Enter - Basismodule 2 - Op stap in www (volledig)

BASISMODULE 2

OP STAP IN WWW

2

OP STAP IN WWW

Het internet is een netwerk van computers.

Telkens je online gaat, zal je nieuwe zaken ontdekken. Elke keer is het een avontuur.

Maar uitkijken is de boodschap want in elk avontuur kan er gevaar schuilen.

WAT JE LEERT IN DEZE MODULE • • • • • • • • • • •

Wat het internet is De verschillende diensten van het internet Internetadressen analyseren en begrijpen Navigeren van de ene website naar de andere Bladwijzers of favorieten maken en gebruiken Informatie zoeken in een website Informatie zoeken op het internet Zoekresultaten beoordelen Afbeeldingen zoeken op het internet Websites beoordelen Wat cookies zijn

MEDIAWIJSHEID Veilig online

Internet is fun! Je kunt er informatie vinden, gamen, chatten met vrienden, berichten versturen ...

Maar elk bezoek aan het internet laat ook sporen na.

Probeer je digitale voetafdruk te beperken.

INFORMATICATAAL • • • • • • • • • • • • •

Internet Website Browser Hyperlink URL - webadres - internetadres Adresbalk Navigeren Geschiedenis Bladwijzers of favorieten Cookies Zoekterm Zoekveld Zoekresultaten

INHOUD

ENTER

INTERNET: EEN WERELD VOL MOGELIJKHEDEN

.................

4

HOOFDSTUKKEN

1

WEBWIJS OP HET INTERNET

2

BLADWIJZERS OF FAVORIETEN

3

ZOEKEN IN EEN SITE

4

ZOEKEN NAAR EEN SITE

5

ZOEKRESULTATEN BEOORDELEN

6

ZOEKEN NAAR AFBEELDINGEN

7

DOE DE WEBCHECK!

8

COOKIES

.....................................................................................................................

.............................................................................................

.............................................................................................................................................

OEFENINGEN

16 18

22

26

..............................................................................................

..................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................................................

MEDIAWIJSHEID

14

......................................................................................................................................................................

.................................................................................

8

32

34

....................................................................................................................................................................................................................

36

...........................................................................................................................................................................................................................................

38

STUDIEWIJZER

..............................................................................................................................................................................................................................

50

APPLY

GOOGLE VOLGT JE STIEKEM

............................................................................................................................................

51

3

4

OP STAP IN WWW

INTERNET: EEN WERELD VOL MOGELIJKHEDEN Je hebt zeker al eens websites bezocht op het internet. Maar weet je ook wat het is?

Het internet, de Engelse afkorting voor ‘Interconnected networks’, is een wereldwijd openbaar netwerk van aan elkaar verbonden computers. Op die verschillende computers staat informatie: teksten, afbeeldingen, muziek, video’s, games, forums … Wanneer jij verbonden bent met het internet, heb je toegang tot die informatie. Via webpagina’s of sites is die info beschikbaar voor de internetgebruiker.

Internet maakt een heleboel dingen makkelijker. Je kunt online winkelen, bankieren, online les volgen, computerspelletjes spelen met mensen over de hele wereld, luisteren naar muziek, een eigen webpagina maken over je hobby …

Herken je de logo’s van de volgende apps? Vul de naam in onder het logo.

En waarvoor gebruik je deze apps? Kruis aan wat je ermee kunt doen.

> Mailen Telefoneren Berichten versturen

>

Berichten lezen

Mailen

Foto’s delen

Telefoneren

Audio delen

Berichten versturen

Video delen

Berichten lezen

Video bekijken

Foto’s delen

Muziek beluisteren

Audio delen

Informatie zoeken

Video delen

Mailen

Video bekijken

Telefoneren

Muziek beluisteren

Berichten versturen

Informatie zoeken

Berichten lezen

>

Foto’s delen Audio delen Video delen Video bekijken Muziek beluisteren Informatie zoeken

INTERNET: EEN WERELD VOL MOGELIJKHEDEN

>

> Mailen

Mailen

Telefoneren

Telefoneren

Berichten versturen

Berichten versturen

Berichten lezen

Berichten lezen

Foto’s delen

Foto’s delen

Audio delen

Audio delen

Video delen

Video delen

Video bekijken

Video bekijken

Muziek beluisteren

Muziek beluisteren

Informatie zoeken

Informatie zoeken

> Mailen Telefoneren Berichten versturen Berichten lezen Foto’s delen Audio delen Video delen >

Video bekijken Mailen

Muziek beluisteren

Telefoneren

Informatie zoeken

Berichten versturen Berichten lezen Foto’s delen Audio delen Video delen Video bekijken Muziek beluisteren Informatie zoeken

5

6

OP STAP IN WWW

> Mailen Telefoneren Berichten versturen Berichten lezen >

Foto’s delen

>

Mailen

Audio delen

Mailen

Telefoneren

Video delen

Telefoneren

Berichten versturen

Video bekijken

Berichten versturen

Berichten lezen

Muziek beluisteren

Berichten lezen

Foto’s delen

Informatie zoeken

Foto’s delen

Audio delen

Audio delen

Video delen

Video delen

Video bekijken

Video bekijken

Muziek beluisteren

Muziek beluisteren

Informatie zoeken

Informatie zoeken

> Mailen Telefoneren Berichten versturen Berichten lezen Foto’s delen Audio delen Video delen Video bekijken Muziek beluisteren Informatie zoeken

INTERNET: EEN WERELD VOL MOGELIJKHEDEN

>

> Mailen

Mailen

Telefoneren

Telefoneren

Berichten versturen

Berichten versturen

Berichten lezen

Berichten lezen

Foto’s delen

Foto’s delen

Audio delen

Audio delen

Video delen

Video delen

Video bekijken

Video bekijken

Muziek beluisteren

Muziek beluisteren

Informatie zoeken

Informatie zoeken

7

8

OP STAP IN WWW

1 WEBWIJS OP HET INTERNET 1>2 Op het internet vind je een grote schat aan informatie over allerlei onderwerpen. Maar weet jij hoe alles werkt en in elkaar zit? Hoe gebruik jij het internet en waar moet je op letten?

Ik ben webwijs!

-

Je opent een webbrowser en zoekt naar informatie op het internet.

De zoekresultatenpagina geeft je een lijst van hyperlinks over het onderwerp.

Een hyperlink is een URL: het webadres van een site.

Je navigeert in een website en gaat op zoek naar info. Of je kunt navigeren van de ene site naar de andere.

De geschiedenis van een webbrowser houdt alle bezochte pagina’s bij.

Let op voor valkuilen. Wees voorzichtig met persoonlijke gegevens op het internet.

WEBBROWSER

HYPERLINK

VALKUILEN

URL

GESCHIEDENIS

NAVIGEREN

WEBWIJS OP HET INTERNET

Webbrowser: een programma of app Om te kunnen internetten, heb je een computer met internetverbinding en een webbrowser nodig.

Met een browser of internetprogramma kun je websites bekijken en doorheen het internet bladeren.

Bekende webbrowsers zijn Google Chrome, Microsoft Edge, Mozilla Firefox …

Welke webbrowser gebruik jij? Kruis aan.

Hyperlink: handige link!

Een hyperlink is een tekst of afbeelding waarop je kunt klikken om naar een andere webpagina te gaan.

Een hyperlink wordt ook wel een link genoemd. Als je met de computermuis over een hyperlink beweegt of die wilt aanklikken dan verandert de cursor in een handje .

Zoek naar de VRT NWS website in je internetbrowser en ga naar de hyperlink.

Welke hyperlinks kun je vinden op de VRT NWS site? Vul drie linken in. > > >

URL: adres van een website Een URL is het unieke adres van een website, het webadres.

Je kunt het vergelijken met het rijksregisternummer van een persoon of de nummerplaat van een auto.

In de adresbalk van de browser typ je de URL.

Vul de URL in van je favoriete tv-zender. >

9

10

OP STAP IN WWW

Je gebruikt vaak het internet om informatie op te zoeken. Die informatie vind je op een website.

Elke website heeft een uniek adres. Een URL of webadres is opgebouwd uit verschillende onderdelen.

URL

Uniform Resource Locator Uniek internetadres

https://www.voorbeeld.com Protocol

Subdomein

Domein

Landcode

Hoe computers met elkaar praten ligt vast in afspraken. Die afspraken worden gebundeld in een protocol. Https (HyperText Transfer Protocol secure) staat voor zo’n protocol om te surfen op het web.

De schuine streep heet slash. Je ziet ook soms “http:”. Dit is een niet beveiligde website.

De vermelding https:// hoef je niet te typen.

Je surft meestal op het World Wide Web. Let op, niet alle internetadressen bevatten de vermelding www.

Dit is de domeinnaam van de server of van de organisatie.

Aan de (land)code kun je vaak zien uit welk land de website komt.

Het is de naam van de firma, instelling, stad ... van wie de website is.

Bekende landcodes zijn: - .be (België); - .nl (Nederland); - .eu (Europa).

Internetadressen raden

Andere bekende codes zijn: - .com (commerciële bedrijven); - .org (niet commerciële organisaties).

Veel internetadressen kun je wel raden. Je weet welke URL je moet typen in de adresbalk van de browser.

Je zoekt bijvoorbeeld naar de openingsuren van de zoo in Antwerpen. Je raadt de URL: www.zooantwerpen. be. Hier zal je inderdaad het antwoord op jouw vraag vinden.

WEBWIJS OP HET INTERNET

Navigeren: van de ene webpagina naar de andere Snel terugkeren of springen van de ene webpagina naar de andere doe je zo:

←).

1 Keer terug naar de vorige pagina (

→).

2 Keer terug naar de laatst bezochte pagina ( 3 Voeg een nieuw tabblad toe (

+). Zo kun je meerdere sites tegelijk openen.

4 Klik op een tabblad en je kunt de URL in de adresbalk en de website zien.

5 Sluit de tabbladen die je niet meer nodig hebt (x).

Google Chrome 1

2

4

5

3

Microsoft Edge

Een website heeft een structuur Een website is meestal opgebouwd op basis van een boomstructuur.

Je kunt dit vergelijken met de ‘ruggengraat’ of de ‘bouwtekening’ van je website.

Bekijk de screenshot van de hoofdpagina van belgium.be/nl.

11

12

OP STAP IN WWW

Welke boomstructuur herken je op de hoofdpagina van belgium.be?

Vul dit aan op de takken van de boom.

> >

>

>

>

>

Geschiedenis: bezochte pagina’s worden bijgehouden Wil je een webpagina openen die je vandaag of even geleden hebt bezocht? Deze webpagina kun je terugvinden in de Geschiedenis van je webbrowser. Dit onderdeel van de browser houdt bij naar welke websites je hebt gesurft. Al je bezochte websites worden in een overzicht bewaard en worden op datum gesorteerd. Denk eraan dat je steeds digitale sporen achterlaat op het internet!

Welke websites vind jij terug in jouw geschiedenis?

Vul twee sites in. > >

Google Chrome

Microsoft Edge

WEBWIJS OP HET INTERNET

Valkuilen! Opletten!

Het internet is een fascinerende plek. maar er liggen ook gevaren op de loer.

Let op met wachtwoorden en het aan- en afmelden van online platformen.

Wachtwoorden

Bewaar wachtwoorden niet zomaar op een computer en zeker niet op een ‘vreemde’ computer zoals bv. in de klas. Je wachtwoord ligt dan voor het grijpen!

Aan- en afmelden

Meld je steeds af als je een toepassing zoals Smartschool, Office 365, Gmail ... niet meer gebruikt..

Wanneer je dit niet doet, kan iemand je account gebruiken en misbruiken.

Afmelden of uitloggen is de boodschap!

Aan- en afmelden bij Smartschool

13

14

OP STAP IN WWW

2 BLADWIJZERS OF FAVORIETEN 3 Hoe kun je webadressen onthouden? Deze vraag stel je jezelf ook wanneer je een boek leest.

Tot welke pagina ben ik geraakt? Een bladwijzer kan je hierbij zeker helpen.

Wil je vaak bezochte websites niet vergeten dan gebruik je bladwijzers of favorieten.

Die zorgen voor een snelle toegang tot al je favoriete websites. Zo hoef je niet steeds de URL van de website in te typen. Bladwijzers of favorieten kun je delen en raadplegen op andere toestellen. Je kunt ze ook ordenen in mappen.

Bladwijzers of favorieten maken Hoe maak je bladwijzers of favorieten?

Open je browser en volg de instructies: 1 2 3 4

Ga naar de website die je wilt bewaren. op

in de adresbalk.

Geef een naam aan de bladwijzer of favoriet die je wilt toevoegen.

GEREED OF TOEVOEGEN

1

2

1

Google Chrome

Microsoft Edge

3

4

2

BLADWIJZERS OF FAVORIETEN

Bladwijzers of favorieten gebruiken Hoe zoek je naar een website die je hebt toegevoegd in je bladwijzers of favorieten?

Open je browser en ga naar https://www.brugge.be/.

Volg de instructies: 1

GOOGLE CHROME AANPASSEN EN BEHEREN

1

FAVORIETEN

2

BLADWIJZERS

2

Bekijk de bewaarde website.

3

Bekijk de bewaarde website.

Google Chrome

3

1

Microsoft Edge

1

2

2

Voeg volgende sites toe aan jouw bladwijzers of favorieten: - de website van jouw school; - het leerplatform van jouw school; - de site van jouw gemeente.

Vul de URL’s in die je hebt toegevoegd aan jouw bladwijzers of favorieten.

Google Chrome of Microsoft Edge Bladwijzers of Favorieten > > >

15

16

OP STAP IN WWW

3 ZOEKEN IN EEN SITE 4 Goede websites hebben een duidelijke structuur zodat je snel informatie kunt vinden.

De volgende tips kunnen je ook helpen om vlot info te vinden op een website.

1 Zoek het menu. Dit vind je meestal bovenaan het scherm.

2 Lees de hoofdtitels op het scherm. Ze geven je veel informatie.

3 Bekijk de foto’s. Ze worden vaak gebruikt om de hoofdthema’s te illustreren.

4 Kijk of er een zoekfunctie is om informatie in de site te zoeken.

5 Het meest recente nieuws vind je vaak in een afzonderlijk vak.

1

5

3

2

4

17

ZOEKEN IN EEN SITE

Sommige websites zijn erg druk en bevatten veel tekst. Het is dan niet eenvoudig om snel informatie te vinden. Vind je ondanks deze tips nog niet wat je zoekt?

Dan kun je gebruikmaken van een handige zoekfunctie.

1 Gebruik de toetscombinatie

+

.

1

2

2 Rechts aan de bovenkant verschijnt een zoekbalk.

3 Typ de zoekterm in de zoekbalk.

4 Je ziet onmiddellijk hoeveel keer de zoekterm voorkomt.

3

4

5 In de schuifbalk zie je waar de zoekterm voorkomt in het artikel.

5

18

OP STAP IN WWW

4 ZOEKEN NAAR EEN SITE 5 Wereldwijd wordt Google het meest gebruikt om informatie te zoeken op het internet.

We googlen allemaal. Maar hoe word je een genie in het zoeken naar informatie?

Surf naar www.google.be en het zoekwerk kan beginnen.

Om je google-ervaringen te verbeteren, kun je de volgende tips gebruiken.

Zoeken naar informatie over hiërogliefen

1

2

3

4

Welke infomartie vind je?

1 Alle: een overzicht van websites, afbeeldingen, gerelateerde zoekopdrachten …

2 Afbeeldingen: fotomateriaal van de zoekterm 3 Video’s: video’s over de zoekterm 4 Meer - Nieuws: recente nieuwsitems over de zoekterm

Wat zoek je?

Gebruik een eenvoudige zoekopdracht en goede trefwoorden.

• één zoekterm Je krijgt alle sites die de zoekterm bevatten of afgeleiden zoals meervouden (fiets - fietsen) of samenstellingen (Gent - Gentenaar, Gentbrugge).

• meerdere zoektermen Je krijgt sites die beide zoektermen bevatten. Wanneer beide zoektermen niet samen voorkomen, wordt de ontbrekende zoekterm getoond en doorstreept.

ZOEKEN NAAR EEN SITE

Slimme zoekopdrachten Als je weet naar wat je op zoek bent, heb je meer kans om het te vinden op het internet.

De volgende hulpmiddelen kunnen je helpen om sneller en beter te vinden wat je zoekt.

Dubbele aanhalingstekens (“)

Hiermee zoek je naar een exacte woordcombinatie of een zin. Je krijgt dan websites waar de volledige woordcombinatie of zin voorkomt. Er is een verschil in het aantal resultaten voor dezelfde zoekterm met en zonder aanhalingstekens.

19

20

OP STAP IN WWW

Korte zinnen

Hoe groot is België?

Wat is de hoofdstad van Finland? ...

ZOEKEN NAAR EEN SITE

Speciale zoekopdrachten Weerbericht

Rekenen

Vertalen

Eenheden converteren

Afstand en tijd berekenen

21

22

OP STAP IN WWW

5 ZOEKRESULTATEN BEOORDELEN 6>7 De resultatenpagina van de zoekmachine Google toont veel informatie. Maar wat staat daar nu juist allemaal? Klik je op het eerste resultaat of kijk je beter even verder?

Volgende zaken kun je op de zoekresultatenpagina vinden: 1 Google resultaten of aantal gevonden sites 2 Aanbevolen fragment 3 Kenniskaart 4 Google suggesties

3

Kenniskaart 1

Google resultaten

2

Aanbevolen fragment

4 Google suggesties

Dit zijn populaire zoekopdrachten die gerelateerd zijn aan je zoekopdracht of -term. Misschien vind je hier nog een suggestie die je dichter bij het antwoord kan brengen.

ZOEKRESULTATEN BEOORDELEN

Elke zoekopdracht bevat: 1 de URL van de site 2 de titel van de website 3 een korte beschrijving

1

2

3

TIP

Een website openen Als je op een zoekresultaat klikt dan opent de website onmiddellijk. Wil je terug naar de resultatenpagina van Google, klik dan op de knop Terug in je webbrowser.

Je kunt een website ook openen door te klikken op het scrollwieltje van de computermuis .

De website opent dan in een nieuw tabblad. Op elk moment kun je terugkeren naar de pagina met de zoekresultaten die in een ander tabblad is geopend.

Het resultaat Google probeert je op allerlei manieren de juiste info voor te schotelen.

De resultatenpagina van Google bevat verschillende onderdelen.

De zoekopdracht ‘hiërogliefen’wordt hier besproken.

Een aanbevolen fragment

Vaak wordt het eerste zoekresultaat getoond in een apart blok, ook een aanbevolen fragment genoemd.

Dit blok is een beschrijving van de zoekterm. Dit komt uit een webpagina en bevat een hyperlink naar de pagina, de titel van de pagina en de URL van de pagina.

23

24

OP STAP IN WWW

Een kenniskaart

Een kenniskaart is een grote databank met informatie over personen, plaatsen en dingen. Je krijgt in één oogopslag tal van (gerelateerde) informatie. Je hoeft niet door te klikken naar een andere website.

Klik je op één van de gerelateerde afbeeldingen, dan krijg je bovenaan een carrousel van die afbeeldingen.

ZOEKRESULTATEN BEOORDELEN

Meer dan alleen websites

Voor een zoekopdracht krijg je meer dan enkel relevante sites.

Je krijgt ook andere resultaten: - Afbeeldingen - Maps (locatie) - Video’s - Nieuws en/of voorpaginanieuws - Meer - ..

Typ het woord Mesopotamië in Google.

Welke zoekresultaten krijg je?

Kruis de onderdelen aan die je kunt terugvinden in de resultaten van het zoekvenster.

Google resultaten of aantal gevonden sites Aanbevolen fragment Kenniskaart Google suggesties Afbeeldingen Video’s Google Maps (locatie) Nieuws

25

26

OP STAP IN WWW

6 ZOEKEN NAAR AFBEELDINGEN 8 Je kunt ook zoeken naar afbeeldingen. Wanneer je een presentatie maakt, zoek je naar sprekende foto’s. Let op, afbeeldingen zijn auteursrechtelijk beschermd en mag je niet zomaar gebruiken. Je hebt toestemming nodig van de auteur. Als je dit gekregen hebt, dan vermeld je de auteur onder de afbeelding.

Volg de instructies: 1 Surf naar www.google.be.

2

op Afbeeldingen.

2

1

Je komt nu terecht op de pagina van Google Afbeeldingen.

3 Typ je zoekterm in.

3

ZOEKEN NAAR AFBEELDINGEN

4 Je krijgt de zoekresultaten.

4

Het resultaat 1 Aanvullende extra trefwoorden

Beperk je zoekresultaten en klik één of meerdere trefwoorden aan om je zoekopdracht af te bakenen.

2 Gevonden afbeeldingen

Als resultaat krijg je veel afbeeldingen met verwijzing naar de bijhorende website.

1

2

27

28

OP STAP IN WWW

Een afbeelding vergroten 1

op de miniatuur van de afbeelding.

2 De afbeelding wordt nu groter getoond.

3 Linksonder in de afbeelding kun je de grootte van de afbeelding zien.

4 Je kunt de website openen die je onder de afbeelding vindt.

5 De gerelateerde afbeeldingen vind je onder de website.

1

2

3 4

5

Een afbeelding bewaren 1

op de miniatuur van de afbeelding.

2

op de afbeelding en selecteer Afbeelding opslaan als.

1

2

ZOEKEN NAAR AFBEELDINGEN

Verfijnd zoeken naar afbeeldingen op Tools om de zoekresultaten van de afbeeldingen beter te bepalen.

1

2

3

4

5

1 Formaat: het zoekresultaat geeft enkel de afbeeldingen weer van het gekozen formaat.

2 Kleur: het zoekresultaat bevat enkel afbeeldingen met de gekozen kleur.

3 Gebruiksrechten: het zoekresultaat geeft enkel de afbeeldingen weer van het gekozen gebruiksrecht.

4 Type: het zoekresultaat geeft je een aantal speciale types.

5 Tijd: het zoekresultaat bevat enkel afbeeldingen van de gekozen periode.

1

2

4

5

3

29

30

OP STAP IN WWW

Omgekeerd afbeeldingen zoeken

Bij een zoekopdracht typ je een zoekterm in en worden de afbeeldingen getoond. Bij omgekeerd zoeken ga je zelf een afbeelding opladen in het zoekveld van Google Afbeeldingen. Je krijgt dan alle websites die een overeenkomstige afbeelding bevatten. Daarnaast krijg je ook visueel vergelijkbare afbeeldingen. Sleep de afbeelding vanop de computer naar het zoekveld van Google Afbeeldingen.

Waar is deze foto genomen?

Sleep de afbeelding in Google Afbeeldingen en vul de naam van het gebouw in.

Noteer ook de locatie. >

ZOEKEN NAAR AFBEELDINGEN

Pluk jij soms een afbeelding van een website om ze op een andere plaats (blog, website vereniging ...) te gebruiken? Denk eraan dat dit in strijd is met de wet op auteursrecht.

Afbeeldingen kunnen auteursrechtelijk beschermd zijn.

De volgende websites bieden gratis rechtenvrije afbeeldingen aan: - https://pixabay.com - https://www.pexels.com - https://unsplash.com

© Pexels

31

32

OP STAP IN WWW

7 DOE DE WEBCHECK! 9 Internet! Je kunt er alles vinden en iedereen bereiken op één of andere manier. Maar er zijn ook valkuilen. Je typt een trefwoord in een zoekmachine en krijgt miljoenen resultaten in enkele milliseconden. Welke website zal jij nemen? Evalueer steeds de webpagina’s die je wilt gebruiken.

Stel jezelf de volgende vragen en doe deze webcheck bij elke website: - Kan de informatie mij verder helpen?

- Kan ik de informatie vertrouwen?

- Is de informatie op de site juist of is het nepnieuws?

Doe de BBC-test!

B

B

C

Bruikbaar

Betrouwbaar

Correct

- Geeft de informatie een antwoord op jouw vraag?

- Is de informatie eenvoudig of complex opgesteld? Zijn de teksten vaag of gedetailleerd?

Is het duidelijk en begrijpbaar?

- Is de informatie volledig?

En wat met Wikipedia?

- Wie is de auteur of sponsor van de informatie?

- Vind je contactgegevens zoals een naam of mailadres op de site?

- Is de URL van de site relevant voor deze informatie? Kun je uit de URL afleiden waar je je bevindt in een site?

- Is het doel van de site duidelijk?

- Vind je taalfouten op de website?

- Kun je de informatie controleren op basis van andere sites of je eigen kennis?

- Is de informatie beoordeeld?

Vind je bronvermelding of referenties op de website?

We gebruiken allemaal de digitale encyclopedie Wikipedia bij het zoeken naar informatie voor bijvoorbeeld een schooltaak. Het is een goede hulpbron om jezelf al wat vertrouwd te maken met het onderwerp. Je krijgt snel een globaal beeld. Maar enkel Wikipedia als bron gebruiken mag niet. Niet alle informatie die je vindt op Wikipedia is even betrouwbaar want er ontbreekt soms belangrijke info. Bij het analyseren van een bron moet je immers steeds op zoek gaan naar de auteur van de bron. Wie is die persoon en wat is zijn beroep? Welke bronnen heeft de auteur gebruikt? Wanneer is de bron geschreven? Heeft de auteur een bepaald doel voor ogen? Deze vragen laten je toe om de betrouwbaarheid van een bron te bepalen. Je moet dus, naast Wikipedia, ook bronnen zoeken die je toelaten om deze info over de auteur te achterhalen. Onderaan een Wikipedia-artikel vind je vaak een lijst met bronnen en referenties die je doorverwijzen naar meer gespecialiseerde websites. Gebruik Wikipedia altijd in combinatie met andere betrouwbare informatiebronnen die meer info geven over de auteur en/of hun doel.

DOE DE WEBCHECK!

Surf naar https://radio2.be/de-inspecteur/wat-is-het-verschil-tussen-4g-en-5g.

Doe de webcheck voor deze website.

Beantwoord de onderstaande vragen en zet een kruisje in de ja- of neen-kolom.

Beoordeel de website door de duim omhoog of omlaag te omcirkelen.

Doe de webcheck!

BBC-test (Bruikbaar, Betrouwbaar, Correct) Bruikbaar Antwoord op je vraag?

Begrijpbare informatie?

Volledige informatie?

Betrouwbaar Betrouwbare auteur?

Contactgegevens aanwezig?

Relevante URL? Duidelijk doel?

Correct Taalfouten?

Dezelfde informatie op andere sites?

Bronvermelding of referenties?

Kritisch bekeken en goedgekeurd

Ja

Neen

33

34

OP STAP IN WWW

8 COOKIES 10 Een cookie is een tekstbestandje dat een website op je computer, tablet of smartphone zet. Bij een volgend bezoek word je onmiddellijk herkend op deze site.

Een cookie onthoudt: - dat je bent aangemeld op een site (naam, wachtwoord); - je voorkeuren zoals taal; - welke producten je in een winkelmandje op een webshop hebt toegevoegd.

Een cookie kun je vergelijken met een unieke deursleutel van een hotel.

Wanneer je terugkomt op de site, word je meteen herkend en krijg je jouw gepersonaliseerde hotelkamer toegewezen.

Kom je voor het eerst op een website? De websiteserver stuurt een nieuw uniek cookiebestand naar je browser. De cookie wordt dan op je harde schijf bewaard. De volgende keer dat je de webpagina bezoekt, wordt dit cookiebestand door je webbrowser opgehaald van de harde schijf.

Ontdek de cookies

Zoek naar een website waar je vooraf de taal en het land moet selecteren en maak die keuze.

Verlaat de website en keer terug naar de website. Je keuze zal nu automatisch ingesteld zijn.

Sommige websites houden ook bij welke artikels je hebt bekeken. Bezoek je nogmaals de website, dan zie je in één oogopslag welke artikels je al bekeken hebt.

Noteer twee sites die deze informatie bijhouden. Dit gebeurt met behulp van cookies op je computer.

Ze bewaren je voorkeuren en onthouden de laatst bekeken artikels op een website. > >

COOKIES

Overal cookies

Ga naar https://www.vrt.be/vrtnws/nl/.

Bezoek je de website voor de eerste keer? Dan zal je een overzicht krijgen van de cookies die worden bewaard op je computer. Ben je eerder al op deze site geweest, dan zal je dit venster niet meer krijgen.

Zie je het bovenstaand venster niet verschijnen dan kun je onderaan de site op Cookies klikken en de instellingen beheren.

Welke bijkomende cookies heb jij ingesteld op de VRT NWS site? Kruis aan.

Aanbevelingen Advertenties op maat Sociale-media-koppelingen

Klik op ‘Privacy’ onderaan de VRT NWS site en bekijk het videofragment over cookies: https://www.vrt.be/mijnprivacy.

Wat zijn cookies en hoe worden ze door de VRT gebruikt? Bespreek klassikaal.

© VRT

35

36

OP STAP IN WWW

MEDIAWIJSHEID Veilig online Surfen op internet is een groot avontuur. Je komt regelmatig zaken tegen die je niet kent. Opletten is de boodschap! Bij elk internetbezoek laat je informatie achter: naam, adres, telefoonnummer, e-mailadres ...

Als internetgebruiker laat je digitale sporen na en zo wordt je digitale voetafdruk steeds groter. Denk goed na over wat je deelt met anderen.

Verzorg jouw voetafdruk goed, want eenmaal er informatie van jou op het internet staat, kun je dit nog moeilijk wijzigen of verwijderen.

Denk goed na voor je iets post op het internet!

Wat weet Google over jou?

1 Surf naar google.be en typ je naam in het zoekveld. Bekijk welke informatie je kunt vinden over jezelf.

2 Welke info vind je over jezelf op het internet?

Kruis aan.

Naam

3 Had je dit verwacht?

Ben je tevreden met het resultaat?

Omcirkel.

Adres Telefoonnummer Mailadres Foto’s, video’s Andere:

Ben je van plan om je persoonlijke gegevens of foto’s beter te beveiligen of te verwijderen?

Google en privacy

Zoek je regelmatig naar sportkledij, dan zal Google je steeds meer zoekresultaten tonen die met sportkledij te maken hebben. Je zal ook meer reclame krijgen van verschillende sportmerken.

Google verzamelt data over jou.

- Welke webpagina’s heb je bezocht?

- Welke zoekopdrachten heb je ingevoerd?

Google en andere zoekmachines weten wat jouw interesses en voorkeuren zijn. Advertenties worden afgestemd op jouw surf- en koopgedrag op het internet. De resultatenpagina van Google wordt aangepast aan jouw eerdere zoekopdrachten.

MEDIAWIJSHEID

Google en je locatie

Jouw locatie vertelt veel over wie je bent.

Ga je elke dag sporten of frietjes halen?

Blokkeer daarom je locatie in Google!

Werk daarom met: DuckDuckGo!

DuckDuckGo is een zoekmachine zoals Google en Bing. Alle zoekopdrachten die jij ingeeft op DuckDuckGo zijn anoniem. Daarnaast houdt DuckDuckGo geen geschiedenis van jouw zoekopdrachten bij. Hierdoor krijgen alle gebruikers precies dezelfde zoekresultaten. DuckDuckGo is een privacyvriendelijke browser. Je kunt https://duckduckgo.com toevoegen aan je bladwijzers of favorieten en deze site instellen als startpagina van je browser.

Of je kunt DuckDuckGo toevoegen aan Chrome.

© DuckDuckGO

37

38

OP STAP IN WWW

OEFENINGEN

Moeilijkheidsgraad van een oefening Makkelijk

1

Gemiddeld

Moeilijk

Internetadressen raden (zie p. 8 t.e.m. 13) Vragen waarop je een antwoord wilt weten Raad de URL van de website waarop je waarschijnlijk een antwoord zult vinden.

Vul dit aan in de tweede kolom. Vervolgens controleer je of dit klopt en plaats je een vinkje in de derde kolom.

Wat wil ik weten?

Waar zou ik het kunnen vinden?

Wat is er vanavond op Ketnet?

>

Wat is de uurregeling van mijn bus?

>

Wat is de website van mijn gemeente?

>

Hoeveel kost een ticket voor het Zwin?

>

Wanneer is er een binnenkort een optreden van Billie Eilish?

>

OEFENINGEN

De afkorting www (zie p. 8 t.e.m. 13)

2

Iedereen spreekt van het www. Maar wat betekent die afkorting?

Mogelijke betekenissen van de afkorting www Wat betekent www? Vul de juiste afkorting in.

W> W> W>

Bladwijzers of favorieten zoeken (zie p. 14 en 15)

3

Drie bladwijzers of favorieten Zoek voor elke bladwijzer drie relevante websites en vul de URL in.

Bij de laatste bladwijzer maak je zelf een tekening en zoek je ook naar drie relevante websites waarvan je de URL invult.

Londen

Parijs

Mijn bladwijzer of favoriet

>

>

>

>

>

>

>

>

>

39

40

OP STAP IN WWW

Zoeken in een site: het antigifcentrum (zie p. 16 en 17)

4

Een aantal vragen waar je het antwoord op de website van het antigifcentrum zult vinden.

Zoek naar de site van het antigifcentrum en vul de website in boven het logo.

Zoek een antwoord op de drie vragen en vul aan in de laatste kolom.

Website antigifcentrum:

Vraag

Antwoord

>

Zijn pompoenen giftig?

>

Welke vragen stelt het antigifcentrum bij het vermoeden van een paddenstoelvergiftiging?

Vul één vraag in.

>

Wat is het telefoonnummer van het antigifcentrum?

>

Zoeken met Google (zie p. 18 t.e.m. 21)

5

Enkele vragen waarop je een antwoord wilt weten Lees de vraag. Welke zoektermen typ je in het zoekveld van Google om het antwoord te vinden? Vul in. Zoek vervolgens naar het antwoord op de vraag en vul dit aan. Noteer daaronder ook de website waar je het antwoord hebt gevonden.

Vraag

Je wilt met een groepje vrienden Brussel verkennen.

Welke wandeling zal je maken?

Zoekveld

>

Antwoord

>

Site

>

OEFENINGEN

Vraag

Waar liggen de grotten van Lascaux?

Zoekveld

>

Antwoord

>

Site

>

Vraag

In La Roche-en-Ardenne wordt er over een spook gesproken.

Wie is dat spook?

Zoekveld

>

Antwoord

>

Site

>

Vraag

Wie is André Franquin?

Zoekveld

>

Antwoord

>

Site

>

41

42

OP STAP IN WWW

Wat geeft het beste resultaat? (zie p. 22 t.e.m. 25)

6

Twee manieren om te zoeken naar een resultaat Vul per zoekopdracht het aantal gevonden websites in.

Noteer een besluit over welke zoekopdracht het beste resultaat oplevert.

Je zoekt de tekst van een bekend liedje over kabouters.

Aantal gevonden websites Zoekopdracht 1: op een grote paddenstoel

>

Zoekopdracht 2: op een grote paddenstoel tekst > Besluit: >

Je zoekt informatie over de paddenstoel eekhoorntjesbrood.

Aantal gevonden websites Zoekopdracht 1: paddenstoelen

>

Zoekopdracht 2: eekhoorntjesbrood

>

Besluit: >

Je zoekt informatie over de stad La Roche-en-Ardenne.

Aantal gevonden websites Zoekopdracht 1: La Roche-en-Ardenne

>

Zoekopdracht 2: “La Roche-en-Ardenne”

>

Besluit: > © Jean-Pol GRANDMONT

OEFENINGEN

Je zoekt informatie over Pater De Veuster.

Aantal gevonden websites Zoekopdracht 1: Wie is Pater De Veuster?

>

Zoekopdracht 2: Pater De Veuster

>

Besluit: >

Zoekresultaten beoordelen (zie p. 22 t.e.m. 25)

7

Voor een spreekbeurt ben je op zoek naar extra informatie over de prehistorie.

Twee zoekresultaten over de prehistorie Welke website zal je bekijken? Motiveer jouw keuze.

Resultaat 1

Resultaat 2

Jouw keuze > Waarom? >

43

44

OP STAP IN WWW

Zoeken naar afbeeldingen (zie p. 26 t.e.m. 31)

8

foto (1) en

foto (2)

Sleep de foto’s in Google Afbeeldingen en achterhaal waar deze foto’s genomen zijn. Vul in.

>

>

foto (3) en

foto (4)

Sleep de foto’s in Google Afbeeldingen en ontdek de namen van deze dieren.

>

>

OEFENINGEN

Doe de webcheck! (zie p. 32 en 33)

9

Vier sites over brood en de vraag: ‘Is brood gezond?’

Zoek het antwoord op de vraag in vier verschillende websites.

Bezoek elke site en evalueer ze.

-

Surf naar https://jessevandervelde.com/is-brood-gezond-of-ongezond.

Doe de webcheck voor deze website.

Beantwoord de onderstaande vragen en zet een kruisje in de ja- of neen-kolom.

Beoordeel de website door de duim omhoog of omlaag te omcirkelen.

Doe de webcheck!

BBC-test (Bruikbaar, Betrouwbaar, Correct) Bruikbaar Antwoord op je vraag?

Begrijpbare informatie?

Volledige informatie?

Betrouwbaar Betrouwbare auteur?

Contactgegevens aanwezig?

Relevante URL? Duidelijk doel?

Correct Taalfouten?

Dezelfde informatie op andere sites?

Bronvermelding of referenties?

Kritisch bekeken en goedgekeurd

Ja

Neen

45

46

OP STAP IN WWW

-

Surf naar www.gezondleven.be.

Doe de webcheck voor deze website.

Beantwoord de onderstaande vragen en zet een kruisje in de ja- of neen-kolom.

Beoordeel de website door de duim omhoog of omlaag te omcirkelen.

Doe de webcheck!

BBC-test (Bruikbaar, Betrouwbaar, Correct) Bruikbaar Antwoord op je vraag?

Begrijpbare informatie?

Volledige informatie?

Betrouwbaar Betrouwbare auteur?

Contactgegevens aanwezig?

Relevante URL? Duidelijk doel?

Correct Taalfouten?

Dezelfde informatie op andere sites?

Bronvermelding of referenties?

Kritisch bekeken en goedgekeurd

Ja

Neen

OEFENINGEN

-

Surf naar www.gezondheid.be.

Doe de webcheck voor deze website.

Beantwoord de onderstaande vragen en zet een kruisje in de ja- of neen-kolom.

Beoordeel de website door de duim omhoog of omlaag te omcirkelen.

Doe de webcheck!

BBC-test (Bruikbaar, Betrouwbaar, Correct) Bruikbaar Antwoord op je vraag?

Begrijpbare informatie?

Volledige informatie?

Betrouwbaar Betrouwbare auteur?

Contactgegevens aanwezig?

Relevante URL? Duidelijk doel?

Correct Taalfouten?

Dezelfde informatie op andere sites?

Bronvermelding of referenties?

Kritisch bekeken en goedgekeurd

Ja

Neen

47

48

OP STAP IN WWW

-

Surf naar www.brood.net.

Doe de webcheck voor deze website.

Beantwoord de onderstaande vragen en zet een kruisje in de ja- of neen-kolom.

Beoordeel de website door de duim omhoog of omlaag te omcirkelen.

Doe de webcheck!

BBC-test (Bruikbaar, Betrouwbaar, Correct) Bruikbaar Antwoord op je vraag?

Begrijpbare informatie?

Volledige informatie?

Betrouwbaar Betrouwbare auteur?

Contactgegevens aanwezig?

Relevante URL? Duidelijk doel?

Correct Taalfouten?

Dezelfde informatie op andere sites?

Bronvermelding of referenties?

Kritisch bekeken en goedgekeurd

Ja

Neen

OEFENINGEN

Cookies (zie p. 34 en 35)

10

Uitspraken over cookies Welke uitspraken over cookies zijn juist?

Kruis aan: waar of niet waar.

Cookies bespioneren je en volgen alles wat je doet.

WAAR NIET WAAR Cookies bevatten virussen en andere schadelijke software.

WAAR NIET WAAR Je hebt controle over cookies en kunt ze uitschakelen om te verhinderen dat ze informatie naar je webbrowser sturen.

WAAR NIET WAAR Virussen en andere schadelijke software kunnen jouw cookies lezen, maar dit is geen probleem!

WAAR NIET WAAR Cookies zijn tekstbestanden en geen programma’s.

Ze kunnen niet zelfstandig informatie verzamelen op jouw harde schijf.

WAAR NIET WAAR

49

50

OP STAP IN WWW

STUDIEWIJZER

Ik heb de leerstof onder de knie.

Ik twijfel nog vaak.

Ik begrijp wat het internet is.

Ik herken de verschillende diensten van het internet.

Ik weet wat bladwijzers of favorieten zijn.

Ik kan zoeken in een site.

Ik kan informatie zoeken op het internet.

Ik kan een afbeelding zoeken op het internet.

Ik kan een gevonden afbeelding bewaren.

Ik kan zoekresultaten beoordelen.

Ik kan een website beoordelen.

Ik weet wat cookies zijn.

Ik weet hoe ik veilig op het internet kan surfen.

Ik maak nog fouten.

STUDIEWIJZER / APPLY

APPLY Google volgt je stiekem In deze module heb je kennis gemaakt met de verschillende mogelijkheden van het internet.

Maar wist je dat Google je stiekem volgt en onthoudt waar je bent geweest? Ga je elke dag naar school of naar de sportclub? Ga je elk weekend naar de jeugdbeweging? Je locatie vertelt veel over wie je bent.

De Noorse consumentenorganisatie stelde vast dat Google niet op de juiste manier toestemming vraagt voor het bewaren van de locatiegeschiedenis.

Bekijk de video waar drie Noren geconfronteerd worden met hun locatiegeschiedenis: https://www.youtube.com/watch?v=rfhyNUAT9CU.

Wat weet Google over jou?

Stel een paspoort op voor jouw Google-account aan de hand van twee functies: - locatiegeschiedenis, - web- en app-activiteit.

Ga naar je Google-account en open de rubriek Gegevens en personalisatie.

Bij activiteitsopties vind je deze twee functies terug.

Zijn die instellingen ingeschakeld of onderbroken?

51

Colofon

Auteur Guy Steppe Herdruk 2022/92 Bestelnummer 90 809 0200 (module 2 van 4) ISBN 978 90 4863 720 1 KB D/2020/0147/217 NUR 126 - Thema YPMT6 Design en lay-out die Keure Verantwoordelijke uitgever die Keure, Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge RPR 0405 108 325 - © die Keure, Brugge Die Keure wil het milieu beschermen. Daarom kiezen wij bewust voor papier dat het keurmerk van de Forest Stewardship Council® (FSC®) draagt.

Dit product is gemaakt van materiaal afkomstig uit goed beheerde, FSC®-gecertificeerde bossen en andere gecontroleerde bronnen.