Verrekijkerbieb - Leerjaar 3 - Kijker 4 - Thema 4 - N2 - Smul van winterse groenten en vruchten!

ucatieve uitgaven

Smul van winterse groenten en vruchten!

BIEB

Reine De Pelseneer

Kijker educatieve uitgaven

Verrekijker 3

4

Smul van winterse groenten en vruchten!

In de winkel vind je het hele jaar door bijna alle soorten groenten en fruit. Daardoor vergeten we weleens welke groenten er in welk seizoen groeien.

Dit boekje bevat alleen recepten met echte wintergroenten en -vruchten van bij ons. Sommige van die groenten oogst men echt in de winter. Andere groenten zijn dan weer lang houdbaar, zodat we er ook in de winter van kunnen smullen.

Maak de recepten alleen als er een volwassene in de buurt is om te helpen. Wees vooral heel voorzichtig met scherpe messen en hete vuren!

De recepten zijn bedoeld voor vier personen.

Een lijstje met afkortingen vind je achterin.

Veel kook- en smulplezier!

1

Prei De prei is familie van de ui. Deze lange groen-witte stengel heeft rauw een wat scherpe smaak. Maar als je de groente stooft, wordt ze lekker zacht en zoet.

Prei belandt vaak in soep, al dan niet samen met andere groenten. Maar soms verdient prei ook de hoofdrol in een gerecht! Pasta met preisaus smaakt heerlijk op koude dagen.

2

Pasta met preisaus • 500 g pasta • 2 el olijfolie • 3 stengels prei • 2 dl room • peper en zout • 1 handjevol verse basilicum, in stukjes gescheurd • geraspte Parmezaanse kaas Breng in een grote kookpan water met wat zout aan de kook.

Doe de olijfolie in een andere kookpan.

Snijd de onderste stukjes en de donkergroene stukken van de prei. Snijd de prei in de lengte doormidden en was hem goed onder de kraan. Snijd daarna elk stuk prei in halvemaantjes.

Doe de stukjes bij de olie in de pan en laat op een zacht vuurtje een kwartiertje stoven. Doe de room bij de prei en kruid met peper en zout. Laat nog even zachtjes pruttelen.

Kook de pasta beetgaar1. Doe een klein beetje van het kookvocht bij de preisaus. Giet de pasta af en kieper hem bij de saus. Roer alles door elkaar en schep de pasta in borden.

Strooi er telkens wat kaas en basilicum over.

3

Wortel In het voorjaar vind je bossen jonge worteltjes. Die zijn dun en krokant, en het groene loof hangt er nog aan. In de winter eten we de dikkere bewaarwortels.

Er zijn tientallen manieren om wortelen te bereiden. Je kunt ze stoven, roosteren, koken, stomen, rauw raspen … Warm smaken ze lekker zoet.

In het recept hiernaast gebruik ik naast wortelen ook linzen.

Dat zijn kleine peulvruchtjes die bij het garen mooi versmelten met de saus. Eet deze stoverij met pasta, rijst of puree erbij.

4

Stoverij van wortelen en linzen • 2 el olijfolie • 1 ui • 1 teentje look • 4 flinke wortelen • 1 kop rode linzen • 2 koppen groentebouillon • 400 g tomatenvlees (uit bokaal of blik) • 1 tl gedroogde tijm • peper en zout Pel de ui en snijd hem in heel fijne stukjes. Pel het teentje look en hak het fijn. Verwarm de olie in een kookpan en voeg de ui en de look toe. Laat zachtjes stoven met het deksel op de pan tot de ui glazig2 is.

Schraap de wortelen, snijd ze in de lengte doormidden en dan in halvemaantjes. Doe ze samen met de tijm bij de ui in de pan. Laat alles nog ongeveer 10 minuten stoven.

Voeg de linzen, de bouillon en het tomatenvlees toe. Roer goed en laat met het deksel op de pan ongeveer een halfuur zachtjes pruttelen. Roer geregeld om aanbranden te voorkomen.

Als de linzen en de wortelen gaar zijn, is de stoverij klaar. Breng op smaak met peper en zout.

5

Pompoen Misschien heb je ooit al een lantaarn van een pompoen gemaakt met Halloween? En wellicht heb je al eens pompoensoep geproefd. Er is echter nog meer mogelijk met deze stevige oranje groente. Geroosterde pompoen uit de oven vind ik iets om duimen en vingers bij af te likken!

Er bestaan veel soorten pompoenen. De butternut- of hokkaido-pompoen vind ik het lekkerste voor dit recept. Maar een andere soort kan ook! Je hoeft de pompoen niet te schillen, want tijdens het roosteren wordt de schil zacht.

6

Geroosterde pompoen • 1 kleine pompoen (liefst butternut of hokkaido) • 3 el olijfolie • 0,5 tl (gerookt) paprikapoeder • 1 tl komijnpoeder • 1 tl oregano • peper en zout Snijd de pompoen doormidden en haal de pitten eruit. Snijd elke helft daarna in maantjes en vervolgens in blokjes. Vraag aan een volwassene om je te helpen, want een pompoen snijden is niet gemakkelijk!

Verwarm de oven voor tot 200 graden Celsius.

Doe de pompoenblokjes in een kom en sprenkel de olijfolie erover. Doe het paprikapoeder, de komijn en de oregano erbij en hussel3 alles goed door elkaar.

Kieper de pompoenblokjes op een bakplaat en zet ze in de oven. Laat ze ongeveer 20 minuten bakken. Keer ze dan om en laat ze nog 15 tot 20 minuten bakken. Zijn de pompoenblokjes gaar en een beetje knapperig, dan zijn ze klaar.

7

Witlof Veel kinderen houden niet echt van deze kleine, bleke kropjes. Dat heeft vooral te maken met de wat bittere smaak.

Sommigen lusten witlof alleen gekookt, anderen dan weer alleen rauw.

Witlof combineren met de juiste ingrediënten is de boodschap! Doe er wat appeltjes, rozijnen en mayonaise bij en de bittere smaak verdwijnt. Proef maar!

Deze salade is erg lekker bij stoverij en frietjes.

8

Salade van witlof en appel • 4 kropjes witlof • 1 grote of 2 kleine appels • 2 el donkere rozijnen • 3 el fijngehakte peterselie • 3 el mayonaise • peper en zout Was het witlof en snijd telkens het onderste harde stukje eraf.

Snijd het witlof in de lengte doormidden en dan nog eens.

Snijd het nu in de breedte in kleine stukjes. Doe de stukjes in een grote kom.

Schil de appels, snijd ze in vieren en verwijder het klokhuis. Snijd elk partje appel in piepkleine stukjes. Doe de appelstukjes bij het witlof.

Doe ook de rozijnen, de peterselie en de mayonaise erbij. Roer alles goed door elkaar. Breng op smaak met een beetje peper en zout.

9

Raap Raapjes zijn knolletjes die ofwel geel zijn, ofwel paars met wit. De smaak van rauwe raapjes doet een beetje denken aan die van radijs. In gekookte raapjes proef je dan weer iets koolachtigs.

Raapjes en kerrie zijn een prima combinatie, vind ik. Dat bewijst dit exotische soepje!

10

Raapjessoep met kerrie • 1 el (olijf)olie • 1 aardappel • 1 kleine ui • 1 wortel • 250 g raapjes • 1 à 2 tl kerriepoeder • 600 ml hete groentebouillon • 3 el (soja)room • peper en zout Pel de ui en snipper hem fijn. Schil de wortelen, de aardappelen en de raapjes en snijd de groenten in blokjes.

Doe de olie in een kookpan en stoof de ui tot hij glazig is. Voeg de aardappel, de wortel en de raapjes toe. Laat alles, met het deksel op de pan, ongeveer 10 minuten stoven.

Voeg het kerriepoeder toe en roer het goed door de groenten.

Giet de bouillon over de groenten en breng aan de kook. Laat het geheel ongeveer 20 minuten koken of tot de groenten gaar zijn.

Pureer de soep met een staafmixer. Roer de room erdoor en breng op smaak met peper en zout.

11

Spruitjes Het is een beetje gedurfd van me om spruitjes in dit boekje te zetten … Want ik ken maar héél weinig kinderen die deze kleine groene kooltjes lekker vinden. Maar vanaf nu zal dat veranderen! Dit recept smaakt helemaal anders dan wat je van spruitjes gewend bent. Eet je graag kip-kerrie op je boterham? Probeer dit dan ook maar eens uit!

Dat spruitjes heel gezond zijn, is trouwens mooi meegenomen.

12

Superspruitjesbeleg • 200 g spruitjes (ongekookt!)

• ongeveer 3 el mayonaise • 1 tl kerriepoeder, of meer of minder naar eigen smaak • peper • zout Maak de spruitjes schoon. Snijd de harde voetjes eraf en haal, als het nodig is, de buitenste blaadjes weg. Snijd de spruitjes in vieren en doe ze in een blender. Hak de spruitjes tot heel fijne ‘kruimels’. Roer de mayonaise en de kerrie door de spruitjes tot je een smeuïg4 mengsel hebt. De hoeveelheid mayonaise en kerrie kun je gemakkelijk aanpassen. Test zelf uit wat je het lekkerste vindt. Breng het mengsel verder op smaak met peper en zout. Smeer dit beleg op brood, toastjes of crackers.

13

Veldsla De meeste slasoorten eten we in de lente of in de zomer.

Maar veldsla is een uitzondering. Deze malse groene blaadjes kunnen we in de winter oogsten. Ze bevatten veel vitaminen en mineralen en zijn dus erg gezond.

Natuurlijk kun je veldsla gebruiken in salades, maar ik maak er graag een drankje mee. Vies? Nee hoor, integendeel! De groene smoothie5 smaakt romig en zacht. Je hebt helemaal niet in de gaten dat je sla drinkt.

14

Groene smoothie • 6 sinaasappelen • 2 bananen • 1 avocado • 2 flinke handen vol veldsla • een handjevol peterselie Snijd de sinaasappelen doormidden en pers ze uit. Schil de bananen en snijd ze in plakjes. Snijd de avocado doormidden, verwijder de pit en lepel het vruchtvlees eruit.

Was de veldsla en de peterselie grondig. Doe de sla in een slazwierder en zwier hem droog.

Doe het sinaasappelsap, de banaan, de avocado, de sla en de peterselie in een blender. Mix tot je een gladde drank hebt.

Drink meteen op en voel je supergezond!

15

Knolselderij Deze selderijsoort heeft een stevige, ruwe knol. Langs buiten ziet hij er met zijn bruine kleur een beetje raar uit. Maar binnenin is de knol mooi wit. Het is niet zo makkelijk om knolselderij te schillen en snijden. Vraag dus zeker hulp aan een volwassene!

Knolselderij kun je raspen en rauw eten in salades. Gekookt of gestoofd is hij lekker in soep of puree. En schnitzels van knolselderij zijn pas echt om van te smullen!

16

Schnitzels van knolselderij • 1 selderijknol • 2 eieren • 5 el bloem • peper en zout • 10 el paneermeel • olijfolie Breng in een ruime kookpan water met een beetje zout aan de kook. Schil de selderijknol en snijd hem in plakken van ongeveer 1 centimeter dik.

Doe de plakken in het kokende water en kook ze in ongeveer 10 minuten beetgaar. Laat ze uitlekken in een vergiet.

Neem drie diepe borden. Doe de bloem in het eerste bord.

Klop in het tweede bord de eieren los met wat peper en zout. In het derde bord doe je het paneermeel. Haal elke knolselderijplak eerst door de bloem. Er moet maar een dun laagje bloem op zitten, dus klop het teveel er maar af. Haal de plak dan snel door het ei en daarna door het paneermeel.

Doe dat met alle plakken.

Verhit wat olijfolie in een koekenpan en bak de knolselderijplakken aan beide kanten goudbruin.

17

Pastinaak Een pastinaak ziet eruit als een dikke, witte wortel. De pastinaak en de wortel zijn dan ook familie van elkaar. Maar deze twee groenten hebben wel een heel andere smaak.

Pastinaak smaakt zoet en doet een klein beetje aan anijs denken. Daardoor past deze groente ook prima in desserts.

Vind je dat gek? Probeer de kruidige cake dan maar eens uit.

Ik ben er zeker van dat je hem lekker zult vinden!

18

Kruidige pastinaakcake • 250 g pastinaak, geschild en geraspt • 200 g rietsuiker • 2 eieren, geklutst • 125 ml olijfolie • 125 g zelfrijzende bloem • 1 tl kaneelpoeder • 1 tl kardemompoeder • 0,5 tl gemberpoeder • 0,5 tl kruidnagelpoeder • 0,5 tl zout Verwarm de oven voor op 175 graden Celsius. Vet een kleine cakevorm in met olijfolie en bestrooi met wat bloem.

Meng de pastinaak met de suiker. Roer er de eieren door en vervolgens de olijfolie. Meng de bloem met de specerijen6 en het zout. Roer het bloemmengsel door het pastinaakmengsel en giet alles in de cakevorm. Zet de vorm in de warme oven en laat ongeveer 1 uur bakken. Prik je met een mes in de cake en komt het er schoon uit, dan is de cake gaar. Laat de cake eerst wat afkoelen in de vorm. Leg hem op een taartrooster en wacht tot hij helemaal koud is.

19

Appel Appels worden geplukt in de herfst, maar ze blijven lang goed.

Daardoor kunnen we er ook in de winter van genieten. Je kunt zelf vast tientallen desserts met appel bedenken: cake, taart, pannenkoeken, appelmoes, appelflappen … Ik kies echter voor een heel eenvoudig gerechtje. Je hebt er alleen maar appels voor nodig!

Wil je lekker krokante chips? Dan is het belangrijk om de appels in héél dunne schijfjes te snijden. Je vraagt daarvoor het best weer wat hulp aan een volwassene.

20

Appelchips • 2 appels, ongeschild, maar goed gewassen Verwarm de oven voor tot 100 graden Celsius.

Bekleed een grote bakplaat met bakpapier.

Haal met een appelboor het klokhuis uit de appels en snijd ze in flinterdunne7 plakjes. Je kunt daarvoor een heel scherp mes gebruiken, een mandoline8 of een keukenmachine.

Schik de appelplakjes naast elkaar op het bakpapier. Schuif de bakplaat in de oven en laat de appeltjes 40 minuten bakken. Keer ze allemaal om en schuif de plaat weer in de oven. Bak de appeltjes nog ongeveer 40 minuten, tot ze al een beetje krokant zijn. Houd ze goed in de gaten, zodat ze zeker niet verbranden! Zet de oven uit en laat de appelchips in de oven helemaal afkoelen. Tijdens het afkoelen worden ze nog krokanter.

Smul ze meteen op!

21

Peer Peren zijn al net zo veelzijdig9 als appels. Je kunt ze zo uit het vuistje eten of je kunt ze verwerken in desserts. Stoofperen zijn zo hard dat je ze lang moet stoven voor ze eetbaar worden.

In dit receptje ga ik aan de slag met gewone peren. Ik vind de combinatie van peer, chocolade en amandel verrukkelijk10!

Met wat ijs of slagroom erbij wordt dit gerecht nog lekkerder.

22

Gegrilde peren met chocolade • 4 peren • een beetje (olijf)olie • 100 g pure chocolade, in stukjes • 1 tl kaneelpoeder • ongeveer 65 cl (amandel)melk • 4 el blanke amandelen, gehakt en geroosterd in een droge koekenpan Doe de chocola in een glazen kom die tegen hitte kan. Vul een kleine kookpan met een bodempje water en breng dat tegen het kookpunt aan. Zet de kom met de chocolade op de kookpan. Roer goed tot de chocola gesmolten is. Voeg de kaneel toe en roer dan beetje bij beetje de melk door de gesmolten chocolade. Je moet een gladde chocoladesaus krijgen.

Schil de peren, snijd ze doormidden en verwijder het klokhuis.

Verhit een grillpan. Bestrijk de snijkant van de peren met wat olie en gril de peren met de snijkant naar beneden tot ze bruine strepen vertonen. Giet de chocoladesaus over de peren en bestrooi met de geroosterde amandelen.

23

Woorduitleg 1

beetgaar = net gaar, maar nog wel erg stevig

2

glazig = doorschijnend en zacht

3

husselen = mengen, door elkaar roeren

4

smeuïg = smeerbaar en zacht, dik-vloeibaar

5

smoothie = een dikke drank op basis van fruit of groenten

6

specerijen = geurige toevoegingen aan gerechten, zoals kaneel, kruidnagel en peper

7

flinterdun = heel dun

8

mandoline = Japanse rasp waarmee je heel dunne plakjes kunt snijden (in een andere betekenis is een mandoline een muziekinstrument)

9

een veelzijdige vrucht = een vrucht waar je veel mee kunt doen

10 verrukkelijk = heerlijk, heel lekker

Afkortingen tl = theelepel el = eetlepel

24

Welke groenten en vruchten horen er echt bij de winter? Ontdek ze in dit boekje en probeer de lekkere recepten uit!

Dit boekje maakt deel uit van de Verrekijkerbieb 3.

ISBN 978 90 486 2282 5 Bestelnummer 60 1021 297 KB D/2015/0147/338 NUR 191 Illustraties: Leen De Pelseneer Verantwoordelijke uitgever die Keure Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge RPR 0405 108 325 © Copyright die Keure, Brugge

9 789048 622825

Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

No part of this book may be reproduced in any form by print, microfilm or any other means without written permission from the publisher.