Feitenreconstructie 2017-2022

aantoonbaar een andere oorzaak als uitsluitende oorzaak voor deze fysieke schade valt aan te wijzen”, aldus het panel.

Onder ‘beweging van de bodem’ verstaat het panel niet alleen bodemdaling of bodemstijging, maar ‘ook aardbevingen (trillingen), bodemdalingen, bodemstijgingen en zettingen, voor zover die het gevolg zijn van […] de aanleg of exploitatie van een mijnbouwwerk’. Met fysieke schade bedoelen de deskundigen ‘een fysieke aantasting, die zich manifesteert in een blijvende verandering van vorm of structuur of stand c.q. verzakking, die naar verkeersopvatting de gaafheid kenmerkt’.76

Als adviseur van gedupeerden ziet Meiborg dat sommige schade-experts verzakkingen niet als schade opnemen. Dit is volgens hem in strijd met het paneladvies, dat verzakking wel als voorbeeld van schade noemt. Volgens Meiborg is het onmogelijk om verzakkingen door aardbevingen en andere bodembewegingen door gaswinning uit te sluiten, tenzij de NAM een evident en aantoonbaar andere oorzaak aanwijst. Maar dat leest hij niet terug in de rapporten van de TCMG.

“Ik zie in de afgelopen periode een aantal adviesrapporten van onafhankelijke deskundigen en ook beslissingen van TCMG, waarbij deze deskundige met enige zekerheid een andere oorzaak van de schade aanwijst en daarmee dan de oorzaak “mijnbouwactiviteiten” uitsluit”, schrijft Meiborg op 20 maart 2020 aan voorzitter Bas Kortmann van de TCMG. “En vervolgens neemt de Tijdelijke Commissie dit advies zonder commentaar over. Voorbeelden van andere oorzaken zijn: thermische werking van bouwdelen, slappe ondergrond, ongelijke funderingsdrukken en nog meer. Enig bewijs, waarmee dit wordt aangetoond en een duidelijke verklaring waarom deze schade zich pas na de aardbevingen van Huizinge in 2012 of nog andere heeft gemanifesteerd ontbreekt feitelijk altijd.”

Volgens Meiborg interpreteert de TCMG (inclusief de betrokken deskundigen) het paneladvies verkeerd. “In het paneladvies is duidelijk omschreven hoe en waarom aardbevingen, maar ook de diepe bodemdaling door de gaswinning verzakkingen in gebouwen kunnen veroorzaken, met scheuren en andere schades tot gevolg. Ook voor verzakkingen en scheefstanden geldt dus dat dit schades zijn, die onder het bewijsvermoeden vallen tenzij er sprake is van een evident en aantoonbaar andere oorzaak, die deze verzakking en scheefstand heeft veroorzaakt.” Hij vervolgt: “Omdat sommige deskundigen hardnekkig van mening zijn dat verzakkingen en scheefstanden niet door aardbevingen en bodembewegingen als gevolg van de gaswinning kunnen (zijn) ontstaan en het niet als zodanig benoemen in hun adviesrapport, lijkt het mij noodzakelijk dat TCMG alle deskundigen dringend verzoekt of zelfs dwingt om eventuele verzakkingen en scheefstanden altijd op te nemen in hun adviesrapport”.77

TCMG reageert: argumenten zijn onvoldoende onderbouwd

De TCMG past het panel wel degelijk goed toe, laat voorzitter Kortmann op 29 april 2020 aan Meiborg weten. Volgens Kortmann is de stelling van Meiborg ‘niet op feiten gebaseerd’. Ook

76 TCMG (22 januari 2019).

77 benadrukt hij dat de deskundigen van TCMG ‘onafhankelijk en onpartijdig zijn’. “Ik heb geen enkele aanleiding om aan hun integriteit te twijfelen en als dat anders zou zijn, dan zou ik daar direct maatregelen op treffen.”

“De realiteit is dat niet iedere schade in Groningen is veroorzaakt door bodembeweging door mijnbouwactiviteiten”, benadrukt Kortmann. “Schades hebben ook andere oorzaken, waaronder de diverse oorzaken die u in uw brief heeft genoemd. Het is de taak van de TCMG om een verzoek om schadevergoeding objectief te beoordelen en dus af te wijzen als de schade niet door bodembeweging door mijnbouw is veroorzaakt.”

Kortmann merkt ook op dat ‘diverse voormalige leden van het panel’ de besluitvorming van de TCMG onderschrijven. “Dat u persoonlijk een andere uitleg aan dat advies geeft, kan ik niet doorslaggevend achten. Ik merk daarbij op dat het voor de buitenwacht nogal verwarrend is dat u, soms op persoonlijke titel, dan weer als lid van het panel dan weer als partijdeskundige in een juridische procedure, het advies van het panel uitlegt of aangeeft hoe het advies volgens u zou moeten worden toegepast. Als het panel zelf meer richting had willen geven aan hoe zijn algemene advies was bedoeld of in de praktijk toegepast had moeten worden, dan had het panel dit in het advies moeten opnemen. In dat geval zou namelijk niet alleen u, maar óók de andere leden van het panel zich daarover hebben kunnen buigen.”78

SodM laveert tussen beide standpunten Na de briefwisseling met Kortmann gaat Meiborg in gesprek met inspecteur-generaal Theodor Kockelkoren van SodM.79 Na het gesprek bespreekt SodM intern de argumenten van Meiborg, ook voor de woordvoering naar buiten toe. SodM heeft altijd gezegd dat diepe bodemdaling op zichzelf geen schade veroorzaakt omdat de scheefstelling minimaal is en heel geleidelijk, zo blijkt uit de mailwisseling. Wel kunnen grondwaterpeilaanpassingen tot schade leiden, zoals Meiborg ook stelt.80

Maar, schrijft een ondergrondexpert van SodM: fluctuaties in het grondwaterpeil (soms wel 1 meter in een seizoen) zijn van veel factoren afhankelijk en zijn niet uitsluitend het gevolg van de bodemdaling door gaswinning (op dat moment ongeveer 32 centimeter). “Natuurlijk is het lastig om de twee effecten los van elkaar te zien maar het is naar mijn mening niet terecht om een mijnbouwonderneming te laten opdraaien voor schade die door anderen is veroorzaakt”, aldus de expert.81

Kockelkoren besluit om te laveren tussen beide standpunten. “Het is denk ik duidelijk dat we niet willen suggereren dat in geval van schade boven een gebied met mijnbouw dit ‘natuurlijk’ door de mijnbouw wordt veroorzaakt. Het is ook duidelijk dat we niet willen suggereren dat

78 TCMG. Brief aan Meiborg inzake wijze toepassing advies Panel van deskundigen 22 januari 2019 door TCMG met betrekking tot het wettelijk bewijsvermoeden, 29 april 2020.

79 Mailwisseling Meiborg en Kockelkoren, 14 juni 2022. Onderwerp: N.a.v. ons telefoongesprek van dinsdag 21 april 2020.

80 SodM. Mailbericht, 22 april 2020 17:56. Onderwerp: RE: Schade ten gevolge van bodemdaling ten gevolge van de gaswinning in Groningen gasveld.

81 SodM. Mailbericht, 22 april 2020 17:56. Onderwerp: RE: Schade ten gevolge van bodemdaling ten gevolge van de gaswinning in Groningen gasveld.