DUIC Krant NR. 109 September

De krant die verder kijkt in de stad

SEPTEMBER 2020 | 6E JAARGANG NR. 109 | KIJK VOOR HET LAATSTE UTRECHTSE NIEUWS OP

DUIC.

Met in het hart van deze krant: de bijlage van Open Monumentendag van 12 september

Historisch moment: de singel is weer rond

Utrecht volgens documentairemaker Bart Grimbergen TWEEDE DRUK VAN BOEK VERGETEN GEBOUWEN VAN ARJAN DEN BOER NU OVERAL TE KOOP

P. 9

Hulp nodig bij je huiswerk?

Kom bij ons!

j!

en vri

We geven studiebegeleiding wiskunde, natuurkunde en NU OOK ONLINE TE BESTELLEN!

P.17

Op bezoek bij Wolwinkel Sticks & Cups

scheikunde vmbo/havo/vwo.

Korting met Upas. Vraag nu

5 - 13 september

een gratis proefles aan!

KLEIN BERLIJN

KWESTIE VAN SMAAK

CAMPING GANSPOORT DE HELLING

DE ZAGERIJ

LE EN DAAR HET KETELHUIS

Al deze unieke activiteiten zijn in de buitenlucht en Coronaproof!

Bekijk het programma op www.forten.nl

w w w. h e t l e e r s t a t i o n . n l

WT URBAN

Bezoek de forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, de Stelling van Amsterdam en andere Waterlinies.

TAPLOKAAL GIST

55 KOOPAPPARTEMENTEN

KOM NAAR HET VERKOOPEVENT OP DONDERDAG 17 SEPTEMBER 2020 VORM.NL/PARKAVENUE

Advertenties

Beste Utrechters, Nu de zomervakantie weer voorbij is, praat ik u graag bij over het onderwerp dat ons leven al maanden beheerst: corona. Als burgemeester maak ik mij zorgen over de stijging van het aantal coronabesmettingen in onze stad.

De zomer kwam na een ingrijpend voorjaar, waarin het coronavirus onze samenleving op z’n kop zette.

Met een opgelucht en hoopvol gevoel traden we de vakantie tegemoet. Het werd een zomer met twee gezichten. Aan de ene kant nam het leven weer zijn normale beloop, aan de andere kant moesten we ons op allerlei plekken blijven houden aan de coronamaatregelen. Ik zag allerlei leuke en creatieve initiatieven in de stad, waarmee Utrechters lieten zien wendbaar te zijn. Ik ben trots op wat u tot nu toe allemaal heeft gedaan en gelaten. Zoals tijdens de UIT dagen, waarbij op het laatste moment nog allerlei plannen

moesten worden gewijzigd om de introductietijd voor de aankomende studenten veilig en goed te laten verlopen.

Was zoveel mogelijk uw handen, houd afstand van elkaar en draag een mondkapje waar dat verplicht is gesteld. Gewoon doen. Voor de ander, voor uzelf. Als iedereen rekening houdt met de beperkingen die nu gelden, kan er veel.

Maar het houden aan de regels lukte niet iedereen even goed. Met als gevolg dat in de loop van de zomer het aantal coronabesmettingen groeide. Dat baart mij zorgen. Uit deze stijging blijkt eens te meer hoe belangrijk het is dat we ons allemaal houden aan de geldende coronamaatregelen. Ik besef dat het niet altijd makkelijk is om dat vol te houden. Het is nooit leuk beperkt te worden in je bewegingsvrijheid. Maar we mogen nu niet verslappen. Niemand wil terug naar een situatie waarin we zoveel mogelijk thuis moeten blijven, onze ouderen niet kunnen bezoeken en onze kinderen niet naar school kunnen. Natuurlijk begrijp ik dat de maatregelen op iedereen grote impact hebben. Maar we hebben allemaal met het virus te maken. Iedereen kan besmet raken, iedereen kan het virus verder verspreiden. Jong en oud.

Het coronavirus is nog altijd onder ons.

Samen kunnen we ervoor zorgen dat het coronavirus zo min mogelijk kans krijgt zich te verspreiden. We hebben voor de zomer laten zien dat we het virus kunnen afremmen. Houd vol en, ook belangrijk, houd daarbij oog voor elkaar en hoe het met de ander gaat. De boodschap op de inmiddels beroemde Dick Bruna-prent die op vele ramen pronkt, geldt nog altijd: Utrecht zorg goed voor elkaar. Samen zorgen we ervoor dat Utrecht gezond is en blijft.

Met vriendelijke groet, Peter den Oudsten burgemeester Utrecht

Het is belangrijk dat we alert blijven. Doe een test als u corona-gerelateerde klachten hebt of als u van vakantie terugkomt uit een land met veel besmettingen. Werk mee aan bron- en contactonderzoek als u positief bent getest.

KIachten?

Maak een afspraak voor een coronatest

1

Overvecht

Stadsbedrijven, Gemeente Utrecht Koploperstraat 50,

Hebt u klachten zoals verkoudheid, hoesten, keelpijn of verhoging? Maak dan een afspraak voor een coronatest.

Zo controleren we de verspreiding van het virus en beschermen we elkaar. Ga alleen naar buiten voor de test. Blijf verder thuis tot u de uitslag van de test hebt.

Vaak ontvangt u binnen 48 uur de uitslag van de test.

Maak een afspraak De testlocaties kunt u alleen op afspraak bezoeken.

Een afspraak voor een coronatest kunt u op twee manieren maken:

1

3534 BH Utrecht

Noordwest Noordoost 2

Leidsche Rijn

Vleuten-De Meern

Rode Kruis Utrecht (alleen lopend/per fiets)

West

Binnenstad

Zuidwest

Oost

3 3

Koningsweg 2, 3582 GE Utrecht

2 3

Parkeergarage UMC Utrecht (personeelsingang) Bolognalaan 10,

Zuid

3584 CJ Utrecht

Ga naar coronatest.nl. Houd uw DigiD bij de hand.

Of bel 0800-1202. Het nummer is 7 dagen per week bereikbaar, van 8.00 tot 20.00 uur.

Kijk voor meer informatie op: www.ggdru.nl/coronatest

Een hinkelbaan voor de deur “Al vijf”, zegt Sifra trots op de vraag hoe oud ze is. Ze woont in Lunetten en heeft Nick van de Gemeente gevraagd om een hinkelbaan. “Want ik ben thuis omdat het vakantie van school is.

En ik wil graag samen buitenspelen.”

Kinderen die in Utrecht wonen en een idee hadden om hun straat of buurt leuker te maken konden deze zomer een idee indienen bij het Initiatievenfonds. Samen met haar vader stuurde Sifra een video naar Nick. Want als je vijf bent, kan je nog niet schrijven. Maar wel heel goed vertellen wat je wilt. En zo kwam er een vrolijk gekleurde hinkelbaan in de straat van Sifra. Haar vader Marten Jan: “Het is zo leuk om te zien dat het ook voor haar mogelijk is om contact te hebben met de

gemeente. Ze leert meteen dat als je iets wilt, je dat kan vertellen.”

Trots laat Sifra zien hoe goed ze kan hinkelen. 1 voet, 2 voeten, 1 voet, 2 voeten, en zo door tot de tegel met de tien. En nu kan de hele straat genieten van haar ideetje. Ze krijgt van ons een dikke tien!

Veel mensen vieren nu vakantie in Nederland en met het Initiatievenfonds maken we buiten spelen voor kinderen nog leuker. Ook voor andere ideeën voor uw buurt kunt u een bijdrage uit het Initiatievenfonds vragen. Ga naar www.utrecht.nl/initiatievenfonds.

Hulp in uw buurt via het Servicepunt Utrecht Heeft u moeite met lezen? Of Nederlands spreken? Hoort u slecht of bent u doof? Weet u niet waar u uw vraag aan de gemeente moet stellen? Vindt u het internet best lastig?

Of kent u iemand die extra hulp nodig heeft bij contact met de gemeente? Samen komen we er vast uit. Onze medewerkers spreken verschillende talen en kunnen een tolk inschakelen om met u te praten.

Wat kunt u doen?

De medewerkers van Servicepunt Utrecht staan van maandag tot en met vrijdag, van 9.00 tot 17.00 uur, voor u klaar.

Bel ons via 030 286 10 00 Kom langs bij het Stadskantoor of het wijkbureau bij u in de buurt Ga naar www.utrecht.nl/servicepunt voor de chat, videochat of contact met een doventolk Op www.utrecht.nl/contact staan de adressen van onze wijkbureaus

Utrecht.nl/ corona

3

NR. 109 | SEPTEMBER 2020 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

INHOUD Nieuws 4 DUIC in Beeld Boze boom

HERSTART Lang voordat deze krant werd opgericht besloot het stadsbestuur al dat er weer water moest komen in de eerder gedempte singel. De autoweg en parkeerterrein die er voor in de plaats waren gekomen, moesten weer verdwijnen. Toen jaargang 01 / editie 01 van deze krant in december 2015 naar de drukker ging sierden niet alleen Arthur Japin en Coen Swijnenberg de voorpagina. Het uitgraven van de singel was het hoofdonderwerp. Met de titel Hoera! Het water is terug vierde de stad dat de singel weer liep tot TivoliVredenburg.

Nu siert de singel weer de voorpagina, maar deze keer is de

6 Singel

singel echt weer rond. Op 12 september zou er een groot feest zijn in de stad om dit heugelijke feit te vieren – maar dat gaat niet door. Toch kan iedere Utrechter natuurlijk wel een klein eigen feestje houden, want de stad heeft het toch maar weer geflikt. Oké, misschien had de singel in eerste instantie helemaal niet gedempt moeten worden, en de vele miljoenen euro’s hadden beter besteed kunnen worden, maar hele generaties Utrechters zien nu pas voor het eerst een ronde singel. De stad is weer wat mooier geworden.

Robert Oosterbroek

Het water is eindelijk weer terug

8 Molen Rijn en Zon

Zicht op een draaiende molen

9 Utrecht volgens

DE VERANDERENDE STAD IN BEELD

Documentairemaker Bart Grimbergen

11 Studentenwoningen

Kamers nog altijd moeilijk te vinden

Cultuur/Uit 12 Uittips

Struinen in de tuinen, Gaudeamus, Duurzaamheidsdoolhof en meer...

WESTERKADE Utrecht is constant in beweging. Er wordt

Stad / Leven 17 Op bezoek bij

gebouwd en gesloopt.

Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel

Wolwinkel Sticks & Cups

1930 2020

anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en

19 Puzzel

pleinen juist al decennia

Zoek de verschillen

hetzelfde blijven. In deze rubriek laten we dat zien.

Ga naar DUIC.nl voor meer oude en nieuwe foto’s van de stad.

Colofon

Social Media

REDACTIE Robert Oosterbroek

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Arjan den Boer, Bas van Setten, Bo Steehouwer, Charlie van Dijk, Ilana Noot en Maurice Hengeveld.

GEDELEGEERD UITGEVER Sanne Dijkgraaf, sanne@duic.nl

CONTACT REDACTIE 030 - 633 18 90 redactie@duic.nl

ART DIRECTION EN VORMGEVING ddk.nl en redactie DUIC

ADVERTEREN 030 - 740 04 44, Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Sanne Dijkgraaf, sanne@duic.nl, 06 - 28 24 65 66 Laura Peek, laura@duic.nl

UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers

VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56

Website DUIC.nl

Gezocht: chauffeurs DUIC-distributie Ken jij je stadsie op je duimpje, heb je een rijbewijs én ben je beschikbaar op oproepbasis?

Word dan chauffeur voor De Utrechtse Internet Courant (DUIC).

De papieren krant van DUIC komt iedere 2 weken uit en wordt op donderdag en vrijdag verspreid naar circa 500 uitgiftepunten in Utrecht en omstreken.

Ons team van chauffeurs kan inmiddels versterking gebruiken. Per editie ben je 8-16 uur onderweg in en rondom Utrecht tegen een marktconform uurtarief en kilometervergoeding. Een eigen auto is een pré.

Iets voor jou? Bel of app Pierre voor meer informatie via 06-14415656 of mail je interesse naar pierre@duic.nl

Facebook DUICNL

Twitter @duicnl

Instagram duic.nl

4

NR. 109 | SEPTEMBER 2020

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

5

NR. 109 | SEPTEMBER 2020

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

DUIC IN BEELD

Tekst en fotografie: Robert Oosterbroek

Boze boom

D

eze boze boom zou niet misstaan in het Sprookjesbos van de Efteling. Het gaat hier echter om een kunstwerk bij het Centraal Museum. Kevin, de gouden courgette die hier een paar maanden stond, is vertrokken en daarmee kwam er weer ruimte vrij op de sokkel. De boze boom heet eigenlijk Save the world en is gemaakt door kunstenaar Anne de Vries. Het kunststof gevaarte heeft een gezicht, het is een sinistere boze grimas.

En met een opgestoken takkenvinger is de boom nog een stuk bedreigender.

Opgegroeid in het tijdperk van internet en photoshop is het voor de kunstenaar vanzelfsprekend om zijn eigen werkelijkheid te maken en te manipuleren. Dat is met deze boom zeker gelukt. Na de gouden courgette staat er in ieder geval weer een nieuw absurdistisch werk op de sokkel. We zijn nu al benieuwd wat er hierna komt te staan. a

6

NR. 109 | SEPTEMBER 2020

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

Historische fout hersteld

Megaproject komt ten einde: het water is terug in de singel

Tekst en fotografie: Robert Oosterbroek

Het is eigenlijk te absurd om te bedenken, maar toch is het gebeurd: na tientallen jaren zit er weer water in de Utrechtse stadsbuitengracht nadat de singel eerder juist was omgebouwd tot parkeerterrein en snelweg. De stad is inmiddels ruim 20 jaar verder sinds de eerste schep de grond inging om het water terug te laten keren. Op 12 september is de historische vergissing, het dempen van de singel, weer volledig ongedaan gemaakt.

E

en hele generatie Utrechters weet niet beter of er wordt gegraven in de stad; alles om de singel weer helemaal rond te krijgen. De stadsbuitengracht, zoals de watergang ook wel genoemd wordt, werd in de jaren 70 gedempt.

Er kwam een parkeerterrein en een snelweg voor in de plaats. Dat is nu wellicht niet meer voor te stellen, maar toen was een meerderheid van de politiek voor dit plan. Overigens was er onder de bevolking ook zeker wel weerstand tegen de plannen. De stadsbuitengracht ligt er namelijk al een tijdje. In 1122 kreeg Utrecht stadsrechten. Toen werd er ook een verdedigingsgracht rondom de stad gegraven. Het water had dus als doel om de stad te verdedigen. Een paar eeuwen later werden daar ook bolwerken bijgebouwd. Deze bolwerken waren ook onderdeel van de verdediging van de stad, vanaf deze plekken konden aanvallers bestookt worden.

Tegenwoordig kennen we deze plekken onder meer als voormalig gevangenis Wolvenplein, museum Sonneborgh, de woonhuizen bij Mannenborgh, Park Lepelenburg en Lucasbolwerk. De stad was niet

alleen omsingeld door water, maar kende ook een stadsmuur met stadspoorten.

Verkeersplan Tijden veranderen echter, de stad werd niet meer als zodanig aangevallen en de verdedigingswerken verloren daarmee hun oorspronkelijke functie. De bekende landschapsarchitect Jan David Zocher kreeg in 1829 de opdracht om bij een gedeelte van de singel een park te maken, het huidige Zocherpark. Ondertussen verdwenen ook de stadsmuren en poorten. De singel bleef nog wel een geruime tijd een logistieke functie hebben.

Over het water werden goederen vervoerd, maar in de loop van tientallen jaren werd ook dat steeds minder. In de nieuwe eeuw, de 20e, was die functie bijna helemaal verdwenen. Ondertussen was de auto gemeengoed geworden. Het was zo druk met auto’s dat de gemeente in 1958 de Duitse verkeerskundige Feuchtinger vroeg om een verkeersplan te maken. Als de stad zijn plan zou volgen zou de hele stadsbuitengracht gedempt worden zodat de auto vrij baan krijgt. Dit plan

stuitte op te veel verzet, want het was te ingrijpend. Een aantal jaren later werd daarom een nieuw en uitgekleed plan gepresenteerd; een gedeelte van de singels moest gedempt worden. De Catharijnesingel zou de Catharijnebaan worden, een autosnelweg. Bij de Weerdsingel kwam een grote parkeerplaats. Het was een periode waarin, net zoals de afgelopen jaren, het Utrechtse stationsgebied een grote bouwput was. Ook het plan voor Hoog Catharijne kwam namelijk in ontwikkeling. In 1969 begon, tegen afgrijzen van veel Utrechters, het dempen van de singel.

Niet gebruiksvriendelijk en onveilig Terwijl de auto’s voorbijrazen op de verdiepte weg tussen de binnenstad van Utrecht en station Utrecht Centraal blijft de afkeer van de situatie groot. Niet alleen de snelweg draagt daaraan bij maar ook winkelcentrum Hoog Catharijne.

De omgeving zou niet gebruiksvriendelijk zijn en onveilig aanvoelen. Bewoners waren niet tevreden en ook beleidsmakers zagen in dat het gebied eigenlijk helemaal niet

Als de stad zijn plan zou volgen zou de hele stadsbuitengracht gedempt worden

7

NR. 109 | SEPTEMBER 2020

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

1965 Stedenbouwkundige J.A. Kuiper stelt basisplan binnenstad op

1122 Utrecht vervaardigt stadrechten en legt gracht aan

Oorkonde van 2 juni 1122 met bevestiging door keizer Hendrik V van het door de Utrechtse bisschop Godebald aan Utrecht verleende stadsrecht.

1997

2015

2020

Vanaf Weerdsingel tot Vredenburgknoop stroomt water en zijn de kades hersteld

De laatste honderden meters singel worden uitgegraven

Startsein tot herstel singelstructuur.

Werkzaamheden beginnen bij de Bemuurde Weerd.

De Catharijnesingel is volgegoten met asfalt en vormt Catharijnebak

Verkeersplan Max Erich Feuchtinger geopenbaard

In het masterplan Stationsgebied worden de definitieve plannen getoond

2002

0

12 september

100

De officiele opening van de herstelde singel.

Er kan weer een heel rondje om de stad gevaren worden

In het voorjaar loopt het water voor het terras van TivoliVredenburg

2016

1958 1970

zo goed gelukt was. In de jaren ’80 en ’90 worden er dan ook druk plannen gemaakt voor een nieuwe centrumgebied. De roep om het water terug te laten keren in de singel begon ook luider te klinken, het werd zelfs een essentieel onderdeel van het plan voor een nieuw stationsgebied. In 1997 viel uiteindelijk het besluit om het water weer terug te brengen in de eerder gedempte singel. Een paar jaar later, rond de eeuwwisseling, werd er flink gegraven. Het eerste gedeelte van de singel, tussen de Weerdsluis en de Monicabrug, was in 2001 klaar. Anton Geesink en toenmalig wethouder Jan van Zanen kwamen langs

voor de opening. Een jaar later stroomde het water tot aan Paardenveld. Daarna was het lang wachten totdat de singel weer wat extra meters had. Er kwam namelijk nog een raadgevend referendum over de verdere uitwerking van het stationsgebied en de singels.

In 2015 kon er begonnen worden met het graven van een nieuwe stuk singel.

In december van dat jaar was het dan zover: de Weerdsingel en Catharijnesingel waren weer met elkaar verbonden.

Eind 2015 stroomde het water tot aan Vredenburg, een jaar later kan het water weer wat verder stromen, tot aan Hoog Catharijne. De nieuwe singelstructuur –

of de historische eigenlijk – werd steeds meer zichtbaar en de verdere bouwwerkzaamheden in het stationsgebied gingen ook hard. Utrecht kreeg echt een nieuw centrum. Bij de nieuwe singel horen ook tal van nieuwe bruggen, in 2014 werd de Marga Klompébrug in gebruik genomen en in 2015 de Paardenveldbrug en de Vredenburgknoopbrug. Het water van de singel liep lang tot aan het winkelcentrum en nu is nog steeds alles vanaf de Stadskamer een bouwterrein.

Op 12 september wordt de watergang vrijgegeven. Tientallen mensen staan dagelijks bij de werkzaamheden te kijken hoe dit historische moment steeds

Projectorganisatie CU2030 over de terugkeer van het water “Utrecht is trots op de singels rond de binnenstad. Het is een groene plek waar veel Utrechters ontspannen en elkaar ontmoeten. Dat het water weer terugkomt is een historisch moment in de geschiedenis van de stad. Door de terugkeer van het water is de hele singel weer een plek waar je graag wilt zijn. Je kan een rondje varen om de stad, maar ook de oude resten van kasteel Vredenburg bekijken onder Hoog Catharijne. Of je kan langs de singels lopen en in het gras liggen langs het water. Je kunt hier sporten, picknicken, wandelen en winkelen. Het water sluit aan op de Leidsche Rijn zodat er een nieuwe verbinding is om te varen. Daarmee komt ook een wens uit voor heel veel bewoners en bezoekers van de stad.”

dichterbij komt. Het water stroomt ondertussen al vrij vanaf TivoliVredenburg, onder Hoog Catharijne door, richting de historische singel. Daar houdt een paar centimeter metaal het klotsende water nog even tegen. a

‘De Utrechtse singel is straks, wanneer het water weer helemaal om de stad loopt, bijna 6 kilometer lang. Met een maximumsnelheid van 4,5 kilometer duurt het ongeveer 1,5 uur om een rondje te varen.’

8

NR. 109 | SEPTEMBER 2020

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

Stadsmolen gaat na tien jaar stilstand eindelijk weer volop draaien Een molen hoort te draaien, maar de hoogste molen van de provincie staat al tien jaar nagenoeg stil. Het gevaarte met de naam Rijn en Zon is een van de twee molens in Utrecht en staat aan de Adelaarstraat. In 2010 werden breuken in een paar balken gevonden en sindsdien stapelden de problemen zich op. Maar het werk is zo goed als klaar. Molenaar Jan Wilten woont al ruim 32 jaar in het bijzondere bouwwerk, hij is maar wat blij dat hij weer aan de slag kan.

Tekst en fotografie/:Robert Oosterbroek

T

erwijl er nog flink getimmerd wordt, inspecteert Jan de wieken. De wind kan eindelijk weer zijn werk doen en de molen laten draaien. Ooit stonden er tientallen molens in Utrecht, maar daarvan zijn er nog twee over. De andere in de stad staat in Lombok en is een houtzaagmolen. Rijn en Zon is een korenmolen en stond eigenlijk eerst ergens anders. Althans, een voorganger met dezelfde naam werd rond 1745 gebouwd bij Paardenveld voor rekening van de heren Van Rhijn en Sonnenberg. Rond 1910 werden er plannen gemaakt voor een groenteveiling op het Paardenveld, de molen moest daarvoor wijken. Dat gebeurde ook en een nieuwe molen met dezelfde naam werd in 1913 gebouwd op de huidige plek. Er zijn nog oude onderdelen van de molen die op Paardenveld stond gebruikt in de bouw van de huidige molen.

Jan komt al ruim 40 jaar in de molen, 32 jaar geleden kwam hij er te wonen. Maar hoe heeft hij eigenlijk zo’n bijzonder woonhuis gekregen? Jan vertelt: “Ik wilde als kind altijd al molenaar worden, maar dat hebben ze toen uit mijn hoofd gepraat. Ze zeiden ‘daar kan je nooit je brood mee verdienen’. Het woord zegt het al, ‘molen’ is mooi maar wat erachter komt is ‘naar’.” Omdat hij wel verknocht was aan molens is hij molenmaker geworden. “Ik kwam in de leer bij een molenmaker in de Achterhoek. Dat was een zeer deskundig iemand, hij was vanuit traditie molenmaker geworden en altijd gebleven. Hij had helemaal in de vingers hoe je een molen moest restaureren. Daar heb ik heel veel van geleerd.” Jarenlang werkte Jan als molenmaker, zo kwam hij al eerder in Rijn en Zon. Toen kreeg hij meer dan 32 jaar geleden ineens een advertentie opgestuurd, dat deze molen een nieuwe molenaar zocht. Daar zegt Jan over: “Er waren verschillende kandidaten, maar ik werd uitgekozen. Mijn achtergrond als molenmaker heeft daar natuurlijk wel bijgehol-

pen.”

Jan had eindelijk zijn eigen molen, Rijn en Zon draaide toen volop. “De regel was wel dat de molen alleen op ambachtelijke manier gebruikt kon worden. Dat vind ik juist heel goed. Dat is de beste garantie dat de molen in goede staat blijft. Het is een korenmolen, door de wind draaien de wieken en kan ik tarwe malen op maalstenen. Hier liggen nog echte natuurlijke stenen van basaltlava uit Zuid-Duitsland. Ik heb lang een goedlopend meelbedrijf gehad. Beneden hadden we een winkeltje, waar op zaterdag meel werd verkocht aan mensen die zelf hun brood bakten. Ook had ik verschillende klanten in de stad, bakkers die hun eigen brood maakten.”

Jan is blij dat hij op deze bijzondere plek kan wonen. Zijn kinderen zijn er geboren en hij woont er nog steeds met veel plezier. “De vraag is niet alleen wat ik met de molen doe, maar ook wat de molen allemaal met mij doet. De wisselwerking is enorm, maar dat is goed. Dat is namelijk de beste garantie dat de molen blijft draaien.”

Breuken Maar in 2010 stopte de molen toch echt met draaien. Jan vond tijdens een monumentendag in twee balken in de kap breuken. “Ik heb toen besloten om de molen stil te zetten. Het was niet meer verantwoord om hem te laten draaien. De molen is namelijk heel hoog en staat midden in de stad, het verkeer raast hier ook omheen. Ik heb de gemeente toen ook ingelicht dat ik de molen stil moest zetten.” Met het stilzetten van de molen begon de lange weg naar een restauratie. De molen is namelijk niet van Jan, maar van de gemeente Utrecht. De molenaar is huurder. Doordat de wind niet meer zijn werk kon doen stopte ook de verkoop van meel. “Ik pakte toen mijn werk als molenmaker maar weer op en er was een financiële regeling met de gemeente.”

‘Voor mij is het een heel mooi moment als de wieken weer draaien’

Sinds de jaren ’70 is de gemeente eigenaar van de molen en in 1978 zijn er nog grootschalige restauratiewerkzaamheden geweest. Toen de breuken in de balken werden ontdekt, kwamen ook andere gebreken boven en werd er besloten om de molen te restaureren. De molen is namelijk een Rijksmonument en ook volgens de gemeente waardevol voor de stad. In 2015 begon toen eindelijk de restauratie, met de verwachting dat de molen na acht maanden weer klaar zou zijn.

De volledige molenkap werd gerestaureerd en de wieken werden vervangen. De molen had oorspronkelijk een ander type wieken.

Om de cultuurhistorische waarde te vergroten is ervoor gekozen om nieuwe wieken te plaatsen van het oorspronkelijke type. De molenkap werd in zijn geheel van het bouwwerk afgehaald en werd ergens anders gerestaureerd. Ondertussen werden er ook andere werkzaamheden verricht aan het bouwwerk.

In april 2016 werd de kap weer teruggeplaatst en konden omwonenden de molen weer zien draaien. Maar dan slaat het noodlot toe. De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed komt met een waarschuwing, er zijn fouten gemaakt in een berekening die juist als richtlijn dient voor de ontwerp van molens. Dit nieuwe ontwerp van bouten was als richtlijn in 2011 ingevoerd. Bij 47 molens werd er gewerkt met

dit nieuwe ontwerp, waaronder degene aan de Adelaarstraat. De molen kwam weer stil te staan want draaien was te gevaarlijk.

De Utrechtse molenaar vertelt: “Ik had vanaf het begin al geen vertrouwen in dat ontwerp.

Het is natuurlijk niet erg om te experimenteren met nieuwe technieken, maar dan moet je dat wel eerst goed berekenen en op kleine schaal uitproberen. Dat is hier duidelijk niet gedaan. De Rijksdienst is zich natuurlijk rot geschrokken.” Ondertussen kon de molen nog steeds niet draaien. De gemeente zocht naar een oplossing en herstelwerkzaamheden zouden in 2018 uitgevoerd worden. Omdat er bij 47 molens in het hele land aanpassingen gedaan moesten worden is dat jaar ook niet gehaald. De molen begon ondertussen een zorgenkindje van de gemeente te worden. In de loop van 2019 wilde een meerderheid van de gemeenteraad ook nog dat er extra werkzaamheden werden uitgevoerd, want ondertussen kwamen er meer verbeterpunten naar voren.

Trots Linda van Blokland is projectleider bij de gemeente Utrecht. “Wij zijn de eigenaar van de molen en de molenaar huurt het gebouw van ons. We willen de molen graag teruggeven aan Jan en aan de stad. Het is een mooi pro-

9

NR. 109 | SEPTEMBER 2020

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

UTRECHT VOLGENS DOCUMENTAIREMAKER BART GRIMBERGEN

‘Herman had een interessante persoonlijkheid’

Het is dit jaar vijftien jaar geleden dat de Utrechtse cabaretier Herman Berkien overleed. Bart Grimbergen maakte samen met Floris Meinardi een documentaire over hem: ‘De clown van Utereg’. Bij het grote publiek is Berkien vooral bekend als zanger van het volkslied van Utrecht. Hij voegde namelijk het lied ‘Als ik boven op de Dom sta’ van Rijk de Gooijer samen met ‘Utereg me stadsie’. Het wordt nog steeds afgespeeld voor elke wedstrijd van FC Utrecht. Ook staat er een standbeeld van hem op het Ledig Erf. Voor de documentaire sprak Bart onder meer de weduwe van Herman, maar ook vrienden en oud-collega’s, zoals Tineke Schouten, Han Peekel en Joris Linssen. Op 28 augustus was de première in het Louis Hartlooper Complex. De film draait sowieso nog tot 10 september, mogelijk nog langer.

We vroegen Bart wat hij leerde van de documentaire en wat zijn mooiste herinnering is aan de stad.

Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Ton van den Berg

ject om aan te werken maar het heeft ook zeker tegenslagen gekend. We merken ook dat door het stilstaan van de molen nieuwe gebreken tevoorschijn komen of oude gebreken verergeren. Zo’n molen hoort eigenlijk vaak te draaien om in goede staat te blijven. Door het stilstaan moet steeds alles weer goed afgesteld worden. Toch is het belangrijk dat we investeren in Rijn en Zon. De gemeente is super trots op dit cultureel erfgoed en we willen de molen graag weer aan iedereen draaiend laten zien.”

Molenaar Jan is het wachten inmiddels ook wel zat. “We zijn ondertussen tien jaar

verder, sinds ik de breuken in die balken vond. Voor mij is het een heel moment als de wieken weer draaien. Ik hoop op termijn ook weer de zaak te kunnen openen. Ik wil mijn meelbedrijf weer nieuw leven inblazen. Maar om flinke productie te draaien moeten er ook nog meer investeringen en werkzaamheden verricht worden. Ik ga eerst maar even een klantenkring opbouwen.

Want voor echte Utrechtse bakkers is meel van deze molen natuurlijk prachtig, daar kan ambachtelijk brood met liefde voor het vak gemaakt mee worden.” a

Waarom wilde je graag een documentaire over Herman Berkien maken?

“Ik heb eerder een documentaire gemaakt over Oh Oh Den Haag, het volkslied van Den Haag. Daar kom ik vandaan, maar ondertussen woon ik ruim 35 jaar in Utrecht.

Utrecht heeft ook een volkslied en ik was benieuwd hoe dat is ontstaan. En van wie is dat eigenlijk? Ik deed wat research en Herman had een interessante persoonlijkheid. Ik heb Floris erbij betrokken en hij was meteen enthousiast. Hij is cameraman, editor en kent de Utrechtse cabaretwereld.

Vrij snel werd duidelijk dat er wel een verhaal in zat. Er is eerder al een boekje over Herman verschenen, maar ik wilde weten wie hij echt was.”

Waarom heet de documentaire ‘De clown van Utereg’?

“Hij voelde zich een clown en hij schilderde ook clowns. Daar begint de film ook mee: met een zelfportret van hem als clown. Naar buiten toe wilde hij graag de komiek uithangen, maar daarachter zat meer. Verder was en is hij altijd een Utrechtse jongen gebleven.”

Heb je nieuwe dingen over hem geleerd?

“Vooral over de moeilijke kant van zijn leven. Zo bleek hij allerlei angsten en fobieën te hebben. Hij had bijvoorbeeld waterangst, waardoor optreden in het hele land lastig werd. Er moesten speciale routes voor hem worden uitgestippeld. Dat maakte landelijk doorbreken moeilijk. Hij had een zwaarmoedige kant met depressieve periodes. Die wilde hij nooit graag laten zien: hij liet altijd zijn vrolijke kant zien in het café.

Wat vind je zo leuk aan dit werk?

“Ik ben ooit als redacteur begonnen. Het is leuk om mensen te ontmoeten en erachter te komen wat ze drijft. Ik heb dan ook lang bij Man Bijt Hond gewerkt. Sinds vijf jaar werk ik als zelfstandig producent. Nu vind ik het leuk om zelf dingen te regelen, research te doen en te bedenken hoe je het in beeld gaat brengen. Ik stuit op dingen die ik interessant vind en waarvan ik me afvraag: hoe zit het precies? Het zijn verhalen die ik graag zelf wil vertellen.”

Met welk idee wil je hierna aan de slag?

“Een verhaal over Joodse onderduikers in Utrecht. De vader van zanger en pianist Ruben Hein, Peter Hein, heeft als kind op twintig verschillende plekken onderdoken gezeten in Utrecht. Hij en zijn ouders hebben de oorlog op wonderbaarlijke wijze overleefd.

Ze zijn een paar keer op het nippertje ontsnapt. Het is een bijzonder Utrechts verhaal.”

Hoe en wanneer was je voor de eerste keer in Utrecht?

“Dat was in de jaren 70. Ik was dertien of veertien en mijn broer woonde hier op kamers. Een van de dingen die me is bijgebleven, is dat ik dacht: wat staan hier veel fietsen op straat. Een aantal jaren later woonde ik in een kraakpand in Amsterdam, maar daar moesten we uit. Ik kon bij een vriend wonen op de Domstraat, direct onder de Dom. Dat beviel goed.”

Wat is jouw mooiste herinnering aan Utrecht?

“Ik ben getrouwd in de jeugdherberg aan de rand van Amelisweerd. Onze gasten konden ook blijven slapen. Iedereen moest verkleed komen. Ik was verkleed als Napoleon, mijn vrouw als Joséphine. De broer van Napoleon heeft namelijk even op het landgoed van Amelisweerd gewoond. Het was een bijzonder geslaagd feest dat duurde tot de volgende ochtend.”

Wat was het beste optreden dat je ooit in Utrecht gezien hebt?

“Dat was Prince in de Galgenwaard. Iedereen moest gekleed in peach-kleuren komen.

Die man was een fenomeen. Het was een geweldig optreden. Niet alle artiesten kunnen een publiek goed live vermaken, maar hij kon dat echt.”

Wat is je lievelingsplek in Utrecht?

“Ik zit graag bij Café de Zaak aan de Ganzenmarkt. Ik vind dat je daar lekker een biertje kan drinken. Het is een leuke plek om te zitten en met vrienden te lullen of voor je uit te kijken en de mensen voorbij te zien komen.”

Utrecht is… “… gewoon een gezellig stadsjie.” a

Advertenties

TWEEDE DRUK VAN BOEK VERGETEN GEBOUWEN VAN ARJAN DEN BOER NU OVERAL TE KOOP Het boek Vergeten Gebouwen in Utrecht 1850-1940 van Arjan den Boer is weer te koop. Omdat de verkoop zo hard liep is eind juli besloten om een tweede druk te bestellen.

HET BOEK IS BIJ ONDERSTAANDE BOEKHANDELS TE KOOP EN BIJ DIVERSE ONLINE-AANBIEDERS TE BESTELLEN. •

BROESE BOEKHANDELS

•

BOEKHANDEL OSTADE

•

DE UTRECHTSE BOEKENBAR

•

BOEKHANDEL DE KLER HOUTEN

•

DE BILTHOVENSE BOEKHANDEL

•

THE READSHOP IJSSELSTEIN

•

BOEKHANDEL BIJLEVELD

•

BRUNA MAARSSEN

•

VVV UTRECHT

•

ALEPH BOOKS/ BOEKHANDEL

•

GROETEN UIT UTRECHT

•

BRUNA, NACHTEGAALSTRAAT

•

DOMSHOP

•

KANTOORBOEKHANDEL KEES VISCHER DE MEERN

•

BOEKHANDEL JACQUES BAAS

•

BOEKHANDEL VAN RAVENSWAAY

•

BOEKHANDEL STEVEN STERK

€ 34,95

inclusief plattegrond

-ANTIQUARIAAT ALEPH

NU OOK ONLINE TE

BESTELLEN!

55 KOOPAPPARTEMENTEN

NOG ENKELE APPARTEMENTEN BESCHIKBAAR VERKOOP EVENT DONDERDAG 17 SEPTEMBER 2020

HOEKAPPARTEMENTEN VANAF: € 595.000,- V.O.N.

Ruime terassen op het zuidoosten van ca. 20,0 m2 met uitzicht op Park Leeuwesteyn Beter dan energieneutraal met EPC -0,1 | Woonoppervlakte ca. 128 m2

TUSSENPENTHOUSES VANAF: € 799.500,- V.O.N.

Ruime terassen op het zuidoosten van ca. 37 m2 met uitzicht op Park Leeuwesteyn Beter dan energieneutraal met EPC -0,1 | Woonoppervlakte ca. 130 m2

BEKIJK HET COMPLETE AANBOD OP VORM.NL/PARKAVENUE PUNT MAKELAARS T 030 - 273 74 64 E nieuwbouw@puntmakelaars.nl

VORM Sales & Finance T 0186 - 618 777 I vorm.nl

11

NR. 109 | SEPTEMBER 2020

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

Veel studentenkamers nog steeds onbetaalbaar Deze week begint studiejaar 2020/2021 en een flinke nieuwe lichting eerstejaars staat te popelen om van start te gaan, ook in studentenstad Utrecht. Van de circa 67.500 studenten in Utrecht wonen er ruim 27.000 in de stad. Er is dus veel vraag naar woonruimte en dat drijft de prijs flink op. Het al in 2012 opgestelde ‘Actieplan Studentenhuisvesting’ moet bijdragen aan meer betaalbare studentenkamers in de stad. Lukt dat een beetje?

Tekst: Maurice Hengeveld / Fotografie: Robert Oosterbroek

Studentenkamers op Rotsoord in Utrecht

S

tudentenvakbond LSVb en FNV Young & United hebben de afgelopen weken in vijf studentensteden, waaronder Utrecht, actie gevoerd tegen de hoge huurprijzen voor studentenkamers. De actie begon in Wageningen, waar tenten werden opgezet en op een bord bij de tenten werd vermeld hoeveel een kamer van hetzelfde aantal vierkante meters kost. Volgens LSVb-voorzitter Lyle Muns is 400 euro een redelijke prijs voor een studentenkamer, maar zijn prijzen van 700 euro en hoger in sommige steden geen uitzondering. Het tekort aan studentenwoningen blijft in Nederland onverminderd hoog en veel verhuurders maken daar gebruik van door de huurprijzen enorm op te drijven.

De actie komt niet uit de lucht vallen.

Al in oktober 2018 pleitte Floor de Koning, gemeenteraadslid voor GroenLinks Utrecht, ervoor dat er eisen gesteld worden aan de maximale huurprijs bij de nieuwbouw van studentenhuisvesting. Zij deed dat destijds tijdens het commissiedebat over studentenhuisvesting. Samen met de fractie van Student & Starter maakte De Koning zich zorgen over de betaalbaarheid van zelfstandige woonruimtes die nog zouden worden opgeleverd. Bij de bouw van studentenwoningen zetten projectontwikkelaars, volgens De Koning destijds, vooral in op zelfstandige en vaak dure studio’s. Van de 2.077 studentenkamers die na 2018 nog zouden worden opgeleverd zou volgens GroenLinks zeker 86 procent zelfstandig en vaak erg duur zijn/ worden.

Diagram geeft de verdeling van Utrechtse uitwonende studenten naar soort huisvesting in percentages.

Pittige huurprijzen Als voorbeeld haalde De Koning destijds het wooncomplex op de Vliegend Hertlaan in de Merwedekanaalzone aan, waar studentenkamers van 23 vierkante meter verhuurd zouden worden voor ruim 800 euro per maand, of studio’s van 50 vierkante meter voor 1100 euro per maand en exclusief servicekosten. “Dit zijn prijzen en vierkante meters die niet eens passen onder onze criteria voor middenhuur, maar die wel meetellen als gerealiseerde studentenkamers.

De wereld op z’n kop als je het mij vraagt”, stelde De Koning in 2018 en dat vindt ze nog steeds. In die situatie lijkt vooralsnog dan ook niet veel veranderd.

Op de Vliegend Hertlaan is Holland2Stay inderdaad een mooi voorbeeld van wat zich in de wereld van de studentenhuisvesting afspeelt. Met een focus op zowel studenten als young professionals liggen de kale huurprijzen er rond de 1.000 euro per maand. Zo biedt Holland2Stay ook woonruimte te huur in Nijenoord, Wattbaan, Einstein en Keramus. Dergelijke commerciële concepten zijn op meer plekken in de stad te vinden.

Bijvoorbeeld op de locatie van het voormalige Oudenrijn ziekenhuis in Kanaleneiland, waar recent Nido Student haar deuren opende voor 650 bewoners. Met volledig gemeubileerde studio’s voor zowel korte als langere verblijven en een reeks aan services voor (kale) huurprijzen vanaf circa 780 oplopend tot bijna 1.400 euro. En op Rotsoord biedt Stuworld studio’s aan voor (kale) huurprijzen vanaf 830 euro

Onder de naam ‘De Kwekerij’ ontwikkelen Jebber en studentenhuisvester SSH op het voormalige KPN-terrein aan de Burgemeester Fockema Andreaelaan momenteel nieuwbouw met in totaal circa 840 huurwoningen voor studenten en starters. De locatie wordt getransformeerd tot een levendig gebied met wonen en publieke functies, gericht op de community. Eén woontoren met 318 studio’s voor studenten is al opgeleverd.

Johanna is het allernieuwste SSH-studentencomplex op het Utrecht Science Park. Dit markante gebouw met de blauw-witte Makkumer tegels biedt kamers en woningen aan 655 studenten. Huurprijzen voor een kamer liggen rond de 350 euro. Binnen het totale aanbod van SSH, maar bijvoorbeeld ook bij officiële huizen van studentenverenigingen zoals U.V.S.V., liggen de huurprijzen voor kamers sowieso aanzienlijk lager dan die voor studio’s bij commerciële partijen. Maar ook dergelijke concepten zijn er uiteindelijk wel gekomen, ondanks eerdere bezwaren uit de lokale politiek over de absurd hoge huurprijzen. Volgens de gemeente kwamen er (mede) door het Actieplan studentenhuisvesting uit 2012 tussen 2010 en 2019 bijna 4.400 studentenkamers bij, waaronder dus ook commerciële projecten als Holland2Stay, Nido Student en Stuworld.

Actuele situatie Hoe kijken GroenLinks en Student & Starter naar de huidige situatie? Eva Oosters, nog tot september fractievoorzitter van Student & Starter, geeft aan dat haar partij nog lang niet tevreden is met de prognoses voor en realisatie van ‘studenteneenheden’. “Er is

nog altijd een tekort van circa 7.500 studentenkamers en/of -woningen in Utrecht en er wordt te weinig gebouwd om de tekorten in te lopen. Wij willen dat er flink ingezet wordt op onzelfstandige woonruimte (kamers) en dat er in de tussentijd meer tijdelijke woningen gerealiseerd worden om de tekorten in te lopen. De gemeente zou meer en sneller werk moeten maken van nieuwbouwlocaties en de regels voor het omzetten van een woning naar studentenkamers moeten versoepelen. Ook zou het kunnen helpen om vergunningsvrij wonen met drie personen mogelijk te maken. Student & Starter mist eigenlijk de actie in het ‘Actieplan Studentenhuisvesting’.”

Floor de Koning van GroenLinks reageert aanvullend: “Hoewel strenge afspraken en landelijke regelgeving nog steeds nodig blijven, wordt er toch ook vooruitgang geboekt. Onder andere met het recent opgestelde ‘Convenant Studentenhuisvesting’, ondertekend door partijen als de gemeente, SSH, VIDIUS, BoKs én de Universiteit Utrecht. Inzet is om boven de 3.500 al geplande kamers nog eens 2.000 extra kamers te realiseren met uiteraard acceptabele huurprijzen, daarmee de wachttijd voor een studentenwoning te laten afnemen met een jaar en misstanden te voorkomen op de woningmarkt voor studenten. Om ook commerciële verhuurders te kunnen aanpakken zullen vanuit de overheid toch echt de regels van het Woningwaarderingsstelsel (WWS), het puntensysteem voor vaststelling van de maximale huurprijs, moeten worden aangepast, lokaal zijn wij daarin helaas wat beperkt door landelijke regelgeving.” a

Eind 2018 presenteerde Kences – het samenwerkingsverband van studentenhuisvesters – het zevende rapport van de Landelijk Monitor Studentenhuisvesting (2018) met ook voor Utrecht een Lokale Monitor Studentenhuisvesting. Daaruit blijkt dat in Utrecht 67.700 studenten (66.700 in 2017) studeren aan de hogescholen en universiteiten. Hiervan volgden 62.200 studenten een voltijdstudie of een duaal traject (61.500 in 2017). Van deze 62.200 studenten wonen er 29.100 thuis en zijn er 33.100 uitwonend. Van deze 33.100 uitwonende studenten wonen er 21.500 in Utrecht. Daarnaast wonen er nog 5.900 studenten in Utrecht, die elders studeren. Dit betekent dat Utrecht in totaal 27.400 studenten huisvest. Dit aantal is lager dan het aantal in 2017 (29.100) en 2016 (30.800).

12

NR. 109 | SEPTEMBER 2020

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

Duurzaamheidsdoolhof Waar: Griftpark Wanneer: 5 september Prijs: Gratis

Ars Electronica Garden Utrecht Waar: Online Wanneer: 10 tot 12 september Prijs: Gratis Kunst, technologie en maatschappij komen samen op het online-evenement Ars Electronica Garden Utrecht. In samenwerking met studenten en alumni van de HKU maakt Ars Electronica drie dagen durend programma, dat bestaat uit performance, een expositie en sessies over zowel ethische als maatschappelijke thema’s. Houd het evenement in de gaten op Facebook, of op de website (ars. electronica.art).

Verdwalen tussen je eigen spullen. Het kan zomaar gebeuren, in het Duurzaamheidsdoolhof. Buurtbewoners en scholen maken samen het mobiele doolhof.

Het bestaat uit een grote verzameling spullen, die overal en nergens vandaan komen. In het doolhof vind je niet alleen allerlei vreemde voorwerpen, maar ook bijzondere acts en voorstellingen van ZIMIHC, Kunstbende en de Buurtcamping.

Struinen in de Tuinen Utrecht Waar: Diverse plekken in de stad & Online Wanneer: 6 september Prijs: Gratis (vrijwillige bijdrage) Vanwege verscherpte coronamaatregelen heeft Struinen in de Tuinen aanpassingen moeten maken in het programma, maar het gaat door!

Op enkele locaties kan je een plek voor live optredens reserveren. Het programma kan je voor de rest grotendeels online bekijken. Bekijk de website voor meer informatie over de live en online optredens.

Gaudeamus Muziekweek 2020 Waar: Tivoli Vredenburg & Online Wanneer: 9 tot 13 september Prijs: Wisselend In de Gaudeamus Muziekweek krijgen de jonge muziekpioniers van nu alle ruimte om hun werk te laten horen. Op dit festival maak je kennis met de laatste ontwikkelingen in de muziek, in de vorm van concerten, performances, muziektheater, geluidskunst en meer. Je kunt zowel online vanuit huis, als live in een zaal het festival bijwonen.

De Opening van Stadsklooster Utrecht Waar: Stadsklooster Utrecht Wanneer: 11 september Prijs: Gratis Vier een bijzondere VrijMiBo bij het Stadsklooster aan de Kanaalstraat, want daar gaan op 11 september officieel de deuren open. Vorig jaar was het Stadsklooster nog een kerk, maar gaat verder als buurthuis plus. Tijdens de opening kan je het nieuwe Stadsklooster bewonderen bij een van de rondleidingen, of genieten van live muziek.

Ligconcert Einaudi Waar: Werkspoorkathedraal Wanneer: 5 september Prijs: 38,50 euro Pianist Jeroen van Veen voert samen met een nog onbekende surprise guest het Best of Einaudi ligconcert uit. Op je eigen matje lig je in de Werkspoorkathedraal, waar je van de zomerse avondzon net zo veel kunt genieten als van de muziek.

KENNERS TIPPEN Filmdeskundige Vincent Brons

Jolanda Schouten (beeldend kunstenaar, docent HKU)

De Franse regisseur François Ozon keert terug in de bioscoop met zijn negentiende speelfilm Éte 85. Ozon’s film voelt bekend aan met zijn gedurfde toon en zorgeloze sfeer en doet denken aan zijn eerdere werk. Maar ditmaal is zijn herkenbare, gestileerde naïviteit bewust ingezet als vertelmiddel om de kijker te verleiden, zich te verplaatsen in de wereld van de jonge hoofdpersonen. Éte 85 volgt de tiener Alexis, een debuutrol van Felix Lefebvre, terwijl hij na een verhuizing probeert te settelen in een nieuwe omgeving. Wanneer hij bevriend raakt met de 18-jarige David wordt het snel duidelijk dat het met dit tweetal niet goed zal eindigen. Ozon neemt de toeschouwer vervolgens mee langs hun turbulente zomerliefde, maar daarnaast ook de periode waarin Alexis moet leren leven met het verlies van zijn grote liefde, en bovenal zijn onschuld. Te veel verklappen zou zonde zijn. Ozon maakt met Éte 85 genadeloos indruk.

Een opwekkende gebeurtenis in dit vreemde jaar vind plaats in de HKU Pastoefabriek. In juni studeerden een prachtige groep jonge kunstenaars af, die het moesten doen met een online presentatie van hun werk. De HKU had een mooi online Exposure festival georganiseerd met live streams, met portfolio’s, met een online modeshow. Roeiend met de coronariemen. Net als de eindexamenleerlingen van het voortgezet onderwijs was dat een flinke teleurstelling voor de jonge graduates voor wat een kers op de taart had moeten zijn. Die meikers is in de tussentijd uitgegroeid tot een herfstpruim en kan alsnog gegeten worden in een levendige tentoonstelling waar je het werk kan voelen, ruiken, horen, kortom ervaren. Op het scherm kan er veel, maar in dezelfde fysieke ruimte zijn met het werk is toch het allermooiste. De eindexamententoonstelling is een zowel een piek- als een punt van rust in de carrière van student naar professional om te tonen, om in gesprek te gaan met de ruimte, met de bezoekers, met trotste familie maar vooral ook een springplank om het werk te spiegelen aan het professionele werkveld. In de preview komen galeriehouders, curatoren, journalisten, vakgenoten het werk van de jongste generatie kunstenaars bekijken. De andere dagen zijn voor alle andere kijkers. Op afspraak, want eerst tot 150 cm tellen.

Wat: Wanneer: Waar: Web:

Éte 85 Vanaf 3 september te zien Louis Hartlooper Complex & Springhaver www.hartlooper.nl

Wat: Waar: Wanneer: Web:

Exposure, HKU Fine Art en Fine Art in Education graduates HKU, Pastoefabriek, Rotsoord 2 13, 18, 19 en 20 september, toegankelijk via reservering tijdslot www.hku.nl

Advertenties

SFEERVOL VERGADEREN OP DE CAMPING

5,AF € 7 AL VAN GDEEL PER DA

r Ook voo en g in in a tr binnen en bedrijv

CORO

N A-P

Stress verminderen?

ROOF

Ontdek de kracht van de adem Weet jij al dat je met een goede ademhaling stress kunt verminderen?

Wil je dat nu ook echt in de praktijk gaan brengen?

Kom dan op 25 september naar de informatie-workshop Ontdek de kracht van de adem in het Yogacentrum Bunnik.

• • • • • • • •

4 vergaderruimtes, van 2 tot 60 personen Op een unieke locatie in Utrechts nieuwste hotspot Rotsoord Altijd goed bereikbaar met trein, bus, boot, fiets of auto Flexibele catering, van drankjes tot diners Volledig gefaciliteerd met o.a. led-scherm, supersnelle WiFi en whiteboard Standaard gratis koffie, thee en water Mooi uitzicht op de Vaartsche Rijn 365 dagen per jaar, ook in de avond

DIRECT RESERVEREN? Dat kan eenvoudig online met het contactformulier op onze website of mail je wensen naar vergaderen@ganspoort.nl. Liever bellen? We zijn te bereiken via 06-14415656. Kijk voor een indruk van alle zalen en mogelijkheden op

WWW.CAMPINGGANSPOORT.NL

Stress hebben we allemaal. Het gaat erom hoe je met stress omgaat.

Daar heb je zelf een keuze in.

Spanning zet zich makkelijk vast in ons lichaam. Met een ademhalingstechniek afkomstig uit de Transformational Breathing kun je je bevrijden van emotionele en mentale blokkades.

De manier van ademen zegt veel over hoe je je voelt. Verbeter je je ademhaling, dan voel je je beter.

Tijdens deze workshop leer je eenvoudige ademoefeningen die meteen verlichting opleveren voor het dagelijks leven. Meer energie en rust in het hoofd. Hierna volgt een cursus van 7 bijeenkomsten.

Hier leer je stap voor stap hoe je anders kunt omgaan met stress.

Je gaat ervaren dat de adem een krachtig middel is om emotioneel en mentaal in balans te komen.

Gun jij jezelf deze ervaring?

Kosten € 10,- Info en aanmelden: www.marchermsen.nl

Marc Hermsen Praktijk voor Balans & Innerlijke groei

Optimisten in de zorg Verzorgenden & verpleegkundigen Direct een vast contract én vrijetijdsbudget!

Starten in een nieuwe baan in een woonzorgcentrum, verpleeghuis, zorghotel, revalidatie of de wijkverpleging? AxionContinu is een werkgever in Utrecht, Leidsche Rijn, Lopik en IJsselstein met veel mogelijkheden.

Wij bieden zorg op maat voor de doelgroepen somatiek, psychogeriatrie en willen onze NAH-afdeling graag uitbreiden. In de geriatrische revalidatie werk je met mensen met oncologie, CVA, orthopedische-, long- of cognitieve problemen. Op onze nieuwe overbruggingsafdeling krijg jij de kans mensen voor te bereiden op het verblijf in een woonzorgcentrum of verpleeghuis.

En je leest het goed: direct een vast contract én een vrijetijdsbudget!

Omdat wij ontspanning naast het werk belangrijk vinden. Tot snel?

Volg AxionContinu ook op

www.mijnprachtbaan.nl

Advertenties

Beschik jij over een flinke dosis flexibiliteit? Ben je een topper in het stellen van diagnoses met betrekking tot technische vraagstukken? Draai jij je hand niet om voor alle voorkomende reparaties en onderhoudswerkzaamheden? Kom dan bij ons werken als buitendienstmonteur!

Buitendienstmonteur WERKEN IN EEN DYNAMISCHE OMGEVING MET EEN NO-NONSENSE MENTALITEIT: MABO-lifting Nederland is een onderdeel van dé marktleider op het gebied van Space Saving and Efficiency Improving solutions MABO BeNeLux. Als officiële Nederlandse importeur van merken als Combilift/Aislemaster/Baumann Cavaion en Votex Bison bieden wij onze klanten maatwerk oplossingen met onder andere; smalle gangen heftrucks / 2 en 4-weg zijladers en mobiele portaalkranen. Onze zijladers worden onderhouden door middel van mobiele service auto’s, die landelijk opereren.

WIJ ZOEKEN: Wij zijn op zoek naar een fulltime service/onderhoudsmonteur. De functie vraagt om een flinke dosis flexibiliteit. Als service/onderhoudsmonteur stel je diagnoses en geef je advies met betrekking tot technische vraagstukken, voer je alle voorkomende reparaties en onderhoudswerkzaamheden uit. Je werkt volgens de richtlijnen en werkvoorschriften vanuit zowel de eigen organisatie als de importeur. Daarnaast ben je een teamplayer die samen met zijn collega’s borg staat voor de bewaking van de kwaliteit van de geleverde werkzaamheden en het realiseren van de afdelingsdoelstellingen.

de spirituele winkel van Utrecht Grote collectie edelstenen & mineralen, zilveren sieraden, wierook, boeken, handgemaakte klankschalen, tarot- & orakelkaarten, yoga-artikelen, etherische oliën, YogiTea / Numi thee, heksenketels & kruiden, dromenvangers, pendels, meditatiekussens en consulten in de winkel.

Gratis punten sparen voor korting bij elke aankoop!

Oudegracht 186 - 3511 NP - Utrecht www.ananda.nl

WIJ VRAGEN: • MBO opleiding (bij voorkeur elektrotechniek/werktuigbouw of autotechniek) • Goede commerciële en communicatieve vaardigheden • Ervaring in de heftruckbranche is een pre • Je bent flexibel, stressbestendig en accuraat • In bezit van rijbewijs B (Voorkeur BE) • Woonachtig in regio Utrecht WAAROM JIJ BIJ ONS WILT WERKEN: • Een fulltime functie binnen een ambitieus bedrijf met een duidelijke toekomstvisie • Je krijgt de beschikking over een moderne serviceauto • Een dynamische werkomgeving binnen een enthousiast team, met een informele werksfeer en een no-nonsense mentaliteit • Werken in een uitdagende markt, wij durven innovatief te zijn en nemen de eerste stap om kansen te vervullen • Ruimte voor eigen initiatief, wij geloven in de kennis en ervaring van onze medewerkers • Intentie is om na het eerste jaar vast contract aan te bieden SOLLICITEREN? Is deze functie jou op het lijf geschreven, solliciteer vandaag nog en stuur jouw motivatie en CV naar r.spekken@mabo-lifting.nl. Voor meer informatie over de vacature kun je contact opnemen met Ruud Spekken 0228-326751. Acquisitie wordt niet op prijs gesteld.

GRAND OPENING Z AT E R DAG 0 5 . 0 9 . 2 0 2 0

KLAAR VOOR DE TOEKOMST!

7 GEWELDIGE SHOWS 10:00 uur: voor de jonge kids (t/m 12 jaar) Papa’s en Mama’s zijn ook welkom!

11:00 uur: voor bezoekers van 65 jaar en ouder 12:00 uur: bijzonder momentje voor de bewoners 13:00 uur: voor iedereen, jong & oud 14:00 uur: TikTok event (12 t/m 25 jaar) 15:00 uur: voor iedereen, jong & oud 16:00 uur: VIP-show met Romy Monteiro*

*(alleen verkrijgbaar op uitnodiging van de ondernemer)

Adres: Winkelcentrum De Gaard • Troosterhof • 3571 NC Utrecht

/WinkelcentrumdeGaard

Advertenties

K.F. HEIN FONDS

DE VLAG VAN NADINE VAN VELDHUIZEN HONGER NAAR HUID DIT JAAR ONTWERPEN ZES KUNSTENAARS/ONTWERPERS EEN VLAG VOOR DE GEVEL VAN HET K.F. HEIN FONDS. IN SEPTEMBER EN OKTOBER WAPPERT DE VLAG VAN NADINE VAN VELDHUIZEN. ZIJ WERD VOORGEDRAGEN DOOR JONATHAN STRAATMAN. TEKST MARJOLEIN SPONSELEE FOTOGRAFIE BILLIE-JO KRUL

D

Donderdag 13 augustus. Het is heet bij De Nijverheid, een ateliercomplex dat intussen is uitgegroeid tot culturele broedplaats. Jonathan Straatman was een van de oprichters, samen met Daan Bramer.

Beiden zochten een atelier, zo begon het.

Inmiddels werken er veertig kunstenaars.

In eigen ateliers maar ook samen en aan De Nijverheid als plek. Op het terras duiken steeds meer schilderingen, tekeningen en objecten op. Ook van Nadine van Veldhuizen, die hier sinds april 2018 een atelier heeft. Ze zocht destijds een grote ruimte om te kunnen werken aan een beeld dat ze in opdracht maakte voor een wooncomplex in Amsterdam. Een groot beeld van twee lichamen die zich als yin en yang tot elkaar verhouden. De bewoners waren er niet heel gelukkig mee en wilden slechts een figuur behouden. Een onmogelijke aanpassing voor Van Veldhuizen, die uiteindelijk het werk samenperste tot neutrale rechthoekige blokken die in een stapel terugkeerden in het gebouw.

Op zoek naar contact Bovenin de loods van De Nijverheid heeft Van Veldhuizen haar werkruimte. Met een cementmolen erin om zelf klei te maken.

Met een oude tractorcabine als raam. Met karton waaruit ze figuren snijdt die ze met kunststof invult tot een reliëf. Ook de deuren zijn zo gemaakt: twee grote panelen waarin twee lichamen te herkennen zijn.

Enigszins verwrongen, zoals de meeste van haar figuren. Pijn en lijden zijn vaste thema’s, humor en erotiek. Maar ook de fysiek van houdingen fascineert haar. Houdingen van mensen ten opzichte van elkaar. Lichamen die naar elkaar toe neigen, handen die willen aanraken. In de werken met één figuur gaat het meer om een innerlijk proces. Over hoe je jezelf kunt zijn.

Er staan ook een paar koppen en bustes van klei en kleine beeldjes van ongebakken klei die ze afwerkt met epoxy. En fragmen-

ten in glas in lood, een nieuwe techniek die ze zich sinds kort aanleert. Een logisch vervolg op de half transparante reliëfs die ze al maakt van kunststof en karton. Op de vloer ligt de mal voor de vlag. Een tekening van twee figuren die elkaar omhelzen, uitgesneden in karton. Honger naar huid is de titel en het onderwerp. Een thema waar iedereen zich dit jaar wel iets bij voor kan stellen. Aanraken, afstand, liefde. De vlag schreeuwt het straks van de gevel.

Ruimtelijke collages Ook in het werk van Jonathan Straatman speelt het fysieke een rol. Hij bouwt 3D-architectuur collages waarin de ervaring van de ruimte centraal staat. Kleine kruip-doorsluip-door bouwsels waarin je al meteen verdwaalt en geen idee hebt van de omvang van het geheel en op welk punt daarin je je bevindt. Alsof je op reis bent, onderweg.

Aan de buitenkant blijkt zo’n werk dan helemaal niet zo groot te zijn als je dacht. Het laat zich van buitenaf niet kennen. In 2016 studeerde hij af aan HKU met zo’n ruimte.

En het K.F. Hein Fonds nodigde hem vervolgens uit voor een participatieproject bij het AZC, waar hij samen met vluchtelingen een wand met kijkdozen bouwde.

Langzaam komt er weer meer ruimte voor zijn eigen werk. De afgelopen jaren ging De Nijverheid voor. Het opbouwen van de plek, zorgen dat alles loopt. Nu kan hij dat meer uit handen gaan geven en weer op het eigen werk focussen. “De droom is dat we een relaxte plek hebben, waar we de huur zo laag mogelijk kunnen houden en mensen zelf actief dingen ondernemen.”

De Nijverheid is een community, waarin samen dingen opgepakt worden, iedereen bijdraagt, elkaar helpt en gericht is op concrete oplossingen, uitwisseling en contact.

Gericht op verbinding en samen de plek runnen. Met deze zomer voor het eerst elk weekend een vol cultureel programma met muziek, theater en kunst.

Eigenwijs Voldoende tijd vrij houden voor eigen werk is voor beide kunstenaars een uitdaging. Het evenwicht tussen kunst maken en de rest van de wereld is niet altijd makkelijk te vinden. Er sluipen snel veel regeldingen en baantjes tussen, die het plezier van het maken bedreigen. Het maakproces vraag aandacht en tijd. Voor Van Veldhuizen begint het met heel veel schetsen.

Elke schets op een nieuw vel, omdat elke tekening goed kan zijn. Straatman vindt het lastiger te omschrijven hoe het proces verloopt; lezen, research, schetsen en dan groeit er vanzelf iets. “Het is een beetje zoals koken, je proeft en merkt dat er nog iets bij moet.” Steeds meer merken ze wel dat ze hun eigen weg moeten volgen en ruimte moeten maken voor het eigen werk. Zelf kiezen in plaats van afwachten. Eigenwijs durven zijn.

Vijf jaar na haar afstuderen heeft Van Veldhuizen niet veel twijfels meer over haar werk. “In het begin ben je meer bezig met het verantwoorden van je kunstenaarschap, maar nu doe ik gewoon wat ik vet vind en ik weet dat het goed komt.” Straatman droeg haar ook mede daarom voor om een vlag te ontwerpen.

“Voor een vlag ligt het misschien voor de

hand een illustrator te kiezen. Nadine leek me een goede tegenhanger hierin. Iemand die op het randje gaat zitten.”

Liefde delen De zwart-wit ontwerptekening voor de vlag is inmiddels vertaald in een kleurrijk reliëf met paars en groen, geel. Fragmenten van lichamen doemen op. Twee figuren die met elkaar een dialoog in vorm en beweging aangaan. “De vlag gaat over honger naar huid, huidhonger, over liefde.

Mijn werk gaat vaak over kracht en weerbaarheid om met lastige dingen om te gaan en te blijven genieten. De laatste tijd ben ik meer van: we moeten liefde delen jongens. Deels ook door de situatie waar we inzitten. Je merkt nu hoe belangrijk aanraken is. Ik wil vooral dat als mensen de vlag zien ze zich gesteund voelen in het feit dat iedereen die behoefte aan aanraking heeft en iedereen een beetje eenzamer is in deze tijd. Het is een soort hou vol vlag.” meer lezen? www.nadinevveldhuizen.nl www.jonathanstraatman.com www.lucyindelucht.nl

Kunstcommissie K.F. Hein Fonds is jarig In 2020 viert de kunstcommissie van het K.F. Hein Fonds het 20-jarig bestaan met bijzondere kunstopdrachten. Zes kunstenaars en vormgevers uit de provincie Utrecht worden uitgenodigd een vlag te ontwerpen voor aan de vlaggenmast aan de voorgevel aan de Maliesingel 28, tegenover Park Lepelenburg. Vanaf januari zal steeds een vlag gedurende twee maanden te zien zijn. Bijzonder: de kunstcommissie selecteert de makers niet zelf, maar vraagt kunstenaars en vormgevers waar het fonds in het verleden mee gewerkt heeft om iemand voor te dragen om de vlag te ontwerpen. Om de maand zal er in het UITleven magazine in DUIC een interview te lezen zijn met de desbetreffende kunstenaars. www.kfhein.nl

Advertentie

The September Issue Dat we ons in deze roerige tijden meer dan ooit bewust zijn van onze lokale economie is wel duidelijk. In modeland is september ieder jaar weer het moment om nieuwe collecties te lanceren en nieuwe trends te laten zien. Ook in Utrecht krijgen de etalages een nieuwe look en wordt al het moois getoond wat je het komende seizoen kunt kopen. Juist nu stimuleren we lezers om te winkelen bij Utrechtse ondernemers en zetten we een aantal van hen in de spotlight.

YOU MUS COME IN!

COCON AL 30 JAAR IN HARTJE UTRECHT!

UNIEKE COLLECTIE BIJ JASON KING

Bij MUS conceptstore vind je twee verdiepingen vol MUShaves op het gebied van fashion & lifestyle. Alle items zijn geïnspireerd op Nederlandse & Scandinavische merken. Wij helpen je graag persoonlijk & zorgen dat je met een goed gevoel de deur uit gaat. Dus ben je op zoek naar jouw MUShaves voor het nieuwe seizoen? Laat je verrassen door ons & kom langs op de Lijnmarkt…

Cocon is het modetrefpunt van Utrecht. Onze fysieke winkel is elke dag geopend en vind je op de kruising van de Choorstraat met de Steenweg, je zult vast al eens langs onze etalages vol kleur gelopen zijn. Onze winkel hangt vol met prachtige collecties van verschillende topmerken. Bij ons vind je alles wat je zoekt! Van jurken tot sjaals, en van tops tot broeken we hebben alles in huis! Veel kleur en goede kwaliteit items dat is waar Cocon al meer dan 30 jaar voor staat! Geen tijd om langs te komen? Via onze webshop shop je 24/7 onze collecties online! We zien je graag online of in-store!

Coco Chanel zei het al: “Fashion is in the sky, in the street, fashion has to do with ideas, the way we live, what is happening.” JASON KING, een begrip in de Utrechtse binnenstad. Een unieke collectie die vaak wisselt en een reflectie is van de tijd waarin we nu leven. Wij geven veel aandacht aan duurzaamheid en kwaliteit. JASON KING, Oude Gracht 201 en op loopafstand vindt u onze andere winkel TRANSIT, Twijnstraat 36.

Lijnmarkt 32, Utrecht

Choorstraat 17, Utrecht

Oudegracht 201, Utrecht

www.musconceptstore.nl

www.cocon-utrecht.nl

www.jasonking.nl

COEF MEN: EEN UNIEKE MANNENWINKEL

HERFSTLOOKS BIJ GUTS & GUSTO

SHOP DE LEUKSTE MUSTHAVES BIJ HIP VOOR DE HEB

Het filiaal van Coef Men Utrecht is gelegen in het historische trapgevel pand naast het oude postkantoor. Dit rijksmonument biedt het perfecte decor voor exclusieve merken als Daily Paper, Lyle & Scott, C.P. Company en Stone Island (vanaf nov). Daarnaast vind je er ook merken zoals Samsoe Samsoe, Filippa K, Denham, A.P.C. en Norse Projects. De kledingcollectie wordt verrijkt met stijlvolle accessoires, luxe verzorgingsproducten en exclusieve sneakers van merken als Filling Pieces, Karhu en New Balance.

Een nieuw seizoen, een nieuwe outfit! De leukste fashion items van deze herfst shop je bij Guts & Gusto. Deze fijne fashion store in de Choorstraat in het gezellige historische centrum van Utrecht is 7 dagen per week geopend en hangt vol met de nieuwste jassen, truien, jurkjes, sieraden en nog veel meer. Naast de twee verdiepingen in het pand in Utrecht vind je ook in de Guts & Gusto stores in Arnhem, Eindhoven, Enschede en Groningen heel veel toffe outfits. Online shoppen kan natuurlijk ook! We love your Guts!

Een jaar geleden zijn de fysieke deuren van de populaire webshop Hipvoordeheb.nl open gegaan in het hartje van Utrecht. Elke paar dagen wordt de winkel aangevuld met nieuwe musthaves: leuke jurkjes, fijne winterjassen, flared leggings in allerlei verschillende printjes en de leukste accessoires om je outfit af te maken. Lucky you: op vertoon van dit artikel ontvang je 10% korting op je aankoop in de winkel.

Oudegracht 114, Utrecht

Choorstraat 3, Utrecht

Lijnmarkt 18, Utrecht

www.coef.nl

www.gutsgusto.com

www.hipvoordeheb.nl

17

NR. 109 | SEPTEMBER 2020 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

OP BEZOEK BIJ: STICKS & CUPS

‘Het was een match made in heaven’ Lili van Wattum (36) opende vier jaar geleden haar wolwinkel op de Telingstraat in de Utrechtse binnenstad. Van huis uit is ze architect, maar dat werk maakte haar niet gelukkig. Breien en haken wel. In haar winkel verkoopt ze allerlei soorten brei- en haakgarens en wol. Van het Nederlandse merk Scheepjes Wol & Garens, wol uit IJsland en Noorwegen, alpacawol, veel biologische en eco-vriendelijk soorten, maar ook van haar eigen merk. Haar moeder verft daarvoor de garens met de hand bij haar op zolder. Eind augustus heeft ze het naastgelegen winkelpand overgenomen. Lili wil graag meer plek voor haar spullen en klanten.

‘Mensen staan hier rustig uren kleuren bij elkaar te zoeken.’

Tekst en fotografie: Bo Steehouwer

I

n het straatje tussen de Ganzenmarkt en Neude in vallen de vrolijke kleuren van het winkeltje direct op. Niet alleen door alle wol en garens binnen, maar ook door de vlag met het regenboogkleurige logo en de roze neonletters achter de ramen. Op haar vierde leerde Lili haken van haar oma en op haar veertiende breidde ze eens een trui. Maar tijdens haar studie aan de TU Delft begon ze er pas echt mee. “Ik moest heel veel lezen. Mijn gedachten dwaalden continu af. Door te breien kon ik me beter concentreren. Ik merkte ook dat ik ging breien als ik stress had. Het gaf me rust en het maakte me blij.”

Ze heeft drie kinderen en woont met haar gezin in Vleuten. De geboorte van haar zoontje zorgde voor het idee om een wolwinkel te beginnen. “Hij was een huilbaby. Ik kon nergens naartoe, terwijl ik altijd heel onafhankelijk was. Op een gegeven moment dacht ik: zoek het uit. Ik gaf hem aan zijn vader en ik ging even lekker naar een breiwinkel in de buurt. Ik zat daar en ik dacht: ja, eigenlijk is dit wat ik zou moeten doen.” Dat was in april 2016. Eind april vond ze het pand op de Telingstraat. “Het was een match made in heaven. Ik heb sindsdien geen dag meer het gevoel dat ik aan het werk ben.”

Community Hersenyoga, zo noemt ze haken en breien het liefst. “En behalve dat het emotioneel lekker is, hou je er ook nog eens wat moois aan over.” Ze vindt het jammer dat het in Nederland nog een oubollig en gedateerd imago heeft. “Het is niet alleen voor oudere mensen of vrouwen. Internationaal wordt bijvoorbeeld de gemiddelde leeftijd steeds jonger. Expats zijn vaak op zoek naar een soort safe haven, een buurthuis. Voor veel van hen is dat een local yarn shop, of een LYS zoals ze dat dan noemen. Mensen die op reis gaan, zoeken ook of op hun bestemming een yarn shop is. Veel mensen weten niet hoe groot de rage is.”

Het sociale aspect van breien en haken speelt voor Lili ook een belangrijke rol.

“We hebben echt een community.” Voor de coronacrisis was er onder meer elke donderdagavond de Yarn Lounge in de winkel.

Daar kon je binnenlopen om verder te werken aan een brei- of haakproject met kopje

koffie of thee. “Het is best pijnlijk dat het even niet meer kan. Gelukkig is online wel het een en ander mogelijk. We hebben een WhatsAppgroep: dan is er altijd een plek waar mensen hun ei kwijt kunnen. Maar het hele idee van samenkomen is echt even heel erg weg. We kunnen hier niet meer

‘Sokken zijn absoluut een busof treinproject’ uitgebreid gaan zitten kletsen. Nu is het een kwestie van binnenkomen, halen wat je nodig hebt en weer weg.”

Daarom wil Lili ook graag het tweede pand erbij: ze wil haar winkel wel open kunnen houden. “Nu kunnen mensen nog buiten wachten, maar straks in de herfst en winter kan dat niet meer. De spullen moe-

ten verder uit elkaar staan. Mensen staan hier rustig uren kleuren bij elkaar te zoeken, maar als je twee mensen hebt die in dezelfde hoek moeten zijn, dan past het al niet.”

Bus- of treinproject Van huis uit is Lili ontwerper en dat is nog steeds wat ze graag doet. Zo ontwierp ze de witte vakkenkasten in de winkel en kan ze zich binnenkort bezighouden met het interieur van het nieuwe pand. Maar ook maakt ze graag designs voor brei- en haakprojecten. “Als ik zo’n bol zie of aanraak, dan komen er allemaal ideeën in mij op. Dan denk ik: zoiets wil ik met dat maken, en als ik dit dan combineer met dat… Ik kan mezelf daar helemaal in verliezen. Dat is ook wat mij altijd aantrok in architectuur: licht, donker, verschillende materialen, en dan combinaties maken. Dat is het mooie aan breien en haken: je kunt absoluut alles maken wat je wil.”

Zelf maakt ze vooral veel dingen voor haar kinderen, zoals truitjes en mutsen.

Sjaals maken doet ze niet meer, want die draagt ze toch niet. Voor zichzelf maakt ze daarom vooral vestjes. “En wat ik ook heel

fijn vindt om te maken, zijn sokken. Vroeger ging ik vaak met de bus. Sokken zijn absoluut een bus- of treinproject.” Als Lili ergens naartoe gaat, neemt ze voor de zekerheid altijd drie projecten mee die nog niet af zijn.

“Want het kan echt niet zo zijn dat mijn wol op is als ik ergens ben.”

Hoewel steeds meer winkels bij haar in de straat de deuren sluiten, maakt Lili zich geen zorgen. “Sommige winkels moeten het hebben van dagjesmensen, maar ik niet. Mensen die breien of haken doen dat meestal al jaren. Het is onderdeel van hun karakter. Je begint bij de Zeeman of de Wibra, want daar kost de wol een euro. Dan kom je erachter dat 100% acryl niet zo lang mooi blijft. Je leert de materialen steeds beter kennen en je verdiept je steeds meer in.

Je merkt dat bepaalde kwaliteiten echt anders zijn en een verschil maken. En je ziet dat je vooruit gaat, dat je beter wordt en dat het uniek is wat je maakt. Dat is er zo mooi aan.” a

18

NR. 109 | SEPTEMBER 2020 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

NIEUWE MONUMENTEN: 1970 – 2000

Ziekenfondskantoor ‘Flying Deer’ Tekst: Arjan den Boer / Fotografie: uit ‘Bouw’ nr. 13, 1987

Rond 1985 werd het oostelijk deel van het Bedrijvengebied Kanaleneiland ontwikkeld.

Passend in het tijdperk van Lubbers en Thatcher verrezen er grote kantoorgebouwen in de hoek van de Europalaan en de Beneluxlaan. Voorbeelden waren de Europastaete van Digital computers en de glazen Beneluxstaete van automatiseerder Raet. Aan de Vliegend Hertlaan, langs het Merwedekanaal, kwam een blinkend wit ziekenfondskantoor.

H

et Regionaal Ziekenfonds Midden Nederland (RZMN) ontstond in 1980 uit een fusie van drie Utrechtse verzekeringsfondsen, waaronder het Ziekenfonds Ziekenzorg dat aan de Catharijnesingel 56 gevestigd was.

Eén nieuw kantoorpand moest de drie afzonder­ lijke locaties en de tussentijdse vestiging aan de Kaatstraat vervangen. De bouw begon in 1984 en nam twee jaar in beslag. Het nieuwe kantoor van 10.000 vierkante meter kostte 23 miljoen gulden. In het gebouw was ook een tandheelkundig centrum ondergebracht.

Het imposante bouwwerk bestaat uit twee evenwijdige kantoorvleugels van 72 meter lang, die in hoogte verschillen en onderling enigszins verspringen. Daarbovenuit torent een kleiner gesloten gedeelte, terwijl een binnenstraat met glazen entree de beide kantoorvleugels verbindt. Het pand wekt een massieve indruk, maar voor afwisseling aan de gevels zorgen de ve­le kolommen en ramen, die elk 90 centimeter breed zijn.

De kolommen, vloeren en daken werden ter plekke gestort in beton. Dat materiaalgebruik en de

imposante vorm zijn verwant aan het brutalisme als bouwstijl. Van kaal beton (’beton brut’) is het gebouw echter niet: de ge­vels en kolommen zijn bekleed met elementen gemaakt uit steenslag van wit Noors marmer. Het heldere wit contrasteert met de donker-mosgroene stalen kozijnen.

Aan de kant van het Merwedekanaal wordt de gevel op de eerste verdieping doorbroken door vier glazen erkers, waarachter zich het bedrijfsrestaurant bevond.

Monumentaal Het ontwerp kwam van architectenbureau Volders en Boogert uit Zeist. Zij waren vanaf 1978 voornamelijk actief als restauratie-architecten, onder andere in Woudrichem, Schoonhoven en Nijmegen.

Zover bekend was het RZMN hun enige grote kantoorgebouw. Jean Louis Volders (1928-2005) had eerder bij een architectenbureau in Suriname gewerkt, onder meer aan Hotel Torarica in Paramaribo. Hij maakte daar pentekeningen van de Surinamerivier en andere prenten van Paramaribo. Ook schreef hij het boek Bouwkunst in Suriname: 300 jaren nationa-

le architectuur. Zijn compagnon L.J. (Bert) van den Boogert was lid van de Monumentencommissie Zuid-Holland en technisch adviseur van de Bond Heemschut, waarvoor hij in 1991 een erepenning kreeg. Misschien is de affiniteit van de architecten met historische monumenten terug te zien aan de monumentaliteit van het Utrechtse kantoorpand. De punten van de kolommen, die een kwartslag gedraaid staan, geven het gebouw een kasteelachtig uiterlijk. Tegelijkertijd heeft de hagelwitte kleur iets klinisch.

Over de binnenstraat schreven de ontwerpers zelf: ‘Deze licht­hof was geen eis van de opdracht­ gever. Het was een wens van de architecten om een dergelijke ruimte te creëren, en zodoende de vele medewerkers van RZMN, be­halve uitzicht naar buiten, ook af en toe een blik binnen het eigen huis te gunnen op ‘overburen’ in een andere vleugel, of op hun cliënten, de verzekerden. De be­zoekers op hun beurt ervaren nu dat het ziekenfondsbedrijf aan­zienlijk meer omvat dan alleen de informatiebalies, de wachtruimten en de spreekkamers.’

De binnenstraat had een natuurstenen vloer van kwartsiet en er was een soort brug met een zitje bij het raam boven de hoofdingang.

Een onverwacht element vormde een gerestaureerd toren­ uurwerk, afkomstig uit de oude kerk van Wierden, dat met wijzerplaat en gewichten aan de noordwand van de binnenstraat hing. Volders en Boogert hadden dit attribuut ongetwijfeld overgehouden aan een van hun restauratieprojecten.

Expats In 1993 fuseerde het regionale ziekenfonds met A&O Verzekeringen in Amersfoort, al snel Anova geheten. Het nog maar enkele jaren oude gebouw aan de Vliegend Hertlaan werd verlaten. In latere jaren waren er verschillende bedrijven gevestigd, waaronder Aetax, een financieel intermediair van Aegon. Tijdens de financiële crisis in 2008 moest dit bedrijf wegens creatief boekhouden de deuren sluiten.

In 2017 werd het kantoorpand door ontwikkelaar City Pads verbouwd tot gemeubileerde woonstudio’s voor (buitenlandse) studenten en expats. Vanwege

de straatnaam en internationale doelgroep wordt het gebouw ‘Flying Deer’ genoemd. Verhuurder Holland2Stay prijst het aanbod aan als: ‘216 studios and 35 apartments, all fully furnished and modernly decorated. Flying Deer includes a gym and a sauna free to use for all tenants.’ De transformatie werd verzorgd door Diederendirrix architectuur & stedenbouw.

Het gebouw staat er weer stralend bij, maar de entree is verplaatst en de binnenstraat ‘gladgetrokken’ en deels volgebouwd (afgaand op foto’s).

Architectuurhistoricus Bettina van Santen van de gemeente Utrecht inventariseert eventuele nieuwe gemeentelijk monumenten. ‘Het gebouw heeft zeker architectonische kwaliteiten, zoals de compositie van de volumes.

Daarom hebben we het op de cultuurhistorische waardenkaart van de Merwedekanaalzone gezet.

Maar voor een definitieve beoordeling moeten we het na de recente verbouwing nog van binnen gaan bekijken.’ a

19

NR. 109 | SEPTEMBER 2020 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

DUIC PUZZEL Fotografie: Robert Oosterbroek

ZOEKPLAAT Zoek de zeven verschillen

Kan je niet alle 7 verschillen vinden? Laat gratis je ogen meten bij Van den Bergh Optiek. Als DUIC-lezer ontvang je in 2020 een gratis brillendoekje.

OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN

ONDER DE MENSEN

Handjehelpen regelde een maatje voor Aurelio om lekker mee te voetballen Tenny de Graaf en haar zoon Aurelio (10) krijgen hulp van Handjehelpen: een organisatie die vrijwilligers koppelt aan kinderen en volwassen die ondersteuning kunnen gebruiken. Bijvoorbeeld doordat ze een chronische ziekte hebben, een beperking of gedragsproblemen. Iedereen kan zich aanmelden als vrijwilliger, of je nu veel of weinig uren beschikbaar bent, zolang je maar de intentie hebt om een tijdje met iemand op te trekken. Tenny’s man, en Aurelio’s vader, is een aantal jaar geleden overleden. Dankzij een tip van hun psycholoog kwamen ze terecht bij Handjehelpen.

Aurelio heeft wat last van dwangklachten. Er werd een maatje voor hem geregeld: vrijwilliger Mathijs. Hij helpt Aurelio onder meer met huiswerk, maar ze gaan ook samen voetballen. ‘Hij is echt een soort held.’

Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Bas van Setten

M

athijs komt een keer in de twee wea ken een paar uur langs. Meestal is dat van 16.00 uur tot 18.00 uur, maar soms is hij er wel eens langer. “De laatste keer tot 20.00 uur”, zegt Tenny. “Dat was in de vakantie: toen gingen ze ook een ijsje haa len.” Ze moet lachen. “Het is echt leuk, hè?”

Ze kijkt naar Aurelio die naast haar op de bank zit en aait hem over zijn rug. Hij knikt instemmend. Mathijs en hij gaan vaak buiten sporten, zoals basketballen of voetballen.

Dat is namelijk iets wat Aurelio graag doet.

Hun psycholoog zei dat het goed zou zijn voor Aurelio als er weer een man in zijn lea ven zou komen als rolmodel, omdat hij zijn vader moet missen. “Ik moet nog veel leren”, zegt Tenny. “Ik had zo’n lieve man die alles voor me deed. Ik ben echt in de war nu hij

er niet meer is.” Via het Buurtteam kwamen ze vervolgens in contact met Handjehelpen.

In het begin vond Tenny het best gek: een onbekende man met haar kind. “Maar toen we elkaar voor het eerst ontmoetten, was mijn gevoel goed. Ik volg altijd mijn gea voel en dat zei: het is goed.” Ook tussen Aua relio en Mathijs was er al snel een klik. “Daar ben ik echt blij mee”, zegt Tenny. “Ik zie ook hoe Aurelio reageert op Mathijs. Soms moest hij huilen als hij weer naar huis ging. Dat is een goed teken.”

Held Oorspronkelijk komt Tenny uit Indonea sië en daarom vindt ze de Nederlandse taal soms best een uitdaging. Toen de scholen dicht waren, was ze dan ook blij dat Mathijs

kon helpen met het geven van thuisondera wijs. Het werd voor haar soms te veel. “Als ik wat uitlegde, zei Aurelio: ‘Nee zo is het niet mama, zo heb ik het niet geleerd op school.’

En als Mathijs het uitlegde, snapte hij het meteen. Hij is echt een soort held.”

Daarnaast doet Mathijs ook veel voor Tenny. “Als ik iets nodig heb, kan ik hem ala tijd bellen. Dat vind ik erg fijn.” Binnenkort wil Tenny graag een nieuwe vloer, maar weet ze niet zo goed hoe ze dat aan moet pakken.

Mathijs helpt haar om dat te regelen. Samen nemen ze contact op met het NIZU (Netwerk Informele Zorg Utrecht). De wijkambassaa deur informele zorg denkt mee wie er ingea schakeld kan worden voor het leggen van de vloer. Met hulp van Marthijs zoekt Tenny uit hoeveel geld ze wil besteden en waar ze de

vloer wil kopen.

Naast Mathijs als maatje voor Aurelio, krijgt Tenny ook hulp van Handjehelpen via het project Vriendenkringen. Dat project kopa pelt hulpvragers aan elkaar die bij elkaar in de buurt wonen en een beetje dezelfde ina teresses hebben. Zo is Tenny net gekoppeld aan Grace: een vrouw in een wijk verderop.

Haar zoon heeft ook een bepaalde bepera king. Zonder kinderen wandelen ze af en toe met elkaar. Tenny is blij met haar ‘loopmaa tje’. “Toen we samen naar de stad gingen loa pen, was het echt gezellig. Het is goed voor mijn gezondheid om te bewegen en voor mijn hoofd: dan heb ik even afleiding.”

Onder de Mensen is een serie verhalen van DUIC in samenwerking met de gemeente Utrecht waarin we zoeken naar voorbeelden van hulp, ondersteuning en initiatieven in de stad. Bij wie kun je terecht voor een steuntje in de rug om je leven weer op de rit krijgen? Hoe ondersteunen en helpen mensen elkaar om een stapje verder te komen? Wie zijn de enthousiaste initiatiefnemers die opstaan voor hun buurt? Hoe ondervinden Utrechters de gevolgen van de coronamaatregelen? Kan jij een handje hulp gebruiken of heb jij een handje over om te helpen? Bel 030 - 263 29 50 of mail info@handjehelpen.nl. Meer weten? Kijk dan op https://www.handjehelpen.nl/.

Advertenties

TWEEDE DRUK VAN BOEK VERGETEN GEBOUWEN VAN ARJAN DEN BOER NU OVERAL TE KOOP Het boek Vergeten Gebouwen in Utrecht 1850-1940 van Arjan den Boer is weer te koop. Omdat de verkoop zo hard liep is eind juli besloten om een tweede druk te bestellen.

De eerste druk van het boek verscheen eind juni. Meer dan 1.000 mensen hadden al via de crowdfundingsactie een exemplaar gekocht.

De andere helft is in slechts een maand tijd verkocht. Vanwege dat succes is er nu een tweede beperkte oplage.

Deze tweede druk is weer af te halen bij Camping Ganspoort en de verschillende boekhandels in en rond Utrecht (een lijst van deze plekken staat onder dit bericht). Ook is het boek online te bestellen bij onder andere Bol.com, Libris en Ako Wie deze tweede druk van Vergeten Gebouwen koopt steunt tegelijkertijd de redactie van DUIC en Arjan den Boer. Per verkocht boek wordt weer 5,- euro besteed aan nieuwe verhalen.

Wens Het was een langgekoesterde wens van DUIC en Arjan den Boer om zijn verhalen die hij maakt in de serie Vergeten Gebouwen te bundelen in een boek. Nu is die wens dus in vervulling gegaan.

In het boek komen maar liefst dertig Utrechtse gebouwen aan bod.

Het zijn stuk voor stuk bijzondere constructies waar iedereen zomaar aan voorbij loopt of fietst. Het zijn niet de bekende monumenten van de stad, maar de panden waarvan bijna niemand het verhaal kent.

Dat geldt voor woonhuizen, winkels, fabrieken en kantoren, maar ook voor (voormalige) scholen en kerken.

NU OOK ONLINE TE BESTELLEN! Het boek is bij onderstaande boekhandels te koop en bij diverse online-aanbieders te bestellen.

•

BROESE BOEKHANDELS

•

BOEKHANDEL OSTADE

•

DE UTRECHTSE BOEKENBAR

•

BOEKHANDEL DE KLER HOUTEN

•

DE BILTHOVENSE BOEKHANDEL

•

THE READSHOP IJSSELSTEIN

•

BOEKHANDEL BIJLEVELD

•

BRUNA MAARSSEN

•

VVV UTRECHT

•

ALEPH BOOKS/ BOEKHANDEL

•

GROETEN UIT UTRECHT

•

BRUNA, NACHTEGAALSTRAAT

•

DOMSHOP

•

KANTOORBOEKHANDEL KEES VISCHER DE MEERN

•

BOEKHANDEL JACQUES BAAS

•

BOEKHANDEL VAN RAVENSWAAY

•

BOEKHANDEL STEVEN STERK

-ANTIQUARIAAT ALEPH

€ 34,95

inclusief plattegrond