37 shinde

SRJIS/BIMONTHLY/ SANJAY KHANDERAO SHINDE & DR. FARUKH ANSARI (4675-4688)

´ÖÖ×­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö †Ö¬ÖÖ׸üŸÖ ³ÖÖî×ŸÖ ú¿ÖÖáÖÖ“Öê †¬µÖµÖ­Ö kÖµÖÔ ´Ö ¾Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ×­ÖÙ´ÖŸÖß ¾Ö ŸµÖÖ“µÖÖ ¯Ö׸ü ÖÖ´Ö úÖ¸ü úŸÖê“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ÃÖÓ•ÖµÖ ÖÓ›êü¸üÖ¾Ö Ø¿Ö¤ê1 & ü±úÖºþK AnsaarI2, Ph. D. 1

ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ökú, ‹´Ö.‹ÃÃÖß., ‹´Ö.‹›Ëü., ‹´Ö.±úß»Ö.

2

´ÖÖ•ÖÔ¤ü¿ÖÔkú, ‹´Ö.‹ÃÃÖß., ‹´Ö.‹›Ëü., ¯Öß‹“Ö.›üß., ¯ÖÏÖ“ÖÖµÖÔ, •Öê.‹.™üß. ÆüÖº na AnsaarI úÖò»Öê•Ö †Öò±ú ‹•µÖæ êú¿Öna ,

maalaogaava R4Z

Scholarly Research Journal's is licensed Based on a work at www.srjis.com

¯ÖÏßÖÖ¾Ö­ÖÖ ¿Öî Ö× Ö ú ¯ÖÏ ÖŸÖߟÖß¹Ö ‹ ú ´ÖÆü¢¾Ö¯Öæ ÖÔ ™ü¯¯ÖÖ ´Æü Ö„Öê ­Ö¾µÖÖ­Öê •¤üµÖÖ¹ÖÖ †Ö¹Öê»Öß ‟ÖÖ-Ö¿ÖÖ•ÖÖ, ¿Öî Ö× Ö ú ŸÖÓ¡Ö‟ÖÖ-Ö ÆüÖêµÖ. ×¾Ö×¾Ö¬Ö ‟ÖÖ­Ö¿ÖÖ ÖêŸÖß¹Ö ŸÖŸ¾ÖÖÓ“ÖÖ, ×­ÖµÖ´ÖÖÓ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü ú¸þ­Ö ×¿Ö Ö Ö ¯ÖÏ× ÎúµÖÖ †×¬Ö ú Öã Ö¾Ö¢ÖÖ¯Öæ ÖÔ ¾Ö ¯ÖϳÖÖ¾Öß ú¶ü µÖÖ“Öê ¯Öϵ֟­Ö ¿Öî Ö× Ö ú ŸÖÓ¡Ö‟ÖÖ­ÖÖŸÖæ­Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ.

¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö ú Öê¹Öß 23 ¾ÖÂÖì †¬µÖÖ¯Ö­Ö ú¶üßŸÖ †ÖÆêü.

¾Ö ÖÖÔ¬µÖÖ¯Ö­ÖÖ“µÖÖ ´ÖµÖÖÔ¤üÖÓ¾Ö¸ü ´ÖÖŸÖ ú¿Öß ú¶üŸÖÖ µÖê‡Ô¹Ö? ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê ×¿Ö Ö úÖÓ¾Ö¶üß¹Ö †¾Ö¹ÖÓײ֟¾Ö úÖÆüß ¯ÖÏ´ÖÖ ÖÖŸÖ ú´Öß ú¶ü Öê × úŸÖ¯ÖŸÖ ¿ÖŒµÖ †ÖÆêü? •““Ö ´ÖÖ¬µÖ×´Ö ú ßֶüÖ¾Ö¶üß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öß ¾ÖÖœü ¾Ö ×¾Ö úÖÃÖ †Ö× Ö ¯ÖŒ¾ÖŸÖÖ ¹Ö ÖÖŸÖ ‘ÖêŸÖÖ ŸµÖÖÓ­ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ †¬µÖµÖ­Ö ¾Ö þÖ-†¬µÖÖ¯Ö­ÖÖÃÖÖšüß ÃÖ Ö´Ö ú¶üŸÖÖ µÖê‡Ô¹Ö úÖ? ŸµÖÖÃÖÖšüß ¿Öî Ö× Ö ú ŸÖÓ¡Ö‟ÖÖ­ÖÖ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü úÃÖÖ ú¶üŸÖÖ µÖê‡Ô¹Ö? ŸµÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶üÖ“Öê ´ÖÖ¯Ö­Ö úÃÖê ú¶üŸÖÖ µÖê‡Ô¹Ö ? †ÃÖê ¯ÖÏ¿­Ö ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö úÖ“µÖÖ ´Ö­ÖÖŸÖ †Ö¹Öê. ŸµÖÖÃÖÖšüß ÃÖÓ Ö Ö ú, ¤æü¶ü¤ü¿ÖÔ­Ö, ¬¾Ö×­Öד֡Ö×±úŸÖß †¿ÖÖ ×¾ÖªãŸÖ •¯Ö ú¶ü ÖÖÓ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶üÆüß ÃÖã“Ö×¾Ö µÖÖŸÖ †Ö¹ÖÖ. ŸÖß ´ÖÖ¬µÖ´Öê ¯ÖÏ ³ÖÖ¾Öß †ÃÖ¹Öß ŸÖ¶üß ÃÖ¾ÖÖÕ­ÖÖ ¯Ö¶ü¾Ö›ü ÖÖ¶üß ­ÖÖÆüßŸÖ Æêü Æüß „ÖÖ Ö¾Ö¹Öê. µÖÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ ´ÖÖ ÖÔ¤ü¿ÖÔ úÖÓ¿Öß “Ö“ÖÖÔ êú¹µÖÖ­ÖÓŸÖ¶ü Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ŸÖÓ¡ÖÖ“ÖÖ ¯ÖµÖÖÔµÖ ÛÃ¾Ö úÖ¶ü¹ÖÖ. ŸµÖÖ ¯ÖµÖÖÔµÖÖ“Öß úÖµÖÔ¾ÖÖÆüß ú¶ü µÖÖ“µÖÖ ÆêüŸÖæ­Öê ¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö ÆüÖŸÖß ‘Öê µÖÖ“Öê ×­ÖÛ¿“ÖŸÖ êú¹Öê. ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖ“Öê ´ÖÆü¢¾Ö µÖÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖ“Öê †Ó×ŸÖ´Ö ±ú¹ÖßŸÖ ´Æü Ö„Öê ‡.11¾Öß ³ÖÖî×ŸÖ ú¿ÖÖáÖÖŸÖß¹Ö ´ÖµÖÖÔפüŸÖ ‘Ö™ü úÖÓ¾Ö¶ü ×¾Ö ú×ÃÖŸÖ êú¹Öê¹Öê Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­ÖÖ“Öê ¯ÖÖšü ŸÖê ¯ÖÖšü úÖôû„Ö߯Öæ¾ÖÔ ú ŸÖµÖÖ¶ü êú¹Öê¹Öê †ÃÖŸÖß¹Ö, ŸÖê „ÖÖßÖßŸÖ „ÖÖÃŸÖ ×­Ö¤üÖìÂÖ ú¶ü µÖÖ“ÖÖ ¯Öϵ֟­Ö êú¹ÖÖ „ÖÖ‡Ô¹Ö. ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß­Öê ¾Ö ¯ÖÏŸµÖ Ö †­Öã³Ö¾ÖÖÓ“µÖÖ †Ö¬ÖÖ¶êü ŸµÖÖÓ“Öß •¯ÖµÖ㌟֟ÖÖ ¯Ö›üŸÖÖôæû­Ö ¯ÖÖÆü µÖÖŸÖ µÖê‡Ô¹Ö. ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­ÖÖ †¬µÖµÖ­ÖÖ“µÖÖ ¥ü™üß­Öê úÖÆüß ¹ÖÖ³Ö ÆüÖêŸÖß¹Ö. ŸµÖÖÓ­ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ†¬µÖµÖ­Ö ú¶ü µÖÖ“Öß ÃÖ¾ÖµÖ ¹ÖÖ Öê¹Ö. ŸµÖÖŸÖæ­ Ö êú¾Öôû þֵÖÓ†¬µÖµÖ­Ö“Ö ­Ö¾Æêü ŸÖ¶ü þÖ-†¬µÖÖ¯Ö­Ö ú¶ü µÖÖ“Öß ¥ü™üß ¹ÖÖ³Öê¹Ö.

FEB-MAR, 2017, VOL. 4/20

www.srjis.com

Page 4675

SRJIS/BIMONTHLY/ SANJAY KHANDERAO SHINDE & DR. FARUKH ANSARI (4675-4688)

×¿Ö Ö úÖÓ“µÖÖ ¥ü™üß­ÖêÆüß ¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê šü¶üŸÖê. ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê †¬µÖµÖ­Ö †×¬Ö ú ÃÖã¹Ö³Ö ¾Ö ÃÖã ú¶ü ÆüÖê µÖÖÃÖÖšüß Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ŸÖÓ¡ÖÖ“µÖÖ •¯ÖµÖÖê„Ö­ÖÖ“ÖÖ ‹ ú ­Ö´Öã­ÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ¯Öãœêü šêü¾ÖŸÖÖ µÖê‡Ô¹Ö. ŸµÖÖ¯Öî úß úÖÆüß ×¿Ö Ö ú ŸµÖÖ ŸÖÓ¡ÖÖ“Öê •¯ÖµÖÖê„Ö­Ö ú¶ü µÖÖ“Öß ¯ÖÏê¶ü ÖÖ ‘Öê‣ú ¿Ö úŸÖß¹Ö. ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö ÃÖ´ÖõÖê“Öê ×¾Ö¬ÖÖ­Ö •Îú´ÖÖ×­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö †Ö¬ÖÖ׶üŸÖ ³ÖÖî×ŸÖ ú¿ÖÖáÖÖ“Öê †¬µÖµÖ­Ö úÖµÖÔ Îú´Ö ¾Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ×­ÖÙ´ÖŸÖß ¾Ö ŸµÖÖ“µÖÖ ¯Ö׶ü ÖÖ´Ö úÖ¶ü úŸÖê“ÖÖ †³µÖÖÃÖ. ´ÖÆü¢¾ÖÖ“µÖÖ ÃÖÓ–ÖÖÓ“µÖÖ úÖµÖÖÔŸ´Ö ú ¾µÖÖ µÖÖ 1) ³ÖÖî×ŸÖ ú¿ÖÖáÖ

: •““Ö ´ÖÖ¬µÖ×´Ö ú ßֶüÖ¾Ö¶üß¹Ö ‡. 11 ¾Öß ×¾Ö‟ÖÖ­Ö ¿ÖÖ ÖêÃÖÖšüß ´ÖÆüÖ¶üÖ™Òü ¶üÖ„µÖ ´ÖÖ¬µÖ×´Ö ú ¾Ö •““Ö ´ÖÖ¬µÖ×´Ö ú ×¿Ö Ö Ö ´ÖÓ›üôû, ¯Öã Öê µÖÖÓ­Öß ¯Öã¶üà éúŸÖ êú¹Öê¹ÖÖ †×­Ö¾ÖÖµÖÔ ×¾ÖÂÖµÖ ¾Ö ŸµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÖšüµ Îú´Ö.

2) Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö

: þֵÖÓ †¬µÖµÖ­Ö ú¶ü µÖÖ“µÖÖ ÆêüŸÖæ­Öê †Ö¿ÖµÖ ‟ÖÖ­ÖÖ“Öê ¹Ö‘Öã¢Ö´Ö ¾Ö ¯Ö¶üïֶü ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ™ü¯¯Öê ú¶ü µÖÖ“Öê, ¯ÖÏŸµÖê ú ™ü¯¯µÖÖ¹ÖÖ éúןֵÖãŒŸÖ ¯ÖÏןÖÃÖÖ¤ü ¤êü µÖÖ“Öê †Ö× Ö ¯ÖÏןÖÃÖÖ¤üÖÓ“Öß †“Öæ úŸÖÖ ŸÖÖŸ úÖôû ¯Ö›üŸÖÖôæû­Ö ¯ÖÖÆü µÖÖÃÖÖšüß ×¾Ö ú×ÃÖŸÖ êú¹Öê¹Öê ŸÖÓ¡Ö.

3) Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšü

: •Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­ÖÖ“µÖÖ ŸÖÓ¡ÖÖ­ÖãÃÖÖ¶ü ¯ÖÏŸµÖê ú †Ö¿ÖµÖ ‘Ö™ü úÖÓÃÖÖšüß ×¾Ö ú×ÃÖŸÖ êú¹Öê¹µÖÖ “ÖÖî ú™üà“ÖÖ ÃÖÓ“Ö

4) ÃÖÖ×ÆüŸµÖ×­ÖÙ´ÖŸÖß

: ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö•úÖÓ-Öß ×¾Ö•ú×ÃÖŸÖ êú¹Öê¹µÖÖ Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšüÖÓ“ÖÖ ³Ö×¾ÖµÖÖŸÖ •¯ÖµÖÖê Ö ú¶ü µÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ ´ÖÖ ÖÔ¤ü¿ÖÔ­Ö ú¶ü ÖÖ¶üß ¯ÖãÛÃŸÖ úÖ

5) ‘Ö™ü ú

: ‡.11¾Öß ×¾Ö‟ÖÖ­Ö ¯ÖÖšüµ Îú´ÖÖŸÖß¹Öü †¬µÖµÖ­Ö †Ö¿ÖµÖÖ“Öê ‘Ö™ü ú

6) Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšüÖÓ“Öß : ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê ³ÖÖî×ŸÖ ú¿ÖÖáÖÖŸÖß¹Ö ‘Ö™ü úÖ ²ÖÖ²ÖŸÖ“Öê ‟ÖÖ­Ö ¾Ö †Ö ú¹Ö­Ö •¯ÖµÖ㌟֟ÖÖ

Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖÓ¤Ëü¾ÖÖ¶êü ¾Öé¤ËüØ¬Ö ÖŸÖ ú¶ü µÖÖŸÖß¹Ö ¾Ö þֵÖÓ †¬µÖµÖ­Ö ú¶ü µÖÖŸÖß¹Ö ÃÖã¹Ö³ÖŸÖÖ.

ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖ“Öê •¤Ëüפü™ü¶ê 1)

‡.11¾Öß ³ÖÖî×ŸÖ ú¿ÖÖÃ¡Ö ×¾ÖÂÖµÖÖŸÖß¹Ö •úšüß Ö ÃÖÓ ú¹¯Ö­ÖÖ ×­ÖÛ¿“ÖŸÖ ú¶ü Öê ¾Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ úÖךü µÖÖ´ÖÖ•Öᯙ •úÖ¸ü•Ö´Öß´ÖÖÓÃÖÖ •ú¸ü•Öê.

2)

‡. 11¾Öß ³ÖÖî×ŸÖ ú¿ÖÖÃ¡Ö ×¾ÖÂÖµÖÖŸÖß¹Ö ×­ÖÛ¿“ÖŸÖ êú¹Öê¹µÖÖ ×­Ö¾Ö›ü ú ‘Ö™ü úÖÓ¾Ö¶ü Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö úÖµÖÔ Îú´Ö ¾Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ×­ÖÙ´ÖŸÖß ú¶ü Öê.

3)

×¾ÖªÖ£µÖÖÕ-ÖÖ Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö úÖµÖÔ Îú´Ö ¾Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ×­ÖÙ´ÖŸÖߤËü¾ÖÖ¶êü þֵÖÓ†¬µÖµÖ­Ö ú¶ü µÖÖÃÖ ¹ÖÖ¾Ö Öê.

FEB-MAR, 2017, VOL. 4/20

www.srjis.com

Page 4676

SRJIS/BIMONTHLY/ SANJAY KHANDERAO SHINDE & DR. FARUKH ANSARI (4675-4688)

4)

‡. 11¾Öß ÃÖÖšüß ×¾Ö ú×ÃÖŸÖ êú¹Öê¹µÖÖ Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö úÖµÖÔ Îú´ÖÖ“Öß ×¾ÖÂÖµÖ‟ÖÖ­Ö ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­ÖÖ“µÖÖ ¥ü™üß­Öê •¯ÖµÖ㌟֟ÖÖ ¯Ö›üŸÖÖôû Öê.

ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖ“µÖÖ ¯Ö׸ü ú»¯Ö­ÖÖ †) ×¾ÖªãŸÖ µÖÖ ‘Ö™ü úÖ“Öê †¬µÖµÖ­Ö Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖ«üÖ¶êü êú¹µÖÖ­Öê ×¾ÖªÖ£Öá ŸµÖÖ ‘Ö™ü úÖŸÖ ¹Ö Ö ÖßµÖ ‟ÖÖ-Ö ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü-Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¶üŸÖÖŸÖ. †Ö) “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö µÖÖ ‘Ö™ü úÖ“Öê †¬µÖµÖ­Ö Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖ«üÖ¶êü êú¹µÖÖ­Öê ×¾ÖªÖ£Öá ŸµÖÖ ‘Ö™ü úÖŸÖ ¹Ö Ö ÖßµÖ ‟ÖÖ-Ö ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¶üŸÖÖŸÖ. ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖ“Öß Öé×ÆüŸÖ êú ¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖÃÖÖšüß ÖÖ¹Öß¹Ö ²ÖÖ²Öß Öé×ÆüŸÖ ¬Ö¶ü¹µÖÖ †ÖÆêüŸÖ.

1)

­µÖÖ¤ü¿ÖÖÔŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£Öá þֵÖÓ†¬µÖµÖ­Ö ú¸þ ¿Ö úŸÖÖŸÖ.

2)

þֵÖÓ†¬µÖµÖ­ÖÖÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖ ú ²Öã¤Ëü¬Öß´Ö¢ÖÖ, ¯ÖÏê¶ü Ö, ôֶü Ö ¾Ö úÖî¿Ö¹µÖê ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ´Ö¬µÖê ¯Öã¶êü¿ÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖ ÖÖŸÖ •¯Ö¹Ö²¬Ö †ÖÆêü. (ÃÖÓ¤ü³ÖÔ : ¯Öß‹“Ö.›üß.ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö, ãú¹Ö ú Öá ¯Öß.¾Æüß. (¯Öã Öê ×¾ÖªÖ¯Ößšü 1969) •Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ×¾Ö ú×ÃÖŸÖ ú¶ü Öê †Ö× Ö ŸµÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖÖ“µÖÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¯ÖÏ úÖ¶ü“µÖÖ •¯ÖµÖ㌟֟Öê“Öê †¬µÖµÖ­Ö ú¶ü Öê.)

3)

ÃÖ¾ÖÔ Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖÓ“Öê †¬µÖµÖ­Ö ú¶ü µÖÖÃÖÖšüß †ÃÖ ÖÖ¶êü ¯ÖÏê¶ü Ö ÃÖ´ÖÖ­Ö ¾Ö ÃÖÖŸÖŸµÖ¯Öæ ÖÔ †ÖÆêü.

4)

×­ÖµÖÖê×„ÖŸÖ ‘Ö™ü úÖÓ“µÖÖ †¬µÖµÖ­ÖÖÃÖÖšüß ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö úÖÓ­Öß ¯Öã¶ü×¾Ö¹Öê¹µÖÖ Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖ׿־ÖÖµÖ ‡ŸÖ¶ü úÖê ÖŸµÖÖÆüß Ã¡ÖÖêŸÖÖÓ“ÖÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ÃÖÖ×ÆüŸµÖÖ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­Öß êú¹Öê¹ÖÖ ­ÖÖÆüß. (ÃÖÓ¤ü³ÖÔ : ¯Öß‹“Ö.›üß. ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö, úÖ¯Ö›üßµÖÖ, „Öß.„Öß. (´ÖÆüÖ¶üÖ„ÖÖ ÃÖµÖÖ„Öß ×¾ÖªÖ¯Ößšü, 1972)

5)

•Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ×¾Ö ú×ÃÖŸÖ ú¶ü Öê †Ö× Ö †¬µÖµÖ­ÖÖ£ÖᓵÖÖ ¾µÖÛŒŸÖ´ÖŸ¾ÖÖ“µÖÖ “Ö¹ÖÖÓ“µÖÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­ÖÖ¤ü˾ÖÖ¶êü ÆüÖê ÖÖ·µÖÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­ÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¶ü Öê.

ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖ“Öß ¾µÖÖ¯ŸÖß ¾Ö ´ÖµÖÖÔ¤üÖ ¾µÖÖ¯ŸÖß 1.

¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö ¿Öî•Ö× Ö ú ŸÖÓ¡Ö‟ÖÖ­ÖÖ“µÖÖ •¯ÖµÖÖê„Ö­Ö úÖµÖÖÔ¿Öß ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ †ÖÆêü.

2.

•Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö µÖÖ ¿Öî Ö× Ö ú ŸÖÓ¡Ö‟ÖÖ­ÖÖ“µÖÖ ŸÖÓ¡ÖÖ“Öê •¯ÖµÖÖê„Ö­Ö ú¶ü µÖÖ“Öê ×­ÖµÖÖê×„ÖŸÖ êú¹Öê †ÖÆêü.

3.

†¬µÖµÖ-Ö-†¬µÖÖ¯Ö­Ö ×¾ÖÂÖµÖÖ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¶ü ú¶üŸÖÖ ŸÖê •““Ö ´ÖÖ¬µÖ×´Ö ú ßֶüÖ¾Ö¶üß¹Ö ³ÖÖî×ŸÖ ú¿ÖÖáÖÖ¿Öß ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ †ÖÆêü.

FEB-MAR, 2017, VOL. 4/20

www.srjis.com

Page 4677

SRJIS/BIMONTHLY/ SANJAY KHANDERAO SHINDE & DR. FARUKH ANSARI (4675-4688)

´ÖµÖÖÔ¤üÖ 1)

Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšüÖÓ“Öê þֵÖÓ †¬µÖµÖ­Ö êú¹µÖÖ­ÖÓŸÖ¶ü ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­Öß ×¤ü¹Öê¹ÖÖ ¯ÖÏןÖÃÖÖ¤ü ÆüÖ ×¾ÖªÖ£Öá×­ÖÆüÖµÖ ¾Öê ÖôûÖ †ÃÖê¹Ö.

2)

Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšüÖÓ“Öê þֵÖÓ †¬µÖµÖ­Ö êú¹µÖÖ­ÖÓŸÖ¶ü ×¾ÖÂÖµÖ‟ÖÖ­Ö ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü Öæ ú ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“µÖÖ †Ö ú¹Ö­ÖÖ¾Ö¶ü †¾Ö¹ÖÓ²Öæ­Ö †ÃÖê¹Ö.

¯Ö׸ü´ÖµÖÖÔ¤üÖ 1)

¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖŸÖ êú¾Öôû •““Ö ´ÖÖ¬µÖ×´Ö ú ßֶüÖ“ÖÖ ¾Ö ŸµÖÖŸÖß¹Ö êú¾Öôû ‡.11¾Öß“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¶ü êú¹ÖÖ †ÖÆêü.

2)

‡.11¾ÖßÃÖÖšüß úÖµÖÔ¾ÖÖÆüßŸÖ †ÃÖ•ÖÖ·µÖÖ •êú¾Öôû ×¾Ö‟ÖÖ­Ö ¿ÖÖ Öê¯Öã¶üŸÖê Æêü ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö ´ÖµÖÖÔפüŸÖ †ÖÆêü.

3)

‡.11¾Öß“µÖÖ ×¾Ö‟ÖÖ­Ö ¿ÖÖ ÖêŸÖß¹Ö ´ÖÆüÖ¶üÖ™Òü ¿ÖÖÃÖ­ÖÖ­Öê ¯Öã¶üà éúŸÖ êú¹Öê¹µÖÖ †­Öê ú ×¾ÖÂÖµÖÖÓ¯Öî úß êú¾Öôû ³ÖÖî×ŸÖ ú¿ÖÖÃ¡Ö µÖÖ ×¾ÖÂÖµÖÖŸÖß¹Ö ¤üÖê-Ö ‘Ö™ü úÖÓ“ÖÖ“Ö ×¾Ö“ÖÖ¶ü µÖÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖŸÖ êú¹ÖÖ †ÖÆêü.

4)

¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö êú¾Öôû ­ÖÖ×¿Ö ú ¿ÖÆü¶üÖŸÖß¹Ö ×¾Ö‟ÖÖ­Ö ×¾Ö³ÖÖ ÖÖŸÖß¹Ö ‹ úÖ ú×­Öšü ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ¹ÖµÖ ÃŸÖ¶üÖÓ¾Ö¶ü ¯Öæ ÖÔ ú¶ü µÖÖ“Öê ×­ÖµÖÖê×„ÖŸÖ êú¹Öê †ÖÆêü. ŸµÖÖÃÖÖšüß ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ¹ÖµÖÖŸÖß¹Ö ‡.11¾Öß“µÖÖ ‹ úÖ ŸÖã ú›üߟÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“ÖÖ ­µÖÖ¤ü¿ÖÖÔŸÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö êú¹ÖÖ †ÖÆêü.

5)

Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­ÖÖ“Öê ¯ÖÖšü þÖ×­ÖÙ´ÖŸÖ †ÃÖæ­Ö Æêü ¯ÖÏ´ÖÖ× ÖŸÖ êú¹Öê¹Öê ­ÖÖÆüߟÖ.

6)

Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšü ¯ÖÏ úÖ¶üÖÓ¯Öî úß êú¾Öôû ¶êü Öß¾Ö ¯ÖÖšü ¯ÖÏ úÖ¶üÖÓ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü ÃÖÖ´Ö ÖÏß ÃÖÓ ú¹Ö­ÖÖÃÖÖšüß êú¹ÖÖ †ÖÆêü.

7)

¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö êú¾Öôû 2011-12 µÖÖ ¿Öî Ö× Ö ú ¾ÖÂÖÖÔŸÖ ¯Öæ ÖÔ ú¶ü µÖÖŸÖ µÖê‡Ô¹Ö.

8)

êú¾Öôû ÃÖ´ÖÖ­Ö Ö™ü - †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö Öß †×³Ö ú¹¯ÖÖ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü ¯ÖϵÖÖê ÖÖÃÖÖšüß ú¶ü µÖÖŸÖ µÖê‡Ô¹Ö. ãֹÖ, •úÖôû, -µÖÖ¤ü¿ÖÔ, •Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšü ‡.“µÖÖ •¯Ö¶üÖêŒŸÖ ´ÖµÖÖÔ¤üÖ ¹Ö ÖÖŸÖ ‘ÖêŸÖÖ µÖÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖ“µÖÖ ×­Ö úÂÖÖÔ“Öê •¯ÖµÖÖê„Ö­Ö ‡ŸÖ¶ü ¿Öî Ö× Ö ú ßֶü, ×¾ÖÂÖµÖ ¾Ö ×¾ÖªÖ£Öá µÖÖÓ“ÖêÃÖÖšüß ú¶ü Öê †­Öã×“ÖŸÖ šü¶êü¹Ö.

ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖÖ“ÖÖ †ÖœüÖ¾ÖÖ ¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖÃÖÖšüß ‹ æú Ö 19 ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖ“ÖÖ †ÖœüÖ¾ÖÖ ‘Öê µÖÖŸÖ †Ö¹ÖÖ. ŸµÖÖ¯Öî úß 15 ŸÖê ¯Öß‹“Ö.›üß. ßֶüÖ¾Ö¶üß¹Ö ¾Ö 4 ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Öê Æüß ‹´Ö.×±ú¹ÖË. ßֶüÖ¾Ö¶üß¹Ö †ÖÆêüŸÖ. ¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖ“Öß úÖµÖÔ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß ¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖÃÖÖšüß ²ÖÆãüÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü ú¶ü µÖÖŸÖ †Ö¹ÖÖ.

FEB-MAR, 2017, VOL. 4/20

www.srjis.com

Page 4678

SRJIS/BIMONTHLY/ SANJAY KHANDERAO SHINDE & DR. FARUKH ANSARI (4675-4688)

1) ÃÖ¾Öì Ö Ö ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß ¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖŸÖ Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­ÖÖ¾Ö¶ü †Ö¬ÖÖ׶üŸÖ úÖµÖÔ Îú´Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­ÖÖ ¤êü µÖÖ¯Öã¾Öá ‡µÖ¢ÖÖ 11¾Öß ¾Ö ÖÖÔŸÖᯙ ³ÖÖî×ŸÖ ú¿ÖÖáÖÖŸÖß¹Ö ÃÖÓ ú¹¯Ö­ÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖ“Öê ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê ¯Öæ¾ÖÔ‟ÖÖ­Ö ¯Ö›üŸÖÖôû Öê †Ö¾Ö¿µÖ ú ÆüÖêŸÖê, ´Æü Ö„Öê“Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“µÖÖ ¯Öæ¾ÖÔ ‟ ÖÖ­ÖÖ“Öß ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ­Ö úÖôûÖŸÖß¹Ö ÃÖªÛã֟Öß „ÖÖ Öæ­Ö ‘Öê Öê †Ö¾Ö¿µÖ ú †ÃÖ¹µÖÖ­Öê ŸµÖÖÃÖÖšüß ÃÖ¾Öì Ö Ö ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü ú¶ü µÖÖŸÖ †Ö¹ÖÖ.

2) •¤Ëüפü™ü Îú. 2 ÃÖÖšüß ÃÖÖ¬Ö­Ö×­ÖÙ´ÖŸÖß ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß ¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖŸÖ Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö úÖµÖÔ Îú´ÖÖ¾Ö¶ü †Ö¬ÖÖ¶üßŸÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ×­ÖÙ´ÖŸÖß ú·ý­Ö ¯Ö׶ü ÖÖ´ÖŸÖÖ ¯Ö›üŸÖÖôæû -Ö ¯ÖÖÆü Öê †Ö¾Ö¿µÖ ú †ÃÖ¹µÖÖ´Öãôêû Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšü ×­ÖÙ´ÖŸÖß“Öß úÖµÖÔ¯ÖãÛÃŸÖ úÖ ŸÖµÖÖ¶ü ú¶ü µÖÖÃÖÖšüß ÃÖÖ¬Ö­Ö×­ÖÙ´ÖŸÖß µÖÖ ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß“ÖÖ †¾Ö¹ÖÓ²Ö ú¶ü µÖÖŸÖ †Ö¹ÖÖ.

3) •¤Ëüפü™ü Îú. 4 ÃÖÖšüß ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß ¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö ‡µÖ¢ÖÖ 11¾Öß ×¾Ö‟ÖÖ­Ö ¿ÖÖ ÖꓵÖÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕÃÖÖšüß ³ÖÖî×ŸÖ ú¿ÖÖáÖÖŸÖß¹Ö úÖÆüß ‘Ö™ü úÖÓ¾Ö¶ü †Ö¬ÖÖ׶üŸÖ Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö úÖµÖÔ Îú´Ö †¬µÖµÖ­Ö ú¶ü µÖÖÃÖÖšüß ¤êü µÖÖŸÖ †Ö¹Öê. ŸµÖÖ ¯ÖÖšüÖÓ“ÖÖ ŸµÖÖ ×¾Ö׿Ö™ü ‘Ö™ü úÖŸÖß¹Ö †Ö¿ÖµÖ †ÖŸ´ÖÃÖÖŸÖ ú¶ü µÖÖÃÖÖšüß × úŸÖß ¯ÖÏ´ÖÖ ÖÖŸÖ •¯ÖµÖÖê Ö †ÖÖ¹ÖÖ Æêü ×­ÖÛ¿“ÖŸÖ ú¶ü Öê †Ö¾Ö¿µÖ ú ÆüÖêŸÖê. ´Æü Öæ­Ö

¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú

¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü ú¶ü Öê ‡Â™ü šü¶ü¹Öê. ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö †×³Ö ú»¯Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖŸÖ †­Öê ú ¯ÖÏ úÖ¶ü“Öê †×³Ö ú¹¯Ö ¾ÖÖ¯Ö¶ü¹Öê „ÖÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ¯Öî úß ÃÖ´ÖÖ­Ö Ö™ü •¢Ö¶ü “ÖÖ“Ö Öß (The post test Equivalent group design) †×³Ö ú¹¯Ö ¾ÖÖ¯Ö¶ü µÖÖŸÖ †Ö¹ÖÖ. µÖÖ †×³Ö ú¹¯ÖÖ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü ú¶ü µÖÖÃÖÖšüß ‡.11¾Öß ×¾Ö‟ÖÖ­Ö ¿ÖÖ ÖꓵÖÖ ‹ æú Ö 12 ŸÖã ú›üµÖÖÓ¯Öî úß ‹ úÖ ŸÖã ú›üß“Öß ×­Ö¾Ö›ü êú¹Öß. ŸµÖÖ ŸÖã ú›üߟÖß¹Ö 120 ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê ¤üÖê­Ö ÃÖ´ÖÖ­Ö Ö™ü ´Æü Ö„Öê“Ö ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü †Ö× Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™ü êú¹Öê. ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖ¹ÖÖ ­ÖêÆü´Öß“µÖÖ ´Æü Ö„Öê“Ö ¾µÖÖ µÖÖ­Ö ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß­Öê †¬µÖÖ¯Ö­Ö êú¹Öê. ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­ÖÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö úÖ­Öê ×¾Ö ú×ÃÖŸÖ •êú»Ö껵ÖÖ •Îú´ÖÖÛ-¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšüÖÓ¤Ëü¾ÖÖ¶êü †¬µÖµÖ­Ö ú¶ü µÖÖ“Öß ÃÖÖêµÖ êú¹Öß. ¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖÃÖÖšüß ×­ÖµÖÖê×„ÖŸÖ êú¹Öê¹µÖÖ ‘Ö™ü úÖÓ“Öê †¬µÖµÖ­Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­Öß ¯Öæ ÖÔ êú¹µÖÖ¾Ö¶ü ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“µÖÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­ÖÖ“Öê ´ÖÖ¯Ö­Ö ¯ÖÏÖ×¾Ö µÖ úÃÖÖê™üߤËü¾ÖÖ¶êü ú¶ü µÖÖŸÖ †Ö¹Öê. ²ÖêÙü „Öê.›ü²¹µÖæ. †Ö× Ö úÖÆ­Öü, „Öê.¾Æüß. (2007) µÖÖÓ­Öß µÖÖ †×³Ö ú¹¯ÖÖ“Öê þָþ¯Ö ¤ü¿ÖÔ×¾Ö¹Öê †ÖÆêü. ŸµÖÖ­ÖãÃÖÖ¶ü µÖÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖ“ÖÖ †×³Ö ú¹¯Ö ÖÖ¹Öß¹Ö¯ÖÏ´ÖÖ Öê †ÖÆêü.

R x O1 (¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™ü : x Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšüÖÓ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü) R x O2 (×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü : ¾µÖÖ µÖÖ­Ö ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü) (O1†Ö× Ö O2 •¢Ö¶ü “ÖÖ“Ö Öß) FEB-MAR, 2017, VOL. 4/20

www.srjis.com

Page 4679

SRJIS/BIMONTHLY/ SANJAY KHANDERAO SHINDE & DR. FARUKH ANSARI (4675-4688)

†Ö éúŸÖß Îú.3.1 : ÃÖ´ÖÖ­Ö Ö™ü •¢Ö¶ü “ÖÖ“Ö Öß †×³Ö ú¹¯Ö µÖÖ †×³Ö ú¹¯ÖÖŸÖ ³ÖÖî×ŸÖ ú ¿ÖÖáÖÖŸÖß¹Ö ×­ÖµÖÖê×„ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ‘Ö™ü úÖÓ´Ö¬Öß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­Ö Æüê †ÖÁÖµÖß “Ö¹Ö †ÖÆêü. Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖ¤Ëü¾ÖÖ¶êü †¬µÖµÖ­Ö Æüê þÖÖÁÖµÖß “Ö¹Ö †ÖÆêü. þÖÖÁÖµÖß “Ö¹ÖÖ“ÖÖ †ÖÁÖµÖß “Ö¹ÖÖ¾Ö¶ü ÆüÖê ÖÖ·µÖÖ ¯Ö׶ü ÖÖ´ÖÖÓ“Öê †­¾ÖêÂÖ Ö ú¶ü Öê ÆüÖ µÖÖ ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖ“ÖÖ ÆêüŸÖæ †ÖÆêü. Æêü ×¾Ö¾Öê“Ö­Ö †Ö éúŸÖߤËü¾ÖÖ¶êü ¤ü¿ÖÔ×¾Ö¹Öê †ÖÆêü.

1) ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™ü

Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖÓ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü (¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú •¯ÖÖµÖ)

³ÖÖî×ŸÖ ú ¿ÖÖáÖÖŸÖß¹Ö ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü-Ö (†ÖÁÖµÖß“Ö¹Ö)

ÃÖ´ÖÖ­Ö ‡ŸÖ¶ü ¯Ö׶üÛã֟Öß 2) ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü

¾µÖÖ µÖÖ­Ö ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß“ÖÖ

³ÖÖî×ŸÖ ú ¿ÖÖáÖÖŸÖß¹Ö

¾ÖÖ¯Ö¸ü (¯ÖÏÖµÖÖêו֕ú

ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­Ö (†ÖÁÖµÖß“Ö¹Ö)

•¯ÖÖµÖÖÓ“ÖÖ †³ÖÖ¾Öü) ‡ŸÖ¶ü ÃÖ´ÖÖ­Ö ¯Ö׶üÛã֟Öß ÃÖÖ´Ö ÖÏß ÃÖÓ ú»Ö­ÖÖ“Öê ÃÖÖ¬Ö­Ö ¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖÃÖÖšüß ×¿Ö Ö ú ×­ÖÙ´ÖŸÖ úÃÖÖê™üß Æêü ÃÖÖ¬Ö­Ö ×¾Ö ú×ÃÖŸÖ ú¸þ­Ö ¾ÖÖ¯Ö¶ü µÖÖŸÖ †Ö¹Öê.

•Ö­ÖÃÖÓ µÖÖ †Ö× Ö ­µÖÖ¤ü¿ÖÔ ¯ÖÏßÖãŸÖ ­µÖÖ¤ü¿ÖÖÔ“Öß ×­Ö¾Ö›ü ú¶ü µÖÖÃÖÖšüß ÃÖÓ³ÖÖ¾µÖŸÖÖ ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß ¾ÖÖ¯Ö¶ü¹Öß. ŸµÖÖ ¯ÖÏ´Öã Ö ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖߟÖß¹Ö ÃÖã Ö´Ö µÖÖ¥üÛ“”û ú ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü êú¹ÖÖ. ŸµÖÖ •¯Ö¯Ö¤üˬ֟ÖߟÖß¹Ö ¹ÖÖò™ü¶üß ¯Ö¤üˬ֟Öß“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü êú¹ÖÖ. µÖÖ ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü êú¹µÖÖ­Öê ¯Ö Ö¯ÖÖŸÖ ÆüÖê Öê ¿ÖŒµÖ ­Ö¾ÆüŸÖê. ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö úÖÓ“µÖÖ ¾µÖÛŒŸÖ×­ÖšüŸÖê“ÖÖ, †¯Öê ÖÖÓ“ÖÖ, ´ÖŸÖÖÓ“ÖÖ ¯Öæ¾ÖÔ ÖÏÆüÖÓ“ÖÖ ­µÖÖ¤ü¿ÖÔ ×­Ö¾Ö›üß¾Ö¶ü ¯ÖϳÖÖ¾Ö ¯Ö›ü Öê ¿ÖŒµÖ ­Ö¾ÆüŸÖê.

•êú.™üß.‹“Ö.‹´Ö. ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ¹ÖµÖ, ­ÖÖ×¿Ö ú ´Ö¬µÖê ‡.11¾Öß ×¾Ö‟ÖÖ­Ö ¿ÖÖ ÖꓵÖÖ ‹ æú Ö 12 ŸÖã ú›üµÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ¯Öî úß ‹ úÖ ŸÖã ú›üß“Öß ×­Ö¾Ö›ü ד֚ËüšüµÖÓ“µÖÖ †Ö¬ÖÖ¶êü êú¹Öß. ¯ÖÏŸµÖê ú ŸÖã ú›üß“Öß ‹ ú †¿ÖÖ 12 ד֚ËüšüµÖ ŸÖµÖÖ¶ü ú¸þ­Ö ŸµÖÖ ‹ úÖ ›ü²µÖÖŸÖ ™üÖ ú¹µÖÖ. ›ü²ÖÖ “ÖÖÓ Ö¹µÖÖ ¯ÖÏ úÖ¶êü Æü¹Ö¾Öæ­Ö ´ÖÖ.¯ÖÏÖ“ÖÖµÖÖÕ­ÖÖ ‹ ú דÖ÷üß •“Ö¹Ö µÖÖ“Öß ×¾Ö­ÖÓŸÖß êú¹Öß. †¿ÖÖ ¯ÖÏ•úÖ¸êü ‡.11¾Öß ‹“Ö “Öß ×­Ö¾Ö›ü ¹ÖÖò™ü¶üß ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß­Öê ú¶ü µÖÖŸÖ †Ö¹Öß. µÖÖ ¯ÖÏÖµÖÖêו֕ú ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖÃÖÖšüß ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ †Ö× Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™ü ú¶ü Öê †Ö¾Ö¿µÖ ú ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÏ£Ö´ÖŸÖ: †Ö›ü­ÖÖ¾ÖÖÓ“µÖÖ †ªÖ Ö¶üÖ­ÖãÃÖÖ¶ü ‡.11¾Öß, ŸÖã ú›ßü ‹“Ö ´Ö¬Öß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öß µÖÖ¤üß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ êú¹Öß. ŸµÖÖ ŸÖã ú›ßüŸÖ ‹ æú Ö 120 ×¾ÖªÖ£Öá †ÃÖ¹µÖÖ­Öê ¯ÖÏŸµÖê ú •Ö™üÖŸÖ 60 ×¾ÖªÖ£Öá †ÃÖ Öê †Ö¾Ö¿µÖ ú ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖÃÖÖšüß ×“ÖšËüšüµÖÓ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü êú¹ÖÖ. ‹ úÖ ×“Ö÷üß¾Ö¶ü 1 ŸÖê 60 ¾Ö ¤ãüÃÖ·µÖÖ ×“Ö÷üß¾Ö¶ü 61 ŸÖê 120 †ÃÖê ­Ö´Öæ¤ü êú¹Öê. †Ö× Ö ŸµÖÖ ¤üÖê­Ö ד֚ËüšüµÖ ‘Ö›ü ú¸þ­Ö ‹ úÖ ›ü² µÖÖŸÖ FEB-MAR, 2017, VOL. 4/20

www.srjis.com

Page 4680

SRJIS/BIMONTHLY/ SANJAY KHANDERAO SHINDE & DR. FARUKH ANSARI (4675-4688)

™üÖ ú¹µÖÖ. ŸÖÃÖê“Ö ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü ¾Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™ü †¿ÖÖ ¤üÖê­Ö ד֚ËüšüµÖ ŸÖµÖÖ¶ü êú¹µÖÖ, ŸµÖÖÓ“µÖÖ ‘Ö›üµÖÖ ú¸þ­Ö ŸµÖÖ ¤ãüÃÖ·µÖÖ ›ü²µÖÖŸÖ ™üÖ ú¹µÖÖ. ´ÖÖ.¯ÖÏÖ“ÖÖµÖÖÕ­Öß ¯ÖÏŸµÖê ú ›ü²µÖÖŸÖß¹Ö ‹ ú“Ö ×“Ö÷üß •“Ö¹Ö µÖÖ“Öß ×¾Ö­ÖÓŸÖß êú¹Öß. µÖÖ ×­Ö¾Ö›üß“µÖÖ †Ö¬ÖÖ¸êü Îú´ÖÖÓ ú 1 ŸÖê 60 ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖ Îú´ÖÖÓ ú 61 ŸÖê 120 ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖ †ÃÖÖ¾ÖêŸÖ Æêü ×­ÖÛ¿“ÖŸÖ êú¹Öê †Ö× Ö ŸµÖÖ­ÖãÃÖÖ¶ü ¯Öãœüß »Ö •úÖµÖÔ¾ÖÖÆüß •êú»Öß.

•úÖµÖÔ¾ÖÖÆüߟÖᯙ ¯ÖÏ´Öã Ö ™ü¯¯Öê †)

úךü Ö ÃÖÓ ú»¯Ö­ÖÖ ×­ÖÛ¿“ÖŸÖ ú¸ü Öê. ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö úÖ“µÖÖ 23 ¾ÖÂÖÖÔ“µÖÖ †­Öã³Ö¾ÖÖ­ÖæÃÖÖ¶ü ŸµÖÖ“Ö²Ö¶üÖê²Ö¶ü ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê †Ö ú¹Ö­Ö Ö´ÖŸÖê­ÖãÃÖÖ¶ü ‡µÖ¢ÖÖ 11¾Öß

³ÖÖî×ŸÖ ú¿ÖÖáÖÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªãŸÖ †Ö× Ö “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö µÖÖ ‘Ö™ü úÖÓ´Ö¬Öß¹Ö ÃÖÓ ú¹¯Ö­ÖÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­ÖÖ †Ö ú¹Ö­ÖÖÃÖÖšüß ÛŒ¹Ö™ü ¾Ö úךü•Ö †ÖÆêüŸÖ, ŸµÖÖ´Öãôêû Æêü ¤üÖê­Ö ‘Ö™ü ú Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö úÖµÖÔ Îú´Ö ×¾Ö ú×ÃÖŸÖ ú¶ü µÖÖÃÖÖšüß ×­ÖÛ¿“ÖŸÖ ú¶ü µÖÖŸÖ †Ö¹Öê. ²Ö)

¯Öæ¾ÖÔ–ÖÖ­Ö “ÖÖ“Ö Öß“Öê †ÖµÖÖê•Ö­Ö ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖ¹ÖÖ “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö †Ö× Ö ×¾ÖªãŸÖ µÖÖ ‘Ö™ü úÖÓ“Öê †¬µÖÖ¯Ö­Ö ú¶ü µÖÖ¯Öæ¾Öá †Ö× Ö ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ: ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖ »ÖÖ

ŸµÖÖ ¤üÖê­Ö ‘Ö™ü úÖÓ¾Ö¶ü †Ö¬ÖÖ׶üŸÖ Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšü ×¾ÖŸÖ׶üŸÖ ú¶ü µÖÖ¯Öæ¾Öá ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê ŸµÖÖ ‘Ö™ü úÖ²ÖÖ²ÖŸÖ“Öê ¯Öæ¾ÖÔ‟ÖÖ-Ö ¯Ö›üŸÖÖôû µÖÖÃÖÖšüß Æüß “ÖÖ“Ö Öß ¤êü µÖÖŸÖ †Ö¹Öß. µÖÖ “ÖÖ“Ö ÖߤËü¾ÖÖ¶êü ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê ¯Öæ¾ÖÔ ‟ÖÖ-Ö ¯Öã¸êüÃÖê ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ­Ö úÖ¶ü ú †ÃÖ¹µÖÖ“Öê †Öœüôû¹Öê.

•ú)

Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšüÖ“Ó Öê ×¾Ö úÃÖ­Ö •Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖÓ“Öê ×¾Ö úÃÖ­Ö ú¶ü µÖÖÃÖÖšüß ŸµÖÖ ŸÖÓ¡ÖÖ“Öß ÃÖî¤Ëü¬ÖÖÓ×ŸÖ ú ´ÖÖ×ÆüŸÖß ú¸þ­Ö ‘ÖêŸÖ¹Öß. ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö ú Öê¹Öß 23

¾ÖÂÖì ‡.11¾Öß¹ÖÖ ³ÖÖî×ŸÖ ú¿ÖÖáÖÖ“Öê †¬µÖµÖ­Ö ú¶üßŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖŸÖß¹Ö “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö ¾Ö ×¾ÖªãŸÖ µÖÖ ‘Ö™ü úÖÓ²ÖÖ²ÖŸÖ“Öß ‟ÖÖ-Ö¾Öé¢ÖÖ ¾Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÃÖî¤Ëü¬ÖÖÓ×ŸÖ ú ‟ÖÖ­ÖÖ“µÖÖ †Ö¬ÖÖ¶êü Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšüÖÓ“Öê ×¾Ö úÃÖ­Ö êú¹Öê. ÃÖã´ÖÖ¶êü ¤üÖê­Ö ÃÖ¯ŸÖÖÆüÖ­ÖÓŸÖ¶ü ¯Öã­Ö¿“Ö ¯ÖÖšüÖÓ“Öê †¾Ö¹ÖÖê•ú­Ö ú¸þ­Ö ŸµÖÖÓ“Öê ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­Ö êú¹Öê. ×¾Ö ú×ÃÖŸÖ êú¹Öê¹Öê Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšü ¯Ö׶ü׿Ö™ÓüÖ´Ö¬µÖê פü¹Öê¹Öê †ÖÆêüŸÖ. ›ü)

Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšüÖ“Ó ÖÖ ¯Ö›üŸÖÖôûÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšüÖÓ“ÖÖ ¯Ö›üŸÖÖôûÖ ­µÖÖ¤ü¿ÖÖÔŸÖ ­Ö ×­Ö¾Ö›ü¹Öê¹µÖÖ ŸÖã ú›üßŸÖ¹Ö ´ÖµÖÖÔפüŸÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ¾Ö¶ü ‘ÖêŸÖ¹ÖÖ. ŸµÖÖÓ­ÖÖ

„ÖÖ Ö¾Ö ÖÖ·µÖÖ ÃÖ´ÖõÖÖ, †£ÖÔ ¯ÖϾÖÆü ÖŸÖÖ ¾Ö †Ö ú¹Ö­Ö µÖÖŸÖß¹Ö †›üÃÖ¶ü µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖ“µÖÖ ¯ÖÏŸµÖ³Ö¶ü ÖÖ“µÖÖ †Ö¬ÖÖ¶êü ¯ÖÖšüÖŸÖ ÃÖã¬ÖÖ¸ü•ÖÖ •êú»µÖÖ. ‡)

¯ÖÏŸµÖ Ö úÖµÖÔ¾ÖÖÆüß ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖ¹ÖÖ ×­ÖµÖ×´ÖŸÖ ¾ÖêôûÖ¯Ö¡Ö úÖ­ÖãÃÖÖ¶ü †Ö× Ö ¾µÖÖ µÖÖ­Ö ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü ú¸þ­Ö “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö †Ö× Ö ×¾ÖªãŸÖ

µÖÖ ‘Ö™ü úÖÓ“Öê †¬µÖÖ¯Ö­Ö êú¹Öê. ŸµÖÖÃÖÖšüß ŸÖê 25 ÃÖ¯™ëü²Ö¶ü ŸÖê 10 †ÖòŒ™üÖê²Ö¶ 2011ü µÖÖ úÖ¹ÖÖ¾Ö¬ÖßŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö ‹ æú Ö 20 ŸÖÖ×ÃÖ úÖ ‘ÖêŸÖ¹µÖÖ.

FEB-MAR, 2017, VOL. 4/20

www.srjis.com

Page 4681

SRJIS/BIMONTHLY/ SANJAY KHANDERAO SHINDE & DR. FARUKH ANSARI (4675-4688)

¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖÃÖÖšüß ¯ÖÏ£Ö´ÖŸÖ: ÃÖãµÖÖê µÖ •¤Ëü²ÖÖê¬Ö­Ö êú¹Öê. ŸµÖÖÓ“µÖÖÃÖÖšüß †ÃÖ¹Öê¹Öß ×­ÖµÖÖê×„ÖŸÖ ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß, ŸµÖÖÓ“Öê ¹ÖÖ³Ö, †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšüÖÓ“Öê þָþ¯Ö, †¬µÖµÖ­Ö ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß †¿ÖÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¯Öî¹ÖæÓ²ÖÖ²ÖŸÖ ´ÖÖ ÖÔ¤ü¿ÖÔ­Ö êú¹Öê. ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖ“µÖÖ ŸÖÖ×ÃÖ•úÖ †ÃÖŸÖÖÓ­ÖÖ ¾Öê ÖôûµÖÖ ú ÖÖŸÖ µÖê‣ú­Ö ¯Öã¶ü×¾Ö¹Öê¹µÖÖ ¯ÖÖšüÖÓ“Öê †¬µÖµÖ­Ö ú¶ü Öê, ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖ¹ÖÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšü ­Ö ¤êü Öê †¿ÖÖ Ã¾Ö¸þ¯ÖÖ“µÖÖ ÃÖæ“Ö­ÖÖ ¤êü µÖÖŸÖ †Ö¹µÖÖ. ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖÃÖ 15 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¶ü ŸÖê 15 ×›üÃÖë²Ö¶ü 2011 µÖÖ úÖ¹ÖÖ¾Ö¬ÖßŸÖ "׾֪㟠Ö" †Ö× Ö "“ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö" µÖÖ ‘Ö™ü úÖ¾Ö¶ü ×¾Ö úÃÖßŸÖ êú¹Öê¹Öê Îú´ÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšü ×¾ÖŸÖ¶üßŸÖ êú¹Öê ¾Ö ŸµÖÖÓ­ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ -†¬µÖµÖ­Ö ú¶ü µÖÖÃÖ ÃÖÖÓ× ÖŸÖ¹Öê. ‡Ô)

†Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö Öß ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü †Ö× Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖ“Öß †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö Öß ‹ úÖ“Ö ×¤ü¾Ö¿Öß ´Æü Ö„Öê פü­ÖÖÓ ú 17 ×›üÃÖë²Ö¶ü 2011 ¶üÖê„Öß

‘Öê µÖÖŸÖ †Ö¹Öß. ŸµÖÖŸÖ ¯ÖÏ£Ö´ÖŸÖ: “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö ‘Ö™ü úÖ¾Ö¶üß¹Ö “ÖÖ“Ö Öß ¤êü µÖÖŸÖ †Ö¹Öß. ŸµÖÖ­ÖÓŸÖ¶ü ¯ÖÓ¬Ö¶üÖ ×´Ö­Öß™üÖÓ“Öß ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ¤êü‣ú­Ö ×¾ÖªãŸÖ ‘Ö™ü úÖ¾Ö¶üß¹Ö “ÖÖ“Ö Öß ¤êü µÖÖŸÖ †Ö¹Öß. ¯ÖµÖÔ¾Öê•Ö•Ö þ֟Ö: ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö úÖÓ­Öß ‹ úÖ ÃÖÆüµÖÖê Öß ¯ÖÏÖ¬µÖÖ¯Ö úÖ“µÖÖ ÃÖÆü úÖµÖÖÔ­Öê êú¹Öê. •¢Ö¶ü ¯ÖãÛÃŸÖ úÖÓ“Öß ŸÖ¯ÖÖÃÖ Öß ´ÖÖ¡Ö ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö úÖÓ­Öß Ã¾ÖŸÖ: êú¹Öß. ŸµÖÖÃÖÖšüß •¢Ö¶üÃÖæ“Öß ¾Ö Öã Ö¤üÖ­Ö µÖÖê„Ö­Öê“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü êú¹ÖÖ. ÃÖÓ ú×»ÖŸÖ ÃÖÖ´Ö ÖÏß“Öê úÖê™ü úß ú¸ü Ö ¾Ö †£ÖÔ×­Ö¾ÖÔ“Ö­Ö ¯ÖÏßÖãŸÖ ¯ÖÏ ú¶ü ÖÖŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ †ÖÖ¹Öê¹Öß †Ö¬ÖÖ¶ü ÃÖÖ´Ö ÖÏß ¯ÖÏßÖãŸÖ êú¹Öß †ÖÆêü ¾Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÃÖÖ´Ö ÖÏß“Öê †£ÖÔ×­Ö¾ÖÔ“Ö­Ö êú¹Öê †ÖÆêü. µÖÖ ¯ÖÏ ú¶ü ÖÖŸÖ ÖÖ¹Öß¹Ö ×¾Ö³ÖÖ Ö †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖŸÖæ­Ö ÃÖÓ µÖÖ¿ÖÖáÖßµÖ ÃÖÖ´Ö ÖÏß ÃÖÖ¤ü¶ü êú¹Öß †ÖÆêü. †) ¯Öæ¾ÖÔ‟ÖÖ­Ö “ÖÖ“Ö Öß (×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü) ²Ö) ¯Öæ¾ÖÔ‟ÖÖ­Ö “ÖÖ“Ö Öß (¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™ü) •ú) ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ ¾Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™ü ¯Öæ¾ÖÔ‟ÖÖ­Ö “ÖÖ“Ö Öß ŸÖã¹Ö­ÖÖ ›ü) ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö Öß ‡) ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™ü †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö Öß ±ú) ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™ü †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö Öß : ŸÖã¹Ö­ÖÖ •Ö) ™üß ¯Ö׶ü× Ö úÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö-Ö ×-Ö•úÂÖÔ ¯Öæ¾ÖÔ–ÖÖ­Ö “ÖÖ“Ö Öß²ÖÖ²ÖŸÖ ×­Ö úÂÖÔ †)

¯Öæ¾ÖÔ‟ÖÖ­Ö “ÖÖ“Ö ÖߟÖß¹Ö ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖ“µÖÖ Öã ÖÖÓ úÖ“Öê ´Ö¬µÖ´ÖÖ­Ö, ´Ö¬µÖÖÓ ú ¾Ö ²ÖÆãü¹Ö ú †­Öã Îú´Öê 19 (18.19), 18 (17.65) †Ö× Ö 16 (16.15) †ÖÆêü.

²Ö)

¯Öæ¾ÖÔ‟ÖÖ­Ö “ÖÖ“Ö ÖߟÖß¹Ö ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖ“µÖÖ Öã ÖÖÓ úÖ“Öê “ÖŸÖã£ÖÔ ú ×¾Ö“Ö¹Ö­Ö ¾Ö ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ×¾Ö“Ö¹Ö­Ö †­Öã Îú´Öê 4 (4.15) †Ö× Ö 6 (5.65) †ÖÆêü.

FEB-MAR, 2017, VOL. 4/20

www.srjis.com

Page 4682

SRJIS/BIMONTHLY/ SANJAY KHANDERAO SHINDE & DR. FARUKH ANSARI (4675-4688)

•ú)

¯Öæ¾ÖÔ‟ÖÖ­Ö “ÖÖ“Ö ÖߟÖß¹Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖ“µÖÖ Öã ÖÖÓ úÖ“Öê ´Ö¬µÖ´ÖÖ­Ö, ´Ö¬µÖÖÓ ú ¾Ö ²ÖÆãü¹Ö ú †­Öã Îú´Öê 20 (20.35), 19 (19.3) †Ö× Ö 17 (17.2) †ÖÆêü.

ݟ)

¯Öæ¾ÖÔ‟ÖÖ­Ö “ÖÖ“Ö ÖߟÖß¹Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖ“µÖÖ Öã ÖÖÓ úÖ“Öê “ÖŸÖã£ÖÔ ú ×¾Ö“Ö¹Ö­Ö ¾Ö ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ×¾Ö“Ö¹Ö­Ö †­Öã Îú´Öê 6 (6.13) ¾Ö 9 (8.5) †ÖÆêü.

‡)

¯Öæ¾ÖÔ‟ÖÖ­Ö “ÖÖ“Ö ÖߟÖß¹Ö ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ ¾Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖÓ“µÖÖ ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖŸÖ, ´Ö¬µÖÖÓ úÖŸÖ ¾Ö ²ÖÆãü¹Ö ú ¯ÖÏŸµÖê úß êú¾Öôû 1 •Öã ÖÖÓ“ÖÖ ±ú¶ü ú †ÖÆêü.

±ú)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ ¾Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖÓ“µÖÖ ¯Öæ¾ÖÔ‟ÖÖ­Ö “ÖÖ“Ö ÖߟÖß¹Ö “ÖŸÖã£ÖÔ ú ×¾Ö“Ö¹Ö­Öê †Ö× Ö ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ×¾Ö“Ö¹Ö­Öê µÖÖŸÖ †­Öã Îú´Öê 2 (1.98) †Ö× Ö 3 (2.85) “Öê ±ú¶ü ú †ÖÆêüŸÖ.

µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ÃÖÓ µÖÖ¿ÖÖáÖßµÖ ÃÖÖ´Ö ÖÏß“µÖÖ †Ö¬ÖÖ¸êü †ÃÖê ×­Ö úÂÖÔ ×­Ö ÖŸÖÖŸÖ úß †)

“ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö ¾Ö ×¾ÖªãŸÖ µÖÖ ¤üÖê­Æüß ‘Ö™ü úÖ“µÖÖ ¯Öæ¾ÖÔ‟ÖÖ­ÖÖ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ¤üÖê­Æüß Ö™ü ÃÖ´ÖÖ­Ö †ÖÆêüŸÖ.

²Ö)

ŸµÖÖ ¤üÖê­Æüß Ö™üÖŸÖ µÖÖ ×¾Ö׿Öšü ¯Öæ¾ÖÔ‟ÖÖ­ÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ ‹ ú֭ׄÖÃÖß¯Ö ÖÖ †ÖÆêü.

•ú)

¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü ú¶ü µÖÖÃÖÖšüß êú¹Öê¹µÖÖ ¤üÖê­Æüß Ö™üÖŸÖ

¯Öæ¾ÖÔ ‟ÖÖ­ÖÖ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ÃÖ´ÖŸÖã¹µÖŸÖÖ

†ÃÖ¹µÖÖ­Öê ¯Öæ¾ÖÔ ‟ÖÖ­ÖÖŸÖß¹Ö †ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖê´Öãôêû ÆüÖê ÖÖ¶êü ¯Ö׶ü ÖÖ´Ö ­Ö Ö µÖ †ÖÆêüŸÖ. ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö Öß²ÖÖ²ÖŸÖ ×­Ö úÂÖÔ †)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­ÖÖ “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö ÖßŸÖ ÃÖ¶üÖÃÖ¶üß 12 Öã Ö (48%) ¯ÖÏÖ¯ŸÖ †ÖÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ.

²Ö)

ŸµÖÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö Öã ÖÖÓ ú ×¾ÖŸÖ¶ü ÖÖŸÖ 11 µÖÖ Ø²Ö¤ãü“µÖÖ ÖÖ¹Ö“µÖÖ ²ÖÖ„ÖæÃÖ ¾Ö ¾Ö¶ü“µÖÖ ²ÖÖ„ÖæÃÖ ¯ÖÏŸµÖê úß 50% ×¾ÖªÖ£Öá †ÖÆêüŸÖ.

•ú)

ŸµÖÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö ¾Ö “ÖÖ“Ö ÖߟÖß¹Ö Öã ÖÖÓ úÖ´Ö¬µÖê 11 ÆüÖ Öã ÖÖÓ ú ¾ÖÖ¶Óü¾ÖÖ¶ü †Ö¹ÖÖ †ÖÆêü.

ݟ)

×-ÖµÖ×´ÖŸÖ ¾µÖÖ µÖÖ­Ö ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü êú¹µÖÖ­Öê “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö µÖÖ ‘Ö™ü úÖŸÖß¹Ö †Ö¿ÖµÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­ÖÖ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ •Ö™ü ‹ ú֭ׄÖÃÖß †ÖÆêü.

‡)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê ¯ÖÏÖ¯ŸÖÖÓ ú ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖ¯ÖÖÃÖæ­Ö -4 ŸÖê +4 µÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ×¾Ö“Ö¹Ö­Ö †ÓŸÖ¸üÖ¾Ö¸ü ×¾Ö•Öã¸ü»Öê †ÖÆêüŸÖ.

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü ×¾ÖªãŸÖ †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö Öß²ÖÖ²ÖŸÖ ×­Ö úÂÖÔ †)

×¾ÖªãŸÖ †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö ÖßŸÖ ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­ÖÖ ÃÖ¶üÖÃÖ¶üß 10 Öã Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ †ÖÖ¹Öê †ÖÆêüŸÖ.

²Ö)

ŸµÖÖ Ö™üÖ“µÖÖ Öã ÖÖÓ ú ×¾ÖŸÖ¶ü ÖÖŸÖ 10 µÖÖ Ø²Ö¤ãü“µÖÖ ÖÖ¹Ö“µÖÖ ¾Ö ¾Ö¶ü“µÖÖ ²ÖÖ„ÖæÃÖ ¯ÖÏŸµÖê úß 50 ™üŒ êú ×¾ÖªÖ£Öá †ÖÆêüŸÖ.

•ú)

ŸµÖÖ “ÖÖ“Ö ÖߟÖß¹Ö Öã ÖÖÓ úÖŸÖ 9 ÆüÖ Öã ÖÖÓ ú ¾ÖÖ¶Óü¾ÖÖ¶ü †Ö¹ÖÖ †ÖÆêü.

ݟ)

×­ÖµÖ×´ÖŸÖ ¾µÖÖ µÖÖ­Ö ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü êú¹µÖÖ­Öê ×¾ÖªãŸÖ µÖÖ †Ö¿ÖµÖÖ“µÖÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­ÖÖŸÖ ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü ‹ ú ֭ׄÖÃÖß †ÖÆêü.

FEB-MAR, 2017, VOL. 4/20

www.srjis.com

Page 4683

SRJIS/BIMONTHLY/ SANJAY KHANDERAO SHINDE & DR. FARUKH ANSARI (4675-4688)

‡)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê ¯ÖÏÖ¯ŸÖÖÓ ú ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖ¯ÖÖÃÖæ­Ö -4 ŸÖê +4 ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ×¾Ö“Ö¹Ö­Ö †ÓŸÖ¶üÖ¾Ö¶ü ×¾Ö Öã¶ü¹Öê¹Öê †ÖÆêüŸÖ.

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö ¾Ö ×¾ÖªãŸÖ ÃÖÓµÖãŒŸÖ †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö Öß²ÖÖ²ÖŸÖ ×-Ö•úÂÖÔ †)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­ÖÖ ÃÖÓµÖãŒŸÖ “ÖÖ“Ö ÖßŸÖ ÃÖ¶üÖÃÖ¶üß 21 Öã Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ †ÖÖ¹Öê †ÖÆêüŸÖ.

²Ö)

ŸµÖÖ ÃÖÓµÖãŒŸÖ “ÖÖ“Ö ÖߟÖß¹Ö Öã ÖÖÓ úÖ“ÖÖ ´Ö¬µÖÖÓ ú 21 †ÃÖ¹µÖÖ­Öê ŸµÖÖ Ø²Ö¤ãü“µÖÖ ÖÖ¹Ö“µÖÖ ¾Ö ¾Ö¶ü“µÖÖ ²ÖÖ„ÖæÃÖ ¯ÖÏŸµÖê úß 50% ×¾ÖªÖ£Öá †ÖÆêüŸÖ.

•ú)

ŸµÖÖ “ÖÖ“Ö ÖߟÖß¹Ö Öã ÖÖÓ úÖŸÖ 22 ÆüÖ Öã ÖÖÓ ú ¾ÖÖ¶Óü¾ÖÖ¶ü †Ö¹ÖÖ †ÖÆêü.

ݟ)

ŸµÖÖ ¤üÖê­Ö ‘Ö™ü úÖÓ“µÖÖ †¬µÖÖ¯Ö­ÖÖÃÖÖšüß ×­ÖµÖ×´ÖŸÖ ¾µÖÖ µÖÖ­Ö ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¶ü êú¹µÖÖ­Öê ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­ÖÖŸÖ ²ÖÆãü֭ׄÖÃÖ߯֕ÖÖ †ÃÖ¹µÖÖ“Öê †ÖœüôûŸÖê.

¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™ü “Öã²Ó Ö úŸ¾Ö †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö Öß²ÖÖ²ÖŸÖ ×­Ö úÂÖÔ †)

¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­ÖÖ “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö ÖßŸÖ ÃÖ¶üÖÃÖ¶üß 17 (68%) Öã Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ †ÖÖ¹Öê †ÖÆêüŸÖ.

²Ö)

ŸµÖÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö Öã ÖÖÓ ú ×¾ÖŸÖ¶ü ÖÖŸÖ 17 µÖÖ Ø²Ö¤ãü“µÖÖ ¾Ö¶ü ŸµÖÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö 30 †Ö× Ö ŸµÖÖ Ø²Ö¤æü“µÖÖ ÖÖ¹Öß 30 ×¾ÖªÖ£Öá †ÖÆêüŸÖ.

•ú)

ŸµÖÖ ×¾ÖŸÖ¶ü ÖÖŸÖ 18 ÆüÖ ¾ÖÖ¶Óü¾ÖÖ¶ü µÖê ÖÖ¶üÖ Öã ÖÖÓ ú †ÖÆêü.

ݟ)

Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖÓ¤Ëü¾ÖÖ¶êü ×¾ÖªÖ£Öá Ö™üÖ­Öê “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö µÖÖ ‘Ö™ü úÖ“Öê †¬µÖµÖ­Ö êú¹µÖÖ­Öê ŸµÖÖŸÖß¹Ö †Ö¿ÖµÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­ÖÖ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™ü ‹ ú֭ׄÖÃÖß †ÖÆêü.

‡)

¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê ¯ÖÏÖ¯ŸÖÖÓ ú ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖ¯ÖÖÃÖæ­Ö -4 ŸÖê +4 ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ×¾Ö“Ö¹Ö­Ö †ÓŸÖ¶üÖ¾Ö¶ü ×¾Ö Öã¶ü¹Öê †ÖÆêüŸÖ.

¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™ü ×¾ÖªãŸÖ †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö Öß²ÖÖ²ÖŸÖ ×­Ö úÂÖÔ †)

¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­ÖÖ ×¾ÖªãŸÖ µÖÖ †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö ÖßŸÖ ÃÖ¶üÖÃÖ¶üß 16 (16.35) Öã Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ †ÖÖ¹Öê †ÖÆêüŸÖ.

²Ö)

ŸµÖÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö 16 (16.35) µÖÖ Ø²Ö¤æü“µÖÖ ¾Ö¶ü 30 ´Æü Ö„Öê“Ö 50% †Ö× Ö ÖÖ¹Öß 30 ´Æü Ö„Öê“Ö 50% ×¾ÖªÖ£Öá †ÖÆêüŸÖ.

•ú)

ŸµÖÖ ×¾ÖŸÖ¶ü ÖÖŸÖ ¾ÖÖ¶Óü¾ÖÖ¶ü µÖê ÖÖ¶üÖ Öã ÖÖÓ ú 17 (16.75) †ÖÆêü.

ݟ)

Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖÓ¤Ëü¾ÖÖ¶êü ×¾ÖªãŸÖ µÖÖ ‘Ö™ü úÖ“Öê ×¾ÖªÖ£Öá Ö™üÖ­Öê †¬µÖµÖ­Ö êú¹µÖÖ­Öê ŸµÖÖŸÖß¹Ö †Ö¿ÖµÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­ÖÖ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™ü ‹ ú֭ׄÖÃÖß †ÖÆêü.

‡)

¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê ¯ÖÏÖ¯ŸÖÖÓ ú ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖ¯ÖÖÃÖæ­Ö -4 ŸÖê +4 ¯ÖÏ´ÖÖ Ö×¾Ö“Ö¹Ö­Ö †ÓŸÖ¶üÖ¾Ö¶ü ×¾Ö Öã¶ü¹Öê †ÖÆêüŸÖ.

FEB-MAR, 2017, VOL. 4/20

www.srjis.com

Page 4684

SRJIS/BIMONTHLY/ SANJAY KHANDERAO SHINDE & DR. FARUKH ANSARI (4675-4688)

¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™ü “Öã²Ó Ö úŸ¾Ö ¾Ö ×¾ÖªãŸÖ ÃÖÓµÖãŒŸÖ †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö Öß²ÖÖ²ÖŸÖ ×­Ö úÂÖÔ †)

¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­ÖÖ ÃÖÓµÖãŒŸÖ “ÖÖ“Ö ÖßŸÖ ÃÖ¶üÖÃÖ¶üß 34 Öã Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ †ÖÖ¹Öê †ÖÆêüŸÖ.

²Ö)

ŸµÖÖ ÃÖÓµÖãŒŸÖ “ÖÖ“Ö ÖߟÖß¹Ö Öã ÖÖÓ úÖ“ÖÖ ´Ö¬µÖÖÓ ú 35 †ÃÖ¹µÖÖ­Öê ŸµÖÖ Ø²Ö¤ãü“µÖÖ ¾Ö¶ü 30 (50%) †Ö× Ö ÖÖ¹Öß 30 (50%) ×¾ÖªÖ£Öá †ÖÆêüŸÖ.

•ú)

ŸµÖÖ “ÖÖ“Ö ÖߟÖß¹Ö Öã ÖÖÓ úÖŸÖ 33 ÆüÖ Öã ÖÖÓ ú ¾ÖÖ¶Óü¾ÖÖ¶ü †Ö¹ÖÖ †ÖÆêü.

ݟ)

Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖÓ¤Ëü¾ÖÖ¶êü “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö †Ö× Ö ×¾ÖªãŸÖ µÖÖ ‘Ö™ü úÖÓ“Öê †¬µÖµÖ­Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­Öß êú¹µÖÖ­Öê ŸµÖÖŸÖß¹Ö †Ö¿ÖµÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­ÖÖ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ŸµÖÖ ×¾ÖªÖ£Öá Ö™üÖŸÖ ²ÖÆãü֭ׄÖÃÖß¯Ö ÖÖ †Ö¹ÖÖ †ÖÆêü.

×-ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü ¾Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™ü †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö ÖߟÖᯙ ¯Ö׸ü´ÖÖ ÖÖÓ“Öê ŸÖã»Ö­ÖÖŸ´Ö ú ×­Ö úÂÖÔ 1) “Öã²Ó Ö úŸ¾Ö Ö™ü úÖ¾Ö¸üᯙ †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö Öß †)

Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖ¤Ëü¾ÖÖ¶êü †¬µÖµÖ­Ö êú¹Öê¹µÖÖ ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­ÖÖ ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ¯Öê•ÖÖ ÃÖ¶üÖÃÖ¶üß 6 (24%) Öã Ö „ÖÖ¤üÖ ×´ÖôûÖ¹Öê †ÖÆêüŸÖ.

²Ö)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö 50% ×¾ÖªÖ£Öá 11 µÖÖ Ø²Ö¤ãü“µÖÖ ¾Ö¶ü †ÖÆêüŸÖ ŸÖ¶ü ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö 50% ×¾ÖªÖ£Öá 17 µÖÖ Ø²Ö¤ãü“µÖÖ ¾Ö¶ü †ÖÆêüŸÖ.

•ú)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖ 11 ÆüÖ Öã ÖÖÓ ú ŸÖ¶ü ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖ 18 ÆüÖ Öã ÖÖÓ ú ¾ÖÖ¶Óü¾ÖÖ¶ü †Ö¹ÖÖ †ÖÆêü.

ݟ)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü ¾Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖ“µÖÖ ‹ ú֭ׄÖÃÖß¯Ö ÖÖŸÖ ±úÖ¶üÃÖÖ ±ú¶ü ú ­ÖÖÆüß. ŸµÖÖ´Öãôêû Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖ¤Ëü¾ÖÖ¶êü †¬µÖµÖ­Ö êú¹µÖÖ­Öê ×¾ÖªÖ£Öá Ö™üÖ“µÖÖ ‹ ú֭ׄÖÃÖß¯Ö ÖÖŸÖ ±ú¶ü ú ¯Ö›ü¹Öê¹ÖÖ ­ÖÖÆüß.

‡)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü ¾Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖ“Öê ¯ÖÏÖ¯ŸÖÖÓ ú ŸµÖÖÓ“µÖÖ ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖ¯ÖÖÃÖæ­Ö -4 ŸÖê +4 ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ×¾Ö“Ö¹Ö­Ö †ÓŸÖ¶üÖ¾Ö¶ü ×¾Ö Öã¶ü¹Öê¹Öê †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ ×¾Ö“Ö¹Ö­ÖÖŸÖ ±úÖ¶üÃÖÖ ±ú¶ü ú †ÖœüôûŸÖ ­ÖÖÆüß. µÖÖ¾Öºþ-Ö •Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖÓ¤Ëü¾ÖÖ¶êü †¬µÖµÖ­Ö êú¹µÖÖ­Öê †Ö¿ÖµÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­Ö ¾Öé¤Ëü¬Öß ÆüÖêŸÖê ¯Ö Ö Ö™üÖ“µÖÖ ×¾Ö“Ö¹Ö­Ö¿Öß¹ÖŸÖê¾Ö¶ü ¯Ö׶ü ÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖ ­ÖÖÆüß †ÃÖê “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö ‘Ö™ü úÖ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ´Æü ÖŸÖÖ µÖêŸÖê.

2) ×¾ÖªãŸÖ Ö™ü úÖ¾Ö¸üᯙ †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö Öß †)

•Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖ¤ü˾ÖÖ¶êü †¬µÖµÖ­Ö êú¹Öê¹µÖÖ ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­ÖÖ ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ¯Öê ÖÖ ÃÖ¶üÖÃÖ¶üß 6 (24%) Öã Ö „ÖÖ¤üÖ ×´ÖôûÖ¹Öê †ÖÆêüŸÖ.

²Ö)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö 50% ×¾ÖªÖ£Öá 10 µÖÖ Ø²Ö¤ãü“µÖÖ¾Ö¶ü ŸÖ¶ü ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú •Ö™üÖŸÖß¹Ö 50% ×¾ÖªÖ£Öá 16 µÖÖ Ø²Ö¤ãü“µÖÖ¾Ö¶ü †ÖÆêüŸÖ.

•ú)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖ 9 ÆüÖ Öã ÖÖÓ ú ŸÖ¶ü ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖ 17 ÆüÖ Öã ÖÖÓ ú ¾Ö¶ÓüÖ¶ü †Ö¹ÖÖ †ÖÆêü.

ݟ)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü ¾Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖ“µÖÖ “ÖŸÖã£ÖÔ ú ×¾Ö“Ö¹Ö­ÖÖŸÖ 0.5 (†­Öã Îú´Öê 2.78 ¾Ö 3.28) “ÖÖ ±ú¶ü ú †ÖÆêü. µÖÖ¾Ö¸þ­Ö ŸµÖÖ ¤üÖê­Ö Ö™üÖÓ“µÖÖ ‹ ú֭ׄÖÃÖß¯Ö ÖÖŸÖ ±úÖ¶üÃÖÖ ±ú¶ü ú ¯Ö›ü¹Öê¹ÖÖ ­ÖÖÆüß.

FEB-MAR, 2017, VOL. 4/20

www.srjis.com

Page 4685

SRJIS/BIMONTHLY/ SANJAY KHANDERAO SHINDE & DR. FARUKH ANSARI (4675-4688)

‡)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö Öã ÖÖÓ ú ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖ¯ÖÖÃÖæ­Ö -4 ŸÖê +4 ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ×¾Ö“Ö¹Ö­Ö †ÓŸÖ¶üÖ¾Ö¶ü ×¾Ö Öã¶ü¹Öê¹Öê †ÖÆêü. µÖÖ¾Ö¸þ­Ö ŸµÖÖ ¤üÖê­Ö Ö™üÖÓ“µÖÖ ‹ ú֭ׄÖÃÖß¯Ö ÖÖ ÃÖ´ÖÖ­Ö †ÃÖ¹µÖÖ­Öê †ÖœüôûŸÖê. µÖÖ¾Ö¸þ­Ö Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖ¤Ëü¾ÖÖ¶êü †¬µÖµÖ­Ö êú¹µÖÖ­Öê “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö µÖÖ ‘Ö™ü úÖŸÖß¹Ö †Ö¿ÖµÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­ÖÖŸÖ ¾Öé¤Ëü¬Öß ÆüÖêŸÖê ¯Ö Ö Ö™üÖÓ“µÖÖ ‹ ú֭ׄÖÃÖß¯Ö ÖÖ¾Ö¶ü ±úÖ¶üÃÖê ¯Ö׶ü ÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖ ­ÖÃÖ¹µÖÖ“Öê ×ÃÖ¤Ëü¬Ö ÆüÖêŸÖê.

3) “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö †Ö× Ö ×¾ÖªãŸÖ Ö™ü úÖ¾Ö¸üᯙ ÃÖÓµÖãŒŸÖ †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö Öß †)

Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšüÖ¤ü˾ÖÖ¶êü †¬µÖµÖ­Ö êú¹µÖÖ­Öê ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­ÖÖ ÃÖÓµÖãŒŸÖ †Ó×ŸÖ´Ö “ÖÖ“Ö ÖßŸÖ ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ¯Öê ÖÖ ÃÖ¶üÖÃÖ¶üß 13 (26%) Öã Ö „ÖÖ¤üÖ ×´ÖôûÖ¹Öê †ÖÆêüŸÖ.

²Ö)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö 50% ×¾ÖªÖ£Öá 21 µÖÖ Ø²Ö¤æü“µÖÖ ¾Ö¶ü ŸÖ¶ü ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö 50% ×¾ÖªÖ£Öá 34 µÖÖ Ø²Ö¤ãü“µÖÖ ¾Ö¶ü †ÖÆêüŸÖ.

•ú)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖ 22 ÆüÖ Öã ÖÖÓ ú ŸÖ¶ü ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖ 33 ÆüÖ Öã ÖÖÓ ú ¾ÖÖ¶Óü¾ÖÖ¶ü †Ö¹ÖÖ †ÖÆêü.

ݟ)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖ“µÖÖ ŸÖã¹Ö­ÖêŸÖ ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™ü †×¬Ö ú ²ÖÆãü֭ׄÖÃÖß †ÃÖ¹µÖÖ“Öê †ÖœüôûŸÖê.

‡)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖÖÓ ú ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖ¯ÖÖÃÖæ­Ö -6 ŸÖê +6 ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ×¾Ö“Ö¹Ö­Ö †ÓŸÖ¶üÖ¾Ö¶ü ŸÖ¶ü ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖÖÓ ú ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖ¯ÖÖÃÖæ­Ö -8 ŸÖê +8 ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ×¾Ö“Ö¹Ö­Ö †ÓŸÖ¶üÖ¾Ö¶ü ×¾Ö Öã¶ü¹Öê †ÖÆêüŸÖ. µÖÖ¾Ö¸þ­Ö Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖ¤Ëü¾ÖÖ¶êü †¬µÖµÖ­Ö êú¹µÖÖ­Öê “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö †Ö× Ö ×¾ÖªãŸÖ µÖÖ ‘Ö™ü úÖÓ“µÖÖ †Ö¿ÖµÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü-ÖÖŸÖ ¾Öé¤Ëü¬Öß ÆüÖêŸÖê †Ö× Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖ“µÖÖ ×¾Ö“Ö¹Ö­Ö¿Öß¹ÖŸÖêŸÖ ¾Öé¤Ëü¬Öß ÆüÖêŸÖê Æêü ×ÃÖ¤Ëü¬Ö ÆüÖêŸÖê.

¯Ö׸ü ú»¯Ö­Öê²ÖÖ²ÖŸÖ ×­Ö úÂÖÔ ¯ÖÏ ú¶ü Ö 1 ´Ö¬Öß¹Ö ×¾Ö³ÖÖ ú Îú.1.4 ´Ö¬µÖê ¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖ“Öß ¯Ö׶ü ú¹¯Ö­ÖÖ ÖÖ¹Öß¹Ö ¯ÖÏ´ÖÖ Öê פü¹Öß †ÖÆêü. “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö †Ö× Ö ×¾ÖªãŸÖ µÖÖ ‘Ö™ü úÖÓ“Öê †¬µÖµÖ­Ö Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšüÖ¤ü˾ÖÖ¶êü êú¹µÖÖ­Öê ×¾ÖªÖ£Öá ŸµÖÖ ‘Ö™ü úÖÓ´Ö¬µÖê ¹Ö Ö ÖßµÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¶üŸÖÖŸÖ. •¯Ö¶üÖêŒŸÖ ´Öã µÖ ¯Ö׶ü ú¹¯Ö­ÖêŸÖ ¤üÖê­Ö •¯Ö¯Ö׶ü ú¹¯Ö­ÖÖ †ÖÆêü.

1)

“ÖÓã²Ö úŸ¾Ö µÖÖ ‘Ö™ü úÖ“Öê †¬µÖµÖ­Ö Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖ¤Ëü¾ÖÖ¶êü êú¹µÖÖ­Öê ×¾ÖªÖ£Öá ŸµÖÖ ‘Ö™ü úÖŸÖ ¹Ö Ö× ÖµÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¶üŸÖÖŸÖ.

2)

×¾ÖªãŸÖ µÖÖ ‘Ö™ü úÖ“Öê †¬µÖµÖ­Ö Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšüÖ¤Ëü¾ÖÖ¶êü êú¹µÖÖ­Öê ×¾ÖªÖ£Öá ŸµÖÖ ‘Ö™ü úÖŸÖ ¹Ö Ö× ÖµÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¶üŸÖÖŸÖ.

•¯Ö¯Ö׸ü ú»¯Ö­ÖÖ Îú.1 ²ÖÖ²ÖŸÖ ×­Ö úÂÖÔ †)

“ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö †Ó×ŸÖ´Ö úÃÖÖê™üßŸÖ ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ¯Öê ÖÖ ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­ÖÖ ÃÖ¶üÖÃÖ¶üß 50% Öã Ö „ÖÖ¤üÖ †ÖÆêüŸÖ.

²Ö)

×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü ¾Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖ“µÖÖ “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö úÃÖÖê™üߟÖß¹Ö ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖŸÖ 5.55“ÖÖ ±ú¶ü ú †ÖÆêü.

FEB-MAR, 2017, VOL. 4/20

www.srjis.com

Page 4686

SRJIS/BIMONTHLY/ SANJAY KHANDERAO SHINDE & DR. FARUKH ANSARI (4675-4688)

•ú)

ŸµÖÖ ¤üÖê­Ö ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖŸÖß¹Ö ±ú¶ü úÖ“Öê ™üß ´Öæ¹µÖ = 7.6 Æêü 0.01 ÃÖÖ£ÖÔ úŸÖÖ ÃŸÖ¶üÖ¾Ö¶ü ™üß ´Öæ¹µÖ = 2.58 ¯Öê ÖÖ „ÖÖ¤üÖ †ÖÆêü. µÖÖ¾Ö¸þ­Ö •¯Ö¯Ö׶ü ú¹¯Ö­ÖÖ 0.01 ÃÖÖ£ÖÔ úŸÖÖ ÃŸÖ¶üÖ¾Ö¶ü Îú.1 ÛÃ¾Ö úÖ¶ü µÖÖŸÖ µÖêŸÖê †ÖÆêü. ŸµÖÖ ¤üÖê­Ö Ö™üÖÓ“µÖÖ ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖŸÖß¹Ö ±ú¶ü ú ¾ÖÖßÖ×¾Ö ú †ÖÆêü. “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö µÖÖ ‘Ö™ü úÖ“Öê †¬µÖ­Ö Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖÓ¤Ëü¾ÖÖ¶êü êú¹µÖÖ­Öê“Ö ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ¯Öê ÖÖ ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê ŸµÖÖ ‘Ö™ü úÖŸÖß¹Ö †Ö¿ÖµÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­Ö ¹Ö Ö× ÖµÖ †ÖÆêü.

•¯Ö¯Ö׸ü ú»¯Ö­ÖÖ Îú.2 ²ÖÖ²ÖŸÖ ×­Ö úÂÖÔ †)

×¾ÖªãŸÖ †Ó×ŸÖ´Ö úÃÖÖê™üߟÖß¹Ö ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ¯Öê ÖÖ ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­ÖÖ ÃÖ¶üÖÃÖ¶üß 25% Öã Ö „ÖÖ¤üÖ †ÖÆêüŸÖ.

²Ö)

×-ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü †Ö× Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖ“µÖÖ ×¾ÖªãŸÖ úÃÖÖê™üߟÖß¹Ö ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖŸÖ 6.25“ÖÖ ±ú¶ü ú †ÖÆêü.

•ú)

ŸµÖÖ ¤üÖê­Ö ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖŸÖß¹Ö ±ú¶ü úÖ“Öê ™üß ´Öæ¹µÖ = 8.33 Æêü 0.01 ÃÖÖ£ÖÔ úŸÖÖ ÃŸÖ¶üÖ¾Ö¶üß¹Ö ™üß ´Öæ¹µÖ = 2.58 ¯Öê ÖÖ „ÖÖ¤üÖ †ÖÆêü. µÖÖ¾Ö¸þ­Ö •¯Ö¯Ö׶ü ú¹¯Ö­ÖÖ Îú.2, 0.01 ÃÖÖ£ÖÔ úŸÖÖ ÃŸÖ¶üÖ¾Ö¶ü ÛÃ¾Ö úÖ¶ü Öê µÖÖê µÖ šü¶üŸÖê. ŸµÖÖ ¤üÖê­Ö ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖŸÖß¹Ö

±ú¶ü ú ¾ÖÖßÖ×¾Ö ú †ÃÖæ­Ö ×¾ÖªãŸÖ µÖÖ ‘Ö™ü úÖ“Öê †¬µÖµÖ­Ö Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖÓ¤Ëü¾ÖÖ¶êü êú¹µÖÖ­Öê“Ö ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ¯Öê•ÖÖ ¯ÖÏÖµÖÖê×•Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê ×¾ÖªãŸÖ µÖÖ ‘Ö™ü úÖŸÖß¹Ö †Ö¿ÖµÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­Ö ¹Ö Ö ÖßµÖ †ÖÆêü. ´Öã µÖ ¯Ö׸ü ú»¯Ö­Öê²ÖÖ²ÖŸÖ ×­Ö úÂÖÔ †)

“ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö †Ö× Ö ×¾ÖªãŸÖ µÖÖ ¤üÖê­Ö “ÖÖ“Ö µÖÖÓ“ÖÖ ‹ ú×¡ÖŸÖ ×¾Ö“ÖÖ¶ü ú¶üŸÖÖ ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ¯Öê ÖÖ ¯ÖÏÖµÖÖê ו֕ú Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­ÖÖ ÃÖ¶üÖÃÖ¶üß 27% Öã Ö „ÖÖ¤üÖ ×´ÖôûÖ¹Öê †ÖÆêüŸÖ.

²Ö)

ŸµÖÖ ‹ ú×¡ÖŸÖ “Ö“Ö ÖßŸÖ ×­ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Ö™ü †Ö× Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖ“µÖÖ ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖŸÖ 13.3 “ÖÖ ±ú¶ü ú †ÖÆêü.

•ú)

ŸµÖÖ ¤üÖê­Ö ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖŸÖß¹Ö ±ú¶ü úÖ“Öê ™üß ´Öæ¹µÖ = 10.08 Æêü 0.01 ÃÖÖ£ÖÔ úŸÖÖ ÃŸÖ¶üÖ¾Ö¶üß¹Ö ™üß ´Öæ¹µÖ 2.58 ¯Öê ÖÖ „ÖÖ¤üÖ †ÖÆêü. µÖÖ ÃÖÓ µÖÖ¿ÖÖáÖßµÖ †Ö¬ÖÖ¶ü ÃÖÖ´Ö ÖÏß“ÖÖ †Ö¬ÖÖ¶êü ¯ÖÏßÖãŸÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖ“Öß ¯ÖÏ´Öã Ö ¯Ö׶ü ú¹¯Ö­ÖÖ “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö †Ö× Ö ×¾ÖªãŸÖ µÖÖ

‘Ö™ü úÖ“Öê †¬µÖµÖ­Ö Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ †¬µÖµÖ­Ö ¯ÖÖšüÖ¤Ëü¾ÖÖ¶êü êú¹µÖÖ­Öê ×¾ÖªÖ£Öá ŸµÖÖ ‘Ö™ü úÖÓ´Ö¬µÖê ¹Ö Ö ÖßµÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¶üŸÖÖŸÖ.

0.01 ÃÖÖ£ÖÔ úŸÖÖ ÃŸÖ¶üÖ¾Ö¶ü ÛÃ¾Ö úÖ¶ü µÖÖŸÖ µÖêŸÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ ¤üÖê­Ö ´Ö¬µÖ´ÖÖ­ÖÖŸÖß¹Ö ±ú¶ü ú µÖÖê ÖÖµÖÖê ÖÖ­Öê †Ö¹Öê¹ÖÖ ŸÖÖê ¾ÖÖßÖ×¾Ö ú †ÖÆêü. “ÖãÓ²Ö úŸ¾Ö †Ö× Ö ×¾ÖªãŸÖ µÖÖ ¤üÖê­Ö ‘Ö™ü úÖÓ“Öê †¬µÖµÖ­Ö Îú´ÖÖÛ­¾ÖŸÖ ¯ÖÖšüÖÓ¤ü˾ÖÖ¶êü êú¹µÖÖ­Öê“Ö ¯ÖÏÖµÖÖê× Ö ú Ö™üÖŸÖß¹Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ­Öß ŸµÖÖ ‘Ö™ü úÖŸÖß¹Ö †Ö¿ÖµÖ ¹Ö Ö ÖßµÖ ÃŸÖ¶üÖ¾Ö¶ü ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­Ö êú¹ÖÖ †ÖÆêü. ÆüÖ µÖÖ ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏ´Öã Ö ¾Ö †Ó× ŸÖ´Ö ×­Ö úÂÖÔ †ÖÆêü.

FEB-MAR, 2017, VOL. 4/20

www.srjis.com

Page 4687

SRJIS/BIMONTHLY/ SANJAY KHANDERAO SHINDE & DR. FARUKH ANSARI (4675-4688)

ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ÃÖæ“Öß •Ö ÖŸÖÖ¯Ö, Æü.­ÖÖ. (2000) ¯ÖÏ ÖŸÖ ¿Öî Ö× Ö ú ŸÖÓ¡Ö×¾Ö–ÖÖ-Ö. ¯Öã Öê : ­ÖæŸÖ­Ö ¯ÖÏ úÖ¿Ö­Ö •ÖÖê¿Öß, †.­Ö., ÃÖÖêÆü­Öß, דÖ. †Ö× Ö †Öê ú, ÃÖã. (1992). ¿Öî Ö× Ö ú ŸÖÓ¡Ö×¾Ö–ÖÖ-Ö. ­ÖÖ×¿Ö ú : µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö “Ö¾ÆüÖ Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´ÖãŒŸÖ ×¾ÖªÖ¯Ößšü. †Öê úÃÖã´Ö­Ö. (1995). ¿Öî Ö× Ö ú ŸÖÓ¡Ö×¾Ö–ÖÖ-Ö. ¯Öã•Öê : ÁÖß×¾ÖªÖ ¯ÖÏ•úÖ¿Ö-Ö •ÖÖÓ¤êü¾ÖÖ»Öê, ÁÖß.¿ÖÓ. (1999). ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖÃÖÖšüß ×¾Ö×¾Ö¬Ö “ÖÖ“Ö µÖÖ“Öê ˆ¯ÖµÖÖê•Ö­Ö : ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö ´ÖÖ ÖÔ¤ü¿ÖÔ ú ´ÖÖ×»Ö úÖ, ¯ÖãÂ¯Ö ¤üÆüÖ¾Öê. -ÖÖ׿֕ú : µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö “Ö¾ÆüÖ Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´ÖãŒŸÖ ×¾ÖªÖ¯Ößšü.

•ÖÖê¿Öß, †­ÖÓŸÖ †Ö× Ö ´ÖÆüÖ»Öê, ÃÖÓ•Öß¾Ö­Öß (1999). ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö †Æü¾ÖÖ»ÖÖ“Öß »Öê Ö­Ö ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖß : ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö ´ÖÖ ÖÔ¤ü¿ÖÔ ú ´ÖÖ×»Ö úÖ, ¯ÖãÂ¯Ö “ÖÖî¤üÖ¾Öê. ­ÖÖ×¿Ö ú : µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö “Ö¾ÆüÖ Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´ÖãŒŸÖ ×¾ÖªÖ¯Ößšü. ´ÖêÆëü¤üôûê , ÃÖãÆüÖÃÖ (1999). ÃÖÖ¬Ö-Ö - ×­ÖÙ´ÖŸÖߤËü¾ÖÖ¸êü ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö : ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­Ö ´ÖÖ ÖÔ¤ü¿ÖÔ ú ´ÖÖ×»Ö úÖ, ¯ÖãÂ¯Ö ¯ÖÓ¬Ö¸üÖ¾Öê. ­ÖÖ×¿Ö ú : µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö “Ö¾ÆüÖ Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ´ÖãŒŸÖ ×¾ÖªÖ¯Ößšü. ´Öãôûê , ¸üÖ.¿ÖÓ. †Ö× Ö ˆ´ÖÖšêü, ×¾Ö.ŸÖã. (1977). ¿Öî•Öו֕ú ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö­ÖÖ“Öß ´Öæ»ÖŸÖ¢¾Öê. ­ÖÖ Ö¯Öæ¸ü : ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ×¾ÖªÖ¯Ößšü ÖÏÓ£Ö ×­ÖÙ´ÖŸÖß ´ÖÓ›üôû.

Mistry, N.M. (2006). Concepts of Physics Mumbai : Noble Publishing House.

Biradar, R.P. and Chandele, S.J. (2006). Physics Std. XI. Latur : Nikita Publication.

Chauhan, S.S. (1985). A Textbook of Programmed Instruction. New Delhi : Sterling Publishers Private Limited.

FEB-MAR, 2017, VOL. 4/20

www.srjis.com

Page 4688