BHARAT TATVDYAN, PASHCHIMATYA TATVDYAN V SHIKSHAN

Scholarly Research Journal for Interdisciplinary Studies, Online ISSN 2278-8808, SJIF 2021 = 7.380, www.srjis.com PEER REVIEWED & REFEREED JOURNAL, NOV-DEC, 2021, VOL- 9/68

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ­Ö, ¯ÖÖÛ¿“Ö´ÖÖŸµÖ ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ-Ö ¾Ö ×¿Ö•Ö•Ö ¯Ö¸ü¿Ö¸üÖ´Ö ³Ö× Ö¸ü£Ö ¾ÖÖ‘Öê¸êü, Ph.D. ÃÖÆüµÖÖê•Öß ¯ÖÏÖ¬µÖÖ¯Ö•ú, †ò›ü. ×¾Ö÷ü»Ö¸üÖ¾Ö ÆüÖ›Ó êü ×¿Ö Ö Ö¿ÖÖÃ¡Ö ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖ, -ÖÖ׿֕ú Paper Received On: 21 DEC 2021 Peer Reviewed On: 31 DEC 2021 Published On: 1 JAN 2022 Scholarly Research Journal's is licensed Based on a work at www.srjis.com

ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ-Ö : ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ­Ö ´Æü Ö•Öê ²ÖÎÉ Ã¾Ö¹ý¯ÖÖ“Öê –ÖÖ-Ö. ŸÖŸ¾Ö–ÖÖ­ÖÖ»ÖÖ ¯ÖµÖÖÔµÖß ¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ •ÖÖ ÖÖ¸üÖ ¿Ö²¤ü ´Æü Ö•Öê ¤ü¿ÖÔ­Ö. •µÖÖŸÖ ÃÖŸµÖÖ“Öê ¤ü¿ÖÔ­Ö ‘Ö›ü×¾Ö»Öê †ÖÆêü ŸÖê ¿ÖÖáÖ. ŸÖŸ¾Ö–ÖÖ­Ö ´Æü Ö•Öê ¿ÖÆüÖ Ö¯Ö ÖÖ×¾ÖÂÖµÖß“Öê ¯ÖÏê´Ö. ×¿Ö•Ö•Ö : ×¿Ö Ö Ö ´Æü Ö•Öê ‹ úÖ“µÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖ­Öê ¤ãüÃÖ·µÖÖ“µÖÖ ¾ÖŸÖÔ­ÖÖŸÖ ‘Ö›ü¾Öæ­Ö †Ö Ö»Öê»ÖÖ ²Ö¤ü»Ö. þÖÖ´Öß ×¾Ö¾Öê úÖÓ­Ö¤üÖ“µÖÖ ´ÖŸÖê, ×¿Ö Ö Ö ´Æü Ö•Öê ´ÖÖ­Ö¾ÖÖŸÖᯙ ˆ¯Ö•ÖŸÖ ¤îü¾Öß Öã ÖÖÓ“Öß †×³Ö¾µÖŒŸÖß ÆüÖµê Ö. ¿ÖÓ ú¸üÖ“ÖÖµÖÔ µÖÖÓ“µÖÖ ´ÖŸÖê, ×¿Ö Ö Ö ´Æü Ö•Öê †ÖŸ´ÖÃÖÖ ÖÖŸ úÖ¸ü ÆüÖµê Ö. ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ-Ö : 1)

¾Öîפü•ú

2)

²Öã¤Ëü¬Ö¾ÖÖ¤ü

3)

•Öî­Ö¾ÖÖ¤ü

4)

´ÖãûÖß´Ö ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ

¯ÖÖÛ¿“Ö´ÖÖŸµÖ ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ-Ö : 1)

†Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤ü

2)

×-ÖÃÖ•ÖÔ¾ÖÖ¤ü

3)

•úÖµÖÔ¾ÖÖ¤ü

4)

¾ÖÖß־־ÖÖ¤ü

5)

†Ûß֟¾Ö¾ÖÖ¤ü

6)

†¬µÖÖŸ´Ö¾ÖÖ¤ü

7)

´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü

8)

†Ö¾Ö¿µÖ úŸÖÖ¾ÖÖ¤ü

9)

ÃÖÖŸÖŸµÖ¾ÖÖ¤ü

10)

ŸÖÖÙ ú ú ¯ÖÏŸµÖ ÖŸÖÖ¾ÖÖ¤ü

11)

ÃÖÖŸÖŸµÖ¾ÖÖ¤ü

Copyright © 2021, Scholarly Research Journal for Interdisciplinary Studies

›üÖò. ¯Ö¸ü¿Ö¸üÖ´Ö ³Ö× Ö¸ü£Ö ¾ÖÖ‘Öê¸êü

16226

(Pg. 16225-16226)

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ŸÖŸ¾Ö–ÖÖ­Ö, ¯ÖÖÛ¿“Ö´ÖÖŸµÖ ŸÖŸ¾Ö–ÖÖ­Ö ¾Ö ×¿Ö Ö Ö µÖÖÓ“ÖÖ ÃÖÓÓ²ÖÓ¬Ö †³µÖÖÃÖŸÖÖÓ­ÖÖ †)

ŸÖ¢¾Ö´Öß´ÖÖÓÃÖÖ

²Ö)

´Ö㻵ִÖß´ÖÖÓÃÖÖ

•ú)

–ÖÖ-Ö´Öß´ÖÖÓÃÖÖ

µÖÖ ¯ÖÏ´Öã Ö ÃÖÓ ú»¯Ö­ÖÖ ´ÖÖÓ›ü Öê Ö¸ü•Öê“Öê †ÖÆêü. ŸÖÃÖê“Ö •Öê ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ­Ö †Ö× Ö ×¿Ö Ö Ö †³µÖÖÃÖŸÖ †ÖÆüÖŸê Ö, ŸµÖÖ¾Öêôûß ¯Öãœüᯙ ‘Ö™ü úÖÓ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü •ú¸üÖ¾ÖÖ.

1)

×¿Ö Ö ÖÖ“Öß ¬µÖêµÖê

2)

×¿Ö Ö ÖÖ“Öß ˆ¤Ëüפü™êü

3)

†³µÖÖÃÖ Îú´Ö

4)

׿֕֕ú

5)

×¾ÖªÖ£Öá

6)

׿ÖßÖ, þÖÖŸÖÓ¡µÖ

7)

áÖß ×¿Ö Ö Ö×¾ÖÂÖµÖ ú ×¾Ö“ÖÖ¸ü

ŸÖŸ¾Ö–ÖÖ­Ö †Ö× Ö ×¿Ö Ö Ö ÃÖÓÓ²ÖÓ¬Ö Ã¯Ö™ü ú¸üŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö. ŸÖŸ¾Ö–ÖÖ­Ö ²Ö¤ü»Ö»Öê úß, ¯Öæ ÖÔ ×¿Ö Ö Ö ¯ÖÏ× ÎúµÖê´Ö¬µÖê ²Ö¤ü»Ö ÆüÖŸê ÖÖê. ˆ¤üÖ.:

×­ÖÃÖ ÖÔ¾ÖÖ¸üÖ“Öê ¯Öã¸üà úŸÖì ¹ýÃÖÖê †Ö× Ö ¸üؾ֦ü­ÖÖ£Ö ™üÖ ÖÖê¸ü †ÖÆêüŸÖ. µÖê£Öê ×­ÖÃÖ ÖÔ¾ÖÖ¤üß ×¾Ö“ÖÖ¸ü µÖêŸÖß»Ö. ×­ÖÃÖ ÖÖÔ“µÖÖ ÃÖÖ×­Ö¬µÖÖŸÖ ×¿Ö Ö Ö

¤êü Öê †¯Öê× ÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ׿ÖßÖ-þֵÖÓ׿ÖÃŸÖ †¯Öê× ÖŸÖ †ÖÆêü. †¬µÖÖ¯Ö­Ö ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖߟÖ, ×­ÖÃÖ ÖÖÔ­ÖãÃÖÖ¸ü †¬µÖÖ¯Ö­Ö, éúŸÖߤËü¾ÖÖ¸üÖ ×¿Ö Ö Ö, × Îú›üÖ•Ö•ÖÖŸÖæ­Ö ×¿Ö Ö Ö †¯Öê× ÖŸÖ †ÖÆêü. ×¾Ö“ÖÖ¸ü¾ÖÓŸÖÖ´Ö¬µÖê ÃÖ´Ö•ÖÖ, ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ÖÖÓ¬Öß ¾Ö ×¿Ö Ö Ö µÖÖÓ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üÖ¾ÖµÖÖ“ÖÖ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ´Öã»ÖÖêªÖê Öß ×¿Ö Ö Ö, þÖÖ¾Ö»ÖÓ²Ö­Ö µÖÖ ²ÖÖ²Öà“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üÖ¾ÖÖ »ÖÖ Öê»Ö.

•ÖÃÖ•ÖÃÖê ­Ö¾Ö­Ö¾Öß­Ö ÃÖî¤Ëü¬ÖÖÓ×ŸÖ ú ×¾Ö“ÖÖ¸ü µÖêŸÖᯙ ŸµÖÖ¯ÖÏ´ÖÖ Öê ×¿Ö Ö Ö ¯Ö¤Ëü¬ÖŸÖßŸÖ ²Ö¤ü»Ö ú¸ü Öê †¯Öê× ÖŸÖ †ÖÆêü. ÃÖÓ¤ü³ÖÔ 1)

ãúÓ ›ü»Öê, ´Ö.²ÖÖ. (2003), ¿Öî Ö× Ö ú ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ­Ö ¾Ö ¿Öî Ö× Ö ú ÃÖ´ÖÖ•Ö¿ÖÖáÖ, ¯Öã•Öê: ÁÖß ×¾ÖªÖ ¯ÖÏ•úÖ¿Ö-Ö.

2)

êú.µÖã.‘ÖÖê¸ü´ÖÖê›êü, ú»ÖÖ ‘ÖÖê¸ü´ÖÖê›êü, ¿Öî Ö× Ö ú ×¾Ö“ÖÖ¸ü¾ÖÓŸÖ : ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¾Ö ¯ÖÖ¿“ÖÖŸµÖ, -ÖÖ•Ö¯Öæ¸ü : ×¾ÖªÖ ¯ÖÏ•úÖ¿Ö-Ö.

3)

†ÖÆêü¸ü ×Æü¸üÖ, ˆ¤üµÖÖê­´Öã Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖß»Ö ×¿Ö Ö Ö ¾Ö ×¿Ö Ö ú, -ÖÖ•Ö¯Öæ¸ü : ×¾ÖªÖ ¯ÖÏ•úÖ¿Ö-Ö.

4)

Agarwal S. (2007), Philosophical Foundations of Education, Delhi : Authors Press.

5)

Bhatia s. & Sarin A. (2004), Philosophical Foundation of Education in India, Jaipur : ABD Publishers.

Copyright © 2021, Scholarly Research Journal for Interdisciplinary Studies