Stad / Leven

NIEUWE MONUMENTEN 1970 – 2000

AC Restaurant Lage Weide

Tekst: Arjan den Boer / Fotografie: Architectenbureau Cornelis de Jong

De piramide met de blauwe R van wegrestaurant Lage Weide was vanaf 1987 een herkenningspunt aan de snelweg. Een vertrouwde plek om onderweg iets te eten, maar ook om af te spreken. Door de verlegging van de A2 staat het bouwwerk er nu verlaten bij. Moet deze “stolpboerderij” bewaard blijven als monument voor de snelwegcultuur?

In 1966 opende restaurant Albert”s Corner aan de Atoomweg langs Rijksweg 2. Het moderne en transparante gebouw was in 1962 neergezet als wegrestaurant Resto Matic. Het Albert Heijn-concern nam het over om meer langs snelwegen aanwezig te zijn. Albert”s Corner was ook gevestigd aan de Oudegracht 101-103 (tegenwoordig PK bar & kitchen). De vestiging Lage Weide had beneden een zelfbedieningsafdeling en boven een restaurant dat Eethuisje De Zeven Schilden heette. Bij verbouwingen in de jaren zeventig ging de transparante uitstraling verloren.

Een brand legde in oktober 1985 Albert”s Corner in de as. Er verrees een grote ovale tent als noodgebouw. Het duurde een jaar voordat de bouw van een nieuw restaurant met 600 plaatsen kon beginnen. De Utrechtse Welstandscommissie vond namelijk dat het “een industrieel uiterlijk” moest krijgen, gezien de omgeving. Uiteindelijk werd het ontwerp van AC Restaurants (zoals Albert”s Corner inmiddels heette) goedgekeurd. In het Ahold-personeelsblad zei ‘Marketing Manager’ Frits Visser: “Wij hebben in grote lijnen het ontwerp er door gekregen zoals wij dat voor ogen hadden. AC Restaurants slaagt er momenteel goed in de nieuwe bedrijfskoers van wegrestaurant naar restaurant langs de weg in praktijk te brengen. Het is dan onzin om één van onze gezichtsbepalende restaurants de vorm van een betonnen blokkendoos te geven.”

Stolpboerderij

Het restaurant kreeg een opvallende piramidevorm en zijvleugels met schuine leidaken. Dit ontwerp, vanaf 1985 toegepast bij meerdere AC Restaurants, kwam van architect Cornelis de Jong (1930-2019) uit Middenbeemster. Hij liet zich inspireren door stolpboerderijen in zijn omgeving, waarvan hij een groot liefhebber was. Als bestuurslid van de Boerderijenstichting Noord-Holland zette hij zich in voor behoud en herbestemming. Behalve bij AC in bijvoorbeeld Bodegraven, Boxtel en Sevenum komt de stolpvorm terug in De Jongs ontwerp voor het gemeentehuis in Middenbeemster. Ook werkte hij aan het Holland Village in Japan en aan herbouw van oude panden in Zaanse Schans en het Zuiderzeemuseum.

De Jong kwam in contact met AC doordat hij een Zaans pannenkoekenhuis van Albert Heijn had verbouwd. “Vóór mijn tijd waren AC Restaurants platte dozen, die vielen niet op. Toen dacht ik, als ik er nu eens een gewéldig dak op zet. Mensen hebben remtijd nodig, ze moeten je al van verre kunnen zien”, vertelde hij later. De reacties waren wisselend: “In het begin ben ik door collega”s wel uitgefloten. Ik woonde zelf in een stolp en ze zagen me als een gek die in het hele land stolpen neerzet.”

AC paste in Utrecht een nieuwe formule toe: een zelfbedieningsgedeelte met “eilanden” en het bediende “Buffet Royal”. Er was ook meer aandacht voor de sfeer. “De restaurants hebben een sterk uitnodigend karakter gekregen door een volumineus leien dak en het aanbrengen van diverse serres. In het interieur is veel aandacht besteed aan een gezellige ambiance die past bij een familierestaurant”, aldus de marketingman.

Restaurantruïne

Later werd AC onderdeel van Autogrill en daarna van Van der Valk. In 2017 nam Jumbo de restaurants over om er de La Place-formule op los te laten. Dat gebeurde niet met de Utrechtse vestiging, vanwege de inmiddels onhandige ligging. Zoals columnist Marieke Dubbelman in AD Utrechts Nieuwsblad schreef: “Ik ken weinig plekken in Utrecht die door de groei van de stad zo van hun waarde, ja van de zin van hun bestaan zijn ontdaan als het AC Restaurant op Lage Weide. Want haal je de weg weg, dan is je wegrestaurant gezien. Weg. Wat rest is een lege huls, een afbrokkelende jaren 80-piramide”. Enige tijd fungeerde het gebouw nog als zalencentrum Meet & Eat, maar het ligt er nu verlaten bij. Wat is de toekomst van deze restaurantruïne?

Bettina van Santen, die als architectuurhistoricus een inventarisatie maakt van mogelijke nieuwe gemeentelijke monumenten: “Het AC wegrestaurant heeft niet een zodanige waarde dat het voor de toekomst behouden moet blijven. Natuurlijk was het decennialang een bekende pleisterplaats, maar het is er vooral één in een serie vergelijkbare AC Restaurants. Het was interessanter geweest als het karakteristieke jaren zestig-gebouw van Resto Matic er nog had gestaan, als eerste wegrestaurant van Nederland.” Het gevaar is wel dat er uiteindelijk geen enkele AC-stolp overblijft, terwijl die zo kenmerkend waren voor het snelweglandschap van de late 20e eeuw. Misschien kan er één naar het Openluchtmuseum, waar ook een stolpboerderij staat. a