Feitenreconstructie 2017-2022

in onze posities” 225 Shell stelt een ‘total reset’ voor. Shell wil verkennen of het mogelijk is om tot een allesomvattend akkoord te komen waarin afspraken staan over de gezamenlijke afbouw van de gaswinning en de kosten voor schade en versterking. Daarmee zouden de arbitrages niet meer nodig zijn.226

Ambtenaren van Economische Zaken en Klimaat schrijven dat de minister tijdens het overleg kan aangeven dat hij voor alle partijen meerwaarde ziet in een dergelijk totaalakkoord, maar dat hij graag zou willen horen hoe Shell zo’n total reset voor zich ziet. De ambtenaren wijzen erop dat de ondertekening van het concept Norg Akkoord dat tot nu toe is uitonderhandeld, een belangrijke voorwaarde dient te zijn voordat heronderhandelen aan de orde is:

“Voorwaarde voor een verkenning is wel dat het Norg Akkoord op korte termijn wordt getekend of dat anderszins de inzet van Norg voor lange termijn geborgd wordt vergelijkbaar met het Norg Akkoord. Zonder dat de inzet van Norg zeker is, heeft verder praten over een totaalakkoord geen zin”. 227

Verder staat in de nota aan de minister dat Economische Zaken en Klimaat intern werkt aan een ‘plan b’, namelijk een wetsvoorstel om de inzet van het Norg Akkoord af te kunnen dwingen in het geval het niet lukt om tot overeenstemming te komen.

Ondertussen ligt het mandaat voor ondertekening van de Norg-overeenkomst binnen ExxonMobil nog steeds op het bureau van topman Darren Woods in Houston. In een e-mail van 19 november 2020 tussen ambtenaren van Economische Zaken en Klimaat en van Financiën staat daarover: “Het wringt tussen Shell en Exxon. Shell wil het dossier sluiten, Exxon worstelt met het mandaat uit Houston”.228

9.3.11 Arbitrage over Norg pakt kostbaar uit

Overeenstemming over gewijzigde inzet van Norg Op woensdagavond 16 december 2020 wordt dan toch overeenstemming bereikt met Shell en ExxonMobil over een Akkoord over de gewijzigde inzet van Norg ten behoeve van de verdere afbouw van de gaswinning. Partijen zijn het eens over twee overeenkomsten met betrekking tot de gasberging Norg: (1) het Norg Akkoord (dat een aantal operationele zaken regelt) en (2) de Overeenkomst Vergoeding Norg (de arbitrageovereenkomst over de vergoeding daarvoor).

Het laatste openstaande punt is nog de wijze van verrekening van het voorschot uit het Interim Akkoord. Het voorschot wordt verrekend met de vergoeding voor de gasberging Norg voor het eerste gasjaar 2019-2020, die op dat moment wordt becijferd op 84 miljoen euro.

225 Ministerie van EZK. Nota Voorbereiding gesprek Marjan van Loon Shell op woensdag 18 november 2020, 16 november 2020.

226 Ministerie van EZK. Nota Voorbereiding gesprek Marjan van Loon Shell op woensdag 18 november 2020, 16 november 2020.

227 Ministerie van EZK. Nota Voorbereiding gesprek Marjan van Loon Shell op woensdag 18 november 2020, 16 november 2020.

228 Ministerie van Financiën. Mailbericht, 19 november 2020 8.01. Onderwerp: RE: Svz arbitrage S/E.

Inhoud Norg Akkoord

Het Norg Akkoord regelt dat in de gasopslag Norg niet langer alleen Groningengas wordt opgeslagen, maar ook geconverteerd hoogcalorisch gas (pseudo-Groningengas). Dit leidt tot een besparing van de gaswinning in Groningen van in totaal 11,9 miljard kubieke meter vanaf het gasjaar 2019-2020. In het Norg Akkoord wordt overeengekomen dat de Staat een marktconforme vergoeding betaalt aan de NAM voor de gewijzigde inzet van Norg. Deze vergoeding bestaat uit vier elementen: (1) de extra inkoopkosten van GasTerra voor het pseudoGroningengas dat opgeslagen wordt in de gasopslag Norg, (2) de extra transportkosten, (3) de extra kosten door het wegvallen van flexibele inzet van Norg, en (4) gederfde inkomsten door het wegvallen van optimalisatiemogelijkheden bij de verkoop van gas door GasTerra.

In het Norg Akkoord is afgesproken om de berekeningswijze voor deze marktconforme vergoeding vast te laten stellen door een onafhankelijke arbiter. GasTerra wordt gevraagd om aan de hand van een instructie van de Staat, de NAM, Shell en ExxonMobil een berekeningswijze op te stellen voor de kosten van de inzet van gasopslag Norg.

Naast de rol van rekenmeester heeft GasTerra ook in operationele zin een belangrijke rol in de uitvoering van het Norg Akkoord. GasTerra is namelijk de partij die de instructie krijgt om hoogcalorisch gas in te kopen om Norg tot en met 2027 te vullen met pseudo-Groningengas voor zover dat nodig is om de winning uit het Groningenveld te minimaliseren. GasTerra doet dit namens de Maatschap Groningen, de samenwerking van de NAM en EBN.

Het duurt enige tijd alvorens de uitspraak over de hoogte van de vergoeding er ligt. Op 22 maart 2022 doet de arbiter uitspraak.

Uitkomst van de arbitrageprocedure gasberging Norg: een hoge rekening Staatssecretaris Vijlbrief informeert op 1 april 2022 de Tweede Kamer per brief over de uitkomsten van de arbitrage Norg en stuurt daarbij ook het arbitragevonnis mee.229 De uitkomst van de arbitrage is financieel gezien bepaald niet gunstig voor de Staat. Door de onverwacht gestegen gasprijzen op de wereldmarkt als gevolg van de oorlog in Oekraïne, is de daarop gebaseerde component voor de vergoeding van inkoop van 12 miljard kubieke meter gas fors hoger uitgevallen. Uitgaande van de gasprijzen van 22 maart 2020 meldt de staatssecretaris hierover aan de Kamer: “Voor alle jaren samen is dat dan naar verwachting ongeveer € 7,5 miljard”.230 In tekstkader 9.8 zijn enkele passages uit de brief van de staatssecretaris opgenomen die de hoofdlijnen van de arbitragezaak weergegeven.