame principes opbotsen tegen onze lineaire structuur. Ruwe olie is goedkoper dan gerecycled plastic, ultrafast fashion giganten hebben het voor mekaar dat hun nieuwe spotgoedkope items goedkoper zijn dan tweedehands kleding. Onderzoeks- en innovatiekosten kunnen bijna niet uit in een levensvatbare businesscase, en doordat nieuw blijft concurreren met hergebruik komen duurzame alternatieven lastig van de grond.

En wie zitten er aan al die knoppen?

Juist. Wij.

“If we want to change the system We have to change ourselves”

In één van de projecten, die ik doe, hebben we dit geprobeerd om te draaien. Met Van Afval tot Zeeman hebben we een circulair product gecreëerd van lokaal afval in een circulaire samenwerkingsvorm gebaseerd op cocreatie. Het laat op kleine schaal precies zien waar we als industrie aan moeten werken om die lineaire structuur de baas te worden. Transparantie, eerlijkheid, openheid en kennisdelen staan daarbij voorop. Elkaar iets gunnen, wederzijds begrip en vertrouwen zijn de basis.

Hele menselijke skills, hele softe termen. En precies die skills en termen hebben we nodig om een toekomst te creëren die vriendelijk is voor alles wat leeft. Die inzet op bloei en balans, in plaats van enkel groei. Die focust op verbinding, in plaats van ieder voor zich.◆

Rosa Scholtens werkt als future proof systeemontwerper aan een duurzame mode- en textielindustrie. Met Van Afval tot Zeeman hebben CirkelWaarde, Frankenhuis Textielrecycling, Spinning Jenny en Enschede Textielstad een unieke samenwerking opgezet op basis van circulaire co-creatie. Hun eerste product, een hammamdoek gemaakt van gerecyclede denim van Zeeman-personeel en lyocell waarvoor Remake Society de confectie deed, ligt nu in alle Zeeman winkels in Nederland. Het hele verhaal over hoe dit project tot stand kwam en wat circulaire co-creatie precies betekent vind je op Rosa’s Substack Kleren en ander belangrijks.

Meer informatie cirkelwaarde.nl/project/textiel/

rosascholtens.nl

fotografie Marloes Kroeskop