DIGITALE INCLUSIVITEIT EN INNOVATIE IN DE MEDIA

Tekst: Hoda Hamdaoui

Hoe kunnen zoveel mogelijk mensen profiteren van de media van morgen? Die vraag stond centraal tijdens de creatieve verkenning Digitale inclusiviteit en innovatie in de media van de Alliantie Digitaal Samenleven en NPO Innovatie tijdens Dutch Media Week. Uit onderzoek blijkt namelijk dat bij de ontwikkeling van digitale storytelling niet per definitie rekening wordt gehouden met groepen die om welke reden dan ook digitaal beperkt zijn. Via een brainstorm battle werden omroepen en mediamakers uitgedaagd digitaal inclusievere programma’s te maken. Wij spraken Egon Verharen, manager innovatie bij de NPO over digitale inclusie en zijn werkzaamheden.

‘Mijn afdeling is twee en een half jaar geleden opgericht. Er was al veel sprake van innovatie binnen de omroepen en de directies, alleen kwam het nooit bij elkaar. Het grootste probleem? Het bestel bestond uit zelfstandige organisaties die ook zo opereerden. En dat terwijl het er bij innovatie juist om gaat dat je van elkaar kan leren en op elkaar kan bouwen.’

Verharen werd na een herstructurering gevraagd om een nieuwe afdeling op te zetten waar op een nieuwe manier samengewerkt wordt met de omroepen. ‘Het is vooral gericht op hoe we innovatie binnen de publieke omroep naar een hoger niveau kunnen tillen. Daar ben ik nog dagelijks mee bezig. We kijken continu hoe we innovatie binnen de publieke omroep kunnen optimaliseren, beter op elkaar kunnen afstemmen zodat we de juiste relevante en interessante dingen kunnen doen. Af en toe mag ik gelukkig zelf een innovatieproject begeleiden. Onze afdeling heeft als doel om innovatie te stimuleren en te faciliteren, daar hebben we ook budget voor meegekregen. Binnen de mediabegroting hebben we twee miljoen gereserveerd waarmee we innovatieprojecten van de omroepen mogelijk kunnen maken. Iemand heeft een idee, maar een idee moet eerst een goed idee worden. Dus moet je er de juiste onderzoeksvragen bij bedenken, de juiste aannames. Hoe wil je dat gaan toetsen en hoe zet je dat dan op? Wij zijn er om daarbij te helpen.’

GOED IDEE!

‘Je organiseert een programma als Digitale inclusiviteit en innovatie in de media niet als iets eenmaligs. Dit is voor ons niet zomaar een leuke middag. Wij hebben al jaren toegankelijkheidsdiensten en willen dat graag verbeteren. Dit programma is met name een nieuwe vorm: een creatieve denksessie met omroepen en ervaringsdeskundigen om ideeën en ervaringen uit te wisselen. We willen hier graag mee verder. Zodra iemand een goed idee heeft, kunnen we dat vanuit de publieke omroepen en de innovatieafdeling onderzoeken.

Goede ideeën zijn er altijd geweest. We hebben al een aantal pareltjes gehad, zoals we in juni op ons innovatiefestival lieten zien. We hebben een innovatieprijs in het leven geroepen om een aantal goede innovatieprojecten onder de aandacht te brengen. Zo hadden we vijf hele sterke kandidaten met mooie innovatieprojecten die allemaal als ‘ideetje’ zijn begonnen. De winnaar was het AI Songfestival van de VPRO. (red. In het AI Songfestival gaan internationale teams van muzikanten, artiesten, wetenschappers en ontwikkelaars de uitdaging aan om met hulp van artificiële intelligentie, dé nieuwe Songfestivalhit te maken.) Het begon met een idee van de VPRO: ze zagen veel aandacht voor kunstmatige intelligentie, maar vooral op het gebied van het extraheren van metadata en het automatiseren van processen. Ze vroegen zich af of ze met kunstmatige intelligentie ook iets konden doen in het creatieproces. We zijn hier als publieke omroep om verhalen te vertellen, kunnen we daar ook kunstmatige intelligentie bij gebruiken?

Goede ideeën zijn er altijd geweest.

Vervolgens ga je nadenken wat de juiste vorm zou kunnen zijn en waar dat bij past. Uiteindelijk werd het muziek maken. Het team dacht: het Eurovisie Songfestival in Nederland komt eraan en wilde zich daaraan verbinden. Echter, ze hadden de pech dat het door corona werd uitgesteld. Maar het AI Songfestival is wél doorgegaan, wat tot enorme internationale persaandacht heeft geleid. Ook is het heel bijzonder dat Google mensen afvaardigde voor de jury en daarmee verder wil én dat nu een tweede internationale variant is opgezet. Mooie toekomstplannen, al zijn wij daar niet meer bij betrokken. Wij zijn ondertussen alweer met andere projecten bezig.’

SPECIALE DOELGROEPEN

‘We houden ons niet alleen bezig met nieuwe technologieën, maar kijken ook naar nieuwe distributiewijzen. Hoe kunnen we nieuwe platformen inzetten voor onze taken en hoe kunnen we het publiek er op een nieuwe manier bij betrekken. Er is met name aandacht voor moeilijk bereikbare doelgroepen. Zo bereiken wij jeugd vaak minder goed, urban jongeren in het bijzonder. Dan ga je op zoek naar de beste oplossing.

Als je volhoudt dat we er voor iedereen zijn, dan moet je dus ook voor deze groepen oplossingen gaan bedenken.

Tijdens de creatieve verkenning tijdens Dutch Media Week ging het over speciale doelgroepen en digitale inclusiviteit. Eén van de thema’s van de innovatieagenda waar we aandacht aan besteden, is “iedereen zien en horen”. We vinden dat wij er voor iedereen moeten zijn. Zo zijn er mensen die de Nederlandse taal niet goed beheersen. Je kunt dan overwegen om een meertalige optie aan te bieden, zoals bijvoorbeeld is gedaan met Net in Nederland. Bij dit initiatief werd, speciaal voor nieuwkomers, een aantal programma’s voorzien van ondertiteling in verschillende talen. Of een manier vinden om mensen die verstandelijk beperkt of laaggeletterd zijn, ook toegang te geven tot het nieuws. Er zijn ook mensen die het lastig vinden om mee te komen in de digitale wereld. En dat terwijl alles steeds digitaler wordt, ook rondom radio en tv. Zo zijn er speciale uitingen die alleen op het web staan, zoals NPO Start of YouTube, of community’s die over een programma praten in een Facebookgroep of op Instagram. Als je volhoudt dat we er voor iedereen zijn, dan moet je dus ook voor deze groepen oplossingen gaan bedenken. We hebben tijdens de sessies in korte tijd allerlei oplossingen proberen te bedenken. De grootste winst is te behalen als we makers bij de digitale afdelingen van omroepen al van tevoren kunnen laten nadenken voor wie ze iets maken en hoe ze kunnen zorgen dat iedereen mee kan doen. Als dat lukt, dan denk ik dat we hier hele grote stappen kunnen maken.

Het thema Be Humane, de mens centraal, blijft belangrijk.

We kijken steeds naar de grootste gemene deler en proberen die nog groter te maken. We streven ernaar om speciale doelgroepen datgene wat ze extra nodig hebben, te kunnen bieden binnen de mogelijkheden die we hebben. En hoewel die mogelijkheden niet ruimer worden qua budget, worden ze wel steeds ruimer qua technologie en slimme oplossingen. Eigenlijk moeten je ontwerpprincipes erop gericht zijn, dat het voor iedereen beter wordt op gebied van inclusiviteit en toegankelijkheid. Dat is ons streven.’

TOEKOMST

Ik ben een techno optimist, dus ik denk dat de komende tien jaar de ontwikkeling van nieuwe technologieën nog rapper zal gaan dan de afgelopen tien of zeventig jaar (red. 70 jaar televisie). Dat zal tot enorme mogelijkheden gaan leiden, waarbij ons grootste probleem is dat we de euro maar één keer kunnen uitgeven. En hoewel al die nieuwe mogelijkheden heel interessant zijn, gaat het om scherpe keuzes maken. Ik denk ook dat we op het gebied van personalisatie nog veel meer kunnen dan we nu doen. Hoe kunnen we de juiste media, op het juiste moment, in de juiste vorm, specifiek voor jou gaan aanbieden?

De basis van innovatie is dat alles mogelijk is. De belangrijkste drempel is dat we innovatie gericht willen toepassen. We doen dus dingen omdat iemand daar behoefte aan heeft, niet omdat het kan en het leuk is. Het thema Be Humane, de mens centraal, blijft belangrijk.’

DUTCH MEDIA WEEK

‘Op het Media Park en in Hilversum is Dutch Media Week al een belangrijk evenement. Alle mediapartijen doen mee en ook wij dragen graag ons steentje bij. Zo (mede)organiseren we programmaonderdelen of zijn we te gast in een talkshow. We zoeken de samenwerking op omdat we graag aanwezig zijn, zeker bij een event als dit. Het was zo’n vol programma dat ik zelfs keuzes moest maken wat te bezoeken. En hoewel het een breed programma was, had het een duidelijk thema. Ik denk dat dat belangrijk is. Wat ik leuk vind, is dat er tijdens deze editie ook programmaonderdelen van Dutch Media Week op de Gooische Brink te vinden waren. Hierdoor konden we nog veel meer live publiek in aanraking laten komen met mediaontwikkelingen. Dat vind ik een hele goede stap.’