Feitenreconstructie 2017-2022

hij dat zelf mag gaan uitleggen en er geen steun is van de regio. De discussie leidt nog niet tot besluitvorming. Deze zal moeten plaatsvinden in een Nationaal Bestuurlijk Overleg in april.295

De irritatie bij zowel de regio als de Nationaal Coördinator Groningen is voelbaar in de weken voorafgaand aan de ministerraad waar wordt besloten de gaswinning naar nul te brengen. De regionale bestuurders voelen en merken dat minister Wiebes de versterking fundamenteel anders wil aanpakken en dat hij veronderstelt dat de opgave kleiner wordt. Zo verklaart gedeputeerde Eikenaar in zijn openbare verhoor wel te vermoeden dat er meer speelt dan alleen de discussies waar de regio bij betrokken wordt: “Er werd al heel erg gemorreld. In die periode werd er heel erg langs elkaar heen gepraat.”296 Ook projectdirecteur-generaal Wouters van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat constateert dat de onduidelijkheid de discussie over herijken van de versterking bemoeilijkt:

Er was niet het vertrouwen dat de gaswinning omlaag zou gaan, of in ieder geval in een behoorlijk tempo omlaag zou gaan. Het stond wel in het regeerakkoord, maar het vertrouwen was er niet. Er was een ‘eerst zien, dan geloven’-houding.

Openbaar verhoor Anita Wouters, 26 september 2022

Ook de NAM trapt op de rem en wil versterkingsoperatie opschorten

In februari en maart 2018 is het echter niet alleen het ministerie van Economische Zaken dat terughoudend wil zijn in voortzetting van de huidige versterkingsoperatie. Ook de NAM trapt nadrukkelijk op de rem. Op 1 februari 2018, de dag waarop SodM het ministerie adviseert de gaswinning zo snel mogelijk verder te verlagen naar twaalf miljard kubieke meter, vindt ook een regulier strategisch overleg plaats tussen de NCG, het CVW en de NAM. In dit overleg verleent de NAM, zoals is vastgelegd in de onderlinge samenwerkingsafspraken (zie paragraaf 6.4.3 van hoofdstuk 6) goedkeuring aan de begroting en dus aan verdere uitvoering van batch 1.467. Ten aanzien van batch 1.588 geeft de NAM echter aan ‘niet volle kracht vooruit’ te willen, vanwege het advies van SodM om de gaswinning te verlagen. Een besluit over voortzetting van deze batch wordt daarom in dit overleg niet genomen.297

In een volgend overleg, op 12 februari 2018 wordt die discussie voortgezet. Hier benadrukt de NAM opnieuw dat zij graag een gesprek wil hebben over de impact van verlaging van de gaswinning op de dreigingskaart (opgesteld door KNMI), voordat nieuwe omvangrijke versterkingsprojecten worden vastgesteld. Dit is volgens de NAM niet om te vertragen, maar om ervoor te zorgen dat ‘we’ wel verstandige dingen doen, zo blijkt uit het verslag. De NCG zegt er begrip voor te hebben dat de NAM wil nadenken over de consequenties voor bijvoorbeeld batch 1.588, maar wijst ook op het belang van de voortgang en uitvoering, en het feit dat al bij bewoners is aangekondigd dat het versterkingsadvies met hen besproken zal worden.298

In de weken die volgen, blijft deze discussie aanhouden, zonder dat de partijen overeenstemming bereiken. In het strategisch overleg van 12 maart 2018 wordt duidelijk dat de NAM geen besluiten wenst te nemen over zowel de voortzetting van batch 1.588 als batch 1.581, omdat er rekening gehouden moet worden met een komend besluit van de minister over de gaswinning. Dat besluit wordt eind maart verwacht. De NCG is het hiermee oneens en wijst erop dat een besluit eind maart nog geen directe aanpassing van de winning behelst. Een definitief instemmingsbesluit zal pas in oktober 2018 genomen worden. Bovendien is het voor de NCG cruciaal dat er met de bewoners wordt gecommuniceerd. De NAM verzoekt de NCG daar nog drie weken mee te wachten, maar de NCG wil daar niets van weten: “NCG is niet bereid te wachten. De gemaakte afspraken met bewoners, maar ook tussen NAM en NCG, en het beleid van het meerjarenprogramma wordt hiermee teniet gedaan.” Als de NAM vasthoudt aan haar standpunt dan “rest NCG niets anders dan dat NCG meldt aan overheden, maatschappelijke organisaties en de betrokken bewoners dat NAM niet bereid is om gemaakte afspraken na te komen”, staat in het verslag. De conclusie die de NAM vervolgens trekt, is dat het ‘escalatiemechanisme’ dat is opgenomen in de samenwerkingsafspraken in werking moet worden geroepen. Dat betekent: het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, de NAM en de NCG moeten hierover gezamenlijk besluiten. Tot die tijd kan de NCG geen vervolgstappen zetten.299

NAM-directeur Gerald Schotman verwoordt het standpunt van de NAM met betrekking tot de versterking in een mail van 16 maart 2018 aan zowel de secretaris-generaal van het ministerie, Maarten Camps, als aan NCG Hans Alders. Hij schrijft dat de NAM en de NCG niet op één lijn zitten als het gaat over het verwerken van nieuwe inzichten over seismische risico’s, die het gevolg van verlaging van de gaswinning zijn, in de versterkingsopgave. Hoewel Schotman schrijft te begrijpen dat bewoners al lang in onzekerheid verkeren over de veiligheid van hun woning, stelt hij dat de recente ontwikkelingen moeten worden meegenomen in de besluitvorming over de volgende fase van de versterking. Hij verzoekt daarom, conform de samenwerkingsafspraken, om een overleg met beide partijen binnen twee weken.300 Dit door de NAM gewenste ‘escalatieoverleg’ laat echter nog geruime tijd op zich wachten en vindt uiteindelijk pas plaats op 28 mei 2018. Reden hiervoor is dat het ministerie het gasbesluit van 29 maart 2018 wil afwachten en er vervolgens in april en mei geprobeerd wordt tot overeenstemming te komen over de versterking aan de bestuurlijke tafel Groningen Bovengronds.301

De consequentie van de opstelling van zowel het ministerie van Economische Zaken en Klimaat als de NAM, is in de praktijk dat de voortgang van de versterking van de batches 1.588 en 1.581 (de tweede en derde batch) in de wachtstand terecht komt. De vervolgstappen in het proces kan de NCG immers niet zonder goedkeuring in gang zetten. NCG Alders vestigt zijn hoop op

298 NCG. Verslag Strategisch overleg NAM, CVW en NCG, 12 februari 2018.

299 NCG. Verslag Strategisch overleg NAM, CVW en NCG, 12 maart 2018.

300 NAM. Mailbericht, 16 maart 2018 13.50. Onderwerp: Bouwkundig versterken.

301 Ministerie van EZ. Nota aan minister Wiebes inzake escalatiegesprek SG met NAM en NCG, 24 mei 2018.