ཕྱི་ལ ་ ༢༠༡༩ ལ ར་གཏན་འབེབས་བྱུང་བའ ་བ ད་ཀྱི་སྐད་ཡ ག་དང་ར ག་གཞུང་ས བ་གྲྭའ ་ བསབ་གཞ འ ་རྩ་འཛིན་གྱི་དག ངས་ད ན་ལྟར་རྩྟོམ་སྒ ག་ཞུས། བ ད་མ འ ་སྒ ག་འཛུགས་ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བསྐྱར་ཞ བ་དང་གཏན་འབེབས་བྱས། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡྱིག་དང་རྱིག་གཞུང་སོབ་གྲྭའྱི་བོད་ཡྱིག་ས བ་དེབ། འཛིན་རྱིམ་དང་པྟོའྱི་སྟོབ་དེབ།
འཛིན་རིམ་དང་པོ། ཕ ་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་གཏན་འབེབས་བྱུང་བའི་བོད་ཀ ་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་ས བ་གྲྭའི་ བསབ་གཞིའི་རྩ་འཛིན་ག ་དགོངས་དོན་ལྟར་རྩོམ་སྒ ག་ཞུས། བོད་མིའི་སྒ ག་འཛུགས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་རྩོམ་སྒ ག་དང་གཏན་འབེབས་ཞུས། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡྱིག་དང་རྱིག་གཞུང་སོབ་གྲྭའྱི་བོད་ཡྱིག་སོབ་དེབ། (ཚོད་ལྟ།)
ཕ ་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་རྩོམ་སྒ ག་དང་གཏན་འབེབས་ཞུས་པའི་བྱང་ཨ་རིའི་བོད་ཀ ་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་ ས བ་གྲྭའི་བོད་ཡིག་ས བ་དེབ་གཞི་ལ་བཞག་ས ་རྩོམ་སྒ ག་ཞུས། རྩོམ་སྒྲིག་འགན་འཁུར་བ། བསྟན་འཛིན་པདྨ། (ཤེས་ལྷན་འགན་འཛིན།) རྩོམ་སྒྲིག་པ། དགེ་འདུན་དན་ཡད། དེབ་གཟུགས་དང་རྒྱབ་ཤ་ཇུས་འགད་པ།
བསྟན་འཛིན་དཔལ། གཏན་འབེབས་ཚོགས་ཆུང་གྱི་ཚོགས་མྱི། དངས་གྲུབ་བསྟན་པ། ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་ཀ ་བད་ཡ ག་ཤེས་ཡན་འགན་འཛིན། དགེ་འདུན་དན་ཡད། ཤེས་ལྷན་སབ་དེབ་ཚན་པའ ་འགན་འཁུར་བ། མ ང་ཆུང་། དྷ་ས་བད་ཁ མ་ག ་བད་ཡ ག་རྒྱུས་སྟྩོན་པ། བསྟན་འཛིན་དཔལ། བད་ཡ ག་སབ་དེབ་རྩོམ་སྒྲིག་པ། ཆས་ཉ ད་སྒལ་མ། ཤེས་ར ག་བ ས་སྒྲུང་རྩོམ་སྒྲིག་པ། བམས་པ་དཔལ་མ། དྷ་སྟེང་བད་ཁ མ་སབ་གྲྭའ ་སན་དགེ། བ་བཟང་འཕྲིན་ལས། ས་རཱ་བད་ཀ ་མཐ་ར མ་སབ་གཉེར་ཁང་ག ་བད་ཀ ་སྐད་ཡ ག་འཛིན་གྲྭའ ་སབ་དགེ། བཀྲ་ཤ ས་མཚོ་མ། བད་ཀ ་དཔེ་མཛོད་ཁང་ག ་བད་ཀ ་སྐད་ཡ ག་འཛིན་གྲྭའ ་སབ་དགེ། ཨེ་མ ལ་ཡ། (Emilya) ནང་བསྟན་སྲི་ཞུ་ཁང་ག ་སྐད་ཡ ག་གཉ ས་པའ ་སབ་ཁྲིད་ལམ་སྟྩོན་པ། ཨ་ཤད་ཚེ་ར ང་གཡང་འཛོམས། ནང་བསྟན་སྲི་ཞུ་ཁང་ག ་འཛིན་སྐང་འགན་འཛིན། ཉ ་མ་བུ་ཁྲིད། ནང་བསྟན་སྲི་ཞུ་ཁང་ག ་སྐད་ཡ ག་གཉ ས་པའ ་སབ་དགེ་ཟུར་པ། ©བོད་མིའི་སྒ ག་འཛུགས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས། དཔེ་དེབ་འདི་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀ ་དྲྭ་རྒྱ་ bodyiglobjong.com ནས་ལྟ་ཀ ག་དང་ཕབ་ལེན་བྱེད་ཐུབ། Special Acknowledgement Funded by DANIDA through CICED
ཞུ་དག་པ།
DEPARTMENT OF EDUCATION
Central Tibetan Administration
Phone: +91-1892-222572/222721
Email: education@tibet.net
Web: www.sherig.org
GANGCHEN KYISHONG
DHARAMSALA - 176215
DISTT. KANGRA H.P
INDIA
ཆེད་བརྗོད། ༄༅། །བད་ཀ ་སྐད་ཡ ག་ན ་བཅུ་ཕག་ར ག་གཞུང་བདུད་ར འ ་ཉ ང་བཅུད་འཛིན་པའ ་སད་བཟང་པ་དང་ གངས་ལངས་ལུགས་གཉ ས་ཀ ་དབུགས་རྒྱུན་སྐང་བའ ་སག་རའང་ཡ ན། དེས་ན་རང་ག ་སྐད་ཡ ག་རྒྱུན་ འཛིན་དང་ག ང་ས ལ་བ ད་པ་ན ་བ ད་མ ་ཡ ངས་ར གས་ཀ ་ ཕ ག་ཏུ་རང་བཞ ན་ག ས་བབས་པའ ་འགན་ཁུར་ ཞ ག་ཡ ན་པ་སས་ཅ ་དགས། མ ་ར གས་གང་ཞ ག་ཡ ན་ཡང་སྐད་ཡ ག་མ ་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་ག ས་མ ་རབས་མ ་ ཐག་བརྒྱུད་ནས་འག་མ་ཐུབ་ཚེ་མ ་ར གས་དེ་ཉ ད་ཉམས་ཉེས་སུ་འག་རྒྱུ་ཡ ན་པ་གདན་མ ་ཟ། དེར་བར ན་མ ་ ལ་ཉ ་ཤུའ ་གང་དུ་བད་མ འ ་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་གལ་ཆེ་དན་ཆེར་བར ས་ཏེ་བཙན་བལ་བད་མ འ ་གཞ ་ར མ་ ག ་ཤེས་ཡ ན་སྲིད་བྱུས་གཏན་འབེབས་གནང་ སྟེ ་རྒྱ་བལ་ག ་ས བ་གྲྭ་ཁག་ག ་ནང་ལག་བསྟར་ཞུས་དང་ཞུ་ བཞ ན་ཡད་ལ། དེ་ཐད་བད་མ འ ་སྒྲིག་འཛུགས་ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་ནས་བསབ་གཞ འ ་ར་འཛིན་དང་སབ་ དེབ་སགས་ལ་བསྐར་ཞ བ་དང་བཟ་འགད་གསར་གཏད་གང་ཅ ར་གནང་ཡད། ཉེ་བའ ་ལ ་བཅུ་ ཕ ག་འགའ ་ནང་བ ད་མ ་ཕ ན་ཆེ་ནུབ་ཕ གས་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་གནས་ས ་གནང་དང་ གནང་བཞ ན་པ་མ་ཟད། ཁར་ཡུག་དང་མ ་རབས་འགྱུར་ལག་ལ་བར ན་ནས་བད་ཀ ་སྐད་ཡ ག་དང་། ར ག་ གཞུང་། གམས་གཤ ས་བཅས་མུ་མཐུད་རྒྱུན་འཛིན་བ ད་པར་དཀའ་ངལ་མང་དག་ཅ ག་འཕད་བཞ ན་ཡད། དཀའ་ངལ་དེ་དག་ལ་གདང་ལེན་ཆེད་བད་ཀ ་སྐུ་ཚབ་དན་གཅད་ཁང་ཁག་དང་། བད་ར གས་སྤ ་མཐུན་ ཚོགས་པ། བད་ར གས་ཚོགས་པ། གཞན་བད་མ ་ས ར་བཅས་ནས་གཟའ་མཇུག་ཏུ་བད་ཀ ་སྐད་ཡ ག་དང་ ར ག་གཞུང་ག ་སབ་གྲྭ་དང་འཛིན་གྲྭ་བསྒྲུབས་པ་དང་། བད་ཡ ག་སྦང་བའ ་ཀག་དེབ་དང་བ ས་སྒྲུང་། དྲྭ་ ཚིགས་དང་དྲྭ་རྒྱའ ་ལམ་ནས་བད་ཡ ག་སབ་ཁྲིད་དང་སབ་སྦང་ག ་མཐུན་རྐ ན་འདྲ་མ ན་ག་སྒྲིག་ཞུ་བཞ ན་ པ་ལ་ཡ ་རང་དང་བསགས་བརད་ཞུ་རྒྱུ་ཡ ན། ཕ ་ལ་ ༢༠༡༢ ཟླ་ ༥ པའ ་ནང་ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་ཤེས་ཡན་ལྷན་ཚོགས་ཡ ག་ཚང་ནས་ནུབ་ཕགས་ ཡུལ་གྲུ་ཁག་ག ་བད་མ འ ་ཕྲུ་གུ་ཚོའ ་ཆེད་ལས་འཆར་གསར་གཏད་ཀ ས་བད་ཀ ་སྐད་ཡ ག་དང་། ར ག་ གཞུང་། ལེགས་བང་བཅས་མ ་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་ཡང་བར་འབད་བརྩོན་ཆེད་དགངས་ཚུལ་སྡུད་ལེན་ཞུ་
འབྲས། ས་གནས་ས་ས་ནས་བཟས་པའ ་བསབ་གཞ ་དང་སབ་དེབ་ལ་བསྐར་ཞ བ་དང་། རྩོམ་སྒྲིག་ཕག་ རགས། སབ་དེབ་གཏན་འབེབས། བད་དགེ་རྣམས་ལ་ཟབ་སྦང་གནང་ཕགས་བཅས་སུ་ཐག་གཅད་བྱུང་ སྟེ༑ ཨ་ར འ ་བད་ཀ ་སྐུ་ཚབ་དན་གཅད་ཁང་ག ་འགན་ཁུར་འག་རྩོམ་སྒྲིག་གནང་བའ ་སན་འག་ནས་འཛིན་ ར མ་བརྒྱད་པ་བར་ག ་སབ་དེབ་ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་ནས་རྩོམ་སྒྲིག་པ་དང་བསྐར་ཞ བ་ཚོགས་ཆུང་ཆེད་ བཙུགས་ཀ ས་བསྐར་ཞ བ་དང་གཏན་འབེབས་གནང་བ་དང་། སུད་ས ་ཡ ་བད་ཀ ་སྐད་ཡ ག་དང་ར ག་གཞུང་ སབ་གྲྭ་ཁག་ག ས་རྒྱ་གར་ནང་ག ་སབ་དེབ་སབ་ཁྲིད་གནང་རྒྱུ་ཐག་གཅད་བྱུང་བ་ལྟར། སབ་ཁྲིད་བརྙན་ འཕྲིན་བཟ་རྒྱུའ ་མཚོན་པའ ་ཕག་རགས་ཞུས་། དེ་བཞ ན་བེལ་ཇ ་ཡམ་དང་ཨ་ག ང་ག ས་ཀང་རྒྱ་གར་ནང་ག ་ སབ་དེབ་རྣམས་གཞ ་ལ་བཞག་སྟེ་རྩོམ་སྒྲིག་ཞུ་རྒྱུ་བས་པ་ལྟར་པར་ར་རྣམས་མཁ་སྒྲུབ་ཞུ་རྒྱུའ ་མཚོན་མཐུན་ འགྱུར་གང་ཐུབ་ཞུས། ཕ ་ལ་ ༢༠༡༨ ལར་ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་ནས་ཕ ་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ག ་བད་ཀ ་སྐད་ཡ ག་དང་ར ག་ གཞུང་སབ་གྲྭ་སྤ ་ལ་ཁབ་པའ ་བསབ་གཞ འ ་ར་འཛིན་ཞ ག་དགས་གལ་དུ་མཐང་སྟེ། བད་ཀ ་སྐད་ཡ ག་ དང་ར ག་གཞུང་སབ་གྲྭ་ཁག་ག ་དགེ་རྒན་དང་། སབ་ཕྲུག་ག ་གནས་སྟངས་ལ་ཞ བ་འཇུག བསབ་གཞ འ ་ ར་འཛིན་བཟ་འགད་ཐད་བད་ཀ ་སྐད་ཡ ག་དང་ར ག་གཞུང་སབ་གྲྭ་ཁག་ནས་ཕེབས་པའ ་དགངས་འཆར། སྐད་ཡ ག་གཞན་ག ་བསབ་གཞ འ ་ལེགས་ཆ་རྣམས་གཞ ་ལ་བཞག་སྟེ་<<བད་ཀ ་སྐད་ཡ ག་དང་ར ག་གཞུང་ སབ་གྲྭའ ་བསབ་གཞ འ ་ར་འཛིན་>>ཞེས་པ་བཟ་འགད་ཀ ་རགས་ཟ ན་གཏན་འབེབས་གནང་བ་དང་། ཕ ་ ལ་ ༢༠༡༩ ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༢ དང་ ༣ ལ་ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་དང་། བང་ཨ་ར ་སྐུ་ཚབ་དན་ཁང་གཉ ས་ཀ ས་ ག ་སྒྲིག་འག་ན འུ་ཡ ག་ཏུ་བ སྐྩོ ངས་ཚོགས་གནང་བའ ་ཕ ་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ག ་བ ད་ཀ ་སྐད་ཡ ག་དང་ར ག་ གཞུང་སབ་གྲྭའ ་ཚོགས་ཆེན་དང་པའ ་སྟེང་སྤ ་མས་གཏན་འབེབས་གནང་། སྤ ར་བསབ་གཞ འ ་ར་འཛིན་ག ་དགངས་དན་འག་ས་གནས་ས་ས་ནས་རང་རང་ག ་གནས་སྟངས་དང་ འཚམ་པའ ་སབ་དེབ་རྩོམ་སྒྲིག་བ ད་ཆག་ཀང་། ས་གནས་ཆ་ཚང་ག ་གནས་སྟངས་གཅ ག་མཚུངས་མ ན་ སྟབས། ཕ ་ལ་ ༢༠༢༡ ལར་བསབ་གཞ འ ་ར་འཛིན་ག ་དགངས་དན་འག་སན་འག་ནས་སབ་དེབ་རྣམས་རྩོམ་ སྒྲིག་འག་འཛུགས་ཞུས། ཐེངས་འད ར་སན་འག་ནས་འཛིན་ར མ་བཞ ་པ་བར་ག ་སབ་དེབ་པར་སྐྲུན་ཞུས་ ཏེ༑ ཚོད་ལྟའ ་ཚུལ་དུ་སབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་འག མས་ས ལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡ ན་ན། སབ་དེབ་འད ་དག་ལག་བསྟར་ག ་བརྒྱུད་ ར མ་ནང་བརད་བ་རད་བ ད་དང་། སྒྲིག་སྟངས། ཐབས་ཚུལ། ཆད་ལྷག་ཅ ་ཡད་ཐག་རྒྱ་ཆེའ ་བད་དགེ་རྣམས་ དང་། ཕ་མ། ཚོགས་ས ར་ཅ ་ར གས་ནས་དགངས་འཆར་ཡ ག་ཐག་ནས་གནང་སྐང་ཡང་བའ ་རེ་སྐུལ་ཅ ་ཆེ་ ཞུ་རྒྱུ་བཅས། ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་ནས། ཕ ་ལ་ ༢༠༢༤ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༧ ཉ ན།
ཀ ཤེས་ཡ ན་ས བ་སྦ ང་སྤ ད་པའི་དམིགས་ཡུལ། ༓ ས བ་ཕྲུག་རྣམས་རང་རང་གི་རྣམ་འབྱེད་ཀ ་ཤེས་རབ་ཡོངས་སུ་སད་དེ་བླང་དོར་ག ་གནས་ལ་ རང་ས བས་ཀ ས་ལེགས་ཉེས་འབྱེད་ནུས་པ་དང༌། དེ་ལ་བར ན་ནས་ཐག་གཅོད་བྱེད་ནུས་པའི་ བསམ་སྤ ད་ཀ ་རང་དབང་དང༌། འཚོ་བ་དགོས་མཁོ་དང་འཚམས་པའི་ཐོག་གཞན་ཁོ་ནར་ བར ན་པའམ་གཞན་ལ་བཤུ་གཞོག་བྱེད་མ་དགོས་པར། རང་གི་འབད་རྩོལ་ག ས་བསྒྲུབས་ པའི་ཐོན་སྐ ད་ཀ ་ས ་ནས་ཡང་དག་པར་འཚོ་ནུས་པའི་འཚོ་བའི་རང་དབང༌། འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ ཐབས་ལམ་ལ་བར ན་ནས་རང་དང་རང་གི་སྤ ་ཚོགས་ཀ ་རང་དབང་སྲུང་སྐ བ་བྱེད་ནུས་པའི་ སྲུང་སྐ བ་ཀ ་རང་དབང་བཅས་“རང་དབང་”དང༌། ༓ རང་ལས་གཞན་གཅེས་པར་བཟུང་ས ་གཞན་ག ་དོན་དུ་རང་ཉིད་བློས་བཏང་ནས་ས ་ཞུ་སྒྲུབ་ ནུས་པའི་“གཞན་ཕན།” ༓ འབྱུང་འགྱུར་མི་རབས་རྣམས་ཀ ་ཆེད་ཁོར་ཡུག་དང་ཐོན་ཁུངས་ལ་གནོད་སྐ ན་མི་གཏོང་བར་ ས་ཡི་གོང་བུ་འདི་ཞི་བདེ་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་པ་དང༌། རང་གི་ཕ་མེས་ནས་བྱུང་བའི་རིག་གཞུང་ བཟང་པོ་རྣམས་བརྒྱུད་འཛིན་བྱེད་ནུས་པའི་“རྒྱུན་འཛིན།” ༓ འཇིག་ར ན་སྤ འི་ཕན་བདེ་དང་འབ ལ་ཞིང་ཡུལ་དུས་ཀ ་དགོས་མཁོ་དང་འཚམས་པའི་ལྟ་གྲུབ་ དང་ལམ་ལུགས། དངོས་པོ། ལས་འགུལ་སོགས་གསར་གཏོད་བྱེད་ནུས་པའི་“གསར་གཏོད་ ”བཅས་བཞི་དང་ལྡན་པའི་ཡུལ་མི་བསྐྲུན་རྒྱུ་དེ་ཡིན།།
ཁ ཁ ྱི ད་གཞ ྱི འ ་ལམ་ས ོ ན། • སབ་ཚན་སབ་ཁྲིད་སྐབས་སབ་དེབ་ཁ་ན་ལས་མ ་སབ་པ་དང་། དེ་ཡང་བརད་དན་བསབ་བ་ལས་སྐད་ཡ ག་གཙོ་ བར་མ ་འཛིན་པའ ་རྒྱུན་སལ་དང་། ཡ ག་རྒྱུགས་གཙོ་བར་འཛིན་པའ ་བ ད་ཐབས་སྤད་མ ་རུང་། • སབ་དེབ་འད ་བསབ་གཞ འ ་ར་འཛིན་ག ་དགངས་དན་བཞ ན་སབ་སྦང་དང་སབ་ཁྲིད་ཀ ་གཞ ་རའ ་དམ གས་ཡུལ་ སྒྲུབ་ཐབས་ཀ ་སབ་དེབ་ཡ ན་པ་ཙམ་ལས། འཛིན་ར མ་ཁག་ག ་བད་ཡ ག་སབ་ཁྲིད་ཀ ་ར་འཛིན་མ ན་སྟབས། ས་ གནས་དང་། སབ་མ། ཁར་ཡུག ཆ་རྐ ན་སགས་མ ་འདྲ་བའ ་གནས་སྟངས་འག་སབ་དེབ་ཀ ་ནང་དན་དང་། ག་ར མ། ཟབ་ཚད་བཅས་ལ་དགེ་རྒན་རང་ངས་ནས་སྐབས་བསྟུན་ཚོད་འཛིན་ག ས་སྐད་ཡ ག་སབ་ཁྲིད་ཀ ་སྤུས་ཚད་གཙོ་བར་ འཛིན་ཐུབ་པ་བ ད་དགས། འན་ཀང་བསབ་གཞ འ ་ར་འཛིན་ག ་དགངས་དན་དང་མ་འགལ་བ་དགས། • སབ་ཁྲིད་དང་སབ་སྦང་ག ་དམ གས་ཡུལ་ན ་སབ་ཚན་བ ་བྲག་པ་དང་། སབ་དེབ་བ ་བྲག་པ་བསབས་པ་ཙམ་མ་ཡ ན་ པར། སབ་མའ ་བད་ཡ ག་ག ་གནས་ཚད་ཡར་རྒྱས་གཏང་རྒྱུ་དེ་ཡ ན༌སྟབས། རྒྱུན་མཐུད་རག་ཞ བ་ཀ ས་སབ་མའ ་སྐད་ ཡ ག་ག ་གནས་ཚད་ལ་གདེང་འཇག་བ ད་དགས། སབ་དེབ་ན ་ལག་ཆ་དང་ཤེས་ཡན་ན ་དམ གས་ཡུལ་ཡ ན་པར་ བར ན། སབ་དེབ་འད ་ཉ ད་བེད་སྤད་ནས་སབ་ཕྲུག་ག ་བད་ཡ ག་ཤེས་ཚད་ཡར་རྒྱས་དང་གང་མཐར་གཏང་དགས། • མག་ཅན་རྣམས་སྒ་དག་པར་ཀག་ཐུབ་པ་དང་། མག་ཅན་ལ་དབངས་སྦར་བ། དེ་བཞ ན་བར གས་མའ ་ཡ ་གེ་དང་། བར གས་མའ ་ཡ ་གེ་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་སྒ་དག་པར་ཀག་ཐུབ་པ་བ ད་དགས་པ་དང་། གཙོ་བ་སྦར་ཀག་ལ་ཤུགས་རྒྱག་ རྒྱུ་གལ་ཆེ། དེ་བཞ ན་བད་སྐད་ཐག་འཚམས་འདྲྲི་ཞུ་བ་དང་། རང་ཉ ད་ཀ ་གནས་ཚུལ་དང་ནང་མ འ ་སྐྩོར་ལ་ལན་ འདེབས་སྟབས་བདེ་བ ད་ཐུབ་པར་བ ད་དགས། • སབ་ཚན་ཁྲིད་སྐབས་མག་ཅན་ག ་མ ང་དང་འབྲེལ་བའ ་ཚིག་གྲུབ་དང་། ལུས་ཀ ་ཆ་ཤས་དང་། ཤ ང་ཏག རྒྱུན་སྤད་ཀ ་ ཐ་སྙད། ཁ་དག་སགས་ང་སྤད་རྣམས་དགེ་རྒན་ག ས་ར ད་མའམ་བ ད་སའ ་ལམ་ནས་ཁ་སབ་གནང་དགས། གང་ཡ ན་ ཞེ་ན། སབ་ཕྲུག་ག ས་ཡ ་གེ་ཆ་ཚང་སྦར་ཀག་བ ད་མ ་ཐུབ་པས་ཡ ན། • འཛིན་ར མ་འད ར་རྒྱུན་འདན་ག ་གཟུངས་སགས་དང་། ཟས་མཆད་འབུལ་སྟངས། བརྐངས་ཕག་འཚལ་སྟངས་ཀ ་ཆས་ ར ག་དང་། བད་ཀ ་རྒྱལ་ས་དང་། ཕ་བྲང་པ་ཏ་ལ། ས་ཕྱུགས་ང་སྤད་ཀ ་སྤ ར་བཏང་ཤེས་བ། སྐ ས་སྐར་གཞས་ཀ ས་མཚོན་ པའ ་གླུ་གཞས་དང་། བད་ཀ ་སྒ་སྙན་དཀྲྩོལ་བའ ་ཟླྩོས་གར་ག ་སྐྩོར་སབ་དགས། • མདར་ན། བསབ་གཞ འ ་ར་འཛིན་ཡང་ཡང་བཀགས་ཏེ། ཉན་རལ་དང་། ཀག་རལ། བཤད་རལ། འབྲྲི་རལ་བཅས་སབ་ ཕྲུག་ག ་ལ་ཚད་དང་བསྟུན་ནས་སྦང་བརྡར་སྤད་རྒྱུ་དང་། སབ་དེབ་ཀ ་མཇུག་ཏུ་སྤད་པའ ་དྲྭ་ཚིགས་ལས་སབ་ཁྲིད་ཀ ་ རྒྱུ་ཆ་མཁ་སྒྲུབ་ཀ ས་སབ་ཕྲུག་ཉབ་སང་མེད་པར་སྤ་སང་འཕེལ་བར་ར ད་མ་དང་། བ ད་ས་གཙོ་བ་བས་ཏེ་ཁྲིད་སྟྩོན་ བ ད་རྒྱུ་གལ་ཆེ།
ག དཀར་ཆག ར་མག་བཅུ་གཉ ས། ............................................................................................. 1 ཡིག་གཟུགས་འབ ་སྦ ང་། ....................................................................................... 2 མིང་ཚིག་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་བྱེད་དགོས། ................................................................. 4 སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར། ............................................................................................... 9 ར་མག་ཅན་ལ་དབངས་སྦར་ནས་ཀག་ཚུལ།.......................................................... 11 མིང་ཚིག་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་བྱེད་དགོས། ............................................................... 13 ལ་མག་བཅུ། .................................................................................................. 21 ཡིག་གཟུགས་འབ ་སྦ ང་། ..................................................................................... 22 མིང་ཚིག་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་བྱེད་དགོས། ............................................................... 24 ལ་མག་ཅན་ལ་དབངས་སྦར་ནས་ཀག་ཚུལ། ........................................................ 31 མིང་ཚིག་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་བྱེད་དགོས། 33 གངས་ཀ་ར ས། ................................................................................................... 38 ས་མག་བཅུ་གཅ ག............................................................................................. 39 ཡིག་གཟུགས་འབ ་སྦ ང་། 40 མིང་ཚིག་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་བྱེད་དགོས། ............................................................... 43
ང ས་མག་ཅན་ལ་དབངས་སྦར་ནས་ཀག་ཚུལ། ........................................................ 47 མིང་ཚིག་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་བྱེད་དགོས། 49 སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར། ............................................................................................. 56 བར གས་མའ ་ཡ ་གེ། ........................................................................................... 59 མིང་ཚིག་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་བྱེད་དགོས། ............................................................... 60 བར གས་ཡ ག་ལ་དབངས་སྦར་ཚུལ། .................................................................... 66 མིང་ཚིག་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་བྱེད་དགོས། ............................................................... 68 ཕག་འཚལ་སངས་སྦ ང་བརྡར། (བརྐྱངས་ཕག) ........................................................ 75 སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར། 76 ཟུར་བཀོད། ........................................................................................................ 77 བོད་ཨིན་ཐ་སྙད་ཤན་སྦར། Tibetan-English Glossary ...................... 78
ཅ རྒན་ལགས། ས་དྲྩོ་བདེ་ལེགས། སབ་ཕྲུག་ཚོ། ས་དྲྩོ་བདེ་ལེགས།
ཆ རང་ལ་དགས་པའ ་ཡན་ཏན་དེ། ། ཉ ་མ་རེ་ལ་ཚིག་རེ་ཟུངས། ། གང་ཞ ྲི ག་ཉ ྲི ན་བརྒྱ་སང་བ་ན། ། ཚིག་བརྒྱ་མ་ལུས་ཁང་དུ་ཆུད། །
ཇ འཇམ་དབྱངས་གང་བ ོ ་མ། བླ་མ་དང་མགོན་པོ་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་ལ་ཕག་འཚལ་ལོ། ། གང་གི་བློ་ག ས་སྒ བ་གཉིས་སྤ ན་བལ་ཉི་ལྟར་ རྣམ་དག་རབ་གསལ་བས། ། ཇི་སྙེད་དོན་ཀུན་ཇི་བཞིན་གཟིགས་ཕ ར་ཉིད་ཀ ས་ ཐུགས་ཀར་ག གས་བམ་འཛིན། ། གང་དག་ས ད་པའི་བཙོན་རར་མ་རིག་མུན་འཐོམས་ སྡུག་བསྔལ་ག ས་གཟིར་བའི། ། འག ་ཚོགས་ཀུན་ལ་བུ་གཅིག་ལྟར་བརྩེ་ཡན་ལག་ དྲུག་ཅུའི་དབྱངས་ལྡན་གསུང༌། ། འབྲུག་ལྟར་ཆེར་སྒ གས་ཉོན་མོངས་གཉིད་སོང་ལས་ཀ ་ ལྕགས་སྒ ག་སྒ ལ་མཛད་ཅིང༌། །
ཉ མ་རིག་མུན་སེལ་སྡུག་བསྔལ་མྱུ་གུ་ཇི་སྙེད་གཅོད་མཛད་ རལ་ག ་བསྣམས། ། གདོད་ནས་དག་ཅིང་ས་བཅུའི་མཐར་སོན་ཡོན་ཏན་ ལུས་ར གས་རྒྱལ་སས་ཐུ་བོའི་སྐུ། ། བཅུ་ཕྲག་བཅུ་དང་བཅུ་གཉིས་རྒྱན་སྤས་བདག་བློའི་ མུན་སེལ་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་ལ་འདུད། ། ཨ་ཨ་ར་པ་ཙ་ན་དྷ ཿ དྷ ཿ དྷ ཿ དྷ ི ཿ དྷ ཿ དྷ ི ཿ དྷ ཿ དྷ ཿ བརྩེ་ལྡན་ཁ ད་ཀ ས་མཁ ན་རབ་འོད་ཟེར་ག ས། ། བདག་བློའི་གཏི་མུག་མུན་པ་རབ་བསལ་ནས། ། བཀའ་དང་བསན་བཅོས་གཞུང་ལུགས་ར གས་པ་ཡི། ། བློ་ག ས་སོབས་པའི་སྣང་བ་སྩལ་ཏུ་གསོལ། །
1 ར་མག ་བཅུ་གཉིས། རྐ། རྒ། རྔ། ར། རྙ། ར། རྡ། རྣ། རྦ། རྨ། ར། ར།
2 ཡ ྱི ག་གཟུགས་འབ ྱི ་སྦ ོ ང་།
3 ཡ ག་གཟུགས་བརེགས་ཏེ་བྲྲིས།
4 རྐ། ཆུ་རྐ། ཆུ་རྐ་ཡ ྲི ་ནང་དུ་ཆུ་བཞུར་ག ྲི ་འདུག རྒ། རྒ་བ། མ ་རྒས་ན་རྒ་བའ ་སྡུག་བསལ་མང་། མྱིང་ཚིག་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་བྱེད་དགོས།
5 རྔ། རྔ། རྔ་འདྲི་རྙྲིང་པ་རེད། ར། ར། ར་དཀར་པ་འད ྲི འ ་རྔ་མ་ར ྲི ང་པ་འདུག
6 རྣ། རྣ་བ། རྣ་བ་ཡ ྲི ས་སྒ་ཐས་ཐུབ། རྨ། རྨ་བ། རྨ་བ་ཡ ྲི་སྒ་སྙྲིང་རེ་པ་དང་རྲིང་པ་ཡད།
7 ར། ར་བ། ཤ ྲིང་སང་ལ་ར་བ་མང་པ་ཡད་རེད། ར། ར་མ། ར་མ་ཡ ྲི ་ཕར་པ་དང་ཁག་ལ ར།
8 སྦ ོ ར་ཀ ག་གྱིས། རྒ་ཤ ྲི ། རྔ་བ་ཆེ། ར་ག། ར་ཁྱུ། ར་གྭ་པ། རྣ་རུ། རྦ་ཆུ། རྩྭ་ཁ། ར་ཆུ། ར་རྔ། ར་ཆུ། ར་བྲ། རྒྱུན་སྤོད་ཀྱི་མ ང་། (སྐད་ཆ་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་གྱིས།) རྐ་ཆུ། རྔ་མ། ར་ར། ར་རྔ། རྨ་ཁ། རྨ་ཆུ། ར་ར ། རྩྭ་ས། རྩྭ་ཆུ།
9 སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར། (སྐད་ཆ་ཤད་དུ་འཇུག་དགས།) ངའི་ནང་། ཀ༽ ཁ ད་ཀ ྲི ་ནང་ག་པར་ཡད། ཁ༽ ངའྲི་ནང་གང་ཁ ར་ག ་དཀ ལ་ལ་ཡད། ཀ༽ ཁ ད་ཀ ྲི ་ནང་གང་འདྲ་ཞ ག་ཡད། ཁ༽ ངའྲི་ནང་་་། ཀ༽ ཁང་པའ ་གཡས་གཡན་ལ་ག་རེ་ཡད་རེད། ཁ༽ ངའྲི་ཁང་པའྲི་གཡས་ལ་་་ གཡན་ལ་་་ རྒྱབ་ལ་་་ མདུན་ལ་་་ ཀ༽ ་་་ ཁ༽ ་་་
10 སྒྲ་གདངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་འདོན་ཚུལ། ང་། རྔ། ན། རྣ། ཏ། ར། ཉ། རྙ། མ། རྨ། ཛ། ར།
11 ར་མག ྗོ ་ཅན་ལ་དབྱངས་སྦར་ནས་ཀ ག་ཚུལ། རྐྲི། རྐུ། རྐེ། རྐྩོ། རྒྲི། རྒུ། རྒེ། རྒྩོ། རྔྲི། རྔུ། རྔེ། རྔྩོ། ར ྲི ། རྗུ། ར ེ ། ར། རྙྲི། རྙུ། རྙེ། རྙྩོ། ར ྲི ། རྟུ། ར ེ ། ར།
12 རྡྲི། རྡུ། རྡེ། རྡྩོ། རྣྲི། རྣུ། རྣེ། རྣྩོ། རྦྲི། རྦུ། རྦེ། རྦྩོ། རྨྲི། རྨུ། རྨེ། རྨྩོ། ར ྲི ། རྩུ། ར ེ ། རྩོ། ར ྲི ། རྫུ། ར ེ ། ར།
13 རྐྩོ། རྐྩོ། རྡྩོ་ལ་མ་ཎ ་རྐྩོ་བཞྲིན་འདུག རྐུ། རྐུ། རྐུན་མ་ཡ ས་དངས་པ་རྐུ་བཞ ྲི ན་འདུག མྱིང་ཚིག་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་བྱེད་དགོས།
14 རྒྩོ། རྒྩོ་བ། བད་ཀ ་བང་ཐང་ན་རྒྩོ་བ་ཧ་ཅང་མང་། ར ེ ། ར ེ ། ར ་བཙུན་མ ་ལ་རས་པ།
15 རྙྲི། རྙྲི། ཙི་ཙི་འཛིན་པར་རྙྲི་བཙུགས་འདུག རྡྩོ། རྡྩོ་རེ། རྡྩོ་རེ་ནྲི་མཆད་ཆས་ཤ ག་རེད།
16 རྣྩོ། རྣྩོ་པ། ཞ་སྨྱུག་འད ་ཚོའ ་རེ་རྣྩོ་པ་འདུག རྨྩོ། རྨྩོ་མ། རྨྩོ་མ་ཡྲིས་མ་ཎ ་ལག་འཁར་བསྐྩོར།
17 ར ེ ། ར ་ར ེ ། ར ྲི ་ར ་ལ་ཁ་བ་བབས། ར ྲི ། ར ་བ། ར ྲི ་བ་ཡ ས་ལུག་འཚོ།
18 ར ྲི ། ར ྲི ་མ། བུ་མ་དེ་ཡྲི་རྲི་མ་བཅས་མ་རེད།
19 སྦ ོ ར་ཀ ག་གྱིས། རྐྩོ་མ། ར ེ ་བ། ར ེ ་མ། རྔུ་མ། རྔྩོ་ཤུ། རྭ་རྙྲི། རྡྩོ་ཐ། རྡྩོ་རྲི། རྭ་ར ེ ། རྨེ་བ། རྨྩོ་རྐྩོ། ཀ་རྡྩོ། རྒྱུན་སྤ ད་ཀྱི་མྱིང་། (སྐད་ཆ་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་གྱིས།) རྡྩོ་ར། ར ེ ་མ། ན་རྫུ། རེ་ག། རྨྩོ་བ། ར་ར ྲི ། རྔྩོ་བ།
20 གངས་ཀ ༡༠༡ ༡༠༢ ༡༠༣ ༡༠༤ ༡༠༥ ༡༠༦ ༡༠༧ ༡༠༨ ༡༠༩ ༡༡༠ ༡༢༠ ༡༣༠ ༡༤༠ ༡༥༠ ༡༦༠ ༡༧༠ ༡༨༠ ༡༩༠ ༢༠༠
21 ལ་མག ་བཅུ། ལྐ། ལྒ། ལྔ། ལྕ། ལ། ལྟ། ལ། ལྤ། ལྦ། ལྷ།
22 ཡ ྱི ག་གཟུགས་འབ ྱི ་སྦ ོ ང་།
23 ཡ ག་གཟུགས་བརེགས་ཏེ་བྲྲིས།
24 ལྔ། ལྔ། ང་ལ་ཨ་སར་ལྔ་ཡད། ལྕ། ལྕ་བ། ལྕ་བ་ནྲི་སན་རྩྭ་ཞ ག་ཡ ྲི ན། མྱིང་ཚིག་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་བྱེད་དགོས།
25 ལྟ། ལྟ། ཁང་མས་ཉྲིན་དེབ་ལ་ལྟ་བཞ ན་འདུག ལྦ། ལྦ་བ། སྐེ་ལ་ལྦ་བ་ཆེན་པ་ཞ ག་འདུག
26 ལྦ། ལྦ་ཚྭ། ལྦ་ཚྭ་ན ་ར་རས་ཤ ྲི ག་ག ་མ ང་ཡ ན། ལྷ། ལྷ་མ། དཔལ་ལན་ལྷ་མ་ཡ ་ཐང་ག་རེད།
27 ལྷ། ལྷ་ང་། པུས་མའ ་ལྷ་ང་ས་ལ་བཙུགས། ལྷ། ལྷ་ས། ལྷ་ས་ན ་བད་ཀ ྲི ་རྒྱལ་ས་ཡ ན།
28 སྒྲ་གདངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་འདོན་ཚུལ། ང་། ལྔ། ཏ། ལྟ། པ། ལྤ། ཧ། ལྷ། ཇ། ལ། ག ལྒ།
29 སྦ ོ ར་ཀ ག་གྱིས། ལྒ་ཚ། ལྟ་ཅ ྲི ། ལྦ་ར། ལྷ་བ། ལྷ་ར ྲི ། ལྷ་ར ེ ། ལྷ་ར ེ ། ལྷ་བ་མ། ལྷ་རྔ། རྒྱུན་སྤོད་ཀྱི་མ ང་། (སྐད་ཆ་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་གྱིས།) ལྔ་པ། ད་ལྟ། ལྷ་མ ྲི ། ལྟ་བུ། ལྷ་པ།
30 ང་ཚོ་བད་ཀྲི་་་ རྒྱལ་ ས་ནི་ ལྷ་ས་ ཡིན། ལྷ་སྐལ་ནི་འཕགས་མཆོག་སྤན་ རས་གཟིགས་ཡིན། ཕོ་བང་ནི་པོ་ཏ་ལ་ཡིན། བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁ ད་ནི་ ༸གོང་ས་མཆོག་ཡིན།
31 ལ་མག ་ཅན་ལ་དབྱངས་སྦར་ནས་ཀྗོག་ཚུལ། ལྐྲི། ལྐུ། ལྐེ། ལྐྩོ། ལྒྲི། ལྒུ། ལྒེ། ལྒྩོ། ལྔྲི། ལྔུ། ལྔེ། ལྔྩོ། ལྕྲི། ལྕུ། ལྕེ། ལྕྩོ། ལ ྲི ། ལྗུ། ལ ེ ། ལ།
32 ལྟྲི། ལྟུ། ལྟེ། ལྟྩོ། ལ ྲི ། ལྡུ། ལ ེ ། ལ། ལྦྲི། ལྦུ། ལྦེ། ལྦྩོ། ལྤྲི། ལྤུ། ལྤེ། ལྤྩོ། ལྷྲི། ལྷུ། ལྷེ། ལྷྩོ།
33 ལྕྲི། ལྕྲི་བ། བ་ཕྱུགས་ཀ ས་ལྕྲི་བ་བཏང་འདུག ལྕེ། ལྕེ། ལྕེ་ཡ ས་བྲྩོ་བ་མང་ག ་ཡད། མྱིང་ཚིག་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་བྱེད་དགོས།
34 ལ ྲི ། ལ ྲི ་བ། ལ ྲི ་བ་ལ་ཁ ་ཤ ྲིག་ཀང་ཟེར། ལྟེ། ལྟེ་བ། ཕྲུ་གུ་དེའྲི་ལྟེ་བ་ཆུང་ཆུང་རེད་འདུག
35 ལྟྩོ། ལྟྩོ་བ། མ ྲི ་འད འྲི་ལྟྩོ་བ་ཆེན་པ་འདུག ལ ེ ། ལ ་གུ། ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་ལ་རམ་པ་ཡ ་ལ ་གུ་སྤད།
36 ལྦུ། ལྦུ་བ། ལྭ་བ་འཁྲུད་སྐབས་ལྦུ་བ་མང་པ་ཐན།
37 སྦ ོ ར་ཀ ག་གྱིས། ལྕེ་ཚ། ལ་ལ ྲི ། ལ ྲི ་ར ྲི ་ར ྲི ། ལྷྩོ་ཁ། ལྷྩོ་པ། ལྷུ་ཆ། རྒྱུན་སྤོད་ཀྱི་མ ང་། (སྐད་ཆ་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་གྱིས།) ལྕྲི་མ། ཁྲི་ལྟྩོ། ལྕེ་རེ།
38 གྲངས་ཀ་ར ི ས། ༡༠༥ ༡༡༠ ༡༡༥ ༡༢༠ ༡༢༥ ༡༣༠ ༡༣༥ ༡༤༠ ༡༤༥ ༡༥༠ ༡༥༥ ༡༦༠ ༡༦༥ ༡༧༠ ༡༧༥ ༡༨༠ ༡༨༥ ༡༩༠ ༡༩༥ ༢༠༠ ༢༡༠ ༢༢༠ ༢༣༠ ༢༤༠ ༢༥༠ ༢༦༠ ༢༧༠ ༢༨༠ ༢༩༠ ༣༠༠
39 ས་མག ་བཅུ་གཅིག སྐ། ས། ས། སྙ། སྟ། ས། ས། ས། སྦ། ས། སྩ།
40 ཡ ྱི ག་གཟུགས་འབ ྱི ་སྦ ོ ང་།
41 ཡ ག་གཟུགས་བར གས་ཏེ་བྲྲིས།
42 སྒྲ་གདངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་འདོན་ཚུལ། ང་། ས། ཉ། སྙ། ན། ས། མ། ས།
43 ས། ར་ས། ར་ས་འདྲ་མ ྲིན་ས་ཚོགས་འདུག ས། ས་པ། ཞགས་པ་ས་པ་ཡར་ལ་ལངས། མྱིང་ཚིག་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་སོབ་བྱེད་དགོས།
44 སྟ། སྟ་རེ། སྟ་རེ་ཡ ས་ཤ ྲི ང་བཅད། ས། ས། ས་ཡ ྲིས་དྲྲི་མ་སམ་གྲི་ཡད།
45 ས། ས་ར། ས་ལགས་ཀྲི་ས་ར་དཀར་པ་རེད། ས། ས་ཐ། ཐ་མག་དང་ས་ཐ་འཐེན་ན་ཡག་པ་མེད།
46 སྦ ར་ཀོག་གྱིས། སྐ་བ། ས་རུ། ས་ལ། སྦ་བ། ས་རུ། རྒྱུན་སྤོད་ཀྱི་མ ང་། (སྐད་ཆ་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་གྱིས།) ས་ཁ། ས་མ། ས་ཆུ།
47 ས་མག ་ཅན་ལ་དབྱངས་སྦར་ནས་ཀྗོག་ཚུལ། སྐྲི། སྐུ། སྐེ། སྐྩོ། ས ྲི ། སྒུ། ས ེ ། ས། ས ྲི ། སྔུ། ས ེ ། ས། སྙྲི། སྙུ། སྙེ། སྙྩོ། ས ྲི ། སྣུ། ས ེ ། ས། སྟྲི། སྟུ། སྟེ། སྟྩོ།
48 ས ྲི ། སྡུ། ས ེ ། ས། སྦྲི། སྦུ། སྦེ། སྦྩོ། ས ྲི ། སྤུ། ས ེ ། ས། ས ྲི ། སྨུ། ས ེ ། ས། སྩྲི། སྩུ། སྩེ། སྩྩོ།
49 སྐུ། སྐུ། འད ་ན་སྟྩོན་པའྲི་སྐུ་ཞྲིག་འདུག སྐུ། སྐུ་ཟླ། ཁང་གྲི་སྐུ་ཟླ་བད་ལ་ཡད་རེད། མྱིང་ཚིག་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་བྱེད་དགོས།
50 སྐེ། སྐེ། སྐེ་ལ་ཁ་བཏགས་གཡགས་འདུག ས། ས། ཁང་པའ ་ས་བརྒྱབ་འདུག
51 ས། ས་ང་། བ་མ་ཡ ས་ས་ང་བཏང་འདུག ས། ས་ཁ ྲི ། འབྲྩོག་པས་ས་ཁ ་བཏགས་འདུག
52 སྙེ། སྙེ་མ། ནས་ཀ ་སྙེ་མ་ཡྲི་མག་བ་གུག་འདུག སྟེ། སྟེའུ། སྟེའུ་ཡ ས་ཤ ྲི ང་གཞག
53 ས། ས་ར་བ། བུ་མའ ྲི ་རུ་ཁག་གྲི་ས་ར་བས་ས་ལ་བཀག ས། ས་ལ། ར ེད་ཐང་སྟེང་ལ་ས་ལ་ར ་རྒྱུ་ཡད།
54 ས། ས་བ། ས་བ་ལགས་ཀ ས་མ་ཎྲི་ཟླྩོ་བཞྲིན་འདུག སྦུ། སྦུ་གུ། ལྕགས་ཀ ་སྦུ་གུ་མཁ ེ གས་པ་ཡད།
55 སྦ ར་ཀོག་གྱིས། སྐུ་ཚ། སྐེ་ཚེ། སྙེ་མ། སྟྲི་ག སྦེ་ག སྤུ་ཁ། སྤུ་མ། ས་ཐ། ས་རྨྩོ། རྒྱུན་སྤ ད་ཀྱི་མྱིང་། (སྐད་ཆ་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་གྱིས།) ས ེ ་བ། ས ེ ་པ། ས ེ ་མ། སྐུ་ཤ སྐུ་ང་། སྐུ་ཚེ། སྤུ་གྲི། ས་ཁ། སྙྲི་མ།
56 ཀ༽ ནམ་རྒྱུན་སབ་གྲྭ་ནས་ནང་ལ་ས ེ བས་ར ས་ག་རེ་བ ད་ ཀ ྲི ་ཡད། ཁ༽ ནང་ལ་ས ེ བས་ནས་པ་ལགས་དང་། ཨ་མ་ལགས་ མཉམ་དུ་བད་སྐད་ཤད་པ་དང་། སྦང་ཚན་འབྲྲི་ཡྲི་ ཡད། ཀ༽
ཁ༽ སྦང་ཚན་བྲྲིས་ཚར་རེས་་་ ཀ༽
ཁ༽ ་་་ སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར། (སྐད་ཆ་ཤོད་དུ་འཇུག་དགོས།)
སྦང་ཚན་བྲྲིས་ཚར་རེས་ག་རེ་བེད་ཀྲི་ཡད།
་་་
57 སྐ ས་སྐར་ག ི ་གཞས། དེ་ར ང་བཀྲ་ཤ ས་པའ ་ཉ ན་མ་འད ར། xxxལགས་མ ་ལུས་ཐབ་ནས། ལ་xxxའཁར་བའ ་དགའ་སྟྩོན་ཉྲིན་མ་ལ། འཛོམས་པའ ་ཕ་མ་དང་སྤུན་གགས་ཚོ། ༢ མ ་ཚེ་དན་དང་ལན་པ་ཡང་བ་དང་། ཚེ་དང་བསད་ནམས་སྙན་གགས་འབར་ བ་ཡ ། བཀྲ་ཤ ས་བདེ་ལེགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའ ་དབངས། མ ་ཉམས་རག་ཏུ་ འཛོམས་པར་ཤག ༢ དེ་ར ང་བཀྲ་ཤ ས་པའ ་ཉ ན་མ་འད ར། ནས་ སྤུན་གགས་ཚོ། ཁ ད་ཀ ་སྐ ས་སྐར་ལ་བཀྲ་ཤ ས་བདེ་ལེགས། ༣ དྲ་ཐག་འད ་ནས་གསན་གཟ གས་ཐུབ། https://youtu.be/fnTIRbuUmTM
58 མག་ཅན། མ ྲི ང་གཞ ྲི ། མགོ་ཅན་དང་མིང་གཞི་བསྐར་སྦོང་།
59 བར གས་མའི་ཡི་གེ། རྐ། རྒྱ། རྨྱ། སྐ། སྒྱ། སྤ། སྦ། སྨྱ། སྐྲ། སྒ། སྤ། སྦྲ། སྨྲ།
60 རྐ། རྐ་མ ། འབྲྩོག་པ་རྐ་མྲི་ཁ་ཤས་འདུག རྒྱ། རྒྱ་སེ། རྒྱ་སེ་མེ་ཏག་ལ་ཚེར་མ་ཡད་རེད། མྱིང་ཚིག་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་སོབ་བྱེད་དགོས།
61 སྐ། སྐ་ཀ སང་མག་ན་སྐ་ཀ་གཉ ས་འདུག སྐྲ། སྐྲ་གྲི། སྐྲ་གྲི་འདྲི་ཡྲི་ཁ་རྣྩོ་པ་ཡད།
62 སྒ། ཆུ་སྒ། ཆུ་སྒ་ཤང་ཤང་དུ་གགས། སྤ། སྤ་མ། སྤ་མ་ཡ ས་ཕྲུ་གུ་བྲང་ལ་སྦར་ནས་བསད་ འདུག
63 སྦྲ། སྦྲ་ས། འབྲྩོག་པའྲི་སྦྲ་ས་ཕེ་ནས་བཞག སྨྲ། སྨྲ་བ། བད་སྐད་སྨྲ་བ་དང་བད་ཆས་གན།
64 སྦ ོ ར་ཀ ག་གྱིས། རྒྱ་རྙྲི། སྐ་སྐ། སྐ་མ། སྒ་བ་ཆེ། སྤ་མ ྲི ། སྨྲ་ས། སྤ་རྡྩོ། རྒྱ་ཁ ྲི ། རྒྱ་ཚྭ། རྒྱུན་སྤ ད་ཀྱི་མྱིང་། (སྐད་ཆ་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་གྱིས།) རྒྱ་ག་མ། སྐྲ་ལ། སྐྲ་སུ་ལུ། རྒྱ་མ། རྒྱ་རྡྩོ། སྐྲ་ར ེ ། མྲི་སྐ། སྨྲ་ལྕེ།
65 ང་ཚོ་བད་ཀྲི་ས་ཕྱུགས་ནྲི་ གཡག གཡག་ལ་ཁལ་འགེལ། འབ ་མོ། ཐུལ་དཀར་འབྲྲི་མའྲི་འ་མ་བཞ། ལུག གཡང་དཀར་ལུག ར་མ། ཚེ་ཚེ་ར།
66 བར གས་ཡིག་ལ་དབྱངས་སྦྗོར་ཚུལ། རྐ ྲི ། རྐྱུ། རྐ ེ ། རྐ། སྐྲྲི། སྐྲུ། སྐྲེ། སྐྲྩོ། སྐ ྲི ། སྐྱུ། སྐ ེ ། སྐ། རྒྱྲི། རྒྱུ། རྒྱེ། རྒྱྩོ། སྒྱྲི། སྒྱུ། སྒྱེ། སྒྱྩོ། སྒྲི། སྒྲུ། སྒ ེ ། སྒ།
67 སྤ ྲི ། སྤྱུ། སྤ ེ ། སྤ། སྤྲི། སྤྲུ། སྤ ེ ། སྤ། སྦ ྲི ། སྦྱུ། སྦ ེ ། སྦ། སྦྲྲི། སྦྲུ། སྦྲེ། སྦྲྩོ། རྨྱྲི། རྨྱུ། རྨྱེ། རྨྱྩོ། སྨྱྲི། སྨྱུ། སྨྱེ། སྨྱྩོ། སྨྲྲི། སྨྲུ། སྨྲེ། སྨྲྩོ།
68 སྐྱུ། སྐྱུ་རུ་ར། སྐྱུ་རུ་ར་བཟས་ན་ཁག་ལ་ཕན། སྐ། སྐ་མ། སྐ་མ་ཕར་པ་གང་འདུག མྱིང་ཚིག་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་བྱེད་དགོས།
69 རྒྱུ། རྒྱུ་མ། མ ྲི འ ་རྒྱུ་མ་ཐག་པ་འདྲ་པ་འདུག སྒྱུ། སྒྱུ་མ། སྒྱུ་མ་མཁན་ག ྲི ས་མ ྲིག་འཕྲུལ་སྟྩོན།
70 སྒ། བ་སྒ། བ་སྒ་ཡང་པ་ཡད་རེད། སྤ ྲི ། སྤ ་བ། ཕག་འཚལ་སྐབས་ཐལ་མ་སྤ ་བ་ལ་སྦར།
71 སྤྲི། ཁ་སྤྲི། འ་མ་ནས་ཁ་སྤྲི་བཏན། སྤ ེ ། སྤ འུ། སྤ ེ འུ་དང་སྤ ེ ལ་ཕྲུག་མཉམ་དུ་འདུག
72 སྤ། སྤ་པ། སྤ་པའ ་ངང་ར ད་མ་ར ེ ་བཞ ྲི ན་འདུག སྨྱུ། སྨྱུ་གུ། འད ་ལ་སྨྱུ་གུ་མ ྲི ་འདྲ་བ་གསུམ་འདུག
73 སྨྱྩོ། སྨྱྩོ་བ། ཁ་སྨྱྩོ་བ་འདྲ། སྒྱེ། རྩྭ་སྒྱེ། རྩྭ་སྒྱེ་ཡྲི་ནང་འབྲུ་རྲིགས་བླུགས་འདུག
74 སྦ ོ ར་ཀ ག་གྱིས། སྐ ེ ་རྒུ། སྒྱེ་མ། སྤ་བ། སྐ ྲི ་མ། སྐ་བ། རྒྱུན་སྤ ད་ཀྱི་མྱིང་། (སྐད་ཆ་དང་སྦར་ཏེ་ཁ་ས བ་གྱིས།) སྐ་པ། རྒྱུ་ཆ། སྤ ྲི ་པ། སྐ ེ ་བ། སྐ་གླུ།
75 ཕྱག་འཚལ་སངས་སྦོང་བརྡར། (བརྐྱངས་ཕྱག) ལུས་དྲང་པར་བསངས་ནས་ཐལ་མ་སྤ ་བ་དང་། མགྲིན་པ། སྙྲིང་ག་བཅས་ལ་ར མ་བཞ ན་ གཏུགས། ལུས་ཀ ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ས་ལ་ཕབ་སྟེ། ལག་པ་གཉ ས་ཤུགས་ཀ ས་བརྐངས། ཐལ་མ་སྤ ་བར་སྦར་ར ས་ཡར་ལངས་ཏེ། སར་ལྟར་སྤ ་བ་དང་། མགྲིན་པ། སྙྲིང་ག་ས་སར་ གཏུགས་ཏེ་ཡང་ཡང་འཚལ་དགས་ས། ། མཐེ་བང་གཉ ས་ནང་དུ་བཀུགས་ཏེ་ཐལ་མ་སྦར།
76 ཀ༽ ཁེད་རང་ལ་ཚོན་སྨྱུག་ག་ཚོད་ཡད། ཁ༽
ཀ༽ ཚོན་སྨྱུག་དེ་ཚོ་ཚོན་མདག་ག་རེ་ག་རེ་རེད། ཁ༽ ཚོན་སྨྱུག་་་ ཀ༽ ཚོན་སྨྱུག་དེ་ཚོ་ག་པར་བེད་སྤད་གཏང་གྲི་ཡད། ཁ༽ ངས་ཚོན་སྨྱུག་དེ་ཚོ་་་ སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར།
ང་ལ་་་
https://bodyiglobjong.com/
https://youtube.com/@sherigCTA
https://issuu.com/doewebmaster
https://soundcloud.com/sherigs
https://tibterminology.net/
77 ཟུར་བཀོད། གཞོགས་འདེགས་ཀ ག་དེབ། བ ས་པའ ་ཀག་སྦང་བདེ་ལམ། དེབ་ཕ ང་ ༣༢-༣༥ བ ས་པའ ་ཀག་དེབ། དེབ་ཕ ང་ ༡༥-༡༨ གཤམ་གྱི་དྲྭ་ཚིགས་ཁག་ལ་དོ་སྣང་གྱིས། བད་ཡ ག་སབ་སྦང་དྲྭ་ཚིགས།
ཤེས་ར ག་ཡུ་ཊུབ་དྲྭ་བརྙན།
ཨཡེ་སུའུ་དྲྭ་ཚིགས།
ཤེས་ར ག་སྒ་མཛོད།
ཐ་སྙད་འཚོལ་བཤེར།
ཆས་ལུགས་ལ་མ་བར ན་པའ ་བཟང་སྤད་ཀ ་དྲྭ་ཚིགས།
གང་གསལ་དྲྭ་ཚིགས་ཁག་ནས་ཀག་དེབ་དང་། བ ས་པའ ་སྒྲུང་དེབ། འགུལ་བརྙན། བ ས་པའ ་ གླུ་གཞས་འགུལ་བརྙན། སབ་ཁྲིད་བརྙན་འཕྲིན། སུམ་རགས་སགས་ཁྲིད་པའ ་སྒ་བཅས་ལ་ལྟ་ ཀག་ཉན་གསུམ་བ ད་ཐུབ།
http://www.secularethics.net/
canal
drum
root
dig
Tibetan gazelles Goa
Tibetan-English Glossary
goiter
statue
Grand mother
78 བོད་ཨྱིན་ཐ་སྙད་ཤན་སྦར།
ཆུ་རྐ།
རྒ་བ།
རྔ།
ར།
རྣ་བ།
རྨ་བྱ།
རྩ་བ།
ར་མ།
རྐོ།
སྐུ།
རྒོ་བ།
ར
རྡོ་ར །
རྣོ་པོ།
རྨོ་མོ།
རི་རྩེ།
ར ་བོ།
ར ་མ།
ལྔ།
ལྕ་བ།
ལྟ་བ།
ལྦ་བ།
ལྦ་ཚྭ།
aged
horse
ear
peacock
pot
ར ། lord
། trap
vajra
sharp
mountain top
shepherd
eye-lashes
five
ja-wa
look
iodine
Lhasa
dung
ltole
79 ལྷ་མོ།
ལྷ་ང་།
ལྷ་ས།
ལྟོ་བ།
ལྕི་བ།
ལྕེ།
ལ ི ་བ།
ལྟེ་བ།
ལྟོ་ལེ།
ལྡེ་གུ།
ལྦུ་བ།
ར་ས།
སྔ་པོ། early ས་རེ།
སྣ།
སྨ་ར།
སྣ་ཐ།
སྐེ།
སྐུ་ཟླ།
ས ་ང་། egg ས ོ །
སྙེ་མ།
of grain ས ་ཁ ། watchdog ས ་ར་བ།
ས འུ།
ས ་བོ།
goddess
kneecap
belly
tongue
flea
navel
tsampa batter
bubble
saddle
axe
nose
moustache
snuff
neck
spouse
door
ear
goal keeper
adze
grandfather
་ལོ། ball
pipe
rose
། razor/blade
langur
speak
་མ། tsampa batter
magic
pen
sack
a man/woman on a horse
magpie
murmur of a stream
mouth
gooseberry
intestine
feather
elegy
80
རྐྱ་མི།
སྦུ་གུ།
སྐ་ཀ
རྒྱ་སེ།
ཆུ་སྒ།
སྐྲ་ག
སྨྲ་ས ོ
སྤ་མོ།
སྐྱུ་རུ་ར།
སྨྲ་བ།
རྒྱུ་མ།
སྐ
བྱ་སྒ
སྒྱུ་མ།
འོ་སྤ །
སྤ ་བོ།
of the head སྤ ་པོ། joyful སྤ འུ།
སྐ ོ ་བ།
སྨྱུ་གུ།
སྐ ་གླུ།
རྩྭ་སྒ
ས
།
།
milk cream
top
monkey
sad
།