Verrekijkerbieb 4e leerjaar - Kijker 6 - N2 – Oeps, ik ben beroemd!

ucatieve uitgaven

Oeps, ik ben beroemd!

BIEB

Donna Van Riet

Kijker educatieve uitgaven

Verrekijker 4

6

Oeps, ik ben beroemd!

1

Oeps! Ik ben beroemd!

Beroemd zijn. Wie wil dat nou niet?

Want beroemd zijn, dat is megacool. Alles draait om jou.

Vrienden? Je hoeft ze maar uit te kiezen. Kandidaten staan in lange rijen aan te schuiven, klaar om je nieuwe beste vriend te zijn. Knip met je vingers en al je wensen worden vervuld. Wil je graag enkel de bruine M&M’s? Drink jij je cola het liefst met een roze rietje? Moeten er vlinders in je kamer rondfladderen?

Alles is mogelijk. Want jij bent de ster! Om het even wat je zegt, je vrienden zullen knikken. Heeft er iemand kritiek? Weg ermee!

Er zijn genoeg vrienden om uit te kiezen.

Wat maakt het uit dat ze je alleen maar leuk vinden omdat je beroemd bent? Je was een niemand en nu ben je tenminste iemand. Je wordt gevolgd. Fans en paparazzi1 doen echt alles voor een foto. Onvermijdelijk duiken er wel eens foto’s op waar jouw anders-zo-perfecte-snoetje opstaat alsof je een week niet hebt geslapen. Ach, ook al blijft dat kiekje de komende eeuw op het internet te zien, je fans knijpen wel een oogje toe.

Zolang jij op de rode loper blijft schitteren als een opgeblonken kerstbal is alles oké. Die hamburger, waar je vroeger zó van kon genieten, moet wel plaats ruimen voor konijnenvoer. Tja, een kleine opoffering om te stralen in de nieuwste jurk van Dior.

Ja, beroemd zijn, het is zalig!

2

Idool Denk nou niet dat het aanbidden van idolen iets recents is.

Het woord ‘idool’ komt van het Griekse woord ‘eidolon,’ wat ‘schim, beeld, afgodsbeeld’ betekent. Mensen hebben altijd al idolen gehad. De Grieken vertelden verhalen over goden en halfgoden waar ze naar opkeken. Milo van Croton was een beroemde worstelaar uit de Griekse oudheid. Hij was de superman van zijn tijd.

Vroeger moest je wel iets belangrijks gedaan hebben om erkend te worden. Met de uitvinding van de fotografie en film kwam hier verandering in.

Tegenwoordig is alles mogelijk. Je kunt zelfs beroemd worden zonder er iets voor te moeten doen, zonder talent. Je hoeft alleen maar mee te doen aan programma’s. Of je kunt jezelf laten opsluiten in een huis vol camera’s. Met wat geluk word je de lieveling van de kijkers. Daar hoef je trouwens niet eens knap of slim voor te zijn. Opvallen is de boodschap.

De drang naar roem heeft te maken met onze aangeboren zucht naar waardering. Wie wil er nou niet graag gezien worden? Want als je beroemd bent, ligt de wereld aan je voeten. Dan krijg je fans die je aanbidden.

Beroemdheden zijn ook overal aanwezig. Je ziet ze op televisie, op grote affiches langs de weg en zelfs op een pak koekjes.

Niet moeilijk dat wij ons aan hen gaan spiegelen. We willen zijn zoals hen.

3

Beroemde kinderen Wat als je als kind al beroemd wordt? Droom jij stiekem van alle voordelen? Je ziet jezelf vast al staan in ’s werelds grootste speelgoedwinkel, waar jij een hele dag op plundertocht mag gaan. Je denkt misschien dat je dan niet meer naar school hoeft te gaan. Dat je leven één groot feest wordt, met ijsjes en snoeptaarten van ’s morgens tot ’s avonds.

Maar is dat wel zo? Is het leven van beroemde kinderen zo sprookjesachtig? In ieder geval zijn zij onsterfelijk. Want zij leven voort. In onze herinnering. In dit boek.

4

Koning Toetanchamon (Thebe, Egypte) ca. 1342 – ca. 1323 voor Christus Toevallig beroemd worden, dat kan! Neem nou Toetanchamon, de Egyptische farao die voor eeuwig en altijd herinnerd zal worden. Hij was helemaal niet voorbestemd om beroemd te worden. Net andersom. Hij was zo onbelangrijk dat een latere farao zijn naam liever wilde vergeten. Dat wij hem vandaag nog kennen, is puur toevallig: doordat hijzelf onbelangrijk was, was zijn graf dat ook. Bij de bouw van het graf voor farao Ramses VI, verdween de ingang van Toetanchamons tombe onder het zand. Daarom is zijn graf het enige koningsgraf dat vrijwel ongeschonden werd teruggevonden. Terwijl andere graven doorheen de geschiedenis werden leeggeroofd, bleef het zijne bewaard. En dat enkel en alleen omdat men het niet kon terugvinden.

Toetanchamon werd farao toen hij negen was. Veel had hij niet te zeggen. Hij zat op de troon, dat wel. Maar achter de schermen trokken hogepriester Ay en legeraanvoerder Horemheb aan de touwtjes. De gezondheid van Toet was erg fragiel. Hij leed aan een vervelende botziekte, waardoor hij mankte. Zie je hem al door het paleis hinken? Toen Toet op 19-jarige leeftijd stierf, moet hogepriester Ay een vreugdedansje gedaan hebben. Want hij liet Toetanchamon haastig begraven in een graf dat niet eens voor hem bestemd was en Ay werd zelf farao. Vier jaar later stierf hij en was het legeraanvoerder Horemheb die in zijn handen wreef. Hij kon eindelijk zelf farao worden en liet meteen alle gebouwen en gebeitelde namen van Toetanchamon en zijn bloedverwanten vernielen.

Behalve het graf. Daar bleef hij af. Misschien omdat hij het niet terugvond?

5

Je vraagt je vast af hoe Toetanchamon stierf. Zowel Ay als Horemheb waren blij van hem af te zijn. Werd Toet misschien door één van beiden vermoord? Toch niet. Denk kleiner!

Denk je nu aan een dwerg of een kind? Denk nóg kleiner!

Toetanchamon werd wel degelijk vermoord. En wel door een malariamug.

Toetanchamons graf werd pas in 1922 door de archeoloog2 Howard Carter ontdekt. Het is het enige ongeschonden graf in de Vallei der Koningen omdat het verstopt zat onder het zand.

Buiten tal van gouden voorwerpen, bevatte het meer dan honderd wandelstokken (handig om mee in het hiernamaals verder te hinken), de sarcofaag (of graftombe) van de jonge farao, met zijn mummie en zijn gouden masker.

Op de dag van de opening van Toetanchamons graf werd Carters kanarie opgegeten door een cobra. Was het toeval dat de cobra in het oude Egypte de godin Wadjet voorstelde, die de koning beschermde? Kort daarna overleed Lord Carnarvon, de Egyptoloog3 die de zoektocht naar het graf had betaald. Op het moment dat bij de Lord het licht uitging, gingen plots ook alle lichten in Cairo uit. En het werd nog vreemder: de hond van Carnarvon, die zich op dat ogenblik in Engeland bevond, viel ook dood neer. Een vloek?

6

Een hele waslijst aan mysterieuze sterfgevallen volgden. En ze hadden wel degelijk een verband met een bezoek aan het graf. Dat heeft niets te maken met een vloek, maar wel met duizenden jaren bacterie- en schimmelgroei in een afgesloten tombe. Of werden de schimmelsporen daar met opzet achtergelaten?

Wil je Toetanchamon een bezoekje brengen? Dat kan in het Egyptisch Museum in Caïro. Voor wie bang is voor de vloek van de farao: neem een veilig kijkje op het internet.

7

Jeanne d’Arc, dé heldin van Frankrijk ca. 1412 – 1431 Ben je ooit naar Frankrijk op reis geweest? Dan ben je haar vast tegengekomen. Haar standbeeld staat over heel Frankrijk verspreid.

Om het verhaal van Jeanne d’Arc te kunnen plaatsen, moeten we even terug in de tijd. Wip even mee naar de vijftiende eeuw na Christus. Toen heerste er de Honderdjarige Oorlog. Ik zou kunnen zeggen dat het een oorlog was tussen Frankrijk en Engeland, maar zo simpel was het niet. Het Frankrijk van toen, was niet het sterke Frankrijk dat wij nu kennen. Het bestond uit stukjes, met elk hun eigen prinsen. Hoewel ze voornamelijk uit dezelfde adellijke familie kwamen, maakten ze voortdurend ruzie. Frankrijk was verdeeld. Dat maakte het zwak.

Niet verwonderlijk dat het voor Engeland een makkie was om er binnen te vallen.

Jeanne d’Arc was een Frans boerenmeisje uit het kleine Franse dorpje Domrémy. Ze was zeer gelovig. Op haar dertiende begon ze ‘stemmen’ in haar hoofd te horen. De stemmen vroegen haar de Engelsen uit Frankrijk te verdrijven en de Franse kroonprins Karel naar Reims te halen om er gekroond te worden. Gekleed als een man ging Jeanne op pad.

De kroonprins ontving haar en ze vertelde hem van haar missie. En weet je wat zo gek was? Hij geloofde haar! Hij gaf haar de leiding over een leger waarmee ze naar Orléans trok.

Deze stad was in handen van de Engelsen. Wonder boven wonder: Jeanne wist ze te verslaan. De Fransen waren dolblij met het meisje in harnas dat de Engelsen verdreef.

8

De tocht ging verder richting Reims. Daar werd Karel VII dankzij Jeanne tot koning gekroond. Frankrijk had weer een koning.

Lang leve de koning!

Daarna kreeg Jeanne niet meer de medewerking waarop ze had gehoopt. Ze trok naar Parijs, maar werd in de buurt gevangengenomen. Met hulp van haar eigen landgenoten stelden de Engelsen haar terecht. Ze beweerden dat Jeanne een heks was en veroordeelden haar tot de brandstapel.

Op negentienjarige leeftijd werd ze in Rouen verbrand.

Ooggetuigen verklaarden dat zij uit de vlammen een witte duif zagen opstijgen. Koning Karel VII had geen enkele poging gedaan haar te helpen …

In 1920 werd Jeanne d’Arc heilig verklaard.

9

De Zonnekoning (Versailles, Frankrijk) 1638 – 1715 Stel, je hebt een tijdmachine. Je weet wel, zo’n machine die je een andere tijd in katapulteert. Je wil naar het jaar 1685. Je zou graag eens langsgaan bij Lodewijk XIV, de beroemdste koning van Frankrijk. Die leefde toen in het kasteel van Versailles, een waanzinnig mooi paleis zo groot als een stad.

Vergeet dan zeker geen neusknijper. Niet alleen omdat Lodewijk het niet nodig vond om af en toe eens een bad te nemen. Ook omdat er in zijn megaprachtig paleis geen enkel toilet te vinden was. En de koning woonde niet alleen.

Er verbleven tot 10.000 mensen in Versailles. Een plasje? Dat deden ze gewoon in een hoekje van de kamer. Dus hou die neusknijper alvast klaar. En hoop dat de koning tijdens jullie ontmoeting niet plots een drolletje moet leggen, want dan roept hij gewoon ‘kakstoel!,’ heft zijn koninklijk gewaad op en gaat zijn gang. Gezellig, toch?

10

Lodewijk XIV (de veertiende) werd op zijn vierde al koning van Frankrijk. Hij werd toen geholpen door zijn moeder en de eerste minister. Of verwachtte je dat hij het toen al alleen klaarspeelde?

Hij hield van kunst en dansen. Op zijn vijftiende danste hij in een ballet als Apollo, de Griekse god van de zon. Zo kwam hij aan zijn bijnaam, de Zonnekoning. Hij vond dat wel bij hem passen, tenslotte was hij Gods geschenk aan het Franse volk.

Net als de zon was hij het middelpunt van de wereld. Wat de koning wou, kreeg hij ook. Lachte de koning, dan mocht jij ook lachen. Maar o wee als je het waagde je mondhoeken nog maar een beetje te krullen als de koning knorrig was!

De Zonnekoning was het zo gewend dat iedereen naar hem luisterde, dat hij in woede uitbarstte toen de jachthonden dat niet deden. Een jager vertelde de koning dat honden alleen naar hun baasje luisterden. ‘Maar ik bén de baas!’ had de koning gebruld. Tja, bij honden gelden nu eenmaal andere regels. Als jij een hond hebt, weet je vast hoe dat gaat. Wie ze te eten geeft, heeft de touwtjes in handen. Toen de koning van deze aanpak hoorde, liet hij drie jonge honden brengen. Er werd een hondenkamer voor hen ingericht in het paleis en de koning voerde hen zelf via een speciale trap. Hij noemde hen Bonne, Ponne en Nonne. Enne, die honden deden uiteraard ook overal in het paleis hun behoeften.

Met een regeerperiode van 72 jaar was Lodewijk XIV een van de langst regerende koningen van Europa.

Als je de kans krijgt, breng dan zeker eens een bezoekje aan Versailles. Het kasteel en de tuinen zijn prachtig. En wees gerust, de stank is ondertussen verdwenen.

11

12

Wolfgang Amadeus Mozart (Salzburg, Oostenrijk) 1756 – 1791 Het zal je maar overkomen. Je bent een muzikaal wonderkind.

Maar je bent een meisje en bovendien word je overtroffen door je vijf jaar jongere broertje, Wolfgang. Dat overkwam Maria Anna Mozart, die door haar familie ‘Nannerl’ werd genoemd. Toen zij op haar achtste muzieklessen kreeg van haar vader, volgde haar broertje Wolfgang mee. Ook al was hij pas drie jaar oud en kon hij amper bij de toetsen van het klavecimbel4 , slaagde hij er toch in om stukken na te spelen.

Op zijn vierde speelde Wolfgang piano én viool. Een jaar later noteerde hij zijn eerste deuntje.

Wolfgangs vader, Leopold, was zelf muziekleraar en talentvol muzikant. Hij besefte snel wat voor bijzondere kinderen hij had.

Ze hoefden niet naar school, maar kregen les van hun vader.

Toen Wolfgang zes was, vertrokken de Mozarts op rondreis door Europa (‘Mozart on tour’ zou je kunnen zeggen). Zowel Nannerl als Wolfgang maakten een verpletterende indruk.

Wolfgang was bijna zeven toen hij mocht spelen in het keizerlijk kasteel in Wenen (Oostenrijk). Broer en zus speelden in Versailles voor Lodewijk XV (een achterkleinzoon van de zonnekoning).

En in Londen werden ze door koning George III met open armen ontvangen. In 1765 waren ze in Gent en Antwerpen. Als achtjarige bespeelde Wolfgang het orgel van de Onze-LieveVrouwekathedraal van Antwerpen.

Na meer dan drie jaar keerden de Mozarts terug naar huis.

Ondertussen componeerde5 Wolfgang zijn allereerste opera.

Wolfgang kreeg een baan aan het hof van de aartsbisschop.

Maar zijn werkgever was een bullebak en vond de reismicrobe van Mozart vervelend. Wolfgang was een koppig kereltje. Na een hevige ruzie werd hij buiten geschopt.

13

Wolfgang trok alleen naar Wenen. Weg van zijn bemoeizieke vader. In Wenen schreef Mozart vele opera’s en andere symfonieën6. Hij trouwde er met Constance, hoewel hij eigenlijk eerst verliefd was geworden op haar zus. Toch hield hij erg veel van zijn vrouw. Ze kregen samen zes kinderen, waarvan er slechts twee bleven leven (kindersterfte was helaas normaal in die tijd). Mozart verdiende veel geld, maar gaf het nog sneller uit. Zo kreeg hij een heleboel schulden.

Toen Mozart op zijn vijfendertigste stierf, was hij zo arm dat men hem heeft moeten begraven in een graf voor arme mensen. Hoe hij stierf? Misschien werd hij vergiftigd. Misschien stierf hij aan een besmettelijke ziekte. We zullen het nooit met zekerheid weten. De plaats van Mozarts graf is nooit teruggevonden. We kunnen hem dus niet onderzoeken, zoals we dat gedaan hebben met de mummie van Toetanchamon.

We zullen dus het fijne rond zijn dood nooit te weten te komen.

Eén ding is zeker. Mozart liet ons (net als Toetanchamon en alle anderen in dit boek) een geweldige schat na: zijn muziek.

Mozart is en blijft een van de beste componisten ooit.

Wolfgangs muziek ligt makkelijk in het oor en heeft lekker veel tempo. Meer weten over Mozart? Bekijk dan de film ‘Amadeus’.

Maar vooral: luister naar zijn muziek. Probeer het eens met je ogen toe!

14

Bernadette Soubirous (Lourdes, Frankrijk) 1844 – 1879 Bernadette was een arm en eenvoudig meisje. Ze kon niet lezen of schrijven. Haar vader was molenaar. Toen hij steeds minder klanten kreeg, moest het gezin de molen helaas verlaten. Bernadette was toen pas tien. Via een neef kreeg het gezin onderdak in de oude gevangenis. Deze was als gevangenis afgekeurd omdat het er te vies en te vochtig was.

Ondertussen was Bernadette ziek geworden en had ze er astma7 aan overgehouden. Tot overmaat van ramp werd even later vader Soubirous ervan beschuldigd twee zakken meel te hebben gestolen. Er waren totaal geen bewijzen tegen hem, maar ‘die arme zal het wel gedaan hebben,’ zeiden de mensen. Hij werd opgepakt, na onderzoek toch onschuldig bevonden en weer vrijgelaten.

Toen gebeurde er iets wonderlijks. Op veertienjarige leeftijd ging Bernadette hout sprokkelen. Daar zag ze plots in een nis in de grot ‘dat’ verschijnen. Het klinkt een beetje onbeleefd dat het meisje de verschijning met ‘dat’ aanduidde, maar zij besefte eerst helemaal niet wie zij daar zag. Ze omschreef ‘dat’ als een mooie jonge vrouw in een witte jurk met blauwe siergordel en gele rozen op de voeten. De verschijning maakte een kruisteken en wenkte Bernadette om dichter te komen.

Het meisje durfde niet.

Enkele dagen later zag Bernadette ‘dat’ opnieuw verschijnen in de grot. Om er zeker van te zijn dat het geen kwade geest was, sprenkelde Bernadette met wijwater. De verschijning glimlachte.

15

Nadat de verschijning had gevraagd om gedurende twee weken de grot te bezoeken, ging Bernadette er alle dagen heen. Telkens verscheen de mooie jonge vrouw.

Ondertussen had iedereen het over de visioenen van Bernadette. Het meisje werd bij het hoofd van de politie geroepen. Ze werd er ondervraagd alsof ze een misdadiger was. Meer en meer mensen kwamen mee naar de grot om met eigen ogen te zien wat zich daar afspeelde. Het enige wat ze te zien kregen, was Bernadette die op haar knieën neerviel en begon te bidden.

Velen verklaarden haar gek en lachten haar uit. Bernadette trok er zich niets van aan. Toen ze op de negende verschijning op aanwijzing van ‘dat’ een bron ontdekte, begonnen ze haar te geloven. Vooral toen bij de twaalfde verschijning de eerste wonderlijke genezing gebeurde.

Bij de dertiende verschijning vroeg de mooie vrouw om naar de priester te gaan. Hij moest een kapel bouwen.

Bernadette gehoorzaamde, maar de priester twijfelde.

Hij wou bewijzen.

Bij de zestiende verschijning gaf ‘dat’ eindelijk een aanwijzing voor wie ze was: Maria, de mama van Jezus.

Ondertussen was de politie het samentroepen aan de grot beu. De commissaris liet de plek afsluiten. Ondanks deze afsluiting kwamen ongeveer achtduizend mensen samen voor de achttiende en laatste verschijning. Hoewel het haar werd verboden, trok ook Bernadette naar de grot.

16

Vier jaar later werden de verschijningen officieel door de kerk erkend. Lourdes was een bedevaartsoord geworden en Bernadette kende geen rust meer. Keer op keer moest ze hetzelfde verhaal vertellen. Zij was een heuse beroemdheid.

Op haar tweeëntwintigste trad zij in het klooster in Nevers, ver weg van Lourdes. Op vijfendertigjarige leeftijd overleed ze daar als zuster Marie-Bernard.

Dertig jaar later werd het lichaam van Bernadette uit de grafkelder gehaald. Dat was gebruikelijk bij een vraag tot heiligverklaring. Haar lichaam bleek nog geheel intact!

Toen haar lichaam jaren later voor een derde maal werd opgegraven, bleek het nog steeds onaangetast. Wel hadden schimmels de kleur van de huid grijs gekleurd. Die schimmels toch! Sindsdien ligt haar lichaam in een glazen kist (een beetje zoals Sneeuwwitje) in de kapel van het klooster te Nevers.

Over de grauwe huid werd een fijne waslaag aangelegd om bezoekers niet te laten schrikken. Ik ben er geweest en ik moet toegeven: het is alsof ze ligt te slapen.

In 1933 (13 jaar na Jeanne d’Arc) werd Bernadette heilig verklaard.

17

Anastasia Nikolajevna Romanova (Peterhof, Rusland) 1901 – 1918 of 1984?

Heb jij de animatiefilm ‘Anastasia’ gezien? Het is een prachtige film, vol fantasie en romantiek. De liedjes vormen de kers op de taart. Heb je hem nog niet gezien? Doen!

Maar verwacht niet dat je zo het echte verhaal van groothertogin Anastasia te weten komt. De werkelijkheid zou een heel ander soort film opleveren …

Zet je schrap voor een verhaal vol gruwel en ellende. En reken niet op een happy end.

Anastasia was de vierde en jongste dochter van tsaar8 Nicolaas en tsarina Alexandra van Rusland.

De tsaar regeerde vanuit een ouderwets standpunt. Hij was een strenge vader voor zijn volk en stond hen weinig vrijheid toe. Deze houding zorgde voor heel wat onvrede.

De bevolking was arm en had honger. Vooral de arbeiders.

Waarom liet vader tsaar dit toe? Toen de eerste troonopvolger, Aleksej, werd geboren vierde Rusland feest.

Jammer genoeg bleek al snel dat de jonge troonopvolger aan de erfelijke ziekte hemofilie leed. De levensverwachting voor een kind met deze bloederziekte was dertien jaar.

Er werd dan maar besloten niets over zijn ziekte te zeggen. Een wonderdokter Raspoetin behandelde de jongen en won zo het vertrouwen van de Romanovs.

Ondanks de vreugdevolle komst van de troonopvolger werden de arbeiders boos. En bozer. En na een tijd nóg bozer. Tot zij zó boos werden dat ze de tsaar en zijn gezin gevangennamen.

Lange tijd leefde het gezin in gevangenschap. Tot zij op een nacht werden gewekt.

18

Ze werden naar de kelder gebracht. Zogezegd voor een foto.

Voor Aleksej werd een stoel gehaald, omdat de jongen niet meer goed kon staan. Toen het gezin mooi in een rij stond, werden ze ijskoud afgeknald. De kinderen overleefden de eerste kogelregen. Hoe? Omdat ze hun korsetten9 hadden gevuld met edelstenen, waarop de kogels afketsten. De beulen vuurden opnieuw en staken wie dan nog leefde neer.

Ze werden haastig begraven.

Twee jaar na de bewuste nacht, sprong in Berlijn een jonge vrouw van een brug. Zij werd gered en naar het ziekenhuis gebracht. Wie was zij? Papieren had ze niet op zak. Na enkele weken beweerde ze Anastasia te zijn. Niet alle familieleden herkenden haar als Anastasia, maar sommigen deden dat wél!

Ondertussen was zij zichzelf Anna Anderson gaan noemen.

Anna verhuisde naar de Verenigde Staten, waar ze als Anastasia bij familie woonde. Ze stierf in 1984 aan een longontsteking en werd gecremeerd. Zoals zij het had gewenst.

Enkele jaren later werden de lichamen van de tsaar en zijn gezin teruggevonden. Hoewel ze met elf waren geweest, werden maar negen lichamen teruggevonden. Na onderzoek bleek het te gaan om dat van Aleksej en dat van Anastasia.

Was Anna Anderson dan toch Anastasia geweest? Om dat zeker te weten, was DNA nodig van het lichaam van Anna. Maar dat DNA10 was tijdens de crematie van Anna opgebrand!

19

Geen nood, een ziekenhuis had nog een stukje darm van een operatie over. De DNA-test wees uit dat Anna geen tsarendochter kon zijn. Maar was dit onderzoek wel juist gebeurd?

In 2008 werden de lichamen van twee kinderen gevonden.

DNA-onderzoek wees uit dat het om de lichamen van de ontbrekende Romanovkinderen ging. Triest verhaal, niet? Ik had je gewaarschuwd!

20

Anne Frank (Frankfurt am Main, Duitsland) 1929 – 1945 Anne Frank werd geboren in Duitsland. Ook haar ouders en oudere zus Margot waren geboren in Duitsland. De Franks waren ook Joods. Toen Hitler aan de macht kwam, kon je dat beter niet zijn. Hitler haatte Joden. Hij was ervan overtuigd dat Joden minderwaardig waren en dat ze een gevaar waren voor Duitsland. Otto besefte snel dat er voor zijn gezin in Duitsland geen toekomst was. Toen Anne vier was, verhuisden de Franks naar Nederland, waar Otto een fabriek begon. Dat land was tijdens de eerste wereldoorlog neutraal gebleven.

Dat wil zeggen dat zij geen partij kozen. En wie geen partij kiest, doet niet mee aan de oorlog. In zo’n land ben je veilig.

Maar Otto had pech! Hoewel Nederland wel neutraal wou zijn, vielen de Duitsers het land toch binnen. Hitler was een hebberige man. Hij wou een groot Duits Rijk en daar hoorde Nederland bij. Pech dus.

In het begin van de Duitse bezetting leek het nog wel mee te vallen. Duitsland had beloofd de Joden met rust te laten op voorwaarde dat elke Jood zich zou laten inschrijven. De meeste Joden hadden dat ook braaf gedaan. Maar toen dat gebeurd was, viel het masker van de Duitse bezetter af.

Belofte? Welke belofte?

Plots mocht je als Jood geen eigen zaak meer hebben. Otto liet zijn fabriek over aan zijn personeel, met wie hij een goede band had. Anne moest naar een aparte school voor Joden.

Maar dat was nog niet alles.

21

De bijzondere wetten voor Joden stapelden zich op: Joden moesten een Jodenster11 dragen, Joden moesten hun fietsen afgeven, Joden mochten de tram niet nemen, Joden mochten zelfs niet in auto’s zitten, Joden mochten alleen van 15.00 uur tot 17.00 uur boodschappen doen, Joden mochten niet naar het zwembad, Joden mochten niet naar de bioscoop, Joden mochten niet in de tuin zitten na 20.00 uur enzovoort. Kortom, Joden mochten bijna niets meer.

Kan jij je dat voorstellen? Dat je plots al die dingen niet meer mag?

Het werd nog erger. Nog veel erger. De bedoeling van de Duitsers was eigenlijk om alle Joden weg te voeren naar concentratiekampen12. Zogezegd om er te gaan werken. In feite werden ze erheen gebracht om er te sterven.

De Joden schoten in paniek. Wat konden ze doen? Hun namen en adressen stonden allemaal netjes genoteerd! Vele Joden wilden onderduiken, maar dat was niet zo simpel. Denk maar hoe moeilijk het is om tijdens een spel verstoppertje een perfecte schuilplek te vinden …

Op 8 juli 1942 ontving het gezin Frank, samen met nog veel Joden, een kaart in de bus. Op deze kaart stond dat Margot, toen pas zestien, zich diende aan te melden. Otto had al eerder besloten om onder te duiken. Hij had maandenlang allerlei spullen overgebracht naar de achterbouw van zijn kantoorgebouw. Door de oproep voor Margot diende het onderduikplan vervroegd te worden.

Enkele dagen nadat het gezin Frank in het achterhuis was ondergedoken, beschrijft Anne hun schuilplaats in haar dagboek. Dat dagboek had ze een maand eerder gekregen voor haar dertiende verjaardag.

22

Annes leefwereld verengde zich plots tot enkele kamers.

Kamers waar zij overdag op haar sokken moest lopen. Waar ze moest fluisteren. Waar het gebruik van de kraan of het toilet tot ’s avonds moest wachten. Allemaal uit angst om ontdekt te worden. Want hoewel de Franks geholpen werden door medewerkers van het bedrijf, wist niet iedereen die er werkte dat er Joden verstopt zaten. Voor de ramen hingen grote lappen stof. Naar buiten kijken was gevaarlijk, dus verboden.

Anne was een gewoon meisje. Zij had gewone dromen en verwachtingen. Zij wilde graag beroemd worden. Eerst als filmster, maar dan als schrijfster. Meer dan twee jaar zat Anne opgesloten in het achterhuis. Ze bleef hopen en dromen. En schreef in haar dagboek.

Op 4 augustus 1944 viel de Duitse politie het achterhuis binnen. Ze waren verraden. De onderduikers werden opgepakt en weggevoerd. Ongeveer een maand nadat zij werden opgepakt, vertrokken zij met de laatste trein naar het concentratiekamp Auschwitz in Polen.

Auschwitz was vreselijk. Bij aankomst werden de mannen en de vrouwen van elkaar gescheiden. Kinderen onder de vijftien werden onmiddellijk naar de gaskamer13 gebracht. Anne had dus geluk, want ze was net vijftien geworden. Hun haren werden afgeschoren en iedereen kreeg een nummer op de arm getatoeëerd. Eten kreeg je nauwelijks. Vele mensen stierven van ondervoeding of uitputting. Anderen werden doodgeslagen of vergast.

23

Eind oktober 1944 werden Anne en Margot naar een ander concentratiekamp, Bergen-Belzen, overgebracht. Weg van hun mama. Nu hadden ze alleen nog elkaar. Dat kamp was een ware nachtmerrie. Er was bijna niets te eten. Het was er ijzig koud en er deden nare besmettelijke ziekten de ronde. Enkele dagen na de dood van haar zus Margot stierf ook Anne aan tyfus14. Enkele weken later zou het kamp door de Engelsen bevrijd worden …

Otto Frank was de enige van de acht onderduikers die overleefde. Hij keerde terug naar Amsterdam, vond Annes dagboek en zorgde ervoor dat het uitgegeven werd.

Zo ging Annes droom in vervulling. Haar dagboek werd een bestseller. Zij werd beroemd.

24

Michael Jackson (Gary, Indiana, Verenigde Staten van Amerika) 1958 – 2009 Net als Mozart groeide Michael Jackson op in een huis vol muziek. En net als bij Mozart begon het verhaal niet bij hem, maar bij zijn oudere broers en hun groepje, ‘The Jackson Brothers’. Vrij snel besefte zijn vader, Joseph, dat de kleine Michael talent had. Toen Michael en nog een broer bij de groep kwamen, werden ze ‘The Jackson 5’ genoemd. Urenlang repeteren en optreden beheerste vanaf nu zijn leven. De moeite loonde, want vrij snel kregen ze een contract bij Motown Records. Michael was toen tien.

Op zijn dertiende kreeg Michael de kans om solonummers te zingen. Het nummer ‘Ben’ werd zijn allereerste grote hit. Op zijn negentiende speelde hij mee in de muzikale film ‘The Wiz’ als vogelverschrikker. Hoewel de film een flop werd, ontmoette Michael er Quincy Jones, een producent die Michael recht naar de top zou katapulteren. Michael ging alleen verder. Met het album ‘Thriller’ werd hij de best verkopende artiest aller tijden.

Maar Michaels succesvolle carrière werd overschaduwd door roddels en beschuldigingen. Hij werd vaak als gek afgeschilderd. Zo kreeg hij de bijnaam ‘Wacko Jacko’. Hij was inderdaad een vreemde vogel.

Had het ontbreken van een normale jeugd hier mee te maken? Wie was Michael Jackson echt? Kende hij zichzelf wel?

Ondanks al zijn eigenaardigheden blijft hij tot op vandaag een van de belangrijkste artiesten van afgelopen eeuw.

25

In een interview werd Michael Jackson gevraagd of hij graag op tournee ging. Wat hij antwoordde, was dat hij er een grondige hekel aan had: ‘Je reist van het ene continent naar het andere, je bent moe, want de tijdzones verschillen, je kan niet slapen achter een show, want de adrenaline15 raast door je lichaam …’

Maar dit antwoord was niet wat de interviewer wilde horen!

‘Kunnen we het opnieuw doen zonder het negatieve, dat je niet houdt van toeren?’ vroeg de man zonder schaamte.

‘Maar ik hou er echt niet van,’ antwoordde de popster.

‘Ik weet het,’ zei de man.

‘Ik ga echt door de hel,’ benadrukte Michael.

Maar de interviewer drong aan om iets positiefs te zeggen.

Uiteindelijk gaf de King of Pop toe.

Ze stelden hem de vraag opnieuw. Deze keer was zijn antwoord heel anders: ‘I love to tour!’

Wil je dit interview bekijken? Dat kan op YouTube: Michael Jackson “I Love To Tour” (funny).

Let vooral op dat woordje ‘funny’. Dat hebben fans bij het interview geschreven omdat ze het best wel grappig vonden.

Tragisch, want dat wat Michael in het begin antwoordde, zou onrechtstreeks zijn dood veroorzaken. Weet je hoe Michael stierf? Gewoon omdat hij wilde slapen …

Heb jij al eens wakker gelegen in je bed, goed wetende dat je morgen fris moet zijn voor een grote toets? Dan ken je het gevoel. Je weet dat je moet slapen, maar het lukt je niet. Dat is hoe Michael zich voelde. Hij had zijn fans een laatste reeks optredens in Londen beloofd. Eerst zou hij er tien geven, maar dit aantal werd later (alweer op aandringen van anderen?) naar vijftig gebracht. Hij repeteerde tot diep in de nacht, om vol adrenaline zijn bed op te zoeken.

26

Een gewone slaappil hielp niet meer, dus vroeg hij zijn dokter om hulp. Deze dokter bracht Michael onder narcose om te slapen. Stel je voor! Dat soort verdoving wordt gebruikt om mensen te opereren! Op 25 juni 2009 leidde een te hoge dosis tot een hartstilstand. De dokter werd later veroordeeld tot een gevangenisstraf van vier jaar.

27

Beroemd worden, de handleiding Is slapen voor jou niet zo belangrijk? Hoor jij ook stemmen in je hoofd? Denk jij een prins of prinses te zijn? Dan ben je de geknipte persoon voor eeuwige roem.

Zo niet, volg dan deze tips. Succes gegarandeerd!

1 Een flinke dosis talent kan geen kwaad Ontdek hetgeen waar jij in uitblinkt. Kan jij superfomidastisch koken? Zwem jij kruisraketsnel? Win jij geblinddoekt elk potje schaak? Dan heb je vast talent.

2 Steel van de anderen Eens je gevonden hebt waar je goed in bent, bestudeer je het werk van de besten op dat gebied en dan jat je wat je kunt gebruiken.

3 Werk nog veel harder Oefening baart kunst. Om je groei te garanderen, moet je afzien. Vrije tijd is voor watjes!

4 Wees uniek Creëer je eigen okselfrisse imago. Zet wat jou typeert in de fluoverf.

5 Verkoop jezelf Zet jezelf en je talent in de vitrine. Maak reclame! Misbruik de sociale media die beschikbaar zijn: YouTube, Facebook, Twitter, Snapchat, Instagram …

28

29

6 Ga niet om met gewone mensen Eens je tot hun club behoort, is al de rest een makkie.

Binnenkort loop jij in de kijker. En verbleekt elke ster in jouw aanwezigheid. Wie is die oma naast …………….. (vul hier je naam in)? Och, het is Madonna maar.

7 Zet door ook al flop je Jij bent geen loser, diegenen die je talent niet herkennen zijn dat wél! Welke platenmaatschappij was er zo suf om The Beatles af te wijzen? Welke getikte uitgeverij sloeg Harry Potter af? Wie was zo stom om Einstein geen werk te geven toen hij solliciteerde? Yep, losers!

8 Geluk Het kan zijn dat het enkel daarvan afhangt.

Of niet?

30

Woorduitleg 1 2

3 4 5 6 7 8 9 10 11

12

13

14

paparazzi = vrij opdringerige persfotografen die beroemdheden fotograferen zonder dat zij dat willen. archeoloog = wetenschapper die aan de hand van overblijfselen het verleden onderzoekt en probeert te begrijpen.

Egyptoloog = iemand die de geschiedenis van het Oude Egypte heeft bestudeerd en erin is gespecialiseerd. klavecimbel = muziekinstrument dat een beetje op een kleine piano lijkt. componeren = schrijven van een muziekstuk. symfonie = muziekstuk voor voltallig orkest. astma = ziekte die van tijd tot tijd benauwdheid en hoestbuien uitlokt doordat de luchtwegen vernauwen. tsaar = keizer. Het woord tsaar komt, net als het Nederlandse woord keizer, van het Latijnse caesar. korset = nauwsluitend onderkledingstuk voor dames om het figuur te verbeteren.

DNA = celmateriaal dat van ieder mens uniek is. Alle erfelijke eigenschappen zijn erin aanwezig.

Jodenster =een gele davidster, waarin het woord ‘Jood’ stond. Alle Joden in de bezette gebieden tijdens WO II moesten deze ster dragen. concentratiekamp = afgesloten gevangenenkamp, waarin mensen werden opgesloten die volgens Hitler ‘minderwaardig’ waren, zoals Joden, zigeuners, gehandicapten … gaskamer = luchtdicht, afgesloten vertrek, waarin mensen door het inademen van een giftig gas (meestal blauwzuur) stierven. tyfus = besmettelijke ziekte die door kleerluizen wordt overgebracht en waarbij je hoge koorts en andere ziekteverschijnselen krijgt.

31

15 adrenaline = stof die het lichaam aanmaakt, waardoor het hart sneller gaat slaan en de bloeddruk toeneemt, bij opwinding, grote inspanning, angst …

32

Wat als je als kind beroemd wordt? Droom jij stiekem van alle voordelen? Je ziet jezelf vast al staan in ’s werelds grootste speelgoedwinkel, waar jij een hele dag op plundertocht mag gaan. Je denkt misschien dat je dan niet meer naar school hoeft te gaan. Dat je leven één groot feest wordt, met ijsjes en snoeptaarten van ’s morgens tot ’s avonds. Maar is dat wel zo?

Dit boekje maakt deel uit van de Verrekijkerbieb 4.

ISBN 978 90 486 2283 2 Bestelnummer 60 1021 397 KB D/2015/0147/339 NUR 191 Foto’s: Shutterstock Verantwoordelijke uitgever die Keure Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge RPR 0405 108 325 © Copyright die Keure, Brugge

9 789048 622832

Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

No part of this book may be reproduced in any form by print, microfilm or any other means without written permission from the publisher.