Τεύχος 370

a ic i Μ Η Ν ΙΑΙΑ ’Λ Ρ

3 70

'a L c u

ΕΠΙΘ ΕΩΡΗ ΣΗ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

TOY

ΒΙΒΛΙΟΥ

1597-ΔΡΧ.

1500

Συνέντευξη:

Μ ιχ άΐΙη ς

Κατσαρος Πρωτοχρονιές το υ Μ εσοπολέμου Γ. Βιζυηνός Ν. Υόρκη:Άνθρωποι τυφ λοπ όντικες Ρεμπό ■Λόντον: Ζωές οριακές Διήγημα:

Μήτσος Χατζόπουλος

Μ.

Ζορμπά·

Α.

ς·Γ.Ράμφος · ά π α Π

Ν.

Σι

ί7ρ o |rp a/L#ju cr

Ε ι τ δ η ϋ ώ σ ^ α ι ι/'

αυτοβιογραφία (Καστανιώτης) (Με αφορμή την έκδοση του βιββίου στα γαδβικά εκδ. Hatieri

Ε Λ Λ Η Ν ΙΚ Η Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν ΙΑ Π Ε Ζ Ο Γ Ρ Α Φ ΙΑ ΝΕΑ Β ΙΒΛΙΑ

1 9

9

6

και κ ατάλογος ελ ληνικ ής πεζογραφίας

Ε κδόσεις Κ αςτανιωτη Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Α νθολογία

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

20+1 ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Δ άφνη Α λέξανδρου Μ αρςα Μ ατρουχ

Από το διαγωνισμό του ELLE (1996)

χαι άλλες παράξενες ιστορίες

Ο παρών τόμος αποτελεί συνέχεια της περσινής πρωτοβουλίας που ανέλαβαν από κοινού οι Ε κ­ δόσεις Καστανιώτη και το περιοδικό E L L E με την προκήρυξη διαγωνισμού διηγήματος για νέ­ ους από δεκαοχτώ έως τριάντα ετών, πιστεύο­ ντας ότι ένας τέτοιος διαγωνισμός συνιστά τον καταλληλότερο τρόπο ώστε να αναδειχτούν δυ­ νάμεις υπαρκτές αλλά λανθάνουσες στο χώρο της λογοτεχνίας. Το έργο της επιτροπής ούτε φέτος ήταν εύ­ κολο. Εκατοντάδες διηγήματα, με διαφορετική θεματογραφία, γραφή και αισθητική, έφτασαν στην επιτροπή. Ωστόσο, π α ρ ά τις α ναπό φ ευ ­ κτες διαφορές, η τελική επιλογή των είκοσι ενός διηγημάτων ήταν σχεδόν ομόφωνη, καθώς τα διηγήματα αυτά ξεχώρισαν με τη συνολική αρτιότητά τους, ενώ ταυτόχρονα η επιτροπή π α ­ ραμέρισε τις ενδεχόμενες αισθητικές προκατα­ λήψεις των μελών της.

«...Το κάλεσμα της ερήμου ήταν επιτακτικό. Τώρα απλωνόταν μπροστά μου, με τους αμμό­ λοφους της, καθώς τους λάξευαν τα κύματα του ανέμου, και τους αμυδρούς θορύβους της. Υπήρ­ χε κάτι λάγνο στην ατμόσφαιρα. Προχώρησα, χωρίς να ξέρω τον προορισμό μου. Κ άποια δύ­ ναμη με οδηγούσε, κι εγώ αφηνόμουν στα χέρια της χωρίς αντίσταση. Τότε άκουσα τους απόμα­ κρους ήχους. Νταούλια ιερά αντηχούσαν, ψαλ­ μωδίες, βογγητά, επικλήσεις και τουφεκιές έσκι­ ζαν τον αέρα. Κατάλαβα: βεδουίνικος γάμος».

ΣΕΛΙΔΕΣ: 205_________ ISBN960-03-1564-7_________ ΤΙΜΗ: 3000

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Μιμης Α νλρουλακης 0 Μ υστικός Ν οέμβρης

Χρηστός Α ναγνωςγοπουλος

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΗΣ Σιγανής Βροχής

Μυθιστόρημα Ο συγγραφέας Νίκος Δημητρίου ζει σ’ ένα π α ­ ραλήρημα αναμονής. Π οιος είναι ο αθέατος α ­ ποστολέας που του στέλνει μεγάλα χρηματικά ποσά; Έ ν α ς μυστηριώδης νυχτερινός επισκέ­ πτης. Δυο γυναίκες σε μια απροσδόκητη συμ­ βίωση. Έ νας δικαστής κι ένας εγκληματίας, σε μια μοιραία έλξη, διασταυρώνουν τη δική τους μοίρα με του συγγραφέα. Έ ξ ι λαμπρά αστέρια του κόσμου των επιχειρήσεων και του θεάματος στο πιο τρελό κι αλλόκοτο κλαμπ. Δέκα ύποπτοι για ένα φόνο. Η αναζήτηση μιας νέας ηθικής κι αισθητικής πέρα από τον πολιτισμό της ενοχής. Η glamour κοινωνία ξεγυμνωμένη στο μυθιστόρημα αυτό του Μίμη Ανδρουλάκη.

Το ονειροπόλο μα άτυχο σύννεφο, ο μικρός θε­ ός που ανακάλυψε όλη του την α γάπη, η σκιά που μας οδηγεί, όλοι οι ήρωες που ζουν και πε­ θαίνουν στο χώ ρο του πιο μεγάλου π α ρ α μ υ ­ θιού, εκείνου του ανυπέρβλητου της ελληνικής μας ψυχής. , Έ ντεκα σ ύντομοι ποιητικοί μύθοι, ένας άλ­ λος τρόπος να πλησιάσουμε την ποίηση και να απολαύσουμε την τραγωδία.

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

$

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Λεντιτςια Βαςιλειαδου Μ ακρινός Κ οςμος

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Α λεκος Γαλανός Μ ε το Σταύρο και το Ξίφος

Μυθιστόρημα

Αφηγηματικό Συναξάρι Έ νας κτηνίατρος, ο Φιλοποίμην, καταφτάνει σ’ ένα νησί με τα θαυματουργά του φ άρμακα και σχέδια πολλά. Ασκώντας τη θεραπευτική τέχνη του, τόσο σε ζώα όσο και σε ανθρώπους, θυμάται που πέρα στη στεριά έχει αρνηθεί τον έρωτα μιας παράφορης γυναίκας, της Α δελάίδας, γιατί, αφοσιωμένος ερευνητής αυτός, δεν επιτρέπεται να δεσμευτεί. Η Αδελαΐδα, που παντρεύεται το γέ­ ρο ψυχίατρό της, αγωνίζεται μέσα από τις στά­ χτες του έρωτά της να ξαναβρεί τον εαυτό της. Ό μως ο καιρός περνάει και μια μέρα η Α δε­ λαΐδα βγαίνει από το καράβι, ίδια θεά. Έρχεται να εγκατασταθεί στο νησί με τον ημιπληγικό, τώ­ ρα πια, σύζυγό της...

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

Έ ν α χρονικό της π ορεία ς των πρω τοχριστιανών, ειδικότερα στην αρχή της τέταρτης μ.Χ. εκατονταετίας. Τότε που οι διωγμοί και τα βα­ σανιστήρια των χριστιανών είχαν φ τάσει στο αποκορύφω μά τους, αλλά στο αποκορύφω μά της και η πίστη των χριστιανών οι οποίοι, δίχως κανέναν ενδοιασμό, π ροτιμούσαν να ριχτούν στην πυρά ή να κατασπαραχτούν στα αμφιθέα­ τρα από τα πεινασμένα λιοντάρια παρά να προδώσουν τη χριστιανική πίστη τους. Ό μως τα λογής χρονικά σπάνια έχουν δομή αφηγήματος κα ι σχεδόν π οτέ μυθιστορηματική υφή, όπω ς συμβαίνει με τούτο το βιβλίο, μόλο που είναι ένα Συναξάρι, κι ούτε μια σειρά από αυτό δεν είναι μη αληθινή, τουλάχιστον στην ουσία της.

t

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Ντορα Γιαννακοπουλου 0 Μ εγάλος Θ υμός

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Δ ημητρης Γκιώνης

Τ ο Π ερίπτερο Αφήγημα

Μυθιστόρημα «Καλοκαίρι 1994. Τότε άρχισαν όλα. Δεν τον γνώ­ ριζε τον ετεροθαλή αδερφό του γαμπρού της η Μυρτώ. Ό ταν τον πρωτοείδε, τα χέρια τους σφί­ χτηκαν λίγο περισσότερο, τα βλέμματα διασταυ­ ρώθηκαν. Κ ανείς δεν κατάλαβε τίποτα. Μ όνο εγώ. Αυτός ο έρωτας, που γεννιόταν έτσι ξαφνικά κι απροσδόκητα μπροστά μου, με τρόμαζε. Πόσο θα ’θελα να τον εμποδίσω. Α ν μπορούσα τουλά­ χιστον να γυρίσω πίσω το χρόνο, όταν αυτοί οι δυο δεν είχαν ακόμα συναντηθεί. Ό μως ούτε το χρόνο μπορούσα να σταματήσω, ούτε να φρενά­ ρω τις επιθυμίες και τους πόθους τους. Πού θα οδηγούσε αυτή η σχέση; Α πό ποια σκοτεινά μο­ νοπάτια έπρεπε να περάσουν; Πώς θα αντιδρούσε ο άντρας της και η κόρη της; Πώς θα αντιδρούσε προπαντός ο γισς της, με τη μεγάλη αδυναμία που είχε στον πατέρα του; Πώς θα συγκρατούσε το μεγάλο του θυμό; Κ ανείς δεν μπορούσε να υποψιαστεί τότε αυτό το αδιέξοδο...»

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

Στην Α θήνα της δεκαετίας του ’50 μεταφέρει τον Δημήτρη Κούκο, το μικρό ήρωα του αφηγή­ ματος του Τώρα θα δεις... ο Δημήτρης Γκιώνης. Και πάλι μια σειρά από εικόνες γεμάτες τρυφε­ ρότητα και χιούμορ μέσα από τα μάτια ενός χω­ ριατόπουλού, που αφυπνίζεται σιγά σιγά σε μια Α θήνα που απλώνεται -κ α ι αλ ώ νεται- για να χωρέσει όσους εγκαταλείπουν την επαρχία για να μοιραστούν μεταξύ πρω τεύουσας και ξενι­ τιάς.

ί.

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΑΛΚΗ ΖΕΗ

Ν Ε Α Ν ΙΚ Η Φ Ω Ν Η

Κατερίνα Ζαροκωςτα Τ ο Κ αθαρό Χ άδι

Α λκή Ζεη Ν εανική Φ ωνή

Νουβέλα

Διηγήματα

Η Νέα Κ ύζικος έχει στη μια της άκρη το σ τρα­ τόπεδο, στην άλλη το νεκροταφείο. Α νάμεσά τους, γύρω τους, παντού, κυριαρχεί το δάσος. Π εύκα και σκίνα. Ε κεί συναντά η Άρτεμις τον Νικηφόρο, τον σαλπιγκτή του στρατοπέδου. Την ώρα που ο ξάδελφός της, ο Πάρις, προσπα­ θεί να κρατήσει την ανάσα του κόσμου ζω ντα­ νή. Δεν το κατορθώνει πια από τότε που η ξαδέλφη του μαγεύεται μ’ αυτόν τον σ αλπιγκτή που ξεσηκώνει τις καρδιές με τη μουσική του... Δεκαετία του ’50. Θ άλασσα. Ε φηβεία. Δεν υ πάρχει ελπίδα. Π α ρ ’ όλη την αγάπη. Ή ίσως εξαιτίας της. «Γιατί έτσι έχει γραφτεί, μέσ’ α π ’ την αγάπη να περνά το καλό και το κακό».

Τα πέντε διηγήματα που περιλαμβάνονται σε αυτό το βιβλίο δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στο περιοδικό Νεανική Φωνή από τον Ιανουά­ ριο ως το Σεπτέμβριο του 1944, όταν η συγγρα­ φέας τους ήταν μόλις δεκαοχτώ χρόνων. Γραμμένα στα σκληρά χρόνια της Κατοχής, όταν η λογοκρισία απαγόρευε κάθε αναφορά σ’ αυτήν, είναι αναπόφευκτα επηρεασμένα από το θάνατο που πλανιέται παντού εκείνη την εποχή. Με όπλα της όμως την αισιοδοξία, την αφέ­ λεια, τη δροσιά της ηλικίας της, το χιούμορ αλλά και το ρεαλισμό, η Άλκη Ζέη ξεφεύγει από τα δίχτυ α της α π ελ πισ ία ς κα ι του σκοταδιού κα ι αφήνει να κυριαρχήσει μέσα α π ’ τα γραπτά της το φως, η λαχτάρα κι ο πόθος για ζωή.

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

t

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Νικος Θεοτοκας Κώστας Σωτήριου Ο ι Α χινοί

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Ρουλα Καρακατςανη Ε ξ ω α ιγτ η «Σονια » στις Ε πτά

Μυθιστόρημα

Αφήγημα

Φίλοι απ’ το γυμνάσιο, α π ’ τις αρχές του ’70. Στα χρόνια που πέρασαν, ερωτεύτηκαν, ανακατεύ­ τηκαν με τις οργανώσεις, σπούδασαν, μάλωσαν, κόντεψαν να διαλύσουν τη φιλία τους. Ονειρεύ­ τηκαν, θύμωσαν, μπερδεύτηκαν. Τώρα, στα σα­ ράντα, με τη δουλειά, το σπίτι, τις σκοτούρες, νιώθουν στριμωγμένοι σε μια καθημερινότητα που μοιάζει φάρσα κακόγουστη. Η φιλία τους, μόλο που δοκιμάζεται, κρατά. Σαν κύκλος, τους περιβάλλει με τους δικούς της κώδικες. Ακόμα κι οι πιο κοντινοί τους άνθρωποι δυσφορούν. Οι τρόποι τους μοιάζουν ανεξήγητοι, παράτονοι. Προκαλούν, μα οι ίδιοι συντηρούνται α π ’ αυτό. Γύρω από ένα μπουκάλι αποφασίζουν να φτιά­ ξουν κάτι που, στα μάτια τους, δείχνει μια έξοδο. Καταπιάνονται να βάλουν τον εαυτό τους απέ­ ναντι. Να γράψουν. Έ να βιβλίο κι οι τρεις μαζί.

«Με συγχωρείτε, έκανα λάθος. Ό λα ξεκίνησαν από ένα ψέμα. Αφορμή μία ξε­ χασμένη επέτειος, που επέμενα να τη γιορτάζω μόνη μου. Πλήρωνα είκοσι πέντε χρόνια το λά­ θος. Μια Κυριακή ήταν, λίγο πριν ξημερώσει. Πή­ ρα τον καφέ μου και κάθισα αποκαμωμένη στον καναπέ. Ο έρωτας παγιδεύεται, φθείρεται μες στην κα­ θημερινότητα. Προσπαθώ να κρατήσω όσο μπο­ ρώ την οικογένειά μου. Ψάχνω να βρω τι φταίει για τη σημερινή παραφροσύνη. Θα τα καταφέρω;»

ΣΕΛΙΔΕΣ: 259

ISBN960-03-1477-2

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

ΤΙΜΗ: 3000

1996

t

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ

Μ ητςος Κ α ςο λας

Μ ε τη Γλωσσά των Χ εριών

0 Π ρίγκιπας Μυθιστόρημα

Μυθιστόρημα Με αυτό το μυθιστόρημα η Ιωάννα Καρατζαφέρη, συγγραφέας πολλαπλών θεμάτων και προ­ βληματισμών για τις ανθρώπινες σχέσεις, ιδιαίτε­ ρα ανάμεσα στα δύο φύλα, εμφανίζεται και πάλι μ’ ένα μυθιστόρημα, το δέκατο τέταρτο, που έχει ήδη θεωρηθεί ως υπερκείμενο. Κάθε σελίδα ανοίγει και ένα παράθυρο, κάθε παράγραφος ανοίγει ένα άλλο, και όλα οδηγούν τον αναγνώστη σε μια άλλη αναγνώριση, μια και­ νούρια συνεννόηση. «Με τη γλώσσα των χεριών» μπορεί να εννο­ ούνται πολλά. Ανθρώπινες κινήσεις που έχουν τη δική τους γλώσσα, κινήσεις στο πληκτρολόγιο που παράγουν γλώσσα, κινήσεις των χεριών που αποσκοπούν σε μια επικοινωνία. Πόσο, όμως, η γλώσσα των χεριών μπορεί να παράγει αφηρημένες έννοιες, όπως τα ανθρώπι­ να αισθήματα;

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

«Πρίγκιπας» είναι το παρατσούκλι ενός λαϊκού ανθρώπου, που σκηνοθετεί το θάνατό του για να του σβηστούν τα χρέη που έχει ή του έχουν δημιουργήσει άλλοι. Και ενώ ύστερα από πολ­ λές οδύνες, παράλληλα και με κωμικές καταστά­ σεις και... θαύματα, πετυχαίνει τους στόχους του, η επανεμφάνισή του στη ζωή εκλαμβάνεται ως μέγα θαύμα και αγιοποιείται! Θαυματουργεί και πάλι και αποθεώνεται α π ’ την εκκλησία, τις εφημερίδες, το λαό, ως τη στιγμή που η αλήθεια βγαίνει στο φως εν μέσω νέων θαυμάτων, αλή­ θειας αυτή τη φορά! Ο μύθος στο βιβλίο, πέρα απ’ το να εξυπηρετεί το παιχνίδι της λειτουργίας του μυθιστορήματος, βαθύτερα, είναι η προσω­ πική αναφορά του συγγραφέα στα ιστορικά γε­ γονότα του τόπου μας -σημερινά και παλιότερ α - όπω ς α υτά βιώθηκαν κ αι καταγράφ ηκαν στη μνήμη του.

ί

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

α

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Λ- * ■·, j

Τό παράπονο τοϋ Ό όυσσέα

Γιώργος Β. Κατος

Βασίλης Κιζηλος Ο Μάγος

ΤΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ του Ο δυςιεα

Μυθιστόρημα

Μυθιστόρημα Με φόντο την ξενιτιά, την ερήμωση, το αδιέξο­ δο, τη μοναξιά της ελληνικής επαρχίας, ο Γιώρ­ γος Κάτος ανατρέπει το μύθο του Οδυσσέα: χω­ ρίς να αναιρεί την αναπότρεπτη περιπλάνηση, αυτήν που στις δεκαετίες του ’50 και του ’60 συμβόλιζε την Τροία με το Μόναχο, φτιάχνει μια ιστορία ανάποδη. Ο σύγχρονος Ο δυσσέας του δε ζει στην ξενιτιά. Θέλει να φύγει από την π α ­ τρίδα και δεν μπορεί. Θέλει κι αυτός ένα κομμά­ τι μέλλον που πιστεύει πω ς του ανήκει. Ό μω ς η ελπίδα γίνεται υποχρέωση απραγματοποίητη. Η μάνα, ένα τοτέμ σκυθρωπό. Η πατρίδα, άστοργη μητριά. Η πολιτική, μύηση στο παζάρι της εκποί­ ησης. Η ανάγκη ελευθερίας, πραξικόπημα. Αυτός λοιπόν που δεν έφυγε. Που δεν ταξίδε­ ψε ποτέ. Αυτός ο ανιδανικός, ο αντιήρωας γίνεται πιο μυθικός, λιγότερο πραγματικός απ’ τον μυθι­ κό, τον ομηρικό Οδυσσέα.

Με αλλόκοτα ρεαλιστικό τρόπο ο Βασίλης Κιζήλος μας φανερώνει ένα σύμπαν μέσα στο οποίο χαρτογραφεί με διεισδυτική ματιά την ανθρώπι­ νη υπόσταση αλλά και τον κόσμο γύρω μας. Η εικονοπλασία του φανερώ νεται με ένταση και αληθοφάνεια, πάντα σε άμεση επαφή με κάποιο κέντρο του ψυχισμού μας, π ά ντα ισ ορροπώ ­ ντας, ακόμα κ α ι στα π ιο τολμηρά ανοίγματα, ιχνογραφώντας με γοητευτικό τρόπο την ιστο­ ρία του, που είναι αναπάντεχη χωρίς να είναι χαοτική. Περνώντας ένα είδος παράξενου μά­ γου στην αιωνιότητα και δίνοντάς του τη γνώση μέσα από την κόλαση της σάρκας σε συνδυασμό με την παρατήρηση κ αι τη δύναμη της υποβο­ λής, ο συγγραφέας δίνει την ευκαιρία για αντι­ παράθεση στον Πέτρο Αποστολίδη, που ως Βα­ σιλικός Μάγος αντανακλά το ανθρώπινο δράμα και καταγράφει τα αποτυπώματα της ύπαρξης με έναν ειλικρινή και εντυπωσιακό τρόπο. ΣΕΛΙΔΕΣ: 228

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

H

ISBN960-03-1525-6

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΤΙΜΗ: 3000

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΚΟ ΡΡΕΣ

Φυλής 380β

Μανόλης Κορρες Φ υλής 380β

Χρηστός Κολυβας ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΣΤΟΝ ΑΛΛΟ ΚΟΣΜΟ

Μυθιστόρημα

Διηγήματα Η οδός Φυλής δεν είναι μόνο ένας κακόφημος δρόμος της Αθήνας. Είναι ακόμα ένα γκέτο, μια αναφορά για ανάθεμα, ένας μόνιμος πονοκέφα­ λος για την Αστυνομία, για το Δήμαρχο, για τους περίοικους. Ο Μανόλης Κορρές δε βλέπει αυτό το χώρο ούτε σαν «συνοικία αγγέλων» ούτε σαν «συ­ νοικία της αμαρτίας». Πιστεύει πως αυτά τα δυ­ στυχισμένα κορίτσια που εκδίδονται «επίχρήμασι» δεν είναι αναγκαστικά διεστραμμένα ή ανήθι­ κα. Είναι απλώς άτυχα. Ο Μ. Κορρές τολμά να πει την αλήθεια. Αυτός είναι ο στόχος του. Δεν καταγ­ γέλλει. δεν κάνει αφορισμούς, απλώς καταγράφει χαρακτήρες και γεγονότα. Βρίσκει την ευκαιρία να σκιτσάρει και τους γραφικούς «πελάτες», όλο αυτό το «μωσαϊκό» των τύπων που γεμίζουν το σαλόνι ενός πορνείου. Το Φυλής380β είναι μια πε­ ριγραφή ενός μικρόκοσμου που ζει και κινείται μέ­ σα στον «κύκλο της κιμωλίας» όπου όλοι μας έχου­ με κλείσει τον «αγοραίο έρωτα».

Με τη συλλογή αυτή των διηγημάτων του ο Χρη­ στός Κολύβας αποπειράται να δώσει τη ζωή των Ελλήνων μεταναστών στον Κ αναδά. Η γκάμα των ηρώων του είναι μεγάλη: Από την πρώτη γε­ νιά, που ξενιτεύτηκε εκεί σε όλη τη διάρκεια του μεσοπολέμου, μέχρι την τελευταία, των Ελληνό­ πουλων που γεννήθηκαν εκεί χωρίς να έχουν δει ποτέ την πατρίδα. Ιστορίες σοβαρές και αστείες, σκληρές και τρυφερές, συχνά μελαγχολικές, μέσα από τις οποίες βγαίνει ανάγλυφος ο κόσμος και η ζωή των μεταναστών, το τραγικό υπόβαθρό τους, που συνδέθηκε με την ήττα του αριστερού κινή­ ματος στην Ελλάδα και τη φυγή των αποδιοπο­ μπαίων τράγων «όπου γης». Και η διφορούμενη μοίρα τους, να νιώθουν πάντα ξένοι σε μια δεύτε­ ρη πατρίδα που τους έχει δεχτεί, νοσταλγώντας διαρκώς μια πατρίδα που τους έχει αποδιώξει.

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

$

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Νικος Κυριαζης Π αιχνίδια με τη Φ ωτιά

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Βεατρίκη Σαϊας-Μαγριζου Στην Π ολυξένη Μυθιστόρημα

Μυθιστόρημα Πώς νιώθεις πετώντας μόνος ανάμεσα στα σύν­ νεφα, παίζοντας με τη ζωή και το θάνατο; Πώς χορεύεις μπαλέτο πάνω από τον Μ αραθώνα και τον Ραμνούντα; Η Ελλάδα επιχειρεί να γίνει πυ­ ρηνική δύναμη και τότε αρχίζουν τα Παιχνίδια μ ε τη φωτιά. Α πό τις Η Π Α μέχρι την Ε λλάδα και την Τουρκία, πολιτικοί, στρατιωτικοί, επι­ στήμονες, κατάσκοποι, αεροπόροι, κολ γκερλ, όμορφ ες κ α ι δυναμικ ές γ υναίκ ες, ήρωες και προδότες προσπαθούν να α νακαλύψουν ή να πρ ο σ τα τέψ ο υ ν το μυστικό ενός πυ ρ ηνικο ύ σταθμού στα βάθη της Πίνδου. Στον ουρανό οι καρχαρίες έχουν ορκιστεί εκδίκηση. Μ ια αγω­ νιώδης καταδίωξη στο Αιγαίο και ένα εκρηκτι­ κό τέλος συνθέτουν ένα συναρπαστικό σύγχρο­ νο θρίλερ με γρήγορη πλοκή, χιούμορ, έρωτες, έντονη δράση στον αέρα, στη στεριά και τη θά­ λασσα και απροσδόκητες εξελίξεις, που θα μπο­ ρούσε να είναι η πραγματικότητα του αύριο. ΣΕΛΙΔΕΣ; 320

ISBN960-03-1485-3

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

Το πέρασμα από το χτες στο σήμερα μέσα από τα μάτια της Δ έσποινας, μα και μέσα α πό την ψυχή της. Μια ψυχή που δυνάμωσε από το χρό­ νο. Και μαζί μ’ αυτή την ψυχή κι ένα μυαλό που γέμισε σοφία, για να τη σκορπάει απλόχερα σε αδέλφια, ανίψια, φίλους. Έ ν α ς τέτοιος φίλος, καρδιακός, κι η Πολυξένη, πορεύεται και αυτή δίπλα στη Δέσποινα, και μαζί οι δυο τους ξεδι­ πλώνουν κάθε μέρα λίγο λίγο από τις αναμνήσεις και τις κρατούν σαν σύμβουλο για το σήμερα, που τις αγγίζει κι αυτές, από διαφορετική γωνία.

ΤΙΜΗ: 4000

1996

t

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Λια Μεγαλου-Σεφεριααη Η Γυναίκα της Α μμου

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Λ ια Μεγαλου-Σεφεριααη Σαν το Μ ετάξι Μυθιστόρημα

Μυθιστόρημα Κυκλάδες, Μοναστήρι, Κωνσταντινούπολη, Αϊδίνι, Καταστροφή, Πειραιάς, Νέα Ιωνία, Ευρώ­ πη, Αφρική, Αμερική. Ο ι ρίζες και η ζωή ενός λαϊκού καλλιτέχνη, μια ζωή πλούσια σε περιπέ­ τειες, σε αγώνες, σε μουσική, σε έρωτες, σε «νύ­ χτες μαγικές κι ονειρεμένες».

Ποια είναιη Γυναίκα της Άμμου; Α πό πού έρχε­ ται και τι μπορεί να φέρει σ’ έναν κόσμο αρσενι­ κό, παραδομένο στη βία και στην απληστία; Μή­ πω ς η εμφάνισή της αποτελεί την απαρχή μιας αντίστροφης μέτρησης, αργής αλλά μοιραίας; Μ ήπω ς η Γ υ ναίκα της Ά μμου -μ υ σ τη ριακή, ερωτική κι αιώ νια- δεν είναι παρά μια απροσδό­ κητη περιπέτεια ελπίδας; Η δίκιά μας π εριπέ­ τεια;

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

$

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Δ ημητρης Μιχαηλιλης

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Α μαντα Μιχαλοπουλου Γ ιάντες

ΓΚΑΡΣΟΝΙΕΡΑ για Π αλια Β ιβλία

Μυθιστόρημα

Διηγήματα Η ιστορία μας, με δύο λόγια, πάει κάπως έτσι: ο πατέρας πέθανε· ο Η λίας έγραψε στα αγγλικά μια νουβέλα με θέμα την οικογένεια μας· μου ζή­ τησε να τη μεταφράσω· δέχτηκα- συνάντησα με­ ρικούς εκδότες· απέρριψαν όλοι το βιβλίο επειδή ήταν ολιγοσέλιδο- για να αυξηθούν οι σελίδες, α­ ποφάσισα να γράψω και τη δική μου εκδοχή. Εί­ χαν μεσολαβήσει δραματικά γεγονότα: μια δολο­ φονία, ένα συντριπτικό κάταγμα μεταξύ θωρακικών και οσφυϊκών σπονδύλων, ένας χωρισμός. »Γιατί το κάνω αυτό; Πρώτον, επειδή η περί­ ληψη μιας ιστορίας είναι ο κύριος λόγος που μας σπρώχνει να τη διαβάσουμε. Δεύτερον, θα ήθελα να είμαι τίμια μαζί σας. Κανένα μυθιστόρημα δε γράφεται μόνο με καλές προθέσεις - αλλά χρειά­ ζονται κι αυτές. Και τώρα, αν δε χτυπάει το τηλέ­ φωνο ή δε χύνεται ο καφές, μπορείτε ν’ αρχίσετε την ανάγνωση.

Τα βιβλία είναι οι καλύτερες ερωμένες. Και όταν είναι βιβλία που κλείνουν την αγωνία, τον πόνο, τη λαχτάρα, τα ιδανικά μιας ολόκληρης γενιάς, της «χαμένης γενιάς», θέλουμε να τα προφυλάξουμε, να τα κανακέψουμε σ’ έναν ξεχωριστό χώ­ ρο. Μ πορούν όμως αυτά τα βιβλία, που εκφρά­ ζουν τη νιότη μας, να μας προδώσουν; Ή μήπως εμείς προδώσαμε τη νιότη μας; Την ξεχασμένη αυτή νιότη προσπαθεί να ζω­ ντανέψει τούτο το βιβλίο. Με ιστορίες παλιές και τύψεις σημερινές. Άγριες και τρυφερές ιστορίες που παραμένουν ζωντανές κάι δεν μπορούν να ξεχαστούν, όσο κι αν σκεπάζονται από τις σκόνες πενήντα χρόνων.

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

$

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Γιάννης Ξανθουλης Τ ο Τ ρένο με τις Φ ράουλες

Δ ημητρης Νολλας Τ α Θ ολά Τ ζαμια Διηγήματα

Μυθιστόρημα

Τα θολά τζάμια είναι φτιαγμένα από θραύσμα­ τα ζωής που αποσπάστηκαν, λεπτομέρειες χα ­ μηλές, μισοφωτισμένες, α π ’ αυτές που τις προ­ σέχουμε αφηρημένοι: σαν τα ακούσια λάθη της γλώσσας, που ομολογούν μιαν αλήθεια κρυφή και επώδυνη. Πού βρίσκεται όμως κρυμμένη η αλήθεια; Ασφαλώς όχι στο «θέμα» αλλά στο μι­ κρό θαυματουργό «αντικείμενο» κάθε διηγήμα­ τος: φαινομενικά ασήμαντο και πάντως ασύνδε­ το, τυχαίο (ένα ρούχο, ένας τάφος, μια σιλουέτα, ένα μπαστούνι, μια τετριμμένη σκέψη). Τα θολά τζά μ ια κ ρύβουν πρ ο π ά ν τω ν ένα βλέμμα νοσταλγικό: η ενότητα του βιβλίου οφείλεται σ’ αυ­ τό το βλέμμα - και μολονότι κερδίζεται κατακόρυφα (κάθε φορά απ’ την αρχή και εις ύψος, σαν καπνός που αναθρώσκει), δεν έχει τίποτα να ζη­ λέψει από την ενότητα ενός μυθιστορήματος· αντιθέτως.

Ό λ α ξεκίνησαν ή όλα τέλειωσαν σε μια νύχτα. Είκοσι πέντε χρόνια γάμου θυσιάστηκαν σε μια παρόρμηση. Μια συνηθισμένη βραδιά στο υπνο­ δωμάτιο, κι έξω μια λασπωμένη βροχή - που, όπως έλεγαν, έφτασε α π ’ τη Σαχάρα. Εκείνο το βράδυ ξύπνησε η κοιμισμένη τύψη για μια άδεια ζωή χωρίς αγάπη, χωρίς χαρά. Έπειτα έπεσε το ζεστό, υγρό σκοτάδι μες στην απόλυτη σιωπή. Μόνο η καρδιά ξαγρυπνούσε κι αφουγκραζόταν ένα μακρινό τρένο με αρώματα παλιού μα­ γιάτικου μεσημεριού. Το τρένο με τις φράουλες διέσχιζε π άλι τη ζωή της Μ αργαρίτας, φέρνο­ ντας την ανάμνηση μιας ξεθυμασμένης ευτυ­ χίας. Τον ίδιο καιρό ένας άντρας με απειλητικό παρόν στοίχειωνε τους ύπνους της, μοσκοβολώ­ ντας μαύρο πιπέρι. Τότε περίπου ξύπνησαν κι οι ομίχλες, με τα περιστατικά των θανάτων και του έρωτα... Τότε άρχισαν και οι περίπατοι στην αλ­ λοδαπή γενέτειρα...

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

S

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Ν τινος ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

ΔΗΜΗΤΡΑ X . ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

Π ερίπτωση Μ ολοτωφ

Α κτή ςτο Φ ως του Χ ειμώνα

Μυθιστόρημα

Διηγήματα

Μια σκληρή σάτιρα της παραγω γής μπεστ-σέλερ κα ι όλου του πλέγματος m edia-σ υ γγρ α φείς-εκδότες. Ο συγγραφέας, με ηθελημένα α ­ φελές και απλοϊκό ύφος, αφηγείται την ιστορία ενός βιβλίου που έφτασε στα πρόθυρα της επι­ τυχίας, αλλά... Μέσα στην γκροτέσκα αυτή τοι­ χογραφία που σαρκάζει και οικτίρει, υπάρχουν σκηνές σκοτεινές (όπω ς στα π α ζά ρ ια των βι­ βλίων), που θυμίζουν πίνακες του Γκόγια ή του Ιερώνυμου Μπος. Ο Ν τίνος Οικονόμου έδωσε με το πρώτο του βιβλίο, Το Μ αναφούκι, ένα κεί­ μενο τραγικής έντασης. Στο καινούργιο βιβλίο του, με το διαβρω τικό του χιούμορ, αποκαλύ­ πτει πως η σάτιρα δεν είναι παρά η άλλη πλευρά του τραγικού. Γιατί το χαμόγελο απλώς καλύ­ πτει τον πόνο της καυτηρίασης.

Μια φωτεινή παραβολή για συντοπίτες, εραστές και φίλους. Κ αι δέκα π αραμύθια σκοτεινά για ζώα, για πουλιά και για χτίσματα. Μια νουβέλα με τροφή και κοσμήματα για τον Έ ρω τα που δε γερνά και το Θ άνατο που χάνει. Και δέκα ιστο­ ρίες με μαχαίρι και ξυράφι για παιδιά που περ­ πατούν στον αέρα και γονείς που φοβούνται το φως. Ό που οι καλοί νικάνε π ά ντα , αλλά ούτε εκείνοι ζουν καλά ούτε εμείς καλύτερα.

ΣΕΛΙΔΕΣ: 260

ISBN 960-03-1484-5

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

ΤΙΜΗ: 3000

1996

$

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Γιάννης Παπαλοπουλος Χ ωρίς Κ ίνητρο

Α λεξης Πανσέληνος

ΖΑΪΔΑήΗΚΑΜΗΛΑ ςτα Χ ιονιά

Μυθιστόρημα

Μυθιστόρημα Μέσα από μία σειρά απίστευτες συμπτώσεις συν­ δέονται οι ζωές δύο μεγάλων καλλιτεχνών του 18ου/19ου αιώνα (που ο αναγνώστης συχνά θα πιστέψει πως τους αναγνωρίζει, για να πεισθεί τε­ λικά πως έκανε λάθος) - ενός Γερμανού συνθέτη κι ενός Επτανήσιου ποιητή. Η εποχή: 1799.0 τό­ πος: η πολιορκημένη από τους Ρωσοτούρκους Κέρκυρα. Ο συνθέτης έρχεται από την Ιταλία, όπου έχει περάσει εξόριστος τα τελευταία δέκα χρόνια - δραπέτης από τη Βιέννη που τον κατα­ διώκει μέσα στους εφιάλτες του, ξυπνητόν ήκοιμισμένον. Ο ποιητής προσπαθεί να επουλώσει τις δι­ κές του πληγές, μακριά από τον τόπο του κι αυτός. Ο Πανσέληνος μας καλεί να μοιραστούμε το όραμά του γι’ αυτόν τον τόπο και την τέχνη του, μέσα από ένα περίπλοκο παιχνίδι αναφορών και συσχετισμών που χρησιμοποιεί υπαρκτά και ανύ­ παρκτα πρόσωπα με την αφοπλιστική πειστικότη­ τα των ρομαντικών μυθιστορισγράφων.

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

Σε μια Α θήνα που ασφυκτιά α π ’ τον καύσωνα και το νέφος ο γνωστός αρχιτέκτονας Τάκης Μαντίδης, μέτοχος εταιρειών κατασκευής μεγάλων έργων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, δολοφο­ νείται στο γκαράζ του σπιτιού του. Δολοφόνος ο Πάνος Τσέλιος, νεαρός φοιτητής, γιος συνεταίρου και παιδικού φίλου του θύματος. Χωρίς κίνητρο, όπω ς τουλάχιστον ισχυρίζεται ο ίδιος, απλώς επειδή δεν τον «πήγαινε». Χωρίς κίνητρο, εξάλ­ λου, θεωρεί κι ότι ζει, περιφερόμενος άσκοπα υπό τους ήχους της μουσικής του Hendrix, των Doors και της Joplin ή του Cobain, παρέα με τους ήρωες των αγαπημένων του κόμικς. Η υπόθεση συμπτωματικά ανατίθεται στον κουρασμένο από τη δου­ λειά αλλά και τη ζωή αστυνόμο Τρανό, θιασώτη της τζαζ, φανατικό αναγνώστη του Τσάντλερ και αδελφικό φίλο του θύματος. Άραγε θα τα κατα­ φέρει να φτάσει ως το δολοφόνο;

t

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

Γ ιά ν ν η ς Π ατερακης

Η Π λατεία

Τ ο Α γόρι

Μυθιστόρημα

Μυθιστόρημα

Μια μυθιστορική τριλογία, η οποία καλύπτει την εθνική ζωή των ετών 1940-1967. Το πρώτο μέρος καλύπτει τα γεγονότα της περιόδου 1940-1950. Στο πρώ το μέρος ιστορείται το φούντωμα του δεύτερου αντάρτικου και στο δεύτερο η συντρι­ βή του. Το δεύτερο βιβλίο καλύπτει τα γεγονότα της περιόδου 1950-1957. Εδώ τον αρχαϊκό κόσμο της «Πλατείας» ακολουθεί ο πιο σύνθετος μιας φανταστικής επαρχιακής μικροπολιτείας. Αυτοί οι ζαλισμένοι από το φόβο, την ανασφάλεια και την πενία επαρχιώτες είναι οι νέοι Δωριείς, που εφορμούν από τα βόρεια προς τα πεδινά για να καλυτερέψουν τη ζωή τους. Π ρόκειται για την ανάβαση μιας ψυχής, που στο τέρμα των διαψεύσεών της θα αναγνωρίσει πως το αίτημα για κοι­ νωνική άνοδο ήταν ένα προπέτασμα καπνού, ενώ ο κύριος σκοπός της ήταν να συναντηθεί με το αυθεντικό πνεύμα.

«... Τώρα το ’βλεπα πεντακάθαρα: το σώμα μου είχε ανάγκη την εκσπερμάτωση και δεν μπορού­ σα να του τη στερήσω - ούτε με το καλό ούτε με το άγριο. Α πό οργανική άποψη, ήταν κάτι σαν το κατούρημα. Ας υποθέσουμε πως μου την έδι­ νε στα ξαφνικά κι αποφ άσιζα να το κόψω, ντε και καλά, μια για πάντα. Ας πούμε ότι θα ’πίνα λίγα υγρά και θα κ ατάφ ερνα να κρατηθώ μια δυο μέρες. Μ ετά η ουροδόχος κύστη θ ’ άρχιζε ν α π ονάει. Ά σ ’ την ν α π ονάει. Στη συνέχεια, όμως, τα τσίσια θα ’φευγαν μόνα τους. Τι θα ’κανα τότε; Άντε να ’δενα κόμπο το πουλί μου για να μη στάζει. Κι ύστερα; Τα ούρα θα μαζεύο­ νταν μέσα μου, θα πολυκαίριζαν, θα σ άπιζαν, μέχρι που, στο τέλος, θα κλατάριζαν οι σακού­ λες και τα σωληνάκια, και τα τσίσια θα ξεχείλι­ ζαν α π ’ το στόμα μου. Λοιπόν, τέρμα και τελείω­ σε: ούτε το κατούρημα κόβεται ούτε η μαλακία».

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

¥

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Κυριάκος Ροκος Ε νας Ε πικίνδυνος Γλυπτής

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Τάσος Ρουςςος 0 Ο δυςςεας Μυθιστορία

Διηγήματα «Το Σεπτέμβρη του ’92 διηγήθηκα στο χαρτί την πρώτη μου ιστορία. Δούλευα κάποιο μάρμαρο και κάθισα να κάνω ένα τσιγάρο. Χαζεύοντας τη δουλειά μου, είδα πολλά μικρά βιαστικά πραματάκια να ξεχειλίζουν απ’ την πέτρα κι αγανακτισμένα να με αναγκάζουν να τα κάνω γράμματα. Από τότε, όποτε τους καπνίζει, σαν κομάντος, χτυ­ πάν και φεύγουν, αφήνοντάς μου, κοντά στο πρωί, ένα μεγάλο τασάκι αποτσίγαρα. Είναι αληθινές ιστορίες. Τόσο αληθινές, όσο τα πολλά μικρά βια­ στικά πραματάκια που ξεχειλίζουν απ’ όπου τους αρέσει, σαν νιώσουν ασψυχτικά καταχωνιασμένα».

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

Έ νας άλλος Οδυσσέας. Η μυθιστορία παρακο­ λουθεί κυρίως τη νεότητά του πριν και κατά τον Τρωικό Πόλεμο. Έχει ναυαγήσει στην Ωγυγία και οι μνήμες -όχι ο καημός του νόστου- της έως τότε ζωής του τον πνίγουν. Παρακινημένος από την Καλυψώ, γράφει τα όσα πέρασε, για να ελευθε­ ρωθεί από το βάρος που πιέζει την ύπαρξή του. Μέσα από τις γραφές αυτές και την ειρωνική κρι­ τική της Καλυψώς για την «αντικειμενικότητά» τους, προβάλλει η αμφισημία του χαρακτήρα του. Είναι γεννημένος ν ’ ακολουθήσει το ιδεώδες της εποχής του; Να γίνει δηλαδή «ήρωας» με κατορ­ θώματα θαυμαστά και δόξα; Ή να καταντήσει ε­ γωιστής, ιδιοτελής κι αδίστακτος; Το υπαρξιακό αυτό ερώτημα θα τον κυνηγάει βασανιστικά από τα εφηβικά του χρόνια. Ποιος εί­ ναι στ’ αλήθεια; Ο προορισμένος για το κλέος του ήρωα ή για την απλή ζωή ενός ειρηνικού βασιλιά;

t

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

High Life

Γ ιωτα Σ εχιδου

Ντινος Σιωτης

Α γαμος Ε ρως

H igh L ife

Μυθιστόρημα

Αφηγήματα

Ο ι άντρες ερω τεύονται αλλιώς. Αλλιώ ς τους έπλασε η μάνα τους ή αλλιώς τους έμαθε. Ο ι άντρες είναι σαν κυρίαρχα κεριά που καίγονται κι αφήνουνε μυστήριους καπνούς και λίπη. Ο ι άντρες μπορούν να καταφέρουν τα πάντα, μέχρι και την καταστροφή τους. Ο Νιόρτσκι όμως εί­ ναι ένας νέος με καθαρό στόμα. Υπακούει, θαυ­ μάζει, κρατά τα συμβόλαιά του, γαστριμαργεί, πενθεί, στολισμένος με νηστείες κ α ι δάκρυα. Άγαμος. Σαν μοναχός που εισέρχεται στο πορ­ νείο. Ο ι γυναίκες που τον συντροφεύουν τον α­ ντιμάχονται και τον αποφεύγουν: η Π όζα, η κε­ νοδοξία του. Κ αι η Α ντριάνα, η υπερηφ άνεια του. Και η Πριγκίπισσα, η εστεμμένη εξουσία, η απολαβή. Οι μεγαλύτεροι εχθροί του; Τον κατα­ διώκουν οι Αγκαβίτες, οι συστηματικοί του δαί­ μονες...

Έχοντας πειστεί ότι «ο κόσμος είναι αυτός που εί­ ναι κι εμείς είμαστε αυτοί που είμαστε», ο Ντίνος Σιώτης, στη συλλογή αφηγημάτων του High Life, επιχειρεί μια αναχώρηση από τον κόσμο του μύ­ θου και της πραγματικότητας και γράφει ένα κα­ θαρά ονειρικό βιβλίο. Τα αφηγήματά του έχουν ως πηγή τα όνειρα μέσα από τη μνήμη ενός καθρέ­ φτη που έχει μετακομίσει από την Καλιφόρνια στο Οντάριο, στη Νέα Υόρκη, στην Αθήνα, στις Κυκλάδες. Όνειρα φανταστικά και όνειρα πραγ­ ματικά, που προκαλούν μια δικαιολογημένη σύγ­ χυση. Όνειρα που υπονοούν επεισόδια βιωμένα στα μεταλλικά νερά του έρωτα. Όνειρα με τη βε­ βαιότητα της ηρεμίας που λάμπει στα λατομεία του χρόνου. 'Όνειρα-ποιήματα που παραπλανούν με τον τίτλο τους - όπου High Life δε νοείται η Μεγάλη Ζωή, αλλά η μεγάλη ζωή που κρύβει όλο της το μεγαλείο μέσα στην απλότητα, μέσα στη γοη­ τευτική απλότητα των ονείρων.

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

ί

ΚΑΣΤΑΝΙ ΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΕΛΕΝΗ ΣΜΓΙΩΚΟ V Ημερονύχτια ΕΚΔΟΣΕΙΣ KASTANIQTH

Γιώργος Σκαμπαρδωνης Π άλι Κεντάει ο Στρατηγός

Ελένη Σμπωκου Η μερονύχτια Μυθιστόρημα

Διηγήματα Δεκαοχτώ διηγήματα κεντημένα στον καμβά της λοξής ειρωνείας και του αόρατου λυρισμού μιας άλλης, παράλληλης καθημερινότητας που συ­ νήθως διαφεύγει πλαγιοδρομώντας. Περιστατικά ενός κόσμου μισοπραγματικού, μισοφανταστικού, κατά βάθος επινοημένου ή αλλοιωμένου από τη μνήμη και την ύστερη κατεργασία. Ενός κόσμου αμύριστου αλλά καθόλου πιο απίστευτου,ή το ίδιο απίστευτου με τον καθημερινό, που συντίθεται α­ πό περιστατικά τα οποία διαστέλλονται ή συστέλ­ λονται δι’ εσόπτρουκαιεναινίγματι. Αίσθημα ημιαργίας και παράξενα, εσωστρεφή θαύματα στην Ασπροβάλτα της ψυχής. Ποιήματα ίσως, πνιγμένα στον κουβά, που ανασταίνονται ως ρέουσες, πεζοπόρες παραστάσεις σε κεντημένα επιτοίχια μαγικά χαλιά - ίπτανται μαζί με τον τοίχο μόλις τα προσέξεις, μόλις αρχίζεις να αγγίζεις την ένδον ιστορία τους.

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1 996

«...Εσύ κι εγώ να χωρίσουμε. Ν’ ακολουθήσουμε τα ίχνη αυτής της παράξενης λέξης, που αρχίζει μ’ ένα γράμμα που οι γραμμές του τέμνονται. Να πάρουμε άλλους δρόμους. Εγώ να μη σε βλέπω, να μη σε ακούω. Να σου φωνάζω κι εσύ να μένεις σιωπηλός. Να σου λέω μίλα μου κι εσύ να σωπαί­ νεις. Και η σιωπή να είναι απόλυτη. Ό πω ς τώρα. Απόλυτη. Που σέρνεται. Που βγήκε για κυνήγι σαν τη λάμια. Που κατάπιε τους κραδασμούς του πλοίου, το θόρυβο της θάλασσας, το πέταγμα του γλάρου, τη φλονικία των πουλιών για ένα ψίχου­ λο. Απελπισία είναι να πέφτεις από το αφύλακτο μπαλκόνι και να στροβλίζεσαι στην κραυγή σου. Ελπίδα είναι τα στηρίγματα του κόσμου μας, οι κολόνες στα σπίτια, τα κάγκελα στο μπαλκόνι, τα τζάμια στα παράθυρα, το πρωινό κοίταγμα στον καθρέφτη· να πλένεις το πρόσωπό σου, να βουρ­ τσίζεις τα δόντια σου, να χτενίζεις τα μαλλιά σου, να χαμογελάς και να λες: Καλημέρα...»

$

ΚΑΣΤΑΝ1ΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Α ντωνης Σουρουνης Μ ισόν Α ιώνα Α νθρωπος

Αντωνης Σουρουνης

Τ ο Μ παστούνι Παραμύθι, για μικρούς και μεγάλους

Αφηγήματα Θυμάμαι πριν τρία χρόνια, όταν καβατζάριζα τα πενήντα, ζούσα από καιρό μόνος σ’ ένα μέρος κοντά στη θάλασσα κι ένιωθα κι ο ίδιος λίγο σαν πλεούμενο. Τι είδους πλεούμενο δεν ήξερα, ήξε­ ρα όμως ότι χρειάζομαι κάμποσα μερεμέτια και λίγο ματσακόνι. Π άντα μου πίστευα πω ς θα έ­ κλεινα τα πενήντα μου χρόνια ανάμεσα σε πενή­ ντα φίλους, και να που είχα βρεθεί ολομόναχος. Τουλίάχιστον έφτασα τα πενήντα κι αυτό ήταν κά­ τι. Κάτι; Για μένα ήταν πάρα πολύ. Γιατί την επο­ χή εκείνη είχα αρχίσει να συνειδητοποιώ, πέρα από την έξαψη και τους ξέφρενους ρυθμούς, τη γλύκα της ζωής.

«- Κι αν χρειάζεται έναν άλλο άνθρωπο, τότε τι κάνει; Τον καρφώνει κι αυτόν; ρώτησε το μελλοντι­ κό τραπέζι. »Η πολυθρόνα φάνηκε να σκέφτεται.

«-Αυτό δεν το ξέρω. Ακόμα δεν έχω δει άνθρω­ πο σε καρφιά. Έ χω δει όμως ένα ξύλο χωρίς καρ­ φιά-το μόνο που είδα. Ή ρθε κάποιος εδώ τις προάλλες και το ακούμπησε πάνω μου. Ή ταν χοντρό ίσαμε ένα φίδι. Είπε πως το λένε μπαστούνι και ο άνθρωπος το κρατάει συνέχεια στο χέρι. Είπε πως έχει δει όλη την πόλη και πως ο άνθρωπος αυτός το αγαπάει τόσο πολύ, που όταν βγαίνει περίπατο, από τη μια κρατάει τη γυναίκα του και από την άλ­ λη αυτό. Είπε ακόμα... »Όμως το ξύλο δεν άκουγε πια. Σκεφτόταν πό­ σο μισούσε τα φίδια και πως αν ήθελε να γίνει κάπο­ τε μπαστούνι, θα έπρεπε οπωσδήποτε να γίνει χο­ ντρό σαν ένα φίδι...» ΣΕΛΙΔΕΣ: «5_________ ISBN 960 03-171 «-3_________ TIMH:g000

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

$

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Λ Ο ΓΟ ΤΕΧ Ν ΙΑ / ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Γ ιά ν ν η ς Σ ολλατος

Γ ιώργος Σ γαυριανος

Τ ο Α ίνιγμα

ΣΑΝ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΗΡΞΑΝΕ ΠΟΤΕ

Μυθιστόρημα

ι .Μ ητροπολεις

Ένας γέρος τυφλός ζητιάνος μετατρέπειτη ζωή του σε διαρκή θεατρική παράσταση. Μετατρέπει το χρόνο σε χώρο καιόλη η Ιστορία είναι γι’ αυτόν ατέ­ λειωτο τοπίο, που μέσα του συναντάει όποιον θέλει από τα μυθικά χρόνια ως σήμερα. Ο ίδιος ταυτίζε­ ται με το βασιλιά Οιδίποδα. Μια τριαντάρα δικη­ γόρος, από καλή οικογένεια και με γραφείο στο Κολωνάκι, καταπιέζεται, βαριέται την καριέρα της και θέλει να αλλάξει πρόσωπο και να γίνει πόρνη. Μπαίνει στον κόσμο του Οιδίποδα και συγκρούε­ ται μαζί του. Δύο αδερφές πόρνες, η Αντιγόνη και η Ισμήνη. Η πρώτη σε λάίκό μπουρδέλο καιη δεύτερη με επισκέψεις σε σπίτια. Δύο φίλοι κλέφτες αυτοκι­ νήτων, ο Ετεοκλής και ο Πολυνείκης, που μεγάλω­ σαν ορφανοί σε Ίδρυμα. Γύρω απ’ αυτά τα πρόσω­ πα ξαναστήνονται σκηνές του Θηβαϊκού Κύκλου και της ζωής της αυτοκράτειρας Θεοδώρας. Οι ήρωες του μυθιστορήματος παραποιούν τους μύ­ θους - ίσως. Ίσως και να παραποιούν τη ζωή...

Ο νεαρός αφηγητής μένει για πρώτη φ ορά στη ζωή του μόνος, μέσα σ’ ένα περιβάλλον πρωτό­ γνωρο και φαινομενικά αδιαπέραστο. Η σκιά της μητέρας που πλανάται και που σπάνια αναφέρεται, η απουσία του πατέρα, η αγωνιώδης πρ ο­ σ πάθεια ταύτισης με το πατρικό αυτό είδωλο που δεν ξεπερνιέται ποτέ, η διάχυτη ενοχή, σαν άρωμα της πρώ της α θω ότητας και της πα ντε­ λούς έλλειψης εμπειριών, βρίσκουν τελικά «συ­ νένοχο» τον νεαρό Ολιβιέ, φοιτητή Ιατρικής. Η γνωριμία του αναταράσσειτα λιμνάζοντα νερά κ α ι πυ ρ ο δο τεί μια σειρά γεγονότω ν κα ι συ­ γκρούσεων, αναζητήσεων και διφορούμενων συ­ ναισθημάτων, και όλα αυτά με κάδρο το επιβλη­ τικό κτήριο του Οικοτροφείου των Καθολικών Σπουδαστών.

Μυθιστόρημα

ΣΕΛΙΔΕΣ: 185

ISBN960-03-1511-6

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

ΤΙΜΗ.2500

1996

t

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Φωτεινή Τςαλικογλου Η Κ όρη της Α νθής Α λκαίου

Περικλής Σφυριαης Ψ υχή Μ πλε και Κ όκκινη Μυθιστορία

Μυθιστόρημα

Η ψυχή μου είναι βαμμένη μπλε και κόκκινη, σαν της πατρίδας, με τα μπλε και κόκκινα παιδιά της. Ό ταν τα πρόσωπα και τα γεγονότα που σημάδε­ ψαν τη ζωή μου άρχισαν να αναδύονται βασανι­ στικά στη μνήμη, σκέφτηκα ότι θα ήταν κρίμα να χαθούν, καθώς πλησιάζει πια η στιγμή που θα διαβώ το κατώφλι της ανυπαρξίας. Έ γραψ α λοι­ πόν το μυθιστόρημα αυτό, αξιοποιώντας τα βιώματά μου από την Κατοχή, τον Εμφύλιο και τα χρόνια της Α ντιπαροχής που ακολούθησαν, ό­ πως έπραξαν πριν από μένα κι άλλοι άξιοι πεζογράφοιτης Θεσσαλονίκης, για να μη μείνειη εποχή αυτή πεδίο μελέτης των νεότερων μόνο ιστορικών, που με την ψυχρή επιστημονική τους μεθοδολογία θα την καταχωρήσουν στα τομίδια της πρόσφατης Ιστορίας μας.

Ή ταν μόνον έντεκα χρόνων η κόρη της Ανθής Αλκαίου και δεν καταλάβαινε γιατί η μητέρα της μιλούσε τόσο λίγο και διέφερε από όλους τους άλλους. Ό ταν ερχόταν ο γιατρός, όλοι έμοιαζαν σοβαροί και έκλειναν την πόρτα για να μην τους ακούσει. Δεν μπορούσε πάντα να κρυφακούει τα μυστικά που λέγανε μέσα στην κάμαρα. Καμιά φορά άκουγε φωνές και τζάμια και κρύσταλλα να σπάνε. Κι έπειτα σιωπή. Π οια είναι η Ανθή Αλκαίου; Μια απορία, ένα αίνιγμα, μια απουσία. Ό πω ς εκείνο το κλειστό γράμμα του εραστή της, που έμενε κρυμμένο στο συρτάρι για δώ δεκα χρόνια, ως τη στιγμή που -τυ χα ία ;- η κόρη της θα το ανακαλύψει. Αποσβολωμένη τότε θα βρε­ θεί αντιμέτωπη με το σφραγισμένο μυστικό. Η κατάθλιψη π αγιδεύει την ιστορία μέσα σε μια παρένθεση. Θα μπορέσει η κόρη της, μέσα από τη γραφή, το μύθο και το όνειρο, να αφηγηθεί την παράξενη ιστορία; ΣΕΛΙΔΕΣ: 259_________ ISBN960-03.1503-5__________ΤΙΜΗ: 3000

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

$

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Μακης Τςιτας

Α ρηςΦακινος

Π αίύεκτου Π ετρούλα

Ο ι ΠΑΡΑΝΟΜΟΙ Μυθιστόρημα

Διηγήματα Η Πάτυ η ζωντοχήρα, η γκόμενα του παντρεμέ­ νου Τάκη, ο Νόσος, ο μεγαλύτερος επιβήτορας της πόλης, η κοσμοκαλόγρια Ευγενία, που δεν τη δέ­ χτηκε κανένα μοναστήρι, η εξομολόγηση του συζυγοκτόνου Κίτσου, μια σαββατιάτικη επίσκεψη σε τσοντάδικο του βαρδαρίου, ένα περιστατικό από τη ζωή του Τόλη Καζαντζή, ένα συνηθισμένο μάθημα νεοελληνικής λογοτεχνίας, ο Γιάννος ο τρελός, που κάνει μπανιστήρι και χουφτώνει κορί­ τσια, η Μαρία, που δέκα χρόνια ετοιμάζεται για την κηδεία του άντρα της... Δεκαεφτά απλές ιστο­ ρίες, που γράφτηκαν από το 1989 έως το 1994 στη Θεσσαλονίκη.

Οι παράνομοι είναι ένα από τα ελάχιστα λογοτε­ χνικά βιβλία που καταπιάστηκαν με το θέμα της διεθνούς τρομοκρατίας και που είχαν πανευρω­ παϊκή απήχηση. Ξαναδουλεμένο από το συγγρα­ φέα του Κάστρου της μνήμης και τχ\ς Κλεμμένης ζωής, με μια συναρπαστική πλοκή που θυμίζει αστυνομικό μυθιστόρημα, το έργο αυτό αποτελεί επίσης μια πολύτιμη πρόσβαση για την κατανόη­ ση του κόσμου μέσα στον οποίο ζει κι εξελίσσε­ ται η σημερινή Ελλάδα. Οι παράνομοι γράφτηκαν τότε που η κοινω­ νική αδικία και η φτώχεια άρχισαν να αποκτούν πολιτικές διαστάσεις. Σήμερα που αυτές οι πλη­ γές έχουν γίνει παγκόσμια πραγματικότητα, Οι παράνομοι είναι ακόμα πιο επίκαιροι.

ΣΕΛΙΔΕΣ: 165_________ ISBN 960-03.1687-2_________ΤΙΜΗ: 2500

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

t

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ _______ Π Ε Ζ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α ________

Ολγα Χαντζή 0 Ε ρωτας δεν Ε ίναι Π αντα Τ οκογλύφος

ΤΑΞΙ ΔΙ ΩΤΙ ΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙ Α

Tatiana Γκργγςη-Μιλλιεξ

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ςτην Ινδία

Μνθιατόρημα Την ευλογία να τη γεννήσει ο έρωτας έχει η Ηλέκτρα. Ο έρωτας της γυναίκας για τον άντρα, κι ας αδυνατεί α π ’ την πλευρά του να ανταποκριθεί. Η άμυνα της αυτοσυντήρησης, το «συνεχίζω να ζω», δεν πέφτει στην παγίδα να αδικήσει τον άντρα, να τον κατακρίνει, να τον αποκλείσει από τη ζωή της Ηλέκτρας, ως αντίποινα... Η αγάπη που ενώνει, σε πείσμα της απόστασης, σε πείσμα της μοναξιάς κ α ι της ο δύνης της. Η Η λέκτρα αγνοεί το πρόσωπο του πατέρα, μα είναι δεμένη μαζί του, μέσα α π ’ τον έρωτα της μητέρας, τον γνωρίζει, τον αποκρυπτογραφεί, τον αισθάνεται στα κύτταρά της, τον ζει και μεγαλώνει έτσι και κοντά του. Η απουσία της ανθρώπινής του υπό­ στασης δίνεται να κατανοηθεί στο παιδί με σεβα­ σμό και λατρεία, που επουλώνουν τις πληγές της στέρησής του πριν αυτές ματώσουν κι αφήσουν σημάδια.

Αν τα ταξιδιωτικά βιβλία, για να είναι επιτυχημέ­ να, πρέπει να εμπνέουν έρωτα για τους τόπους που περιγράφουν, τότε το Οδοιπορικό στην Ινδία της Τατιάνας Γκρίτση-Μιλλιέξ το επιβεβαιώνει μοναδικά. Με εκείνο το απαράμιλλα σωματικό ύφος που έχει καλλιεργήσει, μας ξεναγεί σε μυθι­ κούς, ιερούς χώρους, όπου άρρηκτα δένονται σ’ έναν κύκλο ομορφιάς η θρησκεία, ο έρωτας και η τέχνη, όπως διασώζονται μέχρι σήμερα, από τα γλυπτά ως τις κινήσεις των Ινδών γυναικών με την έμφυτη χάρη, κι αντικατοπτρίζονται σε «εκεί­ να τα αξέχαστα μαύρα, λαμπερά μάτια των παι­ διών». Παράλληλα προσφέρει ένα συγκέρασμα μύθου και πραγματικότητας σε μια μαγική ισορ­ ροπία, ώστε η σκληρή πραγματικότητα να μην απομυθοποιεί τη χώρα, αντίθετα προβάλλεται η περηφάνια ως δύναμη επιβίωσης ενός λαού που ζει στα όρια της εξαθλίωσης.

ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Κατια Α ντωνοπουλου Χίλιες και μια Νύχτες

Κατια Α ντωνοπουλου Ν ιχαο Κ ινα

ΣΤΟΠΑΚΙΣΤΑΝ Έ να ταξίδι στο Πακιστάν είναι το δεύτερο αυτό βιβλίο της Κάτιας Αντωνοπουλου μετά τις Ινδίες μου, ένα ταξίδι όμως που καθόλου δε μοιάζει με καθαρά ταξιδιωτικό βιβλίο. Είναι η προσωπική περιπλάνηση της συγγραφέως, μια περιπλάνηση χωρίς πρόγραμμα ή χρονική αλληλουχία ανάμε­ σα στο χθες και το σήμερα. Περιπλανιέται στη γη όπου περπάτησε ο Μεγαλέξανδρος, ερωτεύεται τη χώρα, τους ανθρώπους, τη βίαιη σαγήνη τους και τον ερωτισμό τους. Πίνει μαζί τους κι ακούει τις ιστορίες τους, ιστορίες πάθους, πολέμου και θρησκευτικού φανατισμού. Γνωρίζει τις γυναίκες τους που μιλάνε για τη ζωή τους και τους κρυ­ φούς τους πόθους, γνωρίζει τον πόλεμο παρέα με μια ομάδα Μουζαχεντίν, ακούει τα Καλάσνικοφ να κροταλίζουν. Ένας καταιγισμός περιγραφών, περιπλανήσεων και.χαρακτήρων, σε μια γραφή μοντέρνα, ασθματική και ξεκαρδιστικά χιουμορι­ στική συνθέτουν αυτό το γοητευτικό βιβλίο. ΣΕΛΙΔΕΣ: 460

ISBN960-03-1602-3

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

... Μια ψιλόλιγνη οπτασία με μακριά κυματιστή φούστα κι ένα εξωφρενικό καπέλο σαν βεντάλια από πλερέζες εξαφανίζεται τρομαγμένη σέρνο­ ντας από το χέρι ένα δεκάχρονο παιδί που ουρ­ λιάζει κλαίγοντας μόλις βλέπει το βίντεο στο χέρι μου, τρεις νεαρές με μακριές γαλανές φούστες, κόκκινα ζωνάρια και καπέλα-ρόδες κάρου σε μια φαντασμαγορία χρωμάτων σουλατσάρουν λικνιστές επιθεωρώντας προς γονιμότητά τους καχεκτικά αρσενικά. Στα γρανιτένια πόδια του Μάο ένα αποκαμωμένο γαϊδουράκι σέρνει βαρύ ξύλι­ νο αραμπά. Ψηλά, πίσω από την τραγιάσκα του στερεότυπου αγάλματος του, συνωθσύνταιτα πρώ­ τα σύννεφα μιας επικείμενης καταιγίδας ενώ η απα­ λή αντρική φωνή του κινέζικου σουξέ που μ’ ακο­ λουθεί ανά την Κίνα κραυγάζει. Σ’ αγαπώ, αντίο. Σ’ αγαπώ, αντίο...

ΤΙΜΗ: 4000

1996

%

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ Τ Ι Μ Ο Κ Α Τ Α Λ Ο Γ Ο Σ

ΤΑΞΙ ΔΙ ΩΤΙ ΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙ Α

Αλεξίου Έλλη (Απαντα) 1. Σκληροί αγώνες για μικρή ζωή (Διηγήματα). 2000 2. Γ'Χ ριστιανικόνΠ αρθεναγω γείον(Μ υ θ .).... 2000 3. Υπολείμματα επαγγέλματος (Δ ιη γ ή μ α τα )... 1500 4. Λούμπεν (Μ υ θ ισ τόρημ α ).................................. 2000 5. Παραπόταμοι (Μ υθιστόρημα).......................... 3500 6. Μ ε τη λύρα (Μ υ θισ τόρημ α )............................. 4000 7. Αναχωρήσεις και μεταλλαγές (Διηγήματα).. 1500 8. Μ υστή ρια (Δ ιηγήματα)....................................... 1500 9. Προσοχή συνάνθρωποι! (Δ ιηγ ήμ ατα)........... 2000 10. Σπονδή (Δ ιηγήματα)............................................ 1500 11. Και ούτω καθεξής (Μυθιστόρημα).................. 3000 12. Για να γίνει μεγάλος (Βιογραφία του Νίκου Καζαντζάκη)................ 4000 13. Και υπέρ των ζώντων (Δ ιη γ ή μ α τα )................ 1500 14. Δεσπόζουσα (Μυθισ τόρημα)........................... 3000 15. Μια μέρα στο γυμνάσιο (Θ έατρο)................... 1500 15α. Έτσι κάηκε το δάσος - Μ όνο από αγάπη (Θ έατρο)............................................................... 1500 16. Βασιλική Δρυς (Το χρονικό της εκπαίδευσης) .........................................................................Τόμος Α' 2000 16α. Βασιλική Δρυς (Το χρονικό της εκπαίδευσης) .........................................................................Τόμος Β' 2000 17. Από πολύ κοντά (Αυτοβιογραφικό)................ 3500 18. Παίζομε κουκλοθέατρο; (Θ έα τρο).................. 1500 19. Κατερειπωμένα αρχοντικά (Δ ιηγήματα)...... 1500 20. Έ λληνες λογοτέχνες (Δοκίμια I)..................... 2000 21. Ξένοι λογοτέχνες (Δοκίμια II) .......................... 2000 22. Υπό εχ εμύθειαν (Ανέκδοτα)............................. 3000 23. Εισαγωγή στην ιστορία της Παιδαγω γικής.. 2000 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗ ΑΛΕΞΙΟΥ (Επιμέλεια: Άντα Κατσίκη-Γάβαλου) Γράφουν: Π. Κανελλόπουλος,Τ. Αδάμος, Μελισσάνθη, Ζ. Σκάρος, Γ. Τσαρούχης, Π. Χάρης κ.ά... 5000 Αγγελάκης Ανδρέας Η ιστορία του ερωτευμένου Τρίτωνα................... 800 Αθανασιάδης Κυριάκος Δώδεκα (Μυθιστόρημα)............................................ 2000 Αλεξάνδρου Δάφνη ,996 Μάρσα Μ ατρούχ και άλλες παράξενες ιστορίες 3000 Αναγνωστόπουλος Χρήστος 1998 Ιστορίες της σιγανής βροχής.................................. 2000 Ανδρουλάκης Μίμης 1898 Ο σωσίας και οι δαίμονες του πάθους (Αλλόκοτες ιστορ ίες)................................................ 4000 Ο Μ υστικός Νοέμβρης (Μ υθιστόρημα).............. 4000 Ανθολογίες Ερώτων και ασπασμών λαμπρόν απάνθισμα (52+1 διηγήματα Ελλήνων συγγραφέων, γραμμέ­ να και εικονογραφημένα για το P layboy)........... 8000 Η τέχνη του γράφειν (12 νέοι πεζογράφοι)........ 2500 188820 + 1 ιστορίες από το διαγωνισμό του Elle (1995)........................ 3000 189620 + 1 ιστορίες από το διαγωνισμό του Elle (1996)........................ 3000

Εντμουντ Κηλυ Αλβανικό Ημερολόγιο 0 δρόμος προς το ΕΛΜΠΑΣΑΝ Η ιστορία του ταξιδιού μιας ομάδας Αμερικανών συγγραφέων στην Αλβανία, προκειμένου να ενη­ μερωθούν σχετικά με τα προβλήματα που αντιμε­ τωπίζουν οι Αλβανοί συγγραφείς και την κατά­ σταση της αλβανικής πολιτιστικής ανάπτυξης. Στα Τίρανα συναντούν τον υπουργό Πολιτι­ σμού, τον πρόεδρο του αλβανικού Κέντρου PEN και άλλους διανοούμενους της περιοχής, αλλά εκείνο που τους ικανοποιεί περισσότερο είναι οι συναντήσεις με τους απλούς κατοίκους των πόλε­ ων και τους αγρότες, καθώς και το απείραχτο το­ πίο έξω από τις υποσιτιζόμενες και οικονομικά χρεοκοπημένες πόλεις και χωριά. Ο Κήλυ, που έχει μια ισόβια επαφ ή με την Ελλάδα, υπογραμμίζει τις σχέσεις -μερικές φορές αποτυχημένες- μεταξύ της Ελλάδας, που γνωρίζει πολύ καλά, και της ακόμη πληγωμένης Αλβανίας, που την αντικρίζει για πρώτη φορά.

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

t

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ Τ

I

Μ

Ο

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Κ

A

Αριστηνός Γιώργος Περιπέτεια (Νουβέλα).............................................. . Το Οδοιπορικό (Ενα κυκλικό αφ ήγη μα )............. . Βαοιλειάδου Λεντίτσια 1Μ ακρινός κόσμος (Μ υθιστόρημα)....................... . Βιστωνίτης Αναστάσης Φάσματα φθοράς (Αφ ηγήμ α τα )............................ . Β ρεττός Σπόρος Η κάθαρση (Μ υθιστόρημ α ).................................... . Γαϊτάνος Γιάννης Μ ε φλος ρουαγιάλ (Μ υθιστόρημα )..................... . Γαλανός Αλέκος 6 Μ ε το Σταυρό και το ξίφος (Αφηγηματικό Σ υ να ξά ρ ι)......................................... . Γιανναράς Χρήστος Ανθολόγημα τεχνημάτω ν....................................... . Γιαννακοπούλου Ντάρα Η πρόβα του νυφικού (Μυθιστόρημα)................ .

80 μεγάλος θυμός (Μ υθ ισ τόρημ α )....................... . Γιατζόγλου Κατερίνα Alter (Μια μικρή ιστορία χωρίς ηλικία και πατρίδα) Γιατζόγλου Χριστίνα 0 μικρός Κλαύδιος (Αφ ήγημα)............................. . Γκανάς Μιχάλης Μητριά πατρίδα (Πεζογράφημα).......................... . Γκιώνης Δ ημήτρης Τώρα θα δεις (Αφ ήγημα)......................................... .

6 Το περίπτερο (Αφήγημα)......................................... . Γκουρογιάννης Βασίλης Διηγήσεις παραφυσικών φαινομένων (Αφηγήματα)................................................................ . Το ασημόχορτο ανθίζει (Μ υθιστόρημα)............. .

8 Μ ή δ ε ια ......................................................................... . Δειλινός Δημήτρης 5 Στη γη του έρωτα (Μ υθιστόρημ α )....................... . Δημόπουλος Ντίνος Η μεσαία όχθη (Μ υθιστόρημα)............................. . Δοξιάδης Απόστολος 0 θείος Πέτρος και η Εικασία του Γκόλντμπαχ (Ν ο υ β έλ α )................................................................... . Ε λευθεριάδηςΤάκης 0 πετεινός ή Περί αν τικ ειμ έν ο υ .......................... . Ελευθερίου Μόνος Το άγγιγμα του χρόνου (Ν ο υ β έλ α )..................... . Εξαρχοπούλου Λίλυ 5 Σοφίας το ανάγνωσμα (Μ υθιστόρημα)............... . Ευαγγελίδης Παναγιώτης Το χέρι κάτω απ’ το ρούχο (Μ υθιστόρημ α )....... . Ευθυμιάδη Νένη Οι πολίτες της σιωπής (Μυθιστόρημα)............... . Ζαρόκωστα Κατερίνα 6 Το καθαρό χάδι (Νουβέλα)...................................... . Ζατέλη Ζυράννα Και με το φως του λύκου επανέρχονται (Μυθιστόρημα σε δέκα ισ το ρ ίες )......................... .

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

Τ

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ Λ

Ο

Γ

Ο

Σ

Περσινή αρραβωνιαστικιά (Εννέα δ ιη γ ή μ α τα ). .

1985Στην ερημιά με χάρι (Ιστορ ίες)............................. . Ζέη Αλκή 1998 Νεανική φωνή (Δ ιηγήματα).................................... . Ζιώγας Βασίλης Όπως τα κούρντισες, Θ ε' μου (Μ υ θιστόρημ α ). . Θ εοτοκάς Νίκος - Σωτηρίου Κώστας Οι αχινοί (Μυθιστόρημα)......................................... . Θ εοφίλου Αχιλλέας Μ εθυσμένη ορχήστρα (Μ υθιστόρημα)............... . Ιωαννίδης Πόνος Η αβάσταχτη φιλοπατρία του Π.Φ.Κ. (Μ υ θ .).... . Καββαθάς Βασίλης Ο πειρατής με τη Μ ερσ εντέ (Μ υ θιστόρημ α )... . ’" 5 Ο ιός του Θεού (Μ υ θιστόρημ α )............................ . Κάγιος Παύλος 1998 Και ξαφνικά χιόνισε χρόνια (Μ υ θιστόρημ α ).... . Κακίσης Σωτήρης Τρόμος στο κολλέγιο και άλλα αστυνομικά δ οκίμια....................................... . Κακλαμανάκη Ρούλα Άμβλωση στο Β 'Τριμελές (Α φ ήγημ α )................ . Κακουλίδης Γιώργος Το σύνδρομο του Παρθένη (Αφήγημα)............... .

1998Φαλαμπέλα (Αφ ήγημα)............................................ . Καλιότσος Παντελής Συμπόσιο (Μυθιστορηματική τετρ αλογ ία)........ . Καρακατσάνη Ρούλα 1998Έξω απ’ τη «ΣΟΝΙΑ» στις επτά (Αφήγημα).......... . Κάραλη Μαλβίνα Αθώος σαν αγαπημένος (Αφ ήγημα).................... . Καραούλης Κώστας Η έκλειψη (Μ υ θισ τόρημ α )...................................... . Καρατζαφέρη Ιωάννα Το χαμένο κουμπί (Μ υ θισ τόρημ α )....................... . Επιπλωμένα δωμάτια (Μ υθιστόρημα )................ . Μπαζαγιάζι (Μ υθιστόρημα).................................... . Οι δύο τελευταίοι (Μ υ θιστόρημ α )....................... .

4 - 2 = 0 (Μ υθιστόρημα).......................................... . Η ζωή σε τέσσερις πράξεις (Δ ιηγήμ ατα)........... . Ιστορίες γ ι’ άντρες (Δ ιη γ ή μ α τα ).......................... . Τα κορίτσια τη ς Ερεχθείου (Μ υ θ ισ τό ρ η μ α ).... . Τέσσερις Πολωνέζες (Μ υ θισ τόρημ α )................ . Καφενείον ο Τέταρτος Κόσμος (Αφηγ. ρεπορτάζ) Ζευγάρια της Αθήνας (Μυθιστόρημα)................ . Οι έφηβοι του Κολωνού (Μ υθιστόρημα)........... . Χωρισμένη στα δύο (Δ ιη γ ή μ α τα )........................ . Η ώρα του λύκου (Μ υθιστόρημα)........................ . Έ σθερ (Μ υ θισ τόρημ α )............................................ . Χαμόγελο στο Χάρο (Μ υ θ ισ τόρημ α ).................. .

1998 Μ ε τη γλώσσα των χεριών (Μ υ θιστόρημ α )....... . Καρυστιάνη Ιωάννα 1998 Η κυρία Κατάκη (Δ ιη γ ή μ α τα )................................. . Κάσδαγλης Νίκος 1998Τα δόντια της μυλόπετρας (Μυθιστόρημα)....... .

800 1000 2000 1500 1000 2500

2500 3000 3000 3000 2000 1000 1500 2000 2500

1000 2000 1500 2200 2000

3000 1000 1800 3000 3000 3000 2500

5000

1996

Α

*

Κ ΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

3000 4000 4000 3000 3000 1500 2500 3000 3000 3500

1000 1000 1000 1500 2000 2500 2000 1500 3000 3000 3000 3000 3000 2500 3000 1500 2500 1500 1500 1500 2000 2000 2000 2500 2500 2200 2500

ΕΛΛΗΝΙΚΗ Τ

Ι

Μ

Ο

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Κ

Α

Τ

Α

Κασόλας Μήτσος 19960 Πρίγκιπας ( 0 βίος και η πολιτεία του πρίγκιπα Σκαφίδα) (Μ υθισ τόρημ α )............... 4000 Κάτος Γιώργος Τα καλά παιδιά (Δ ιη γ ή μ α τα ).................................... 2000 Η αγία αλητεία (Μυθιστόρημα)............................... 2500 Η βασιλεία των κατσαρίδων (Μ υ θιστόρημ α ).... 2000 Ιστορίες της νύχτας (Διηγήματα).......................... 2000 1999Το παράπονο του Οδυσσέα (Μ υθιστόρημα)...... 2500 Κατσούρης Γιάννης Στυλιανού ανάβασις (Μ υθιστόρημα).................... 2000 Κέδρος Ανδρέας Ωδείο (Μ υθιστόρημ α )............................................... 1000 Μεταδεκεμβριανά διηγήματα................................ 1000 Η φωτιά κάτω απ’ τη θάλασσα (Μυθιστόρημα).. 3000 Κιζήλος Βασίλης Στα μάτια της τίγρης (Μυθιστόρημα).................... 2200 1996Ο Μάγος (Μυθιστόρημα).......................................... 3000 Κολοβός Βασίλης Θυμάσαι, πατέρα; (Μ υθιστόρημ α )........................ 2500 Κολύβας Χρήστος 1999 Μ ετανάστες στον άλλο κόσμο (Δ ιηγήματα)....... 3000 Κολώνας Βαγγέλης Χαραμάδες (Μυθιστόρημα)..................................... 1500 Οι νταλίκες ταξιδεύουν πάντα νύχτα (Διηγήματα).................................................................. 1000 Κονδύλης Φώντας Τριήμερο στα κάγκελα (Μυθιστόρημα)................ 1500 Το κύμα (Μυθιστόρημα)............................................ 1000 Η έξωση (Μ υθιστόρημ α ).......................................... 1000 Η δίκη του μεσημεριού (Μυθιστόρημα)............... 2000 Κοντέα Σταυρούλα Φιδοτόμαρο (Μ υθιστόρημα).................................... 1000 Κοντολέων Μάνος Αφήγηση (Μ υθιστόρημα )......................................... 1000 Κι η σιδερώστρα έκοβε την τηλεόραση στα δυο (Διηγήματα).................................................................. 1000 Κορνάρος Θέμος (Άπαντα) 1. Άγιον Ό ρ ο ς-Σ π ιν α λ ό γ κ α ................................ 1500 2. Αγύρτες και κλέφ τες στην εξουσία - Δεν θα π εθ ά ν ο υ μ ε............................................................ 1500 3. Στάχτες και Φ οίνικες.......................................... 2000 4. Στρατόπεδο Χ αϊδ αρ ίου..................................... 2500 5. Μ ε τα παιδιά της θ ύ ελ λ α ς ................................ 2500 6. Το ξεκίνημα μιας γενιάς (Από τα βαλτονέρια της μεγάλης ιδ έ α ς )...... 3000 7. Οδός Προμηθέως (Σοβιετική Ένωση, Ελβετία, Ρώμη, Βουλγαρία, Ρ ουμανία).......................... 2500 8. Η γη της ανάστασης (Κ ίν α )............................... 1500 10. Η αιχμαλωσία της νύ χτας.................................. 1500 Κορρές Μανόλης 1998Φυλής 380β (Μ υθιστόρημ α )................................... 4000 Κουμανταρέας Μένης Θυμάμαι την Μ αρία.................................................... 2500

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

1996

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ Λ

Ο

Γ

Ο

Σ

Κουτσούκος Ηλίας Μαύρο πουλί στο βλέμμα (Νουβέλα)................... 2200 Κυπραίος Λευτέρης Ο μεγάλος Δεύτερος (Μ υθιστόρημα).................. 2000 Κυριαζής Νίκος 1998 Παιχνίδια με τη φωτιά (Μ υθιστόρημα )................ 4000 Λαδάς Νίκος Β. Άπαντα II - Π εζά.......................................................... 4000 Λάζου Μαρία Διάρρηξη (Δ ιη γ ή μ α τα )............................................. 1000 Λεονάρδος Γιώργος Το κόκκινο σαλόνι της γιαγιάς (Μ υθιστόρημα).. 2000 Λογαράς Κώστας Παλιές αμαρτίες (Δ ιηγήματα)................................ 1800 Λυμπεράκη Μαργαρίτα Τα δέντρα (Μ υθιστόρημα )....................................... 3000 1995Ο άλλος Αλέξανδρος (Μ υθιστόρημα ).................. 3000 Μαγρίζου-Σάίας Βεατρίκη 1996Στην Πολυξένη (Μ υθιστόρημα)............................. 2000 Μαραγκού Νίκη Μια στρώση άμμου (Δ ιηγήματα)............................ 1000 Μάρκογλου Πρόδρομος Σταθερή απώλεια (Δ ιηγήματα)............................... 2000 Μάτεσις Παύλος Η μητέρα του σκύλου (Μ υ θ ισ τόρημ α )................ 3000 Ύλη δάσους (Δ ιηγήματα)........................................ 1500 Ο Παλαιός των Ημερών (Μ υ θιστόρημ α )............. 3000 Ματζουράνης Γιώργος 1995 Ανάμεσα σε δύο κόσμους. Συγγραφείς στη Γερ­ μανία με ελληνικό διαβατήριο (Α νθολογία)...... 2500 Μεγάλου-Σεφεριάδη Λία 1996 η γυναίκα της άμμου (Μ υ θιστόρημ α ).................. 2000 1998Σαν το μετάξι (Μ υθιστόρημα)................................ 3000 Μεγαπάνου Αμαλία Το Φιρφίρι, οι Φιρφιρογέννητοι και η Μεγάλη Κωπηλασία........................................ 1500 Μητρόπουλος Δημήτρης Κρυφή Ναταλία (Δ ιη γ ή μ α τα ).................................. 2000 Μήτσου Ανδρέας Τα ανίσχυρα ψεύδη του Ορέστη Χαλκιόπουλου (Μυθιστόρημα)............................................................ 3000 Μιλλιέξ-Γκρίτση Τατιάνα Χρονικό ενός εφιάλτη (1966-1974) (Μ υ θ .).......... 1500 Από την άλλη όχθη του Χρόνου (Μυθιστόρημα) 3500 Στη σκάλα του Ουρανού (Δ ιηγήματα).................. 2000 Αναδρομές (Δ ιη γ ή μ α τα ).......................................... 2000 Αλλάζουμε; (Μυθιστόρημα)..................................... 2000 Και ιδού ίππος χλωρός (Μ υ θιστόρημ α ).............. 2000 Σπαράγματα (Νουβέλες).......................................... 2000 Ονειρικά (Δ ιηγήματα)............................................... 1800 Η Τρίπολη του Πόντου (Ιστορική μονογραφία).. 2000 Το αλώνι της Εκάτης (Δ ιη γ ή μ α τα )........................ 2500 Ημερολόγιο.................................................................. 1800 Στο δρόμο των Αγγέλων (Μ υ θιστόρημ α )........... 2500 1996Οδοιπορικό στην Ινδία............................................. 2000

V

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ Τ

I

Μ

Ο

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Κ

Λ

Μιχαηλίδης Γιώργος Η Πύλη (Ν ουβ έλα)..................................................... Τα φονικά (Μ υθισ τόρημ α )....................................... '**λάμ δα (Μυθιστόρημα)............................................... Μιχαηλίδης Δημήτρης 1895 Γκαρσονιέρα για παλιά βιβλία (Δ ιηγήμ ατα)........ Μιχαλοπούλου Αμάντα Έξω η ζωή είναι πολύχρωμη (Δ ιη γ ή μ α τα )..........

1996 Γιάντες (Μ υθιστόρημα)............................................ Μπαλτά Ινώ 1995 Η μητέρα της νύχτας (Διηγήματα)........................ Μπούτος Βασίλης Νυχτερινή αποστασία (Νουβ έλα).......................... Ο Ιωάννης Μαρία του φθινοπώρου (Μυθιστόρημα) Γυναίκες στα πάρκα (Δ ιηγ ήμ ατα).......................... Μπράμος Γιώργος Βρεγμένο ρούχο (Διηγήματα)................................ Μπρουντζάκης Ξενοφών Μια κοινή περιπέτεια του σώματος (Πεζογρ.)...

1995 Γυναικωνίτης (Μυθιστόρημα,)................................ Μυράτ Αλέξανδρος Φονικό στο Ξοχώρι (Δ ιηγ ήμ ατα)........................... Νάκου Λιλίκα 1995 ΜόσχωΤζαβέλλα (Ιστορική α φ ήγη ση)................ Νικολαΐδης Νίκος Ο οργισμένος Βαλκάνιος (Μ υθιστόρημ α ).......... Γουρούνια στον άνεμο (Μ υθιστόρημ α ).............. Νικολάίδου Μάγδα 'Μ8 Ο ασημένιος καθρέφτης (Αφηγήματα)................ Νόλλας Δημήτρης Το τρυφερό δέρμα (Διηγήματα)............................. Τα καλύτερα χρόνια (Ν ουβ έλα)............................. Το πέμπτο γένος (Νουβέλα).................................... Ονειρεύομαι τους φίλους μου (Δ ιηγήματα)...... Ο τύμβος κοντά στη θάλασσα (Μυθιστόρημα).. Ο άνθρωπος που ξεχάστηκε (Μυθιστόρημα).... ,998 Τα θολά τζάμια (Δ ιηγήμ ατα)................................... Ντελόπουλος Κυριάκος Οδός Αρχαίων Ελλήνων (Μ υθ-Ισ τορία ).............. Ξανθούλης Γιάννης Το καλοκαίρι που χάθηκε στο χειμώνα (Μ υ θ .).. Ο Σόουμαν δε θά ’ρ θει απόψε (Μ υθιστόρημα).. Το πεθαμένο λικέρ (Μυθιστόρημα)....................... Ο χάρτινος Σεπτέμβρης της καρδιάς μας (Μυθ.) Το ροζ που δεν ξέχασα (Μ υθιστόρημα)............... Η εποχή των καφέδων (Μυθιστόρημα)................ Η Δ ευτέρα των αθώων (Μ υθιστόρημα).............. Οικογένεια Μ πες-Βγες (Μυθιστόρημα)..............

1998Το τρένο με τις φράουλες (Μ υ θ ισ τόρημ α )....... Ξενάριος Γιώργος Η πτώση του Κωνσταντίνου (Ποιητικό αφήγημα) Οι δίδυμοι (Πεζογρ άφ ημ α)..................................... Οικονόμου Ντίνος 1998Το Μαναφούκι (Μ υθιστόρημα)...............................

1998 Περίπτωση μολότωφ (Μ υ θ ισ τό ρ η μ α )................

ΝΕΑ

ΒΙΒΛΙΑ

Τ

/ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ Λ

Ο

Γ

Ο

Σ

Οσύρος Μάξιμος Πολιτεία (Ποιητικό αφ ήγη μα )................................ Πανσέληνος Αλέξης 1998Ζάϊδα ή Η καμήλα στα χιόνια (Μ υ θιστόρημ α )... Πανσέληνου Έφη Δρόμοι της Αθήνας (Μ υθιστόρημα)..................... Παπαδημητρίου Μαρία Λαβύρινθος (Μυθιστόρημα)................................... Παπαδιαμάντης Αλέξανδρος [Το λάβαρον] (Νέα ολοκληρωμένη έκδοση)...... Παπαδόπουλος Γιάννης 1998Χωρίς κίνητρο (Μ υθιστόρημα)............................... Παπαδόπουλος Λευτέρης ,995 Οι παλιοί συμμαθητές (Αφήγημα).......................... Παπαθανασίου Βάνα Το σενάριο (Μ υθιστόρημα )..................................... Παπαθανασόπουλος Θανάσης 1998 Η πλατεία (Μ υ θισ τόρημ α )....................................... Παπακυριάκης Γιώργος Το δωμάτιο του γορίλα (Διηγήματα)..................... Καβάλα στη χελώνα (Μ υ θιστόρημ α )................... Ο τυφλός ταξιδιώ της (Μ υθιστόρημα).................. Παπαναγιώτου Δημήτρης '"5 Πέμπτη εποχή (Μ υθιστόρημα)............................... Παπανδρέου Νίκος 1998Δ έκα μύθοι και μια ισ το ρ ία ..................................... Πατεράκης Γιάννης 1998Το αγόρι (Μ υθιστόρημα).......................................... Πατρικαλάκις Φαίδων Ένα υπερβατικό γεγονός (Α φ ήγημ α ).................. Ελέφαντας σε μοναστήρι (Μ υθιστόρημα).......... Θεράπευαν με την μουσική (Μυθιστόρημα)...... Πολενάκη Μαρία Τα απόκρυφα σε δράση (Δ ιηγήμ ατα)................... Λου (Μυθιστόρημα).................................................... ΜΗ... είμαι ακόμα ζωντανή (Μυθιστόρημα)........ Πολιτοπούλου Μαρλένα Ο ήχος της σαύρας (Α φ ή γη μ α )............................. Ποταμιάνος Δημήτρης 1998 Χωρικά ύδατα (Μ υ θισ τόρημ α )............................... Πρωτοπαπάς Πόνος Η αθέατη πλευρά της σελήνης (Δ ιη γ ή μ α τα ).... Ράκος Κυριάκος 1998Ένας επικίνδυνος γλύπτης (Δ ιηγήματα)............. ΡούσσοςΤάσος Μιχαήλ και άλλα δ ιηγ ήματα ................................... Ο τελευταίος της συντεχνίας (Νουβέλα)........... Αγγελόπετρα (Νουβέλα).......................................... Ο καιρός της Λ ίζε (Ν ουβ έλα).................................. Φωτογραφία με πολύ κίτρινο (Διηγήματα)..........

1998 Η πηγή του τσακαλιού (Ν ο υ β έλ α )........................

1998Ο Οδυσσέας (Μ υ θ ισ το ρ ία ).....................................

1500 3000 5000 2000 2000 4000 2500 1800 2500 2000 1800 1000 2200 1000 2000 3000 4000 2000 2000 2000 2000 2200 2200 3000 2500 2000 1800 2000 3000 3000 3000 3000 3000 3000 3000 1000 2000 3000 3000

1996

Λ

ϊ

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

2000 5000 3000 2000 2000 3500 3000 2000 2500 1500 1500 1500 3300 3000 4000 1500 2000 2000 2000 2000 2000 1000 4000 2500 2500 2500 2000 2000 2500 2000 2500 4000

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ / ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ Τ Ι Μ Ο Κ Α Τ Α Λ Ο Γ Ο Σ Σαραντίτη Ελένη Τα δέντρα που τα λένε Ντίβι-Ντίβι (Διηγήματα) 1800 Ό ταν φύγαμε... (Μ υθιστόρημα)............................. 2000 1995 Καρδιά από πέτρα (12 ιστορίες με ταξίμετρο)........ 2200 Σεβαστάκης Α λέξης Ο ύπνος έφευγε προς τον ουρανό (Μυθιστόρημα) 2500 Σεχίδου Γιώτα Η Καλάμιτυ που μισούσε τ ’ Άλογα (Μυθιστόρημα) .......................................................... 2500 1998Άγαμος Έρως (Μυθιστόρημα)................................ 3000 Σιώτης Ντίνος Δέκα χρόνια κάπου (Μ υθιστόρημα )..................... 2500 1998Ταις πρεσβείαις (Ν ουβ έλα)..................................... 2500 1998 High Life (Α φ ηγήματα)............................................. 2000 Σκαμπαρδώνης Γιώργος Η Στενωπός των Υφασμάτων (Διηγήματα).......... 2000 Μ άτι φώσφορο, κουμάντο γερό (Δ ιη γ ή μ α τα )... 2000 1998Πάλι κεντάει ο στρατηγός (Διηγήματα).............. 2500 Σκούρτης Γιώργος Ιστορίες με πολλά στρας (Αφηγήματα)................ 3000 Το χειρόγραφο της Ρωξάνης (Νουβέλα)............. 2200 Αυτά κι άλλα πολλά.................................................... 3000 Το συμπόσιο της Σελήνης (Μυθιστόρημα).......... 3000 Πήδημα θανάτου (Το μυθιστόρημα μιας δολοφ ονίας)..................... 3000 Σμπώκου Ελένη 998 Ημερονύχτια (Μυθιστόρημα).................................. 2500 Σολδάτος Γιάννης 998 Το αίνιγμα (Μ υθιστόρημα)....................................... 2500 Σουρούνης Αντώνης Οι συμπαίχτες (Μ υθιστόρημα)............................... 2500 Μ ερόνυχτα Φραγκφούρτης (Δ ιηγήμ ατα)........... 2000 Οι πρώτοι πεθαίνουν τελευταίοι (Μυθιστόρημα) 2500 Τα τύμπανα της κοιλιάς και του πολέμου (Διηγ.) 2500 Πάσχα στο χωριό (Ν ο υ β έλ α ).................................. 2200 Υπ’ όψιν της Λίτσας (Διηγήματα)........................... 2000 Ο Χ ορός των Ρόδων (Μ υθιστόρημα)................... 4000 898Μισόν αιώνα άνθρωπος (Αφηγήματα).................. 2000 996Το μπαστούνι (Παραμύθι για μικρούς και μ εγ άλ ους)............................................................. 2000 Στασινοπούλου Κρίστη Επτά φορές στην Αμοργό (Δ ιη γ ή μ α τα )............... 2000 Σταυριανός Γιώργος 986ΣΑΝ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΗΡΞΑΝΕ ΠΟΤΕ 1. Μητροπόλεις (Μυθιστόρημα)............................. 3000 Σφυρίδης Περικλής Από πρώτο χ έρι (Διηγήμ ατα).................................. 2000 Κούφια λόγια (Διηγήματα)....................................... 2000 Χαράμι (Διη γ ή μ α τα ).................................................. 2000 Τίμημα χωρίς αντίκρισμα (Δ ιηγήμ ατα)................ 2500 998Ψυχή μπλε και κόκκινη (Μυθιστόρημα)............... 4000 Τζιαντζή Μαριάννα Την άλλη φορά, Μαργαρίτα (Πεζογραφήματα).. 2000 Παπούτσια για πέταμα (Μυθιστόρημα)................ 4000

Ν Ε Α Β Ι Β Λ Ι Α 1996

Τομαζάνη Δέσποινα Το αμίλητο νερό (Ερωτικό π αρα μύθι).................. 2000 Το καφενείο των ψεμάτων (Διηγήματα)............... 2000 Φωτιά μέσα στο νερό (Διηγήματα)........................ 3000 Τότλης Σάκης Πανσέληνος (Δ ιηγήματα)........................................ 3000 Τσακίρη Σάσα Κλειστή στροφή (Μ υθιστόρημα)........................... 1000 Ο θάνατος των πλοίων (Μ υθιστόρημα ).............. 1800 Τσαλίκογλου Φωτεινή 1998 Η κόρη της Ανθής Αλκαίου (Μυθιστόρημα)........ 3000 Τσίτας Μάκης 1998 Πάτυ εκ του Πετρούλα (Διηγήματα)..................... 2000 Φάις Μισέλ Αυτοβιογραφία ενός βιβλίου.................................. 3000 Φακίνος Αρης Οι τελευταίοι βάρβαροι (Μ υθιστόρημα)............. 2500 Ο άνθρωπος που τάιζε τα περιστέρια (Μ υ θ .).... 2500 Τα παιδιά του Οδυσσέα (Μυθιστόρημα).............. 2500 Το κάστρο της μνήμης (Μυθιστόρημα)................ 3000 1998 Κλεμμένη ζωή (Μ υθιστόρημα)............................... 3000 1998Οι παράνομοι (Μ υθιστόρημα)................................ 2500 Φακίνος Μιχάλης Εφημερεύων θίασος και άλλες ιστορίες............. 3000 Φακίνου Ευγενία Το έβδομο ρούχο (Μυθιστόρημα).......................... 2500 Η μεγάλη πράσινη (Μυθιστόρημα)........................ 3000 Ζάχαρη στην άκρη (Μ υθιστόρημα )....................... 3000 Η Μερόπη ήταν το πρόσχημα (Μ υ θιστόρημ α ).. 2500 Φιαμού Ανθίππη 998 Λαμπρά φεγγάρια στον Ποταμό της Λησμονιάς (Μυθιστόρημα)............................................................ 3000 Φωτιάδου-Μπαλαφούτη Γιώτα Άσε το βιβλίο,το γάλα φέρε (Μ υθιστόρημα).... 2000 Χαντζή Όλγα 998 Ο έρωτας δ εν είναι πάντα τοκογλύφος (Μυθιστόρημα)............................................................ 2500 Χαριτόπουλος Διονύσης 525Τάγμα Πεζικού (Μυθιστόρημα)....................... 3000 Δανεικιά γραβάτα (Δ ιη γ ή μ α τα )............................. 1500 Τα παιδιά της Χελιδόνας (Μ υ θιστόρημ α )........... 2000 Δέσποινα (Ν ο υ β έλ α )................................................ 1500 Τη νύχτα που ’φύγε ο Μπούκοβι (Διηγήματα)... 1500 Εναντίον του Marl boro (Μ υθιστόρημα)............... 1500 Από εδώ πέρασε ο Κιλρόι........................................ 1500 Χατζήπαπας Χρίστος Το χρώμα του γαλάζιου υάκινθου (Μυθιστόρημα) 3000 Χρηστίδης Λένος 998 Bororo (Μ υθιστόρημα)............................................. 3000 Χριστοδούλου Α.Κ. Το αγκάθι ή Ο Παντελής Βλαστός (Ν ου β έλα)... 1000 Χριστοδούλου Δήμητρα 998Ακτή στο φως του χειμώνα (Δ ιηγήματα)............. 2000

$

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΚΡΑΤΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα 11,106 78 αθηνα , fax :382.2530 11,106 78 αθηνα , fax :384.24.31 ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ: Ζωοδόχου Π ηγής 3,106 78 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: 330.12.08 e-mail: kastaniotis@ ath.forthnet.gr ΓΡΑΦΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: Αριοτοτέλους 7 ,546 24 Θεσσαλονίκη, τηλ .: (031) 270.391 - fax : (031) 271.659 γραφεία: Ζαλόγγου

χονδρική πώληση: Ζαλόγγου

< 5

ιαβάζ

O -J

ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ No 370 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 1997

ΠΕΡΙ ΕΧΟΜΕΝΑ Α ια β α ζ ω - Α κ ο ύ ω - Β λ ε ιιω _____________________

34 Best Seller 3 7

41 Επετηρίδα Ιανουάριου 44 Το 4 7 Ρε­ 48 Μ ελέτη Αθανάσιος Μιχάλης: ΟΓεώργιος Βιζυηνός και το γλωσσικό ζήτημα 54 Άρθρο Γιώργος Αλεξόπουλος: Robertson Davis: -Ακολούθησα τη συνταγή του Μότσαρτ» 5 6 Άρθρο Αλεξης Βραχυγραφίες

ξένο βιβλίο Ηλίας Μαγκλίνης: Νέα Υόρκη: Άνθρωποι τυφλοπόντικες

πορτάζ ΚάρενΜπλίξεν-Σούπερσταρ

Σταμάτης: Αρθούρος Ρεμπό (1854-1891) - ΤζακΛόντον (1876-1916): Δύο οριακές

62

ζωές

Εξώστης Τα νούμερα που μετράνε-Από τσν Γιάννη ΔεΧηοΚάνη

Κοντρόλ Περίτηλεοπτικήςελκυστικότητας-ΑπότονΚώσταΠάρλα λιά «Το Γτφτόπουλο» - διήγημα του Μήτσου Χατζόπουλου

66

64

Τα πα­

70 Λιλιπούτεια

Απαντά η Μυρσίνη Ζορμπά Λογιστήριο: Διαφημίσεις: 33.01 Συνδρομές: 33.01

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ: Π ρ ω το χρ ο νιές το ν 80

Μ εσ ο π ο λέμ ο υ

ΠΑΡ(Α. Παραδείσης): Συμπόσια και δώρα της Πρωτοχρονιάς των Ρωμαίων

και των πρώτωνχριστιανών 82 Π Νιρβάνας: Ο μποναμάς του φτωχού 85 Σπά­ Ιδρυτής: Περικλής Αθανασόπουλος Διευθυντής: Γιώργος Γαλάνιης Αρχισυντάκτης: Ηρακλής Παπαλέξης Σύνταξη: Κατερίνα Γρυπονησιώτη, Βασίλης Καλαμαράς, Ηρακλής Παπαλέξης, ΒάσωΣπάθή, ΚαίτηΤοπάλη. Υπεύθυνηοικονομικών: ΒάσωΣπάθή Συνδρομές:ΑθανασίαΣπάθή Διαφημίσεις: Ηρακλής Παπαλέξης Καλλιτεχνικήεπιμέλεια: Νένη Ράις Επιμέλεια - Διορθώσεις: Βίκυ Κωτσοβέλου Στοιχειοθεσία - ΗλεκτρονικήΣελιδοποίηση Φιλμ-Μοντάζ: ΕΝΤΥΠΟοε, Ζωοδόχου Πηγής 48, τηλ.: 38.36.058 - 38.12.373 Εκτύπωση Εξωφύλλου: ΑλέξανδροςΣπύρου Βύρωνος9, Δάφνη, τηλ.: 97.51.207 Εκτύπωση Εσωτερικού: ΓιώργοςΤσιροβασίλης, Παλαιός Καβάλας38, τηλ.: 59,87.678 Βιβλιοδεσία: Μ. Φουντουλάκης, Παπανικολή 13, Αιγάλεω, τηλ.: 5987432 Διανομή: Νέο ΠρακτορείοΤύπου

ρος Μελάς: Ο μποναμάς του αγνώστου

92 Οι Καλ-

κου, Νύχτα αποχαιρετισμού

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ___________________________

1 04

Ο μακρύς μονόλογος του Μιχάλη Κατσαρού στον Μισέλ Φάις

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ___________________________________

1 26

Μόλις κυκλοφόρησαν Γ οάφουν οι: Νίκη Κώτσιου, Ηλίας Μαγκλίνης,

Κωνσταντίνος Δ. Μαλαφάντης, Σωτήρης Ντάλης, Κωστής Ντινόπουλος, Χρίστος Παπαγεωργίου, Γάννης Παπαδάτος, Τάκης Παππάς, Ερρίκος Ράης, Αλέξης Στα­ μάτης, Δημήτρης Τσατσούλης

144 Υπό έκδοσίν

Επιμέλεια: Β. Καλαμαράς

Κ ρ ι τ ι κ έ ς ________________________________________

14 7

Φιλοσοφία Στέλιος Ράμφος: Μυθολογία του βλέμματος Γράφει ο Βρασί­

δας Καραλής Ιδιοκτήτης-Εκδότης: Γιώργος Γαβαλάς&ΣΙΑΕ.Ε.

88 Πρωτοχρονιάτικα του Παύλου Νιρ­

βάνα: Η ψυχολογία του παιχνιδιού, Τα έξοδα της τύχης, Ο φούρνος

λικάντζαροι του Στρατή Μυριβήλη: Ο στύλος της γης, Το συγκρότημα Βατρακού-

1 50

Εκπαίδευση Αθανάσιος Ε. Παπάς: Διδακτική Γλώσσας και

κείμενων Γράφει ο. Κωνσταντίνος Δ. Μαλαφάντης 15 2 Ελληνική Πεζογρα­ φία Ντίνος Σιώτης: Ταις πρεσβείας Γράφει ο Κώστας Μουρσελάς

154

Ξένη

Πεζογραφία Gerry Adams: Πριν ξημερώσει Γράφει η Σώτη Τριαντάφυλλου Κεντρικήδιάθεση: Αθήνα: «Διαβαζω» Α.Μεταξά2θ, Αθήνα 10681 Θεσσαλονίκη: Βιβλιοπωλείο «Κέντροτου βιβλίου», Λασσάνη9, τηλ. 237.463 Πίνακαςεξωφύλλου: ΒίκυΧατζηλάκου

156

Ανθολογία Μισελ Φάις: Ύστερο βλέμμα Γράφει ο Κώστας Καλημέρης

Α ε λ τ ια ________________________

161

Βιβλιογραφικό

170

κριτικογραφία

1 7 7 Ε υρετή ριο π εριεχο μ έ νω ν 1996 (τεύχη 359-369)

^ est ΒΒΒΒΜ m

S

=aΛΒ Ε Ι ifeWJi

ie l l e r , 1ί Β Ϊ1 Λ ll'dl KIIs i J

B ifS W M M l

Ο ιπίνακες παρουσιάζουν τα εμπορικότερα βιβλία του μ ή ν α , σύμφωνα μ ε fa στοι- I χεία που μας παραχώρησαν 30 βιβλίο πώλες απ' όλη την Ελλάδα, δηλώνοντας ο „** ι καθένας τους τέααερΰ βιβλία που ΐίχ α ν tic[ περι.σοότερές πώλήσεις,

Αθήνα - Θεσσαλονίκη 1 j^ ,y ,B W 1. Ν. ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Ο μ εγά λ ο ς θυμός ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

1. ΙΙ.Κ Ο Ε Λ Ο Ο Α λχ ημ ια τής ΝΕΑΣΥΝΟΡΑ

2. Χ .Μ ΙΣ Σ ΙΟ Σ Το κ λ ε ιδ ί είναι κάτω απ ό το γεράνι ΓΡΑΜΜΑΤΑ

2. Ρ. Π ΙΛ Τ Σ Ε Ρ 0 Γυρισμός ΩΚΕΑΝΙΔΑ

3. Π . ΔΕΛΤΑ Α ναμνήσεις απ ό το 1921 ΕΡΜΗΣ

3. ΓΚ. Μ Α ΡΚ ΕΣ Η είδηση μ ια ς απα γω γή ς ΝΕΑ ΣΥΝΟΡΑ

4. Μ . ΚΟΥΜ ΑΝΤΑΡΕΑΣ Η μυρω διά το υς μ ε κάνει να κλαίω ΚΕΔΡΟΣ

4. Σ . Ρ Ο Υ ΣΝ ΤΙ 0 τελευταίος στεναγμός του Μανριτανού ΨΥΧΟΓΙΟΣ

5. Α. ΠΑΠΑΔΑΚΗ Το χρώ μα του φεγγα ρ ιο ύ ΚΑΛΕΝΤΗΣ

5. Ν .Ε Β Α Ν Σ 0 γη τε υ τή ς των αλόγω ν ΩΚΕΑΝΙΔΑ

Άλλες Πόλεις mSSSSSSSBSSSKM

I

1. Ν. ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 0 μ εγά λ ο ς θυμός ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

I. ΙΙ.Κ Ο Ε Λ Ο Ο Α λχ ημ ια τής ΝΕΑΣΥΝΟΡΑ

2. ΓΙΟΒΑΝΝΑ Β αμμένος ήλιος ΑΕΑΦΙΝΙ

3. ΓΚ. Μ Α ΡΚ ΕΣ Η είδηση μ ια ς απα γω γή ς ΝΕΑ ΣΥΝΟΡΑ

2. X. Μ ΙΣ Σ ΙΟ Σ Το κ λ ε ιδ ί είναι κάτω α π ό το γεράνι ΓΡΑΜΜΑΤΑ

2. Ρ. ΙΙΙΛ Τ Σ Ε Ρ Ο Γυρισμός ΩΚΕΑΝΙΔΑ

4. Φ .Μ Π ΙΟ Υ Μ Π Η Μ ελίνα TERZO BOOKS

4. Ν. ΜΑΧΦΟΥΖ Οι δρόμοι του Ν είλου ΨΥΧΟΓΙΟΣ

5. Α. ΠΑΠΑΔΑΚΗ Το χρώ μα του φ εγγα ρ ιο ύ ΚΑΛΕΝΤΗΣ

5. Ν .Ε Β Α Ν Σ 0 γη τε υ τή ς των αλόγω ν ΩΚΕΑΝΙΔΑ _____________ :___________________________

ie s t

e lle ir

ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΑΝ ΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ: Απρόβλεπτο-Ηλιούπολις. Αριστοτέλης-ΑΘ. Αρκτούρος-Σπάρτη. Βαγιονάκης-ΑΘ. Δωδώνη-ΑΘ. ΕλευθερουδάκηςΑθ. Ενδοχώρα-ΑΘ. Έντυπο-Θεσσ. Εξαρχόπουλος-ΑΘ. Εστία-ΑΘ. Ζαφειρίου-Νέα Λιόσια. Ήλιος-Δράμα. ΙανόςΘεσσ. Κεντρί-Θεσσ. Κουκκίδα-Κόρινθος. Κρομμύδας-Χίος. Λαμπρινού-Ρέθυμνο. Ubro-ΑΘ. Μιχαλάς-ΑΘ. Μοσχονάς-Αγρίνιο. Όμηρος-Βόλος. Παράμετρος-Χολαργός. Πειραϊκή Φωλιά-Πειραιάς. Σάκης-Νέα Σμύρνη. Σύγχρονη Έκφραση-Λειβαδιά. Σύγχρονη Εποχή-ΑΘ. Το Δέντρο-Ρόδος. Το Παραμύθι-Καλαμάκι. Φιλιππότης-ΑΘ.

11 Μ. ΚΟΥΝΤΕΡΑ Η βραδύτητα ΕΣΤΙΑ 12 Φ.ΜΠΙΟΥΜΠΗ Μελίνα TRRZO-BOOKS 13 Ν. ΜΑΧΦΟΥΖ Οι δρόμοι του Νείλου ΨΥΧΟΠΟΣ 14 Α.ΠΑΠΑΔΑΚΗ Αμάν-Αμάν ΚΑΛΕΝΤΗΣ 15 Σ. ΡΟΥΣΝΉ Ο τελευταίο? στεναγμός του Μαυριτανού ΨΥΧΟΠΟΣ 16 Ο.ΕΛΥΤΗΣ 2X7 Ε ΙΚΑΡΟΣ

Κυκλοφορεί

Η νεαρή Ζενεβιέβ και ηΣτέλα, η κομψή και έξυπνη τρόφιμος του γηροκομείου Μίντλετον, είναι οι ηρωίδες του νέου βιβλίου της Μ πάρμπαρα Βάιν. Έ να μυστικό συνδέει τις δύο γυναίκες, ένα σκοτεινό μυστικό που θ’ αποκαλυφθεί τυχαία και μόνο στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου.

Το νέο ψυχολογικό θρίλερ της Μπάρμπαρα Βάιν ή Ρουθ Ρέντελ (αν προτιμάτε).

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ: ΣΟΛΩΝΟΣ ΚΑΙ ΜΑΣΣΑΛΙΑΣ 14,106 80 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 36 15 334 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 9, 144 52 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΑΤΤΙΚΗΣ, ΤΗΛ. 28 46 074, 28 16 134, FAX: 2817127

Ε Τ Η Σ ΙΟ Σ Α Π Ο Λ Ο Γ ΙΣ Μ Ο Σ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ Σ Χ Ε Δ ΙΑ Γ ΙΑ Τ Ο ΑΜ Ε ΣΟ ΜΕΛΛΟΝ Πάει, πέρασε και το 1996, χρονιά που το δια­ βάζω γιόρτασε τα 20 χρόνια παρουσίας του στο χώρο του βιβλίου. Οι εννέα εκδηλώσεις που οργάνωσε το διαβάζω στο καφέ του Ελευθερουδάκη συγκέντρωσαν πολλούς βι­ βλιόφιλους. Κάθε Δευτέρα απόγευμα έγκυροι κριτικοί πα­ ρουσίαζαν τους συγγραφείς και τα βιβλία τους και γνωστοί ηθοποιοί διάβαζαν χαρα­ κτηριστικά αποσπάσματα. Τον Οκτώβριο που μας πέρασε είχαν την τιμη­ τική τους οι συγγραφείς: Γιώργης Έξαρχος για το βιβλίο «Αυτοί είναι οι τσιγγάνοι» (Γαβριηλίδης), Σοφία Γιαννάτου για το «Θερα­ πεύοντας την Άλισον Γκρέη» (Νεφέλη), Κατε­ ρίνα Αγγελάκη-Ρουκ: «Ωραία έρημος η σάρ­ κα» (Καστανιώτης). Τους παρουσίασαν αντιστοίχως οι: Σταύρος Θεοδωράκης, Μαρία Στασινοπούλου και Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, ενώ διάβασαν οι ηθοποιοί: Άννη Λούλου, Υβόνη Μαλτέζου και Μαρίκα Τζιραλίδου. Τον μήνα Νοέμβριο ήταν παρόντες στο καφέ ο Δημοσθένης Κούρτοβικ για το «Τετέλεσται» (Όπερα), οΑντώνης Σουρούνης για το «Μισόν αιώνα άνθρωπος» (Καστανιώτης), ο Φίλιππος Δρακονταειδής για το βιβλίο του «Φεβρουά­ ριος Αιών» (Πατάκης) και ο Αλέξανδρος Αθω­ νίτης για τη «Συνείδηση της αιωνιότητας» (Δελφίνι). Τους συγγραφείς παρουσίασαν ο Μαρσέλ Ντυράν, ο Γιάννης Μεταξάς και ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος. Αποσπάσματα από

τα βιβλία τους διάβα­ σαν η Γιώτα Φέστα και η Χριστίνα Αλεξανιάν. Τον Δεκέμβριο, τέλος, τιμήθηκαν οι βρα­ βευμένοι από το διαβάζω συγγραφείς Γιάν­ νης Κιουρτσάκης (Βραβείο Μυθιστορήματος 1995) για το «Σαν Μυθιστόρημα» (Κέδρος) και Ηλίας Παπαδημητρακόττουλος (Βραβείο Διηγήματος 1995) για το «Ροζαμούνδη» (Νε­ φέλη). Τους παρουσίασαν η Ελισάβετ Κοτζιά και ο Γιώργος Παγανός, ενώ αποσπάσματα α­ πό τα βιβλία τους διάβασαν οι ηθοποιοί Δημήτρης Καταλειφός και Αλέκα Παιζη. Και βέβαια, το τριήμερο εκδηλώσεων του δια­ βάζω στο Γαλλικό Ινστιτούτο το Μάιο. Οι δύο πρώτες μέρες των εκδηλώσεων ήταν αφιερω­ μένες στη μεταπολεμική πεζογραφία και ποί­ ηση στις οποίες συμμετείχαν αντιστοίχως οι: Δ. Κούρτοβικ, Δ. Τζιόβας, Σ. Τσακνιάς και Γ. Γιατρομανωλάκης, Ρ. Μπίτον, Π. Μπουκάλας. Η τρίτη μέρα ήταν αφιερωμένη στην Απονομή των Βραβείων Λογοτεχνίας 1995 στην οποία συμμετείχαν οι ηθοποιοί Α. Παΐζη, Ο. Λαζαρίδου, Θ. Μπαζάκα, ενώ ο Ν. Ξυδάκης έπαιξε στο πιάνο και τραγούδησε μελοποιημένα ποι-* ήματα. Επειδή όλες αυτές και άλλες δραστηριότητες πολύ συζητήθηκαν και -γιατί όχι- σχολιάστη­ καν ποικιλοτρόπως, το διαβάζω θα συνεχίσει παντοιοτρόπως να αγωνίζεται για την προβο­ λή του καλού βιβλίου που δεν έχει ημερομη­ νία λήξεως. Γι' αυτό έχει ήδη αναγγείλει άλ­ λον ένα τρίμηνο κύκλο στο καφέ του Ελευθε­ ρουδάκη, όπως πάντα κάθε Δευτέρα. Θα απονείμει επίσης, όπως και πέρσι, τα Λογοτε­ χνικά Βραβεία 1996 και μάλιστα θα δώσει για πρώτη φορά βραβείο σε πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα. Και έπεται συνέχεια. Ανανεώνεται η ύλη του περιοδικού, εγκαινιάζονται νέες στήλες, σχεδιάζονται αλλαγές. Οφείλουμε τέλος να ευχαριστήσουμε θερμά τους αναγνώστες μας αλλά και τους ενενήντα

(90) εκδοτικούς οίκους, που την περσινή χρο­ νιά μας εμπιστεύθηκαν τις διαφημιστικές κα­ ταχωρίσεις τους. Μας στήριξαν.

Κ Ρ Α Τ ΙΚ Α Β Ρ Α Β Ε ΙΑ 1 9 9 5 Μια και αναφερθήκαμε στα Λογοτεχνικά Βρα­ βεία 1995 του ξιαβάζω, ας θυμηθούμε και τα Κρατικά Βραβεία 1995. Σύμφωνα με την απόφαση της Κριτικής Επι­ τροπής (Γιάννης Δάλλας, Άρης Μπερλής, Έκτωρ Κακναβάτος, Τάκης Μενδράκος, Γιάννης Παπακώστας, Πέτρος Αμπατζόγλου), η οποία επικυρώθηκε από τον Υπουργό Πολιτισμού Ευάγγελο Βενιζέλο και ανακοινώθηκε στις 12 Νοεμβρίου 1996, τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας για βιβλία που εκδόθηκαντο 1995 δόθηκαν: ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΙΗΣΗΣ (κατά πλειοψηφία) στον Κυριάκο Χαραλαμπίδη για την ποιητική συλλογή «Μεθιστορία» (Άγρα). ΒΡΑΒΕΙΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ (κατά πλειο; ψηφία) στονΑνδρέα Μήτσου για το βιβλίο «Τα ανίσχυρα ψεύδη του Ορέστη Χαλκιόπουλου» (Καστανιώτης). ΒΡΑΒΕΙΟ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ (ομόφωνα) στονΔημήτρη Καλοκύρη για την «Ανακάλυψη της ο­ μηρικής και άλλες φαντασμαγορίες» (Ύψι­ λον). ΒΡΑΒΕΙΟ ΔΟΚΙΜΙΟΥ (κατά πλειοψηφία) στον Γιάννη Βαρβέρη για τα «Κριτικά Π» (Σοκόλης). ΒΡΑΒΕΙΟ ΜΑΡΤΎΡIΑΣ-ΧΡΟΝIΚΟΥ (ομόφωνα) στον Λευτέρη Ραφτόπουλο για το βιβλίο του «Το μήκος της νύχτας. Μακρόνησος ’48-’50» (Καστανιώτης). ΕΙΔΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ (κατά πλειο­ ψηφία) στη Νόρα Αναγνωστάκη για το σύνολο του έργου της, ενώτο ΒΡΑΒΕΙΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ δόθηκε στον Μάριο Πλωρίνη για τη μετάφραση του έργου του Χάρολντ Πίντερ «Προδοσία». Τέλος, από την επιτροπή αγοράς και βράβευσης παιδικών λογοτεχνικών βραβείων (Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου, Δημήτρης Κουκουλομάτης, Σοφία Χατζηδημητρίου, Βίκυ Αγγελοπούλου, Ελένη Χωρεάνθη) το ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

απονεμήθηκε στη Λίτσα Ψαράκη για «Το Χαμόγελο της Εκάτης» (Πατάκης).

Κ Ρ Α Τ ΙΚ Ω Ν Β Ρ Α Β Ε ΙΩ Ν 1 99 5 Σ Υ Ν Ε Χ Ε ΙΑ

Ο ημερήσιος Τύπος ευθύς αμέσως δημοσί­ ευσε τις αποφάσεις της Κριτικής Επιτροπής. Τα σχόλια ελάχιστα. Η κριτική, σχεδόν, ανύ­ παρκτη. Συνεντεύξεις από τους βραβευμέ­ νους; θύτες λόγος. Μόνον ολιγόλογες δηλώ­ σεις και κοινότοπες ευχαριστίες προς τα μέ­ λη της επιτροπής. Αντίθετα, το παρασκήνιο πλούσιο. Γιατί την επομένη μέρα όλα ξεχνιούνται; Μάλ­ λον οφείλεται στο γεγονός ότι η βράβευση ε­ νός συγγραφέα ούτε τις πωλήσεις του βιβλί­ ου του αυξάνει, ούτε, πολύ περισσότερο, τον καταξιώνει στο ευρύ αναγνωστικό κοινό. Το μόνο κέρδος του συγγραφέα είναι η προ­ σθήκη μιας αράδας στο βιογραφικό του και το χρηματικό ποσόν που συνοδεύει το βρα­ βείο. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Για το ΒΡΑΒΕΙΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ, καθώς γνωρίζουμε, συνυποψήφιοι ήταν η Μάρω Δούκα («Ένα Σκούφος από Πορφύρα») και ο Γιάννης Κιουρτσάκης («Σαν Μυθιστόρημα»), Γιατί δεν έφτασαν στην τελική ευθεία; Ας δούμε το σκεπτικό της Κριτικής Επιτρο­ πής: Η Μ. Δούκα δεν προωθήθηκε επειδή είχε παλαιότερα αρνηθεί, τόλμησε δηλαδή να αμ­ φισβητήσει το θεσμό γι’αυτό και τιμωρήθηκε. Ο Γ. Κιουρτσάκης δεν προκρίθηκε διότι το «Σαν Μυθιστόρημα» ήταν το πρώτο μυθιστο­ ρηματικό του έργο. Κι εμείς αναρρωτιόμαστε. Του Ανδρέα Μήτσου «Τα Ανίσχυρα Ψεύ­ δη του Ορέστη Χαλκιόπουλου» δεν ήταν το πρώτο του μυθιστόρημα; Για το ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΙΗΣΗΣ συνυποψήφιοι με τον βραβευθέντα Κυριάκο Χαραλαμπίδη ήταν ο Μιχάλης Κατσαρός και ο Ζήσιμος Λορεντζάτος. Γιατί δεν έφτασαν ως την τελική ψη­ φοφορία; Διότι ο Μιχάλης Κατσαρός πήρε

] μόνον μια ψήφο-αν είναι δυνατόν! 0 δε Ζ. Λορεντζάτος επειδή παλαιότερα είχε αρνηθεί αντί­ στοιχο βραβείο. Δεύτερη δηλαδή περίπτωση τι­ μωρίας! Για το ΒΡΑΒΕΙΟ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ συνυποψήφιος ήταν ο Ηλίας X. Παπαδημητρακόπουλος για τη «Ροζαμούνδη». Γιατί αντ’ αυτού το βραβείο πή­ ρε ο ποιητής Δημήτρης Καλοκύρης; Επειδή η συλλογή του Ηλία X. Παπαδημητρακόπουλου, ισχυρίστηκε η επιτροπή, δεν ήταν από τα αντιπροσωπευτικότερά του έργα. Αν όμως μ’ αυτό το σκεπτικό λειτούργησε πράγματι η επιτροπή, τότε είμαστε υποχρεωμένοι να αναρωτηθούμε: η πρώτη συλλογή διηγημάτων του Δ. Καλοκύρη πώς κρίθηκε ατιπροσωπευτική ενός έργου που στο σύνολό του είναι ποιητικό; Και πώς -δεύτε­ ρο ερώτημα- βραβεύεται παμψηφεί ο Δ. Καλο­ κύρης, ενώ ένα από τα μέλη της επιτροπής ή­ ταν το ίδιο πρόσωπο που είχε προτείνει τον Ηλία X. Παπαδημητρακόπουλο για το Βραβείο Διηγήματος του διαβάζω; Οι καταστάσεις αγγί­ ζουν τα όρια του παραλόγου. Το ΕΙΔΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ-σχετικά μ’ αυτό γράφτηκαν και ακούστηκαν τα περισσότε­ ρα σχόλια - απενεμήθη στη Νόρα Αναγνωστάκη. Ενώ ήταν υποψήφια για το βραβείο δοκιμί­ ου, η Επιτροπή έκρινε «ότι το έργο της δεν δια­ θέτει πρωτοτυπία». Πλην όμως η ίδια η Επιτρο­ πή, κόντρα στην κοινή λογική, της απένειμε το Ειδικό Βραβείο, ενώ το έργο της είναι κατ’ εξο­ χήν δοκιμιακό. Σ’ αυτήν την περίπτωση η Επι­ τροπή ξεπέρασε τα όρια του παραλόγου. Τέλος - πού να το γνώριζε η Επιτροπή για να τον τιμωρήσει εκ των προτέρων! - το ΒΡΑΒΕΙΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ αρνήθηκε να αποδεχθεί ο Μά­ ριος Πλωρίτης δυναμιτίζοντας με τις δηλώσεις του το θεσμό των Κρατικών Βραβείων. Δεν θέλουμε να πιστέψουμε ότι η Κριτική Επι­ τροπή είναι ευεπίφορη στο να υποκύπτει σε πιέ­ σεις, παρακλήσεις ή άνωθεν εντολές. Ο θεσμός των Κρατικών Βραβείων χρόνο με το χρόνο εκφυλίζεται. Οι αποφάσεις του είναι πανταχόθεν διαβλητές. Είναι καιρός για περισυλλογή, για δραστικές αλλαγές-νομοθετικές και άλλες.

Ε ίπ α ν ή... έγρ α ψ α ν ΤΖ Ο Ν Φ ΑΟ ΥΛΣ: Η Α Ν Ο Η Σ ΙΑ Τ Ο Υ Κ Ο ΙΝ Ο Υ Α Ν Θ Ρ Ω Π Ο Υ - Πιστεύετε στο Μυστήριο και στην ανορθολογική του υπόσταση, αλλά και στον ορθολογισμό του ουμανισμού. Μπορεί να υπάρξει λογική οργάνωση του κόσμου που να περιλαμβάνει το μυστήριο; Μα και βέβαια. Φαίνεται ακατανόητο μόνο αν πιστεύεις ότι ξέρεις τα πά­ ντα. Αλλά ο άνθρωπος ξέρει ελάχι­ στα, υπάρχουν κόσμοι ολόκληροι α­ φημένοι στο σκότος. Φτάνει να το σκεφτείς αυτό και να καταλάβεις... Υποστηρίζω τον ουρανισμό γιατί αντιπαρατίθεται στη βία. Στην ακραία έκφραση της βίας, όπως στη Βοσ­ νία, καταλαβαίνει κανείς την ανοη­ σία του κοινού ανθρώπου.

- Είναι ανόητος ο κοινός άνθρωπος; Ξέρω ότι ακούγεται αλαζονικό, είναι, όμως, η αλήθεια. Το μεγαλύτερο μέ­ ρος της ανθρωπότητας ζει σε κατά­ σταση ηλιθιότητας. Η κοινωνία έχει παραμελήσει την εκπαίδευσή τους. Όλοι οι ανόητοι είναι αποδεικτικά στοιχεία του ανεπαρκούς εκπαι­ δευτικού συστήματος.

- Έχετε μιλήσει για τη μοναδικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Η συνείδηση της μοναδικότητας είναι προνόμιο ολίγων; Είναι. Υπάρχουν διαβαθμίσεις. Θεω­ ρώ τον εαυτό μου τυχερό γιατί έχω το προνόμιο να παίζω με τη φαντα­ σία. Θα ήθελα μονάχα να ήμουν κα­ λύτερος ποιητής. Τα πιο σημαντικά πράγματα στον κόσμο έχουν γρα­ φτεί στην ποίηση.

[ Αποσπάσματα από συνέντευξη του Βρετανού συγγραφέα στο Νίκο Βατόπουλο. Καθημερινή, 1 Νοεμβρίου 1 9 96 ].

λ

Γ Η Σ Η Σ Π Α Π Α ΓΕΩ ΡΓΙΟ Υ

ΕΛΛΑΣ ΧΑΡΗΚΑ! Αφού κλαίμε

ΓΗΣΗΣ

ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

που κλαίμε τουλάχιστον ας κλάψουμε από τα γέλια. Γιατί η πιο

1 οι εισαγόμενοι 1 ΑΜΜΟΣ

σπαρταριστή ιστορία είναι Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ!

από τις εκδόσεις

ΑΜΜΟΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α Μ Μ Ο Σ , ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 4 5 , ΑΘΗΝΑ 1 0 6 8 0 , ΤΗ Α : 5 6 3 3 0 8 3 , 3 6 3 2 6 6 9 , FAX: 3 6 3 6 4 1 5

Επιμέλεια: Ηλίας Μαγκλίνης

Ε π ιλεκτική κ α τα γ ρ α φ ή σ ημ αντικώ ν, λησ μ ονημ ένω ν, ε ν ίο τε α ξιοπ ερίεργ ω ν γεγονότω ν π οιι σ η μ ά δ ε ψ α ν το ν κ ό σ μ ο τ η ς λογ ο τεχ ν ία ς κ α ι τη ς τέχ ν η ς γ εν ικ ό τερ α .

Σ τ η ν Ε λ λ ά δ α . ..

1 1ανουαοίου 1910:0 Κω σταντίνος Χ ατζόπ ουλος εγκα τα λ είπ ει το ψ ευδώ νυμο Π έ­ τρ ο ς Βασιλικός. «Μ α π ρ ό σ εξε σ ε πα ρακα­ λώ», έγ ρ α φ ε σ τον διευθ υντή το υ «Ν ουμά» Δ. Ταγκόπ ουλο, «το Κ ω σ ταντίνος ν α μη γ ί­ νει Κω νσταντίνος».

2 Ιανουάριου 1911:0 Α λ έξαν δρος Π α παδιαμ ά ν τη ς π εθαίνει στη Σκ ιάθ ο σε η λικία ε ξ ή ­ ντα χρόνων.

3 Ιανουάριου 1916: Σ τον φ ιλολογικό σ ύλ­ λ ο γο «Αρμονία» ο ε ι­ κ οσ άχρονος Κώ σ τας Κ αρυω τάκης απ αγ­ γ έ λ λ ει τρ ία ποιήματά το υ μ ε π αταγώ δη απ οτυχία.

7 Ιανουάριου 1904: 0 Ε μμανουήλ Ρ οΐδης π εθαίνει από καρδιακή π ροσβολή.

7 Ιανουάριου 1944:0 Ν απολέω ν Λ απαθιώ τη ς αυτο κτο νεί μ ε περ ίσ τρ οφ ο. Ή τ α ν το τελ ευ τα ίο όπλο που είχ ε απ ομείνει από τη σ υλλογή το υ π α τέρ α το υ που ήτα ν σ τρ α ­ τιω τικός. Ό λ α τ α ά λ λα τ α είχ ε δ ώ σ ει λίγο καιρό πριν σε α ν τά ρ τες το υ ΕΛΑΣ. Σύ μφ ω ­ να μ ε δική το υ επ ιθυμία μ έν ει ά τα φ ο ς για τ ρ ε ις μ έρ ες για το φ όβο τ η ς νεκρ ο φ ά ν ει­ ας. Από α ν ά λ ο γες φ ο β ίες υπ έφ ερε και ο Π όε, καθώ ς και ο Πολω νός σ υν θέτη ς Φ ρεντερίκ Σοπέν, ο οπ οίος ε ίχ ε αφ ή σ ει π α ραγ­ γελία , αφ ού π εθάνεί; ν α το ύ ξερ ιζώ σ ουν τη ν καρδιά.

13 Ιανουάριου 1859: Ο Κω στής Π α λαμ ά ς γε ν ν ιέτα ι σ την Π ά τρ α.

14 Ιανουάριου 1951: Ο Γοηγόριος Ξενόπ ουλος π εθαίν ει στο σπίτι το υ και η κηδεία το υ γ ίνετα ι δημοσ ία δαπάνη.

15 Ιανουάριου 1903: Ξεκινά σ ε σ υν έχειες η δ ημοσ ίευσ η τ η ς «Φόνισσας» το υ Α λέξαν­ δρου Πα π α διαμ ά ντη σ το π εριοδικό «Π αναθήναια».

15 Ιανουάριου 1946: Σ το Εθνικό Θ έα τρ ο σ την Α θ ή να ο Γ ιώργος Σ εφ έρ η ς σ υναντά το ν Αγγελο Σ ικελίανό που π ρόσ φ ατα είχ ε υπ οσ τεί εγ κεφ α λικ ή σ υμφ όρησ η. «Για σκέψου», είπ ε με περ ηφ άνια ο π οιητής το υ «Α λαφ ροΐσκιω του» σ τον Σε φ έ ρ η , «να ’χεις έν α ρουμπίνι στη μέσ η τ ο υ μυα λού σου...».

18 Ιανουάριου 1963: Π εθ α ίν ει σ την Αθήνα ο σ ημαντικός π εζο γρ ά φ ο ς Κώ σ τα ς Χατζηαργύ ρ ης. Ή τα ν μόλις π ενηντατεσ σ άρω ν χρόνων.

20 Ιανουάριου 1853: Ο Θ εόφ ιλ ος Κ αΐρης π εθαίν ει στη φ υλακή τ η ς Σ ύ ρ ο υ λ ίγ ες μ έ­ ρ ες μ ετά τη ν καταδίκη το υ σ ε δ ύο χ ρόνια φ υλάκισ η (ο Κ α ΐρη ς ε ίχ ε επα νηλειμμένα

Επετηρίδα

κ α τη γ ο ρ η θ εί από τη ν Ε κκλησ ία ω ς α ιρ ετι­ κός). Η τα φ ή το υ γ ίνετα ι σ τον περίβολο το υ λ ο ιμοκ αθα ρτη ρίου . Την επομένη, ά­ γνω σ τοι α νοίγουν τ ο λά κκο και ρ ίχνουν μ έ­ σ α α σ βέσ τη γ ια να ε ξα λείψ ο υ ν ακ όμα και το λείψ α νό το υ . Λ ίγ ε ς μ έρ ες α ρ γό τερ α , ο Ά ρ ειο ς Π ά γος, με α ­ πόφασή το υ , απ αλ­ λά σ σ ει το ν Θ εόφ ιλ ο Καΐρη από τις κατη­ γ ο ρ ίες που το ν βά­ ραιναν.

21 Ιανουάριου 1984: Θ ά ν α το ς το υ Γ ιάννη Σ καρίμπα σ ε ηλικία 91 ετώ ν. Η κηδεία το υ θ α γίνει δ ημοσ ία δαπάνη.

22 Ιανουάριου 1980: Ο Σ τρ α τή ς Τσίρκας δ ίνει τη ν τ ε λ ε υ τ α ία συν έντευξη τη ς ζω ής το υ μ ε τίτλο: «Π ο τέ δ εν επ εδίω ξα να σ τα­ θώ απ’ έξω », σ το π εριοδικό «διαβάζω » (αρ.

29, Μ ά ρ τιο ς). Μ ερ ικ ές μ έρ ες α ρ γό τερ α , σ τις 2 7 Ια νουά ριου , π εθαίν ει στο Ιπποκράτε ιο Ν οσ οκομείο.

25 Ιανουάριου 1935: Δ ιά λεξη το υ Ανδρέα Εμπειρικού στη Λ έσ χη Καλλιτεχνώ ν σ την Α θήνα μ ε θ έ μ α το ν Υπ ερ ρεα λισ μό. Ανάμε­ σ α στο υ ς α κ ρ ο α τές και | έν α ς άγνω σ τος εικοσ ιεξά χρ ο νο ς π οιητής, ο Ο δυσ σ έας Ελύτης. Η η­ μ ερ ομηνία αυτή θεω ρ είI τα ι ω ς η γέννησ η το υ ελ ­ ληνικού υπ ερρ εαλι­ σμού.

27 Ιανουάριου 1943:0 Μ ιλτιά δ η ς Μ αλα κάσ ης π εθαίν ει στον «Ε υα γγ ε­ λισμό» σ ε η λικία εβ δ ομην τατεσ σ άρω ν χρόνων.

27 Ιανουάριου 1973: ΣυνέντευΕ η το υ Ο δυσσ έα ΕΚύτη σ τα «Ν έα», στην οποία εκ ­ φ ρ ά ζει τη ν αντίθεσ ή το υ σ το κ αθεσ τώ ς τη ς Χ ούντας: «Όπου δ εν α κ ο ύγ ετα ι αηδόνι, ακ ο ύ γετα ι κ οκτέιλ Μ ολότοφ ». Τον Ιανουάριο του 1940 ο ποιητής Μ ίλτο ς Σ α χ τούρης χ ρησ ιμοπ οιεί το ψευδώ ­ νυ μο Μ ίλτος Χ ρ υσ ά νθ η ς και δ ημοσ ιεύει σ το π εριοδικό Νεοελληνική λο γοτεχ νία το δ ιήγ ημα «Ο Ν ά σ ος μου».

Επετηρίδα

1 1ανουάριου 1892: Απόπειρ α α υτο κτο ­ νίας το υ Γ κυ ντε Μ ωπασάν. Απ οτυγχάνει και κλείνετα ι σ ε ψ υχιατρ είο.

2 Ιανουάριου 1 8 8 2 :0 Ό σ κ αρ Ο υάιλντ ξ ε ­ κινά τη μεγ άλη το υ π ερ ιοδ εία σ την Α μερι­ κή. Θ α δώ σ ει π ενήντα δ ια λ έξεις και θ α γνω ρ ίσ ει το ν Αμερικανό ποιητή Ο υ όλ τ Ουίτμαν. Για τη ν Αμερική ο Ο υά ιλντ θ α πει: « Σ ήμερ α μ ε τη ν Α μερική έχ ο υ μ ε π άρα πολ­ λ ά κοινά, εκ τό ς, φ υσ ικά, από τη γλώσσα».

4 Ιανουάριου 1960: Ο Γ ά λ λο ς σ υ γ γρ α φ έ­ α ς Αλμπέρ Κ αμύ (Νόμπ ελ 1957) σκοτώ νε­ τα ι σε δ υσ τύχ ημα με τ ο αυτοκίνητο το υ εκ ­ δότη το υ , Μ ισ έλ Γ καλιμάρ . Λ ίγο καιρό πριν π εθάν ει είπ ε πει: «Ο έ σ χ α το ς χω ρισ μός ε ί­ να ι να μην μπ ορείς πια να α γ γ ίξεις τ α λο υ λο ύ δ ια και τ α χ έρ ια τω ν γυναικών».

4 Ιανουάριου 1965:0 Τ.Σ. Έ λιοτ (Νόμπ ελ 1948) π εθαίν ει στο σπίτι το υ σ το Λονδίνο σ ε η λικία 7 7 χρόνων. Λ ίγες μ έρ ες α ρ γ ό τε­ ρ α η σ ορ ός το υ κ α ίγ ετα ι σ το G olden G reen C rem atorium .

7 Ιανουάριου 1962: Δ ολοφ ονική απόπειρα εναντίον το υ Ζ α ν Π ω λ Σα ρ τρ . Μ ε τη σ τάση το υ σ το ζή τη μ α τ η ς Αλγερ ία ς, ο Σα ρ τρ είχε πρ οκα λέσ ει το μίσος Γ άλλω ν εθνικισ τώ ν και β ετερά νω ν πολεμιστώ ν, οι οποίοι το 1960 είχαν ξ ε χ υ θ ε ί σ το υς δ ρ ό μ ο υς φωνάζοντας: « Τ ο υ φ εκίσ τετο ν Σα ρτρ!». Χ ρ ειά ­ σ τηκε ν α επ έμβει ο Ν τε Γκωλ. «Α φ ήστε το υ ς δ ιαν οούμεν ους να κάνουν το κέφ ι το υ ς», θ α δηλώ σ ει ο σ τρ α τη γ ό ς, «ένας Β ολ τα ίρος δ εντο υ φ εκ ίζετα ι».

9 Ιανουάριου 1933: Ε κ δ ίδ ετ α ιτο βιβλίο «Οι Α λ ή τες το υ Π α ρ ι­ σιού και το υ Λονδίτ νου», χρονικό του Ά γγλου σ υγ γρ α φ έα Έ ρ ικ Μ πλαίρ που με το βιβλίο α υτό θ α α ρ ­ χίσ ει να χρησ ιμοποιεί το ψευδώ νυμο Τζορ τζ Ό ρ γουελ.

10 Ιανουάριου 1961: Θ ά ν α το ς το υ Α μ ερ ι­ κανού σ υ γ γ ρ α φ έα μ υσ τη ρίου Ν τά σ ιελ Χάμ ε τ από καρκίνο σ ε ηλικία 76 χρόνων.

12 Ιανουάριου 19 76: Π εθ α ίν ει η 86χρονη

Α γκάθα Κρίστι σ τα χ έρ ια το υ Μ α ξ, ο οποί­ ο ς τη φ ρ όντιζε τ α τελ ευ τ α ία είκοσ ι χ ρόνια τη ς ζω ής τη ς . Τ ο 19 54 η δ ημιουρ γό ς το υ Η ρ ακλή Που αρώ ε ίχ ε πει: «Ο κ α λύ τερ ο ς ά ­ ντρ α ς για μια γυ ναίκα είν α ι έν α ς αρ χαιολό­ γο ς. Ό σ ο πιο π ολύ γ ε ρ ν ά ει τό σ ο μ εγ α λύ ­ τε ρ ο γίνετα ι το εν δ ια φ έρ ο ν το υ γ ια κ εί­ νην».

13 Ιανουάριου 1941: Ο Τζαίημς Τζόυς π εθαίν ει στη Ζυρ ίχη από διάτρησ η σ το­ μάχου.

16 Ιανουάριου 1 Εμίλ Ζολά γ ρ ά φ ει το περί­ φ ημο «Γ ρά μμα στη Γαλλία: Κατηγορώ », γ ια τη ν πολύ­ κροτη υπόθεση Ν τρέιφ ους.

19 Ιανουάριου 1809: Γεννιέτα ι σ τη Βοστώνη ο Έ ντγκαρ Π όε. Το Ά λλαν θ α π ρ ο σ τεθ εί σ το ό ν ομά το υ δ ύο χρόν ια α ρ γ ό τ ερ α ότα ν μ ετά το θ ά να το τω ν γονιώ ν το υ θ α υ ιο θ ε­ τ η θ ε ί από το ν καπνέμπορο Τζον Άλλαν.

21 Ιανουάριου 1860: Γεν νιέτα ι στο Τανγκαρ όγκ, κωμόπολη τ η ς Ν ό ­ τια ς Ρωσίας, ο Ά ν το ν Τσέχωφ.

21 Ιανουάριου 1 9 5 0 : 0 Τζορ τζ Ό ρ γουελ π εθαίνει σ το Λονδίνο από φ υματίω ση. Την ίδια α κριβώ ς η μ έ­ ρ α το θ ε α τρ ικ ό έ ρ γ ο «The Cocktail Party» το υ Τ.Σ . Έ λ ιο τ αν εβαίνει στη Ν έα Υόρκη σ το θέ α τρ ο H enry Miller το υ Broadw ay.

2 2 Ιανουάριου 1 9 1 9 : 0 ν εα ρ ό ς Α ντρέ Μ π ρ ετό ν γ ρ ά φ ει γ ια πρώτη φ ο ρ ά σ τον ιδ ρ υτή το υ Ν ταντά, Τριστάν Τζαρά.

2 3 Ιανουάριου 17 83: Γέννησ η τ ο υ Σ τα ντά λ σ την πόλη Γκρενόμπ λ. «Το μ υθ ισ τό -

καιτου Μαύρου».

23 Ιανουάριου 1850: Α λ υσ ό δ ετο ς και ε ­ ξο υθ εν ω μ έν ο ς ο Φ ιοντόρ Ν τοσ τογ ιέφ σ κι ο­ δ η γείτα ι σ τη φ υλακή το υ Ομσ κ. Θ α παραμείν ει εκ εί γύ ρω σ τα τέσ σ ερ α χ ρόνια κ ατά τη δ ιά ρ κεια τω ν οποίων θ α γίνει η πρώτη ε ­ πίσημη διάγνω ση τ η ς επ ιληψ ίας το υ .

2 5 Ιανουάριου 18 82: Γεννιέτα ι η Βιρτζίνια Γουλφ σ το Κένσινγκτον το υ Λονδίνου.

26 Ιανουάριου 1855: Ο Ζ ερ ά ρ ντε ΝερβάΚ β ρ ίσ κεται κ ρ εμα σ μένος σ το Πα ρίσ ι στην ο­ δ ό Β ιέιγ-Λ αντέρ ν. Π ρ οηγ ουμένω ς ε ίχ ε απ οδρ άσ ει α π ά τη ν ψ υχιατρική κλινική το υ δρ. Μ πλανς, όπου και είχ ε γρ ά ψ ει την «Αυρηλία».

28 Ιανουάριου 1881: Σ τις επ τά το πρωί ο Φ ιοντόρ Ν τοσ τογ ιέφ σ κι αν οίγ ει τ α μάτια το υ και ψ ελλίζει: « Σ ήμερ α θ α πεθάνω». Π ρ άγ ματι, γ ύ ρω σ τις οκτώ και μισή το βρ ά ­ δυ αφ ήν ει τη ν τ ελ ευ τ α ία το υ πνοή. Σ τις 31 Ια νουά ριου η σ ο ρ ό ς το υ μ εγάλο υ Ρώσου σ υ γ γρ α φ έα μ ετ α φ έρ ε τα ι σ τον Ά γιο Α λ έ­ ξα νδ ρ ο Νέφ σκι- 5 0 -6 0 .0 0 0 ά το μ α το ν σ υν οδεύουν σ την τελ ευ τ α ία το υ κατοικία.

Τον Ιανουάριο του 1954 και κατά τη δ ιά ρ κεια εν ό ς τα ξιδ ιο ύ στην Αφ ρική, ο Ε ρνέσ τ Χέμινγουέι κα­ τα φ έρ ν ει ν α επ ιζήσ ει από δ ύο (!) αερ οπ ορ ικά α τυχ ήματα . Το πρώ­ το στη βορ ειοδ υτική Ο υγκάντα: π α θαίνει ρ ήξη σπλήνας και ν ε­ φ ρ ού καθώ ς και κάκωση τη ς σπονδυλικής σ τήλης. Το δ ε ύ τε ­ ρο, λίγ ες η μ έρ ες αρ γότερα : Το α ερ ο ­ σ κά φ ος σ υν τρίβεται και π ιάνει φω τιά. Ο Χ έμ ιν γο υέι π α θαίνει τη χ ειρ ό τερ η διάσεισ η από τις δ έκ α ή δ ώ δ εκ α που είχ ε μέχ ρ ι τ ό τ ε υποστεί. Η ειρ ω ν εία είναι ό τι γ ια δ εύ τερ η φ ορ ά, ο παγκόσ μιος τύπ ος δ ημο σ ιεύει τη ν είδ η ­ ση το υ θα νά του το υ μ ε επ ικήδειους, που ο Χ έμ ιν γο υέι δ ια β ά ζει με απ όλαυση σ το νοσοκομείο το υ Ναϊρόμπι (η πρώτη ήτα ν το 19 44 ' είχ ε τρ α υ μ α τισ τε ί κ α τά τη δ ιά ρ κεια σ υσ κό τισ ης το υ Λονδίνου). Την ίδια χρον ιά πάντω ς θ α τιμ η θ εί με το βρ αβείο Ν όμπ ελ Λ ογοτεχ νία ς.

Επετηρίδα

W KU: lY M n o m a M£/l

m m o i

) 7 0 ή*τα ν τ η ς μόδας λ ε γ ά μ ε ν ες τα ιτε ς «m ondo» («κόσμος», σ τα ιταλικά). Π ρ ό κ ειτα ι γ ια ντοκυ μαντέρ Ιτ αλικής (κυρίω ς) π α ραγω γής - ε ξ ου και η χρήσ η το υ ιταλικού όρ ου - γυ ρ ισ μ ένα σ ε δ ιά φ ο ρ α μέρη το υ κόσ μου. Επικεντρώ νονταν σ ε π α ρ ά ξενα και κ ατά κανόνα φρικιασ τικά θ ε ά μ α τ α (εκ τελέσ εις, βα­ σ ανισ τήρια, ανθρ ω π ο φ α γίες, ανθρ ω π ο θυσ ίες) α­ πό τη ν Ασία, τη ν Αφ ρική, α λ λά α κ όμα και από την Α μερική. Ο ι τίτλ ο ι τω ν τα ινιώ ν αυτώ ν σ τερ ο ύν τα ν φ α ν τα σ ία ς - όπως άλλω σ τε και το π ερ ιεχόμενό το υ ς: «Σκληρό κι Αληθινό», «Αυτή είναι η Ασία», «Αυτή είν α ι η Α σ ία N o 2», κ.λπ., κ.λπ. Ό π ω ς απ οδείχθηκε α ρ γό τερ α , το μ εγ α λύ τερ ο μ έ­ ρ ος αυτώ ν τω ν ταινιώ ν, (των οποίων οι δ ημιουρ γο ί καυχιόνταν γ ια το ό τι όλ α όσ α «τρά βαγε» η κά μ ερ α ή τα ν αληθινά), ήτα ν σ κη νοθετημένο και δ ιόλου α ­ λη θινό. Μ ονά χα σκληρό. Υ π έρ μ ετρ α σκληρό. Ή ή ­ τα ν κ ατά το ήμισυ αληθινό: οι π α ραγω γοί πλήρω­ ναν α δ ρ ά α ξιω μ α το ύχ ο υς βαρ βάρ ω ν κ αθεσ τώ τω ν τ η ς Α φ ρ ικ ής ή τη ς Α σ ίας, έτσ ι ώ σ τε να το υ ς επι­ τρ έπ ο υν ν α φ ιλμάρ ουν βασ α νισ τή ρια και εκ τελ έ­ σ εις - ή α κ όμα και να οργανώ νονται εκ τελ έσ εις π ρος χ ά ρ ιν τ η ς κ ινημα τογραφ ικής κ άμερ ας. Π α ρ ’ όλ α α υτά, υπήρχαν και κάποια σ τιγμιότυπ α

ξένοβιβλίο

που ήτα ν όντω ς αληθινά. Σ ε μια από α υ τ ές τις τα ι­ νίες, τ ο «Αυτή είν α ι η Α μερική», ανά μ εσ α σ το υ ς αν­ θρ ώ π ους που τρ έφ ο ν τ α ι με σ κο υλήκια και μια ε ­ κ τέλεσ η σ ε ηλ εκτρικ ή κ αρέκλα, μπ ορούσ ε κανείς να δ ει πώς ο λ ό κλ η ρ ες ο μ ά δ ες ανθρώπω ν ζούσ αν κανονικά, είχ αν δ ηλα δή σ τήσ ει μια υπ όγεια πολι­ τεία , κάτω από το υ ς δ ρ ό μ ο υς τ η ς Ν έα ς Υ όρκ ης, α ­ νά μ εσ α σ το υ ς λα β υρ ινθ ικ ο ύς δ ια δ ρ ό μ ο υς, σ τις σ το ές και σ τα σ κο τάδ ια το υ υπόγειου σ ιδ ηρ οδρ ό­ μου τ η ς πόλης. Π ολύ πριν λοιπόν π ά ρει ο «π ολιτισμένος» κόσ μος χ αμπ ά ρι τ α πλήθη τω ν α σ τέγω ν που σ υγκεντρ ώ νο­ νται σ τις π ολ ιτείες το υ «π ροηγμένου» δ υτικ ο ύ κό­ σμου, υπήρχε ήδη έν α ο λόκληρο «σύμπαν» από «υπογειάνθρω πους», εκ α το ν τά δ ες μ έτρ α κάτω α ­ πό τα πόδια τω ν Ν εο ϋρκ έζω ν - επ τά επίπεδα κάτω από το ν Κ εντρικό Σ τα θ μ ό το υ τρ ένο υ . Ο ι π ερ ίφ η­ μ οι «κλοσάρ» το υ Π α ρισ ιού, που α ρ ν ο ύ ν τα ιτο ν πο­ λιτισ μό και βρίσ κουν κα τα φ ύ γιο κάτω από τ ις γ έ ­ φ υ ρ ες σ τον Ση κ ο υά να και το χ ειμώ να στη ζέσ τη τω ν σκοτεινώ ν το ύ ν ελ το υ Γαλλικού Μ ετρ ό, φ α ­ ντάζουν «α ρ ισ τοκρ άτες» σ ε σ χέσ η με το υ ς «πλη­ β είο υς» τη ς Ν έα ς Υόρκης. Ό π ω ς και να έχ ει το θ έ μ α , οι τα ιν ίες α υ τ ές ξεχ ά στηκαν. Γνώ ρισαν μια σ ύντομη αναβίω ση εδώ σ την Ε λλ ά δ α ό τα ν τ α βίντεο έκ ανα ν τη ν εμφ άνισ ή το υ ς σ τα μέσ α τ η ς δ εκ α ετία ς το υ ’80. Από κει και π έρ α, π έρ ασ ε στη λ ή θη γ ια τ α καλά. Και μ αζί με αυτή ν και τ α σ υν ταρ ακ τικ ά σ τιγμιότυπ α τω ν αν­ θρώπων αυτώ ν που ζούσ α ν κάτω από τη γη, τ ρ έ ­ φ ονταν μ ε π οντικούς, δ εν άν τεχ αν τ ο φ υσ ικό φ ω ς και έπιναν το νερ ό που έ τ ρ εχ ε από το υ ς σωλή­ νες...

Ξανά σ το π ροσ κήνιο_ Α υ το ί ή τα ν οι λεγ ό μ εν ο ι «άνθρω π οι-τυφ λοπ όνπ κες», ο ι οποίοι όμω ς ή ρ θ α ν ξα ν ά σ το π ροσκήνιο σ τα μ έσ α τ η ς δ εκ α ετία ς το υ ’90 , μ έσ α από τ ο βιβλίο-ντο κο υμ έντο «Το Τούνελ» (The Tunnel) εκδ.

Y ale University Press, 1996) τ η ς Μ ά ρ γ κ α ρ ε τ Μ όρτο ν (M a rg aret M orton). Ε π ιπ ροσ θέτω ς, έν α εν δ ια ­ φ έρ ο ν ντο κυ μ α ντέρ μ ε το ίδιο θ έ μ α και τίτλ ο «Οι Μ π ά τσ ο ιτο υ Υ π ογείου και ο ι Τυφ λ οπ όν τικ ες Β ασ ι­ λ ιά δ ες» (S ubw ay C op s an d the M ole Kings) προ­ β λ ή θη κ ε στη Μ εγά λη Β ρ ετα νία το ν Μ ά ρ τιο το υ 19 96 από τ ο C ha nne l 4. _ Σύ μ φ ω να μ ε τη σ υ γ γ ρ α φ έα που σ υ ν άντησ ε και φ ω το γρ ά φ η σ ε μ ερ ικ ο ύ ς από α υ τ ο ύ ς το υ ς , σ την κ υ ρ ιο λεξία , «κ ατοίκ ους τ ο υ κάτω κόσ μου», οι «άν­ θρω π οι τυφ λ οπ όν τικ ες» α ρ ιθ μ ο ύ ν χ ιλ ιά δ ες - όπως περίπου και οι άσ τεγο ι. Ό π ω ς είν α ι φ υσ ικό, δ εν φ αίνονται. Και είν α ι πολύ εύ κ ο λο ν α α γ νοηθούν . Εδώ έχ ο υ μ ε όλ οι ε ξο π λισ τεί μ ε τ ις α π α ρ α ίτη τες α ­ ν τιδ ρ ά σ εις γ ια να α γ νο ο ύ μ ε τ ο υ ς ά σ τε γ ο υ ς που βρ ίσ κονται δίπλα μας, πόσο μά λ λο ν κάπ οιους (σ υν)α νθρ ώ π ους που αρ νο ύ ντα ι π εισ μ ατικά το φ ω ς το υ ή λιου. Έ ξω απ’ αυτό , σ την π λ ε ιο ψ η φ ία το υ ς ο ι «άνθρω ποι τυφ λ οπ όν τικ ες» δ εν ζη το ύ ν σ τέγ η . Δ εν ζη το ύ ν τη ν επ ισ τροφ ή σ ε έν α ν τρ όπ ο ζω ής που γ ια μ υ ρ ιά δ ες λ ό γ ο υ ς ά φ η σ α ν πίσω το υ ς . Πάνω απ’ όλα, ο χ ειρ ό ­ τε ρ ο ς εφ ιά λ τη ς τ ο υ ς είν α ι ν α σ τα λ ο ύν σ τα δ ιά φ ο ­ ρ α κρ α τικ ά ή μη ιδ ρ ύ μ α τα που αναλα μ β ά ν ο υν να τ ο υ ς π ρ οσ τατέψ ουν . «Κάτω εκεί», αισ θ ά ν ο ντα ι πιο α σ φ α λ είς,π ερ ισ σ ό τερ ο από τ ο να βρ ίσ κονται ε κ τ ε ­ θε ιμ έν ο ι σ το υ ς δ ρ ό μ ο υ ς και τ α π εζο δ ρ ό μ ια όπως οι άσ τε γ ο ι που ξυλ οκ οπ ούν ται κ αι λυ ντσ ά ρ ο ν τα ι α ­ πό ο μ ά δ ες μεθ υσ μένω ν νεαρώ ν και νεοναζί. Ό σ ο π α ρ ά δ ο ξο και αν α κ ο ύ γ ετα ι, υπ ά ρχει κάποια τ ά ξη και α σ φ ά λ εια σ τα απ ύθμ εν α α υ τ ά υπ όγεια * θώ ς και μια έντονη αίσθησ η εσ ω τερ ική ς η ρ ε ­ μία ς και γα λήν ης. Α λ λά γ ια τί δ ια λ έγ ε ι κ α νείς να απ αρν ηθεί όχι μόνο έν α ν «π εριθω ριακό» τρ όπ ο ζω ής, μα- . κρ ιά από τ α κ α θερ ιω μ ένα κ α ι κοινώ ς α ­ π οδ εκτά, α λ λ ά και τ ο ίδιο το φ ω ς, τ ο ν ή­ λιο, το ν ουρ ανό; Σ τη ν αρ χή, είν α ι μ ια ε ­ πιλογή π ροσω ρινή. Α ρ γ ό τερ α , έρ χ ε τα ι I μ ια σ τιγμή που α ρ χ ίζει κ α νείς ν α θ ε ω ρ εί ! το ν «επάνω κόσμο» εχ θρ ικ ό , ξέν ο . «Δ εν ' έχ ο υ μ ε να αντιμετω π ίσ ουμε όλη α υ τή τη ν 1 απ ελπισία που σ έρ ν ετα ι κ ει απάνω», λ έ ν ε 1 μερ ικ ο ί από το υ ς «α νθρώ π ους τυφ λ οπ όν τι­ κες». Ε κτός από α σ φ ά λ εια και τ ά ξη , υπ ά ρχει και ο ρ ­

γά νω σ η, λένε. Ο κ α θ έν α ς έχ ει τ ο ν ιδιω τικό, προ­ σωπικό το υ χώ ρο όπου αν απ α ύετα ι, μ α γ ειρ εύ ει, η ­ ρ εμ εί - μ ε π α ρ έα π ολ λές φ ο ρ ές, κάπ οια γά τα . Δ εν ανήκο υν σ ε κανέναν και ο ύ τ ε έ χ ο υ ν να δ ώ σ ουν λό ­ γ ο σ ε κανέναν. Υ π άρ χει ά π λετο ς χ ώ ρ ος «εκεί κάτω » γ ια ν α β ρ ουν κ α τα φ ύ γιο όλοι όσ οι «α γκ αλ ιάζου ν το σκοτάδι»: εγ κ α τ α λ ε λ ειμ μ έν ες π λ α τφ ό ρ μ ες, α υ λ ές με κ άρ ­ βουνο, γ ω νιές α ν ά μ εσ α σε σ ω λήνες και μ π ουριά ε ­ νώ σ τα επ ίπ εδα που βρ ίσ κονται πιο κ ο ντά σ την επι­ φ ά ν εια τ η ς γ η ς υπ άρχει δ ω ρ εά ν ηλεκτρ ικ ό , νερό, ζέσ τη από τ α μ ηχ αν οσ τάσ ια και τ ις γ ε ν ν ή τρ ιες η ­ λεκτρ ισ μ ο ύ. Η Ν έα Υ όρκ η είν α ι σ κα μμένη β α θ ιά και σ ε τ ε ρ ά ­ σ τια έκ τα σ η . Τ ο π ολύπλοκο υπ όγειο σ ύσ τη μ α ε ­ κ τείν ετα ι από τ ο Μ π ρο νξ μ έχ ρ ι και το Μ π άουέρι. Σύ μ φ ω να μ ε κ άπ οιες έρ ευ ν ε ς , σ τις «ανεπ ίσ ημες κα τα κ ό μ β ες» το υ Μ π ά ο υέρ ι έχ ε ι σ υ γ κεν τρ ω θεί ο μ εγ α λ ύ τερ ο ς α ρ ιθ μ ό ς «ανθρώπων-ποντικών». Μ ια ά λλη έρ ε υ ν α έ δ ε ιξ ε ό τι το 1 9 91 -92 ζούσ α ν β α θ ιά κάτω από τ η ν πόλη έ ξ ι χ ιλ ιά δ ες (6.00 0) ά το μ α π ε­ ρίπ ου. Δ ίχω ς ν α σ υμπ ερ ιλ άβει κ ανείς ό λ ο υ ς εκ εί­ νο υ ς που έχ ο υ ν χ α θ εί, ε ξα φ α ν ισ τεί γ ια πάντα. Ό π ω ς είν α ι α ν αμεν όμεν ο, μπ ορ εί για μ ερ ικ ο ύ ς η ζω ή σ τον «κάτω κόσμο» ν α είν α ι έν α ιδανικό κ α τα ­ φ ύγιο, υπ άρχουν όμω ς κ αι π ρ οβλή ματα . Έ ν α ς από τ ο υ ς «ανθρώ π ους-τυφ λοπ όντικες» που π α ράτησ ε γ υ να ίκα και παιδί, γ ια ν α β ρ ει το «σω στό δ ρόμο » σ την π ολ ιτεία το υ υπ όγειου σ ιδ η ρ ό δρ ο μ ο υ, ε ξ ο ­ μ ο λ ο γ είτα ι πως α φ ή ν ετα ι σ ε σ κ έψ εις r στοχα­

σ μ ο ύς μόνον ότα ν α υ τό δ εν μπ αίνει εμπ ό διο σ την α σ φ ά λ ειά το υ . «Η σ υχνή σ κέψ η είν α ι επικίνδυνη γ ια τί έρ χ ε τα ι σ ε αν τίθ εσ η μ ε τ α βασ ικά έ ν σ τικ τα ε ­ πιβ ίω σης».

π ους-τυφ λοπ όντικες»

Ο ρ ισ μ ένο ι ερ γ α ζ ό μ εν ο ι σ την υπ ηρ εσ ία το υ υπο­ γ ε ίο υ σ ιδ η ρ ο δ ρ ό μ ο υ τ η ς Ν έα ς Υ ό ρ κ η ς α ν τιμ ετω ­ π ίζουν τ ο υ ς «α νθρώ π ους τυφ λ ο π ό ν τικ ες» με φ όβο και τρ ό μ ο . Ο ι ίδιοι λ έ ν ε ό τι π ρ ό κειτα ι γ ια το ν ίδ ιο περίπου φ ό β ο που τρ έ φ ε ι κ ανείς γ ια το ν Άγνω σ το. Τ ο πιο τρ ο μ α κ τικ ό είν α ι ό τι σ την ο υσ ία δ εν έχ ο υν δ ει π α ρά σ κιές. Ό τα ν αφ ή ν ο υν σ το π λάι τ ο κ ολα­ τσ ιό τ ο υ ς και α υ τ ό εξα φ α ν ίζετα ι δ ια μ α γ εία ς ή ό­ τα ν δ έχ ο ντα ι επ ίθεσ η από α υ τ ο ύ ς κ αι τ ο υ ς κ λέ­ βουν ρ ο ύχ α και παπούτσια, σπάνια βλέπ ουν ή ακούν κάποιον. Ό λ α σ υμβα ίνουν μυσ τη ριω δώ ς και μ έσ α σ ε δ ευ τερ ό λ επ τα .

π οίοι κ α τά φ ε ρ α ν κ αι « έφ ερ α ν πίσω σ τη ζω ή» (;) μ ε­

τρ ο μ α κ τικ ό σ η μ είο α υ τ ή ς τ η ς ισ το ρ ία ς, π ολλοί α ­

«Ό σοι π ερ ν ά τε, α φ ή ν ε τ ε πίσω κ ά θ ε ελπίδα»

τ ο υ σπ ηλαίου. Ό τ α ν κάπ οιοι έσ π ασαν τ α δ εσ μ ά

Α υ τή ή τα ν η επ ιγρ αφ ή σ την πύλη τ η ς Κόλασ ης το υ Δ άν τη. Κ αι π ρ άγματι: δ ια φ ο ρ ετικ ά επ ίπ εδα δ ο ­ μούν τ ο ν υπ όγειο α υ τό κόσ μο σ ε κ α θ έν α από τ α ο ­ π οία ζο ύ ν ε και δ ια φ ο ρ ετικ ά «είδη» «ανθρώ πων-ποντικών». Σ τη ν περίπτωση το υ ποιητή τ η ς « Θ εία ς Κωμω­ δ ίας», κ ά θ ε «κύκλος» σ ήμαινε και δ ια φ ο ρ ετικ ό μ α ρ τύ ρ ιο γ ια το υ ς κ α λεσ μ ένο υ ς. Ό π ω ς περίπου και ο Δ ά ν τη ς, η σ υ γ γ ρ α φ έα ς ε ν ό ς α κ ό μ α πολύ σ η­ μαν τικ ού βιβλίου α φ ιερ ω μ ένο υ σ το ίδιο ζή τημα, Τ ζέν νιφ ερ Τ ο θ («Οι Άνθρω π οι Τυφ λοπ όντικες», Jennifer Toth, The M o le P eo p le, εκ δ . C hica go Review Press, 1996), ά κ ο υ σ ε τ ο υ ς θ ρ ή ν ο υ ς, το σ π αρ αγμό και τ α α κ α το νό μ α σ τα λ ό γ ια ο ρ γ ή ς και απ ελπ ισ ίας που έβ γ α ιν α ν από τ α σ τό μ α τα τω ν «φ α ντασ μάτω ν» αυτώ ν. Η Τ ο θ , που είχ ε το θ ά ρ ρ ο ς ν α π ά ει πολύ β α θ ιά μ έ­ σ α σ τα υπ όγεια, α ν α φ έρ ει ό τι σ τα δ ιά φ ο ρ α επίπε­ δ α μπ ορ εί ν α β ρ ει κ α νείς μέχ ρ ι και κ ο ινό τη τες μ ε ο ικ ο γ έ ν ειε ς και παιδιά, εκ λ εγ μ έν ο δ ή μαρ χ ο, ενώ πιο β α θ ιά , β α θ ιά μέσ α σ τη γ η κ αι τ ο σ κο τάδι, υπ ά ρχουν άνθρω π οι που επιβιώ νουν μ έσ α σ ε μια α φ ό ρ η τη μο ν α ξιά , δίχω ς ν α μιλούν α λ λ ά βγ ά ζο ­ ντ α ς τσ ιρ ίγ μ α τα και α ν α τρ ιχ ια σ τικ ο ύς ψ ιθύ ρ ο υ ς. Δ ιόλ ου τυ χ α ίο αν α ν α λ ο γισ τεί κ ανείς α υ τ ό που θ ε ­ ω ρ είτα ι γ ε γ ο ν ό ς ό τι έχ ο υ ν γ ε ν ν η θ εί π α ιδιά μέσ α σ τις σ το ές που δ εν έχ ο υ ν δ ει π οτέ τ ο φ ω ς τ η ς η μ έ­ ρ ας. Επίσης, η Τ ο θ κ α τα γ ρ ά φ ει τ η ν τ ρ α υ μ α τικ ή επ αφ ή τ η ς μ ε το ν «Σ κο τεινό Ά γ γελ ο » μ ε τ α κ όκκινα μάτια, γ ια τ ο ν οποίο, οι π ερ ισ σ ό τερ ο ι από τ ο υ ς «α νθρώ ­

π ισ τεύο υν

ό τι

δ ια θ έ τε ι

υπ ερ φ υσ ικ ές ικ α ν ό τη τες . Ό π ω ς και ν α έχ ε ι το π ρ άγ μα, π ρ όσ φ ατα , έγ ινα ν κάπ οιες π ρ ο σ π ά θ ειες από εθ ε λ ο ν τέ ς κ υρίω ς οι ο­ ρ ικο ύ ς από α υ τ ο ύ ς το υ ς α π όβλητους. Τ ο υ ς δ ό θ η ­ κ ε ε λ ε υ θ ε ρ ία κινήσεω ν, κ α τα φ ύ γιο , τρ ο φ ή , α σ φ ά ­ λ ε ια και τ η ν ευ κ α ιρ ία ν α λ ά β ο υ ν κάπ οια μόρφ ω σ η. Κάποια σ τιγμή όμω ς, και το ύ το είν α ι ίσω ς τ ο πιο πό α υ τ ο ύ ς επ έσ τρ εψ α ν σ τα μυσ τη ριώ δη υπ όγειά το υ ς . Φ α ίν ετα ι λοιπ όν πω ς η Ισ το ρ ία όν τω ς επ α να λ α μ β ά ­ νεται: κάπ οτε ο Π λ ά τω να ς ε ίχ ε γ ρ ά ψ ε ι τ ο γνω σ τό πια μ ύ θ ο γ ια τ ο υ ς α ν θρ ώ π ο υς το υ σ πηλαίου το υ που δ εν είχ α ν δ ει π οτέ τ ο π ρ αγ ματικό φ ω ς π α ρά μόνον τ ις σ κιές που έπ εφ τα ν π άνω σ τα το ιχώ μ α τα τ ο υ ς και κά λεσ α ν τ ο υ ς υπ όλοιπ ους να β γ ο ύ νε έξω μ α ζί το υ ς , σ υν άντησ αν τ η ν άρνησ η: η π λειοψ ηφ ία π ρ οτίμη σ ε τ ο σ κο τά δ ι και τ ις σ κιές. Σ ή μ ε ρ α έχ ο υ μ ε ν α κά νο υ μ ε μ ε κάπ οιο υς α ν θρ ώ ­ π ους που ε ίδ α ν τ ο φ ω ς α λ λά π ροτίμ ησ α ν τ ο σ κο τά ­ δι. Υ π ήρ χε κ ά τι σ ε α υ τ ό τ ο φ ω ς που δ εν τ ο υ ς ά ρ ε ­ σ ε, κ ά τι που τ ο υ ς π λήγω νε και που το υ ς έκ α ν ε να νιώ θουν ό τι απ ειλού ντα ι. Ε ίναι ίσ ω ς η ίδ ια αίσ θησ η αγω νίας, τρ ό μ ο υ και α β ε β α ιό τ η τα ς που όλ οι νιώ ­ θ ο υ μ ε. Ο ι α π οσ τάσ εις (α ν ά μ εσ α σ ε μ α ς και σ ε κεί­ νο υς, τ ο υ ς «ανθρώ π ους-τυφ λοπ όντικες») ίσω ς να έχ ο υ ν κ α τά κάποιο τρ όπ ο εκ μ η δ εν ισ τεί πια. Απο­ μ έν ει το τ ι θ α επ ιλ έξε ι κανείς. Η σ χέσ η α ν ά μ εσ α σ τη σ οφ ή π α ραβο λή το υ Π λ ά ­ τω να και τη θ λ ιβ ερ ή ισ το ρ ία τω ν «ανθρώ πων-ποντικών» δ εν δ είχ νει μάλ λο ν π α ρά τ η ν τ ρ α γ ικ ό τη τα τ η ς ανθρ ώ π ινης κ α τά σ τα σ η ς σ ήμερ α: πως δ η λα ­ δ ή έχ ο υ μ ε β ρ ε θ ε ί σ το ν αντίπ οδα όλω ν ό σ α π ρ έ­ σ β ευ ε ο φ ιλ οσ οφ ικό ς λό γ ο ς, ο οπ οίος απ οσ κο­ π ούσ ε σ ε μια κατά σ τα σ η π ν εύμ α το ς όπου επ ίκε­ ν τρ ο ή τα ν π άνω απ ’ ό λ α ο Ά νθρ ω π ο ς, οι ανθρώ π ι­ ν ε ς α ξ ίες . Ή ίσω ς και ν α επ ιβεβαιώ νει η ισ το ρία τω ν «ανθρώ πων-ποντικών» τ ο α δ ιέξ ο δ ο σ το οποίο π ερ ιή λ θε α υ τ ό ς ο φ ιλ ο σ ο φ ικό ς λό γο ς. Α ξ ίζει λοιπόν να α ν α ρ ω τη θ εί κανείς: γ ια τί όλοι α υ τ ο ί ο ι ά νθρω π οι κ α τέφ υ γ α ν σ ε α υ τ ό ν τ ο ν τρ όπ ο ζω ής; Κ αι ότα ν το υ ς δ ό θ η κ ε η ευ κ α ιρ ία ν α επ ισ τρέ­ φ ουν σ τον «πάνω κόσμο», γ ια τί το ν α ρ νή θ η κα ν α ­ κ όμα μια φ ο ρ ά και επ έσ τρ εψ α ν σ τα σ κο τά δ ια τω ν υπόγειω ν σ τοώ ν τ η ς Ν έ α ς Υ όρκ ης;

□

Εδώ και μερικούς μήνες στις κινηματογραφικές άίθουσες της Δανίας παίζεται μια ταινία-ντοκυμαντέρ με θέμα τη μεγάλη Δανέζα συγγραφέα Κάρεν Μπλίξεν, η οποία, μαζί με συγγραφείς όπως ο Ναμπόκοφ ή ο Μπόρχες, δίκαια έχει χαρακτηρισθεί ως μία από τις μεγαλύτερες παραμυθούδες του εικοστού αιώνα. σε μια επίσκεψή τη ς σε αρχαίο ελληνικό ναό φαίνεται ιόλου παράξενο λοιπόν που τίτλος τη ς τα ι­ να πα ραδίδεται στη μαγεία που ασκεί μέσα τη ς ο χώ­ νίας είναι: «Κάρεν Μπλίξεν - Η Παραμυθού». ρος, πέφτοντας σε μια μακρόσυρτη και στοχαστική Δημιουργός τη ς ο Christian Braad Thom sen σιωπή. που έγραψ ε το σενάριο και έκανε και τη σκη­ Μ έσα από αυτή την ταινία ο θεα τή ς έχει την ευκαιρία νοθεσία. Μ αζί του συνεργάστηκε ο πρώην καθηγη­ να μαγευτεί κι αυτός με τη σειρά το υ από την Μπλί­ τή ς Σκανδιναβικής λογοτεχνίας Aage Henriksen, ο ξεν και τη γ ο ητεία τη ς συναρπαστικής προσωπικότη­ ποιητής Thorkild Bjornvig και ο Knud W. Jensen, ι­ τά ς τη ς, η οποία έχει την ικανότητα να μαγνητίζει με δρυτής το υ Μουσείου τη ς Λουιζιάνα. έναν τρόπο παρόμοιο με εκείνο που χαρακτηρίζουν Το φιλμ είναι διάρκειας ενενήντα λεπτών, κάτι σπάνιο τα γραπ τά της. Επίσης, να πούμε ότι στο φιλμ ακούγια ένα ντοκυμαντέρ, και έχει αξιοσημείω τη επιτυχία γονται αποσπάσματα από κείμενα και γρ άμμ ατα τη ς στη Δανία. Το πλούσιο υλικό τη ς ταινίας απ οτελείται Μπλίξεν αλλά και μουσική από α γαπ ημένατης μουσι­ από αποσπάσματα παλαιότερων και σπάνιων ντο­ κά έργα. κυμαντέρ (όπως αυτό που γυρίστηκε κατά τη δ ιάρ­ Τέλος, να σημειώ σουμε ότι η ταινία δεν απ οτελεί μια κεια τη ς παραμονής τη ς συγγραφ έω ς στην Αμερική εισαγωγή στο έργο τη ς Μπλίξεν ούτε είναι μια από­ το 1959), σπανιότατες φω τογραφ ίες και συνεντεύ­ πειρα να δ ο θεί μια ερμηνεία ή ανάλυση σε αυτό. Η ξεις, αλλά και λυρικές σεκάνς πανέμορφων φυσικών μεγάλη φ ιλοδοξία τω ν δημιουργώ ν τη ς ταινίας ήταν τοπίων που υπογραμμίζουν διακριτικά το μαγνητισμό να πιάσουν κάτι από τη σπάνια ατμόσφ αιρά το υ έρ ­ και τη γο ητεία που έχουν τα κείμενα τη ς Μπλίξεν. Χα­ γου τη ς και να αποδώσουν με εικόνες τη μαγεία, την ρακτηριστικό είναι ότι το φιλμ αρχίζει και τελειώ νει έλξη και το ν μαγνητισμό που ασκούν τα κείμενά τη ς με μια εικόνα του μεγάλου δέντρου κάτω από το ο­ στους αναγνώστες. ποίο κείτεται η σ υγγραφ έας. Α ξίζει επίσης να σ ημειω θεί ότι σε μια σκηνή τη ς τα ι­ ΑΠΟΔΟΣΗ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ νίας που είναι γυρισμένη στην Ε λλάδα, η Μπλίξεν εκ­ (από το Danish Literary Magazine) φ ρ άζει το σεβασμό της στην Α ρχαία Ελλάδα, καθώς

Δ

ill ιΜ/A·£■· ?■ Μ

0 εώργιος Βιζυηνός και το γλωσσικό ζήτημα ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η χρονιά που μας πέρασε, το 1996, χαρα­ κτηρίστηκε από δύο σημαντικές επε­ τείους για τον φιλολογικό χώ­ ρο. Αφενός έκλεισαν 100 χρό­ νια από το θάνατο του μεγά­ λου διηγηματογράφου του περασμένου αιώνα, του Γ. Βιζυηνού. Αφετέρου διανύσαμε μια 20ετία από τη μεγάλη γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1976, η οποία επιβάλλοντας ως γλώσσα της εκ­ παίδευσης και της διοίκησης τη δημοτική έλυσε το γλωσσικό ζήτημα. Με αφορμή, λοιπόν, αυτές τις δύο επετεί­ ους θα επιχειρήσουμε να δούμε και να α­ ναλύσουμε τις απόψεις του Γ. Βιζυηνού για το γλωσσικό ζήτημα και επίσης να τις σχολιάσουμε με βάση τα δεδομένα της ε­ ποχής του και σε σχέση με την 10Οετία που πέρασε, όπως και σε συνδυασμό με τις θεω­ ρίες της σύγχρονης γλωσσικής επιστήμης. Και πρέπει να τονίσουμε ότι η γνώμη του Θρακιώτη πεζογράφαυ είναι πολύ ενδιαφέ­ ρουσα, όχι μόνο διότι ως λογοτέχνης βρίσκε­

Μελήη

ται σε συνεχή επαφή και «πάλη» με τη γλώσ­ σα για να εκφράσει την έμπνευσή του και τον ψυχικό του κόσμο, αλλά και επειδή ο Βιζυηνός είναι και ο ψυχολόγος με διδακτορι­ κή διατριβή και επιστημονικά δημοσιεύματα σ ’ αυτόν τον τομέα, ώστε να είναι σε θέση να δώσει και επιστημονική ερμηνεία του γλωσσικού ζητήματος (βλ. και Αθανασόπουλο Β., 1992, σελ. 45-51).

II. ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ Γ. ΒΙΖΥΗΝΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ Τις απόψεις του για το γλωσσικό ζήτημα ο Γ. Βιζυηνός τις εξέφρασε στο διήγημά του «Διατί η μηλιά δεν έγινε μηλέα», που δημο­ σιεύτηκε το 1895. Στο έργο αυτό ο μεγά­ λος πεζογράφος του περασμένου αιώνα ε­ ξετάζει τη «διγλωσσία» και τις συνέπειές της από ψυχολογική σκοπιά. Θεωρεί δε το γλωσσικό ζήτημα εξόχως σημαντικό, από τα πλέον ουσιώδη του έ­ θνους μας, και ερευνά τις επιπτώσεις του με βάση δύο διαστάσεις: την ψυχοπαιδα­ γωγική και διδακτική από τη μία πλευρά και την εθνική από την άλλη. Στο καίριο δίλημμα του γλωσσικού: δη­ μοτική ή καθαρεύουσα η θέση του είναι ξε­ κάθαρη: σαφέστατα υποστηρίζει τη δημο­ τική γλώσσα. Πριν, όμως, αναλύσουμε τα επιχειρήματα στα οποία βασισμένος ο Βι­ ζυηνός στηρίζει την πίστη του στη δημοτι­ κή, θα αναφερθούμε στο γεγονός ότι, αν και δημοτικιστής, στα έργα του χρησιμο­ ποιεί μια μετριοπαθή και απλή καθαρεύ­ ουσα (εκτός από τους διαλόγους των διη­ γημάτων του). Αυτό εξηγείται διττώς: α) ό­ τι ξεκινά από το Φανάρι και τις γλωσσικές παραδόσεις του και μάλιστα πριν από το «Ταξίδι» του Ψυχάρη (βλ. Π. Χάρκης, 1968, σελ. 35) και ακόμη β) δεν ήταν μόνο λογο­ τέχνης αλλά και επιστήμων με ακαδη­ μαϊκές φιλοδοξίες ώστε να είναι αδιανόητη η έκφραση με άλλο γλωσσικό όργανο ε­ κτός από καθαρεύουσα. Εξάλλου και άλλοι δημοτικιστές, όπως ο Ροΐδης, έγραφαν σε καθαρεύουσα, ενώ και οι Καρκαβίτσας και Νιρβάνας πριν να καλλιεργήσουν την έξο­ χη δημοτική τους χρησιμοποίησαν τη λό­ για γλώσσα (βλ. Μητσάκη, 1977, σελ. 13).

Αυτό όμως που δεν αλλάζει είναι η θέση του Βιζυηνού ότι η καθαρεύουσα είναι ακα­ τάλληλη για γλωσσικός κώδικας, ιδιαίτερα στην εκπαίδευση. Και τη θέση αυτή τη δι­ καιολογεί ως εξής: α) Η διδασκαλία της καθαρεύουσας και μάλιστα η υπερβολική τάση για εκρίζωση από το νου και την ψυχή του παιδιού κάθε δημοτικιστικού στοιχείου δημιουργεί σύγ­ χυση στον μικρό μαθητή. Αυτό συμβαίνει, διότι κατά την κατάκτηση της μητρικής του γλώσσας το παιδί συνέδεσε στο μυαλό του ένα αντικείμενο με μια ηχητική μορφή συγκεκριμένη (δηλαδή το δέντρο «μηλιά» με την ορισμένη διαδοχή των ήχων μ,η,λ,ι,ά). Αυτή την «ακουστική εικόνα» το παιδί αναλογικά τη γενίκευσε για κάθε α­ ντικείμενο όμοιο με το πρώτο με το οποίο αρχικά συνδέθηκε η ηχητική αυτή μορφή. Έ τσι το παιδί στη μικρή ηλικία μπερδεύεται όταν απορρίπτεται η μορφή που αποκτή­ θηκε κατά την εκμάθηση της γλώσσας για ν’ αντικατασταθεί από μια άλλη. β) Κάθε λέξη της μητρικής γλώσσας που αφομοιώνει το παιδί στην παιδική του ηλι­ κία είναι συνυφασμένη με χαρακτηριστικά περιστατικά της ζωής του, ώστε η συγκε­

Μελετη

γλωσσικό σημείο ορίζεται ως ο συνδυα­ σμός μιας ορισμένης σημασίας και μιας ο­ ρισμένης μορφής. Αυτή η σημασία και η μορφή πρέπει να νοηθούν ως εσωτερικές ψυχικές οντότητες (ως η γνώση που έχουν οι ομιλητές μιας γλώσσας για το πώς δη­ λώνεται ηχητικά μια σημασία και τι περιε­ χόμενο έχει μια ακολουθία φθόγγων, βλ. σχετικά και Μπαμπινιώτη, 1980, σελ. 98100, 117-122). Βέβαια, η διάκριση μεταξύ σημασίας και μορφής αποτέλεσε βασικό ά­ ξονα προβληματισμού της λογοτεχνικής κριτικής του περασμένου αιώνα (βλ. Μαστροδημήτρη, 1992, σελ. 47-48). Όσον αφορά στην άποψη του Βιζυηνού ότι το παιδί μαθαίνει το περιεχόμενο των λέξεων δια της συνδέσεως των παραστά­ σεων ήχων και αντικειμένων, αυτή σχεδόν ταυτίζεται με τη «θεωρία των εννοιών» (re­ ferential theory), που διατυπώθηκε στα πλαίσια του κλάδου της σημασιολογίας και αφορά στην ανάπτυξη του σημασιολογικού συστήματος της γλώσσας στο παιδί. Η θεωρία αυτή ανακρούστηκε από ψυχογλωσσολόγους, όπως ο Β. Russel (πώς θα εξηγηθεί η χρήση της λέξης εσύ, που αναφέρεται σε πολλά πρόσωπα), όπως ανα­ κρούστηκαν και οι νεότερες συμπεριφοριστικές θεωρίες που ερμηνεύουν την εκμά­ θηση των εννοιών των λέξεων σύμφωνα με το σχήμα «ερέθισμα-αντίδραση» (βλ. Πόρποδα, 1993, σελ. 76-79).

II) Η γνώμη του Βιζυηνού ότι δεν πρέπει ν’ αντικαθίστανται λέξεις-φορείς ιδιαίτερου συναισθηματικού βάρους για το παιδί υπο­ III. ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ δηλώνει τη βασικότατη, σήμερα για τη ση­ μασιολογία, αντίθεση μεταξύ περιγραφι­ ΤΟΥΒΙΖΥΗΝΟΥ Ακολούθως θα σχολιάσουμε μία προς μία κής σημασίας (του βασικού νοήματος της τις απόψεις του Γ. Βιζυηνού για τους λό­ λέξης βάσει των συνθηκών αλήθειας) και γους που η καθαρεύουσα είναι ακατάλλη­ βιωματικής (εκφράζει συναισθήματα, ατο­ λη για την εκπαίδευση των νέων. μικές καταστάσεις, προσωπικό χρωματι­ I) Το πρώτο που αξίζει να τονιστεί είναι ότι σμό της πληροφορίας). η διάκριση που επιχειρεί ο συγγραφέας Στο ιδιαίτερο συναισθηματικό βάθος μεταξύ «παράστασης της λέξης» και «πα­ των λέξεων της μητρικής γλώσσας και στη ράστασης του αντικειμένου», που συνδέο­ σημασία τους για τον εσωτερικό κόσμο νται στο μυαλό του παιδιού, αποτελεί τη του παιδιού, όπως και στους κινδύνους της βάση της σύγχρονης θεωρίας του γλωσσι­ πρόωρης «διγλωσσίας» για μια ολοκληρω­ κού σημείου (βλ. Χατζιδάκι A. Α, Τ.Γ., συν 5μένη συναισθηματική βάση του παιδιού έ­ 6). Έ τσι στη μοντέρνα γλωσσολογία το χουν αναφερθεί μεγάλοι λογοτέχνες και

κριμένη λέξη για το συγκεκριμένο άτομο να είναι φορέας ενός ιδιαίτερου συναισθη­ ματικού φορτίου. Έ τσι η φορτική απαίτηση για αποβολή της λέξης αυτής από το μυα­ λό και την καρδιά του παιδιού δημιουργεί και συναισθηματικό διχασμό με ανάλογα προβλήματα. γ) Πολλές φορές η ακουστική μορφή των λέξεων της καθαρεύουσας ανατίθεται στο γλωσσικό αίσθημα του παιδιού, ιδιαί­ τερα όταν αυτό κατάγεται από περιοχές ό­ που ομιλούνται συγκεκριμένες διάλεκτοι. δ) Η υπερβολική προσοχή που δινόταν στους γνωσσικούς τύπους και όχι στα πράγματα, που αυτοί δηλώνουν, είχε ως α­ ποτέλεσμα η διδασκαλία, εξαντλούμενη στην εκμάθηση μιας ορισμένης γλωσσικής μορφής και όχι στην έμφαση στο περιεχό­ μενο των μαθημάτων, να μην εκπληρώνει τον πραγματικό της σκοπό, ο οποίος είναι η απόκτηση γνώσεων για κάποια θέματα και η ανάπτυξη της πνευματικής καλλιέρ­ γειας των παιδιών. ; ε) Το γλωσσικό ζήτημα συνδέεται με τη μόρφωση των Ελληνοπαίδων, η οποία με τη σειρά της συναρτάται με τη γενική πρό­ οδο του έθνους. Άρα, όταν δεν καθίσταται δυνατή η καλύτερη μόρφωση των παιδιών, δεν επιτυγχάνεται και η μεγαλύτερη προ­ κοπή της χώρας. Για όλους αυτούς, λοιπόν, τους σοβα­ ρότατους λόγους ο Β ιζυ η ν ό ς θ εω ρ ε ί: ότι γλώ σ σ α τη ς εκ π α ίδ ευ σ η ς τω ν π αιδ ιώ ν π ρ έ­ π ει να είν α ι η μη τρ ικ ή το υ ς.

Μελέτη

γλωσσολόγοι (βλ. Τριανταφυλλίδη, σελ.

440-442, 446 και Mounin G., 1988).

III) Όσον αφορά στην αντίθεση των τύπων της καθαρεύουσας στο γλωσσικό αίσθη­ μα των παιδιών, αυτή η άποψη ταυτίζεται με τις γενικότερες θέσεις της γλωσσι­ κής επιστήμης. Η γλωσσολογία θεωρεί ότι ακούγοντας το μι­ κρό παιδί τους γλωσ­ σικούς τύπους στο περιβάλλον όπου ζει, αρχίζει να διατυπώνει στο μυαλό του γλωσ­ σικούς κανόνες και α­ ναλογικούς σχηματι­ σμούς, χωρίς να έχει πάντα σαφή συνείδηση αυτών, τους οποί­ ους με την καθημερινή ομιλία και παρατή­ ρηση ενδυναμώνει διαμορφώνοντας το αί­ σθημά του για τη δομή και τις λειτουργίες της μητρικής γλώσσας του (βλ. Τριανταφυλλίδη, σελ. 436-437, Χατζιδάκι, 27-28 και Μήτση 1996, κεφ. 3).

IV) Και η τέταρτη άποψη του Βιζυηνού για τη συνάφεια μεταξύ γλώσσας της εκπαί­ δευσης και σχολικής απόδοσης των μαθη­ τών συνάδει με τα δεδομένα της Εφαρμο­ σμένης Γλωσσολογίας και της Κοινωνιο­ γλωσσολογίας, όπως και της Διδακτικής. Βασική παιδαγωγική αρχή για τη διδασκα­ λία της γλώσσας αποτελεί η άποψη ότι μια επιτυχημένη γλωσσική διδασκαλία πρέπει να στηριχθεί στον υπάρχοντα γλωσσικό ο­ πλισμό του παιδιού και στη γλώσσα που αυτό χρησιμοποιεί στην καθημερινή του ε ­ πικοινωνία και με βάση αυτή θα επιχειρηθεί μια συστηματική βαθμιαία διεύρυνση του γλωσσικού κώδικα των μαθητών. Δ εν αξιο­ λογείται στο σχολείο η ικανότητα του μα­ θητή στη χρήση της επίσημης γλώσσας, αλλά η γλωσσική του ικανότητα (βλ. Μή­ τση, 1996, σελ. 93-95, 206). Επίσης βασική

αρχή της διάταξης της ύλης αποτελεί η πορεία της διδασκα­ λίας από τα κοντινά προς τα απομα­ κρυσμένα (βλ. Χαραλαμπόπουλο Β., 1984). Και βέβαια ό­ σο πιο κατανοητή γλώσσα χρησιμοποι­ εί ο δάσκαλος, τόσο αποτελεσματικότερη είναι η επικοινωνία του με τους μαθητές, άρα τόσο πιο επι­ τυχής η εκπαιδευτική του αποστολή και.το διδακτικό έργο του (βλ. Γιαννούλη, σελ.

100) .

V) κατανοητή γλώσσα σημαίνει καλύτερη μόρφωση των παιδιών άρα και εθνική προ­ κοπή και πρόοδο, πριν από το Βιζυηνό την εξέφρασε ο Διονύσιος Σολωμός στον «Διάλογο» που επιχειρεί εννοιολογική σύν­ δεση ελευθερίας και γλώσσας όπως και ο Φώτης Φωτιάδης στο έργο του «Το γλωσ­ σικό ζήτημα και η εκπαιδευτική μας ανα­ γέννηση». Εδώ, όμως, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στις απόψεις του Βιζυηνού και των δη­ μοτικιστών της εποχής του που ταυτίζονται' υπάρχει και αντίλογος. Ή δη ο περίπου σύγχρονος του διηγηματογράφου μας Γ. Χατζιδάκις είχε τονίσει ότι η γλώσσα η ελ­ ληνική μάς παραδόθηκε διττά: διά του προφορικού λόγου, αλλά και του γραπτού λόγου (εκκλησία, διοίκηση, παιδεία κ.λπ.). Παρατήρησε, επίσης, ότι ο λαός εννοεί εύ­ κολο και τις λέξεις του γραπτού λόγου, δια της συναναστροφής του με τους μορφω­ μένους αλλά και μέσω της κοινής του λα­ λιάς οδηγείται στην εξήγησή τους. Τέλος, επισημαίνει ότι σε εθνικούς κινδύνους το έ­ θνος σώθηκε διά της αναμνήσεως του πα­ ρελθόντος. Σ ’ αυτό το σημείο αξίζει να κάνουμε κά-

Μελέτη

Τώρα τη

51

ποιες ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις. Αν ερμηνεύσουμε σωστά τον Γ. Βιζυηνό (αυτό πάντως προσπαθούμε), ο μεγάλος μας συγγραφέας δεν ανατίθεται στη διδασκα­ λία των παλιότερων γλωσσικών μορφών. Αυτό που στηλιτεύει είναι η άκρως υπερ­ βολική τάση των δασκάλων της εποχής ε­ κείνης για την με κάθε μέσο επιβολή μιας αρχάίστικής γλώσσας ως οργάνου επικοι­ νωνίας όλων, ακόμα και των πιο μικρών παιδιών. Προς αυτή την υπερβολή, λοιπόν, που οδηγούσε στην προσπάθεια αποβο­ λής κάθε δημοτικιστικού στοιχείου από το στόμα των παιδιών, στρέφει τα βέλη του ο Βιζυηνός. Α ς μην ξεχνάμε ότι την εποχή που έγρα­ φε ο Βιζυηνός αυτό το διήγημα η δημοτική δεν εδιδάσκετο καθόλου στα σχολεία (πρωτοκαθιερώθηκε το 1984). Την εποχή εκείνη δεν υπήρχε το μεταγενέστερο δί­ λημμα «αρχαία ή μη» που ξέσπασε απ’το 1917 κι έπειτα (βλ. Μαστροδημήτρη, 1990, Μήτση, 1994 και Σπανό, 1991). Εξάλλου δε θα μπορούσε ένας τόσο με­ γάλος θαυμαστής του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, όπως ο Βιζυηνός, ν’ απέρριπτε τη διδασκαλία της γλώσσας των προγόνων του. Αυτό που δεν ανέχεται είναι η υπερβο­ λική τάση για επιβολή της από μικρή ηλι­ κία. Για το ψευδώνυμο του πεζογράφου μας που το δανείζεται απ’ την αρχαία ονο­ μασία του χωριού του και το πλήθος των μυθολογικών και αρχαιογνωστικών στοι­ χείων που βρίσκουμε στα διηγήματα του Βιζυηνού, αξίζει κανείς να δει το άρθρο της Αγγ. Νικολακοπούλου (περ. Α ν α ζη τή σ εις, Αθήνα 1988). Η υπερβολή αυτή στην αρ­ χαιολατρία οδήγησε και στην κατάργηση του αρχαιοελληνικού πρωτότυπου λόγου στο γυμνάσιο με αποτέλεσμα τη δημι­ ουργία προβλημάτων γλωσσικών στους μαθητές ώστε τελικά ν’ αντιστραφούν οι ό­ ροι και εκπαιδευτικοί και πνευματικοί άν­ θρωποι του τόπου μας να ζητήσουν επανα­ φορά της διδασκαλίας των «παλιότερων ελληνικών μας», όπως κι έγινε.

ζυηνού για το γλωσσικό ζήτημα. Έτσι, απο­ μονώσαμε τα επιχειρήματά του απ’ το διή­ γημά του (επιχειρήματα επιστημονικότατα στηριγμένα στις τότε θεωρίες της ψυχολο­ γίας, ώστε να μην υπερβάλλουμε αν χαρα­ κτηρίσουμε το έργο του αυτό ως ψυχογλωσσολογικό πόνημα) και τα σχολιάσαμε βάσει των δεδομένων της θεωρητικής γλωσσολογίας, αποδεικνύοντας τη συστη­ ματικότητα και τη λογική τους. Τέλος, θα ε­ πιθυμούσαμε να αναφέρουμε ότι κάθε με­ λέτη για τη γλωσσική κάτάσταση σήμερα των μαθητών και προτάσεις για τη βελτίω­ ση της γλωσσικής διδασκαλίας είναι έργο απαραίτητο έως αναγκαίο.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΙΧΑΛΗΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1.

Αθανασ όπ ουλος Β., Ο ι μ ύ θο ι τη ς ζω ής και του έ ρ γο υ του Γ. Βιζυηνού, εκδ. Κ α ρδαμίτσ α, Α θή­ να 1992.

2.

Μ α σ τρ ο δ η μ ή τρ η ς Π ., Ε ισαγω γή σ τη Ν έ α Ελλη­ νική Φιλολογία, εκ δ. Δ ό μ ο ς, Α θ ή να 1990.

3.

Μ α σ τρ ο δ η μ ή τρ η ς Π., Ν εο ελληνικά, το μ . Γ ’, εκδ. Γνώση, Α θήνα, 1992.

4.

Μ ητσ άκ ης Κ., Αναδρομή σ τις Ρ ίζες, Γεώ ργιος 'Β ιζυ η ν ό ς , εκδ. Ε λληνικά Γρ άμμα τα, Αθήνα 1977! ι

5.

Μ ήτσ ης Η .ΓΔ ιδακτική το υ γλωσσικού μ α θ ή μ α ­ το ς , εκ δ. G uten berg, Α θ ή να 1996.

6.

7.

Μπαμπινιώ της Γ., Θ εω ρητική γλωσσολογία, Α θ ή να 1980 Μ παμπινιώ της Γ., Η γλώ σσα ως α ξία, εκδ.

G uten berg, Α θ ή να 1994.

8.

Μ παμπινιώ της

Γ.,

Ελληνική

γλώσσα,

εκδ.

G uten berg, Α θ ή να 1994.

9.

Νικολακοπ ούλου Α., «Π εζογρ αφ ία μ ε διάχυτη αρχαιογνω σία» π ερ. Α ναζητήσ εις, Α θ ή να 1988.

10. Π όρ π οδ ας Δ ., Γνωστική ψυχολογία, το μ . 2, Α θήνα 1993.

11. Τρ ια ν τα φ υλ λίδη ς Μ ., Απαντα, το μ . 7.

12. Χ ά ρ η ς Π., Έλληνες π εζο γρά φ οι, το μ . 3, Βιβλιοπω λείον τ η ς «Εστίας», 1968.

III. ΕΠΙΛΟΓΟΣ

13. Χ ατζιδ άκις Γ., Α καδημαϊκά Α ναγνώ σματα,εκδ.

Προσπαθήσαμε, λοιπόν, μέσω αυτής της μελέτης να δώσουμε την άποψη του Γ. Βι-

Γ. Β ασ ιλείου, Α θ ή να 1991 (φωτοτυπική α ν ατύ­ πωση).

Μελετη

Σ ύ γχ ρ ο ν η Ε κ π α ίδ ευ σ η Δ Ι Μ Η Ν Η Ε Π Ι Θ Ε Ω Ρ Η Σ Η Ε Κ Π Α ΙΔ Ε Υ Τ ΙΚ Ω Ν Θ Ε Μ Α Τ Ω Ν

ΤΟ περιοδικό για την Εκπαίδευση το Βιβλίο, τη Λογοτεχνία Τ ο τ ε ύ χ ο ς 90-91 π ο υ κ υ κ λ ο φ ο ρ ε ί π ε ρ ιέ χ ε ι : Θ εματική Ε υρ ετη ρ ία σ η Π ερ ιεχο μ ένω ν τω ν τευχώ ν 5 1-75 της Σ .Ε . * *

Η δημόσια εκπαίδευση στα... όριά της — Επιμορφωτικό Πρόγραμμα Υ Π Ε Π Θ (1996-2000) — Ο ρόλος των εκπαιδευτικών σήμερα — Πειθαρχία στο σχολείο Λειτουργία των σχολείων — Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Επιστημολογία — Μαθηματικά — Ισότητα των φύλων — Φυσικές Επιστήμες με το ειδικό (σε κάθε τεύχος) ένθετο για το Βιβλίο ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ Σ.Ε. Και τις Μόνιμες στήλες: Ελλείψει απαρτίας, — Μεταξύ θεωρίας και πράξης — Η Περισκόπηση τον Αιμήνου — Περιβαλλοντικές Δραστηριότητες — Νομοθεσία για την Εκπαίδευση_________| ΠΡΟΣΦΟΡΑ στους ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ της Σύγχρονης Εκπαίδευσης Παιδαγωγική Έρευνα και Εκπαίδευση (τεύχη No. 26,28 - 29) — Αξιολόγηση, Εξετάσεις, Επιλογή στη 12-χρονη Εκπαίδευση (τεύχη No. 55 - 59) — Ο εκπαιδευτικός και το έργο του (τεύχη No. 27, 68-71) — Η Βία στο Σχολικό χώρο (τεύχη No. 80-85) Η πλήρης σειρά των πρακτικών των συνεδρίων που δημοσιεύτηκαν σε 19 τεύχη, διατίθεται αντί των 15.200 δρχ. ΜΟΝΟ 12.000 δρχ.

Π ε ρ ι ο δ ι κ ό - Ε κ δ ό σ ε ις : Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Η Ε Κ Π Α ΙΑ Ε Υ Σ Η Τ.Θ. 2 5 0 8 5 100 2 6 Α θ ή ν α Τηλ. 88 .2 3 .

Robertson Davis: "Ακολούθησατη συνταγή του Μότσαρτ” Έ ν α ς από τους σημαντικότερους και πλέον δημοφιλείς Καναδούς συγγραφείς, ο Rober­ tson Davis, πέθανε πριν από ένα ακριβώς χρό­ νο, στις 2 Δεκεμβρίου (1913-1995) σε ηλικία ογδόντα δύο ετών. Γιος δημοσιογράφου, ο Davis γεννήθηκε το 1913 στο Thamesville του Οντάριο και σπού­ δασε στον Καναδά και στο Κολέγιο Balliol της Οξφόρδης. Ανήσυχο πνεύμα καθώς ήταν, ο Davis ακολούθησε τρεις διαφορετικές καριέρες: στην αρχή, αυτή του ηθοποιού στο Old Vic της Αγγλίας, όπου εργάστηκε και ως φιλο­ λογικός σύμβουλος του Sir Tyrone Guthire. Στη συνέχεια, και κατά τη διάρκεια της δεκαε­ τίας του ’40, επέστρεψε στον Καναδά όπου ε ­ πί είκοσι χρόνια εργάστηκε ως επιμελητής στην τοπική εφημερίδα P e te rb o ro u g h E xam i­ n e r, οπότε και ξεκίνησε τη λογοτεχνική του καριέρα γράφοντας μυθιστορήματα. Τέλος, διετέλεσε καθηγητής και υπήρξε ο πρώτος Master του M assey College του Πανεπιστημί­ ου του Τορόντο, μέχρι την ανακήρυξή του σε

ομότιμο καθηγητή το 1981. Ο Davis είχε μια πολύ ξεκαθαρισμένη άπο­ ψη όσον αφορά τη σχέση ανάμεσα στο γράψιμο και τα διάφορα επαγγέλματα με τα οποία καταπιάστηκε. «Ένας συγγραφέ­ ας πρέπει να έχει κάνει και άλλα επαγγέλ­ ματα», έλεγε. «Αν το μόνο που κάνετε είναι να γράφετε μυθιστορήματα, τότε γυρίζετε όλο και περισσότερο γύρω από τον εαυτό σας και δεν βλέπετε πια ούτε τους ανθρώ­ πους, ούτε αυτά που συμβαίνουν γύρω σας». Ξεκίνησε το γράψιμο όταν ήταν μόλις έ­ ντεκα ετών και αργότερα δήλωσε ότι ακο­ λούθησε τη συνταγή του Μότσαρτ: «Να ασχολείσαι με τα σοβαρότερα πράγματα και να τα αντιμετωπίζεις με το μεγαλύτερο δυνατό χιούμορ». Ο Davis έγραψε συνολικά περισσότερα α ­ πό τριάντα μυθιστορήματα, θεατρικά έρ­ γα και δοκίμια. Είχε προταθεί για το βρα­ βείο Booker, το πιο σημαντικό λογοτεχνι­ κό βραβείο στη Μεγάλη Βρετανία, και ή­ ταν υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ λο­ γοτεχνίας το 1993, το οποίο τελικά δόθηκε στην Τόνι Μόρισον. Απέκτησε διεθνούς κύρους φήμη χάρη σε δύο τριλογίες: η πρώτη είναι η «Τριλογία του Ντέτφορντ» και αποτελείται από τα «Fifth Business», «The Manticore» και «World of Wonders». Η δεύτερη τριλογία, η «Τριλογία του Κόρνις» έχει μεταφραστεί στα ελληνικά και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Κριτική”. Ολόκληρο το έργο περιστρέφεται γύρω α­ πό τη ζωή ενός μυστηριώδους συλλέκτη έργων τέχνης και αποτελείται από τα μυθι­ στορήματα: «Έκπτωτοι Άγγελοι», «Βαθιά Ριζωμένο» και «Η Λύρα του Ορφέα», τα ο­ ποία διαβάζονται και αυτοτελώς. Και στα τρία βιβλία που συνθέτουν την εν λόγω τριλογία ο μαγικός κόσμος τη ς τέ­ χνης, τη ς ζωγραφικής αλλά και της μουσι­ κής, γίνεται ο χώρος, το υπόβαθρο όπου κινούνται και δρουν οι ήρωές του. Το έ­

γκλημα, η απάτη, οι ίντριγκες και, γενικά, τα στοιχεία του μυστηρίου, του λεπτού και οξυδερκούς χιούμορ καθώς και ο έρωτας κυριαρχούν στο τρίτομο αυτό έργο με το οποίο ο Davis αποδεικνύεται δεξιοτέχνης τη ς τέχνης του μυθιστορήματος. Το τελευταίο μυθιστόρημα του Davis, «The Cunning Man», κυκλοφόρησε το 1994 και έγινε μπεστ σέλερ. Λίγο πριν πεθάνει σχεδίαζε μετά τα Χριστούγεννα του 1995 να ξεκινήσει ένα βιβλίο με θέμα τη μεγάλη ηλικία. Αλλά ο θάνατος τον πρόλα­ βε στις 2 Δεκεμβρίου. «Ήταν ένας ταπεινός άνθρωπος, γοη­ τευμένος από τη ζωή... επέμενε ότι θα ’πρεπε η ζωή να μας φαίνεται μαγική, κα­ ταπληκτική, σαγηνευτική», είχε πει η γυναίκα του. Η ειρωνεία είναι ότι όταν ο Davis ήταν τριάντα ετών διαγνώστηκε ότι πάσχει από καρκίνο και του έδωσαν έξι μήνες ζωής. «Ήταν για μένα μια καινούρια ζωή, αφού δεν πέθανα και είχα αποφασίσει ότι δεν μπορούσα να πεθάνω», είχε δηλώσει σε μια συνέντευξή του στο Associated Press το 1992.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΑΕΞΟΠΟΥΑΟΣ

Αρθούρος Ρεμπό (1854-1891 ΤζακΛόνΤΟν(1878-1916):

Δύο οριακές ζωές Ο Αρθούρος Ρεμττό και ο Τζακ Λόντον είναι δύο εκ πρώτης όψεως διαφορετικοί δημιουργοί. Μια ενδελεχέστερη ωστόσο ανάλυση φέρνει στο φως ο­ ρισμένα κοινά χαρακτηριστικά που ξαφνιάζουν. Και οι δύο έζησαν περιπετειώ δεις, ταραχώδεις ζωές. Ο Ρεμπό, ένας ποιητής, κυνηγός της «απού­ σας αληθινής ζωής», πεζοπόρος και εξερευνητής που κυκλοφορούσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του με πλάκες χρυσού περασμένες στη ζώνη και ο Λόντον, ένας hobo, ρομαντικός περιπλανητής, συγγραφέας και χρυσοθήρας, πέθαναν και οι δύο σε πολύ νεαρή ηλικία. Ο ένας (Ρεμπό) στα τριανταεπτά, έχοντας ήδη πίσω του μια σιωπή 18 ε­ τών, και ο άλλος (Λόντον) στα σαράντα, κληροδο­ τώντας ένα, m utatis mutandis, τεράστιο έργο σε όγκο και σημασία. Ο Ρεμπό θεωρήθηκε μετά θά­ νατον ως ο σημαντικότερος ποιητής της Γαλλικής γλώσσας, ενώ ο Λόντον υπήρξε εν ζωή ο π ερισσό­ τερο διαβασμένος Αμερικανός συγγραφέας, με­ ταφρασμένος ήδη σε 68 γλώσσες. Το παιδί από τη Σαρλβίλ ολοκλήρωσε το έργο του μέσα σε τρία χρόνια και ύστερα άρχισε την περιπλάνησή του στον αληθινό κόσμο, ο Αμερικανός στρατευμένος τυχοδιώ κτης ακολούθησε την αντίστροφη π ο ­ ρεία. Ο Ρεμπό για τους επαναστατημένους νέους ανθρώπους των αρχών του αιώνα, υπήρξε ο'ποιητής που αποκάλυψε και ακολούθησε ως τις πιο τραγικές συνέπειες το μυστικό «για ν’ αλλάξει η ζωή», ενώ ο Λόντον ήταν ο συγγραφέας της εργα­ τικής τάξης και του σοσιαλιστικού οράματος για μια νέα κοινωνία.

Αρθούρος Ρεμπό γεννιέται στις 20 μείο της Μασσαλίας όπου του κόβουν το δε­ Οκτωβρίου του 1854 στη Σαρλβίλ. ξί πόδι και στις 10 Νοεμβρίου πεθαίνει. Στο σχολείο αφήνει έκπληκτους τους Ο ποιητής που μέσα από το σύντομο πέρα­ καθηγητές του με τη δεξιοτεχνία του στους σμά του από τη ζωή προσπάθησε «... ν’ αλατινικούς στίχους και το 1870 συνδέεται φι­ δράξει την αλήθεια μέσα σε μια ψυχή και σ ’ λικά με τον καθηγητή της ρητορικής Ζωρζ ένα σώμα...» και σιώπησε μόλις στα δεκαεν­ Ιζαμπάρ, ο οποίος τον μυεί στα μυστικά της νιά, κατέθεσε ένα οικουμενικό, σπαρακτικό μεγάλης λογοτεχνίας. Αρχίζει και γράφει τα και πρωτότυπο έργο που ακόμα και σήμερα πρώτα του ποιήματα, ενώ παράλληλα ξεκινά αφήνει ένα χάσμα στην ιστορία της λογοτε­ και τις περιπλανήσεις του ανά τη Γαλλία. Τον χνίας, ένα χάσμα μυστικό που ωστόσο επι­ επόμενο χρόνο στέλνει στον Ντεμενύ το πε­ τρέπει μια υπόγεια δίοδο στη σκοτεινή και ρίφημο γράμμα που ονομάστηκε « Π ρ ο φ η τ ι­ καταύγαστη ταυτόχρονα σήραγγα της ποίη­ κ ό » και πηγαίνει στο Παρίσι για να γνωρίσει τον Β ε ρ λ α ίν φέρ­ νοντας μαζί του το « Μ ε θ υ σ μ έ ­ νο Κ α ρ ά β ι» που μόλις είχε γρά­ ψει. Με τον Βερλαίν αρχίζουν τις περιπλανήσεις στην Αγγλία και στο Βέλγιο. Το 1872 η μεγαλοφύία του Ρεμπό φτάνει στο απόγειό της με τις «Illu m i­ n a tio n s » . Τον επόμενο χρόνο ανακοινώνει στον Βερλαίν την απόφασή του να χωρίσουν και εκείνος τον πυροβολεί με μια σφαίρα στον καρπό. Ο Ρεμπό δηλώνει πως αποκηρύσσει κά­ σης. Η ζωή του χωρίζεται στα δύο με σημείο θε ποινική δίωξη έναντίον του, όμως ο Βερ­ τομής την εκούσια ποιητική σιωπή. Το πρώτο λαίν καταδικάζεται σε δύο χρόνια φυλακή. μισό καταλαμβάνει η μ ε γ α λ ο φ υ ΐα τ η ς Ή β η ς , Αμέσως μετά ο Ρεμπό κλείνεται σε μια σοφί­ η Ποίηση που προηγείται της Πράξης, και το τα και τελειώνει το « Μ ια Ε π ο χ ή σ τ η ν Κ ό λ α σ η » δεύτερο η αληθινή Ζωή, η Ε π ο χ ή σ τ η ν Κ ό λ α ­ που δημοσιεύεται το 1873 με δικά του έξο­ σ η ε ν ό ς π α ιδ ιο ύ π ο υ μ ε γ α λ ώ ν ο ν τ α ς έ ρ ρ α ψ ε δα. Μετά το βιβλίο αυτό απαρνιέται δια βίου τ ο π ο ιη τ ικ ό τ ο υ σ τ ό μ α μ π ρ ο σ τ ά σ τ η ν ε ν ή λ ικ η τη λογοτεχνία, ταξιδεύει στην Αγγλία και τη α ν θ ρ ω π ό τ η τ α . Ο πόθος του ποιητή να ανοί­ Γερμανία, κάνει ατελείωτες περιπλανήσεις ξει τη ζωή στα συστατικά της και ύστερα η με τα πόδια ανά την Ευρώπη και το 1878 διάψευση, η ταπείνωση, η σιωπή και ο θάνα­ φτάνει στην Κύπρο και προσλαμβάνεται σαν τος. Μια πράξη ενός έφηβου εγκληματία, έ­ διευθυντής σε ναυπηγείο. Δύο χρόνια αργό­ νας βανδαλισμός πάνω στο σώμα της ποίη­ τερα τον βρίσκουμε στο Άντεν, σαν έμπορο σης, ένα χτύπημα στο σκοτάδι που άφησε το δερμάτων και καφέ, και ύστερα στο Χαρράρ, θύμα να αιμορραγεί με τις πληγές του ανοι­ όπου αρχίζει τις εξερευνήσεις για λογαρια­ χτές και ένα πελώριο ερωτηματικό να πλανάσμό του Οίκου Μπάρντεϋ. Το 1887, φέρνει ό­ ται στο χώρο. πλα από την Ευρώπη με σκοπό να τα πουλή­ Όταν ο Ρεμπό γύρισε από το Παρίσι τον σει στον Μενελίκ, βασιλιά της Σόά, και ασχοΜάρτιο του 1871 σε ηλικία 17 ετών, αποκή­ λείται με το εμπόριο στις αφρικανικές ακτές. ρυξε τους νεανικούς αισιόδοξους στίχους Αρχές 1891 παρουσιάζεται ένα πρήξιμο στο του και περνώντας από τον κλασικίζοντα εξδεξί του γόνατο. Μεταφέρεται σε νοσοκο­

Ο

πρεσιονιστικό στίχο στον ελεύθερο και στα­ διακά στην ποιητική πρόζα, έγραψε μερικά από τα πιο βίαια και «βλάσφημα» ποιήματά του, εκφράζοντας μιαν απέχθεια για τη συμβατική ζωή μαζί μ’ έναν πόθο να δραπε­ τεύσει σε έναν κόσμο αθωότητας τονίζοντας ταυτόχρονα την αιώνια πάλη ανάμεσα στο καλό και το κακό. Στα ποιήματά του της επο­ χής η μ ε θ υ σ τ ικ ή , φ α ν τ α σ μ α γ ο ρ ικ ή τ ε λ ε ­ τ ο υ ρ γ ία τ ω ν λ έ ξ ε ω ν κ α τ α κ ε ρ μ α τ ίζ ε ι κ α ι ε π α ­ ν α σ υ γ κ ο λ λ ά έ ν α ν κ ό σ μ ο ά ρ ρ υ θ μ ο σ ε μ ια ν έ α α ρ μ ο ν ία α ισ θ ή σ ε ω ν κ α ι ε ικ ό ν ω ν . Είναι η επο­

χή της βιωμένης εξέγερσης κατά κάθε τύπου καταναγκασμού, το πάθος για νέους, επανα­ στατικούς τρόπους έκφρασης στο χώρο της ποίησης, η παθιασμένη αναζήτηση νέων ε­ μπειριών, η βίαιη κρίση κατά του κλήρου. Ο Ρεμπό πάλλεται, αναζητά, γράφει στο Θεό με κιμωλία πάνω στα παγκάκια. Το ίδιο διάστημα, μορφοποιείτο νέο αισθητι­ κό του δόγμα, που εκφράζεται στο γράμμα του στον Πολ Ντεμενί στις 15 Μαρτίου 1871, το περίφημο « Π ρ ο φ η τ ικ ό » , που αρχίζει επιτα­ κτικά: « Α π ο φ ά σ ισ α ν α σ α ς π ρ ο σ φ έ ρ ω μ ία ώ ­ ρα κ α ιν ο ύ ρ ια ς λο γο τε­ χ ν ία ς » , μιας νέας λογοτε­ χνίας όπου «... ο π ο ιη τ ή ς γ ί­ ν ε τ α ι π ρ ο φ ή τ η ς έ π ε ιτ α α π ό μ ια υ π ο λ ο γ ισ μ έ ν η κ ρ α ιπ ά λ η ό λ ω ν τω ν α ισ θ ή σ ε ω ν ...» .

Ο Ρεμπό ξεκινά με την απο­ στροφή του για την πραγ­ ματικότητα του κόσμου του, ενός κόσμου που όμως δεν αρνείται ολοκληρωτικά. Προσπαθεί να τον αλλάξει, να τον απελευθερώσει. Οι' σχέσεις των ανθρώπων φθάρηκαν, ευτελίστηκαν, και ο προορισμός του ποιη­ τή είναι να τις αναστηλώσει, να παρασκευάσει εκείνα τα μυστικά κονιάματα που θα συγκρατήσουν το οικοδό­ μημα της αληθινής ζωής και θα του δώσουν πνοή. Τα κο­ νιάματα αυτά μπορεί να εί­ ναι οι λέξεις, τα χρωματιστά « Φ ω ν ή ε ν τα » . Το Α που είναι Αρθρο

μαύρο, το Ε λευκό, το I που είναι κόκκινο, το Υ πράσινο, το Ο μπλε. Μια μουσική φωνηέ­ ντων, λέξεων, στίχων σε μια πανσπερμία χρωμάτων που θα απλωθούν υγρά και φω­ τεινά στο μουσαμά της ελευθερίας των αι­ σθήσεων, απελευθερώνοντάς μας από την ηθική φυλακή και εντάσσοντας οργανικά τη φαντασία στον αντιληπτό κόσμο. Ο Βερλαίν στο βιβλίο του «Οι κ α τ α ρ α μ έ ν ο ι π ο ιη τ έ ς » που δημοσιεύτηκε το 1884 γράφει για τον Ρεμπό: « δ ιέ τ ρ ε ξ ε όλες τις η π ε ίρ ο υ ς , ό λ ο υ ς τ ο υ ς ω κ ε α ν ο ύ ς μ έ σ α σ τ η ν α ν έ χ ε ια , α λ ­ λ ά κ α ι σ τ η ν π ε ρ η φ ά ν ια ... ο ά ν θ ρ ω π ο ς κ ρ ά τ η ­ σ ε τ ο ν λ ό γ ο το υ » . Πράγματι ο Αρθούρος Ρε­

μπό κράτησε τον λόγο του και έζησε τη ζωή· ενός παιδιού που προέβλεψε το μέλλον του από τα δεκαοκτώ του χρόνια: « Ε γ ώ ! ε γ ώ π ο υ ε ίπ α π ω ς ε ίμ α ι μ ά γ ο ς ή ά γ γ ε λ ο ς ... ξ α ν α γ ύ ρ ισ α σ τ ο χ ώ μ α , μ ε τ ο χ ρ έ ο ς ν α τ ο ψ ά ξ ω » . Ο ά­ ντρας από την Σαρλβίλ άφησε το βιβλίο, το χαρτί και την πένα και έψαξε όντως το χώμα, εξερευνώντας το ή εξορύσσοντάς το, όμως στην Κόλάση της πραγματικότητας δεν επι­ τρέπεται κανείς παρά να περάσει μια μόνο Εποχή: την Εποχή της Νεότητας.

ταν ο Ρεμπό πεθαίνει εξομο­ λογούμενος στο νοσοκο­ μείο της Μασσαλίας, ο Τζακ Λόντον είναι δεκαπέντε ετών. Γεν­ νήθηκε στο Σαν Φρανσίσκο στις 12 Ιανουάριου 1876, από πατέρα α­ στρολόγο και μητέρα πνευματίστρια. Ο πατέρας του τους εγκατέλειψε και η μητέρα του ξαναπα­ ντρεύτηκε έναν περιπλανώμενο ερ­ γάτη του οποίου το όνομα (Λόντον) απέκτησε ο μικρός Τζον. Από μι­ κρός δούλεψε στα καράβια και περιπλανήθηκε σ ’ ένα μεγάλο κομμάτι της Αμερικής πηδώντας από τρένο σε τρένο μαζί με τις στρατιές δια­ μαρτυρίας των ανέργων μετά την οικονομική κρίση του 1893. Φυλακί­ στηκε για αλητεία και το 1894 έγινε μαχόμενο μέλος του σοσιαλιστικού κόμματος. Πέρασε μεγάλα διαστή­ ματα μελετώντας μόνος του στις δημόσιες βιβλιοθήκες και 19 ετών μπήκε στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ. Ένα χρόνο με­ τά εγκατέλειψε τις σπουδές για να γίνει χρυσοθήρας στο Κλόντάίκ χωρίς επιτυχία. Για ένα μεγάλο διάστημα έκανε κάθε είδους δουλειά που του τύχαινε: πωλητής πάγου, ψαράς σολομών, ταξιθέτης στα μπόουλινγκ, λαθρέμπορος μαργαριταριών, ακτοφύλα­ κας. Κάποια στιγμή έγινε δεκτό ένα από τα διηγήματά του. Από τότε έβαλε μπρος ένα ε­ νεργητικό πρόγραμμα καθημερινής συγγρα­ φικής δραστηριότητας (1.000 λέξεις τη μέ­ ρα). Το πρώτο του βιβλίο, « Ο Γ ιος τ ο υ Λ ύ κ ο υ » (1900), δημιούργησε αμέσως θόρυβο στους λογοτεχνικούς κύκλους. Κατά τη διάρκεια του υπόλοιπου της ζωής του η λογοτεχνική του παραγωγή υπήρξε σταθερά υψηλή, α­ ριθμώντας 50 βιβλία μέσα σε 17 χρόνια. Από τη στιγμή που ο Λόντον στράφηκε στη λογοτεχνία, διοχέτευσε την πίστη του στον σοσιαλισμό, την εποχή που στις ΗΠΑ απλώ­ νονταν το Αμερικανικό Σοσιαλιστικό Κίνημα σε εθνική κλίμακα. Ταυτόχρονα άρχισε να μελετά εις βάθος φιλοσόφους όπως τον Χέγκελ, τον Σπένσερ, τον Μαρξ και ιδιαίτερα τον Νίτσε. Τα δύο βιβλία στα οποία διαφαίνονται καθαρά οι σοσιαλιστικές του ιδέες είναι:

Ο

« Η Σ ιδ ε ρ έ ν ια Φ τ έ ρ ν α » και « Ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι τ η ς α β ύ σ σ ο υ » . Το πρώτο είναι μια φανταστική σύλληψη του μέλλοντος που προαναγγέλλει το φασισμό. Εδώ ο συγγραφέας αποπειρά­ ται μια μυθιστορηματική κάι εκλαϊκευτική ταυτόχρονα ανάπτυξη της μαρξιστικής θεω­ ρίας. Η Σιδερένια Φτέρνα, όπως λέει ο Ανατόλ Φρανς, είναι «η δ υ ν α μ ικ ή ο ν ο μ α σ ία τ η ς Π λ ο υ τ ο κ ρ α τ ία ς » και αποτελεί το μόνο μυθι­ στόρημα που κατέγραψε ο Μπουχάριν στην ολοκληρωμένη βιβλιογραφία του σχετικά με τον Κομμουνισμό. Το δεύτερο το έγραψε με­ τά από διαμονή επτά εβδομάδων, το 1902, στο Ιστ Εντ του Λονδίνου με τη μεσολάβηση του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της Βρε­ τανίας και τον καθιέρωσε σαν συγγραφέα της εργατικής τάξης. Τον επόμενο χρόνο κυκλοφορείτο « Κ ά λ ε σ μ α τ η ς Ά γ ρ ια ς Φ ύ σ η ς » , μια ιστορία ενός σκύλου που ενώνεται με μια αγέλη λύκων, έργο που μιλάει για τον αγώνα της επιβίωσης στις πόλεις του Βορρά και γί­ νεται τεράστια επιτυχία. Ακολουθεί ο «Θαλασσόλυκος» μια ναυτική ιστορία γύρω από έναν νιτσεϊκό ήρωα και τη θεωρία του υπερανθρώπου. Η διασημότητα έφερε τα χρήματα και ο τρό­ πος ζωής του Λόντον άρχισε να γίνεται όλο

και περισσότερο κοσμικός. Αρχίζει την κατα­ σκευή ενός τεράστιου αγροκτήματος όπου χτίζει το οίκημα που ονειρευόταν «Το Σπίτι του Λύκου». Κατασκευάζει επίσης και ένα ει­ δικό σκάφος, το Σναρκ, με το οποίο θα γύρναγε τον κόσμο. Το σπίτι καταστρέφεται από πυρκαγιά και το σκάφος αποδεικνύεται ολέ­ θρια επένδυση. Ο Λόντον αναγκάζεται να γράφει αδιάκοπα και παρ’ όλη την πίεση πα­ ράγει μερικά από τα καλύτερό του έργα, με­ ταξύ των οποίων βρίσκουμε τον «Δ ρ ό μ ο » και το αριστούργημά του « Μ ά ρ τ ιν Ή ν τεν » (1909), στο οποίο παρουσιάζει την αναπό­ φευκτη σύγκρουση ανάμεσα στο σοσιαλι­ σμό και στον ατομικισμό. Παράλληλα, όμως, πίνει ασταμάτητα και υιοθετεί ρατσιστικές και ελιτίστικες ιδέες γύρω από την ανωτερό­ τητα της λευκής φυλής και παραιτείται από το σοσιαλιστικό κόμμα. Στο διάστημα αυτό και πάνω στο όργιο της αλκοολικής του περι­ πέτειας έχει τη δύναμη να καταγράψει βήμα προς βήμα την εξάρτηση σε ένα σπαρακτικά αυτοβιογραφικό βιβλίο το « Τ ζώ ν υ Μ π ά ρ λυ κ ο ρ ν » , το 1913. Ο οργανισμός του άντεξε άλλα τρία χρόνια όταν ο Λόντον, ένας προικι­ σμένος άνθρωπος γεμάτος αντιφάσεις θα μιμηθεί τον ήρωά του Μάρτιν Ήντεν και «θα πεθάνει για τον εαυτό του» το 1916, ανάμεσα στις συμπληγάδες του σοσιαλιστικού ορά­ ματος και της πραγματικής ωφελιμιστικής α­ μερικανικής κοινωνίας. Η αμερικανική λογοτεχνία του τέλους του 19ου αιώνα, βουτηγμένη στη βικτωριανή ηθι­ κή και τον ρομαντικό ιδεαλισμό, παρουσίαζε την εξευγενισμένη, εκκοσμικευμένη πλευρά της ζωής. Πρώτος ο Λόντον με τη ρωμαλέα και γεμάτη ηρωικές συγκρούσεις αφηγημα­ τική του τέχνη άνοιξε το δρόμο στο ρεαλισμό κοιτώντας τα πράγματα όπως πραγματικά ή­ ταν. Έ β λ ε π ε τ η ν τ έ χ ν η , τ ο γ ρ ά ψ ιμ ο σ α ν π ρ ο έ ­ κ τ α σ η κ α ι α ν τ α ν ά κ λ α σ η τ η ς ίδ ια ς τ η ς ζω ή ς . Η συγγραφή ήταν μια μυθιστορηματοποιημένη εκδοχή ενός υπάρχοντος κοινωνικού ή πολι­ τικού προβλήματος. Ο Λόντον ήταν εναντίον του δόγματος «η τέχνη για την τέχνη». Πολ­ λές φορές μάλιστα χρησιμοποίησε κάποια τεχνάσματα που αιφνιδίασαν το κοινό που, περιμένοντας λόγου χάρη μια περιπέτεια για το κυνήγι του χρυσού στον Βορρά, βρισκό-

'AqO qo

ταν αντιμέτωπο με μια πραγματεία για τον πλουτισμό και την ανάγκη διάσωσης και πε­ ριφρούρησης της ποιότητας της ζωής, («Το Φ λ ο γ ε ρ ό Φ ω ς τ η ς Η μ έ ρ α ς » ) . Αυτός ο αιφνι­ διασμός λειτούργησε και σαν ένα είδος κα­ τήχησης, προπαγάνδας, περισσότερο ευθύ­ βολης και αποτελεσματικής από όλα τα σο­ σιαλιστικά μανιφέστα της εποχής. Εντέλει ο Λόντον υπήρξε ένα πολιτικό ον, έ­ νας διανοούμενος εργάτης που με μυθιστο­ ρήματα, άρθρα και ομιλίες προσπάθησε να εκφράσει με ρεαλισμό την ανάγκη των συνανθρώπων του για αλλαγή και πρόοδο, έ-^ νας στοχαστής γεμάτος αντιφάσεις και υπερβολές, ένας ήρωας αντάξιος του αγα­ πημένου του φιλοσόφου, του Νίτσε. Ο Λό­ ντον βίωσε ακόμα και την πτώση με έναν η­ ρωισμό και μια ξεχωριστή περηφάνια εμφυσώντας μέσα από την παρακμή ένα αυτοκριτικό μεγαλείο και επιχειρώντας μέσω του λόγου μια ενεργητική και μαχητική διερεύνηση αυτής της «έρημης χώρας», του κοινωνι­ κού και του ατομικού τοπίου της κοινωνίας και του ανθρώπου του καιρού του.

Αρθούρος Ρεμπό και Τζακ Λόντον. Δύο συνταρακτικές, αυτοκαταστροφικές προσωπικότητες που αποτύ­ πωσαν στο έργο τους ο μεν ένας τα οράματα του για ένα Noel sur la terra, ο δε άλλος την προσδοκία για ένα καλύτερο αύριο με μια δυναμική κοινωνική παρέμβαση δια μέσου της μάχιμης λογοτεχνίας. Τέλος, αμφότεροι είχαν τραγικό τέλος μέσα στο μήνα Νοέμβριο, ο Ρεμπό από γάγ­ γραινα, στις ΙΟ Νοεμβρίου 1891, και ο Λόντον από εκούσια μάλλον υπερ­ βολική δόση μορφίνης, στις 24 Νο­ εμβρίου 1916, ανταλλάσσοντας ο κα­ θένας τη μολυσμένη του φλέβα με τη χρυσή εκείνη που εξορύσσεται στο ποιητικό ορυχείο των λέξεων και των εικόνων.

ΑΛΕΞΗΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ

ΕΞΩΣΤΗΣ) από τον Γιάννη Δεληολάνη

ΚΑΙ

C tJ U B A nΤαi νούμερα πουμετράνε Τι ακριβώς είναι ένα... box office; Η λέξη από μόνη της δεν έχει ακριβή μετάφραση ούτε στη γλώσσα μας, κι όμως έχει παρει­ σφρήσει στα media (άλλη λέξη που κάποτε «δεν υπήρχε») όλων των χωρών στις οποίες φτάνουν οι εικόνες του Χόλιγουντ. Μέ­ σα από μηχανισμούς ενός μάρκετινγκ που ολοένα γιγαντώνε­ ται, η αμερικάνικη βιομηχανία των εικόνων βρίσκει νέους τρό­ πους να διαφημίσει τα προϊόντα της (όπως ονομάζουν συνήθως οι εταιρίες τις ταινίες τους) κι ένας από αυτούς είναι η «διεθνο­ ποίηση» του αμερικάνικου box office. Τα παραδείγματα αφθονούν: οι εισπράξεις των χολιγουντιανών παραγωγών στη χώρα τους ταξιδεύ­ ουν στον κόσμο, πλέον, σαν μια αυτό­ νομη είδηση με δική της σημασία. Στην Ελλάδα,συγκεκριμένα, τα εν λόγω νού­ μερα αναπαράγονται από περιοδικά, ε­ φημερίδες, ραδιόφωνο και τηλεόραση· μέσα σ’ αυτό το κλίμα, το box office αποκτάει ΐον χαρακτήρα μιας παγκό­ σμιας πρόγνωσης, και η πείρα έχει ό­ ντως δείξει ακριβώς αυτό - την αναλο­ γία της αμερικάνικης πορείας των υπερπαραγωγών με την «εξέλιξή» τους και στον υπόλοιπο πλανήτη σινεμά. Το box office δημιουργεί προσδοκίες και για το Χόλιγουντ είναι μια απόλυτη (: και δωρεάν) διαφήμιση. Το γεγονός αυτό, απλό αλλά σημαντικό μέσα στον τμόπου γνωρίζουμε τα τελευταία χρόνια, οημιουργει με τη σειρά του νέα δεδομένα: έναν άγριο - και συνεχή - ανταγωνισμό για το πολυπόθητο πλασάρισμα στο νούμερο ένα (ή έστω, στο ΤΟΡ-5) του box office, αλλά κι ένα ο-

62

Εξώστηζ

λόκληρο είδος ψευδοδημοσιογραφίας, που αναπαράγει χωρίς κρίση ή άποψη το ευαγγέλιο του χολιγουνπανού μάρκετινγκ. Τιτα θέλετε, για κάποιους οι ιδέες είναι φρούτα εξωγήινου δέντρου και τα κονσερβαρισμένα νούμερα, μαζί με τα (διαφημιστικά, και πάλι) δελτία τύπου των εταιριών, πραγματικό μάννα για σπόνσορες και σπονσορίσκους - οι οποίοι, με τη σειρά τους, αναζητούν κάτι μικρό, κατά παράδοση φτηνό, για να στηρίξουν τα (μικρότερα ή μεγαλύτερα) μπακάλικά τους. Έτσι η όλη μηχανή αναπαράγεται, θο­ ρυβώδης και κενή, με μια ολόκληρη φυγή από γραβατωμένους δημοσιογραφίσκους να παίζουν με εν­ θουσιασμό τα κρύα παιχνίδια της διαφήμισης. Όπως το τοποθέτησε κάποιος Αμερικανός κριτικός «ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρχαν τόσοι άνθρωποι έτοιμοι ν’ αρχίσουν να φλυαρούν μόλις τους το ζητήσουν». Μέ­ σα σε μια εκκωφαντική κακοφωνία από εξυπνακίστικες ατάκες και ξεπατικωμένα νούμερα, η κρίση, ή έστω και τα στοιχειώδη σχόλια γιατην κινηματογραφική αξία των ταινιών που μας πλασάρουν, εξαφανίζονται. Ο μεγάλος κερδισμένος στο παιχνίδι του box office είναι το χολιγουντιανό μάρκετινγκ, εξοπλισμένο, όπως εί­ ναι πλέον, με μια διεθνή κολεξιόν από ζωντανά μεγάφωνα... Από την άλλη μεριά, βέβαια, μια ανάλυση του εβδομαδιαίου box office μπορεί να «πει» πολλά, τόσο για την καριέρα της ταινίας στη χώρα της, όσο και στην Ευρώπη - αυτό ισχύει, μα είναι μάλλον η εξαίρεση, ακριβώς γιατί το όλο κύκλωμα βολεύεται στην αναπαραγωγή του «μηνύματος» του μάρκετινγκ με τη μέγιστη δυνατή καθαρότητα· η σύγκριση, η σύνθεση, τα σχόλια, τέτοιου είδους πράγματα δε ζητούνται: το μόνο που μπο­ ρούν να κάνουν, να παραμορφώσουν την αποτύπωση του μηνύματος στη συνείδηση του καταναλωτή. Βλέ­ πετε, σκοπός της όλης επιχείρησης είναι η μαζική κατανάλωση, σε παγκόσμιο επίπεδο, μιας παραγωγής που ξεκινάει από την πρώτη της στιγμή με το όραμα της διεθνούς επιτυχίας (εδώ και λίγα χρόνια, το Χόλιγουντ κερδίζει περισσότερα από την εξωτερική παρά από την εσωτερική του αγορά). Οι διαφοροποιήσεις και ο εκλεκτισμός σαφώς δεν ευνοούν το ονειρεμένο «παιδομάζωμα» των Αμερικανών executives, έστω κι αν αποδέχονται τους κριτικούς κινηματογράφου ως ένα απαραίτητο κακό εκεί, τουλάχιστον - το ξέρετε πως στην Ελλάδα ορισμένοι από το χώρο της διανομής αποφεύγουν να δείξουν ταινίες-«πατάτες» στους κριτικούς; Οι λόγοι είναι φανεροί: θέλουν τη δημοσιότητα κι όχι την κρίση, κώλους στα καθίσματα (όπως χα­ ρακτήρισε κάποτε τους θεατές ο Αμερικανός μεγαλοπαραγωγός Τζόελ Σίλβερ) κι όχι κεφάλια που ξέρουν τι ταινία ήρθαν να δούν. Τί τα θέλετε, κατ’ ευχήν καταναλωτές του κινηματογραφικού μάρκετινγκ «φωτο­ γραφίζονται, από τις πρακτικές τους, ως οι ιδανικοί ηλίθιοι...». Μιλήσαμε, όμως, και για την ανάδραση που προκαλεί στη βιομηχανία το «άγχος» του πρωταθλητισμού στο box office. Μέσα σε ένα ασφυκτικό πρόγραμμα παραγωγής ταινιών, το υποψήφιο hit συνήθως έχει δύο ε­ βδομάδες (το πολύ) καιρό, ώσπου νατό ακολουθήσει - και, πιθανότατα, νατό εκθρονίσει - ο πρώτος σοβα­ ρός ανταγωνιστής. Έτσι, αυτό που μοιάζει υποχρεωτικό για το καλό «προϊόν» μιας Disney ή μιας Warner Brothers είναι να πάρουν όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα σε όσο το δυνατόν λιγότερο χρόνο. Αποτέ­ λεσμα αυτής της ανάγκης, η έξοδος της ταινίας σε χιλιάδες αίθουσες ( η Disney κυκλοφόρησε το «γερό» χριστουγεννιάτικο χαρτί της, τη νέα εκδοχή του 101 Σκυλιά της Δαλματίας με ζωντανούς ηθοποιούς, σε πε­ ρισσότερες από 2.700 αίθουσες στις Ηνωμένες Πολιτείες - νούμερο που θα ήταν απλώς αδιανόητο για τα δεδομένα της γιορτινής σεζόν πριν από μια δεκαετία)... Έξοδος που βεβαίως υποστηρίζεται και από οργα­ νωμένες εξορμήσεις του μάρκετινγκ (η μεγάλη επιτυχία και σ’αυτό το τερέν δικαιολογείτο 45 εκατομμύρια δολάρια που τα Σκυλιά συγκέντρωσαν στο πρώτο πενθήμερό τους, νούμερο όντως εξαιρετικό). Έστω κι έτσι, μερικές φορές φιλόδοξες νέες κυκλοφορίες απλώς... δεν μπορούν να αποφύγουν η μια την άλλη, κατάσταση ικανή να δημιουργήσει μεγάλο γέλιο... Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που ο γε­ λοίος ανταγωνισμός δύο ταινιών για την ψηλότερη θέση στο box office έφτασε στη δημοσιότητα, γελοιο­ ποιώντας εμμέσως όλους τους ενδιαφερομένους· για την ιστορία, τα δύο φιλμ ήταν το θρίλερ The Long Kiss Goodnight, με την Τζίνα Ντέιβις, και το Ghost and the Darkness, με τον Βαλ Κίλμερ. Οι εισπράξεις τους, σχεδόν ίσες, έκαναν τους κατά τα άλλα σοβαρούς executives να παίζουν κρυφτό, καθώς καθεμιά από τις δύο εταιρίες περίμενε να ανακοινώσει πρώτα η άλλη τις εισπράξεις της, για να παρουσιάζει κατόπιν η ί­ δια τα νούμερα που τη «βόλευαν». Τι σημαίνουν αλήθεια όλα αυτά; Απλώς ότι το box office είναι άλλη μια κατασκευή, ένα εργαλείο που το μάρκετινγκ οικειοποιείται για να αυξήσει τη δημοσιότητα, μειώνοντας στην πραγματικότητα κάθε ουσιώδη ή χρήσιμη πληροφορία για τις ταινίες. Με άλλα λόγια, το αποτύπωμα μιας οικονομικής αξίας στη θέση μιας ποιοτικής...

□

Εξώστης

ΚΟΝΤΡΟΛ) από τον Κώστα Πάρλα

ΒΙΒΛΙΟ f Περί τηλεοπτικής ελκυστικότητας

Ισχύει, πιθανότατα, για το βιβλίο αυτό που συνήθως αποτελεί την αγαπημένη ρήση των πολιτικο-οικονομικών αναλυτών: «Όπου ευημερούν οι αριθμοί υποφέ­ ρουν οι άνθρωποι». Γιατί πράγματι οι στατιστικοί «αριθμοί» γύρω από την κίνηση του βιβλίου είναι σχε­ δόν βέβαιο ότι έχουν σταθεί σε θετικά επίπεδα τα τελευταία χρό­ νια - τουλάχιστον καλύτερα από άλλοτε. Ερωτοτροπώντας με τους κανό­ νες και τις τάσεις της σύγχρονης αγοράς, το βιβλίο απόκτησε, εδώ και αρκετό καιρό, σχεδόν τα πά­ ντα, τα ανάλογα παντός προϊό­ ντος: Μονο-όροφες ή και πολυόροφες υπεραγορές (απαραίτητες και καλοδεχούμε νες) και υπερτροφικούς εκδοτι­ κούς οίκους μαζί με πλήθος άλ­ λων επιρρεπών, συνήθως, στο κυνήγι του λίγου και του καλού (ακόμη πιο καλοδεχούμενο αυτό...) και αρκετό μερίδιο στη δημοσιότητα. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ειδι­ κών συνεντεύξεων Τύπου, παρουσιάσεων και ημιμοσμικών (... έστω) συγκεντρώσεων με θέμα το βιβλίο.

Ένας τομέας, όπου ο έντυπος, λογοτεχνικός κυρίως, λόγος δεν δείχνει ιδιαίτερες ποιοτικές επιδόσεις είναι σίγουρα η άμεση και έμμεση διαφήμιση. Θέλοντας να δικαιολογήσει κανείς την απροθυμία της πρόθεσης και την ισχνότητα του αποτελέσματος στην άμεση διαφήμιση, θα μπορούσε να επικαλεσθεί πολλούς λόγους, κυρίως οικονομικούς. Για την έμμεση, όμως, τι μπορεί να πει; Εδώ τα πράγματα ξεφεύγουν κάπως από τη δικαιολογία της οικονομικής ευρωστίας ή της ένδειας. Γιατί και όταν το χρηματικό ρίσκο αποφασίζεται, η εκτέλεση όχι μόνο υστερεί κά­ ποιων προσδοκιών - αν υπάρχουν - αλλά κατρακυλάει σε επίπεδα που μεταβάλλουν τη διασε δυσ-φήμηση καί του συγκεκριμένου έργου αλλά και του βιβλίου γενικότερα. Παράδειγμα η συνεχώς πληθυνόμενη μεταφορά λογοτεχνικών τίτλων στη μικρή οθόνη. Θέλουμε δε θέλουμε είμαστε αναγκασμένοι να το παραδεχτούμε. Όσο περνούν τα χρόνια τόσο δυσκολότερα πετυχαίνουν κάποια καλή επίδοση οι σχετικές απόπειρες. Όχι μόνο εξαιτίας της κακής επιλογής (η επιρροή της TV στο είδος και το ειδικό βάρος των βιβλίων που μεταφέρονται θίχτηκε στο περασμένο τεύχος του «Διαβάζω»), αλλά και εξαιτίας του ισχνού δημιουργικού δυναμικού που αναλαμβάνει τη μεταφορά. Θα μπορούσε άνετα να επισημάνει κανείς στον τομέα αυτόν το εξαιρετικά δυσάρεστο απόφθεγμα «Κάθε πέρσι και καλύτερα». Και αν το «πέρσι» το αντικαταστήσει με το «πριν πολλά χρόνια», γίνεται πολύ πιο ακριβής. Γιατί όπως και να το κάνουμε, «Η Δασκάλα με τα χρυσά μάτια» και το «Λεμονόδασος» δεν έχουν επαναληφθεί σε σχετικές αναλογίες - παρά τις φωνασκίες και τις κοσμικογραφίες του καθημερινού Τύπου, που συνήθως συγκεντρώνει τους προβολείς του σε ό,τι ελαφρότερο ή χυδαιότερο προσφέρει το λαγαρό και ελαφρόμυαλο γυαλί. Γιατί άραγε αυτή η ανεπάρκεια; Στην έμμεση διαφήμιση εντάσσονται επίσης και οι - ελάχιστες - εκπομπές για το βιβλίο που φιλοξενεί η ελληνική τηλεόραση. Πρέπει να παραδεχτεί κανείς ότι ένα τέτοιο εγχείρημα είναι δυσκολότατο. Γιατί πρέπει να μεταβάλει ένα αντι-τηλεοπτικό προϊόν, όπως το βιβλίο, σε ελκυστικό (με την ευρύτατη έν­ νοια της λέξης), πρέπει να το εικονοποιήσει ή αν δεν γίνεται αυτό, να το μεταδώσει με άλ­ λα μέσα στον θεατή, «αγκιστρώ νοντάς» το ν αποτελεσματικά. Σπάνια οι υφιστάμενες εκπομπές πετυχαίνουν κάτι τέτοιο. Άλλες (π.χ. του SEVEN-X) που διεκπεραιώνουν θέματα που αφορούν το βιβλίο με έναν επίπεδο τρόπο, έτσι που το ενδια­ φέρον εξαντλείται σε λίγα λεπτά. Άλλες (όπως η μακροβιότατη προσπάθεια της ΕΤ2) πο­ ντάροντας σε μια ταυτόχρονη ποικιλία και πληθωρικότητα, υποκύπτουν συχνά σε μια ισοπέδωση των πάντων και μια εμφανή ύφεση, και πάλι, της ελκυστικότητάς τους - στοιχείο θανάσιμο για ένα «προϊόν» όπως το βιβλίο. Τι πρέπει να γίνει; Δύσκολο ν’ απαντηθεί κάτι τέτοιο αβασάνιστα, αφού και μελέτη χρειάζεται και προετοιμα­ σία και εξαιρετική τόλμη. Θα τολμούσα, όμως, να φέρω σαν παράδειγμα και σαν μια απολύτως μερική απάντηση, την εκπομπή που μεταδόθηκε πριν από πολλές εβδομάδες από την ΕΤ2. Ήταν μια συνέντευξη που έδινε η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ σε Γάλλο δημοσιογράφο. Ο φακός δεν απομακρυνόταν σχεδόν ποτέ από το πρόσωπό της - που δεν διακρινόταν φυσικά για την ιδιαίτερη καλλονή του. Οι ερωτήσεις πολλές, λογοτεχνικές και προσωπικές, όταν χρειαζόταν. Η εκπομπή κράτησε περισσότερο ίσως από μισή ώρα. Σ’ αυτό το σχεδόν μονοπλάνο. Και δεν κατάλαβα πώς πέρασε τόση ώρα... Και ξαναθυμήθηκα όλα τα βιβλία της... Η αμεσότη­ τα της συζήτησης, η απλότητα, και κυρίως η γοητεία της προσωπικότητας είχαν κάνει το μικρό θαύμα τους. Είναι άραγε αυτό κάποια μικρή, πολύ μικρή, απάντηση, στο ερώτημα; Δεν ξέρω.

□

τα

Π α ίιά

ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΖΕΒΕΛΑΚΗ Κ είμ εν α το υ π α ρελ θό ν το ς που ε ί τ ε δια βάσ τη κα ν π ολύ σ τη ν εποχή του ς ε ί τ ε δ ε ν προσ έχθηκαν όσο του ς άξιζε. Η ανάγνωσή τ ου ς σ ή μ ερ α π ροσ φέ­ ρ ε τ α ι για σ υ σ χετισ μ ού ς μ ε γ εγ ο ν ό τα και πρόσωπα τη ς επ ικα ιρ ό τη τα ς.

Μητσος Χατζόπουλος: (1872-1936) Ξεκίνησ ε πολύ νω ρίς τη λο γοτεχνική το υ δ ρα σ τηριότητα σ τέλ νο ν τα ς διη γήματα σ τον τύπ ο και εκ δίδο ντα ς δ υο πεζογραφ ικά βιβλία. Π ολ ύ νω ρίς όμω ς άφ ησ ε τη λο γοτεχνία - ίσως για τί δ ε ν μπο­ ρ ούσ ε να τη ν υπ η ρ ετεί υπό τη σκιά το υ α δ ελ φ ο ύ το υ Κώστα - για να α σ χ ο λ η θεί μ ε τη δημοσ ιο­ γραφ ία. Χ α λ κέν τερ ο ς σ υντάκτης, έγ ρ α φ ε σ υνεχώ ς επ ί π ενήντα περίπου χρόνια σ ε π ολλές α θ η ­ να ϊκ ές εφ η μ ερ ίδ ες, κάποτε συγχρόνω ς σ ε τέσ σ ερ ις-π έν τε απ' α υτές, χρονογρ αφ ήμα τα, σχόλια και τα ξιδ ιω τικές εντυπ ώ σ εις. Σπάνια υπ έγρ αφ ε μ ε το όνομά τ ο υ ; χρησιμοποιούσε σ υνήθω ς ψ ευδ ώ νυ μα όπως Πεζοπόρος, Αττικός, Μ ποέμ, Συμπολίτης, Δια βάτης, Έ νας κ.ά. «Το Γυφτόπουλο» φ ιλ ο ξεν ή θ η κ ε σ το περιοδικό «Αττικόν Μ ουσείον» το ν Ιούλ ιο το υ 18 91 , ό τα ν ο σ υγ γρ αφ έας δ εν είχ ε καν κ λείσ ει τα είκοσ ι. Π ερ ιέχει τ η ν ιστορία εν ό ς παιδιού που δ έχ ετα ι από τη μέρ α τη ς γ έννησ ής τ ο υ επ ιθέσ εις α π ίστευσης σ κληρ ότητα ς. Οι γύ φ τοι, θύ μ α τα από εκ είν η τη ν ε ­ ποχή ρατσιστικής βίας, μ ετατρ έπ ονται εδ ώ σ ε θ ύ τες , βρίζουν, β λ ασ τημούν και δ έρ ν ο υ ν μέχρι θ α ­ νά το υ έν α μικρό αφ ύσ ικο γι' α υτο ύς πλάσμα, άγνω στω ν γονέω ν, που ξεχ ώ ριζε για «το κ α τά λ ευκ ο κορμί, το αχνό προσωπάκι και τα μακριά σ γου ρόξα νθα μαλ λά κια του». Διή γημα κλεισ τό, χωρίς π ε­ ρ ιφ ερειακή ανάπ τυξη, μ ε σ κληρ ό «πέτρινο» πυρήνα που πνίγει το ν αναγνώ στη. Α ναρω τιέται κα­ νείς εά ν η ιστορία σ τηρ ιζόταν σε πραγματικό περιστατικό ή ήτα ν επινόηση τη ς φ αντασ ία ς το υ έ ­ φ ηβου τό τ ε σ υγγρ αφ έα. Σκ έφ τετα ι ακόμη τ ο έρ γο που θα μπορούσε να δώσει, με τις α ρ ετές που δ είχνει στο πρώιμο α υτό γ ρ αφ τό το υ , αν δ εν το ν α π ορροφ ούσ ε η δημοσ ιογραφ ία.

ΤΟ ΓΥΦΤ0/70Υ/Ι0 ΔΙΗΓΗΜΑ ΤΟΥ ΜΗΤΣΟΥ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ Περιοδικό “Απικόν Μουσείον" ΕΓΟΣΔ', Αρ. 2, 31 Ιουλίου 1891

Ούτε πατέρα, ούτε μάννα εγνώρισε 'ς αυτόν τον κό­ σμο. Πώς ήρθε, από πού ήρθε, κανείς δεντο ήξευρε. Τ’ άλλα τα γυφτόπουλα το λέγανε κι αυτό αδερφό τους, οι άλλες οι γύφτισσεςτο βύζαξαν για παιδί τους, οι άλ­ λοι οι γύφτοι το κλωτσοπατούσανε, και τώδερναν ξαγριωμένοι, σαν ξεκλεφτώτανε κάθε τόσο από τ’ αμόνι, για να πάη να παίξη τη μικρή φλογέρα του, ενώ εκείνο εκυλούσε σωριασμένο ’ς τα ποδάρια των κατατρομαγμένο, με τα κλαμένα μεγάλα ζαφειρένια μάτια του, καρφωμένα με πολύ τρόμο ’ς την άγρια μορφή τους, και τους παρακαλούσε με ξεψυχισμένη φωνίτσα: - Άσε με να βαρέσωλίγο, πατεράκη μου!..

- Α λ α κ α τ έ ! . . αλ α κ α τ έ ! . . το Θεό σου! την

ταΠώά

Παναγιά σου!., έσκουζαν εκείνοι, και το έσερναν, το ποδοκυλούσαν δίπλα ’ς το αμόνι, κ’ εφυσούσε ολημερίς τα φουσκωμένα ασκιά του, συμπώντας τη φωτιά, βουβό και άλαλο από τ’ αδιάκοπο ξερό κτύπο των σφυριών. Γύρω του τ’ άλλα γυφτόπουλα επηδούσαν, επηδούσαν, εχόρευαν, εφώναζαν, ανάκατα, μισόγυμνα, λασπωμένα, με κατάμαυρες θωριές, έμπαιναν καβάλα ’ς τα ψωριασμένα γαϊδούρια των, εχτυπώντο, εγίνονταν μαλλιά κουβάρι, εβαρούσαν τους ζουρνά­ δες των, εκτυπούσαντα νταούλια, έβγαιναν κ’επωλούσαν ’ς το χωριό περουστιές και τσιμπίδες, μαζί με τες μαννάδες των, που έδειχναντη μοίρα των λυγερών και των λεβέντηδων, επήγαιναν μεσάνυχτα κ’ έκλεφταν απ’ τα κοτέτσια του χωριού όρνιθες, επηδούσαν κρυφά ’ς τα μποστάνια, εμάζωναν κρυφά ’ς τα λιοστά­ σια τες πεσμένες εληές, έμπαιναν ’ς τ’ αμπέλια για σταφύλια, έτρεχαν να κυνηγήσουν σκατζουχέρους, επήγαιναν ’ς το ποτάμι να κόψουν καλάμια για καλάθια, ήτανε ελεύθερα να κάνουν ό,τ’ ήθελαν, μονάχα αυτό

το δυστυχισμένο εφυσούσε πάντα τ’ αμόνι, χειμώνα καλοκαίρι κ’ έρχονταν από πίσω τ’ αδέρφια του και το καβαλλίκευαν, τώδερναν όλοι, όλοι τους, από το μι­ κρότερο τους το μωρό, ως τον μονόμματο το γέρωΔαίμονα, το γεροντότερό τους αυτόν, που όλο κάτι κ’ εκρυφομουρμούριζε ’ς τους άλλους γι’ αυτό, όταν εκάρφονε κατεπάνωτου - Θεέ μου! - την τρομερή του ματιά, με το μοναχό του, το ολοστρόγγυλο μάτι, που ελαμποκοπούσε σαν αναμμένο κάρβουνο ’ς το πλάι του σακατεμμένου αδερφιού του, μέσα ’ς την καταμαυρισμένη όψιτου, ’ς την καταζαρωμένη κεφαλή του, κολ­ λημένη χωρίς λαιμό απάνω ’ςτο καμπουριασμένο κορ­ μί του, που εστηριζώτανε σε δυο ξεροκαλαμένιαποδά­ ρια, κατάμαυρα, τριχωτά, ολόγυμνα. Μονάχα το βράδυ σαν εσκόλαγαν απ’τη δουλειά κ’ επήγαιναν ’ς την ταβέρνα του χωριού να μεθύσουν μαζί όλοι, άντρες, γυναίκες και παιδιά, εξέφευγε, αγάλι α­ γάλι από τη συντροφιά τους, έπαιρνε κρυφά ένα κομ­ μάτι ξερό ψωμί και με τη μικρή καλαμένια φλογέρατου αποκάτω απ’το καταλερωμένο πουκαμισάκιτου, επήγαινε πέρα ’ς τον ψηλό βράχο της αμμουδιάς, εκεί που ερχότανε κ’ εσπούσε ’ς τη μαλακή της στρώσι αφρισμένη η θάλασσα. Ένιφτε τότε τα χεράκια του εκεί ’ς τα κύματα, τα μαυρισμένα χεράκια του, που μόνον η δική των μαυρίλα ξεχώριζεν απ’όλοτο κατάλευκο κορ­ μί του, έπλενε το αχνό προσωπάκι του, έρριχνε (όμορ­ φα, ώμορφα οπίσωτα μακρυά σγουρόξανθα μαλλάκια του, και με καρφωμένα τα μεγάλα μάτια του κάτω προς τον ήλιο που εβουτούσε κατακόκκινος, φλογι­ σμένος, μεγαλόδισκος μέσα στη θάλασσα, ερροκάνιζε το ψωμάκι του γρήγωρα, γρήγωρα, και ύστερα ρίχνο­ ντας ολόγυρά του δειλιασμένες ματιές, μήπως το παραμόνεβε κάνα σκληρό αδέρφι του, κάνας άγριος γύφτος, εξετρύπονε με τρεμουλιασμένα χέρια, με πολλή λακτάρα τη μικρή φλογέρα του από το λερό πουκαμισάκι του. Και σαν δεν εξάΥοιγεν ολόγυρά του άλλον α­ πό τες ανοικτές φτερούγες που άπλοναν ’ς το βράχο οι λευκοί γλάροι της θάλασσας, και σαν δεν άκουγε καμμιά ανθρώπινη λαλιά, κανένα αντίλαλο ζωής, παρά τη βοή που έκαναν τα αφρισμένα κύματα, που έφερνε το μαϊστράλλι πέρα από το νησί, ’ς τα πόδια του βρά­ χου, εκολλούσε ευτυχισμένο τα μικράτριανταφιλλένια χειλάκια του ’ς το μικρό του καλάμι, και εγέμιζε ολό­ γυρα, πέρα πέρα τον αέρα από τα χαρωπά λαλήματα της φλογέρας του πολλή ώρα γυρμένο εκεί ’ς την κο­ ρυφή του θαλασσοδαρμένου βράχου, ριγμένο όλο σε μια ακατανόητη χαρά, που εθαρρούσες, πως έπλεε ό­ λη μέσα ’ς τα ουρανοβαμμένα μάτια του, και εξαστο­ χούσε τότε όλα, εκεί τα βάσανα της πικραμένης ζωής του, όλα τα κτυπήματα και την καταφρόνεσι των τυράννων του. Και σαν αποχανώτανε ο ήλιος πέρα μα­ κρυά προς το νησί, και σαν ετρεμόσβυναν όλα ένα, ένα τα ατίμητα χρώματα τής δύσης, κ’ εσκορπιζώτανε γύ­

ρω το πρωτοσκότιδο της νύκτας ’ς τη γη, και αναβρύ­ ζανε φωτεινά, τώνα ύστερα από τάλλο, τ’ αστεράκια ψηλά στον ουρανό, ξανάκρυβε πάλι, λυπημένο, τη φλογέρα του ’ς το πουκαμισάκι του, ερροβολούσε α­ γάλι’ αγάλια κάτω από το βράχο, κ’ έφευγε γρήγωρα προς τες καλύβες των συντρόφων του, καμωμένες με λίγα παληοκουρέλια ’ς την άκρη του χωριού, με γυρι­ σμένο κεφάλι πάντα προς την κοκκινοβαμμένη κο­ ρυφή του βράχου, εκεί ψηλά που έννοιωθε τόση ευτυχία σιμά του, μ’ ένα στεναγμό ’ς τα χείλη, μ’ ένα διάφανο δάκρυ λησμονημένο ’ς τ’ άσαρκο μάγουλό του. Κι όταν ετύχαινε να γυρίσουν προτήτερά του με­ θυσμένοι στηλιάρι γύφτοι, και γύφτισσες, και γυφτό­ πουλα, του έρρίχνωνταν όλοι με κλωτσιές, με ξύλα, με πέτρες, με λιθάρια, με τες βαριές, και τώδερναν, φωνάζοντας όλοι μαζί, άγρια, ξαμανιωμένα: - Α λ α κ α τ έ ! α λ α κ α τ έ ! πούσουναμωρέαφσκόπλασμα!.. το Θεό σου! την Παναγιά σου! να!., να!.. Από το πολύ το ξύλο λίγο-λίγο είχε καταντήση ένα σκέ­ λεθρο. Εφαινώτανε μέσα ’ς τη θλιβερή εκείνη ζωή του, σαν ξένης χώρας φτωχικό λουλούδι, ανθισμένο μέσα σε πυκνά αγκάθια, κοπάζοντας θλιβερά τον ουρανό με τη λίγη ζωή που απέμεινε μέσα 'ς τα ζαφειρένια μά­ τια του. Έλυωνε σαν αχνό κεράκι αναμμένο εμπρός ’ς αραχνιασμένο εικόνισμα ερημοκκλησιού. Κι ’ς όλα τα πικρά του βάσανα, 'ς όλη τη βασανισμένη αυτή ζωή, που το εξέρασε ποιος ξέρει ποια κακή ανθρώπινη κό­ λαση, έσκυφτε καθημέρα την αχνή κεφαλή του ’ς τα στήθη του, και ήσυχο, βουβό, μ’ένα δάκρυ 'ς τα μάτια,

ταΠαλιά

εφυσούσε, εφυσούσε πάντα τ’ αμόνι, παράδερνε δί­ πλα ’ς το σφυροκτύπημα των γύφτων, έκαιε τα μικρά ποδαράκια του ’ς τες σπήθες που εσκορπούσε το φυσερό γύρω του, και πρόσμενε πάντα με φλογερό καρδιοχτύπι, το βραδυνό πέσιμο του ήλιου, σφίγγο­ ντας ανυπόμονα τη φλογέρα του αποκάτω από το πουκαμισάκι του, ν’ αναιβή ’ς την κορυφή τ’ αγαπημέ­ νου του βράχου, και να χύση όλη την πίκρα της καρ­ δούλας του μέσα ’ςτο φτωχικό καλάμι του... Ο χειμώνας ήρθε βαρύς ’ς το χωριό· ψηλά απότες στέ­ γες των σπητιών λευκοί πυκνοί καπνοί απλόνωνταν ’ς το συγνεφιασμένο ουρανό' κάτω ’ς τη γη ερημιά, νεκρωμάρα μεγάλη· κάπου, κάπου μοναχά ξεμύτιζε κά­ νας χωριανός κουκουλωμένος ’ς την κάπα του. Οι μέ­ ρες εκυλούσανε θλιβερές η μια κατόπι της άλλης, ο ή­ λιος είχε χαθή ψηλά 'ς τα σύγνεφάτου, το νησί το πλάκονε πάχνη κι’ αντάρα βαθειά, και ο βορριάς εσάρονε τα ξερά φύλλα των δέντρων. Ερημιά και νεκρωμάρα! Τες νύχτες, τες ατέλειωτες νύχτες, η σιγαλή κ’ αφροστεφανωμένη θάλασσα, τάρα εμούγκριζε με τα ξαγριωμένα κύματά της, ένα φοβερό βογκητό ’ς τ’ ακρο­ γιάλι. Το μικρό γυφτόπουλο, στριμωμένο μαζί με τ’άλ­ λα αδέρφια του μέσα ’ς τες κουρελιασμένες καλύβες, τριγύρω ’ς τη θεόρατη φωτιά, που έτριζαν λαμποκο­ πώντας τα χοντρά κούτσουρα του λόγκου, έτρεμε σαν φυλλοκάλαμο, εκεί σε μιαν άκρη, μαζόνοντας γύρω ’ς το μικρό κορμάκι του το μοναχό του πουκαμισάκι. Ο γέρω-Δαίμονας σκεπασμένος μ’ ένα κουρελιασμένο στρατιωτικό μανδύα, που τον είχε κλέψη από ένα-χω­ ροφύλακατου χωριού, εψαινώτανε κοντά ’ςτη φωτιά, κ’ εμουρμούριζε βραχνά, βραχνά τα παραμύθια του, και τον άκουγαν τριγύρω όλοι βουβοί, ενώη ηλιοκαμέ­ νη μαύρη όψι τους, και τα ξεγυμνωμένα κορμιάτους ελαμποκοπούσαν ’ς την αναλαμπή της φωτιάς... Καμμιά φορά σαν έρριχνε ο ήλιος καμμιά κρυφή του ακτίνα ψηλά από τα σύγνεφα, που τον έπνιγαν φουσκωμένα τριγύρω, κ’ εγελούσε λιγάκι ο σκοτεινια­ σμένος τόπος του χωριού, κ’οι γύφτοιεφεύγανε πέρα στο λόγκο με τα ψηλάπαλούκιατωννα βαρέσουν σκαντζουχέρους, έτρεχε κάτω στο βράχο του τρεμουλιασμένο, καταμαυρογαλαζωμένο όλο, κι αναβαίνοντας ’ς την κορυφή ξεσπούσε τάρα λυπητερά, λυπητεράτο πικρό παράπονό του σε πικρούς σκοπούς της φλογέ­ ρας του. Απ’όλο το κορμάκι του δεν απόμεινε πεια πα­ ρά μια θλιβερή σκιά- είχε γίνη πετσί και κόκκαλα. Και σαντώδερναν, από την πολλή ξασθένησίτου, επονούσε, επονούσε πολύ, πολύ τάρα, κ’ εφώναζε χωρίς να ξεφωνίζη τόσο, με μια σιγαλινή φωνίτσα, που έκλειε μέσα της βαθύτατο πόνο, που ξέσχιζε κατάκαρδα τον άνθρωπο. Τα μεγάλα ωραία μάτια του είχαν χαθή βαθειά, βαθειά, καταπονεμένα μέσα ’ςτα βλέφαρά των, και .η ματιά τους έπεφτε ολόγυρα, ψηλά προς το μαυροντυμένον ουρανό, μ’ελπίδα βοήθειας, ζητώντας

ταΠαλιά

του κάκου απ’ εκεί ψηλά. Κι αυτοί οι παληόγυφτοι, οι τύραννοί του, τώχαν για θάμμα πώς εζούσε ακόμα ένα κορμί εκεί, ένα αφσκόπλασμα, που τους έτρωγε χαρά­ μι το ψωμί, και ξεσπούσανε την οργή τους την άγρια, συχνότερα τάρα ’ς το άσαρκο κορμάκι του.

- Α λ α κ α τ έ ! αλ α κ α τ έ ! φλογέρα βαράς ακό­ μα, αρέ διάτανε!., το Θεό σου!., την Παναγιά σου!., να! Μια νυχτιά, μεγάλη χειμωνιά είχε πλακώση το χωριό. Εχιόνιζε, εχιόνιζε όλη τη νύκτα, καιτο χιόνι επήγαινε με την πήχη στο χώμα. Τους γύφτους τους είχε θερίση βαθειά κατακόκκαλα ’ς το μεδούλι το κρύο, και πριν να φέξη ακόμα εφύγανε σαν τρελλοί, με φορτωμένα τα γαϊδούρια τους, κουκουλεμένοι όλοι μ’ ένα παληοχέραμο. Κατέβηκαν κάτωπρος τη χώρα οπούχε πειο πο­ λύ απόγειο· μονάχα το μικρό γυφτόπουλο έλειπε απ’ τα ασκέρι τους. Ο γέρω-Δαίμονας την ώρα που εφόρτονε ρίχνοντας απο δυο, δυο μέσα ’ς τα καλάθια το σκυλολόγι του, τ’ αναζήτησε και τώκραξε κάνα δυο φορές με τη βραχνή φωνή του, και μην ακούοντας φω­ νή τριγύρω του, βλαστήμησε κάμποσο, κ’εκαβαλλίκεψε ύστερα με τρεμουλιασμένα ποδάρια στο γαϊδούρι του, βλαστημώντας ακόμα: - Α λ α κ α τ έ ! αλ α κ α τ έ ! τ’αφσκόπλασμα του διαόλου! Το πρωί τα χωριατόπουλά που επερνούσαν από τα γύ­ φτικα, πηγαίνοντας ’ς το σχολειό τους, εστάθηκαν πολλή ώρα εκεί, τριγυρίζοντας ένα μικρόν όχθο, και κυττάζοντας τρομασμένα, με τ’ αυτιά τους χωμένα ’ς τες σκούφιες των, με τα χέρια τους βαλμένα μέσα ’ς τες μικρές καπότες των, με τους πανένιους φύλακάς των κρεμασμένους ’ς το πλευρό των. Το μικρό γυφτόπουλο είχε πεθάνη!.. Ήτανε ξάπλα εκεί καταγαλαζωμένο, ξυλιασμένο, με τα μικρά χεράκια του σταυρωμένα ’ς το γυμνό καταμελανιασμένο στή­ θος του. Γύρωτου η εξοχή όλη, το χωριό ολόκληρο με τα γυμνά δέντρατου, ο κάμπος, ο λόγκος, τα βουνά, ελαμποκοπούσαν, εγελούσανόλα, λευκά, κάτασπρα. Κ’ η θάλασσα εγελούσε κι αυτή φιλώντας ημερομένη κά­ τω μετά κυματάκιατης το βράχο περιλουσμένο απότο φως του χειμωνιάτικου ήλιου, που άστραφτε ψηλά ’ς το γελαστό, στον ξάστερο ουρανό... Γύρω, γύρωτο μι­ κρό κορμάκι του, το χιόνι της νύκτας το τύλιγε νεκρικά, νεκρικά, σαν κρύο σάβανο, και τα ζαφειρένια ανοικτά μάτια του, έλεγες πως είχαν ζωή ακόμα μέσα τους, γυρισμένα κάτω προς το θαλασσοδαρμένο βράχο... Κανείς, κανείς, τίποτε, τίποτε, δεν επονούσε για το φτωχό παιδάκι, που κι αυτοί οι τύραννοί του τώχαν αφήση εκεί παραρριγμένσ μονάχα μια μικρή καλαμένια φλογέρα, ριγμένη εκεί ’ς το πλάι του, σαβανωμένη με χιόνι κι αυτή, είχε συντριφτή σε δυο κομμάτια!..

□

Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ Α Ρ Μ Ο Σ ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΤ 7, 10678 ΑΘΗΝΑ τηλ. 38 3 0 6 0 4

«Πολλάκις ενωρίς τήν νύκτα εϊδον τό μυστηριώ­ δες ηλεκτρικόν φως, τό όποιον ολη ή συνοδία είχε θεωρήσει μέ τόσον ένδιαφέρον καί άνησυχίαν τήν παρελθοϋσαν νύκτα. Μίαν φοράν ήλθεν όπισθεν, καί έφλεγε περί αύτούς τόσον λαμπρόν, ώστε παν άντικείμενον ήτο ορατόν ώς έν μεσημβρία. Αί καρδίαι των έστάθησαν ακίνητοι, καθώς τό άλλόκοτον λευ­ κόν φως έλαμπε πλησίον, άλλα δεν ήσθάνθησαν κλο­ νισμόν, καί δεν ύπέφερον άπό τό έκπαγλον θέαμα.» Στην Εΰ ρεσ ιν. τ ή ς γυναικός τ ο ΰ Λ ώ τ 6 Άλφρ. Κλάρκ άφηγεϊται τις παράξενες περιπέτειες μιας ο­ μάδας Άγγλοαμερικανών στήν έρημο τής Νέκρας Θαλάσσης, μέ κέντρο του μυθιστορήματος τη σχεδόν άπόκρυφη ορθόδοξη Μονή τοΰ 'Αγίου Λώτ. Ή προ­ ηγούμενη παράγραφος, πού τό «μυστηριώδες φώς» της άνακαλεϊ στή μνήμη τό «"Ανθος τοΰ γιαλοΰ», φανερώνει ότι ό μεταφραστής Παπαδιαμάντης έπιχέει στα ξένα κείμενα πολλή άπό τή δική του γλωσσική χάρη.

«ΤΖΕΡΟΜ Κ. ΤΖΕΡΟΜ ΚΛΑΠΚΑ. Διακεκριμένος "Αγγλος εύθυμογράφος, γεννηθείς έν Ούώλσαλλ (1859-1 9 2 7 ). Υιός πάστωρος, περατώσας τάς σπουδάς αύτοΰ έν τινι σχολή τής πρωτευούσης, έχρημάτισεν άλληλοδιαδόχως ήθοποιός, ύπάλληλος συμβολαιογραφείου, καθηγητής Λυκείου έν Λονδί­ νο) καί τελευταϊον δημοσιογράφος (...). Έ ργα αύτοΰ εύθυμογραφικά, μεστά ίδιαζούσης ειρωνείας, χαριέσσης καί λεπτής θυμοσοφίας, σατιριζούσης, ώς έπί τό -πλεϊστον, τάς άδυναμίας καί τά ήθη τής άγγλικής συγχρόνου κοινωνίας, είναι καί τά έπόμενα (...). Ό Τζέρομ Κ.Τζέρομ, μυθογράφος έκλεκτός-, θεω­ ρείται σήμερον ώς εις τών μάλλον χαρακτηριστικών καί πνευματωδεστέρων έκπροσώπων τοΰ συγχρό­ νου άγγλικοΰ χιοΰμορ». ’Αποσπάσματα άπό τό σχετικό άρθρο τής Μ ε γ ά ­ λης Ε λ λ η ν ικ ή ς Έγκυκλοπ οα$είχς, τό όποιο έγραψε ό Ναπολέων Λαπαθιώτης (1933). Οί πρώτες ελλη­ νικές μεταφράσεις τοΰ Τζέρομ Κ. Τζέρομ ίσως εί­ ναι οί παπαδιαμαντικές, στο Ν έ ο ν Πνεύμα. Δημο­ σιεύτηκαν στά 1893 -1 8 9 4 , μολονότι όμως πέρασαν έκατό τόσα χρόνια άπό τότε, τό οίρωμα τής έξελληνισμένης μεθυγραφίας τους δέν έχει έξατμισθεΐ.

Στα Λιλιπούτεια άνθρωποι των γραμμάτων και της τέχνης απαντούν σε καίρια ερωτήματα με αφορμή την έκδοση ενός βιβλίου

Το βιβλίο, φορτισμένο συναισθηματικά με όλο το βάρος που είχαν τα κινή­ ματα ιδεών (ουμανισμός, διαφωτισμός, ελευθερία του τύπου), συνδέεται στενά με την πολιτισμική ανάπτυξη της κοινωνίας και αποτελεί φορέα πραγματικής δύναμης. \ Η Μυρσίνη Ζορμπά αναπτύσσει το θέμα σε δυο επίπεδα: στο θεωρητικό επίπεδο Γ της πολιτικής βιβλιολογίας και στο επίπε­ δο της εμπειρικής έρευνας στον ευρω­ παϊκό χώρο, με ιδιαίτερη έμφαση στην περίπτωση της Ελλάδας μετά το 1975.

ΕΡ.: Ποιες πράξεις και ποιες παραλείψεις χα­ ρακτηρίζουν στην Ελλάδα την κρατική πολιτι­ κή για το βιβλίο σήμερα;

ΑΠ.: Η κρατική πολιτική για το βιβλίο χαρα­ κτηριζόταν στην Ελλάδα επί πολλές δεκαε­ τίες από ελάχιστες πράξεις και σημαντικές παραλείψεις. Στις παραλείψεις μπορούμε να αναφέρουμε χαρακτηριστικά την απουσία σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου για την πνευματική ιδιοκτησία, την έλλειψη υπεύ­ θυνου υποκειμένου χάραξης και άσκησης πο­ λιτικής, την απουσία πολιτικής για τις βιβλιο­ θήκες, την αναποτελεσματικότητα της πολιτι­ κής κατά του αναλφαβητισμού, την έλλειψη ερευνών, κλπ. Αντίθετα, στις πράξεις δύσκο­ λα θα έβρισκε κάποιος να μνημονεύσει κάτι σημαντικό. Κατά την τελευταία τριετία οφείλουμε να πα­ ρατηρήσουμε ότι αυτή η εικόνα έχει σε σημα­ ντικό βαθμό μεταβληθεί και η άσκηση πολιτι-

Aduiovm

κής διά πράξεων είναι έντονη. Η χώρα διαθέ­ τει σύγχρονο νόμο για την πνευματική ιδιο­ κτησία και πολύ σύντομα θα μπει σε λει­ τουργία ο εισπρακτικός φορέας δικαιωμάτων συγγραφέων-εκδοτών. Υπάρχουν ήδη τα α­ ποτελέσματα των πρώτων ερευνών για την παραγωγή και τη διακίνηση του βιβλίου, την ταυτότητα του ελληνικού βιβλιοπωλείου και το αναγνωστικό κοινό. Ιδρύθηκε και λει­ τουργεί εδώ και ενάμιση χρόνο το Εθνικό Κέ­ ντρο Βιβλίου με πλούσιο πρόγραμμα προώ­ θησης του βιβλίου και της ανάγνωσης. Μπή­ κε σε κυκλοφορία η Βιβλιοφιλική, πιστωτική κάρτα για την καλύτερη διάδοση του βιβλίου και διευκόλυνση των αναγνωστών. Κυκλοφό­ ρησαν οι βιβλιογραφικές προτάσεις και δημιουργήθηκαν σελίδες στο Ιντερνετ. Πολλαπλασιάστηκαν τα ποσά του προϋπολογισμού για το βιβλίο από 35 εκ. το ’93 σε 350 εκ. το ’94,700 εκ. το '95 και 1 δισ. το 1996. Επιδοτή­ θηκαν οι βιβλιοθήκες με 100 εκ. περίπου για να αναλάβουν την καμπάνια “Μ ' έν α βιβλίο πετάω”γιατο 1996, ενώ τα δύο προηγούμενα χρόνια είχαν συμμετάσχει στην πραγματο­ ποίηση της καμπάνιας αυτής πάνω από 50 φορείς κάθε χρονιά. Ωστόσο, παρά τα αλματώδη βήματα υπάρ­ χουν ακόμη σημαντικές ελλείψεις, κυρίως στον αναλφαβητισμό, τις βιβλιοθήκες, το ρό­ λο του βιβλίου στην εκπαίδευση και τη χρησι­ μοποίηση των Μ ΜΕ για τη διαμόρφωση ανα­ γνωστικής συμπεριφοράς. Αλλά σήμερα έ­ χουμε σοβαρούς λόγους να είμαστε πιο αισιό­ δοξοι και πιο αγωνιστικοί σε σχέση με το πα­ ρελθόν, δεδομένου ότι έχουμε βγει από την παγερή ακινησία δεκαετιών και τα πρώτα απο­ τελέσματα είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικά.

ΕΡ.: Και πώς συμφιλιώνεται ο εμπορευματικός χαρακτήρας του βιβλίου με την πολιτιστι­ κή του διάσταση; ΑΠ.: Ο διπλός, εμπορευματικός και πολιτιστι­ κός, χαρακτήρας είναι σύμφυτος σε όλα τα πολιτιστικά προϊόντα και κατά συνέπεια στο βιβλίο. Επομένως δεν υπάρχει πρόβλημα «συμφιλίωσης», δεδομένου ότι οι όροι γένε­ σης του βιβλίου αντλούν από τις δύο αυτές πηγές και, άρα, λογοδοτούν εξίσου και στις δύο. Ένα βιβλίο κρίνεται αφενός από το πε­

Μυρσίνη Ζορμτιά

ΚΡΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Π Α Τ Ο ΒΙΒΛΙΟ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ( Α Χ ) ΟΔΥΣΣΕΑΣ

ριεχόμενο και τις ιδέες που περιέχει, από τη συμβολή του στην επιστήμη ή την τέχνη, αλ­ λά ταυτόχρονα αγοράζεται από λιγότερους ή περισσότερους αναγνώστες, έχει κόστος το οποίο αποσβαίνει ή όχι κ.λπ. Δεν μπορεί να γί­ νει αφαίρεση κανενός από τα δύο στοιχεία. Δεδομένου όμως ότι το βιβλίο και η ανάγνω­ ση αποτελούν συστατικά της πολιτιστικής ταυτότητας και ανάπτυξης μιας χώρας κα­ θώς και της κίνησης ιδεών, άρα αγαθό δημο­ σίου οφέλους καλείται να παρέμβει η πολι­ τεία προκειμένου να είναι εξασφαλισμένο για τους πολίτες ένα ορισμένο επίπεδο πρόσβα­ σης στο βιβλίο. Το ζητούμενο είναι να μην α­ ποκλείονται ορισμένες κατηγορίες πολιτών από την πρόσβαση στο βιβλίο και την ανά­ γνωση, για λόγους οικονομικούς, εκπαιδευτι­ κούς, μορφωτικούς ή άλλους. Μ ’ αυτή την έν­ νοια η παρέμβαση του κράτους οφείλει να α­ σκείται σε όλο το φάσμα της υποδομής: εκ­ παίδευση, δημόσιες βιβλιοθήκες, προώθηση της ανάγνωσης μέσα από τους δήμους, έ­ ρευνα, στατιστικές, κ.λπ.

□

Μσιοντεια

ΟΠΛΛΙΑΜ ΣΑΙΞΠΗΡ

Μ ΑΚΒΕΘ ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΕΙΜΩΝΑΣ

ΕΛΕΝΗ ΒΑΚΑΛΟ

ΕΛΕΝΗ ΒΑΚΑΛΟ

u m ) Τεχνών ιεχνων dm·. Ελαστικών τόμος A ' - τόμος Β' 01 ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΓΛΟΣ ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΓΝΑΚΗΣ

JI Ο'

ΟρψΓΑ

της σκέψης

Κ

εδρο

Σ (§ )

ΜΙΛΤΟΤ ΣΑΧΤΟ Ϊ Ρ Η

ΕΚΤΟΤΕ

ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΪΡΗΣ

ΕΚΤΟΤΕ

ΜΕΝΗΣ ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΕΑΣ

ΜΕΝΗΣ ΚΟΤΜ ΑΝΤ ΑΡΕ ΑΣ

Η μυρωδάτους με χάνει να κλαίω ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΕΧΑΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ ΧΑΒΙΑΡΑ

Δάφνες και πικροδάφνες Μ ε δύναμη από την Κηφισιά ΰεατρο

ΜΟΛΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ Δέσποινα Ε νγενίδου Γ κ ν ν τ ε ρ Γ κ ρ α ς

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟ Υ ΑΝΔΡΟ Ν ΙΚΟ Υ

ΕΝΑ ΕΥΡΥ ΠΕΔΙΟ

Αριστείδης Κάντας

ΦΟΡΤΟΥΝΕΛΛΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ

ΜαριέλΧη Σφακιανάκη-Μ ανωλιδου

...ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΟΥΡΕΣ

Μ αρία Μ ήτσορα

Ο νίλιαμ Τρέβορ

Ο ΗΛΙΟΣ ΔΥΩ

ΜΑΤΑΙΗ ΑΝ ΑΖΗΤΗΣΗ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ( UL ) ΟΔΥΣΣΕΑΣ

Κρίστοψ Ρ ανσμάγερ MORBUS KITAHARA

Ε Υ Ρ Ω Π Α ΪΚ Ο Α Ρ ΙΣ Τ Ε ΙΟ Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν ΙΑ Σ 1996

*

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ( U 4 ) ΟΔΥΣΣΕΑΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΑΝΔΡΕΑ ΜΩΡΑΪΤΟΥ 3 - 114 71 ΑΘΗΝΑ - ΤΗΛ. 36.24.326, 36.25.575 - FAX 36.48.030

ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ: ΣΤΟΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ, ΠΕΣΜΑΖΟΓΛΟΥ 5 - ΤΗΛ. 32.12.111

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ΠΑΤΑΚΗ

Σ ύγχρονη Ε λληνική Λ ογοτεχνία

Γιώργος Μανιώτης Το ροζ και το μπλε

Ν απολέων Λαζάνης Κεφαλή ανδρός σε ορείχαλκο

Φ.Δ. Δρακονταειδής Σχόλια σχετικά με την περίπτωση

Μαρία Ε. Σκιαδαρέση Άτροπος ή Η ζω ή κ α ι ο θ ά ν α τ ο ς τ η ς Β ε ν ε τ ία ς Δ α η ό ν τ ε

Σ Ε Ο Λ Α Τ Α Β ΙΒ Λ ΙΟ Π Ω Λ Ε ΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ: ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ 16, 106 78 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ.: 38.31.078 ΥΠΟΚ/ΜΑ: Ν. ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ 122fc563 34 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΤΗΛ.: (031)70.63.54-5

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ΠΑΤΑΚΗ

Σ ύγχρονη Ξ ένη Λ ογοτεχνία

Χ ο υ ά ν Ρ ο ΰ λφ ο

Μ α ξ Γ κα λλ ό

Πέδρο Π άραμο

Ο αρχηγός

Ρ α σ ίντ Μ που τζεν τρ ά

Η όαση

Α λ μ π έρ το Μ π εβ ιλ ά κ ο υ α

Ζ υστίν Λ εβυ

Μ ά ρ τ ιν Έ ιμ ις

Ο έρως

Η συνάντηση

Η πληροφορία

Μ Ο Λ ΙΣ Κ Υ Κ Λ Ο Φ Ο Ρ Η Σ Α Ν ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ: ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ 16, 106 78 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ.: 38.31.078 ΥΠΟΚ/ΜΑ: Ν. ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ 122, 563 34 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΤΗΛ.: (031)70.63.54-5

ΑΡΗΣ ΑΡΓΕΣΤΗΣ

Οι ασκητές του ανέμου

lliva βιβλίο αλληγορικό με ριψοκίνδυνο στοχασμό, ένα οξυγόνο στο ψυχικό τοπίο όπου ασφυκτιά ο «επικηρυγμένος» πλέον άνθρωπος της εποχής μας. Μια πρόταση ζωής και μια μετάσταση σ’ έναν κόσμο, εκεί όπου η αθωότητα αποσβολώνει τον χρόνο. ***

Κεντρική διάθεση ΠΥΡΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Ιπποκράτους 16 - Αθήνα τηλ. 3602883 - 3615223

Πρωτοχρονιές Μεσοπολέμου Ξεφυλλίζοντας ία εορταστικά φύλλα των εφημερίδων ίου Μεσοπολέμου συναντήσαμε τριών ειδών δημοσιεύματα: θεωρητικά κείμενα yia την ιστορία των εθίμων, παλιά χρονικά μεταπλασμένα πολλές φορές σε διηγήματα, ποιήματα και ποικίλα χρονογραφήματα. Στις επιλογές αυτού του αφιερώματος προηγείται η ιστορική αναφορά στα έθιμα της πρωτοχρονιάς από άρθρο της εφημερίδας «το Έ θ νο ς» με την υπογραφή ΠΑΡ. (Παραδείσης). Ακολουθούν δύο εξαιρετικές περιγραφές παλιών μπουναμάδων, τρία χρονογραφήματα του αριστοτέχνη του είδους Παύλου Νιρβάνα και το αφιέρωμα κλείνει ο Στρατής Μυριβήλης με τους καλικαντζάρους του. Αποκλείσαμε τέλος τα διηγήματα αφού το λογοτεχνικό είδος της εποχής εκείνης συνεχίζει την εμφάνισή του στις σελίδες «Τα παλιά» κάθε τεύχους. α π ό το αρχείο το ν Γ ιώ ρ γο ν Ζ εβ ελά κη

ΣΥΜΠΟΣΙΑ ΚΑΙ ΔΟΡΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ ΤΟΝ ΡΩΜΑΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

I

Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ n s n m m m m m

2 Ιανουάριου 1935

Οπερισσότερος κόσμος δεν θα φαντάζεται πόσο παλαιό είνε τα έθι­ μα της Πρωτοχρονιάς, τα δώρα, τα τυχερά παιχνίδια, η τόσον γενικευμένη οινοποσία, τα ρεβεγιόν τέλος πάντων της ημέρας. Εν τούτοις αυτά τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς είνε καταγωγής πολύ παλαιός. Οι πρώτοι χριστιανοί τα παρέλαβαν από τους ειδωλολάτρας. Τα εκράτησαν δε και μας τα εκληρονόμησαν, παρά την αντίδρασιν που αντέταξαν πολλοί επιφανείς εκκλησιαστικοί πατέρες, καταπολεμήσαντες την εισαγωγήν των ειδωλολατρικών εθίμων. Ο Λιβάνιος, γνωστός ρήτωρ του Δ ’ αιώνος, μας περιγράφει πώς οι Ρωμαίοι εώρταζαν την πρωτοχρονιάν των: Είνε μοναδική, λέγει, ημέρα εορτασμού η πρώτη του έτους. Διότι ε.ώρταζε όλος ο κόσμος ανεξαιρέτως, όλοι οι κάτοικοι του ρωμαϊκού Κράτους όλων των φυλών και όλων των πόλεων, άνδρες και γυναί­ κες, και μέσα στα σπίτια και έξω στους δρόμους και στας πλατείας... «Μίαν εορτήν οίδα, λέει, κοινήν απάντων όσοι ζώσιν υπό την Ρωμαί­ ων αρχήν. Γίγνεται δε ενιαυτού του μεν πεπαυμένου του δε αρχομένου...» Από την παραμονήν εστέλλοντο τα δώρα: «Τη προδρόμω ημέρα της εορτής πολλοίπέμπουσιτα δώρα δια στοώντε και οδών...» Ειςτίσυνίσταντο κατάτοπλείστονταδώρατων; Μας το λέγει αλλού: «Κομίζεται δι’ άστεως δώρα όσα αν τράπεζαν ποιήσαι λαμπρόν». Τρόφιμα λοιπόν θα ήσαν κατάλληλα δια την «λαμπρόν τράπεζαν». Το βράδυ δεν εκοιμώντο παρά ελάχιστοι. Όλην την νύκτα γλεντοκοπούσαν οι περισσότεροι με τραγούδια, χορούς, κρασί και κέφι, τα ο­ ποία εκρατούσαν έως το πρωί. Μεθυσμένοι τότε πια, πολλοί πήγαι­ ναν να κοιμηθούν. Όταν δε ξυπνούσαν, έπεφταν στα τυχερά παιχνί-

δια. Κυρίως την δεύτερα ημέρα του χρόνου εμαζεύοντο στα σπίτια και έπαιζαν τους... κύβους. Αυτά ήσαν τα χαρτιά των αρχαίων. «Δευτέρα δε ισταμένου νόμος οίκοι μένειν, και προς κύβους εισί δεσπόται τε αναμίξ και οικέται.» Δούλοι και κύριοι έπαιζαν ανακατωμένοι1τόσον τους εκυρίευετο πάθος. Την Πρωτοχρονιάν συνέβαιναν και άλλου είδους περίεργα πράγματα: «Όταν εξημέρωνε (άρθρου υποφαινομένου και αλεκτρυόνος άδοντος) εστολίζοντο αι προσόψεις των σπιτιών με κλαδιά και λουλούδια, είδος στεφάνων, όπως γίνεται σήμερα την Πρωτομαγιάν. «Τα αυτών έκαστοι πρόθυρα κοσμούσι δάφνης τε, κλάδοις και ετέροις1είδεσι στεφάνων.» Πολλοί πάλιν προτού ακόμη ξημερώση συνό­ δευαν μ’ επευφημίας μέχρι των ειδωλολατρικών ναών τους άρχοντας, στολισμέ­ νους με τα πιο επίσημα φορέματά των, την περιπόρφυροντόγκαν, ενώ εφωτίζετο η πομπή σε όλοντον δρό­ μο με λαμπάδες αμέτρητες. Τους άρχοντας ακολουθού­ σαν δούλοι, οι οποίοι σε ωρισμένες στιγμές πετούσαν εις τον όχλον χρήματα. Ήτο απερίγραπτος η αναταραχή και ο συνωστισμός που ηκολούθουν το σκόρπισμα των χρημάτων. Διότι όλος ο κό­ σμος προσπαθούσε να πάρη το μερίδιόντου. Αλλά, ό­ πως προσθέτει ο Λιβάνιος, «άπαντες χαίρουσιν ενταύ­ θα καταπατούμενοι.» Εκεί εις τους ναούς οι άρχοντες εθυσίαζαν και, αντί ευχής, παρακαλούσαν τους θεούς να τους χαρίσουν κατά τας αρματοδρομίας την νίκην εις τα άλογά των. Νέον σκόρπισμα χρημάτων εγίνετο και πάλιν, με νομίσματα χρυσά αυτήν την φο­ ράν. Τα ρωμαϊκά ειδωλολατρικά αυτά έθιμα μετα­ φέρθηκαν εις τας ελληνικός χώρας και επεκράτησαν και εις την χριστιανικήν αυτοκρατορίαν. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος περιγράφει και αυτός εις τον εν Καλάνδαις λόγον του τας εορτάς της πρώτης Ιανουάριου. «Περιχαρής η πόλις ημών γέγονε και φαιδρά1 και εστεφάνωται και καθάπερ γυνή φιλόκωμος και πολυτελής, ούτως η αγορά φιλοτίμως εκαλλωπίσατο σήμερον.»

Αυτά όμως στενοχωρούν τον Άγιον, ο οποίος παρακάτω συνιστά εις τους επιδιώκοντας καλ­ λωπισμόν, όχι τα καταστήματά των, αλλά τας ψυχάς των να καλλωπίζουν, όχι την αγοράν, αλ­ λά την διάνοιαν. Την πόλιν μας, προσθέτει, ηχμαλώτισαν αι διαβολικοί αυταί ολονυκτίαι με τους χορούς, τα πειράγματα, τας λοιδορίας. «Είνε εύπιστοι και δεισιδαίμονες, λέγει, όλοι αυτοί που νομίζουν ότι, όπως θα περάσουν την πρώτην ημέραν, έτσι θα τους γίνη ολόκληρος ο χρόνος». Και καυτηριάζει τους συμπολίτας του διότι αυτήν την ημέραν «γυναίκες και άνδρες, φιάλας και ποτήρια πληρώσαντες μετά πολλής της ασωτίας τον οίνον πίνουσι.» Τα έθιμα αυτά, τα γλέντια, η οινοποσία και οι τρέλλες της Πρωτοχρονιάς με την πάροδον των ετών εζωήρευαν, φαίνεται, διότι βλέπομεν την 6ην Οι­ κουμενικήν Σύνοδον ύστε­ ρα από πολλά χρόνια να ασχολείται με την Πρωτο­ χρονιάν, προσπαθούσα να περιορίση τα εξωφρενικά γλέντια που εγίνοντο. Εις τον 62ον κανόνα της Συνό­ δου αυτής ορίζεται: «Βουλόμεθα περιαιρεθήναι τας ούτω λεγομένας Καλάνδας, τα λεγάμενα Βοτά και τα καλούμενα Βρουμάλια. Αλλά μην και τας των γυναι­ κών δημοσίας ορχήσεις ο­ ρίζοντες μηδένα άνδρα ενδεδύσκεσθαι γυναικείαν στολήν ή γυναίκα ένδυμα αρμόδιον τοις ανδράσι. Αλλά μήτε προσωπεία κωμι­ κά ή σατυρικά ή τραγικά υποδύεσθαι...» Αντί αυτών η Εκκλησία καθιέρωσε την εορτήν της περιτομής του Χριστού, η οποία συμπίπτει με αυτήν την ημέραν. Διότι κατά τον ιουδαϊκόν νόμον η περιτομή των παιδιών εγίνετο την ογδόην ημέραν μετά την γέννησίν των: άρα την 1ην Ιανουάριου, μετά οκταήμερον από την 25ην, τα Χριστούγεννα, έπρεπε να είχε γίνη και η περι­ τομή του Ιησού Χριστού. Εν τούτοις, παρά τας προτιμήσεις αυτάς της Εκλησίας, παρά τας απαγορεύσεις ή τους πε­ ριορισμούς, η Πρωτοχρονιά και μετά χιλιάδες χρόνια διατηρεί τον πρώτον χαρακτήρα της, τον τόσο συνηθισμένον και αγαπητόν.

ΠΑΡ. (Αλέξανδρος Παραδείσης)

Ο ΜΠΟΝΑΜΑΣ ΤΟΥ ΦΤΩΧΟΥ

I

Εφημερίδα /70/ΙΙΤΕΙ/Ι Δευτέρα 31 Δεκεμβρίου 1934

Καλά-καλά δεν είχαν ξυπνήση, το πρωί της πρωτο­ χρονιάς, στο σπίτι του κυρίου Κωνσταντινίδη, και η κ. Ελπινίκη είπε στον άντρα της: - Δε μας ήρθε ακόμη ο Νικόλας. Πώς τώπαθε; Ο Νικόλας ήταν ο φτωχός συγγενής. Τι συγγένεια εί­ χαν μεταξύ τους κανείς δεν μπορούσε να πη. Έτσι είνε πάντα με τους φτωχούς συγγενείς. Οι ίδιοι λένε πάντα πως είνε πρώτα ξαδέρφια. Οι άλλοι, όταν μι­ λούν γι’ αυτούς, λένε: «Ένας μακρυνός μας συγγε­ νής.» Ο Νικόλας όμως ήταν πραγματικά πρώτος ξά­ δερφος του κυρίου Κωνσταντινίδη. Και ήταν ο πρώ­ τος, αλήθεια, που ερχόταν να τους ευχηθή, κάθε πρωτοχρονιά, τα χρόνια πολλά. Λες και ήθελε να τους φέρη το καλό γούρι, αυτός που δεν είχε ιδή πο­ τέ προκοπή στη ζωή του.

- Μη σκοτίζεσαι κι όπου νάνε θα φανή... της είπε ε­ κείνος. Λείπει ο Μάρτης απ’ τη Σαρακοστή; Εδώ θα τον έχουμε όλη τη μέρα.

- Και είνε και στη βροχή ο καιρός... μουρμούρισε η κυρία Ελπινίκη. Θα μας γεμίση πάλι το σπίτι λάσπες. Η κυρία Ελπινίκη δεν τον πολυχώνευε τον καημένο το Νικόλα. Τον καλοδεχόταν, με κανένα ψευτόλογο, γιατί ήταν συγγενής του αντρός της κι αγαπούσε τον άντρα της, αλλά θα ήταν πολύ ευχαριστημένη να μην τον έβλεπε καθόλου στο σπίτι της. Τι ήθελε και κουβαλιόταν κάθε λίγο; Για να λέη μόνο τα βάσανά

Θέμα τον Μήνα

του και ν’ αρχίζη τους αναστεναγμούς και τις γρουσουζιές του; 'Οταν χτυπούσε την πόρτα ξέρανε πια και το χτύπημά του και τον καταλά­ βαιναν από μακρυά - ώς κι οι υπηρέτριες ακόμα στραβομούριαζαν.

- Ήρθε πάλι ο προκομένος. Και η υποδοχή του ήταν η ίδια πάντα.

- Εσύ είσαι, Νικόλα; ρωτούσε η κυρία Ελπινίκη αποπάνω απ’τη σκάλα. Και, πριν του πη καλημέρα ακόμα, του φώναζε: - Σκούπισε, καημένε, τα πόδια σου στην ψάθα. Και πάλι παραπάνω: - Μη σέρνης, καϋμένε, τα πόδια σου στη σκάλα. Θα μας γδάρης όλες τις μπογιές με τις παλιοκαρφάρες των παπουτσιών σου. Κι ώς που να φτάση απάνω στο κεφαλόσκαλο, άκουγε ακόμα κι άλλα πολλά. Μα ο καϋμένος ο Νικόλας δεν ξεσυνεριζόταν την «ξαδέρφισσά» του.

- Δεν την ξεσυνερίζομαι... έλεγε στον ξάδερφό του. Ξέρω, πως είνε καλή γυναίκα και μ’ αγαπάει. Μα έχει, βλέπεις, τη μανία της πάστρας. Πολλές νοικοκυράδες την έχουν. Τι να τους κάνης; Κι η δίκιά μου η μακαρίτισσα, όταν έμπαινα στο σπίτι, στα πόδια με κύτταζε. “Βρε γυναίκα, της έλεγα, όλες οι γυναίκες κοιτάνε τους άντρες τους στα μάτια. Εσύ στα πόδια με κυττάς;” Μα έχουνε και δίκηο από ένα μέρος. Ποιος τις ξεσυνερίζεται; Ο κύριος Κωνσταντινίδηςτονπονούσε, είναι η α­ λήθεια, και τον βοηθούσε, όσο μπορούσε - μή­ πως ντύθηκε ποτέ ο καημένος ο Νικόλας με άλλα ρούχα απ’ τα παλιά ρούχα του ξαδέρφου του; αλλά δεν τον πολυχώνευε κι αυτός. Τον είχε σα βάρος στο σπίτι του.

- Καλά, Νικόλα... τον έκοβε κάθε λίγο. Άσε τώρα τα λόγια. Τα πολλά τα λόγια είνε φτώχεια. Κάτσε να πάρης το καφεδάκι σου και να πας με το καλό, να μη σε βρη η νύχτα και δε βλέπεις και καλά να περπατήσης. Έτσι ο Νικόλας ερχόταν στου ξαδέρφου, έδινε το «παρών», έπινε το καφεδάκι του, έπαιρνε κα­ νένα παλιό ρούχο καιτοχαρτζηλίκιτου κ’έφευγε ευχαριστημένος. Πάντα ευχαριστημένος. Ό,τι καταλάβαινε το καταλάβαινε από μέσα του. «Όταν έχη κανείς την ανάγκη του αλλουνού - εί­ χε πη κάποτε σ’ έναν άλλο φτωχό - δεν πρέπει να καταλαβαίνη μερικά πράγματα.» Και χώνευε πολλά ο καημένος ο Νικόλας. Και να τον έ­ φτυναν, που λέει ο λόγος, έλεγε πως ψιχαλίζει. Τις καλές ημέρες όμως - πρέπει να πούμε την α­ λήθεια του Θεού - ο ξάδερφός του τον κρατού­ σε όλη τη μέρα στο σπίτι. Φαμίλια δεν είχε, έρη­ μος ήταν στον κόσμο, σε μια καμαρούλα καθό­

ταν μοναχός του, με μια συνταξούλα αγωνιζόταν να ζήση, τον κρατούσε να φάη, κι αυτός ο φτω­ χός, μια ζεστή σούπα.

-Σήμερα, ημέρα που είνε, θα μείνης μαζί μας... τούλεγε. Και τον καθίζανε στο τραπέζι τους. Ο καημένος ο Νικόλας το ήξερε και, τις καλές ημέρες, Χρι­ στούγεννα, Πρωτοχρονιά, Λαμπρή, κουβαλιόταν πρωί-πρωί στο σπίτι του ξαδέρφου του. Εκείνη την Πρωτοχρονιά όμως ζύγωνε το μεσημέρι κι ο Νικόλας δεν είχε φανή.

- Τι να γίνηκε ο κακομοίρης; είπε ο κύριος Κωνσταντινίδης στη γυναίκα του. Για να μη φανή αυτός ακόμα, ημέρα που είνε, κάτι τρέχει.

- Ίσως νάνε άρρωστος ο δυστυχισμένος... συμφώνησε κι η κυρία Ελπινίκη. Πρέπει να στείλουμε να ιδούμε. Τον βαριόντουσαν, τον απόπαιρναν καμμιά φο­ ρά, μα και πάλι τον αποζητούσαν. Τέτοια μέρα τους έλειπε. Και στείλανε να μάθουν. Σε λίγο γύ­ ρισε ο μικρός μ’ ένα χαρτί στο χέρι.

- Άρρωστος είνε - είπε - στο στρώμα. Έπιασε και μούγραψε αυτό το χαρτί. , Πήραν το χαρτί απ’τα χέρια του μικρού. Ήταν έ­ να γραμματάκι, με τρεμουλιαστά γράμματα, γραμμένο με μολύβι, δυσκολοδιάβαστο. Με πολ­ λή δυσκολία διαβάσανε: «Χρόνια πολλά. Να ζήσετε. Καλή χρονιά. Εγώ δεν είμαι καλά. Μου φαίνεται πως σώθηκε το λά­ δι μου. Δόξα σοι ο Θεός. Ας γίνη το θέλημά Του.» Και παρακάτω με γράμματα πιο τρεμουλιαστά α­ κόμη: «Τέτοια μέρα δεν αξιώθηκα ποτέ μου, κ’ εγώ ο φτωχός να σας κάνω ένα μποναμά. Έδωκε ο Θε­ ός και σας τον κάνω σήμερα.» Μποναμά; Δεν μπορούσαν να καταλάβουν τίπο-

Θέμ του Μήνα

Gutenberg

ΒΙΒΛΙΑ

Melville

ΜΟΜΠΙ-ΝΤΙΚ ΤΡΙΣ ΤΡΑΜ ΣΑΝΤΙ

Fielding

TOM ΤΖΟΟΥΝΣ

Butler

Η ΚΟΙΝΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΜΟΙΡΑ

Hawthorne

ΤΟ ΣΠΙΤΙ Μ Ε ΤΑ ΕΦΤΑ ΑΕΤΩΜ ΑΤΑ

Lesqge

ΖΙΛΜ Π ΑΑΣ

Verqa

ΜΑΣΤΡΟ-ΝΤΟΝΤΖΕΖΟΥΑΑΝΤΟ

Gutenberg

ORBIS

LITE

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

τε. Αρρωστος βαρειά και μιλούσε για μποναμάδες; Και μήπως περίμενε κανείς μποναμά απ’ αυτόν; - Παραμιλητά... είπε η κυρία Ελπινίκη. Παραμιλεί ο δυστυχισμένος.

0 κύριος Κωνστανπνίδης ρώτησε το παιδί, που είχε φέρη το γράμμα: - Μήπως σούδωκε τίποτε να μας φέρης, παιδί μου; - Τίποτε... είπε το παιδί. Αυτό το χαρτί μούδωκε κ’ έπεσε σε βύθος. Μια γειτόνισσα, που τον πα­ ράστεκε, μου είπε να σας πω, πως δεν είνε καλά ο άνθρωπος. Και να φροντίσετε... Ο κύριος Κωνστανπνίδης σηκώθηκε να πάη να ιδή μόνος του, να φροντίση να τον στείλη σε κα­ νένα νοσοκομείο. Μήπως είχε και κανένα άλλον στον κόσμο να τον κυττάξη ο καημένος ο Νικόλας; - Να πας... του είπε κι η γυναίκα του. Μην αργής. Ποιος ξέρει σε τι κατάσταση βρίσκεται ο άνθρω­ πος. Και τα μάτια της βουρκώσανε. Ίσως να το είχε και βάρος στη συνείδησί της, που του κακομι­ λούσε καμμιά φορά. «Ποιος ξέρει - συλλογιζό­ ταν - αν δεν το είχε κρυφό παράπονο ο δυστυχι­ σμένος, πως ήτανε βάρος στους συγγενείς του, ποιος ξέρει αν δεν πάη μ’ αυτό παράπονο.» Και παρακαλούσε από μέσα της να ζήση, να τον καλοδεχτή τώρα, νατού δείξη πως τον αγαπούσαν, πως δεν τους ήταν βάρος. Κι ας ερχόταν με λα­ σπωμένα παπούτσια. Ποτέ δεν θα του ξαναφώναζε πια αποπάνω απ’το κεφαλόσκαλο: «Σκούπι­ σε, Νικόλα, τα πόδια σου στην ψάθα.» Σε λίγο ο κύριος Κωνστανπνίδης γύρισε δακρυσμένος.

-Αναπαύτηκε ο καημένος ο Νικόλας... είπε. Τον κλάψανε όλοι στο σπίτι. Και οι υπηρέτριες α­ κόμα, που τον απόπαιρναν, σα να τους έτρωγε το ψωμί τους . Κι αυτές τον κλάψανε. Ο κ. Κωνσταντινίδης κρατούσε στο χέρι του το χαρτί, που τους είχε γράψη, πεθαίνοντας, και το ξαναδιάβα­ ζε, σαν να ήθελε να βγάλη κάποιο νόημα. Άξαφ­ να τα μάτια του στυλώθηκαν απάνω στο χαρτί, βουρκωμένα.

-Αυτός ήταν, λοιπόν, ο μποναμάς σου, δυστυχι­ σμένε Νικόλα; μουρμούρισε. Αυτός; Το θάνατό σου μάς έκανες μποναμά; Και για πολλή ώρα κανένας δεν έβγαλε λέξη.

ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ

τον

Ο ΜΠΟΝΑΜΑΣ ΤΟΥ ΑΓΝΩΣΤΟΥ

I

Εφημερίδα ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΝΕΑ

ΠΜΤΟ ΧΡΟΗΙΛΤΒΚΕΣΙΕΜΜ Έ

Εσπέρα Τετάρτης? Ιανοι/αρίοι/ 1935

0 άγνωστος έκαμε στην Ανριέτ ένα φοβερό και σω­ τήριο μποναμά. Ένα ζωντανό μποναμά, που αναπο­ δογύρισε όλη την ύπαρξί της. Και η Ανριέτ έγινεν ά­ ξαφνα πολύ σοβαρή... Έπαυσε να χορεύη, δέκα ώ­ ρες το ημερονύχπο, στη σάλα του «Φανταζιό» ή στο λαϊκό ντάνσιγκ του «Μουλέν Ρουζ», εκοινοποίησε στους φίλους της ο πληθυντικός αυτός ήτανε κα­ θεστώς, που κανείς, ποτέ, δεν τόλμησε να συζητήση - την παύσι τους, δε νυχτοπερπατούσε πια, δεν έπινε παρά μονάχα Βιτέλ, δε γελούσε σα χάχας με το τίποτε, δεν έδειχνε πια τη γάμπα της σε κανένα, 'εδίπλωσε Τα «κατ λά» της φουστάνια κι έβγάινε με το χειρότερο, τέλος έπρεπε νά­ νε κανένας θεόστραβος για να μην προσέξη ότι γύρω από το τε­ τράξανθο, νορμανδικό κεφάλι, που μέσα η τρέλλα, οι καπνοί, τα καπρίτσια έστηναν άλλοτε τους πιο απίθανους χορούς, εμπήκε άξαφνα φωτοστέφανος αγιότητος. Κι αυτά όλα μόνο και μόνο γιατί ο άγνωστος της είχε κόμη το μποναμά του...

Θέμ τον Μήνα

- Μα, Ανριέτ!.. Σοβαρά, παιδί μου; - Σοβαρά! Δεν έχει πια «ζωή»!

-Τίποτα, τίποτα; Ούτε τόσο δα; -Ούτε!.. Και στη θελκτική ξαστεριά των μεγάλων, γαλά­ ζιων ματιών της περνά σα σύννεφο, αυτή η άξαφ­ νη απόφασι. Ρωτάτε ποια είνε η Ανριέτ! Μια οποιαδήποτε: Γνωριμία τυχαία πούκαμα κάποτε στον πυρετικό κλυδωνισμό της παρισινής νύ­ χτας. Αλογάκι όλο χρεμέτισμα και ρουθούνι άλι­ κο και νευρικό ποδαροχτύπημα της γης, ακόμα και στην πιο μακρυνή πρόκλησι της ζωής, που ματώνανε τα χείλη του και στον ελαφρότερο χα­ λινό. Τους είχε σπάση όλους, όπως τόσα και τό­ σα κορίτσια της κατηγορίας της, μα για να κρατηθή κάπως μπροστά στον κατήφορο του εμπο­ ρίου και του πεζοδρομίου από μια εντιμότητα ε­ ντελώς σωματική, την εντιμότητα του ζώου, που δε δίνει τις στιγμές του, παρά μονάχα όπου του αρέσει, όπου του λέει το ένστικτό του - χωρίς ί­ χνος υπολογισμού. Στην ειλικρίνεια του πάθους βρίσκουν κάτι τέτοιες ένα φραγμό, μιαν ασπίδα σχεδόν ηθική. Η Ανριέτ δεν είχε την παραμικρήν ιδέαν αριθμητικής. Είχε κλείση σπίτια, είχε σφρά­ γιση μαγαζιά (ήτανε «κουαφέζ» κυριών, κατάστη­ μα δικό της), είχε στείλη στο διάβολο περι­ ουσίες, προτάσεις, τύχες, τον ίδιο τον εαυτό της. Ήτανε μποέμισσατης αγάπης και της ηδονής.

- Με μια ιδιοσυγκρασία σαν τη δική μου - έλεγε, γελώντας, μονάχη της, πριν γίνη «πολύ σοβαρή», μ’ εκείνη τη φοβερήν ειλικρίνεια των Γαλλίδων που φθάνει συχνά τον κυνισμό, δεν μπορεί να γί­ νη τίποτα! Ήτανε μόλις εικοσιτεσσάρων χρόνων και όμως είχε ζήση ένα περιπετειώδες μυθιστόρημα, που τα εικονογραφημένα του κεφάλαια έσερνε διαρ­ κώς στο τσαντάκι της. Πλάι στην πουντριέρα, στο πονπόν και στο κοκκινάδι-τα μεταχειριζότα­ νε ωστόσο πολύ λίγο - κοιμόντανε, στο βάθος τηςτσαντίτσαςτης, ανάμεσα σε κιτρινισμένα ρα­ βασάκια, λίγατάλληρα και διάφορα μυστηριώδη κουρελάκια, όλοι, όσοι πέσανε στην αδιάκοπη μάχη με την αστασία της, ραντισμένοι με τους μαραμένους, ξερούς μενεξέδες αγαπημένων τά­ φων: Ήτανε φωτογραφίες με διαφόρους. Εδώ το ειδύλλιό της έπλεε λαμαρτινικά στο Σηκουά­ να, με κομψό βαρκάκι, πλάι στις ιτιές των Μπουζιβάλ, που λούζουν τα ξέπλεκα μαλλιά τους στα νερά· εκεί έφερνε μ’ αυτοκίνητο, κάτω από τα αιωνόβια δέντρα του Φονταινεμπλώ1αλ­ λού είχε καταφύγη κάτω από κάποιο κιόσκι εξο­ χικού μαγαζιού- παρέκει έπαιζε με τα κύματα στην πλαζ του Μπιαρίτς... Άλλατοπεία, άλλοι τύ­ ποι, άλλες αγάπες. Αποτραβηγμένη, πολλές φο­

ρές, σε μιαγωνίτσατου συνηθισμένου της καφε­ νείου τις έβγαζε και τις επιθεωρούσε. Αναμασού­ σε τα περασμένα της, χωρίς τύψεις και χωρίς νο­ σταλγίες, σα νάβλεπε στον κινηματογράφο την ι­ στορία μιας άλλης. Ήτανε, κάθε φορά, τόσο απορροφημένη από την καινούργια της περιπέ­ τεια! Δεν είχε καμμιά δυσκολία να δείχνη στους συντρόφους της καφενειακής αυτής ώρας τους κεκοιμημένους «φίλους» της: Ήτανε σωστό μω­ σαϊκό από μορφές, επαγγέλματα κι εθνότητες. Ένας Έλληνας, ένας Ρουμάνος, ένας Αρμένιος, ένας Νοτιοαμερικανός, μερικοί Γάλλοι...

- Ανριέτ, σε παρακαλώ, δείξε μας μια στιγμή τον Έλληνα!

-Τ ο μελαχροινό γουρουνάκι μου. Νάτο! Και... τρακ! Τον ξέθαβε αμέσως από το τσαντάκι της. Ήταν ένας νεαρός αρτίστας (κουκλοποιός) με μαύρα μάτια, γεμάτα εξυπνάδα και ανατολίτι­ κη λαύρα.

-λ , ήταν αστείος αυτός, παιδιά μου!.. Ζηλιάρης, μου τραβούσε χαστούκια, που πρηζότανε το μά­ γουλό μου. Σ’ εσάς ο έρωτας - έλεγε γυρίζοντας σε μένα - έχει κάτι το πρωτόγονο και το «μυστίκ»: Είνε δράμα. Μα, πρέπει να ομολογήσω, ήταν ο καλλίτερος καβαλλιέρος μου: Όταν με συνώδευε, ποτέ δεν κύτταξε άλλη. Κι επιτέλους μ’ έ­ μαθε κι ελληνικά: Καλεσπεγασάς, καλεμεγασάς, καλενυστασάς... κι άλλα μερικά που δε λέγο­ νται...

- Και πώς χωρίσατε; - Με το φυσικότερο τρόπο: Τούφυγα. Μα πώς μπορούσα να κάμω διαφορετικά; Φαντάσου, Μαρσέλ, ότι αυτός, από την πρώτη βδομάδα, μου μίλησε για γάμο!

-Τιτύπος! Ψιθύρισε αφηρημέναη Μαρσέλ, μια φίλη της καπελλού.

- Το καημένο το παιδί! Όταν τον αγαπούσα δε μπορούσε να καταλάβη, ότι μια πραγματική γυναίκα δεν θέλει ποτέ άντρα της αυτόν που μπορεί νάχη εραστή. Και όταν δεν τον αγαπούσα πια στάθηκε πάλι αδύνατο να καταλάβη, ότι μια σωστή γυναίκα δεν έχει ποτέ για εραστή τον άν­ θρωπο που μπορεί να πάρη άντρα της! Κι έπειτα ήθελε να πάμε στην Ελλάδα, τόσο μακρυά. Δεν είνε, πιστεύω, πλάι στην Παλαιστίνη; - Ακριβώς δίπλα στην Αραβία...

- Και ο Ρουμάνος; - ετύχαινε να ρωτήση κάποιος.

- Ω, αυτός... δεν τον παρατάτε! Είνε ο μόνος ά­ ντρας που δεν πρόφθασα να τον αφήσω: Μούφυγε. Και υπήρχε λόγος, ξέρετε: Μούκλεψε όλα μου τα πράματα, όσα, εννοείται, δε μούχε πουλήση πριν αποφασίση νατό στρίψη. Έπαιζε βιολί και χαρτιά - και τα δυο με το ίδιο πάθος: Πο­ τέ δεν κατώρθωσε νάχη δυο πεντάρες στην τσέ-

πη του. Του τραβούσα όλα του τα έξοδα. Αυτός μου ρήμαξε το κατάστημα. Κι ύστερα παίρναμε, σειρά, τα επαγγέλματα: - Έλα, Ανριέτ, μίλησέ μας για το γιατρό...

-Α, ο φτωχός! Ητανετρελλός γιατηντάγια μου. Κι ανακαθότανε στην καρέκλα της, που, καθώς συνήθιζε να τοποθετήται αυτοκρατορικά, τη γέ­ μιζε λαγώνες· κι ανατίναζε τον πλατύ κορμό της, όπου τα πλούσια στήθη της, ορθά, στο πείσμα της μόδας, πούθελε τα θηλυκά πλακέ, τσιμπού­ σαν από μέσα το κορσάζ σαν περιστέρια κι υπο­ γράμμιζε φιλάρεσκα όλη την αδρή ωμορφιά της, το καλοδεμένο κορμί της, φρέσκο, γερό, δυνατό, που τα μετάξια γλυστρούσαν απάνω του, σα δροσερό νερό σ’ αλά­ βαστρο, έτοιμη να ξεφυλλίση καινούργιο κε­ φάλαιο του ρομάντσου της. Αυτά όλα όμως πά­ νε άξαφνα, μετά το μποναμά που της έκαμε ο άγνωστος. Άλλαξε γίνηκε άλλος άνθρωπος. Η συντροφιά της μπο­ ρούσε να χαλάση τον κόσμο: Αδύνατο να την καταφέρη να διηγηθή τίποτε ανοιχτό. Επήρε ύφος Αγγλίδος, εσωτερικής σε παρθεναγωγείο. Την πλήγωνε και το παραμικρό διφορούμενο. Είχε πάρη απόφασι να τ’ αφήση όλα, μα όλα!

- Και το Ροζέ; - ήταν η τελευταία φλογερή της α­ γάπη, ένας ωραιότατος νέος.

- Και το Ροζέ! Του το είπα καθαρά.

- Μ’ αυτά, παιδί μου, είνε μυστήρια μυστηρίων! Τι συνέβη, λοιπόν; Τέλος, αφού κοκκίνισε ως τ’ αυτιά σαν παρθέ­ νος, μας εξήγησε το μέγα περιστατικό, με τη χα­ ριτωμένη φράσιτου Γκαίτε στο «Φάουστ»: «Όταν έτρωγε, τάιζε δυο -τον εαυτό της και μιαν άλλην ύπαρξι που φύτρωνε στα σπλάχνα της. Την είχε συγκλονίση βαθειά. Αυτός ο μόλις δεμένος καρ­ πός, ο εκτός νόμου, πούχε συλληφθή ο Θεός ξέ­ ρει σε ποια τρικυμία - ήτανε με τούτον; ήτανε με κείνον; 'Ητανε με τον άλλον; Δεν ήξερε ούτε κι η ίδια. 'Ητανε ο μποναμάς του αγνώστου - έκανε να μοσχοβολήση ολάκερη από απρόοπτη αρετή. Μητέρα! Η αιώνια και σεμνή αυτή λέξις είχε πλημμυρίση τ’ αυτιά της με μια μουσική ελέους κι εξαγνισμού. Είχε περάση από την ψυχή της σα φλόγα καθαρμού. Είχε δώση στην ύπαρξί της φτερά, που τη σήκωναν από τον κόσμο του πά­ θους και της στείρας ηδονής στον ιδεώδη χώρο του πόνου, της θυσίας και της δημιουργίας. Η Ανριέτ τάνοιωθε αυτά όλα. Της είχαν αλλάξη από τη ρίζα τη ζωή της, μέσα σε λίγες μέρες.

- Είνε φοβερό - μούλεγε - μ’ ένα ήσυχο χαμόγε­ λο, γεμάτο γλύκα παράξενη, που δεν είχε πια ί­ χνος κοκεταρίας - από τη στιγμή που βεβαιώθη­ κα, πως έχω παιδί στα σπλάχνα μου, είμαι άλλος άνθρωπος. Ξαναβρήκα την αιδημοσύνη. Πιστεύ­ ετε πως μια γυναίκα, σαν κι εμένα, μπορεί ν’ αλ­ λάξη σε τέτοιο βαθμό; Όταν πέρασα το κατώφλι του γιατρού η καρδιά μου χτυπούσε τόσο, που νόμιζα πως θα σπάση. Όταν βγήκα στο δρόμο, τα φουστάνια μου άξαφνα μου φάνηκαν κτυπητά, γελοία, σχεδόν αποκρηάτικα. Μια μητέρα δεν είν’ έτσι; - δε μπορεί να ντύνεται τόσο α­ στεία! Επήγα στο σπίτι αμέσως κι άλλαξα - έβα­ λα αυτά που βλέπετε... Ο Ροζέ μου είπε, ότι καμμιά φορά ένα παιδί στοιχίζει τη ζωή της μητέρας

του. Κι έπειτα το βάσανο του θηλασμού, της ανα­ τροφής... Και μ’ άφησε να καταλάβω πως, αν ή­ θελα, θα με βοηθούσε ν’ απαλλαγώ. Τιτέρας! Δε νοιώθει πως θέλω να μου στοιχίση, να πονέσω, να υποφέρω, να δώσω μακάρι και τη ζωή μου!... Από χθες τη νύχτα έχω αρχίση να του πλέκω ένα μάλλινο μπλουζάκι κατακόκκινο. Έτσι ξανθό που θα είνε - γιατί θάνε χωρίς άλλο ξανθό! - θα του πηγαίνη θαυμάσια! Μονάχα που δε θα την ξαναϊδήτε την Ανριέτ αυτή την ώρα, σ’ αυτή τη γωνίτσα...

-Κ α ι γιατί λοιπόν!

- Φεύγω... Θα πάω... να δουλεύω στα σπίτια... φαμ ντε μενάζ... στη βιλντ’Αβραί!..

-Έ λαδα! Εσύ;..

- Και όντως· είπα στο Ροζέ να φύγη αμέσως α­ φού το παιδί τον ενοχλεί. Θα πάω να δουλέψω σαν την πρώτη τυχούσα γυναικούλα! Τελείωσε: Μια μητέρα δε μπορεί να κάνη αυτή τη ζωή! Και τα μεγάλα, γαλάζια μάτια της γέμισαν δά­ κρυα. Μπορεί να υπάρχουν άνθρωποι που δεν πι­ στεύουν στα θαύματα. Μα γωτο είδα μετά μάτια μου. Είδα στην πιο άπιστη εποχή, στην πιο άπι­ στη πόλι, στη γωνιά του πιο αμαρτωλού κέντρου, μια νύχτα γεμάτη όργια, την ψυχική ανάστασι μιας γυναίκας. Και ως εωρακώς, μεμαρτύρηκα και είπα: Ότι ο μποναμάς του αγνώστου ήτανε γι’ αυτήν το μεγαλύτερο δώρο - η σωτηρία.

ΣΠΥΡΟΣ ΜΕΛΑΣ

Θέμα τον Μήνα

ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΝΙΡΒΑΝΑ Εφημερίδα /Μ Τ Ρ ΙΙ

I mmMmnianmrm

29Δζκζ\ιβρ\ου1928 Η ΕΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΓΝΙΔΙΟΥ

Ένας πατέρας μου έλεγε, προ ολίγων ημερών.

- Δεν ξέρω τι παιγνίδια να πάρω για τα παιδιά μου.

- Αυτό εξαρτάται από την τσέπη σου... του είπα.

-Δυστυχώς δεν πρόκειται περί τσέπης... μου εξήγησε. Αν επρόκειτο περίτσέπης, θα ήμουν ευτυχώς εις θέσιν να τους πάρω τα πλουσιώτερα παιγνί­ δια. Πρόκειται να βρω παιγνίδια, που να τους αρέσουν. Και δυστυχώς,' ως τώρα, δεν το κατώρθωσα πο­ τέ μου.

- Είναι τόσο δύσκολα, λοιπόν, τα παιδιά σου; - Όπως όλα τα παιδιά. Στην αρχή ενθουσιάζο­ νται από κάθε παιγνίδι. Ύστερ’ από μια ημέρα, τα πετούν στην άκρη, όταν δεν τους βγάλουν τα μάτια. Και, ενώ έ­ χουν ωραιότατα παι­ γνίδια, που κοστίζουν εκατοντάδες δραχμών,

Θέμ τον Μψα

το καθένα, τα περιφρονούν και εξακολουθούν να παίζουν με ένα παλιόξυλο, με ένα παλιοκαρτόνι, με ένα παλιοσίδερο, με κάθε ασήμαντο πράμμα, που θα βρουν μπροστά τους. Ζητώ να μάθω, λοι­ πόν, ζητώ να μαντεύσω ποια είναι τα παιγνίδια, που αρέσουν σ’ ένα παιδί. Η απάντησις δεν ήτο δύσκολον να δοθή.

-Λοιπόν, φίλε μου, στα παιδιά αρέσουν μόνον τα παιγνίδια, που έχουν κίνησιν ή που μπορούν να. δημιουργήσουν κίνησιν. Η ωραιότης δεν τα εν­ διαφέρει καθόλου. Το αισθητικόν αίσθημα ανα­ πτύσσεται πολύ αργότερα στον άνθρωπον, για λόγους φυσιοψυχολογικούς, που δεν είναι του παρόντος να εξετάσωμεν. Βάλτε μερικά παιδιά, λόγου χάριν, μέσα στο ωραιότερο τοπίο του κό­ σμου. Η φυσική ωμορφιά, ως θέαμα, δεν τα εν­ διαφέρει καθόλου. Πλήττουν. Μόλις όμως περάση, από το τοπίον αυτό, ένας σιδηρόδρομος, τα παιδιά, που έπλητταν θανασίμως, ως τότε, ξυπνούν από τη νάρκη τους, ενθουσιάζονται, πα­ ρακολουθούν την κινουμένην αμαξοστοιχίαν, με χαρές, πηδήματα-ξεφωνητά. Απλούστατατα εν­ διαφέρει η κίνησις, η ζωή, η ενέργεια. Δώσε λοι­ πόν στα παιδιά σου ένα τιποτένιο πράγμα, ένα καραγκιόζη του ταλλήρου, ένα ξύλινο καροτσάκι των δέκα δραχμών, ένα φτυάρι των τριών δραχ­ μών. Αρκεί ν’ αντιπροσωπεύη κάποιαν κίνησιν. Δώσε τους ακόμη κάτι, που να μπορούν να το σπάσουν, να το σχίσουν, να το κομματιάσουν, χωρίς να το λυπηθής. Τίποτε δεν αρέσει περισ­ σότερο στα παιδιά από το να καταστρέφουν.

- Έχουν λοιπόν το ένστικτον της καταστροφής; μ’ ερώτησεν ο καλός πατέρας.

- Όχι, φίλε μου. Έχουν το ένστικτον της δημι­ ουργίας. Και η δημιουργία είναι αλληλένδετη με την καταστροφήν. Πρέπει να καταστρέψη κανείς κάτι, για να δημιουργήση κάτι άλλο. Πρέπει ν’ αλλάξη μίαντάξιν πραγμάτων με μίαν άλλη. Το παι­ δί, που καταστρέφει ένα παιγνίδι, δημιουργεί, με τα κομμάτια του, ένα άλλο παιγνίδι. Δημιουργεί μίαν νέαν κατάστασιν. Είναι ο μεταρρυθμιστής και ο δημιουργός εν σπέρματι. Είναι ο ζωντανός άνθρωπος. Και ποτέ ο άνθρωπος δεν είναι τόσον ζωντανός, όσον είναι στα παιδικά του χρόνια. Ο καλός πατέρας με είχεν ακούσει με εξαιρετι­ κήν προσοχήν. Αμφιβάλλω πολύ, εν τούτοις, αν θα πάρη στα παιδιά του τα καλύτερα παιγνίδια. Ίσως να πάρη τα χειρότερα.

I

Εφημερίδα ΕΓΓΜ jm m u m im

Εσπέρα Δει/τέρας 31 Δεκέμβριου 1935

ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΗΣ ΤΥΧΗΣ Ένας αγαθός οικογενειάρχης υπελόγιζε, σήμε­ ρον το πρωί, τα πρωτοχρονιάτικά του έξοδα εις ψώνια, μποναμάδες, φιλοδωρήματα. Αφού ανεκεφαλαίωσε όλα τα σχετικά έξοδα, έφθασε και στο τελευταίον μυστηριώδες κονδύλιον.

- Μου χρειάζονται ακόμη πεντακόσιες δραχμές για τον βραδυνό μπακαρά.

- Μα αυτές τις υπελόγισες... του είπαν. Από τις πρώτες μάλιστα.

- Υπελόγισα, κύριοι, τις πεντακόσιες, που θα πά­ ρω μαζί μου για να παίξω και που ασφαλώς είνε χαμένες, με τη γρουσουζιά που με δέρνει. Οι πε­ ντακόσιες, που σας λέω τώρα, είνε άλλες.

- Ωστε είσαι αποφασισμένος να παίξης κι άλλες πεντακόσιες, αν χαθούν οι πρώτες.

- Καθόλου, κύριοι. Είμαι αποφασισμένος να μη διακινδυνεύσω ούτε δραχμή παραπάνω. Οι πε­ ντακόσιες αυτές θα είνε τα κέρδη μου, αν συμβή και χάσω. Δηλαδή είνε χαμένες κι αυτές. Κατα­ λαβαίνετε;

ΘφατονΜήνα

Πώς να καταλάβουν οι άνθρωποι τα «ακαταλαβίστηκα»; Πώς ένα ποσόν μπορεί να είνε χαμένο συγχρόνως και κερδισμένο; - Εξηγηθήτε, κύριε.

- Εξηγούμαι. Εγώ είτε χάσω, είτε κερδίσω, πρέ­ πει να γυρίσω στο σπίτι μου κερδισμένος. Διότι, πώς είνε δυνατόν να φύγω από το σπίτι μου, προπεμπόμενος από τας ευχάς όλης της οικογένει­ ας, και του υπηρετικού προσωπικού ακόμη, για τα «καλά κέρδη», εφδιασμένος με σύμβουλός ψυχραιμίας, υπομονής και συντηρητικότητος, φορτωμένος με διάφορα μαγικά γούρια, πώς εί­ νε δυνατόν, σας ερωτώ, να γυρίσω χαμένος; Θα με περιφρονήσουν, θα με ειπούν γρουσούζη, θα με χαρακτηρίσουν ως ανάξιον παίκτην και κατό­ πιν θ’ αρχίση ο επιτάφιος θρήνος των χαμένων, ο οποίος θα εξακολουθήση και την επομένην και την μεθεπομένην. Με άλλα λόγια, δηλαδή, κύρι­ οι, θα κάνω μαύρη πρωτοχρονιά. Προς απο­ φυγήν, λοιπόν, όλων αυτών των δυσαρέστων και χάριν της τιμής και της υπολήψεώς μου, πρέπει να γυρίσω οπωσδήποτε κερδισμένος. Και θα γυρίσω. Το δεύτερον, λοιπόν, αυτό κοντύλι των πεντακοσίων δραχμών είνε τα φανταστικά μου κέρδη. Οι άλλοι άρχισαν να καταλαβαίνουν τώρα. Έμεινεν, όμως, ακόμη ένα σκοτεινόν σημείον.

- Μα γιατί, κύριε, τα χρήματα αυτά τα θεωρείτε χαμένα; Αυτά, αφού παίξουν τον ρόλον τους, θα σας μείνουν. Ούτε κερδισμένα, λοιπόν, ούτε χα­ μένα.

- Αστειεύεσθε κύριε; Θα μου μείνουν χρήματα κερδισμένα στα χαρτιά, που θα τα περιμένη, α­ γρυπνούσα μέχρι των πρωινών ωρών, ολόκληρη η οικογένεια; Θα διανεμηθούν αμέσως στα μέλη της οικογένειας και στο υπηρετικόν προσωπικόν. Θα γίνουν ανάρπαστα. Και θ’ αναγκασθώ μάλι­ στα να ζητήσω και συγνώμην, αν είνε λίγα. Βλέπετε, λοιπόν, κύρι­ οι, ότι δεν θα μου μειδιάση ανεξόδως σήμε­ ρα τη νύχτα η Τύχη. Θα πληρώσω ακριβά το μειδίαμά της. Και θα το πληρώσω διπλά μάλι­ στα.

- Πώς διπλά; - Μ’ εκείνα που θα χά­ σω και μ’ εκείνα που θα κερδίσω.

Θέμα τον Μήνα

I

Εφημερίδα ΕΓΓΙ/Ι λ μ ώ ιη ζ ο η η

2 Ιανοί/αρίοι/ 1935

0 ΦΟΥΡΝΟΣ Στης δόξες του πάλι, χθες και προχθές, ο φούρ­ νος. Οι γαλοπούλες, τα αρνάκια και τα γουρουνόπουλα του γάλακτος, τα ταψιά με της πήττες και τα γλυκίσματα και - η τραγική ανισότης κ’ εδώ - το τραγίσιο μπούτι του φτωχού, εβάδιζαν, σ’ ένα αδιάκοπο πάε κ’-έλα, τον δρόμον του φούρνου. Και στα Παναθήναια αυτά της κοι­ λίας των Αθηνών, τας κανηφόρους παρίσταναν, με τα ταψιά, αντί κανίστρων, δούλες, δουλάκια, γυναικούλες του λαού και πού και πού κανένας γεροντάκος, που μετεκόμιζε μόνος του, θλιβε­ ρός και υπερήφανος, το ταψί της οικογένειας. Η πανηγυρική θεωρία είχε κινήσει την προσοχήν κάποιου παρατηρητικού φίλου.

- Πρόσεξέ τους - μου είπε, καθώς παρακο­ λουθούσαμε πίσω από τα τζάμια του παραθύρου την συνεχή ταψιοπομπήν - πρόσεξε, παρακαλώ, όλας αυτάς τα ταψιφόρους. Αξίζουν κάθε προ­ σοχήν. Τα πρόσωπά των, όλα ανεξαιρέτως, α­ ντανακλούν κάποιο φως, που πηγάζει κατ’ ευθεί­ αν έκτου στομάχου. Ένα φως χαράς και υπερη­ φάνειας μαζί. Χαράς, διότι έχουν το μερίδιόντου εις την αμβροσίαν και προεξοφλούν την γαστρο­ νομικήν απόλαυσιντης μεγάλης ημέρας. Υπερη­ φάνειας για το περιεχόμενον του ταψιού, για την τέχνην του, για τις δημιουργικές φροντίδες, που κατεβλήθησαν στην κατασκευήν και την φιλοτέχνησιντου μαγειρικού ή του ζαχαροπλαστικού α­ ριστουργήματος. Και ακτινοβολούσαν, πράγματι, από ευτυχίαν τα

πρόσωπα των «κανηφόρων» στην χριστιανικήν αυτήν πομπήν των Παναθηναίων της κοιλίας. Εβάδιζαν προς τον φούρνον με ειδικός εντολάς.

- Να προσέξης να μη μας κόψης το ψητό. Και να μη μας βάλης νερά μέσα. Και το γλυκό να φουσκώση καλά, να μη μείνη λιπονάβατο. Ακούς; Και να μη μας φάτε τις μισές πατάτες, γιατί τις έχει μετρημένες η κυρία μου. Ο φουρνιστής δίνει καθησυχαστικάς βεβαιώσεις προς όλας τας διευθύνσεις και κατόπιν αρπάζει όλα τα ταψιά και τα σπρώχνει στο λαίμαργο στό­ μα του φούρνου, στόμα μεγαθηρίου, που τα κα­ ταπίνει όλα, αδιακρίτως, με την ιδίαν βουλιμίαν, τη γαλοπούλα του άρχοντα και τον τράγον του φτωχού. Εκεί στα φλογισμένα σπλάχνα του φούρνου δεν υπάρχουν διακρίσεις. Η τύχη κοινή και το μέλλον αόρατον. Και η πομπή των ταψιφό­ ρων συνεχίζεται, ενώ ο παρατηρητικός φίλος ε­ ξακολουθεί τας παρατηρήσεις του.

- Πρόσεξέ μου, παρακαλώ, την ροδοπάρειον αυτήν ταψιφόρον, με το υπερήφανον ταψί. Σε ποιον φούρνον εψήθη, αρά γε, τόσον αριστοτε­ χνικούς κι ερροδοκοκκίνισε, σαν καλοψημένον γουρουνόπουλο του γάλακτος; Πρέπει, ωρισμένως, να συγχαρεί κανείς τον φούρναρη. Εν τω μεταξύ, κάποιος νεαρός που περνά δίπλα της, σταματά και εκφράζει τον θαυμασμόν του για το ταψί.

- Δεν μας δίνετε κ’ εμάς ένα μεζέ... δέσποινίς; Η «δεσποινίς» θυμώνει και τον κακομεταχειρίζε­ ται σκληρότατα.

- Μα, γιατί θυμώνει η κοπέλλα; Επιτέλους, ο άν­ θρωπος λιμπίστηκε το ψητό. Δεν έκανε καμμιά α­ μαρτία.

- Θυμώνει ακριβώς - μου εξήγησεν ο παρατηρη­ τικός φίλος - διότι λιμπίστηκε ο πρόστυχος, το ψητό, αντί να λιμπιστή το κορίτσι. Και - τι πεζότης - αντί να ζητήση μεζέ από τα κάλλη της, εζήτησε μεζέ από το γουρουνόπουλο. Γι’ αυτό θυμώνει. Και ασφαλώς θα δηλώση στην κυρία της, ότι δεν ξαναπάει πια στο φούρνο. Γιατί την πειράζουν; Όχι. Γ ιατί πειράζουν όλοι το ταψί. Εντω μεταξύ ο φούρνος της γειτονιάς ακτινοβο­ λεί την θείαν ευωδίαν του, την προσφιλή στους θεούς του Ολύμπου, που την ύμνησε μετά τον Όμηρον και ο νέος τραγουδιστής, που μας βε­ βαιώνει ότι: Κι α π ’ όλα τα μυρωδικά κάλλια μυρίζει ο φούρνος.

Ή Κριτική τής Λογοτεχνίας ώς μία άπό τίς Κ α λές Τέχνες Ά

Μ ιά καινούργια διάσταση στην Απόλαυση τής Ανάγνωσης

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

GUTENBERG

01ΚΑΛΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΙ TOY ΣΓΡΑΤΗ ΜΥΡΙΒΗΛΗ

I

Εφημερίδα ΕΘΛ/ΙΚΗ m m m m

3 Ιανοϋαρίοί/ 1939

0 ΣΤΥΛΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ Από τη νύχτα των Χριστουγέννων λοιπόν κυκλοφο­ ρούν ανάμεσό μας οι καλλικαντζάροι. Τη νύχτα των Θεοφανείων θα γυρίσουν πίσω στα κα­ ταχθόνια, όπου απασχολούνται καθ’ όλον το έτος εις το να πριονίζουν το δέ­ ντρο που σηκώνει τον κόσμο ως πελώ­ ριον καρπόν. Όταν η δουλειά τους έχει φθάσει στο νυν και αεί, και δεν χρειάζο­ νται παρά ελάχιστες πριονιές για να σω­ ριαστή η γη εις θρύψαλα, γεννιέται ο Χριστός και τότε, μέσα στην γενικήν αγαλλίασιν, δίδεται και στους καλλικαντζάρους δωδεκαήμερος άδεια εις το φως του ηλίου. Δωδεκαήμερος άδεια μετά δημοσίων θεαμάτων, όπως θάλεγαν στο στρατώνα. Περιχαρή τα παγανά, αφήνουνε στη μέση τα σύνεργά τους και τρέχουν ν’ ανεβούν, πατείς με πατώ σε, στα εγκόσμια. Τα καϋμένα τα παγανά! Είναι τα υπολείμματα της αρχαίας μας θρησκευτικής μυθολογίας, τα μόνα μαζύ με τις «νεράιδες», τις «καλοκυρά­ δες» και τις «γοργόνες» που δεν πήγαν να προσκυνήσουν στη νέα θρησκεία, ό­ ταν ο Χριστιανισμός εσάρωσε το Δεδεκάθεοτου Ολύμίχου.

Όλοι αυτοί οι φτωχοί θεοί των δασών, οι σάτυροι και οι σειληνοί επετάχθηκαν στα τάρταρα μαζύ με τον «διάβολο», τον «εωσφόρον» με το λαμπρό Ελληνικό όνομα καιτη μαύρη μορφή. Δεν ήταν έ­ τσι στα καλά του ο φτωχός Παν. Εκεί κάτω στην κόλασι ετσουρουφλίστηκε και μαύρισε σαν το κούτσουρο. Φύλαξε όμως επιμελώς όλα του τα γνωρίσματα. Κράτησε τα κερατάκια του, κράτη­ σε την ουρίτσα του, κράτησε το τραγίσιο γενάκι του, και ακόμα τα δύο κατσικοπόδαρά του. «Κατσικοποδιάρη» τον λένε στη Λέσβο και σταυροκοπιούνται. Μαζύ του καταχωνιάστηκαν και οι α­ κόλουθοί του. Τα παγανά. Είναι σάτυροι και αιγιπάνες με κέρατα και μέλη ζώων: Υπάρχουν ανάμεσό τους λεβέντες με το ένα πόδι γαϊδουρινό. Είναι κοντοί. Κοντορεβυθούληδες. Άσκημοι. Φρί­ κη. Άλλος έχει αυτιά γαϊδουρινά, άλλος μούρη γουρουνίσια, άλλος μάτια τράγου με κάθετο μαυράδι. Είναι όλοι τους γεμάτοι από μικρές κα­ κίες. Είναι «μουρντάρηδες». Τους αρέσει να μα­ γαρίζουν όλες τις καλές σοδειές της νοικοκυράς αν μπορέσουν να τρυπώσουν μέσα στο κελλάρι. Καταβρέχουν με ακατονόμαστα καταβρεχτήρια τα σύκα, τις σταφίδες, τ’ Αηβασιλιάτικα, τα Χρι­ στόψωμα, αν δεν τα προφυλάξεις εγκαίρως. Ει­ σχωρούν από τις καμινάδες κυρίως. Οργιάζουν τις νύχτες στα σκοτεινά σοκάκια των χωριών και στην εξοχή. Από την παληά εποχή έχουν αδυνα­ μία στις κοπέλλες. Προσπαθούν να τις ξεμοναχέψουν με τραγούδια και παραπειστικές φωνές, ώ­ σπου να τις παρασύρουν στα λημέρια τους. Εκεί προσπαθούν να τις περιποιηθούν όπως τον παληό καιρό τις νύμφες των δασών.

I

Εφημερίδα Ε0Λ/ΙΚΗ

mnsMuam 4 Ιανουαρίοι/ 1939

ΤΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΒΑΤΡΑΚΟΥΚΟΥ

Πριν επιστρέφουν λοιπόν τα καλλικαντζαράκια στα τάρταρα, και θα επιστρέφουν ακριβώς με­ θαύριο περί τας πρωινός ώρας, πρέπει να προ­ λάβουμε να τα γνωρίσουμε από κοντά όσο μπο­ ρούμε καλλίτερα, αφού είναι τόσο παληοί μας γνώριμοι και τόσο γηγενείς. Ο λαός μας τους ξέ­ ρει με τ’ όνομα αυτούς τους μικρούς θεούς του σκότους, που εξαπολύονται εναντίον των αγα­ θών χριστιανών ολόκληρο το Δωδεκαήμερο. Πρόκειται για ονόματα εξίσου ηρωικά με τους κατόχους των. Ένας απ’ αυτούς είναι ο Βατρακούκος. Αυτός έχει γαϊδουρινό ποδάρι και ικανό­ τητας. Επιτίθεται εναντίον των ξεμοναχεμένων κοριτσιών προπάντων κυνηγά τις «μαζώχτρες» των ελαιοπαραγωγών επαρχιών, που συνάζουν στα χωράφια τον ελαιόκαρπο αυτές τις μέρες. Όταν τα ελαιοχτήματα ευρίσκωνται σε μακρυνή απόστασι, οι μαζώχτρες μπορεί να αργήσουν και να ξωμείνουν στους στενούς χωραφόδρομους, που είναι χαμόδεντρα που συγκλίνουν. Τότε πρέ­ πει νάχουν το νου τους οι κοπέλλες. Να πηγαί­ νουν μεγάλες παρέες και, αν είναι δυνατόν να συνοδεύωνται από τους παραγυιούς και από τους «ραβδιστάδες» του ελαιοκάρπου. Διότι μέ­ σα στις λόχμες παραμονεύει ο Βατρακούκος με τα λοιπά καθάρματα της εξωτικής παρέας του. Αλλοίμονο στην κοπέλλα που θα πέση στα χέρια του. Ο Βατρακούκος θα της εξηγ πον οδυνηρόν τι τραβάει ένας αρχαίος Σάτυρος κλεισμένος επί ένα ενι­ αυτόν εις τα χριστιανικά τάρταρα άνευ νύμφης. Και δεν είναι μια και δεν είναι δυο φορές που έτυχε να πάθουν αυτό το δυστύχημα κοπέλλες και γυναίκες που έχουν την απρονοησία ή την πρόνοια να ξεμοναχεύωνται το Δωδεκαήμερο έξω από το χωριό. Δεν είναι δε μόνον ο Βατρα­ κούκος ο ακαταδάμα­ στος βιαστής. Είναι και ο Καλοβελώνης, που λέ­ γεται έτσι διότι τα νώτα

Θέμα τον Μήνα

του είναι σουβλερά. Είναι κι ο Πιρπιρής, αληθι­ νός πρίαπος, γνωστός και από το επιγραμματικό δίστιχο: Γεια χαρά σου Π φ η φ ή πούχεις πόδι σα σφυρί... Είναι και ο Ζουρλής. Άλλο νούμερο. Τα πόδια του είναι κατσικίσια, είναι ντυμένος μόνο ώς τη μέση, και περπατεί κατά ένα ιδιαίτερον τρόπον, καθοριζόμενον από το όνομά του. Όλοι αυτοί και άλ­ λοι ένα πλήθος, αποτελούν την παληοπαρέα των παγανών, που περιφέρονται αυτές τις νύχτες στα σπίτια, στα κεραμίδια, στα κελλάρια και στα χωράφια του χωριού, και κάμνουν όλες τις κακοήθειες που είναι δυνατόν να φαντασθήτε. Δεν είναι δε μόνο οι γυναίκες που πειράζουν. Άμα ξεμοναχέψουν κανένα μεθυσμένο χριστια­ νό, ο οποίος το παράτσουξε από την χαράν της γεννήσεως του Χριστού ή του νέου έτους, τον παρασύρουν σε κανένα αλώνι, πιάνουνται χέρι με χέρι, τον βάζουνε με το ζόρι στο χορό κι αρχί­ ζουν να γυρνάνε, και να χοροπηδάνε, ώς που να πέση μισοπεθαμένος ο φτωχός μπεκρής απάτην εξάντλησι. Εναντίον των «κατσιποδιαρέων» αυτών, υπάρ­ χουν αντίδοτα. Πρέπει να κλείνωνται μόλις βραδυάση και ν’ αμπαρώνωνται τα κελλάρια, τα σε­ ντούκια, τα ντουλάπια, τ’ αλεύρια, οι σοδειές του σπιτιού. Αλλοιώς είναι κίνδυνος να τις μαγαρί­ σουν οι καλλικαντζάροι, να καταβρέξουν τα μελομακάρουνα, να ξεσκίσουν τα προικιά της κό­ ρης, ν’ αναποδογυρίσουν τα βάζα με τα γλυκά. Όσο για τις γυναίκες που θα γίνη ανάγκη τη νύ­ χτα να κυκλοφορήσουν μέσα στους αφώτιστους δρόμους του χωριού, ή ν’ αργοπορήσουν στα χωράφια, υπάρχει ασφαλής τρόπος κατοχυρώσεως της ηθικής των αρτιότητος από τας επιθέ­ σεις των αλιτήριων. Φτάνει να πάρουν μαζύ τους στη συντροφιά μια γρηά. Μιαν αληθινή γρηά ό­ μως όχι μισότριβη. Μόλις οι καλλικάντζαροι επι­ πέσουν εναντίον της παρέας των κοριτσιών με κακούς σκοπούς, η γρηά πρέπει να σηκώση αμέ­ σως την αυλαίαν της φούστας της μέχρι της οσφύος. Τότε οι καλλικαντζάροι φεύγουν έντρομοι και ουρλιάζοντες από φρίκην και αφήνουν τις γυναί­ κες απείραχτες. Οι καύμένοι οι καλλικαντζάροι! Αυτό το τε­ λευταίο, μας τους κάνει τόσο συμπαθητικούς. Με όλο τον ξεπεσμό τους διετήρησαν μέσα τους το αίσθημα της ωμορφιάς και του καλού γού­ στου, που τους διέκρινε όταν στην αρχαιότητα κυνηγούσαν νύμφες και δρυάδες σαν το κρύο νερό...

Θέμ τον Μήνα

Εφημερίδα ΕΘΝΙΚΗ

I

μ ε ρ ο μ ιγ λ

5 Ιανοοαρίοι/ 1939

ΝΥΧΤΑ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΥ Αυτή η νύχτα λοιπόν που θα μας έρθη απόψε, εί­ ναι η τελευταία νύχτα που περνούν ανάμεσά μας οι καλλικαντζάροι. Αύριο το πρωί που «θα φωτισθούντα νερά» δεν θα υπάρχη ούτε μια'ουρίτσα των, ούτε ένα γαϊδουρινό αυτί των υπό το φως του ηλίου. Σήμερα περνάνε τη στερνή μέρα της αδείας των, τη δωδέκατη μέρα της ελευθερίας των. Αύριο, μόλις χαράξη η αυγή οπού φύγει-φύγει όλοι τους. Θα μας αφήση η παρέα του ηρωι­ κού Βατρακούκου. Ο Καλοβελώνης, ο Τούρλας, ο Στραβολαίμης, ο Κοψομεσίτης, ο Γουρλός, ο Τρικλοπόδης, ο Σιφώτης, ο Βραχνάς, ο Ξεφτέρης και ο τρομερός Καταχανάς, που πάει τη νύ­ χτα και καθίζει πάνω στην κοιλιά των φαγάδων και τους βασανίζει ώς το πρωί. Όλοι θα φύγουν και θα τρυπώσουν μέσα στη γη, από τις ποντικότρυπες κι από τα λαγούμια, μόλις κράξη ο τρίτος πετεινός, ο κόκκινος πετεινός, που θα επακολουθήσουν οι καμπάνες των Φώ­ των. Αυτή την αποψινή νύχτα την περνούν πολύ ε­ κνευρισμένα τα κακομοίρα τα καλλικαντζαράκια. Τα κρατά η αγωνία μήπως τα προφτάση «ο φωτι­ σμός των νερών» και δεν προλάβουν να σωθούν από τη φοβερή δύναμιτου σταυρού. Γι’ αυτό α­ πό τα μεσάνυχτα ακόμα αρχίζουν, σε κάθε κράξι­ μο πετεινού, να εκδηλώνουντην αγωνία τους. Με το πρώτο που θα ακουστεί τεντώνουν ανήσυχα τα σουβλερά αυτιά τους κι ο Βατρακούκος ξε­ φωνίζει: -Άκου! Πετεινός λαλεί! Οι άλλοι σταματούν τα χοροπηδήματα, ακούνε το λάλημα από μακρυά και καθησυχάζουν ε­ αυτούς και αλλήλους.

- Ασπρος είναι κι ας λαλή! Σε λίγο νέα αναταραχή της παληοπαρέας. Πάλι το μακρυνό λάλημα: - Κι άλλος πετεινός λαλεί!

- Μαύρος είναι κι ας λαλή! Απαντούν εν χορώ οι άλλοι. Η αυγή κοντολογεί να χαράξη. Και ξαφνικά ακού­ εται το τρίτο λάλημα: - Κικ-κιρί-κουυυυ! Αιπή τη φορά τελειώνουν τ’ αστεία. Φόβος και τρόμος καταλαμβάνει το άθλιο κοπάδι των μι-

κρών τεράτων και όλοι τρέχουν έξαλλοι να τρυπώσουν στα λαγούμια και τις τρύπες της γης, κραυγάζοντεςτο σύνθημα του υπέρτατου κινδύ­ νου: - Κόκκ’νος πετεινός λαλεί, Φεύγετε, να φεύγουμε! Και φουρρρ! τρυπώνουν και χάνονται στα σκο­ τεινά καταχθόνια, τα πνεύματα του σκότους. Εκεί γυρίζουν με μανίαν και ανεξιλέωτη μνησικακία στην παληά τους δουλειά. Αρχίζουν να ρουκανίζουν το στύλο της Γης. Τον είχαν αφίσει τη νύχτα των Χριστουγέννων μια τρίχα να κοπή και να πέση. Είχε αρχίσει να τρίζη το προαιώνιο δέντρο της ζωής όταν ξαπολύθηκαν ελεύθερα προς το φως του ηλίου. Και τώρα που γύρισαν, η κατάπληξίς των είναι απερίγραπτη. Ο κομμένος στύλος είναι στέρεος και πελώριος και ακέραιος και θεόγερος. Πολεμούν να εύρουν τα σημάδια της καταστρεπτικής των δουλειάς που βάσταξε

ένα χρόνο και δε βρίσκουν ούτε ένα σημαδάκι πάνω στο σκληρό κορμό. Διότι αυτό το θάμα γί­ νεται κάθε χρόνο μέσα στο Δωδεκαήμερο, τις μέρες που λείπουν τα παγανά από τα τάρταρα. Το πριονισμένο δέντρο θρέφει την κοψιά του και ξαναγίνεται γερό όσο και πριν. Έτσι μπορούμε να κοιμώμαστε ήσυχοι, απ’ αυτή την μεριά τουλάχιστον. Η υδρόγειος δεν έχει φό­ βο να χάση το στήριγμά της, το στύλο της Γης. Φτάνει τα καλλικαντζάρια ν’ ανεβαίνουν να περ­ νούν το Δωδεκαήμερο ανάμεσό μας. Και δεν υπάρχει κανένας φόβος πως θα έρθη κάποια χρονιά που δεν θα θελήσουν να επωφεληθούν της αδείας των. Διότι τα καλλικαντζαράκια είναι οι αρχαίοι κατσικοπόδαροι Θεοί των Ελληνικών δασών και ο μεγάλος καϋμός τους είναι η χαρά του ήλιου που στερηθήκανε. Ας τ’ αποχαιρετήσουμε λοιπόν με συμπάθεια α­ πόψε, τα κακομοίρα.

Ε κδόσεις «Κορχρή» Αναχρορά: σε τίτλους βιβλίων που κυκλοφόρησαν και θα κυκλοφορήσουν, κα ιη ου αφορούν τον Φ ιλόλογο ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ - ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ Ε. ΤΣΟΥΡΕΑΣ: Η Ελληνική γλώσσα μέσα από κείμενα Αρχαία και λόγια Α' Γυμνασίου τ. A' & Β' Ε. ΤΣΟΥΡΕΑΣ: Η Ελληνική γλώσσα μέσα από κείμενα Αρχαία και Λόγια Β' Γυμνασίου τ. Α'& Β' (ΥΠΟ Ε Κ Δ Ο Σ Η ) Γ’ Γυμνασίου τ. A & Β' ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ X. ΠΤΕΡΟΥΝΤΙΟΥ: Νεοελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου X. ΠΤΕΡΟΥΝΤΙΟΥ: Νεοελληνική Γλώσσα Β' &Γ Γυμνασίου (ΥΠ Ο Ε Κ Δ Ο ΣΗ ) Δ. ΛΑΠΠΑΣ: Θεωρία και Ασκήσεις Γραμματικής και Συντακτικού, Α Γυμνασίου (ΥΠΟ ΕΚ Δ Ο ΣΗ ) ΕΚΘΕΣΗ - ΔΟΚΙΜΙΑ ■ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α. ΓΡΑΨΑ - ΚΑΓΚΕΛΑΡΗ: Σημειολογία της Έκθεσης Τ. ΚΩΣΤΑΛΑ - Ν. ΚΑΜΑΡΓΙΑΡΗΣ: Έλλογη Σκέψη τ. Α , Β’, Γ , Δ', (ολοκληρώθηκε η σειρά) Δ. ΛΑΠΠΑΣ: Η έκθεση Ιδεών Δ. ΛΑΠΠΑΣ: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Α Λυκείου, τ. Α & Β' (ΥΠΟ Ε Κ Δ Ο Σ Η ) Β' & Γ Λυκείου 2 τόμοι για κάθε τάξη Δ. ΛΑΠΠΑΣ: Εγκύκλιο Λεξικό εννοιών και όρων Α. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ - Β. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ: Η Θεωρία της Έκθεσης Α. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ - Β. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ: Αναλυτικά σχεδιαγράμματα Θέματα Έκθεσης X. ΡΙΖΟΥ: Δοκιμές για... Έκθεση X. ΡΙΖΟΥ: Ιδεοσυνθέσεις από την Παλέτα του Τόπου ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ - ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ X. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ - Α. ΜΑΤΘΑΙΟΥ: Θεματολογία για τη Γ' Λυκείου Κ. ΚΟΥΣΙΟΥΡΗΣ: Σοφοκλέους: «Οιδίππους Τ ύραννος» Κ. ΚΟΥΣΙΟΥΡΗΣ: Θουκυδίδη: «Ο Ε π ιτά φ ιος του Π ερικλή» Κ. ΚΟΥΣΙΟΥΡΗΣ: Ανθολόγιο Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων Γ. ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ανθολόγιο Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων ΛΑΤΙΝΙΚΑ Ε. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ: Λατινικά Θέματα για τη Γ' δέσμη χ. Α & Β' Ε. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ: Συντακτικές Ασκήσεις Λατινικών ΙΣΤΟΡΙΑ Λ. ΣΠΥΡΟΥ: Τεστ πολλαπλών επιλογών Ιστορίας Ε. ΤΣΟΥΡΕΑΣ: Θέματα Νεότερης και σύγχρονης Ιστορίας από τις πηγές τ. Α & Β' ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ - ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ-ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ Ε. ΤΣΟΥΡΕΑΣ: Ψυχολογία Β' Λυκείου Ε. ΤΣΟΥΡΕΑΣ: Φιλοσοφία Γ' Λυκείου Ε. ΤΣΟΥΡΕΑΣ: Κοινωνιολογία Γ' Λυκείου (ΥΠΟ Ε Κ Δ Ο ΣΗ ) ΧΟΝΔΡΙΚΗ ΠΩΛΗΣΗ: ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ «Κορφή» Μαυρομιχάλη 36 & Διδστου · Τ.Κ. 106 80 · ΤΗΛ. / FAX: 3611387 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ: ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ Gutenberg · Σάλωνος. 103 · Τηλ. / FAX: 38 00127

Β 1 Β Λ 1 0 ί1 Ω Λ E I 0 Σ το π ο λ υ ώ ρ ο φ ο β ιβ λ ιο π ω λ είο μας θ α β ρ είτε τη ν π λ η ρ έσ τερ η

if ·

σ υλλογή β ιβ λίω ν

ό λω ν τω ν ε κ δ ο τικ ώ ν ο ίκ ω ν τη ς Ε λ λ ά δ α ς

για όλες

τις β α θ μ ίδ ε ς

τη ς ε κ π α ίδ ε υ σ η ς

και πολλά άλλα!!!

χ

Λ ε ιτ ο υ ρ γ ε ί

τμ ή μ α χ α ρ τικ ώ ν

κ α ι ε ιδ ώ ν γ ρ α φ ε ίο υ .

σε ειδικές τιμές!!! Τμήμα

ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ

Φ ρ ο ν τισ τη ρ ια κ ο ύ βιβλίου

ΚΑΙ ΑΚΟΜΗ σας π αραγγέλνουμ ε ο π ο ιο δ ή π ο τ ε β ιβλίο α π ό το ε ξ ω τε ρ ικ ό

G U T E N B E R G I ΙΟ Λ Ω Ν Ο Σ

103 · ΤΗΛ. / FAX: 3 8 0 0 127 |

I

Η ατέλειωτη γραφή ίου αίματος

ΝΙΚΟΣ Μ Π Α Κ Ο Λ Α Σ

Η ατελείωτη γραφή του αίματος

ΣΑΚ Η Σ ΣΕΡΕΦ ΑΣ

To am υποοεχεται ΒΑ ΣΙΛ Η Σ Τ Σ ΙΑ Μ Π Ο ΪΣΗ Σ

Χερουβoca στα κεραμίδα

Κ εδρο Σ ®

Σ Τ Ε Λ Λ Α Β Ο Γ ΙΑ Τ Ζ Ο Γ Λ Ο ϊ

Β Ο Γ I Α Τ Ζ Ο Γ ΛΟΥ

Ύστερα, έφυγες στ αλήθεια /ι υ ϋ ι σ τ ο ρ Ύ ί μ α

ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ

Π Α Ν Ο Σ Θ ΕΟ ΔΩ ΡΙΔΗ Σ

Τ ι εφύλαγεν αυτός ογαααιδράκων:

Τ! ΕΦΥΛΑΓΕΝ ΑΥΤΟΣ ΧΑ Μ Α ΙΔ Ρ Α ΚΩΝ ί

ΔΗ Μ Η ΤΡΗ Σ Κ ΑΛΟ Κ ΥΡΗ Σ

Η Αργοναυτική εκστρατεία

(§) Κ εδρο Σ

Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ

ΑΓΡΑ Σ Τ Η ΣΤΟΛ ΤΟΥ ΒΙ ΒΛΙ ΟΥ

ΑΔΩΝΙΣ ΑΣΜΑΤΑ

FRIEDRICH HOLDERLIN .

ΤΟΥ ΜΙΧΙΑΡ

ΕΛΕΓΕΙΕΣ, ΥΜΝΟΙ

ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ

ΑΛΛΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ

ΕΚΔΟΣεΪς"ΑΓΡΑ

EMtF l

WM

Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ

ΑΓΡΑ ΈΤΗ ΣΤΟΑ ΤΟΥ ΒΙ ΒΛΙ ΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ» ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Ακαδημίας 8 8 -7ος όρ., 106 78 Αθήνα τηλ. 3302415, 3820612 - Fax 3836658 ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ: Γ. Γενναδίου 6, 106 78 Αθήνα τηλ. 3817826, 3806661 - Fax 3836658 Στοά Ορφέως, Στοά βιβλίου, Πεσμαζόγλου 5, 105 59 Αθήνα, ιηλ. 3211246

ε κ δ ό σ ε ις

ΠΟΛΙΣ_______ ΦΙΛΙΠ ΡΟΘ

Η ζωή μου ως άντρα μετάφ ραση :

Άρτ. Σταμπουλοπούλου

πρόλογος:

Μισέλ Φάις

Στο Η ζωή μ ο υ ω ς ά ν τρ α , εμφανίζεται για πρώτη φορά ο Ζούκερμαν, ο αιρετικός Εβραίος διανο­ ούμενος που αποτελεί το alter ego του συγγρα­ φέα. Η πραγματικότητα εισδύει στη μυθοπλασία, η αλήθεια συγχέεται με το ψέμα, ο ναρκισσισμός ακολουθείται απο την αυτοταπείνωση, ο ερωτι­ σμός συνοδεύεται από τον φόβο της απώλειας της επιθυμίας, ενώ η ανάγκη για ψυχανάλυση υπο­ νομεύεται από τη διακωμώδησή της.

ΦΙΛΙΠ ΡΟΘ Αντίο Κολόμπους μετά φ ρα σ η :

Σώτη Τριαντάφυλλου

«Το έργο του Ροθ ε ίν α ι σ ε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφικό. Σημαδεύεται από ειρωνεία τύπου Τζόναθαν Σουίφτ, σαρκαστικό χιούμορ και από την εμμονή του σε θέματα που συνδέονται με τη σεξουαλικότητα και την εβραϊκή κατάσταση σε μια κοινωνία όπου κυριαρχούν οι αγγλοσαξονικής καταγωγής προτεστάντες». Claude Levy.

(κ δ ά σ α ς

ΠΟΛΙΣ · ΟΜΗΡΟΥ 32 « 106 72 ΑΘΗΝΑ « ΤΗΛ. 36 43 382 « FAX 36 36 501

m i στη ΣΤΟΑ ταυ ΒΙΒΛΙΟΥ · ΠΕΣΜΑΖΟΓΑΟΥ 5 · ΑΘΗΝΑ · ΤΗΛ. 32 16 148

Τ ο ν Μ ι χ ά λ η Κ α τ σ α ρ ό τ ο ν γ ν ω ρ ίζ ω α η ό τ η ν ά ν ο ιξ η 1 9 7 8 . Μ έ ν α μ ε τ ό τ ε κ ι ο ι δ υ ο σ τ ο Π α γ κ ρ ά τ ι. Ο τ α ν ε ί χ α β γ ά λ ε ι τ η ν π ρ ώ τη π ο ιη τ ικ ή σ υ λ λ ο γ ή μ ο υ ( έ ν α α ν ε κ δ ιή γ η τ ο π ο ιη τ ι κ ό β ι β λ ί ο π ο υ τ ύ π ω σ α ι δ ίο ι ς ε ξ ό δ ο ις σ τ η δ ρ ο σ ε ρ ή σ ε ιρ ά τ ο ν « Τ ρ α μ » ), τ ο υ σ ν σ τ ή θ η κ α μ ι σ ο τ ρ α υ λ ίζ ο ν τ α ς μ έ σ α σ τ ο τ ρ ό λ ε ϊ. Τ ο ίδ ιο α π ό γ ε υ μ α π ή γ α σ τ ο χ π ίτ ι τ ο υ , έ ν α υ π ο γ ε ιά κ ι σ τ η ν ο δ ό Ε υ φ ο ρ ίω ν ο ς θ α μ μ έ ν ο σ τ α χ α ρ τ ι ά κ α ι σ τ α β ι β λ ί α . Ε κ ε ί μ ο υ χ ά ρ ι σ ε τ α « Ε ν δ ύ μ α τ α » μ ε τ η ν α ιρ ιέ ρ ω σ η « Σ τ ο ν ν έ ο π ο ιη τ ή ...» . Κ α ι τ ο ν α ν τ α π ά ν τ η σ α , μ έ σ ω τ ο υ χ λ ω μ ο ύ π ο ν η μ α τ ι δ ίο ν μ ο υ , « Σ τ ο ν π α λ α ιό π ο ιη τ ή ...» . Ε κ τ ο τ ε κ ά ν α μ ε π ε ρ ιπ α τ η τ ικ ή π α ρ έ α γ ύ ρ ω α π ό τ η ν Π λ ά κ α κ α ι τ η ν Ο μ ό ν ο ια . Τ ο ν θ εω ρ ώ ι σ ό β ι α χ ά ρ η π ο υ μ ο υ μ ί λ η σ ε γ ι α τ ο ν Τ ζ ο ύ λ ιο Κ α ΐμ η . Κ α ι ό χ ι μ ό ν ο .

* Α λ λ ά μ ε σ ο λ ά β η σ ε ώ σ τε ο κ ο ι ν ό ς τ ο υ ς χρίλος, ζ ω γ ρ ά φ ο ς Δ η μ ή τ ρ η ς Ά ν θ η ς % (μ α κ α ρ ίτ η ς π λ έ ο ν ), μ ο υ ε μ π ισ τ ε ύ τ η κ ε τ α κ α τ ά λ ο ιπ α χ ε ιρ ό γ ρ α χ ρ α τ ο υ σ η μ α ν τ ικ ο ύ Ε* α π ο σ ιω π η μ έ ν ο υ μ ε λ ε τ η τ ή τ η ς λ α ϊκ ή ς μ α ς π α ρ ά δ ο σ η ς . Ε ί ν α ι η έ β δ ο μ η χρορά* π ο υ σ υ ν α ν τ ιό μ α σ τ ε μ ε τ ο ν Μ ι χ ά λ η Κ α τ σ α ρ ό έ χ ο ν τ α ς α ν ά μ ε σ ά μ α ς έ ν α μ α γν η τ ό χ ρ ω ν ο . Α υ τ ό ς ο μ ο ν ό λ ο γ ο ς τ ο υ π ο ιη τ ή ε ν τ ά σ σ ε τ α ι

I

σ ε μ ι α σ ε ιρ ά η χ ο γρ α χ ρ ή σ ε ω ν π ο υ π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή θ η κ α ν γ ι α λ ο γ α ρ ι α σ μ ό τ η ς Σ τ έ γ η ς Κ α λ ώ ν Τ ε χ ν ώ ν κ α ι Γ ρ α μ μ ά τ ω ν .* * Γ ι α τ ις α ν ά γ κ ε ς α υ τ ή ς τ η ς η χ η τ ικ ή ς κ α τ α γ ρ α φ ή ς σ υ ν α ν τ η θ ή κ α μ ε δ υ ο φ ο ρ έ ς ( σ τ ις 1 9 κ α ι 2 7 Ι ο υ ν ίο υ 1 9 9 2 ) σ τ ο π α τ ά ρ ι τ ο υ β ιβ λ ιο π ω λ ε ίο υ κ α ι ε κ δ ο τ ικ ο ύ ο ίκ ο υ « Ι.Ζ . Ζ α χ α ρ ό π ο υ λ ο ς » .

j '

Π ρ ό κ ε ιτ α ι γ ι α μ ι α ε φ ’ ό λ η ς τ η ς ύ λ η ς ε ξ ο μ ο λ ό γ η σ η . Ο Κ α τ σ α ρ ό ς σ κ ι α γ ρ α φ ε ί μ ε τ ο γ ν ω σ τ ό α ν τ ο σ α ρ κ α σ τ ικ ό κ α ι π ε ρ ιπ α ικ τ ικ ό ύ φ ο ς τ ο ν ό λ ε ς τ ις π τ υ χ έ ς τ η ς π ν ε υ μ α τ ι κ ή ς δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ ά ς τ ο υ . Κ λ ε ί ν ο ν τ α ς τ ις λ ί γ ε ς α υ τ έ ς ε ι σ α γ ω γ ικ έ ς σ κ έ ψ ε ις θ α ή θ ε λ α ν α τ ο π ο θ ε τ η θ ώ

f

σ ’ έ ν α ζ ή τ η μ α . Σ τ α λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ά μ α ς π ρ ά γ μ α τ α , τ α τ ε λ ε υ τ α ία χ ρ ό ν ι α , ο Κ α τ σ α ρ ό ς α ν τ ιμ ε τ ω π ίζ ε τ α ι α π ό ο ρ ισ μ έ ν ο υ ς ω ς έ ν α ς π ο ιη τ ή ς π ο υ ζ ε ι σ τ ο ν

I α π ό η χ ο τ ω ν « Κ α τ ά Σ α δ δ ο υ κ α ίω ν » · ω ς έ ν α ς π ρ ώ η ν σ η μ α ν τ ικ ό ς π ο ιη τ ή ς κ α ι I α π λ ώ ς ε υ φ υ ο λ ό γ ο ς τ η ς α γ ο ρ ά ς ο ο π ο ίο ς ε κ δ ίδ ε ι π ο ι ψ ι κ έ ς σ υ λ λ ο γ έ ς ε ις

νυν

α ν ά μ ν η σ ιν α ξ ιό λ ο γ ω ν π ο ιη μ ά τ ω ν . Α π ό α υ τ ή ν τ η ν ε ν ώ π ιο ς ε νω π ίω π α ρ ο υ σ ί α

| ' ί

ο α ν α γ ν ώ σ τ η ς κ α λ ε ίτ α ι ν α α ν α κ α λ ύ ψ ε ι μ ε π ο ιο τ ρ ό π ο ο Κ α τ σ α ρ ό ς σ υ ν ε χ ίζ ε ι ν α γ ί ν ε τ α ι π α ρ α ν ά λ ω μ α τ ω ν ιδ ε ώ ν τ ο υ μ ε τ η ν α π α ρ έ γ κ λ ι τ η ε υ γ έ ν ε ι α κ α ι ε μ μ ο ν ή π ο υ χ α ρ α κ τ η ρ ίζ ε ι ε κ ε ίν ο υ ς τ ο υ ς π ο ιη τ έ ς , ο ι ο π ο ίο ι κ ά ν ο υ ν π ρ ά ξ η α υ τ ό π ο υ λ έ ν ε :

I « Τ ο μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο π ο ίη μ α ε ί ν α ι ο ε α υ τ ό ς μ ο υ » . ; Α υ τ έ ς τ ις σ ε λ ί δ ε ς τ ις π ρ ο σ φ έ ρ ο υ μ ε σ τ ο ν π ο ιη τ ή ,

ο γ ρ ά φ ω ν κ α ι τ ο π ε ρ ιο δ ικ ό ,

τ ί α ν θ ο δ έσ μ η ς, γ ια τ η δ ο κ ιμ α σ ία τ ης υ γ ε ία ς του. Μ ι σ έ λ Φ ά ις

* Έχουν προηγηθεί οι γραπτές συνομιλίες: -τ «Όλη η μεγάλη ποίηση δείχνει πράξεις που πρέπει να γί­ νουν ή έγιναν» («Πολιορκία», τ. 5, Ιανουάριος 1988).

- «Τότε θέλαμε η επανάσταση να μοσχοβολήσει Ελλάδα» («0 κόσμος του βιβλίου» τ. 1, Ιούλιος 1989) -« Η εξουσία αλλάζει το “Αντισταθείτε”μένει» («Ταχυδρό­ μος», τ. 37, Σεπτέμβριος 1989).

- «0 ποιητής του “Αντισταθείτε” εξομολογείται» («Ελεύ­ θερος Τύπος», 31 Μαρτίου 1990).

- «Η λέξη στιχουργός έχει κάτι το επουράνιο» («Ήχος» HiFi, τ. 350, Απρίλιος 1990).

- «Συνέντευξη με τον Μιχάλη Κατσαρό» (Το Σήμα, τ. 4. Σεπτέμβριος-Οκτώβριος ’91).

Συνέντευξη

* * Πρόκειται για ένα Ηχητικό Αρχείο συγγραφέων που συγκροτώ από το 1994. Μέσα από μια σειρά «συνομιλιών» - όπου τα ερωτήματά μου τίθενται εκτός ήχου - διάρκειας 90 ’ επιδιώκεται η διάσωση όχι μόνο των πεπραγμένων του εκάστοτε συνεντευξιαζόμενου αλλά και της ψυχικής του οικονομίας τη στιγμή της μαγνητοφώνησης. Με αυτόν τον τρόπο φιλοτεχνείται ένα αρκετά πλήρες πορτρέτο όπου οι εσωτερικοί όροι της δημιουργίας πλέκονται αβίαστα με την ατομική και κοινωνική διαδρομή του. Θα ήθελα να ευχαριστήσω το Δ.Σ. της Στέγης Καλών Τε­ χνών που μου παραχώρησε την άδεια να απομαγνητοφωνήσω και να δημοσιεύσω αυτό το ανέκδοτο ηχητικό υλικό.

Ο μακρύς μονόλογος τον Μ ιχάλη Σήμερα είναι 19 Ιουνίου του 1992. Πριν αρχίσω να πω για μένα καλύτερα να πω για την τελευταία ημερομηνία, τη σημερινή ημερομηνία του ’92, ως την έχω εκφράσει κάπως ποιητικά. Η κάπως ποιητική έκφραση του 1992 είναι αγγλικά: (λέει την ημερομηνία 1992 στα αγγλικά). Θυμήθηκα τον Ουίνστον Τσώρτσιλ όταν μπήκε στο διάδρομο του dancing, δημοσίευαν όλες οι εφημερίδες ότι είχε πει, όταν πήγε να αποχωρήσει, είχε πει: «Good night!». Αλλά δεν το είπε όπως το λεν οι Άγγλοι- το είπε: «Γκουντ νάιν» (μιμείται τη γερμανική λέξη όχι). Είχε διαπιστώσει ο Τσώρτσιλ ότι εκεί στο διάδρομο του dancing ο Χίτλερ είχε ναούς. Λοιπόν το 1992, το λέω τώρα εγώ, μετά από τόσα χρόνια: «Ουάν νάιν νάιν του», που ση­ μαίνει «ένα εννέα ναοί δύο». Αλλά το “του”είναι εκτός από το δύο και το «εσύ».

Πέρασαν αρκετά χρόνια που ασχολούμαι με την παρατήρηση, τη λογοτεχνία και την ι­ διωτική ζωή. Η ιδιωτική μου ζωή δεν παίζει κανένα ρόλο στην τέχνη, στα βιβλία μου, στα τραγούδια, στη ζωγραφική μου, αλλά «παίζει» στο να συνεχίζω να ζω έτσι όπως ζω. Εξάλλου, το μεγαλύτερο ποίημα είναι ο εαυτός μου. Εκείνο που γίνεται μέσα στον άν­ θρωπο, μέσα στη φύση, μέσα στη γεωγραφία του ανθρώπου. Και έτοιμα για έρευνα η φύση ετοιμάζει πάρα πολλά πράγματα, νέες καταστάσεις. Όπως για παράδειγμα, κι αυτή τη στιγμή που κάνουμε ένα ηχογράφημα, είπα, και το ’γραψα σ’ ένα βιβλίο μου, ότι πρώτη φορά στην ανθρωπότητα έγινε μια βουή- όχι από ήχο, ήχο μόνο παιδιού, ένα κλά­ μα, μια κραυγή αλλά έγινε μια βουή, συνάθροιση και αυτόματος πολλαπλασιασμός της ί­ διας της συλλαβής. Όπως, παραδείγματος χάριν, λέμε, μια συλλαβή επαναλήφθηκε πολλές φορές και έγινε βουή μιας συλλαβής, όπως το ’χω γράψει «τσα-τσα-τσα». Δηλα­ δή, έπαιζε παιχνίδι - ποιος να ’παίζε άραγε: Ο Θεός μάλλον - έπαιζε παιχνίδι, κρυφτό κι ακούστηκε «τσα!». Όπως παίζεται το παιχνίδι και λέμε «τσα! τσα!», τα παιδάκια παί­ ζουνε... ακούστηκε «τσα, τσα, τσα!». Μια βουή τεράστια. Πρώτη φορά στην ιστορία του ήχου και των μαγνητοφωνήσεων ακούστηκε η βουή, το μαζινό, όχι με βουή αλλά με συ-λλα-βι-σμό. Οπότε, κάποτε, ενώ τώρα γράφουμε, δεν θα ’χουν ανάγκη οι άνθρωποι να ακούσουν συλλαβισμό ή λόγια αλλά θα χτυπάν μια πέτρα κι αντί για ήχο θα βγάζει συλλαβές. Θα χτυπάνε μια πέτρα και θα λέει «τσα, τσα, τσα». Θα χτυπάνε ένα μέταλλο και θα λέει «λο, λο, λο»... Λοιπόν, συνεχίζουμε τώρα, ότι τα φαινόμενα που παρουσιάζονται στη φύση, παρουσιά­ ζονται όλο νέα πράγματα, νέα φαινόμενα, νέα ιστορία, την οποία πρέπει ένας που ενδιαφέρεται για την τέχνη, για την τεχνοκρατία, για το λόγο και τη λογοκρατία, πρέπει να εί­ ναι μέσα στην πληροφόρηση σχετικά με εκείνο που γίνεται μέσα στον άνθρωπο. Νομίζω ότι για να είσαι ένας σωστός ποιητής πρέπει να είσαι ένας σωστός άνθρωπος, να ενδιαφέρεσαι για την ίδια τη θέση του ανθρώπου μέσα στη φύση, μέσα στο χώρο ή στην κοινωνία. Να ενδιαφέρεσαι για την ίδια τη θέση του ανθρώπου μέσα στη φύση, μέσα στο χώρο ή

Σννέηενξη

στην κοινωνία. Εγώ παρακολουθώ τον άνθρωπο. Αυτό είναι το έργο μου από την αρχή. Και παρα­ κολούθησα παίζοντας την παιδική μου φυσαρμό­ νικα σ’ ένα ρυθμό, παρακολούθησα, παίζοντας έ­ να σιτάρ, που το είπαν μετά από ένα σιτάρι, ένα ωραίο από σιτάρι, κομμένο σε σφυρίχτρα κι έπαι­ ζα μια ωραία μελωδία σιτάρ. Έπαιζα, να πούμε, μέσα στη φύση την ίδια και εί­ δα πολλά πράγματα. Ακόυσα πολλά πράγματα και δεν ήθελα να γίνω ποιητής, δεν ήθελα να το εκφράσω, δεν μπορούσα. Πρέπει αν έβρισκα την τέχνη του λόγου της έκφρασης. Και πολύ αργά εμφανίστηκε...

Η παιδική μου ζωή δεν έχει στίχους, μόνο ένα στίχο εδημοσίευσα όταν ή­ μουνα παιδί, το «Τι κι αν», στη «Διάπλαση των Παίδων». Έκτοτε, σταμάτησα. Ο αδελφός μου, ο Κώστας ο Κατσαρός, έγραφε στο σπίτι. Ο άλλος μου ο αδελ­ φός, παλαιότερα, ο Γιώργος ο Κατσαρός δημοσιογραφούσε στην «Καθημερι­ νή». Η αδελφή μου είχε πάρει βραβείο ποίησης σε παιδικό περιοδικό. Ήτανε λογοτεχνικός κύκλος. Παίζανε μουσική, παίζανε κιθάρες, κλαρίνα και φλά­ ουτα πάνω στα μπαλκόνια μας. Ήταν ένας χώρος που εμένα δεν μου άρεσε, οι λογοτεχνίζοντες, οι ποιητές. Και πέρασαν πολλά χρόνια για να αποφασίσω να γράψω ένα τραγούδι. Κι ό­ ταν έδωσα εξετάσεις στη σχολή θεάτρου, καθόμουν στο Μεταξουργείο τότε, και ήταν Κατοχή. Και πήγαινα για εξετάσεις για να δώσω στη σχολή Μπαστιά του θεάτρου. Οπότε, έπρεπε να απαγγείλω ένα ποίημα για τις εξετάσεις. Εγώ δεν ήξερα, δεν ήθελα να απαγγείλω τίποτα άλλα σκέφτηκα να γράψω εγώ έ­ να ποίημα. Και να απαγγείλω το δικό μου ποίημα. Και πράγματι, έβγαλα ένα χαρτί στη σχολή Μπαστιά, όπου ήτανε και ο Νατσούλης μαθητής, ήτανε πολ­ λά ονόματα, ο Λάκης ο Σκέλος, μεγαλύτερης τάξης, ο Γιώργος ο Χούντας, ο Τσοκόπουλος, ονόματα που μείνανε κάπως στην Αθήνα... Βγάζω λοιπόν το χαρτί από την τσέπη και αρχίζω ένα ποίημα που δεν το θυμάμαι καν ακόμα, και μίλαγα για τα παιδάκια της Κατοχής. Έλεγα: «Φτωχά της πείνας αλητάκια», και το απάγγειλα Μιχάλπς Κατσαρός. με ωραίο τρόπο και πέρασα πρώτος με άριστα. Ήταν συγκινητικό γιατί δεν γινόταν αυτό το πράγμα. Μέσα στήν Κατοχή, περιέγραφα παιδά­ κια της Κατοχής. Έκτοτε σταμάτησα πάλι με την ποίηση. Δεν ξα­ νάγραψα ποίημα. Όπως σου είπα και άλλοτε*, ο Δημήτρης ο Φωτιάδης ήταν φίλος της γιαγιάς μου. Και μου είπε η γιαγιά μου, «δώσε ένα γρα­ φτό σου στον Δημήτρη το Φωτιάδη που βγάζει τα "Ελεύθερα Γράμματα"». Ήταν απέναντι μου, εγώ ήμουνα στο Μετοχικό Ταμείο της Αεροπορίας ό-

• Πάς • Λακίς • Michelet

106

* Αναφέρεται στο κείμενο που ακολουθεί με τίτλο Τότε θέλαμε η επανάστασή μας ναμοσχοβολάει Ελλάδα

Συνέντευξη

που υπηρετούσα εκεί ως υπαξιωματικός. Και πηγαίνω μια μέρα το χαρτί μου να το δώσω, μιας και το λέει η γιαγιά μου και του πήγα ένα ποίημα, το πρώτο μου ποίημα που δημοσιεύτηκε. Ήτανε «Μπαρμπερίνικο καράβι». Δημοσιεύτηκε στα «Ελεύθερα Γράμματα» στο ’46-’47. Και το «Μπαρμπερίνικο καράβι» άρχιζε: “Το Μπαρμπερίνικο καράβι χρόνια τα νιάτα σκλαβωμένα", δε θυμάμαι περισσότε­ ρο. Ήταν ένα έμμετρο, ποίηση με ομοιοκατα­ ληξία. Και το δημοσίευσε ο Δημήτριος Φωτιάοροπέδιο δης. Έγινε θόρυβος γύρω από το νέο ποιητή που εμφανίστηκε μεταξύ της νεολαίας. Η τό­ τε νεολαία γύρω από τα «Ελεύθερα Γράμμα­ τα» ήταν σχεδόν όλοι αριστεροί, γιατί ήτανε της αριστερός περιοδικό. Και με ζώσανε οι νεολαίοι τότε, νέος κι εγώ, με ζώσανε για ποι­ ητή. Με καλέσανε, έκανε καινούριους κύ­ κλους, τους αθηναϊκούς κύκλους των νέων ποιητών. ψ „ Και σιγά σιγά, δημιουργήσαμε μια νέα ομάδα νέων ποιητών, λογοτεχνών και καλλιτεχνών της ΕΠΟΝ και μιλούσαμε για διάφορα πράγματα. Και εμφανίστηκα μετά από λίγο καιρό πάλι... στα «Ελεύθερα Γράμματα». Μια σελίδα Η ιδ ιω τ ικ ή μ ο υ μας έδωσε ο Δ. Φωτιάδης εμένα και του Λειβαδίτη. Όπου εμφανίστη­ ζωή δ ε ν π α ίζ ε ι κ α ν έ ν α ρ ό λ ο σ τη ν κα πάλι με το Λειβαδίτη δίπλα δίπλα. Έκτοτε δεν δημοσίευσα τίποτ’ άλλο. Και πολύ αργότερα, έγραψα το τ έ χ ν η , σ τ α β ιβ λ ία «Μεσολόγγι» και βγήκε το πρώτο βιβλίο. Όλα τα άλλα είναι γνωστά: μ ο υ , σ τα τ ρ α γ ο ύ δ ια , σ τη πώς βγήκε το «Μεσολόγγι», με της Μαρίας της Πολυδούρη τον αδελ­ ζ ω γρ α φ ικ ή μ ο υ , φό, τον Βαγγέλη Πολυδούρη, ο οποίος με πίεσε να βγάλω το Μ εσ ο­ α λ λ ά «π α ίζ ε ι » σ το λόγγι. Το είχα γράψει τότε στο Μεσολόγγι, όπου ήτανε η αδελφή ν α σ υ ν ε χ ίζ ω ν α ζω μου εκεί και με φιλοξενούσε μαζί με τον άντρα της, ο οποίος ήταν δι­ έ τ σ ι όπω ς ζω οικητής της Αγροτικής Τραπέζης εκεί. Κι έμεινα ένα διάστημα για να φάω ψάρια και να βλέπω τον Παλαμά, το άγαλμα του Παλαμά. Μ’ άρεσε το Μεσολόγγι σαν τοπίο. Ήταν τρομερό το τοπίο και γι’ αυτό αναγκάστηκα να γράψω πάλι ποίημα. Έτσι, εξεδόθη αυτό. Άρεσε, ε, κι άρχισα πια, να βγάλω τα τρία πρώτα βιβλία, το Οροπέδιο και το Κατά Σαδδουκαίων. Εκεί σταμάτησα. Πέρασαν χρόνια, επανέκδοση των βιβλίων μου. Οι Σαδδουκαίοι είχαν κάνει εντύπωση. Έγινε επανέκδοση από διάφορους εκ­ δότες, σύγχρονους εκδότες να τα παίρνουν, να τα βγάζουν... αυτό είναι το ι­ στορικό μου σαν λογοτέχνης. Η ζωή μου δεν έχει τίποτα το ενδιαφέρον. Είναι η ζωή ενός ανθρώπου που πα­ ντρεύτηκε, που χώρισε, που έκανε παιδί, όλ’ αυτά τα γνωστά... που ήταν, τέ­ λος πάντων, μπελάς... και, αυτά είναι γνωστά, δεν είναι τίποτα... Λοιπόν,, να τώρα, μπροστά μου είναι το Σύγγραμμα. Να στην τύχη πήρα στο Σύγγραμμα, α, έπεσα στο «Έντεκα». (Απαγγέλλει απόσπασμα από το ποίημα) Είδατε σύμπτωσις; Έπεσε το «Έντεκα» που λέει.ακριβώς αυτό που είπα. Μπορεί να διαβάσουμε και κάνα άλλο, το «Δεκαεννιά». (Απαγγέλλει το ποίημα) Είναι από το βιβλίο μού «Σύγγραμμα», Μιχάλης Κατσαρός «Λυρικά», έκδοση Κέδρου και εξώφυλλο από την Κούλα Μαραγκοπούλου, που έχει κάνει ένα ω­ ραίο σχέδιο και γράφει και τον τίτλο.

~Ί&ύ

Σννέντενξη

Τώρα, από το Α λφ αβητάριο, καλύτερα να σας διαβάσω την «Αυτοβιογραφία», η οποία είναι στο «Κ». Το γράμμα «Κ» το διάλεξα για το όνομά μου. Οι τίτλοι εί­ ναι παρμένοι από γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου. (Απαγγέλλει το ποίημα) Αυτό ήτανε από το βιβλίο μου «Αλφαβητάριο-Ποιήματα Α-Ω» με τίτλους των γραμμάτων. Εδώ στο οπισθό­ φυλλο έχω την τιμή και τη συγκίνηση αυτή τη στιγμή να βλέπω το έργο του Τζούλιο Καΐμη- του Ελληνοεβραίου λογίου, λαογράφου, ποιητή και ανθρώπου, ο οποίος ήτανε φίλος μου, και να διαβάσω: «Κάποτε λό­ γιοι ή ταραξίες πολίτες Αθηνών έκαναν μεγάλη φασα­ ρία για το περίφημο αλφαβητάρι του “Ηλιου”. Εγώ θυμούμαι το δικό μου αλφαβήτάριο με τη Ρόδο, Ρίνα του Βελή που το ’χασα, τότε ζωγραφισμένο με μπλε, κόκκινο, μολύβι, και δεν γνωρίζω αν ήταν του Ηλιου ή Αθηνών ή άλλων πεπτωκότών ατόμων ή ημερομηνιών. Αν κάηκε δεν είμαι εγώ που το ’κάψε. Τώρα, χίλια εν­ νιακόσια εβδομήντα οκτώ, εκδίδω με τη μνήμη το νέο αλφαβητάριο, Ποιήματα από Α μέχρι Ω εις ανάμνησιν του σχολείου Ματίνα, Μενελάου και Ευγενίας, που μας το δίδασκαν στην Κυπαρισσία». Το βιβλίο μου Αλφαβητάριο μου ’φερε στη μνήμη την απαγόρευση του αλφα-. βηταρίου της δημοτικής και τη φασαρία που έγινε τότε για τη δημοτι­ Ν ο μ ίζ ω ό τ ι γ ι α ν α κή γλώσσα. Και το σημείωσα στο αλφαβητάριο σαν ρομαντικός ποιη­ ε ίσ α ι έ ν α ς σ ω σ τό ς τής που έγινα, στο δικό μου αλφαβητάριο που έγραψα από το Α μέ­ π ο ιη τή ς π ρ έ π ε ι ν α χρι το Ω... · ε ίσ α ι έ ν α ς σ ω σ τό ς Είναι ορισμένα πράγματα που δεν γράφονται. Δηλαδή, πώς πυρποάνθρω πος, να ενδ ια ιρ έ ρ ε σ α ι γ ι α λήθηκε το αλφαβητάριο αυτό του σχολείου το αλφαβητάριο, με τη τ η ν ίδ ια τη θ έσ η Ρόδο, τη Ρίνα του Βελή, αλλά τότε στα σχολεία ζωγράφιζαν μόνοι τ ο ν ά ν θ ρ ω π ο ν μ έ ­ τους οι μαθηταί1ζωγράφιζαν το σχέδιο που είχαν πάνω ένα ρόδι, μια σ α σ τη φ ν σ η , μ έ σ α ρίνα, ένα σχοινί, οτιδήποτε είχε απάνω. Κάναν το κόκκινο και το μπλε, σ τ ο χ ώ ρ ο ή σ τ η ν και τα ζωγράφιζαν. Ήταν έτσι ζωγραφισμένα, κάτι που εγώ δεν γνώ­ κ ο ιν ω ν ία ριζα, κι από τότε ήταν η καταστροφή ενός παιδικού έργου. Μια κατα­ στροφή ενός, ας το πούμε αγγλικά μήπως το καταλάβει κανείς, ενός «book» μιας «κλαιρ-μπουκ» ή, ας πούμε, ενός ανατολικού ζητήματος. Αυτό έκανε όλη τη φασαρία για τη δημοτική γλώσσα που ήταν μια πρόφαση η δημοτική γλώσσα, αλλά η πυρπόληση ενός βιβλίου προσθέτει αξία. Προχω­ ρούμε τώρα, στις άλλες εκδόσεις. Τα Ενδύματα μου τα έβγαλε η «Ανδρομέ­ δα». Η «Ανδρομέδα» τότε άρχισε να κάνει εκδόσεις. Και μου λέει: «Κύριε Κατσαρέ, θα σας εκδώσω το βιβλίο σας εγώ». «Γιατί όχι», λέω. Και του έδωσα τα Ενδύματα με το μότο... «Και ενδύματα εποίει και των ενδυμάτων ήτο». Μετά το πήρε ο εκδότης, το έφτιαξε. Και είχα πάει στη Δαφνομήλη, σε ένα ωραίο μέγαρο όπου είχαν τα γραφεία τους και ο Θανάσης Χαρμάνης μου το εξέδω­ σε. Κάποιος άλλος ήταν εκεί, που έκανε γραφική επιμέλεια, ο οποίος μετά έ­ γινε όνομα στο χώρο, ο Δημήτρης Καλοκύρης. Ήτανε ένα βιβλίο για ενδύμα-' τα, δεν ξέρω... θα διαβάσω το «Θάρρος» (διαβάζει). Η ποίηση, αν θέλουμε να πούμε, τι είναι η ποίηση που γράφεις ή η ποίηση που γράφουν άλλοι ποιητές. Μπορούμε να βρούμε διάφορες έννοιες. Καλύτερα λοιπόν, να διαβάσω από το ίδιο βιβλίο που έχει ένα κλειδί κάτω και απάνω γράφει «Δώρημα» (διαβάζει). Αυτό το ποίημα που ίσως να μην είναι τόσο νοητό, που είναι κάπως υπερρεα­ λιστικό, έχει κάτω ένα κλειδί. Όλη η ποίηση είναι το δώρον να έχεις ένα κλειδί

Συνέντευξή

έστω για δώρημα τέλεια. Θα πει, όπως το όνομα της Πηνελόπης, που τρα­ βούσε μαζί του ο Οδυσσέας και τραβούσε μαζί του και ο Όμηρος. Πήγαινε ο Οδυσσέας, θα στο πω με την προφορά, στην ποιεί-ναι-λόπη... Οι ελληνικές λέξεις, όπως η Πηνελόπη, δεν χάνουν ποτέ τη δοκιμιακή τους πράξη. Όταν οι λέξεις έχουν κάπου αναφερθεί, έστω σε ποιητές συλλαβι- ■ στές, όπως επανάσταση, θεός, άνθρωπος, κοινές λέξεις, όπως το «οι αρχές του απογέματος», «τα οικτρά» - οικτρά χωρίς αντικείμενο - όπως η φωνή που έχει τόσες έννοιες δεν χάνουν όταν αναφέρονται από έναν έμπειρο συγγρα­ φέα ή γράφονται στην πραγματική τους έννοια. Τι εννοούμε λέγοντας πραγ­ ματική έννοια των λέξεων; Κάθε λέξη γίνεται μια πράξη. Είναι μια πράξη. Δεν είναι χωρίς καμία πράξη, αλλά η πράξη η διανοητική είναι τόσο παλιά που σχεδόν εγγράφτηκε τότε που γραφόταν η γλώσσα η ελληνική. Η λέξη φωνή ξέρουμε πολλοί τι σημαίνει στην ελληνική; Όπως λέμε, «τον φώ­ ναξες»; Δεν ση­ μαίνει μόνο αν εΓ ια τ ί ο ξεστόμισες ένα — α να γνώ σ τη ς ΕΝΔΥΜΑΤΑ λόγο, «ε Τάκη αυτός ΣΥΓΓΡΑΜΜΑ που είσαι». Φω­ παρατηρεί τ ί υπ ά ρ χ ει μ έσ α νή είναι και κάτι άλλο: δύο α ν τ ικ ε ίμ ε ν ο , συλλαβές: «φω­ όπω ς ο ιε ρ έ α ς νή». Δηλαδή, γεννάει ον φως. /φ ' η δ ο ν ο β λ ε ψ ία ς Και νη, δεν γεντ α σ ώ μ α τα . Η νεί, αλλά νη. Ον δ ικ ή μ ο υ η φως νη. Πού γίνεται αυτό όμως; Και σε έναν άνθρωπο μέσα του. π ο ίη σ η Κάποιο μάτι βλέπει αυτό το φως που γεννιέται μέσα σε έναν άν­ ε κ τ ίθ ε τ α ι σ τ ο ν θρωπο. Λέει «you!» ο μπάρμπα-Σαμ. Βλέπει τον άνθρωπο ότι έχει π ρ ά τ το ν τα ανα γνώ σ τη φωνή. Αλλά όχι τέτοια φωνή που βγαίνει από το στόμα αλλά μέσα του έχει φωνή, φω-νή που βγαίνει από το στόμα αλλά μέσα του έ­ χει φωνή, φω-νή, και ο ίδιος τον φωνάζει. Δηλαδή έχει ηλικίες μέσα στην αν­ θρωπογεωγραφία του. Τόσο πάθος έχει η γλώσσα, η ελληνική γλώσσα. Γι’ αυτό και καμιά άλλη γλώσσα δεν θα μπορέσει να εκτοπίσει εκ των χειλέων τη γλώσσα των Ελλήνων. Όπως έγινε με τη γερμανική, δυστυχώς ή με την αγγλική. Να πάρει, δηλαδή, ένα ον, ένα εκατομμύριο Γερμανούς, και να τους κάνει να μιλήσουν ρωσικά. Ή να πάρει τη μισή Αμερική ο Χο-τσι-Μινχ και να τους κάνει να μιλήσουν Βιετ­ νάμ. Εδώ στην Ελλάδα είναι δύσκολο να έρθει ένα ον και να πάρει την κεφαλή των Ελλήνων και να μιλήσουν μια άλλη γλώσσα. Είναι αδύνατον να γίνει. Γιατί η ελληνική γλώσσα είναι η πηγή όλων των γλωσσών. Είναι όπως γράφω στον πρόλογο του βιβλίου μου Ονόματα, που εξέδωσε η «Νεφέλη». «Δεν υπήρχε ό­ νομα τότε που οι άνθρωποι ζούσαν. Μετά ένας έπαθε όνομα κι από δω και μπρος όλα άλλαξαν, μόνο που τέλειωσαν οι άνθρωποι». Και πάλι το βιβλίο Ονόματα αρχίζει: «Είναιλευκό...» (διαβάζει). Αυτά ήταν με την αρχή του βιβλίου μου που έκανα, Ονόματα, και, κατά κάποιο τρόπο, μπορούμε να πούμε ότι έμπαινα στην ελληνική ποίηση εκ νέου, με άλ­ λο τρόπο, από την παλιά μου ιστορία των Σαδδουκαίων, του Μ εσολογγίου και του Οροπέδιου. Γι’ αυτό χαίρομαι που σήμερα, σαν να ανοίγω ένα νέο βιβλίο που λέει: «Εφώναζε το όνομά μου...» (διαβάζει). Καθώς είδατε, παίζω με το όνομα και με την πραγματικότητα του ονόματος

*

περιγράφοντας ο ίδιος τη βάπτισή μου την οποία και θυμάμαι. Αλλά η ποίηση δεν έχει τέλος όταν τη μιλάει ο ποιητής. Γι’ αυτό και θέλω να έρθω στη σύγχρονη εποχή την εκδοτική μου, που έχω πια γίνει εκδότης. Έχω βγάλει τη «Μία Έκτη», έκτακτη έκδοση εφημερί­ δας βιβλίων, και έχω φτάσει ήδη στο τρίτο φύλλο που είναι το Μάιο 1992. Είναι μια εφημερίδα η ο­ ποία βγάζει βιβλία και τα δίνει στα περίπτερα, ό­ πως στην τιμή των εφημερίδων των εκατό δραχ­ μών, αλλά έχει μια συλλογή ποιητική ή ένα βιβλίο άλλο. Μπροστά μου (βήχει). Συγνώμη, όπως λένε οι σπήκερ, θα σας διαβάσω κάτι τώρα έχει το τρίτο ποίημα του βιβλίου, και το τρίτο τεύχος είναι το βιβλίο του Μιχάλη Κατσαρού, Το Κράτος Εργοδότης, σε βήτα έκδοση από την πρώτη που έγινε το 1978 από τις εκδόσεις «Καρανάση». είναι μια διακοπή των ποιητικών έργων, γιατί έχει μια επικαιρότητα εκ νέου για την ιδεολογία των ημερών μας. Ο ποιητικός λόγος θα επανέρθει το φθινό­ πωρο. Να που στο δεύτερο βιβλίο Οι Σύγχρονες μπροσούρες: «Ο Μιχάλης Κατσαρός μαζί με την οικονομική μελέτη Το Κράτος Εργοδότης... (διαβάζει). Τώρα, η έκδοση αυτή που έχω μπροστά μου Το Κράτος Εργοδότης, θα δια­ βάσω ένα απόσπασμα από την εισαγωγή του πρώτου μέρους. Με ενδιαφέρει πολύ να τονίσω ότι δεν προσέχτηκα σαν οικονομικός συγγραφέας, αλλά δεν είμαι συγγραφέας είμαι μια μπροσούρα. Είναι διαφορά μεταξύ συγγραφής και μπροσούρας. Δεν ξέρω τι, αλλά θα το βρείτε εσείς... Και αρχίζω έτσι: «Οι συγγραφείς συγγραμμάτων...» (διαβάζει). Διάβασα την εισαγωγή του «Κρά­ τους Εργοδότης» για την ιστορία μάλλον παρά για να κάνω προπαγάνδα για τις ιδέες μου. Αλλά μια και έχει εμφανιστεί εδώ και τόσα χρόνια και μάλιστα σε δεύτερη έκδοση, είναι για να δείξουμε τις σύγχρονες απασχολήσεις του ποιητού που εκτός από την ποίηση ασχολήθηκε στην έκτακτη έκδοση εφημε­ ρίδας βιβλίων και με την πολιτική. Όμως, το περίεργο είναι ότι σήμερα, τον Ιούλιο του 1992, μίλησα μέσω κάποι­ ου περιοδικού πάνω σε κάτι θεϊκό όπως το λέω στην αρχή του Κράτος-Εργοδότης, ότι δεν έχει σχέση μετο Θεό ή με οτιδήποτε άλλο το Κράτος-Εργοδότης. Έλεγα στο περιοδικό αυτό ότι, όταν με ρώτησαν για αν θρησκεύομαι, τους απάντησα ότι να σας διηγηθώ αυτό που έγινε κάποτε με τονΑδάμη, τον αρχιτέκτο­ να που έκτισε το Πεντάγωνο. «Εσείς δεν πολιτεύε­ στε;» με ρώτησε. «Δεν θέλετε να γίνεται ένας βουλευτής, ένας υπουργός;». «Όχι». «Ε, μήπως θέ­ λετε να σας κάνουμε Θεό;». «Μην με υποτιμάται κύ­ ριε Αδάμη», τον είπε. Το 1992, μήνα Ιούλιο, βγήκε το περιοδικό αυτό, όταν το κυκλοφόρησε με τον τίτλο στις δέκα σελίδες που μου αφιέρωσαν «Δεν ξεπέφτω σε Θεό εγώ». Το Κράτος-Εργοδότης νομίζω ότι έπαθε ό,τι και ο Λένιν. Αναφέρω ότι ο Λένιν έψαχνε να βρει το δρόμο του Θεού και όχι τη βία. Και του είπανε, «Παλιο-Ιταλέ, δεν λέγεται "βία" ο δρόμος, αλλά δρόμος, ελληνικά». Δηλαδή, ήθελα να πω, έμπλεξε η θρησκεία, η αναζήτηση του κράτους όχι πια για την κοινωνική ζωή αλλά για την τεχνοκρατία, και άλλο το κράτος. Άλλο όμως οι αγώνες για την τεχνοκρατία και άλλο οι αγώνες για το κοινωνικό κράτος. Ακριβώς αυτό

Σννέντενξη

λέω στο Κράτος-Εργοδότης. Δεν ενδιαφέρομαι για το Θεό αλλά για την κοι­ νωνική ζωή. Τώρα, θα ήθελα να σας πω όμως ότι πρέπει να συγκεντρώσω μνήμες, κοινές, δικές μου και σκληρές, δεν θέλω να βρω τη σειρά των συμβάντων. Ήταν το πρόβλημα της ταχύτητος και βρήκα τον αριθμό. Βρήκα το χρόνο. Είκοσι τέσ­ σερις ώρες, διακόσια σαράντα χρόνια. Οι μικρές αργές, οι μεγάλες ραπίντο είναι μια απάντηση που έδωσα στο ποίημά μου «Ραπίντο», από τα νέα ποιήμα­ τα που δημοσίευσα στη «Μία Έκτη». Και μίλησα για την ταχύτητα του χρόνου, για το γοργόν και άργος. Αλλά αυτό δεν με ΜΙΧΑΛΗΣΚΑΤΣΑΡΟΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ μιχαλης κατσαρός κάνει ώστε να φοβά­ μαι αυτή την ιστορία. Μειον Ώά αλφαβηταριον Δηλαδή, να είμαι φοβι­ σμένος το ότι υπάρχει ποιήματα 3Μ+3Μ-6Μ α -ω άργος. Οι νέες μου λοπόν ιδέες, οι οποίες είναι του ’.92 είναι και μνημη άλλες, πάρα πολλές,

ulte

η

κφώη

τις οποίες, κατά κά­ ποιο τρόπο, τις έχω εκφράσει. Να, λέω σε ένα σημείο: «Σήμερα περάσαμε σε μια άλλη διάσταση. Στο Πουργκατόριον» (διαβάζει). Μιχάλης Κατσαρός ήταν το όνομα που έγραψε αυτά τα πράγματα και νομίζω πως είναι τα πιο σύγχρονα της εποχής που γράφεται αυτή η ταινία, δηλαδή του 1992 και δημοσιευμένα.

Στη νέα έκδοση, της έκτακτης εφημερίδας βιβλίων «Μία Έκτη», εμφανίζομαι, περιέργως, και σαν ζωγράφος. Δημοσιεύω ζωγραφικά μου έργα, σχέδια, βέ­ βαια φωτογραφίες ή αντίγραφα έργων ζωγραφικής. Και υπογράφω Μισέλ. Περίεργο, λέω, γιατί υπογράφω Μισέλ; Θα σας πω την αρχή, την έναρξη της ζωγραφικής μου, ας το πούμε, κατά κάποιο τρόπο, που έγινε και γιατί υπέ­ γραφα Μισέλ. Συνέβη ένα γεγονός, το 1964, ήμουν στο σπίτι της μητέρας μου, των γονέων μου, στην Κυπαρισσία. Εκείνη την εποχή έδινε ο Καζάλς ρεσιτάλ στα βουνά της Ισπανίας. Θα κάνω έκθεση ζωγραφικής στο σπίτι της Ισπανίας, λέω, για να μου πούνε: είναι «κάζα» η τζαμαρία μας, της Ελένης. Οπότε λοιπόν, πράγ­ ματι, έκανα προσκλήσεις σε ξένους δημοσιογράφους. Δεν θα ’ρθει κόσμος, τηλεόραση, μόνο ξένοι δημοσιογράφοι. Και στέλνω προσκλήσεις σε όλους τους ξένους δημοσιογράφους μέσω ξένων εφημερίδων ότι γίνεται έκθεση ζωγραφικής στην τάδε οδό και αριθμό της πόλεως Κυπαρισσίας, δίπλα στο Ενετικό Φρούριο- έστειλα την πρόσκληση η οποία ήταν γαλλικά γραμμένη κι έλεγε: «Images conteporaines par Michel». Έστειλα εκατό προσκλήσεις για να έρθουν εκατό δημοσιογράφοι. Πράγματι, ανοίγει η έκθεση με μια μεγάλη, ωραία τζαμαρία και περίμενα να δω, θα έρθουν; Ε, λοιπόν, δεν το πίστευα α­ γαπητοί μου ακροατές, δεν πίστευα ότι στην'έκθεση αυτή που ήμουν εγώ με την Ελένη και τον αδελφό μου τον Κώστα τον Κατσαρό, που έμενε εκεί, μας α­ ναφέρει και η Εφημερίδα της Κυβερνήσεως για ιδιοκτήτες της διατηρημένης αυτής οικείας, δεν πίστευα ότι θα έρχονταν δημοσιογράφοι. Ήρθαν τέσσερις δημοσιογράφοι, περιέργως. Από τη Γερμανία, από τη Ρωσία1 ένας Ρώσος κρατώντας μια σφραγίδα λειτουργιάς από παλιά, να πούμε, ταξίδια του στην

Σννέντενξη

Ελλάδα- ήρθανε από Αμερική και μου φαίνεται, ένας από μια πόλη που δεν θυμάμαι τώρα, ήταν το Μόναχο. Βέβαια και ένας-δύο Έλληνες, οι οποίοι έρ­ χονταν τακτικά στην έκθεση. Και είχε πράγματι επιτυχία. Ο Γερμανός ο ένας ήτανε... το όνομά του το είδα αργότερα σ’ αυτό το γερμανικό περιοδικό που το λένε... δεν θυμάμαι αυτήν την ώρα, είναι πολλά τα χρόνια. Και μαθεύτηκε ότι ζωγραφίζω στο σπίτι της Ισπανίας για να αναγνωριστώ ως Καζάλς. Ε, αυτό ήτανε. Εμφανίστηκα το ’65, το ’64, εκεί. Τότε όμως, το ί­ διο έτος, έγινε ένας φόνος προέδρου Ηνωμένων Πολιτειών. Ο φόνος του Κέννεντυ. Ανήγγειλαν το φόνο του Κέννεντυ και γω τρομοκρατήθηκα πράγματικά. Γιατί μέσα στην ησυχία του τοπίου να σου ’ρχεται μια είδηση φόνου προέδρου Ηνωμένων Πολιτειών, κάτι μ’ έπιασε και την έκλεισα την γκα­ λερί, αφού ζωγράφισα τον Κέννεντυ από μια φω­ τογραφία πάνω στο αυτοκίνητό του με σφαίρες στην κεφαλή του. Ήταν μια ιστορία τρομερή για τις γκαλερί, τις εκθέσεις και προπάντων για τους Ινδιάνους της Αμερικής. Αυτά. Μετά από ένα χρόνο έκανα την πρώτη μου έκθεση στο Μόναχο της Γερμανίας. Εκεί δεν εξέ­ θεσα ζωγραφική, χρωματισμένη. Αλλά εξέθεσα ένα πέτρινο θεό τον οποίον το ίδιο καλοκαίρι τον είχα εκθέσει στην Πεντέλη για μια έκθεση για σκύλους. Και πράγματι ήρθανε σκύλοι στην Πεντέλη για να δουν την έκθεση του θεού τους, του πέτρινου θεού, αγάλματος εννοώ. Και πηγαίνω στο Μόναχο, κάνω τις προσκλήσεις του Μονάχου, με υποδέχονται με πολύ χαρά στο Μοΐρε Οτέλ του Μονάχου με ένα όνομα Λάκης -το παλιό μου όνομα· βλέπω απέναντι μου το Σαιν Μισέλ. Λέω... πάλι στο Μισέλπέφτουμε; Οπότε, περιμένω. Την επομέ­ νη ήτανε η έκθεσίς μου, αναγγελμένη μέσω του τύπου, την είχα αναγγείλει στον τύπο και με προσκλήσεις, και κατεβαίνω πρωί πρωί στο σαλόνι του ξενο­ δοχείου Μόί'ρέ και ρωτώ: ’’Ήρθαν οι προσκεκλημένοι για την έκθεση “Βεβαί­ ως”, μου λένε, “πάρα πολλοί προσκεκλημένοι και δημοσιογράφοι, πολλοί. Λέω, “πού είναι”; “Μέσα”, μου λένε, “στην έκθεση”. Ποια έκθεση; Όλη τη νύ­ χτα είχανε στήσει μια έκθεση ενός γερμανικού ονόματος, μεγάλου ζωγρά­ φου στον πρώτο όροφο. Και ο δεύτερος όροφος, απέτυχε. Από την πόλη της εκθέσεως του Μονάχου, φεύγω, γεμάτος φθόνο. Διότι οι Γερμανοί δεγ μπό­ ρεσαν να δουν την έκθεσή μου... Αλλά φεύγοντας, ζωγράφισα σε έναν τοίχο του Μονάχου, ο οποίος ανήκε στην τράπεζα των Βαυαρών, μια τοιχογραφία μικρή. Σαν ένα κύκλο μικρό, να πούμε, έτσι, σαν εικονάκι με τα χρώματά μου και έφυγα απέναντι στο σταθμό. Και το έβλεπα από το σταθμό και περίμενα ε­ κεί, δύο ώρες για να ’ρθει το τρένο, για να καταναλώσω τα τελευταία μου μάρκα που είχα στην τσέπη μου, θα πήγαινα Παρίσι ή Θεσσαλονίκη. Προτίμη­ σα την Θεσσαλονίκη και έτσι, το ’65 ήρθα στη Θεσσαλονίκη, διατηρώντας την υπογραφή. Έκανα μια έκθεση στο Πτι Παρί του Φαλήρου ως Μισέλ, και μια στην Πλάκα με κεραμικά. Η τελευταία έκθεση που είχα κάνει το ’65, τότε στο σπίτι μου στην οδό Πατησίων, που έμενα τότε, και ήρθε... Ποιος έβγαζε, ένας συντά­ κτης, που είχε μια μεγάλη γκαλερί, κριτικός ήτο; Που έβγαζε ένα περιοδικό, δεν θυμάμαι τώρα το όνομα; Και ήταν ο μόνος που ήρθε, ο διευθυντής μιας μεγάλης γκαλερί και είδε την έκθεση, σημείωσε τα κεραμικά και έφυγε. Αλλά δεν θυμάμαι ακριβώς, είχε μια γκαλερί πίσω από το Χίλτον.

Συνέντευξη

Έκτοτε, δεν έκανα δημόσια εμφάνιση στη ζωγραφική αλλά τώρα το 1992 άρ­ χισα να δημοσιεύω τα έργα μου τα ζωγραφικά μέσα στο έντυπο αυτό, η «Μία Έκτη». Ο ζωγράφος όμως είναι κάτι, που θα το πω τώρα εδώ, γιατί θα μπει στο αρχείο για να φυλαχτεί αυτή η ταινία. Το κάτω κάτω της γραφής είναι ξε­ πεσμός ενός άλλου όντος που θέλει τη θεομήτορα εικόνα, την Παρθένο Μα­ ρία, τη θέλει ολόκληρη, την βλέπει ως μια επιφάνεια. Δηλαδή: σε μια εικόνα μήτηρ του είναι τα γράμματα, μήτηρ του είναι η Παρθένος Μαρία, με χρώμα­ τα, ζωγραφισμένη κανονικά. Εκείνος που θέλει επιφάνειες είναι άλλος τύπος ανθρώπου, που προσπαθεί να δει ξεχωριστά επιφάνειες, όπως ο άλλος βλέ­ πει ξεχωριστά γράμματα.

Εκτός όμως απ’ τη ζωγραφική, τώρα τελευταία, μ’ έπιασε η μανία ή επιθυμία, να επέμβω και στους ήχους της μουσικής. Μέχρι τώρα έπαιζα κάτι όργανα που έχουμε στο σπίτι: μία φυσαρμόνικα, ένα κόρνο, μια μικρή φλογέρα αλλά τώρα πήρα όργανο και παίζω εκατό όργανα στο καζίο της μοντέρνας εποχής. Το καζίο, το κάσιο της μοντέρνας εποχής μας, δίνει την ευκαιρία να παίζουμε με πολύ λίγα πλήκτρα πολλά όργανα- γιατί είναι ηλεκτρονικό, με αριθμούς, με ήχους, με διακανονισμούς. Είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα που κά­ νω αυτόν τον καιρό. Κάθομαι και σχεδιάζω μουσική. Έχω ήδη παρουσιάσει δημοσίως αυτοσχέδια μουσική σε έναν δίσκο μου και στην τηλεόραση. Έχω μελοποιήσει νέους Έλληνες ποιητές αυτοσχεδίως; Με μελοποίησαν ξένοι συνθέτες- ο Θεοδωράκης στους Σαδδουκαίους· με με­ λοποίησε ο Μαρκόπουλος στο Οροπ έδιο■ και στα Τραγούδια του Ν έου Π α τέ­ ρ α 1ο Χατζής με τραγούδησε- ο Αργύρης ο Κουνάδης με μελοποίησε- Γερμανοί συνθέτες, στο Βερολίνο επαίχτηκα, στο Μετροπόλιταν Όπερα του Βερολίνου, στη Ρω­ σία. Αλλά και μεταφράστηκα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, ρω­ σικά. Έγινα πια ένας καλλιτέχνης με πολλή φήμη. Αλλά, προς Θεού, ήθελα να σας διαβάσω τα τωρινά μου ποιή­ ματα που είναι από το βιβλίο μου που έβγαλα τώρα, αυτά τα χρόνια, το τελευταίο:Ο π ατέρας του Ποιητή. Τι μ’ έπιασε να πω για τον πατέρα του ποιητή; Γιατί άλλα­ ξα ίσως ύφος. Ίσως και να άλλαξα και ιδέες. Ίσως να έ­ πρεπε να μιλήσω και λίγο για τον πατέρα, μήπως και μά­ θει κανείς την ύπαρξή του. Κι αρχίζει πια το βιβλίο του Π α τέρ α του Ποιητή, από το «Ένωσις χεριού...» (διαβά­ ζει). Εδώ καλείται ο πατέρας και αρχίζω τα τραγούδια του πατέρα... Καλύτερα να σας διαβάσω το «Ο mon pere», «ο πατέρας του ανθρώπου», «Ο Τάτας μου» είναι ωραίο γιατί είναι παιδικό... (δια βά ζει). Είδατε ύφος;.. Τι σχέση έχει με τους «Σαδδουκαίους» η ποίηση του Κατσαρού τώρα, εγώ δεν ξέρω ο ίδιος, εσείς πάλι όταν θα τη διαβάσετε θα μου πείτε τι λέει για τον τάτα... Να διαβάσουμε τον Π α τέρ α του Ανθρώπου; Ας διαβάσουμε τον «Πατέρα του Μητρόου», είναι πού καλύτερο... (διαβάζει). Άραγε ο αντικειμενικός αναγνώστης της σύγχρονης αυτής ποίησης που α­ κούσατε, θα βρεί αντικείμενα; .

Συνέντευξη

Γιατί ο αναγνώστης αυτός παρατηρεί τί υπάρχει μέσα στο αντικείμενο, ό­ ΜιχάΑης Κατσαρός Michalis Katsaros πως ο ιερέας και ο ηδονοβλεψίας τα σώματα. Η δική μου η ποίηση εκτίθε­ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ται στον πράττοντα αναγνώστη.

3η Σύγχρονη Μπροσούρα Θα προτιμούσα να σας για τη σχέση IMPERIAL REALITY μου με τη ζωγράφο, με τη ζωγραφική, 3rd Contemporary Brochure αλλά είναι κι αυτή, ένα αντικείμενο, η ζωγραφική. Είναι όμως γραμμένη σε ποίηση; Ναι, το έργο είναι για όλη την ποίηση η βάση της αναζήτησης. Δη­ λαδή, αν ο ποιητής είναι της αναζητήσεως, ζητάει ένα έργο. Αν πάλι το ’χει βρει το έργο ο ποιητής, ζητάει μέσω της αναζητήσεως να σας πληροφο­ ρήσει τι γίνεται μέσα στο έργο. Δηλα­ δή το seek του ποιητή βρίσκει το I seek. Το I keep το φυλάει και λέει τι εί­ ΙΔΜ Ω Ν ναι το I keep, όταν μιλάει το έργο, και με το seek τι πληροφορίες δίνει για το seek, για το πού θα το βρούμε. Δηλαδή ο ποιητής μέσα στην ποίησή του πά­ ντοτε επιτυγχάνει, εκείνος ο ποιητής που έχει κάτι το συγκεκριμένο, το απτό έργο. Ζητάει ένα έργο και δίνει πληροφορίες τις δικές του. Αν λοιπόν σήμερα οι ποιητές είχαν αυτό το πρακτικό πράγμα, τότε, πώς θα εκφραζόταν ο Θεοδωράκης, ο Μαρκόπουλος, ο Κουνάδης, οΤερζής που μου ’γράψαν μουσική; Ο συνθέτης Γερμανός Χανς Χέηζ, πώς θα εκφραζότανε; Με ποιο λόγο θα εκ­ φραζόντουσαν στη μουσική; Υπάρχει και στη μουσική ακόμα αυτή η πληρο­ φορική. Και οι ήχοι μπορούν να δώσουν πληροφορίες για το έργο, για την παρτιτούρα της μουσικής. Μέσα στον ήχο της μουσικής στην αρχή μπήκε και ο ανθρώπινος ήχος, το κλάμα του μικρού παιδιού, που είναι «ααααα», μια ω­ δή. Μετά το κλάμα του μικρού παιδιού μπήκε ο συλλαβισμός, ακόμα δεν μι­ λούσαν οι άνθρωποι. Και οι ελληνικές λέξεις δεν χάσανε ποτέ την αντικειμενι­ κή του πράξη, ούτε με τη μουσική, ούτε με το συλλαβισμό, ούτε με τις μεγά­ λες όπερες ή τα μεγάλα ορατόρια. Και πολλές φορές μάλιστα μέσα στην ίδια τη μουσική οι λέξεις, δίνουν νεότερες πληροφορίες. Νομίζω ο συλλαβισμός είναι αιών πριν βρεθεί η λέξη. Η ανθρώπινη γλώσσα, δηλαδή, δεν φανερώθηκε απευθείας. Ο άνθρωπος δεν ήρθε σμιλών αλλά έ­ μαθε. Πρώτα ήταν η κραυγή, μετά η συλλαβή. Ο συλλαβισμός έγινε γλώσσα. Όπως τα μωρά που μπουσουλάνε και στέκονται μετά όρθια. Είναι γλώσσα ιδι­ αίτερη που τη μίλησαν άνθρωποι μωρά. Τα μικρά παιδάκια σήμερα, στην τα­ χύτητα καλύπτουν αιώνα συλλαβισμού με ζωή κανονική, με γλώσσα νηπίων μόνο. Σαν τα κινέζικα και λιγότερο τα γιαπωνέζικα. Υπάρχει και η ελληνική συλλαβιστική την οποία την ομιλούν πολλοί λίγοι ή την έχουν ξεχάσει. Επειδή πάντα η Ελλάς δεν έτρεξε μεγάλες αποστάσεις, ήταν αργήτισα, με ήτ­ τα, από το Άργος. Παρ’ όλα αυτά, τα παιδιά μιλούν γλώσσα μεγάλη. Δεν είναι ασυλλάβιστη τα-τα-τε-ατα, και φτιάχνουν, αυτά τα λεγάμενα μωρά, μέχρι πα­ ραπειστικά κοινωνικά να κάνουν φτάνουν σε ύψος δράσεως τα μωρά, φτιά­ χνουν συμμορία. Μα νομίζω ότι μιλώντας για τα μωρά και για τη γλώσσα του συλλαβισμού, ε­ ξηγούμε τη γλώσσα της μουσικής. Μπορεί ένας με συλλαβές της ποίησης μουσικός που ξέρει αυτή τη γλώσσα να την υψώσει σ’ ένα μεγάλο έργο. Ο

Σνπντενξη

συλλαβισμός, η σχολή που δημιουργήθηκε στο Παρίσι τα τελευταία χρόνια, επινόησε τη μουσική για να εκφραστεί. Θα προτιμήσω να διαβάσω από το βιβλίο μου Πρόβα και Ω δές ένα ποίημά μου. Θα ήτο καλό να διάβαζα πριν από το ποίημά μου, για το «Πούκτους Ώρα Σουλέκτουμ» (διαβάζει). Είναι το εξώφυλλο της Πρόβας και Ω δές. Αρχίζοντας από το εξώφυλλο, προ­ σπαθώ να σας διαβάσω γιατί αισθάνομαι και μια κούραση σήμερα να σας δια­ βάσω την «Ωδή για τον Έζρα Πάουντ». Θα ήθελα να ασχοληθώ με έναν.ποιητή που παρουσιάσαμε σχεδόν πρώτοι στην Ελλάδα μαζί με τον Νίκο Σπάνια. Θα συνεχίσω με την Πρόβα και Ω δές, με το ποίημα τούτο. «Το "όλα" μου έκανε εντύπωση...» (διαβάζει). Από τα ποιήματά μου, τα ανέκδοτα, ήθελα να διαβάσω κάτι. Πριν όμως σας διαβάσω κάτι, επειδή τα ανέκδοτά μου είναι ακόμα στο συρτάρι και δεν έχουν βγει, έχουν δημοσιευθεί ορισμένα, θα ήθελα να σας πω ότι είναι καλοκαίρι. Είναι Ιού­ νιος του 1992, αρχίζει να κάνει ζέ­ στη και οι παραλίες γεμίζουνε με κολυμβητές, με κόσμο, και είναι χάρμα. Φεύγω από την Αθήνα λοιπόν, και επειδή μ’ αρέσει η θάλασσα πη­ γαίνω εκεί. Αλλά πηγαίνω σε ένα μέρος που μου έχει δώσει εμπνεύ­ σεις ποιητικές, στα τουριστικά λουτρά Φαλήρου. Έχω γράψει πάρα πολλούς στίχους εκεί. Εκεί εμπνεύστηκα τα Πριν τον Άνθρω­ πο. Και είδα και πραγματικά ορά­ ματα. Δεν ξέρω γιατί. Δεν έβλεπα ποτέ οράματα και τα λέω στο βι­ βλίο μου αυτό. Φέτο, αυτή τη στιγ­ μή που γράφω, εκεί περνάω τις μέρες μου, στα μπάνια που μ’ αρέσει. Αλλά αυτό το φόβο που μου έδωσε το Πριν τον Άνθρωπο τον έχω εκφράσει σε ένα νέο μου βιβλίο το οποίο είναι τώρα μια σελίδα δημοσιευμένη στα χέρια μου, Φόβος Ποιητή: «Ο ποιητής φοβάται λόγια...» (διαβάζει). Μ ’ αρέσει να λέω ένα αστείο όταν τελειώνω με ένα έργο. Το έργο που με κάλεσαν να κάνω έχει τελειώσει. Προτείνω λοιπόν στους ακροατές, επειδή θε­ ωρώ τους ακροατές αγράμματους, να με διαβάσουν αντί να με ακούνε. Και το ωραίο ανέκδοτο είναι ότι κάποιος μίλαγε για όλη τη νεοελληνική λογοτεχνία και κάποιος τον γνώριζε και του λέει: «Βρε παιδί μου, πώς μιλάς έτσι για όλη τη νεοελληνική λογοτεχνία; Αφού δεν ξέρεις γράμματα, δεν ξέρεις να διαβά­ σεις!». Λέει, «Μα δεν μπορώ να είμαι καθυστερημένος κύριε με τη γραφήν σας που γράφετε, έχω το ραδιόφωνο και ακούω όλη τη λογοτεχνία μέσω του ραδιοφώνου, έκτου μαγνητοφώνου, για ποιο λόγο με λες αγράμματο; Επει­ δή ξέρεις να διαβάζεις; Εγώ ξέρω να ακούω και ξέρω λογοτεχνία!». Μ ιχά λης Κ ατσαρός, π οιητής και λογοτέχνης, Α θήνα .

Συνέντευξη

Μιχάηης κατσαρός: Βίογραφικά στοιχεία

Έ χω εγγρά φ ει στα μητρώα της Κυπαρισ­ σίας όπου έζησα μ αζί με την οικογένεια μου η οποία, ως φ έρεται, είναι κάτοικοι Κυπαρρισίας. Στο σχολείο Μ ατίνας κι Ευγενίας Μ ενελάου διδάχτηκα το δικό μου αλφ αβητάριο, που το ’χασα όμως. Τ ο ί­ διο έτος της αποφοιτήσεώ ς μου εκ του Γυμναστην Αθήνα όπου μπήκα πρότακτος σίου,, ήρθα ήρ στην Α εροπορία το 1937, σε ηλικία 17 χρόνω ν. Ή μ ο υ ν στο Γενικό Επιτελείο όταν άρχισα να γράφ ω . Α πέναντι εξέδιδε ο Δημήτρης Φωτιάδης (τον είχα γνω ρίσει στο σπίτι της γιαγιάς μου) τα «Ελεύ­ θερα Γράμματα», όπου και πρω τοδημοσΐευσα το «Μ παρμπερίνικο Κα­ ράβι» στη συνεχεία στην ίδια σελίδα με τον Τάσο Λειβαδίτη, στη στήλη «Ν έοι Ποιητές», τυπώθηκε η «Βγενιώ»: Λ ά λ α τ ο Β ι ο λ ιτ ζ ή μ ο υ , λ ά λ α τ ο ρ ίξ ε κ α ι π έν τ ε μ π α τ α ρ ίες ρ ίξ ε κ α ι π έν τ ε β ό λ ια ...

Ν όμ ιζα ότι δε θα το δημοσίευε ο Φ ωτιάδης και όταν το είδα δημοσι­ ευμένο σκέφτηκα: «Έ τσι φ αίνετα ι θα ’θελαν ν α γίνεται ο ι Αθηναίοι». Ή δ η πια είχα μπει, χωρίς να το καταλαβαίνω και χωρίς να το θέλω, στους ποιητάς που δημοσιεύουνε ποιήματα. Στην αρχή έμενα στο Φάληρο και το 1939 π ήγα στη Θ εσσαλονίκη, στο ΣΕΛΕΣ. Είχαμε ένα ω ραίο οίκημα υπαξιω ματικών εκεί και περνάγαμε τον καιρό μας με τον πόλεμο. Ή τ α ν ωραία... Τ έσσερις μέρες πριν την είσοδο των Γερμανών μας έδω σαν σαρανταήμερη άδεια. Έ φ υ γ α για την Α θήνα και μετά για την Κ υπαρισσία. Τ έσ­ σερις μ έρες πριν καταργηθεί ο πόλεμ ος έπ α ψ ε η επ α φ ή μου με τον π ό­ λεμο. Ο πόλεμος σταμάτησε, βρήκαν δίοδο οι Γερμανοί και μπήκαν. Με την απελευθέρω ση επανήλθα στην Α εροπορία. Τ ην περίοδο 1947-1948 με φιλοξένησε στο Μ εσολόγγι ο άντρας της α­ δ ελφ ής μου που ήταν Διευθυντής της Αγροτικής Τ ραπέζης. Π αράμεινα μ αζί τους, έφ α γα ψ άρια... κι έτσι έγραψ α το «Μ εσολόγγι», που εκδόθηκε με έξοδα του Π ολυδούρη, αεροπόρου της διαχειρίσεω ς, α δελφού της Μ αρίας Π ολυδούρη. Ή μ α σ τ α ν φίλοι. Αυτός επέμεινε ν α μου βγά­ λει ένα βιβλίο με έξοδά του. Τ ο τύπωσε ο Φ ρίξος Η λιάδης στα 1949. Ή τ α ν το πρώτο μου βιβλίο σε τύπο δημώ δους ποιήσεως· είχαν ήδη προη γηθ εΐτα έντυπα «Θεμέλιο», «Στόχος» και «Σύστημα». Κατόπιν έγραψ α τους «Σαδδουκαίους». Π ερισσότερο καιρό μου πήρε να το εκδώσω πα ρά να το γράψ ω ... Δ ε βγάζανε τότε οι εκδότες ποιήμα­ τα. Π άλι λοιπόν με έξοδα του Π ολυδουρη (ο Πολυδουρης ήξερε τα τυπ ογραφ εία αυτά).. Ά ρχισα πια να γίνομαι αιρετικός της Α ριστερός, γιατί επετέθην ενα­ ντίον του Σταλινισμού. Η παιδική, η εφ ηβική μου φ αντασία αλλιώς τα θεωρούσε τότε κι έτσι αντέδρασα. Λίγο μετά ξανασμίξαμε μ ε τον Θ εοδωράκη. Εγώ ήμουν γραμματέας στον Ελληνοσοβιετικό. Τ ον βλέπω μια μέρα στην οδό Σόλωνος. Ή τ α ν έρημος, δ εν είχε πού να κατοικήσει. Η α δ ελφ ή μου εκείνη την επ οχή έ-

Σννέντευξη

χτίζε στο Χ α λά νδ ρ ι μτα βίλα. Έ ν α μ εγ ά λο δ ιάσ τημ α σ υ ­ γκατοικ ήσ αμ ε εκεί. Τ ότε ά ρ ­ χισ ε να μ ελ ο π ο ιεί το υ ς «Σαδδουκαίους». Ο Μ ίκης είχε β ρ ει μ ια γ ιατρό, τη Μ υρτώ , κι εγώ μια ζω γρ ά φ ο , τη ν Κ ουλά Μ αρα γκ οπουλου. Α ρραβω νταστηκαμε τη ν ίδια μ έρ α . Κι έτσι σ ιγά σ ιγά, α φ ο ύ α ρραβω νταστηκαμε, χω ρ ίσ α μ ε μ ε το ν Θ εοδω ράκ η. Π ή γε κ άπου ά λ­ λου κι έμ ενε. Μ ετά π α ­ ντρευτήκ αμ ε. Π αντρεύτηκ ε τη Μ υρτώ κι εγώ τη ν Κ ουλά. Β ά φ τ ισ ε κ αι το π α ιδ ί μου, το Στάθη, κι εγώ έγ ρ α ψ α τη « Μ α ρ γ α ρ ΐτ α -Μ α γ ιο π ο ύ λ α » . Στη σ υ νεχεία δ ο ύ λ εψ α στο Ρ α δ ιο φ ω νικ ό Σ τα θμ ό Ε νό­ πλω ν Δ υ νά μ εω ν, ό π ο υ ή ρθ ε κι ο Θ εοδ ω ράκ ης να κ ά νει μ ερ ο ­ κάματα. Τ α χ ρ ό νια πέρ α σ α ν... Σ την Κ υ παρισ σ ία δ εν πη γαίνω π λ έ­ ον. Υ π ά ρχει το σπίτι μου, ένα ω ραίο διατηρητέο, αλλά δ εν πηγαίνω . Ε ίδα κάτι κ ου νάβ ια εκεί. Κ αι δ εν μ ’ αρεου ν. Η π ό ­ λη έχ ει γεμ ίσ ει μ ε κουνάβια . Κ ι εγώ δ εν μ πορώ να τ’ α ν ε ­ χτώ ... είνα ι κ άτι το φ ο β ερ ό το κουνάβι. 0 α ’χ ει π α λιώ σ ει η γη η ίδια! Τ ώ ρα π ια έχω τη ν αίσ θ ησ η πω ς είμ α ι μ ό νο ς. Δ ε ν ξέρω για τί εγώ δ ια τη ρ ο ύμ α ι ακ όμη κι ό λο ι ο ι μ εγ ά λο ι π ο ιη τ ές χ ά ­ θηκαν. Θ έλω να υ π ά ρ χο υ ν π ο λ λο ί π οιητές, για τί ο π ο ιη ­ τή ς είνα ι ο μ ό νο ς λό γιο ς που κ ινεί κάπ ο ια άλλα ν ή μ α τα μ έ­ σ α του. Κ ρύβει έν α β ά θ ο ς που σε ο δ η γεί στη ν π ρα γμ ατικ ή ε ­ ξου σ ία, είτε σ τη ν π ρα γμ ατικ ή σω τηρία.

Το βιογραφικό του Μιχάλη κατσαρού είναι από τη συλλογή του ποιητή «Κορέκτ-φόβος ποιητή», εκδ. Μανδραγόρας.

Ε ρ γ ο γ ρ α φ ία τ ο υ n/ ΐιχ ά Π η Κ α τ σ α ρ ο ύ «Μεσολόγγι», ποίηση, εκδ. περιοδικού ·«ποιητική Τέχνη», 1949 «Κατά Σαδδουκαίων», 1953, Δ'εκδ. Κέ­ δρος, 1977, Θ' εκδ. Ζαχαρόπουλος. «Οροπέδιο», ποίηση, 1956 «Μπαλάντα στους ποιητές που πέθαναν νέοι», περιοδικό «Αθηναϊκά Γράμματα», τεύχος 8, Φεβρουάριος 1958 (Δ/ντής Δ. ΒαρουτσήςΙ. Αναδημοσιεύτηκε στην οριστική του μορφή στο περιοδι­ κό «Επιθέωρηση Τέχνης», τον Ιανουά­ ριο του 1959. «πας-Λακίς, Michelet», φιλοσοφική μπρο­ σούρα, 18ος τόμος της Παγκοσμίου Φι­ λοσοφίας, εκδ. «Δωδώνη», Μάρτιος 1973. «Χρονικόν Μορέως μετά Τσοτερπίου χω­ ρίου Λιβεριανού», εκδ. «Μνήμη», Μάιος 1973 «Οι συλλέκτες της Μονόχρα», μυθιστό­ ρημα, 1974, εκδ. «Γνώση» 1971 «Πρόβα και ωδές», ποιήματα, επίμετρο Μάνου Ελευθερίου, εκδ. περιοδικού «Αντί», 1975 «Σύγγραμμα», λυρικά, εκδ. «Κέδρος», 1975 «Σύγχρονες Μπροσούρες», εκδ. Καρανάan, Αθήνα 1977 «Κράτος εργοδότης» και «10 άρθρα ε ­ λευθέρων Κομμουναρίων», 1978 (Το «Κράτος εργοδότης» αναδημοσιεύτη­ κε στη «Μία έκτη» το Μάιο του 19921 «Ενδύματα», ποίηση, εκδ. «Ανδρομέδα», 1977 «Αλφαβητάριον», ποιήματα α-ω, εκδ. «Μνήμη», 1978 «Ονόματα», εκδ. «Νεφέλη», 1980 «3Μ+3Μ=6Μ», εκδ. «Νεφέλη», 1981 «4 Μαζινό», εκδ. «Θεμέλιο», 1982 «Μείονωά», εκδ. «Δωδώνη», 1984 «0 πατέρας του ποιητή», εκδ. Ζαχαρόπουλος, 1987 «Μία έκτη» Έκτακτη έκδοση εφημερίδας βιβλίων, φύλλα 1-4 Ιανουάριος-Δεκέμβριος 1992 (περιλαμβάνονται τα έργα: «Κατά Σαδδουκαίων», «Τα πριν τον άν­ θρωπο και Οκτώ νέα ποιήματα», «Κρά­ τος εργοδότης», «Κορέκτ», «Φόβος ποι­ ητή») «Αυτοκρατορική πραγματικότητα», 3η Σύγχρονη Μπροσούρα, εκδ. «Ίδμων», 1995 «Καζαμία Ελλήνων» ποίηση, εκδ. «Μανδραγόρας», 1996

Ill

Ηεργογραφία του Μ. κατσαρούείναι από τη συλλο­ γή «κορέκτ-Φόβοςποιητή», εκδ. Μανδραγόρα.

Σννέντενξη

Τότε Θέλαμε η επανάστασή Το «Μεσολόγγι» πρωτοκυκλοφόρησε από την «Ποιητική Τέχνη» του Φρίξου Ηλιάδη, που την εποχή εκείνη, γύρω στο ’49, ήταν περιοδικό και εκδοτικός οί­ κος μαζί. Τότε, θυμάμαι, συνεργάτης του Ηλιάδη ήταν ο Βαγγέλης Πολυδούρης, αδελφός της ποιήτριας Μαρίας Πολυδούρη, κι αυτός ήταν, ουσιαστικά, που με παρότρυνε να βγάλω το «Μεσολόγγι». Προηγουμένως είχα δημοσιεύ­ σει ένα μόνο ποίημα στο περιοδικό «Ελεύθερα Γράμματα» που εξέδιδε ο Δημήτρης Φωτιάδης (πρέπει να ήταν γύρω στο ’45). Το ποίημα ήταν ένα έμμετρο δημοτικής χροιάς, με τίτλο «Το μπαρμπερίνικο καράβι». Θυμάμαι μάλιστα (τότε εργαζόμουν ως μόνιμος αεροπόρος στο Μετοχικό Τα­ μείο Στρατού), ότι ακολουθώντας τη συμβουλή της γιαγιάς μου πήγα στο Δημήτρη Φωτιάδη «ένα χαρτί μου» όπως μου είχε πει, μια και πριν από τα «Ελεύ­ θερα Γράμματα», μόνο στη «Διάπλαση των Παίδων» είχα δημοσιεύσει, παιδί σχεδόν. Μετά δεν ξανάγραψα. Το 1946 πηγαίνω στο Μεσολόγγι όπου υπηρετούσε ως διευθυντής της Αγροτικής Τράπεζας ο άντρας της αδελφής μου. Εκεί έζησα γύρω στα δύο χρόνια και εκεί ήταν που εμπνεύστηκα και έγραψα τα πρώτα χει­ ρόγραφα για το «Μεσολόγγι». Περιπλανιόμουν, τότε, στα καφενεία, στη Ντουάνα, στα ψαράδικα, στη λιμνο­ θάλασσα, μέσα στο διαβολεμένο λιοπύρι ή στις ατελείωτες βροχερές μέρες του χειμώνα. Και το ίδιο το τοπίο με επανέφερε στην ιστορία και στην τέχνη. Τότε κοιτώντας τις γάίτοπούλες, τις ντόπιες, αλλά και το πεσμένο άγαλμα του Παλαμά - είχε πέσει και το αναστηλώνανε - κράτησα τις πρώτες ποιητικές σημειώσεις μου που επεξεργάστηκα όταν ήρθα ξανά στην Αθήνα. Περάσανε ένα-δυο χρόνια και ο Πολυδούρης, που έμαθε την ύπαρξη αυτού του ποιήματος, εκδήλωσε ενδιαφέρον νατό βγάλει. Έτσι, το φθινόπωρο του 1949, αν θυμάμαι καλά, κυκλοφόρησε το πρώτο μου ποιητικό βιβλίο. Είχε έναν ωραίο Πήγασο στο εξώφυλλο και γραμμένο μ’ ε­ ρυθρά γράμματα τον τίτλο: «Μεσολόγγι». Ήταν μια ιστορία που νομίζω ότι μ’ άφησε απαθή, αν και από τότε μπήκα στην οικογένεια των ποιητών. Πολλές εφημερίδες και περιοδικά της εποχής έγραψαν τότε καλά λόγια για το βιβλίο. Έγραψε ο Χουρμουζιάδης· στη «Νέα Εστία» είχαν ένα σημείωμα, και ο­ ρισμένα αριστερά έντυπα με ανέφεραν εγκωμιαστικά. Το βιβλίο όμως είχε απήχηση, κυρίως, στη νεολαία της ΕΠΟΝ. Τότε είχαμε φτιάξει μια ομάδα, των «Νέων Ελλήνων Λογοτεχνών», και εκδίδαμε ένα περιο­ δικό το «Θεμέλιο». Μέσω αυτού του περιοδικού διοργανώναμε συζητήσεις και εκδηλώσεις γύρω από ζητήματα τέχνης και λόγου. Στο «Θεμέλιο», μάλιστα, δημοσίευσα ένα ποίημά μου, εκτενές, το «Αλογοπάζαρο» το οποίο συνεχίζει κατά μια έννοια το πνεύμα και το ύφος που είχε το «Μεσολόγγι». Στη λογοτεχνική παρέα εκείνων των χρόνων θυμάμαι τον Αναγνωστάκη, φοιτη­ τή της ιατρικής τότε, τον Παπαδίτσα, τον Ιάσωνα Δεπούντη, το Γιώργοτο Γαβαλά, λιγότερο το Νάνο Βαλαωρίτη - μας κοιτούσε από κάποια απόσταση αυτός λόγω της αριστοκρατικής καταγωγής του - τον Κλείτο Κύρου, το Λειβαδίτη τον Τάσο, τους ποιητές τώρα μνημονεύω... και τον Αλέκο τον Αργυρίου που μετέπειτα βγήκε κριτικός... Το «Μεσολόγγι», λοιπόν, είχε δημιουργήσει ζωηρό ενδιαφέρον στους νέους της εποχής και το διάβαζα σε συγκεντρώσεις της Αριστερός όπου παρευρί-

μας να μοσχοβολάει Ελλάδα σκονταν οι καθιερωμένοι τότε ποιητές Βρετάκος, Ρίτσος, Μάρκος Αυγέρης. Πρέπει να ήταν γύρω στο ’49, λίγο μετά την έκδοση του Μ εσολογγίου κι ένας νέος ποιητής της συντροφιάς μας, ο Μήτσος Μελτέμης (το πραγματικό του ό­ νομα ήταν Μήτσος.Βλασσόπουλος) έγραψε τον τρομερό στίχο: «Μυστικά έγ­ γραφα προωθούν προς τη Βιέννη». Εγώ ανησύχησα και του είπα: «Μη-Μήτσο, μη!». Αυτό ήταν. Ενώ ο νέος αυτός φέρελπις ποιητής ήταν το κέντρο της παρέας μας, μέσα σε λίγους μήνες τον απομόνωσαν, τον βασάνισαν κοινωνικά και έκτοτε ο Μήτσος Μελτέμης δεν ξα­ νάγραψε στίχους της ίδιας εντάσεως μ’ εκείνους της νεότητάς του. Το Μ εσολόγγι είναι ένα μεγάλο αφηγηματικό ποίημα. Τα χρόνια εκείνα, όλοι οι νέοι ποιητές που προέρχονταν από τον ιδεολογικό χώρο της Αριστερός, η λε­ γάμενη «αντιστασιακή γενιιά», έγραφαν ποίηση που προσειδίαζε σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, προς τη δημοτική ποίηση. Αναζητούσαμε τη νεοελληνική μας ταυτότητα. Φυσικά, υπήρχαν και ποιητές που άλλοτε με τον υπερεαλισμό, όπως ο Βαλαωρίτης ή ο Παπαδίτσας, κι άλλο­ τε με το συμβολισμό, όπως ο Λειβαδίτης, αποσχίστηκαν από αυτήν την ποιητι­ κή αντίληψη και γρήγορα ανανέωσαν την ποιητική τους γλώσσα. Ο Ελύτης νομίζω ότι συνόψισε όλη αυτήν την ποιητική και βιωματική αναζήτη­ ση. Ο Οδυσσέας Ελύτης, με το κατοπινό του έργο, ολοκλήρωσε και τελειοποί­ ησε αυτήν, ακριβώς, την προσπάθεια της «ελληνικότητας». Πολλοί από εμάς, τους ποιητές της ομάδας των «Νέων Ελλήνων Λογοτεχνών», είχαμε επηρεα­ στεί βαθύτατα, επίσης, και από τον Ελυάρ, τον Ρενέ Σαρ και άλλους Γάλλους αντιστασιακούς ποιητές. Το «Μεσολόγγι» με έμπασε, επιγραμματικά, στους ποιητές, και ταυτόχρονα με απομάκρυνε από μια νοοτροπία, από μια συγκεκριμένη ποιητική θέαση του βίου. Τότε θέλαμε η επανάστασή μας να μοσχοβολάει Ελλάδα. Προσωπικά, όταν διάβασα τον «Μπολιβάρ» του Εγγονόπουλου αναγνώρισα αμέσως τον μεγάλο εθνικό ποιητή και ένιωσα μέσα μου να σχηματίζεται το ποιητικό μου όραμα. Για μένα, ήταν ο επαναστάτης ποιητής, ο ποιητής που χωρίς να μιλάει για επα­ νάσταση, εκείνη ανάβλυζε από μέσα του' την περιείχε. Από τη μια πλευρά λοιπόν ο Σεφέρης, από την άλλη πλευρά ο Εγγονόπουλος βοήθησαν από κοινού στην ποιητική μου ανάπτυξη εκείνων των χρόνων. Έγραψα μετά το «Κατά Σαδδουκαίων» (εκδόθηκε το 1953) και μετά από τρία χρόνια το Οροπέδιο και ξεμπέρδεψα με την ποίηση. Το 72, μετά από χρόνια, με κάλεσε ο Φίλιππος Βλάχος, αυτό το παιδί με το ω­ ραίο χαμόγελο, και μου ξανατύπωσε και τα τρία βιβλία. Έκτοτε βγήκανε το Κατά Σαδδουκαίω ν και το Οροπέδιο ξανά σε αλλεπάλληλες εκδόσεις από τον «Ζαχαρόπουλο» και τον «Κάκτο», ενώ το Μ εσολόγγι έμεινε. στη λευκή, σεμνή έκδοση των «Κειμένων».

Το κείμενο αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε στο βραχύβιο λογοτεχνικό περιο­ δικό “Ο Κόσμος του Βιβλίου” (τ.1 Ιούλιος 19Β9). Η συνομιλία με τον ποι­ ητή παρουσιάστηκε στη στήλη “Το πρώτο μου βιβλίο”. Το'περιοδικό αυτό, που διευθύναμε ο Φώτης Τερζάκης, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου και ο υπονοάιρων, aaOuaiyovrac έφτασε στο τρίτο τεύχος.

Τζειμς Γκ. Μτταλλαρντ CRA SH Σύγκρουση

Έκθεση

Ωμοτήτων Ένα εκρηκτικό βιβλίο (...) αναταράσσει τα τρίσβαθα τη ς σεξουαλικό­ τη τα ς όσο ούτε τα πιο σκληρά εικονογραφημένα πορνό.

Ένα μυθιστόρημα για το σεξ, το αυτοκίνητο και τη βία.

- William S. Burroughs

Π α ρ α μ υ θ ί α των Ινδιάνων τη; Β. Αμερική;

Ακόμη

κυκλοφορούν:

Π α ρ α μ υ θ ία από το Μ ε ξ ι κ ό

Π α ρ α μ υ θ ία από τ ον Α μ α ζ ό ν ιο

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Λογοτεχνία

ΤΣΕΖΑΡΕ Π Α ΒΕΖΕ

ΑΓΡΟΙΚΟΙ

Δεν υπάρχει έγκλημα του κοινού ποινικού δικαίου που να μην περιγράφεται σ’ αυτό το μυθιστόρημα, ίσως το πιο σκληρό του Τσέζαρε Παβέζε. Ο εμπρησμός, ο βιασμός, η αι­ μομιξία, ο φόνος, αλλά και η στυγνή συναλλαγή ή η εγκληματική ανοχή, εξαπολύουν μέ­ σα στο καθημερινό περιβάλλον της οικογένειας, και πρώτα πρώτα εναντίον των γυναι­ κών, τη βία και τη διαφθορά που δεσπόζουν στην Ιταλία των τελευταίων χρόνιαν του φασισμού. Μέσα στο γαλήνιο τοπίο της ιταλικής υπαίθρου, τα πάθη αποχαλινώνονται και τα σκοτεινά μυστικά μιας πατριαρχικής οικογένειας φανερώνονται και συγκαλύ­ πτονται μπροστά στα μάτια του επισκέπτη από την πόλη, που συνειδητοποιεί ξαφνικά ότι δεν βρίσκεται στη γνώριμη πατρίδα του αλλά σε μια ξένη χώρα. Στις λίγες μέρες της διαμονής του εκεί, ο κύκλος του αίματος, που πηγάζει από τη δράση των Βινβέρα και ξεχειλίζει στην τραγωδία της Τζιζέλας, θα παραμείνει μοιραίος και αξεδιάλυτος.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ Κεντρική διάθεση: Σόλωνος 133,106 77 Αθήνα, τηλ. 3806305,3821813, fax 3838173 Βιβλιοπωλείο στη Στοά του Βιβλίου: Πεσμαζόγλου 5 / Σταδίου 44,105 64 Αθήνα, τηλ. 3311719

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ ΝΑΤΣΟΤΜΕ ΣΟΣΕΚΙ

K O K O R O Στο βιβλίο Kokoro, που ση­ μαίνει Καρδιά, ο Νατσούμε Σοσέκι, ένας από τους μεγαλύτε­ ρους συγγραφείς της Ιαπωνίας των αρχών του αιώνα μας, εξε­ τάζει ό,τι απασχόλησε περισσό­ τερο ανά τους αιώνες την ανθρώ­ πινη ζωή: τον έρωτα. Ο έρωτας είναι έγκλημα και ταυτόχρονα κάτι ιερό, λέει χαρα­ κτηριστικά ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, ένας πνευματικός δάσκα­ λος που, τραυματισμένος στην παιδική του ηλικία από την προ­ δοσία, προδίδει και ο ίδιος τον κα­ λύτερό του φίλο, οδηγώντας τον στην καταστροφή και την αυτο­ κτονία. Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό παιχνίδι αισθημάτων και σχέσεων όπου το άδολο και το δόλιο, η αρετή και η καταστροφή, ο εγωισμός και η εμπιστοσύνη συνυπάρχουν και συγκρούονται δραματικά. Ο έρωτας είναι η αφορμή να ξετυλιχθεί ένα κουβάρι αντιθέσεων της ανθρώπι­ νης ψυχής σε μια συναρπαστική περιγραφή. Στην εποχή μας, που ξανατίθενται συχνά με τρόπο ασφυκτικό υπαρξιακά ερω­ τήματα, η αριστοτεχνική εξερεύνηση των ανθρώπινων αναζητήσεων μέσα από την σοφία της μακρινής ανατολής κάνει επίκαιρο και εξαιρετικά ενδιαφέρον το βιβλίο αυτό, ενώ συγχρόνως το διαποτίζει ένας βαθύς ερωτισμός.

εκδόσεις Κανάκη ΖΩΟΔΟΧΟΪ ΠΗΓΗΣ 2-4,106 78 ΑΘΗΝΑ, τηλ. 38.14.026,33.02.385

Από τις εκδόσεις

ΜΝΗΜΗ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ:

ΔΙΑΝΟΜΗ

— ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΜΑΡΝΗ 5 -104 33 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 5221744, FAX: (01) 5226581

«Ι£4ΓΛΓΗ £TW ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Το γ ΐ Π Λ Α Τ Λ Λ

JA M E S

Ε

κ

δ

ό

σ

ε

ι

ς

A ϊ> A Μ

Ι

ά

μ

β

λ

ι

χ

ο

ς

Μάρνη 5-7, 104 33 Αθήνα, Τηλ. 5227678, Fax: 5226581

Γράφουν οι: Νίκη Κώτσιου (Ν.Κ.), Ηλίας Μαγκλίνης (Η.Μ.), Κωνσταντίνος Δ. Μαλαφάντης (Κ.Δ.Μ.), Σωτή­ ρης Ντάλης (Σ.Ν.), Κωστής Ντινόπουλος (Κ.Ν.), Χρίστος Παπαγεωργίου (Χ.Π.), Γιάννης Παπαδάτος (Γ.Π.), Τάκης Παππάς (Τ.Π.), Ερρίκος Ράης (Ε.Ρ.), Αλέξης Σταμάτης (Α.Σ.), Δημήτρης Τσατσούλης (Δ.Τ.)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ Καθρέφτες πεπρωμένου Θα μπορούσε να είναι απόσπασμα ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΡΟΥΝΙΑΣ Απόσπασμα από κάποιο ποιητι­ Αθήνα, ΤοΡοδακιό, 1996 κό σενάριο του Βιμ Σελ.48 Βέντερς. Η ατμό­ σφαιρα θυμίζει ε­ ξάλλου τα «Φτερά του έρωτα». Χαμένη αθωότητα, χίμαι­ ρες της παιδικής ηλικίας, ψευδαισθή­ σεις του έρωτα. Τοπία θανάτου, χρόνος απορρυθμισμένος, ενίοτε ακινητοποιημένος. Φθορά και λήθη ίπτανται πάνω από αλάνες, γειτονιές, δρόμους. Μακροπερίοδος λόγος, δευτερεύουσες προτάσεις που διαπλέκονται και χάνονται η μια μέσα στην άλλη, αλλε­ πάλληλα δίκτυα αδιαπέραστων συγκι νήσεων. Ο Γιώργος Μπρουνιάς παρα κολουθεί από κοντά τα διάφορα πρό­ σωπα του θανάτου, συμφιλιώνεται μαζί τους και αναζητεί τις αρχέγονες πηγές του μοιραίου. Στον κρυστάλλινο λόγο του καθρεφτί­ ζεται η ζωή λίγο προτού καταργηθεί. Το «Απόσπασμα» είναι ένα σπάνιο κόσμη­ μα. Ν . Κ.

Τόπων εγκώμιον Συνεχίζοντας την, χαμηλών τόνων αλλά οξεία, «κριτική» του απέναντι στα κακώς κείμενα, δηλ. όσα άπτονται πολιτισμικών και πολιτιστικών αυθαιρεσιών, ο δεξιοτέ­ χνης πεζογράφος Η.Χ.Π. παραδίδει τα συγκεκριμένα του πονήματα και πάλι με την τεχνική της αφαίρεσης και της ολιγογραφίας. Το πρώτο κομμάτι μιλά για το Καλπάκι, που ο συγγραφέας το γνωρίζει κάτω από άβολες συνθήκες, ικανές όμως να του αφήσουν έντονη νοσταλγία και _______________ πολύ ρομαντισμό. Κάτι παρόμοιο Η.Χ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ συμβαίνει και με τον Τόποι τέσσερεις τέταρτο τόπο, τη Αθήνα, Στιγμή, 1996 Νάουσα, την οποία Σελ. 73 κατοικεί- για ένα χρόνο, διάστημα αρκετό για να την α­ γαπήσει και λίγο για να τη χαρεί. Τα δύο ενδιάμεσα κομμά­ τια μιλούν για τη γε­ νέτειρά του, τον Πύργο. Η κοινωνική και συλλογική αλ­ λοτρίωση είναι εμ­ φανής, όπως επί­ σης και η αφύσικη δράση των αρχών του νομού, που

π ρ ο β α ίν ο υ ν σ ε τ ρ α γ ικ έ ς α κ ό μ η κ α ι γ ε ω ­ γ ρ α φ ικ έ ς π α ρ α π ο ιή σ εις . Έ ν α έ ξ ο χ ο β ιβ λ ίο , λ ο γ ο τ ε χ ν ικ ά ά ρ τιο , ι­ κ α ν ό γ ια μ ε γ ά λ ε ς σ υ γ κ ιν ή σ εις , νω π ό α ­ κ ό μ η σ τ ις π ρ ο θ ή κ ε ς τ ω ν βιβλ ιοπ ω λείω ν .

X. Π.

Τ ο χ ρ ώ μ α μ ια ς ε π ο χ ή ς Ο ι α ν η σ υ χ ίε ς , ε ρ ω ­ τ ικ έ ς κ α ι ε π α γ γ ε λ ­ ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΑΡΤΟΜΑΤΣΙΔΗΣ Κιθαρίστας σε ταβέρνα μ α τ ικ έ ς , ε ν ό ς ε ικ ο ­ Μυθιστόρημα σ ά χ ρ ο ν ο υ , σ τη Σ ό ­ Αθήνα, Πατάκης, 1996 Σελ. 328 φ ια τ η ς δ ε κ α ε τ ία ς τ ο υ 7 0 , α π ο τε λ ο ύ ν τ ο ν β α σ ικ ό κ α μ β ά τ ο υ μ υ θ ισ τ ο ρ ή μ α ­ το ς το υ Χρ. Χ α ρ το μ α τ σ ίδ η , π ο υ έ ζ η σ ε τ α π α ιδ ικ ά τ ο υ χ ρ ό ­ ν ια σ τη Β ο υ λ γ α ρ ία . Α π ό δ ο σ η μ ια ς κ ο ι­ ν ω ν ία ς ά λ λ η ς α λ λ ά κ α ι σ υ γ γ ε ν ικ ή ς , σ ε β α σ ικ έ ς δ ο μ έ ς , μ ε τη ν ε λ λ η ν ικ ή , μ ε το ν κ α θ ο ρ ισ τικ ό ρ ό λ ο τ η ς ο ι κ ο γ έ ν ε ι - _____________________ α ς π ο υ λ ε ιτ ο υ ρ γ ε ί ω ς τρ ο χ ο π έ δ η σ τ α ε φ η β ικ ά π ε τ ά γ μ α τ α τ ο υ ή ρ ω α , ό π ω ς κ α ι τ ο υ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς (ο ιο υ δ ή π ο τ ε σ υ σ τ ή μ α τ ο ς ) π ο υ α π α ιτε ί τ η ν εν σ ω μ ά τ ω σ η τ ω ν ν ε α ρ ώ ν μ ελ ώ ν . Α ν ά μ ε ­ σ α σ ε δ ύ ο γ υ ν α ίκ ε ς , σ ύ μ β ο λ α ε λ ε υ θ ε ­ ρ ία ς κ α ι α π ο κ α τά σ τα σ η ς , ο ή ρ ω α ς δ ιχ ά ­ ζ ε τ α ι, υ π ο κ ύ π τει, α ν τ ιδ ρ ά . Τ α π ε ρ ιθ ώ ρ ια σ τ ε ν ε ύ ο υ ν , ο ι π ρ α γ μ α τ ικ ά επ α ν α σ τ α τ ι­ κ έ ς π ρ ά ξ ε ις γ ια τ η ν υ ιο θ έ τ η σ η ε ν ό ς ά λ ­ λ ο υ τρ ό π ο υ ζ ω ή ς εκ λ είπ ο υ ν . Α φ ή γ η σ η π α ρ α δ ο σ ια κ ή π ο υ δ ε ν α π ο φ ε ύ γ ε ι τ ο υ ς π λ α τ ε ια σ μ ο ύ ς , δ ια θ έ τ ε ι έ ν α ισ χ υ ρ ό π ρ ο ­ τέ ρ η μ α : τ ο σ α ρ ω τικ ό κ α ι υ π ό γ ειο χ ιο ύ ­ μ ο ρ τ ο υ α φ η γ η τ ή /ή ρ ω α π ο υ α γ γ ίζ ε ι τ ο σ α ρ κ α σ μ ό γ ια τ ο υ ς γ ύ ρ ω α λ λ ά , π ρ ώ τ ι­ σ τα , γ ια τ ο ν ε α υ τ ό τ ο υ .

Κ α λ η ν ύ χ τ α κ υ ρ -Α λ έ ξ α ν δ ρ ε Δ έ κ α α φ η γ ή μ α τ α γ ια τ ο ν Π α π α δ ια μ ά ν τ η μ ε π ρ ό λ ο γ ο κ α ι ε π ιμ έ λ ε ια τ ο υ Ν .Δ . Τ ρ ια -

νταφ υλλόπ ο υλου. Υ π ο γ ρ ά φ ο υ ν οι: Γ. Β ώ κ ό ς, Μ . Κ α ρ α γ ά τσ η ς , Μ . Μ α λ α κ ά σ η ς , X . Μ η λ ιώ ν η ς , — Α . Μ ω ρ ά π ίδ η ς , I. Μ . Π α ν α γ ιω τό π ο υ λ ο ς , Ν τ . Χ ρ ισ τ ια ν ό π ο υ λ ο ς , Ν . Π ο λ ίτ η ς . Ο τ ίτ λ ο ς ε ίν α ι δ α ν ε ισ μ έ ν ο ς απ ό ά σ μ α τ η ς λ α ϊκ ή ς μ υ θ ο λ ο γ ία ς μ α ς , π ο υ ο μ ε γ ά λ ο ς . σ υ γ γ ρ α φ έ α ς τ ο ε ίχ ε π ε ρ ιλ ά β ε ι σ τ α «Ρ ό δ ιν ’ α κ ρ ο γ ιά λ ια » . Τ α κ ε ίμ ε ν α σ υ ν ισ το ύ ν έ ν α π α π α δ ια μ α ν τ ικ ό κ α λ ειδ ο σ κ ό π ιο . Α λ λ α μ α ς ξ ε ν α γ ο ύ ν σ τ α σ κ ια θ ίτ ικ α κ α λ ν τ ε ρ ίμ ια κ α ι γ ε ιτ ο ν ιέ ς , ά λ λ α μ α ς ο δ η γ ο ύ ν σ τ ις μ υ σ τ ικ έ ς θ ά λ α σ ­ σ ε ς τ ο υ ν η σ ιο ύ , ά λ λ α π α ρ α π έμ π ο υ ν σ τη Φ ρ α γ κ ο γ ια ν ν ο ύ κ α ι τ η Μ ο σ χ ο ύ λ α ή μ α ς π α ίρ ν ο υ ν απ ό τ ο χ έ ρ ι κ α ι μ α ς π η γ α ίν ο υ ν ν α π α ρ α κ ο λ ο υ θ ή σ ο υ μ ε μ ια α γ ρ υ π ν ία σ το ν ά γ ιο Ε λ ισ α ίο ό π ο υ « ψ ά λ τα ι ή σ α ν ο Α λ έ ξ α ν δ ρ ο ς Π α π α δ ια μ ά ν τ η ς κ α ι ο Α λ έ ­ ξ α ν δ ρ ο ς Μ ω ρ ά ίτ ίδ η ς , ο ι απ ό Σ κ ιά θ ο υ δ ί­ δ υ μ ο ι δ ιη γ η μ α τ ο γ ρ ά φ ο ι κ α ι τ ρ υ φ ε ρ ό τ α ­ τ ο ι σ υ γ γ ρ α φ ε ίς ...» . Δ έ κ α α φ η γ ή μ α τ α σ ε μ ν ή μ η τ ο υ μ ο ν α δ ι­ κ ο ύ , τ ο υ α λ η θ ιν ο ύ , τ ο υ κ υ ρ -Α λ έ ξ α ν δρου. Ν.Κ.

Χρυσός και Χρυσομηλιγγάτος Δέκα αφηγήματα για τον Αλέξ. Παπαδιαμάντη Αθήνα, Αρμός, 1996 Σελ. 128

Ο ι υ π ν ο β ά τ ε ς τ ο υ Λ α υ ρ ίο υ Έ χ ο ν τ α ς χ α ρ α κ τ η ρ ίσ ε ι τ ο υ ς ή ρ ω έ ς τ ο υ υ π ν ο β ά τ ες , ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς Τ ά κ η ς Δ . Ψ α ρ ά κ η ς μ π ο ρ ε ί κ α ι επ ιτ υ γ χ ά ν ε ι τ η δ ρ α μ α ­ τικ ή κ ο ρ ύ φ ω σ η κ α ι τ η ν υ π ε ρ β α τ ικ ή τ ο υ ς υ π ό σ τα σ η , π ο υ σ υ μ π ε ρ α ίν ε τ α ι απ ό τ α ε ν δ ια φ έ ρ ο ν τ α κ α ι τ ι ς ε π ιδ ό σ ε ις τ ο υ ς . Ό λ α ε ίν α ι σ το β ιβ λ ίο τ ό σ ο α λ η θ ιν ά ό σ ο κ α ι μ υ θ ε ύ μ α τ α , ό λ α δ ίν ο υ ν τ η ν εικ ό ν α τ ο υ ε ν ό ς π ο υ δ ια σ π ά τα ι σ ε π ο λ λ ά κ α ι τ ω ν π ο λ λώ ν π ο υ έ χ ο υ ν ε γ κ α τ α σ τ α θ ε ί σ τη ζω ή τ ο υ ε ν ό ς , π ο υ δ ε ν μ π ο ρ εί ν α ε ί­ να ι ά λ λ ο ς απ ’ το ν σ κη νο θ έτη α υ τή ς τη ς α φ ή γ η σ η ς , δ η λ α δ ή τ ο ν δ η μ ιο υ ρ γ ό . Έ τ σ ι, τ ό σ ο απ ό κ ο ιν ω ν ικ ή ς ά π ο ψ η ς ό σ ο κ α ι απ ό λ ο γ ο τ ε χ ν ικ ή ς σ κ ο π ιά ς, ο ι υπ νο______________________________ β ά τ ες δ ρ ο υ ν κα τα τακηςδ .ψαρακης

Ο λόφος με τους υπνοβάτες Αθήνα, Νέα Σύνορα,

A A f f i a 1996

λυτικά και προς μια σκέψη αναπαλαιωσης όσων πολύτιμων στοιχείων και αντικειμένων έφτα-

σ α ν ώ ς τ ι ς μ έ ρ ε ς μ α ς κ α ι π ρ ο ς μ ια α ν α ρ ­ ρ ίχ η σ η σ ε χ ώ ρ ο υ ς ά ξ ιο υ ς ν α δ ρ ο μ ο λ ο ­ γ ή σ ο υ ν μ ια ν ισ χ υ ρ ή α ν τίσ τ α σ η , α π έν α ν τι σ τη ν ισ ο π έδ ω σ η κ α ι τ η λ ή θ η . Τ ο Λ α ύ ρ ιο , μ ε τ ις σ υ ν ο ικ ίε ς τ ο υ κ α ι τ α χ ω ρ ιά τ ο υ , κ α ι η Α θ ή ν α , μ ε τ ι ς π ο λ ιτισ τ ι­ κ έ ς τ ι ς ε ξ ά ρ σ ε ις , σ υ ν α ν τ ιό ν τ α ι ε δ ώ η θ ε ­ λ η μ έ ν α κι α υ τ ή η σ υ ν ά ν τ η σ η , ίσ ω ς, ε ίν α ι η α ρ χ ή γ ια ό ,τ ι θ α ε π α κ ο λ ο υ θ ή σ ε ι.

X. Π.

________ ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ P o p δ ιη γ ή μ α τ α Ισ τ ο ρ ίε ς γ ια τ η σ ύ γ χ ρ ο ν η γ υ ν α ίκ α . Μ ια τ ρ υ φ ε ρ ή μ α τ ιά σ το ν κ ό σ μ ο κ α ι τ η ζω ή π ου ξ έ ρ ε ι ν α σ υ ν δ υ ά ζ ε ι ε υ α ισ θ η σ ία κ α ι κ ο ινω νικό σ χ ό λ ιο . Η σ υ γ γ ρ α φ έ α ς π α ίζει μ ε τ ο α σ τ ε ίο κ α ι τ ο σ ο β α ρ ό , μ π ο λ ιά ζ ει τ η γ ρ α φ ή τ η ς μ ε δ ό σ ε ις χ ιο ύ μ ο ρ π ου, ό ­ μ ω ς, δ ε ν α κ υ ρ ώ ν ε ι τ η ν κ ρ ισ ιμ ό τ η τ α τω ν κ α τα σ τ ά σ ε ω ν , π ε ρ ιβ ά λ λ ε ι τ ο υ ς ή ρ ω έ ς τ η ς μ ε ά φ θ ο ν η σ το ρ γ ή κ α ι κ α τα ν ό η σ η . Η π ισ τή Τ ζ έ ρ α λ ν τιν , η μ ικ ρ ή δ ιψ ο μ α ν ή ς Ν τ α β ίν τ α , η α ν α ­ σ φαλής Μ α ρ ίσ α ΤΖΑΝΙΣ ΑΪΝΤΟΥΙ και τ ’ άλ λα πρόσω ­ Ο Βίτο αγαπά την Τζέραλνπν π α τω ν δεκα ο χτώ Μτφρ.: Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος δ ιη γ η μ ά τω ν φ τ ιά ­ Αθήνα, Καστανιά)της, 1996 Σελ.184 χνουν έν α εύ­ θρ αυσ το σύμπαν κ α λ ο σ ύ ν η ς κι ε υ γ έ ­ ν ε ια ς , έ ν α ν κ ό σ μ ο ό π ο υ β α σ ιλ ε ύ ε ι η α ­ θ ω ό τ η τ α κ α ι η α γ ά π η . Φ λ ο γ ίτ σ ε ς κ ό κ κ ι­ ν ο υ π ά θ ο υ ς α ν α β ο σ β ή ν ο υ ν σ το ρ ο ζ έ σ κ η ν ικ ό τ η ς Τ ζ ά ν ις Ά ιν τ ο υ ς π ο ύ γ ν ω ρ ίζ ε ι π ο λ ύ κ α λ ά τ ο π α ιχ νίδ ι τ ω ν λε π τώ ν ισ ο ρ ­ ρ οπ ιώ ν. Φ α ιν ο μ εν ικ ή α ν ε μ ε λ ιά κ α ι κ ω μ ικ ές α π ο ­ χ ρ ώ σ ε ις μ ε φ ό ν το τ ο α ιώ νιο π α ιχ νίδ ι τω ν δ ύ ο φ ύ λ ω ν π ο υ δ ε ν τ ε λ ε ιώ ν ε ι π ο τ έ. Μ α ­ τ ιά δ ια π ερ α σ τ ικ ή κ α ι δ ιε ρ ε υ ν η τ ικ ή , ύ φ ο ς α λ λ έ γ κ ρ ο κ α ι π α ιχ ν ιδ ιά ρ ικ ο , μ υ θ ο π λ α σ ία δ ια σ κ ε δ α σ τικ ή κ α ι π ρ ω τό τυ π η . Κ. Ν.

Ο φ ό ν ο ς ω ς μία ε κ τ ω ν κ α λώ ν τ ε χ ν ώ ν Α ν α το λ ικ ό Λ ο ν δ ίν ο , τ έ λ ο ς τ ο υ 1 9 ο υ α ιώ ­ να : α π ο τρ ό π α ιο ι φ ό ν ο ι δ ια π ρ ά τ το ν τα ι α ­

ΜόλιςΚνχλοφόρηοαν

π ό μ ια α ιν ιγ μ α τικ ή φ ιγ ο ύ ρ α , τ ο «Γ κ ο λ έ μ τ ο υ Λ ά ιμ χ α ουζ» . Ο ά λ υ τ ο ς Β ικ τω ρ ια ­ ν ό ς γ ρ ίφ ο ς τ ο υ Τ ζα κ το υ Α ν τερ ο ­ β γ ά λ τ η , ο ε β ρ α ϊκ ό ς μ ύ θ ο ς τ ο υ Γ κ ό λ εμ , κ α ι τ ο ε γ γ λ έ ζ ικ ο λ α ϊκ ό θ έ α τ ρ ο μ π λ έ­ κ ο ν τα ι α ξ ε δ ιά λ υ τ α σ ’ ένα ευφ υ έσ τα το μ ίγ μ α λ α ο γ ρ α φ ία ς κ α ι μ υ θ ο π λ α σ ία ς . Ο ε ρ ε υ ν η τ ή ς Α κ ρ ό ιν τ α ν α δ η μ ιο υ ρ γ ε ί ε­ μ π ν ευ σ μ έν α τ ο θ έ ­ α τ ρ ο μ ια ς ο λ ό κ λ η ­ ρ η ς ε π ο χ ή ς , όπ ο υ η ε π ιθ ε ώ ρ η σ η κ α ι η π α ν το μ ίμ α έ λ κ ο υ ν τ η ν κ α τα γ ω γ ή τ ο υ ς απ ό τ η ν α ν α γ εν ν η σ ια κ ή Κ ο μ έ ν τια Ν τ ε λ ’ Ά ρ τ ε , εν ώ η φ ιγ ο ύ ρ α τ ο υ Α ρ λ ε κ ίν ο υ έ ρ χ ε τ α ι ν α σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ε κ είν η τ ο υ δ ιά σ η μ ο υ κ ω μ ικ ο ύ Ν τ α ν Λ ίνο . Α λ λ ά υ π ά ρ χ ει έ ν α α δ ύ ν α τ ο σ η μ ε ίο . Ο Α κ ρ ό ιν τ κ ά ν ε ι τ ο σ ο β α ρ ό λ ά θ ο ς ν α α υ θ α ιρ ε τ ή σ ε ι α π έν α ν τι σ τη ν ίδ ια τ ο υ τ η ν π λ ο κή κ α ι α ν τί ν α τ η θ ω ρ α κ ίσ ε ι, ό π ω ς ε ί­ ν α ι ο σ κο π ό ς τ ο υ , τ η ν υ π ο ν ο μ ε ύ ε ι α π ο ­ π ρ ο σ α ν α τ ο λ ίζ ο ν τ α ς α ν α ίτ ια τ ο ν α ν α ­ γ ν ώ σ τ η π ο υ π ρ ο σ π α θ εί ν α α ν α κ α λ ύ ψ ε ι τ ο δ ο λ ο φ ό ν ο . Π α ρ ’ ό λ α α υ τ ά ε ίν α ι α π ο ­ λ α υ σ τικ ό α ν ά γ ν ω σ μ α . Κ. Ν.

Σ υ μ β ο λ ικ ό μ υ θ ισ τό ρ η μ α Α ν α τ ρ έ χ ο ν τ α ς σ τη ν κ ο ιν ω ν ιο λ ο γ ικ ή δ ιά ­ σ τα σ η τ η ς επ α φ ή ς ή τ η ς ρ ή ξ η ς τ ω ν α ν ­ θ ρ ώ π ω ν μ ε τ α ζώ α , τ η σ υ μ π ά θ ε ια ή τ η ν α ν τιπ ά θ ε ια π ο υ τ ρ έ φ ο υ μ ε γ ι’ α υ τ ά κ α ι τη σ υ λ λ ο γ ικ ή ή μ εμ ο ν ω μ έν η σ υ γ κ α τ ο ίκ η σ η , ο Π ο λ ω ν ό ς σ υ γ γ ρ α φ έ α ς Α ν τ ρ έ ι Ζ α ν ιέ φ σ κ ι γ ρ ά φ ε ι τ ο ν « Α ρ ο υ ρ α ίο » α ν α ιρ ώ ν τα ς ό λ ες τις ά σ χ η μ ες ε ­ ν τ υ π ώ σ ε ις κ α ι κ α ΑΝΤΡΕΙ ΖΑΝΙΕΦΣΚΙ τ α δ ε ίχ ν ο ν τ α ς τ η ν ι­ Ο αρουραίος Μτφρ.: Ηρώ Μαυροειδή σ το ρ ικ ή π ρ ο ο π τική , Αθήνα, Κέδρος, 1996 π ο υ θ α δ ια τ ρ έ ξ ε ι ο Σελ. 206 άνθρ ω π ο ς μαζί το υ .

Ο ή ρ ω α ς - έ ν α π ο ν τίκ ι - π ρ ο σ ω π ο π ο ιείτα ι, λ α μ β ά ν ε ι δ ια δ ο χ ικ ά ό λ ε ς τ ι ς α ν θ ρ ώ ­ π ιν ες ιδ ιό τ η τ ε ς , π ά σ χ ει κ α ι σ υ μ π ά σ χ ει, π ειν ά , τ ρ ώ ε ι, μ ε γ α λ ώ ν ε ι, ε ρ ω τ ε ύ ε τ α ι, φ υ λ α κ ίζ ε τ α ι. Ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς , γ ν ώ σ τ η ς τ ω ν α ν τ ιδ ρ ά σ ε ω ν τ ω ν σ υ γ κ ε κ ρ ιμ έ ν ω ν θ η λ α σ τικ ώ ν , μ ε τ ά απ ό ε π ίμ ο ν ε ς κ α ι π ο­ λ ύ χ ρ ο ν ε ς π ρ ο σ π ά θ ε ιε ς , ε π ιθ υ μ ε ί, μ ε τ ο π α ρ ό ν μ υ θ ισ τ ό ρ η μ α , ν α μ α ς β ά λ ε ι σ ’ έ ν α δ ρ ό μ ο π έ ρ α α π ’ τ α π α ρ α δ ε κ τ ά . Ν α α ξ ιο ­ λ ο γ ή σ ο υ μ ε θ ε τ ικ ά π α ρ ά α ρ ν η τ ικ ά τ η ν κ ο ινή μ α ς π ο ρ ε ία μ ε τ ο υ ς α ρ ο υ ρ α ίο υ ς και τέ λ ο ς μ ά ς μ ε τ α φ έρ ε ι τη ν άπ οψη πως θ ρ η σ κ ε ίε ς , π ο λ ιτισ μ ο ί, κουλτούρες, β ρ ή κ α ν τ ρ ό π ο ώ σ τ ε τ ο σ υ γ κ ε κ ρ ιμ έ ν ο κ α το ικ ίδ ιο ν α έ χ ε ι θ έ σ η , έ σ τ ω κ α ι α λ λ ο ­ π ρ ό σ α λ λ η , σ τη δ ρ α μ α τ ικ ή σ χ έσ η τ ο υ μ ε τ ο ν ά ν θρ ω π ο .

X. Π.

Μ υ σ τ ή ρ ιο ς Κ ό σ μ ο ς Μ έσ α σ ε ένα κ ά θε-

-------------------------------------------------------

στώς Φόβου και υποψίας ΟΤΟ Μ ε ξ ικό της δεκαετίας του 1970, ένα

ΧΟρχΕ ιμ π α ργκ ο υε ν γκ ο ϊτ ια Δύο Εγκλήματα Αθήνα, Καστανιώτης, 1996

Π α ν δ ο χ ε ίο σ τ η ν ά κ ρ η το υ κ ό σ μο υ Μ ετά ΔΑΦΝΗ ΝΤΙ MOPE Η ταβέρνα της Τζαμάικα Μτφρ.: Αννα Παπασταύρου Αθήνα, Παπαδόπουλος, 1996 Σελ. 368

το

θά ν α το

της μητέρας της η

Λ , > ._' ν ε α ρ ή Μ α ίρ η Γ ε λ α ν θ α π ά ε ι ν α μ ε ίν ε ι μ ε r. ' γί ' τ η θ ε ία τ η ς , Π α — σ ιεν ς , κ α ι τ ο β ά ­ να υσ ο σ ύζυγό τη ς , Τ ζ ο ς Μ έ ρ λ ιν , σ το π α ν δ ο χ ε ίο τ ο υ ς , τ η ν τ α β έ ρ ν α τ η ς Τ ζ α μ ά ικ α . Ό μ ω ς η Μ α ίρ η δ ε θ ’ α ρ γ ή σ ε ι ν α κ α τ α λ ά β ε ι ό τ ι έ χ ε ι π ια ­ σ τ ε ί σ τ ο ν ισ τό μ ια ς σ α τ α ν ικ ή ς σ υ μ μ ο ­ ρ ία ς π ο υ δ ια π ρ ά τ τ ε ι α π ά ν θ ρ ω π α ε γ κ λ ή ­ μ α τ α έ χ ο ν τ α ς σ α ν ο ρ μ η τ ή ρ ιο τ η ν τ α β έ ρ ­ ν α π ο υ δ ε σ π ό ζ ε ι σ τη ν ά γ ρ ια , γ ε μ ά τ η β ρ ά χ ο υ ς κ α ι έ λ η π ερ ιο χ ή . Ο ι γ ε μ ά τ ε ς ε ν ά ρ γ ε ια κ α ι α φ η γ η μ α τ ικ ή δ ύ ν α μ η ε ικ ό ν ε ς κ α θ ώ ς κ α ι τ ο α ν α λ υ τικ ό ψ υ χ ο γ ρ ά φ η μ α , σ το ο π ο ίο υ π ο β ά λ λ ε ι η Ν τ ι Μ ο ρ ι έ τ ο υ ς ή ρ ω έ ς τ η ς , α π ο γ ειώ ν ο υ ν α υ τ ό τ ο κ λ α σ ικ ό μ υ θ ισ τ ό ρ η μ α μ υ σ τ η ρ ί­ ου. Σ τ α σ υν και η καλή μ ετά φ ρ α σ η , η ο­ π ο ία έ χ ε ι δ ια τ η ρ ή σ ε ι α τ ό φ ια τ η ν π νοή κ α ι τ ο ρ υ θ μ ό τ ο υ α γ γ λ ικ ο ύ κ ε ιμ έ ν ο υ . Κ. Ν.

Σελ 207

ζ ε υ γ ά ρ ι α ν α γ κ ά ζ ε - ------------------------------------------------------τ α ι ν α ε γ κ α τ α λ ε ίψ ε ι σ π ίτι κ α ι δ ο υ λ ε ιά , γ ια τ ί έ χ ο ν τ α ς ά δ ικ α κ α τ η γ ο ρ η θ ε ί γ ια κ ά π ο ια τρ ο μ ο κ ρ α τ ικ ή ε ν έ ρ γ ε ια , κ α τ α ζ η τ ε ίτ α ι α π ό τ ι ς α ρ χ έ ς . Τ ο γ ε γ ο ν ό ς α υ τ ό ό μ ω ς δ ε ν ε ίν α ι π α ρ ά η α φ ο ρ μ ή γ ια τ ο ν σ η μ α ν τικ ό Μ ε ξ ικ α ν ό σ υ γ γ ρ α φ έ α ν α σ τ ή σ ε ι μ ια α π ίθ α ν η ισ το ­ ρ ία , έ ν α ε υ φ υ έ σ τ α τ ο «π αιχ νίδ ι» ό π ο υ ο ι έ ξ ο χ ο ι κ α ι ο λ ο ζώ ν τα ν ο ι ή ρ ω έ ς τ ο υ δ ε ί­ χ ν ο υ ν ν α ε ίν α ι π α γ ιδ ε υ μ έ ν ο ι σ ε έ ν α ν μ υ σ τ ή ρ ιο κ ό σ μ ο μ έ σ α σ τ ο ν ο π ο ίο ο ι ι­ σ ο ρ ρ ο π ίε ς α ν ά μ ε σ α σ το τ ι ε ίν α ι α λ ή θ ε ια κ α ι τ ι ε ίν α ι ψ έ μ α τ α , α ν ά μ ε σ α σ τ η ν α θ ω ό ­ τ η τ α κ α ι τ η ν εν ο χ ή , σ τη ν κ ω μ ω δ ία κ α ι τ η ν τ ρ α γ ω δ ία ε ίν α ι κ ά τι π ε ρ ισ σ ό τ ε ρ ο α ­ πό λ επ τές. Τ ίπ ο τα δ ε ν ε ίν α ι σ ίγ ο υ ρ ο ή β έ β α ιο σ ε τ ο ύ τ ο τ ο σ υ ν α ρ π α σ τικ ό μ υ θ ισ τ ό ρ η μ α π ο υ α π ο τ ε λ ε ί μ ια α κ ό μ α ε π ιβ εβ α ίω σ η το υ π όσο κ α λο ί «π α ρ α μ υθά δ ες» π α ρα ­ μ έ ν ο υ ν ο ι Ισ π α ν ό φ ω ν ο ι σ υ γ γ ρ α φ ε ίς . Η. Μ.

Α υ τ ό τ ο τ ό σ ο μ εγ ά λ ο « C ’e s t to u t», υ π έ γ ρ α ψ ε τ ο τ ε λ ε υ τ α ίο τ η ς β ιβ λ ίο η Γ α λ λ ίδ α σ υ γ γ ρ α φ έ α ς , τ ο ιε ­ ρό τέρ α ς τω ν γρ α μ μ ά τω ν, η Μ α ρ γ κ ε ρ ί τ Ν τ υ ρ ά ς . Λ ίγ ο μ ε τ ά π έθ α ν ε. Σύ ντο μ ο , ω σ τόσ ο απ όλυτα π ε ρ ιε κ τικ ό κ α τά το ν γν ω σ τό τη ς τρ ό π ο . Θ έ μ α το υ : ο έρ ω τα ς, ο θ ά ν α ­ το ς , η γρ α φ ή . Και π ά λι. Α υ τ ή , η γ υ ν α ί­ κ α π ο υ γ ρ ά φ ε ι. Ε κ ε ίν ο ς , ο ά ν τ ρ α ς , το ύ τη τη φ ο ρ ά ό­ ντας σ υ γ κ ε κ ρ ιμ έ ­ νο ς, απ ο δέκτη ς το υ έρ ω τά τη ς αλ-

ΜΑΡΓΚΕΡΙΤ ΝΤΥΡΑΣ Τελεία και παύλα Μτφρ.: Ευρυδίκη ΤρισόνΜιλσανή Αθήνα, Εξάντας, 1996 Σελ. 61

ΜόλιςΚυκλοφόρησαν

λ ά κ α ι τ η ς γ ρ α φ ή ς τ η ς . Ο ν ε α ρ ό ς Για ν Α ν τ ρ έ α Σ τ ά ιν ε ρ . Έ ν α ό ν ο μ α π ου υ π ά ρ χ ει α λ λ ά κ α ι χ ά ν ε τ α ι σ το κ είμ εν ο , όπ ω ς σ ε κ ά θ ε κ είμ εν ο τ η ς Ν τ υ ρ ά ς . Κ α ι α ν ά μ ε σ α σ το λ ό γ ο , τ ο λ ε υ κ ό τ η ς σ ε λ ίδ α ς , ε ξίσ ο υ ε ύ γ λ ω ττο , χ ώ ρ ο ς κ εν ό ς , χ ρ ό ν ο ς π λ ή ρ η ς γ ε γ ο ν ό τω ν π ου π ε ρ ισ σ εύ ο υ ν απ ό τ ο χ α ρ τί. Ο υ δ έ π ο τ ε η Ν τ υ ρ ά ς ε ίχ ε τ ο ά γ χ ο ς τ ο υ λ ε υ κ ο ύ τ η ς σ ε λ ίδ α ς ... Τ α υ τό χ ρ ο ν α , μ ια μ ο ν ο λ εκ τικ ή σ χ εδ ό ν π ερ ιή γ η σ η σ τα έ ρ γ α τ η ς , «Τ ο φ ρ ά γ μ α σ το ν Ε ιρ ηνικ ό», «Τ ο α π ο μ εσ ή μ ερ ο τ ο υ κ. A n d e s m a s » κ.ά. Έ ν α ς μ ο ν ό λ ο γ ο ς μ ε ψ ή γ μ α τ α δ ια λ ό γ ο υ . Γ ι’ ά λ λ η μ ια φ ο ρ ά , ο ά ν τ ρ α ς θ α χ ρ η σ ιμ ο ­ π ο ιη θ ε ί κ ά π ο ιε ς σ τ ιγ μ έ ς ω ς υ π ο κ ιν η τή ς τ η ς γ ρ α φ ή ς . Κ ι έ π ε ιτα θ α π ε ρ ά σ ε ι σ το π ερ ιθ ώ ρ ιο . Δ ε ν ε ίν α ι τ ο κ ύ κ ν ειο ά σ μ α τ η ς σ υ γ γ ρ α φ έ ω ς , όπ ω ς γ ρ ά φ τ η κ ε , έ χ ο ­ ν τ α ς π ρ ο α ισ θ α ν θ ε ί τ ο ν επ ε ρ χ ό μ ε ν ο θ ά ν α τ ό τ η ς . Ε ίνα ι, α π λά, ά λ λ ο έ ν α α φ ή γ η μ α τ η ς Ν τ υ ρ ά ς π ά νω σ τη μ ο ρ φ ικ ή επ ε ξ ε ρ γ α σ ία τ η ς α γ α π η μ έν η ς τ η ς θ ε μ α τ ι κ ή ς. Έ τ σ ι α ς δ ια β α σ τε ί. Δ. Τ.

Α π ό τη χ ώ ρ α τ ω ν π ε θ α μ έ ν ω ν Α κ ο λ ο υ θ ώ ν τα ς τ η ν τ ε λ ε υ τ α ία ε π ιθ υ μ ία τ η ς ε τ ο ιμ ο θ ά ν α τ η ς μ η τ έ ρ α ς τ ο υ , έ ν α ς ά ­ ν τ ρ α ς α ν α ζ η τ ά ε ι τ ο ν π α τ έ ρ α τ ο υ σ τη ν μ υ σ τη ρ ιώ δ η π όλη Κ ο μ ά λα : έ ν α κ ό σ μ ο ό ­ π ου ε ίν α ι α δ ύ ν α το ν ν α ξ ε χ ω ρ ίσ ε ι κ α ν είς τ ο υ ς ζω ν τα ν ο ύ ς απ ό τ ο υ ς π ε θ α μ έ ν ο υ ς , έ ν α ο λ ό κ λ η ρ ο σ ύμ π α ν π ου φ ω λ ιά ζ ε ι μ έ ­ σ α σ τα ίδ ια τ α σ π λ ά χ να τ ο υ θ α ν ά το υ . Μ έ σ α απ ό α λ λ ε π ά λ λ η λ ε ς ε ν α λ λ α γ έ ς σ τη ν α φ ή γ η σ η , ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς δ η μ ι­ ο υ ρ γ ε ί τ ο π α ζλ μ ια ς εικ ό ν α ς , η οπ ο ία ό ­ μ ω ς δ ε ν σ υ μ π λ η ρ ώ ν ε τα ι π ο τέ: ε ίν α ι η μ υ θ ικ ή μ ο ρ φ ή τ ο υ π α τ έ ρ α τ ο υ ή ρ ω α , το υ Π έδ ρ ο Π ά ρα μο, σ ύ μ β ο λ ο τ η ς α χ ο υαν ρο υλ φ ο γ ω ν ία ς τ ο υ σ τη ν Πέδρο Πάραμο π ρ ο σ π ά θ ειά τ ο υ ν α . . . Νουβέλα __ _____ _ Μτφρ.: Ιωάννα Καρατζαφέρη δ ώ σ ει μ ια ε ρ μ η ν ε ία Αθήνα, Πατάκης, 1996 σ το μ υ σ τή ρ ιο τ η ς Σελ. 144 ύ π α ρ ξη ς . Μ α ζ ί μ ε τ ο ν ή ρ ω α τ ο υ β ιβ λ ίο υ , κ α ι ο α ν α ­ γ ν ώ σ τ η ς , β ρ ίσ κ ε τ α ι κ α θ η λ ω μ έ ν ο ς μ έ σ α σ ε μ ια σ υ ν α ρ π α σ τικ ή α τ μ ό σ φ α ιρ α ο ν ε ί­ ρ ο υ κ α ι ε φ ιά λ τ η π ο υ έ χ ε ι α ρ ισ το υ ρ γ η μ α -

τ ικ ά σ τή σ ε ι ο Μ ε ξ ικ α ν ό ς Χ ο υ ά ν Ρ ο ύ λ φ ο , έ ν α ς π ρ α γ μ α τικ ά έ ξ ο χ ο ς « π α ρ α μ υ θ ά ς » . Ε ξ α ιρ ε τ ικ ή η μ ε τ ά φ ρ α σ η τ η ς Ιω ά νν α ς Κ α ρ α τζ α φ έ ρ η . Η. Μ.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Ε σ ω τ ε ρ ικ ή θλίψ η Τ ο κ ύ ρ ιο χ α ρ α κ τ η ­ ρ ισ τικ ό τ η ς π οίη­ σ η ς τ ο υ Κ.Κ ., π έρ α απ ’ 11] θ α μ π ά δ α τω ν ε ρ ε θ ισ μ ά τ ω ν κ α ι τ ο χ λ ο μ ό εσ ω ­ τ ε ρ ικ ό το π ίο , είν α ι μ ια τε χ ν ικ ή π α ρ ά ­ θ ε σ η ς τω ν σ τίχω ν, π ου σ χ εδ ό ν α­ γκυλώ νουν και μ α ­ τώ ν ο υ ν . Π ρ ά γ μ α τι, η εικ ο ν ο π λ α σ ία β ρ ί­ σ κετα ι α ρ κ ετά μα ­ κ ρ ιά απ ό τ ις επ ιδιώ ­ ξ ε ις τ ο υ π ο ιη τή , ε ­ κ είν ο π ου τ ο ν ε ν ­ δ ια φ έ ρ ε ι είν α ι ο σ τίχ ο ς -κ α ρ φ ί, α υ τ ό τ ο α π ό το μ ο π έρ α σ μ α , απ ό μ ια κ α τά σ τ α σ η ά γ χ ο υ ς , σ ε μ ια δ ρ α μ α τικ ή υπ ό θ εσ η λ ύ ­ τρ ω σ η ς . Ο κ ο φ τό ς σ τίχ ο ς τω ν π ο ιη μ ά ­ τω ν τ ο υ Κ α ν α β ο ύ ρ η έ χ ε ι επ ιπ λέο ν κ αι μ ια ά λ λ η σ η μ α ν τικ ή δ ιά σ τ α σ η : δ ε ν η ρ ω π οιεί, δ ε ν σ υ μ β ο υ λ ε ύ ε ι, δ ε ν κ α θ ο δ η γ ε ί, δ ε ν ε ξ υ μ ν ε ί. Μ ό ν ο σ υ μ β ο λ ίζει. Μ ε ά λ λ α λ ό γ ια , υ π ά ρ χ ει σ α ν υ π ε ρ β α τικ ή ο δ ύ ν η κ α ι α υ τ ό ς π ου τ η ζ ε ι μ α ς τ η μ ε τ α φ έ ρ ε ι μ ε μ έ σ α θ λ ιμ μ έ ν α κ α ι τ ε χ ν ικ έ ς λ ύ π η ς, π ρ οκ ειμ έν ο υ ν α τ ο ν κ α τα λ ά β ο υ μ ε . Έ ν α σ η μ α ν τικ ό π ό ν η μ α απ ό έ ν α ν π οιητή τ η ς γ ε ν ιά ς τ ο υ '8 0 , μ ια γ ε ν ιά γ ια τ η ν ο ­ π οία γ ρ ά φ τ η κ α ν τ ό σ α π ο λ λ ά κ α ι π ου έ ­ χ ε ι π ο λ λ ο ύ ς κ α ι κ α λ ο ύ ς εκ π ρ ο σ ώ π ο υ ς.

X. Π.

ΚΟΣΤΑΣ ΚΑΝΑΒΟΥΡΗΣ Όταν το κρύο Αθήνα, Καστανιώτης, 1996 Σελ.46

Η α γ ω ν ία τ η ς ε π ίδ ρ α σ η ς Ό π ω ς λ έ ε ι ο Χ ά ρ ο λ ν τ Μ π λο υ μ , κ ά θ ε ποί­ η μ α ε ίν α ι ή π α ρ ε ρ μ η ν ε ία ε ν ό ς π α λ α ιό τε-

ρ ο υ π ο ιή μ α το ς , η π ο ίη σ η ε ίν α ι έ ν α Ο ιΛΟΥΚΑΣ ΚΟΥΣΟΥΛΑΣ κ ο ν εν εια κ ό Ρ ο υ ά Νέα Πο·πμα™ _ , Αθήνα, Δόμος, 1996 ΐ/τζο , ε ίν α ι η μ α γ ε ία Σελ. 49 τ η ς α ιμ ο μ ιξία ς . Ο Λ ουκάς Κούσουλας μ ε τ ά τ ις « Π α ρ α λ λ α γ έ ς σ ε ξ έ ν α θ έ μ α τα » (Κ έ δ ρ ο ς 1 9 7 7 ), επ ιχ ε ιρ ε ί ε δ ώ κ α ι π ά λι μ ια ε υ θ ε ία α ν α φ ο ρ ά σ ε ά λ λ ο υ ς σ υ γ γ ρ α ­ φ ε ίς , α ρ χ α ίο υ ς κ α ι μ ε τ α γ ε ν έ σ τ ε ρ ο υ ς (Ό μ η ρ ο ς , Π λ ά τω ν , Δ ά ν τη ς , Σ α ίξπ η ρ , Ν το σ το γ ιέφ σ κ ι, Τ σ έχ ο φ , Λ ό ρ κ α , Π α π α δ ια μ ά ν τη ς ) α λ λ ά κ α ι σ ε μ ο υ σ ο υ ρ γ ο ύ ς (Χ ά υ δ ν ) ή σ κ η ν ο θ έ τ ε ς (Μ ιχ ά λ κ ο φ ). Β α σ ι­ ζ ό μ ε ν ο ς σ ε κ ά π ο ια α π ο σ π ά σ μ α τα γν ω ­ σ τώ ν έρ γ ω ν , κ α τ α θ έ τ ο ν τ α ς τ α υ τ ό χ ρ ο ν α τη « μ ελ α γ χ ο λ ία τ ο υ γ ια τ η ν έ λ λ ε ιψ η π ρ ο ­ τε ρ α ιό τ η τ α ς » (Μ π λ ο υ μ ), σ χ ο λ ιά ζε ι π οιη­ τ ικ ά , α π ο τίει φ ό ρ ο τ ιμ ή ς ή επ ιχ ε ιρ ε ί ν ο η ­ μ α τ ικ έ ς π ρ ο ε κ τά σ ε ις , όπ ω ς σ το απ ό­ σ π α σ μ α « Ρ α χή λ [ ...] ο υ κ ή θ ε λ ε π α ρ α κ λ η θήν αι» , επ ιλ εγ μ έν ο απ ό τ η ν Α γ ία Γ ρ α φ ή . Έ ν α π ρ ω τό τυ π ο κ α ι δ ύ σ κ ο λ ο ε γ χ ε ίρ η μ α π ου ά λ λ ε ς φ ο ρ έ ς ε υ τ υ χ ε ί ιδ ια ίτε ρ ο (Π α π α δ ια μ ά ν τη ς , Λ ό ρ κ α ) κ α ι ά λ λ ε ς μ έ ν ε ι κ ά ­ πω ς μ ε τ έ ω ρ ο (Τ σ έχ ο φ ), α ρ κ ο ύ μ ε ν ο σ το εν δ ια φ έ ρ ο ν τ ο υ ε υ ρ ή μ α τ ο ς . Α . Σ.

Σ κ ιέ ς α π ’τ ο π α ρ ε λ θ ό ν

σ κ ο υ μ ε τ η ν έ ξ ο δ ο ...» ώ ς τ ις « Σ η μ ειώ σ εις γ ια π ο ιή μ α τα π ου δ ε ν γ ρ ά φ τ η κ α ν » (1 9 9 3 ) «... μ έ ν ε ι σ τ ο ν κ ό σ μ ο τ ο ελ ά χ ισ το , α υ τ ό π ου δ ρ ώ ν τα ς φ ο ρ τ ίζ ε ι τ ις ψ υ χ ές» , β λ έπ ο υ μ ε μ ια ν ο ρ γ ισ μ έν η ά ρ ν η σ η τω ν π ρ ο κ α θ ο ρ ισ μ έν ω ν κ α νό ν ω ν τ ο υ κοινω νι­ κ ο ύ π α ιχ νιδ ιο ύ «η ψ υ χ ή μ α ς σ τ α χ έ ρ ια τω ν κ ερ δ ο σ κ ό π ω ν ...». Τ ο έ ρ γ ο τ ο υ Μ ά ρ κ ο γ λ ο υ α ν τα ν α κ λ ά τ η σ τεν ή τ ρ α υ μ α τ ικ ή σ χ έσ η π α ρ ε λ θ ό ν το ς -π α ρ ό ν το ς (π ο λ έ­ μ ο υ , ε μ φ υ λ ίο υ κ α ι τ ο υ ε κ ά σ τ ο τ ε π α ρ ό ­ ν τ ο ς ), μ ε τρ ό π ο π ου ό τ α ν ο ι δ ύ ο χ ρ ό ν ο ι σ υ ν α ντιό ντα ι, ο τ ω ρ ιν ό ς φ έ ρ ε ι β α ρ ιά μ ια σ κιά μ α ζ ί μ ε έ ν α α ίσ θ η μ α ε ξα π ά τ η σ η ς κ α ι ε ξ ο ρ ία ς . Π ο ιη τ ή ς κ ο ινω νικό ς κ α ι α ν ­ θ ρ ώ π ινο ς , ε ξ α τ ο μ ικ ε ύ ε ι τ ο σ υ λ λ ο γ ικ ό δ ρ ά μ α μ ε μ ια ξεχ ω ρ ισ τ ή τ ρ υ φ ε ρ ό τ η τ α .

ΑΝΘΟΛΟΓΙΕΣ Χ α ϊκ ο ύ και Ε λλά δ α Ανθολογία Ελληνικού Χαϊκού Επιμ.:Χρ.Τουμανίδης Εισαγωγή: Θ.Δ. Φραγκόπουλος Εικαστική απόδοση: Ηρώ Νικοπούλου Αθήνα Δελφοί, 1996 Σελ. 141 -----------------------------------------------------

Ο Π ρ ό δ ρ ο μ ο ς Μ ά ρ κ ο γ λ ο υ κ λ είν ει φ έ τ ο ς 3 4 χ ρ ό ν ια σ υ ν ε­ — χούς π α ρ ο υ σ ία ς ------------------------------------σ τα ελ λ η ν ικ ά γ ρ ά μ ­ ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ ΜΑΡΚΟΓΛΟΥ Έσχατη Υπόσχεση μ α τ α , κ υ ρ ίω ς σ το Ποιήματα 1958-1992 χ ώ ρ ο τ η ς π ο ίη σ η ς. Αθήνα, Νεφέλη. 1996 Σελ. 203 Π ο ίη σ η τ ρ α υ μ α τ ι­ κώ ν εμ π ειρ ιώ ν , πί­ κ ρας και απ ογοή­ HjxSSpofta; X. Μάρκογλου τε υ σ η ς , α ν τιπ ρ ο ­ σ ω π ευτικ ή β ιω μ α τι­ ΕΣΧΑΤΗ ΥΠΟΣΧΕΣΗ κώ ν κ α τα σ τ ά σ εω ν μ ια ς ξε χ ω ρ ισ τ ή ς ι­ δ ιο σ υ γ κ ρ α σ ία ς , μ α ς π α ρ ο υ σ ιά ζε τα ι εδώ σ ε έναν σ υγκε­ ν τ ρ ω μ έν ο τόμο . Απ ό τ ο υ ς « Έ γ κ λ ει­ σ το υ ς » (1 9 6 2 ) «... μ α ς ζώ ν ει η φ ρίκη, μ α ς ζα λ ίζε ι, δ ε β ρ ί­

Η παρούσα ανθολ ο γ ία κ ά ν ει σ α φ έ ς και εμ φ α ν ές έν α , , ... π ρ α γ μ α : ο τι π ο λ λο ί π ο ιη τές , Έ λ λ η ν ε ς κ α ι Κύπ ριοι, κ α λ, , λ ιε ρ γ ο υ ν α υτήν τη ν , Ια π ω νικής π ρ ο έ λ ε υ σ η ς , μ ο ρ φ ή τ ο υ π ο ιη τικ ο ύ λ ό ­ γ ο υ κ α ι ό τι π α ρ ά λ λ η λ α τ α κ α τα φ έ ρ ν ο υ ν κ α λ ά , ά σ χ ε τ α α ν μ ε ρ ικ έ ς φ ο ρ έ ς δ ε ν τ η ­ ρ ο ύ ν κ α τ ά γ ρ ά μ μ α τ ο υ ς κ α ν ό ν ες , α λ λ ά β υ θ ίζο ν τα ι σ τη σ υ λ λ ο γ ισ τικ ή τ η ς . Ό π ω ς π ολ ύ σ ω σ τά επ ισ η μ α ίν ετα ι σ το ν π ρ ό λ ο ­ γ ο κ α ι σ το εισ α γ ω γ ικ ό σ η μ είω μ α , κ α ν είς δ ε ν φ α ν τα ζ ό τα ν , ό τα ν τ ο 1 9 4 0 ο Γ ιώ ρ γ ο ς Σ ε φ έ ρ η ς δ η μ ο σ ιε ύ ε ι τ α π ρ ώ τα π ερ ίφ η ­ μ α 16 Χ α ϊκ ο ύ σ το « Τ ε τρ ά δ ιο γ υ μ ν α σ μ ά ­ τω ν» , ό τι τ ο σ υ γ κ ε κ ρ ιμ έ ν ο ε ίδ ο ς θ α έ ­ π α ιρ ν ε α υ τ ή ς τ η ς μ ο ρ φ ή ς τ η ν ε ξά π λω σ η σ το ν τό π ο μ α ς . Κ α ι επ ιπ λέο ν, ό τ ι κ ά π ο τε θ α κ ρ α τ ο ύ σ α μ ε σ τα χ έ ρ ια μ α ς έ ν α β ιβ λ ίο μ ε π ο ιή μ α τα ν ε ό τερ ω ν , ω ς επ ί τ ο π λ είσ το ν , π ο ιη τώ ν μ α ς , π ου θ α α ν τα π ο κρ ίν ο ν τ α ν σ τη ν π ρ ό σ κλ η σ η κ α ι θ α κ ο σ μ ο ύ ­ σ αν, μ ’ α υ τ ή τ η ν ειδ ικ ή σ υ ν ισ τα μ έν η τ ο υ π ο ιη τικ ο ύ τ ο υ ς π ρ ο φ ίλ , μ ια ν α ξιέπ α ιν η κ α ι α σ υ ν ή θ ισ τ η α ν θ ο λ ο γ ία -π ρ ό κ λ η σ η .

X. Π.

Έ ρ γ ο ε ν ττροόδω Ό π ω ς μ α ς π λη­ ΙΑΚΩΒ ΣΙΜΠΗ ρ ο φ ο ρ ε ί ο επ ι­ Μια ανθολογίατης Ιοραηλινής Ποίησης μ ελ η τή ς και μ ε­ Από την εθνική στην τα φ ρα σ τή ς τη ς προσωπική ποίηση έ κ δ ο σ η ς Ια κώ β Πρόλογος: Στέφανος Ροζάνης Αθήνα, Πατάκης, 1996 Σιμ π ή , η ισ ρ α η Σελ.141 λινή λο γο τε­ χ ν ία έ χ ε ι π α ρ ά δ ό σ η τρ ιώ ν χ ιλ ιά δ ω ν χ ρ ό ν ω ν μ ε ρ ίζ ε ς σ τη ν Α ν α το λ ή . Ε π ίσ ης, δ ια θ έ τ ε ι π α ρ ά δ ο ­ σ η εκ α τ ό ν τ ρ ιά ν τ α χ ρ ό ν ω ν κ ο σ μ ικ ή ς γ ρ α φ ή ς , σ τη ν Κ εν τρ ικ ή κ α ι Α ν α το λ ικ ή Ε υρώ π η, π ου σ υ ν έ β α λ ε σ τη δ ια τ ή ρ η σ η τ η ς ε β ρ α ϊκ ή ς γλ ώ σ σ α ς κ αι, τ έ λ ο ς , μ ια ς π εν η ν τ ά χ ρ ο ν η ς δ η μ ιο υ ρ γ ία ς απ ό τ η ν ί­ δ ρ υ σ η τ ο υ κ ρ ά τ ο υ ς τ ο υ Ισ ρ α ή λ . Η α ν θ ο λ ο γ ία π ερ ιλ α μ β ά ν ει 5 7 π ο ιή μ α τα εν ώ α ν θ ο λ ο γ ο ύ ν τα ι 18 π ο ιη τές . Έ ν το ν α δ ια κ ρ ίθ η κ α ν , μ ε ρ ίζ ε ς κ υ ρ ίω ς σ τη Γ ε ρ ­ μ α ν ία κ α ι τ η ν Ιτα λ ία , ο ι π ο ιη τές τ ο υ δ ια ­ φ ω τισ μ ο ύ , μ ε κ υ ρ ιό τε ρ ο εκ π ρ ό σ ω π ο το ν Γ ε ο ύ ν τ α Λ έιμ π Γκ ό ρ ν το ν . Ε π ίσ ης, μ ια ν έ α σ ιω νισ τική α φ ύπ νισ η ε κ φ ρ ά σ τ η κ ε α ­ πό μ ια π οιητικ ή σ χ ο λή , σ υ ν δ ε τ ικ ό ς κ ρ ί­ κ ο ς α ν ά μ ε σ α σ το Δ ια φ ω τισ μ ό κ αι τη ν Α ν α γ έν ν η σ η , μ ε σ π ο υ δ α ιό τε ρ ο υ ς ε κ ­ π ρ ο σ ώ π ο υ ς τ ο υ ς Χ α ΐμ Ν α χ μ ά ν Μ π ιάλ ικ κ α ι Σ α ο ύ λ Τ σ ερ νιχ ό β σ κ ι.

Χ.Π.

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ Γ ια τη ν Α θ ή ν α Γ ια ό γ δ ο η σ υ ν εχ ή χ ρ ο ν ιά κ υ κ λ ο φ ο ρ ε ί α ­ πό τ ις ε κ δ ό σ ε ις Φ ιλιππότη έ ν α α κ ό μ α Α θ η ν α ϊκ ό Η μ ε ρ ο λ ό γ ιο , τ ο υ 1 9 9 7 α υ τ ή τ η φ ο ρ ά . Η γ ε ν ικ ή επ ιμ έ λ ε ια τ η ς φ ρ ο ν τι­ σ μ έν η ς α υ τ ή ς έκ δ ο σ η ς α ν ή κ ε ι σ το ν γν ω ­ σ τό α θ η ν α ιο γ ρ ά φ ο Γιάνν η Κ α ιρ ο φ ύ λ α κ α ι σ το ν ε κ δ ό τη Σ τ ρ α τ ή Φ ιλιπ π ότη. Ό π ω ς κ α ι τ α π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν α χ ρ ό ν ια , π έρ α απ ό χ ρ ή σ ιμ ε ς π λη­ ρ ο φ ο ρ ίε ς ή μ ε ρ ο - ______________________ λ ο γ ια κ ο ύ τύ π ο υ , Γ.Κ. ΚΑΙΡΟΦΥΛΑ κ αι αυτή η έκδοση Σ.Γ. ΦΙΛΙΠΠΟΤΗ Αθηναϊκό Ημερολόγιο 1997 ε ίν α ι μ ια α ν θ ο λ ο γ ία Αθήνα, Φιλιππότης, 1996 απ ό κ ε ίμ ε ν α Ε λλ ή Σελ. 256

νω ν λ ο γ ο τε χ ν ώ ν κ α ι χ ρ ο ν ικ ά π ου α ν α φ έ ρ ο ν τα ι σ τη ν π όλ η τω ν Α θ η νώ ν κ α ι τ η ν ι­ σ το ρ ία τ η ς . Ε ν δ εικ τικ ά , α ν α φ έ ρ ο υ μ ε έν α μ ικ ρ ό α φ ιέ ρ ω μ α σ τη ν «Ο δ ό Ο ν είρ ω ν» τ ο υ Μ ά ν ο υ Χ α τζ ιδ ά κ ι κ α θ ώ ς κ α ι δ ύ ο κ εί­ μ ε ν α π ου α φ ο ρ ο ύ ν σ τη ν ισ το ρ ία τ η ς ε ­ τ α ιρ ε ία ς K o d a k κ α ι σ ε σ υ μ β ο υ λ έ ς γ ια το ... σ ε ξ σ τα χ ρ ό ν ια τ ο υ Μ εσ ο π ο λ έμ ο υ . Ό π ω ς π ά ντα , η έκ δ ο σ η σ υ ν ο δ ε ύ ε τ α ι απ ό ό μ ο ρ φ ε ς κ α ι σ π ά ν ιες φ ω τ ο γ ρ α φ ίε ς μ ια ς «π ό λη ς μ α γ ικ ή ς». Ιδ α ν ικ ό γ ια τ ο υ ς λ ά τ ρ ε ις τ η ς Α θ ή ν α ς κ α ι τ η ς ισ το ρ ία ς τη ς .

Τ α ό ρ ια τ η ς δ η μ ο κ ρ α τ ία ς --------------------------------------------γκιο ργκι φοτεφ

Κοινωνίατων πολιτών Αθήνα, Φιλίστωρ, 1996

Ε ίνα ι π ε ρ ίε ρ γ ο π ου έν° ς Β ούλγαρος δ ια ν ο ο ύ μ ε ν ο ς ασ χ ο λ είτα ι μ ’ έ ν α θ έ ­

μα εν τελ ώ ς άγνω ­ σ το σ τη χ ώ ρ α τ ο υ . Κ α ι λ έ μ ε π α ν τελ ώ ς ά γ νω σ το , γ ια τί, ό ­ π ω ς κ α ι ο ίδ ιο ς ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς σ η μ ει­ ώ ν ει, «το ο λ ο κ λ η ­ ρ ω τικ ό κ ρ ά τ ο ς ε ί­ ν α ι θ α ν ά σ ιμ ο ς ε ­ χ θ ρ ό ς τ η ς κ οινω ­ ν ία ς τω ν π ολιτώ ν». Κ α ι β εβ α ίω ς επ ί « σ ο σ ια λ ισ τ ικ ο ύ » κ α θεσ τώ το ς σ τη γ ε ίτ ο ν α χ ώ ρ α δ εν μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α γ ίν ει λ ό γ ο ς γ ια κ οινω νία τω ν π ολιτώ ν. Κι α υ τ ό γ ια τ ί σ ε μ ια «κ οιν ω ν ία π ολιτώ ν» ο ι α τ ο μ ι­ κ έ ς ε λ ε υ θ ε ρ ίε ς α π ο θ εώ ν ο ν τα ι κ αι η έ κ ­ φ ρ α σ η γ ν ώ μ η ς είν α ι υ π έ ρ τα το α γ α θ ό , ε ­ νώ σ τα ο λ ο κ λ η ρ ω τικ ά κ ρ ά τ η « ο τιδ ή π ο τε ε ξ έ ρ χ ε τ α ι απ ό τ α π λ α ίσ ια τ ο υ κ ρ ά τ ο υ ς θ ε ω ρ ε ίτ α ι ω ς μ η δ α μ ιν ό τη τ α , ω ς σ το ιχ είο π ου υ π ο σ κ ά π τει τ ις β ά σ ε ις τ ο υ κ ρ ά τ ο υ ς κ αι τ η ς κ ο ινω νική ς τ ά ξ η ς , η ο π ο ία π ρ ο ­ έ ρ χ ε τ α ι απ ’ α υ τό » . Ί σ ω ς ο σ τό χ ο ς τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α ε ίν α ι ν α εκ π α ιδ εύ σ ε ι τ ο υ ς π ο λ ίτες τ η ς π α τρ ίδ α ς τ ο υ σ το π ν εύ μ α τ η ς κ ο σ μ ικ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ία ς «όπ ου η

α υ τ ό ν ο μ η κοινω νία σ υ γ κ ρ ο τ ε ί τ ο κοινω ­ νικό ό λ ο κ α ι α υ τ ο σ υ γ κ ρ ο τε ίτ α ι» , κ α τά π ώ ς α ν α φ έ ρ ε ι σ το ν π ρ ό λ ο γ ό τ ο υ ο μ ε τ α ­ φ ρ α σ τή ς Γ. Σ ια κ α ν τ ά ρ η ς . Α π ’ α υ τ ό τ ο εν δ ια φ έ ρ ο ν βιβ λ ίο ξε χ ω ρ ίζ ο υ μ ε τ ο κ ε ­ φ ά λ α ιο μ ε τ ο ν π ρ ο κ λ η τικ ό τ ίτ λ ο «Τ α ό ρ ια τ η ς δ η μ ο κ ρ α τ ία ς » . Π ρ ό κ ε ιτα ι γ ια έ ν α θ έ ­ μ α ιδ ια ιτέρ ω ς επ ίκ α ιρ ο κ α ι σ τη ν Ε λ λ ά δ α , ε ξ α ιτ ία ς τ η ς σ υ ζή τ η σ η ς π ου έ χ ε ι α ν α ­ π τ υ χ θ ε ί γ ύ ρ ω απ ό τ ο ε ν δ ε χ ό μ ε ν ο θέσ π ι­ σ η ς κ ω δ ίκω ν δ ε ο ν τ ο λ ο γ ία ς γ ια τ η ν ά ­ σ κη σ η τ ο υ δ η μ ο σ ιο γ ρ α φ ικ ο ύ ε π α γ γ έ λ ­ ματος. Τ. Π.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ Σ υ ν έ π ε ιε ς το υ «Αττίλα» Π ρ ω τ ο γ ε ν ε ίς π η γ ές ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΟΣΚΟΣ Τα αποτελέσματα της Δ ιεθ ν ώ ν Ο ρ γ α ν ι­ τουρκικής εισβολής σ μώ ν κ α ι δ η μ ο σ ιε ύ ­ και κατοχής επί των μ α τ α τ ο υ ξέ ν ο υ τ ύ ­ Τουρκοκυπρίων Λευκωσία, Έκδοση π ου, κ υ ρ ίω ς τ ο υ ρ ­ Εταιρείας Κυπριακών κ ικού κ α ιτ ο υ ρ κ ο κ υ Σπουδών, 1996 π ρ ια κ ο ύ , α ξ ιο π ο ιε ί Σελ.136 ο σ υγγρ αφ έας αυ­ τή ς τη ς μ ελ έτη ς π ρ ο κ ε ιμ έν ο υ ν α μ ε λ ε τ ή σ ε ι τ α π ρ ο β λ ή μ α ­ τ α π ου π ρ ο ξε ν ε ί η δ ρ ά σ η τω ν 1 0 0 .0 0 0 ε π οίκω ν κ αι τω ν 4 0 .0 0 0 Τ ο ύ ρ κ ω ν σ τρ α ­ τιω τώ ν σ τα κ α τε χ ό μ ε ν α ε δ ά φ η τ η ς Κ υ π ρ ια κή ς Δ η μ ο κ ρ α τία ς . Τ ρ α γ ικ ά θ ύ μ α τ α τω ν ε ν ε ρ γ ε ιώ ν τ η ς Τ ο υ ρ κ ία ς ε ίν α ι ό σ ο ι Τ ο υ ρ κ ο κ ύ π ρ ιο ι δ ε ν τα υ τ ίσ τ η κ α ν μ ε τη δ ιε φ θ α ρ μ έ ν η σ τ ρ α τ ο ­ κ ρ α τ ο ύ μ εν η «δ ιο ίκησ η» α ν α γ κ α ζ ό μ εν ο ι, όπ ω ς υ π ο σ τ η ρ ίζετα ι σ τη μ ε λ έ τη , ν α δ ια β ιο ύ ν υπό ά θ λ ιε ς σ υ ν θ ή κ ες , α ν τιμ ετω π ί­ ζο ν τα ς κ α θ η μ ε ρ ιν ά έ ν α α υ τ ό κ λ η το κ α θ ε ­ σ τώ ς, τ ο οπ οίο π ρ ο σ π α θ εί ν α α λ λ ο ιώ σ ει τ η ν εθ ν ο λ ο γ ικ ή τ ο υ ς ιδ ια ιτε ρ ό τη τ α . Σ. Ν.

Β α λκ ά νια και ελ λ η ν ισ μ ό ς Ο τ ίτ λ ο ς τ ο υ β ιβ λ ίο υ π ρ ο δ ια θ έ τ ε ι τ ο ν α ­ να γν ώ σ τη γ ια έ ν α ε ξ α ιρ ε τ ικ ά φ ιλ ό δ ο ξο ε γ χ ε ίρ η μ α . Δ υ σ τυ χ ώ ς τ ο α π ο τέ λ ε σ μ α -

χ ω ρ ίς ν α είν α ι κ α κό - δ ε ν δ ικ α ιώ ν ει τ ο βαρύγδουπ ο π ε­ ρ ιε χ ό μ ε ν ο τ η ς τ ιτ ­ λο φ όρησ ης. Κι — α υ τ ό - είν α ι λ ο γ ικ ό μ ια ς κ αι π ρ ό κ ε ιτα ι γ ια σ υ λ λ ο γ ή ά ρ θ ρ ω ν π ου έ χ ο υ ν μ εν σ υ γ κ εκ ρ ιμ έν η σ τό χ ευ σ η κ α ι ε ν ό τ η τ α α λ λ ά επ ειδ ή γ ρ ά φ τ η κ α ν γ ια ν α κ α λ ύ ψ ο υ ν τ ις α ν ά γ κ ε ς τ η ς ε φ η μ ε ρ ιδ ο γ ρ α φ ία ς , είν α ι ε υ ά λ ω τ α σ τις σ κο π ιμό­ τ η τ ε ς τ η ς σ υ γ κ υ ρ ία ς . Ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς έ ­ χ ε ι επ ισ κ ε φ θ ε ί π ο λ λ ές φ ο ρ έ ς τ ις β α λ κ α ­ ν ικ έ ς χ ώ ρ ες , σ υ μ μ ε τ έ χ ο ν τ α ς σ τη ν επ ι­ τρ ο π ή τ ο υ δ ικ η γ ο ρ ικ ο ύ σ υ λ λ ό γ ο υ τ η ς Θ εσ σ α λ ο ν ίκ η ς , κ α ι γ ν ω ρ ίζει κ α λ ά τ ις ιδ ι­ α ιτ ε ρ ό τ η τ ε ς τ η ς π ερ ιο χ ή ς . Σ ’ εκ ε ίν α τ α ά ρ θ ρ α π ου ξ ε φ ε ύ γ ο υ ν απ ό τ ο «ά γχ ο ς» τ η ς τ ρ έ χ ο υ σ α ς π ο λ ιτικ ή ς ζω ή ς ο σ κο π ός τ η ς σ φ α ιρ ικ ή ς π ρ ο σ έγ γ ισ η ς τω ν π ρ ο ­ β λ η μ ά τω ν υ π η ρ ετε ίτα ι. Π ά ν τω ς ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς .π έ φ τ ε ι μ ε ρ ικ έ ς φ ο ρ έ ς σ τις π α γ ίδ ε ς μ ια ς «π α τρ ιω τικ ή ς» ρ η τ ο ρ ε ία ς κ α ι κ α τ α φ ε ύ γ ε ι σ ε ε υ κ ο λ ίε ς κ αι δ α ιμ ο ν ο ­ λ ο γ ίε ς . Α λ ή θ ε ια , θ α μ α ς ά ρ ε σ ε ν α απ οκ α λ ο ύ ν ο ι ξέ ν ο ι τ η ν Κ ύπ ρο, κ ρ α τ ίδ ιο λ ό γ ω μ ε γ έ θ ο υ ς - όπ ω ς π ο λ λο ί εγ χ ώ ρ ιο ι α ν α λ υ τ έ ς «π ροσ φ ω νούν» τη F Y R O M ; Τ. Π.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΑΡΟΥΦΑΣ Όραμα και στρατηγική γιατον ελληνισμό στα Βαλκάνια Αθήνα, Κυρομάνος, 1996 Σελ.152

Π ρ ιν το ν α υ ά γ ιο

ΜΠΟΡΙΣ ΚΑΓΚΑΡΛΙΤΣΚΙ Παλινόρθωση στη Ρωσία Γιατίαπέτυχεο καπιταλισμός Μτφρ.: Περσεφόνη Ντούπη Αθήνα, Στάχυ, 1996 Σελ. 224

Η Ρ ω σ ία β ρ ίσ κ ετ α ι σ ή μ ε ρ α σ το κ α τώ ­ φ λ ι μ ια ς ν έ α ς π ε­ ρ ιό δ ο υ κ α μ π ή ς τ η ς ισ το ρ ία ς τ η ς . Η π ο­ ρ ε ία π ου η η γ εσ ία τη ς χώ ρ ας επ έλεξε τ ο 1 9 9 1 , α π έ τυ χ ε ο ­ λ ο κ λ η ρ ω τικ ά . Η ε ­ π οχή τ η ς ν ε ο φ ιλ ε ­ λεύθερ ης π ο λ ιτι­ κ ή ς φ α ίν ε τα ι π ω ς φ θ ά ν ε ι σ το τ έ λ ο ς τ η ς κ αι σ ύ ν θ ε τ ε ς δ ιε ρ γ α σ ίε ς ε ξ ε λ ίσ ­ σ ο ν τα ι. Ο ι Ρ ώ σ ο ι ό ­ μω ς, π α ρ ό λ ο που μ ισ ο ύ ν τ ο τω ρ ιν ό κ αθεσ τώ ς, δεν τρ έ-

ΜόΙΐζΚνχΙψφιοαν

φ ο υ ν ο ύ τ ε εμ π ισ το σ ύ ν η ο ύ τ ε σ υ μ π ά θ εια γ ια τ ο κ ο μ μ ο υ ν ισ τικ ό κ ό μ μ α . Β έβ α ια , ο σ ο σ ια λ ισ μ ό ς α ν α δ ε ικ ν ύ ε τ α ι κ α ι π ά λι σ ε δ η μ ο φ ιλ ή θ ε ω ρ ία , χ ω ρ ίς ω σ τό σ ο ο ρ γ ά ­ νω σ η κ α ι π ρ ό γ ρ α μ μ α . Κι εν ώ τ ο π είρ α μ α τω ν μ ε τ α ρ ρ υ θ μ ίσ ε ω ν δ ε ίχ ν ε ι π ω ς τ ε ρ μ α ­ τ ίζ ε τ α ι, μ ια μ ε γ ά λ η σ ύ γ χ υ σ η ε π ικ ρ α τε ί κ α ι π λ η γ ές π ο λ λ ές έ χ ο υ ν α ν ο ίξ ε ι (φ τώ ­ χ ε ια , α ν ε ρ γ ία , Τ σ ετσ εν ικ ό ). Ο Μ π ο ρ ίς Κ α γ κ α ρ λ ίτ σ κ ι, κ ο ιν ω ν ιο λ ό γ ο ς κι απ ό τ ο υ ς σ η μ α ν τικ ό τε ρ ο υ ς α ν α λ υ τ έ ς τ η ς ν έ α ς γ ε ν ιά ς , έ γ ρ α ψ ε έ ν α β ιβ λ ίο γ ε ­ μ ά τ ο π ά θ ο ς . Π α ρ ο μ ο ιά ζ ε ι ο σ υ γ γ ρ α φ έ ­ α ς τ η ν π α τρ ίδ α τ ο υ μ ε «Τ ιτα ν ικ ό », μπ ατ α ρ ισ μ έ ν ο π ρ ο ς τ ’ α ρ ισ τ ε ρ ά κ αι π λ έο ν τ α ο λ ο τα χ ώ ς π ρ ο ς τ ο π α γ ό β ο υ ν ο . Α ς ε υ χ η ­ θ ο ύ μ ε ν α μη σ υ γ κ ρ ο υ σ τε ί, γ ια τ ί τ α σ υ ν τρ ίμ μ ια τ ο υ δ ε θ α π λ η γώ σ ο υ ν μ ό ν ο έ ν α ν π ερ ή φ α ν ο λ α ό , α λ λ ά ο λ ό κ λ η ρ η τ η ν α ν θ ρ ω π ό τη τα . Ν. Κ.

ΙΣΤΟΡΙΑ Ο μ εγ άλος Δ εκ έμ β ρ η ς Έ χ ο υ ν π ε ρ ά σ ε ι 5 2 χ ρ ό ν ια απ ό τ ο Δ ε κ έ μ ­ β ρ η τ ο υ ’4 4 κ α ι η ισ το ρ ιο γ ρ α φ ία - ε λ λ η ­ νική κ α ι ξέ ν η - ε ξ α κ ο λ ο υ θ ε ί ν α α σ χ ο λ είτα ι με το μ εγ ά λο α υ τό γεγο ν ό ς καθώ ς έ ρ χ ο ν τ α ι σ το φ ω ς κ α ιν ο ύ ρ ια σ το ιχ εία π ου α π ο κ α λ ύ π το υ ν π λ ε υ ρ έ ς ε κ ε ίν η ς τ η ς π ο λ υ τά ρ α χ η ς π ερ ιό δ ο υ , ο ι ο π ο ίες ε ίτ ε ε ίχ α ν α π ο σ ιω π η θ εί ε ίτ ε ε ίχ α ν ε ρ μ η ν ε υ θ ε ί δο λ ίω ς . Σ τ η σ υμ π λ ή ρ ω σ η τ ο υ ψ η ­ φ ιδ ω τ ο ύ σ υ μ β ά λ λ ο υ ν π λ η ρ ο φ ο ρ ίε ς απ ό τ α α ρ χ ε ία τω ν χ ω ρ ώ ν π ου α ν ή κ α ν σ το « σ ο σ ια λισ τικ ό » σ τρ α τό π ε δ ο κ α ι τ α ο π οία μ ε τ ά τ η ν κ α τ ά ρ ρ ε υ σ η έ γ ιν α ν π ρ ο σ ιτά σ το υς ερ ευ ν η τές. Π α ρ ’ όλ α α υ τά πολλά απ ό τ α ε ρ ω τ ή μ α τ α π ου « π ερ ικυ κ λώ ­ νο υν» τ ο « Δ εκ έμ β ρ η » δ ιεκ δ ικ ο ύ ν π ερ ισ ­ σ ό τ ε ρ ε ς τ η ς μ ια ς α π α ν τ ή σ εις . Π ο ιο ς φ τ α ίε ι γ ια τ η ν έ ν ο ­ π λη εμπ λ οκ ή; Ο ι Ά γ γ λ ο ι κ α ι η δ ο σ ίΔεκέμβρηςτου '44 Συλλογικό έργο λ ο γ η Δ ε ξ ιά , όπ ω ς ι­ Επιμ.: Γρ. Φαράκος σ χ υ ρ ίζε τα ι εδ ώ κ αι Αθήνα, ΦιΜστωρ, 1996 Σελ.263 χ ρ ό ν ια τ ο ΚΚ Ε; Ή

ΜόλιςΚυκλοφόρησαν

μήπ ω ς τ η ν π ρ ώ τη ε υ θ ύ ν η φ έ ρ ε ι η Α ρ ι­ σ τ ε ρ ά π ου κ α θ ο δ η γ ο ύ μ ε ν η απ ό τ υ χ ο ­ δ ιω κ τικ ά κ α ι α ρ ισ τ ε ρ ίσ τ ικ α σ το ιχ ε ία ο δ ή ­ γη σ ε έ ν α ο λ ό κ λ η ρ ο κ ίν η μ α σ τη ν ή τ τ α κ αι τ η ν κ α τα σ τ ρ ο φ ή ; Κ α ι ε ν π όσ η π ερ ιπ τώ σ ει α ν ο σ τό χ ο ς τ ο υ ΚΚ Ε ή τ α ν η κ α τά λ η ­ ψ η τ η ς ε ξ ο υ σ ία ς , γ ια τ ί τ ό τ ε ο ρ γ ά ν ω σ ε τ η ν επ ιχ ε ίρ η σ η μ ε τ ε λ ε ίω ς ε ρ α σ ιτε χ ν ικ ό τρ ό π ο ; Ό σ ο ι σ υ μ μ ε τ έ χ ο υ ν σ το βιβ λ ίο (π ολ ιτικ οί, ισ το ρ ικ ο ί, ε ρ ε υ ν η τ έ ς ) π ρ ο ­ σ π α θ ο ύ ν ν α σ υ μ β ά λ ο υ ν σ τη ν απ ο­ κ ρ υ π το γ ρ ά φ η σ η τ η ς π ιο κ α τα λ υ τικ ή ς , ί­ σ ω ς, σ τιγ μ ή ς τ η ς σ ύ γ χ ρ ο ν η ς ελ λ η ν ικ ή ς ισ το ρ ία ς . Κ α ι λ έ μ ε τ η ς π ιο κ α τα λ υ τικ ή ς , γ ια τ ί α ν η ισ το ρ ία ε ίχ ε «μ ιλή σ ει» δ ια φ ο ­ ρ ε τικ ά , τ ό τ ε κ α ι η π ο ρ ε ία τ η ς χ ώ ρ α ς θ α ή τ α ν δ ια φ ο ρ ε τικ ή ... Τ. Π.

Δ ίκ α ιο σ τ η ν Α ρ χ α ία Ε λλά δ α

ARNALDO BISCARDI Αρχαίο Ελληνικό Δίκαιο Μτφρ.: Π.Δημάκης Αθήνα, Παπαδήμας, 1996 Σελ.512

Ο κ α θ η γ η τ ή ς Ar. B isc ard i σ π ο ύ δ α σ ε σ τη Φ λ ω ρ εν τία κ αι δ ίδ α ξ ε σ τα π α νεπ ι­ σ τή μ ια τ η ς Σ ιέ ν α ς ,

τ η ς Γ έ ν ο β α ς κ αι τ ο υ Μ ιλ ά ν ο υ . Μ ε σ π ο υ δ ές τ ό σ ο ν ο μ ι­ κ ή ς ό σ ο κ α ι φ ιλ ο λ ο ­ γ ία ς θ ε ω ρ ε ίτ α ι απ ό τ ο υ ς σ η μ α ν τικ ό τε ­ ρους μ ελετη τές το υ ς Α ρ χ α ίο υ Ε λ λ η ν ικ ο ύ Δ ικ α ίο υ . Ο A r. B isc ard i μ ε β ά σ η α ρ χ α ίε ς επ ι­ γρ αφ ές, έρ γα αρ ­ χ α ίω ν Ε λλ ήνω ν σ υ γ γ ρ α φ έ ω ν κ α ι ι­ δ ια ίτ ε ρ α τ ο υ ς λ ό γ ο υ ς τω ν α τ τικ ώ ν δ ικ α νικώ ν ρ η τό ρ ω ν , α ν α φ έ ρ ε τ α ι σ ε ό λ α τ α μ έ ρ η τ ο υ δ ικ α ίο υ . Τ ο β ιβ λ ίο τ ο υ « Α ρ χ α ίο Ε λ λ η νικό Δ ίκ α ιο » α π ο τε λ ε ί μ ια απ ό τ ις σ η μ α ν τ ικ ό τ ε ρ ε ς τ ε ­ λ ε υ τ α ίε ς σ υ μ β ο λ έ ς σ το π εδ ίο τ ω ν ε ­ ρ ευ ν ώ ν γ ύ ρ ω απ ό τ ο δ ίκ α ιο τ η ς κ λ α σ ι­ κ ή ς π ερ ιό δ ο υ . Σ. Ν.

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Π α θ ο λ ο γ ία π ο λ ιτ ε υ μ ά τω ν Η Π ο λ ιτικ ή Π ρ α γ μ α τ ε ία ε ίν α ι τ ο τ ε ­ λ ε υ τ α ίο έ ρ γ ο τ ο υ Σ π ιν ό ζ α (1 6 3 2 -1 6 7 7 ), γ ν ω σ τ ο ύ π ε ρ ισ σ ό τε ρ ο απ ό τ η δ ιά σ η μ η «Η θ ικ ή » τ ο υ . Σ τ η ν Π ο λ ιτικ ή Π ρ α γ μ α τ ε ία κ ά ν ει λ ό γ ο γ ια τ ις α ρ χ έ ς , γ ια τ ο υ ς ά ρ χ ο ­ ντες, το κράτος, το υ ς θεσ μ ο ύς, το υ ς νό­ μ ο υ ς . Ε ιδ ικ ό τε ρ α , α ν α π τ ύ σ σ ει Τ ις ιδ έ ε ς τ ο υ γ ια τ ο π ώ ς π ρ έπ ει ν α θ ε σ μ ο θ ε τ η θ ε ί μ ια κ ο ινω νία μ ε μ ο ν α ρ χ ικ ό κ α ι α ρ ισ τ ο ­ κ ρ α τ ικ ό κ α θ ε σ τ ώ ς , ώ σ τ ε ν α μ η ν ε κ φ υ λ ι­ σ τ ε ί σ ε τ υ ρ α ν ν ία κ α ι ν α δ ια τ η ρ η θ ο ύ ν α ­ λ ώ β η τ ε ς η ε ιρ ή ν η κ α ι η ε λ ε υ θ ε ρ ία τω ν π ολ ιτώ ν. Τ ο τ ε λ ε υ τ α ίο κ ε φ ά λ α ιο τ ο υ έ ρ ­ γ ο υ , π ου α ν α φ ε ρ ό τ α ν σ το δ η μ ο κ ρ α τ ικ ό κ α θ ε σ τ ώ ς , έ μ ε ιν ε α ν ο λ ο κ λ ή ρ ω το . Ε π ιμ ελ η μ έν η η μ ε τ ά φ ρ α σ η , ε κ τ ε ν ή ς κ αι λ ία ν δ ια φ ω τισ τικ ή η εισ α γ ω γ ή κ α θ ώ ς κ α ι τ ο ε π ίμ ε τρ ο μ ε θ έ μ α « Π ο λ ιτικ ή κ α ι Επι­ κ οινω νία» π ου σ υ μ π λ η ρ ώ ν ε ι τ η ν έ κ δ ο σ η . Μ ε σ τ ή ν ο ή μ α τ ο ς η π ρ ό τα σ η τ ο υ Ο λ λ α ν ­ δού φ ιλ ο σ ό φ ο υ π ου π ίσ τ ε υ ε κ α ι δ ί­ ΣΠΙΝΟΖΑ δ α σ κ ε τ η θ ε ρ α π ε ία Πολιτική Πραγματεία τω ν π α θώ ν μ ε τ η Μτφρ.: Α.Ι. Στυλιανού γν ώ σ η τ ο υ α γ α θ ο ύ . Εισ.: Γεράσιμος Βώκος Αθήνα, Πατάκης, 1996 Π ά ν τ ο τ ε επ ίκ α ιρ η η Σελ.296 δ ιδ α σ κ α λ ία τ ο υ Σπ ιν ό ζ α π ο υ ε π ιθ υ μ ο ύ σ ε ν α δ ε ίξ ε ι σ το υ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς ό τ ι α π ο τε λ ο ύ ν δ υ ν ά μ ε ις κ αι, σ υ ν επ ώ ς, η σ ω τ η ρ ία τ ο υ ς ε ξ α ρ τ ά τ α ι α ­ π ο κ λ εισ τικ ά απ ό τ ο υ ς ίδ ιο υ ς . Ν.Κ.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Τ ο τ έ λ ο ς και η σ ιω π ή Μ ια απ ό τ ι ς π ιο σ κ λ η ρ έ ς ε μ π ε ιρ ίε ς γ ια κ ά θ ε γ ια τ ρ ό ε ίν α ι ν ’ α ν τιμ ε τω π ίσ ει π α ιδ ί μ ε α ρ ρ ώ σ τια π ο υ ο δ η γ ε ί σ το θ ά ν α τ ο . Ο θ ά ν α τ ο ς , δ υ σ τυ χ ώ ς , επ ισ κ έπ τ ετα ι κ α ι τ α π α ιδ ιά . Ο Ε π ίκ τη το ς δ έ χ ε τ α ι τ α σ υ μ β α ίν ο ν τα . Ο Κ α μ ύ ε π α ν α σ τ α τε ί. Ο ι ο ικ ο γ έ ­ ν ε ιε ς , ο ι ν ο σ η λ ε υ τ έ ς , ο α ρ χ α ίο ς χ ο ρ ό ς σ υ μ β ιβ ά ζο ν τα ι, κ α τα ρ ρ έο υν, α γ α ν α ­

κ το ύ ν . Τ α π α ιδ ιά δ ε λ έ ν ε τίπ ο τ α γ ια τ ο θά να το , γ ια τ ί η σ υ μ π ε ρ ιφ ο ρ ά μ α ς τ α κ α τ α δ ικ ά ζ ε ι σ τη σιω πή. Ε ίν α ι α ν ά ­ γκη όμω ς ν’ ακ ο ύ­ σ ο υ μ ε κ α ι τ α δ ικ ά τ ο υ ς λ ό γ ια , τ ο α ίτ η ­ μ ά τ ο υ ς , α ίτ η μ α π ο υ φ ω ν ά ζε ι ν α μ η ν τ ’ α π ο κ λ είσ ο υ μ ε απ ό τ ο γ ε γ ο ­ νό ς το υ θα νά το υ. Τ ο β ιβ λ ίο τ ο υ Ζ ιν έ τ Ρ α ιμ π ό δ ε ν π ρ ο ­ σ φ έρ ει έ τ ο ιμ ε ς σ υ ν τα γ ές. Προ­ σ φ έ ρ ε ι ό μ ω ς ε υ α ισ θ η τ ο π ο ίη σ η και κ α λ ύ τ ε ρ η γν ώ σ η τ ω ν ψ υ χ ο λ ο γ ικ ώ ν μ η ­ χ α ν ισ μ ώ ν . Μ έ σ α σ το κ ε ίμ ε ν ό τ η ς υ π ά ρ ­ χ ο υ ν φ ρ ά σ ε ις , σ ε λ ίδ ε ς , ε ικ ό ν ε ς α λ λ ά κ α ι σ ιω π ές π ου θ α φ α ν ο ύ ν α φ ό ρ η τ ε ς . Α φ ό ­ ρ η τ ε ς μ α κι α π α ρ α ίτ η τ ε ς γ ια μ α ς τ ο υ ς ε ­ ν ή λ ικ ε ς π ο υ α π ο ρ ρ ίπ το υ μ ε τ ις α λ ή θ ε ιε ς τ η ς π α ιδ ικ ή ς μ α ς η λ ικ ία ς . Ν.Κ.

ΖΙΝΕΤ ΡΑΙΜΠΟ Το παιδί και ο θάνατος Μτφρ.: Μίνα Μπούρα Αθήνα, Κέδρος, 1996 Σελ. 200

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ Κ α ίρ ια και ε υ θ ύ β ο λ α Κ ε ίμ ε ν α π ου γ ρ ά φ τ η κ α ν σ τη ν π ερ ίο δ ο 1 9 8 7 -9 5 απ ό τ η ν Κ ο ύ λ α Κ α σ ιμ ά τη , κ α θ η γ ή τ ρ ια σ το Π ά ν τε ιο , κ α ι ε ίδ α ν τ ο φ ω ς τ η ς δ η μ ο σ ιό τ η τ α ς ω ς επ ιφ υ λ λ ίδ ε ς σ το ν η μ ε ρ ή σ ιο τύ π ο ή ω ς ε ισ η γ ή σ ε ις σ ε η μ ε ­ ρ ίδ ε ς , σ τ ε γ ά σ τ η κ α ν σ το ν τ ό μ ο α υ τ ό . Ό λ ο τ ο έ ρ γ ο δ ο μ ε ίτ α ι π ά νω σ ε τ έ σ σ ε ρ ις θ ε μ α τ ικ ο ύ ς ά ξ ο ν ε ς , π ο υ α ν α φ έ ρ ο ν τ α ι σ τη ν κ οινω νία, τ ο ν π ο λ ιτισ μ ό , ΚΟΥΛΑ ΚΑΣΙΜΑΤΗ τ η ν εκ π α ίδ ευ σ η Περιπλάνηση στην επικαιρότητα και τη ν έρ ευ να . Αθήνα, Τυπωθήτω, 1996 Γ ε γο ν ό τα κ α θη ­ Σελ. 232 μ ε ρ ιν ά α ν τ ιμ ε ­ τω π ίζο ν τα ι μ ε κ ρ ιτ ικ ή μ α τ ιά , π α θ ο γ έ ν ε ιε ς τ ο υ κο ινω νι­ κ ο ύ χ ώ ρ ο υ λ ε ιτ ο υ ρ γ ο ύ ν ω ς ε ρ ε θ ίσ μ α τ α , π ρ ο β λ η μ α τισ μ ο ί, α ν τ ιφ ά σ ε ις κ α ι α δ ιέ ξ ο -

ΜόλιςΚυκλοφόρησαν

δ α τ η ς ελ λ η ν ικ ή ς ζω ή ς κ α τα γ ρ ά φ ο ν τ α ι κ α ι φ ω τίζο ν τα ι, χ ω ρ ίς ω ρ α ιο π ο ιή σ εις. Μ ια δ ιεισ δ υ τικ ή μ α τ ιά σ τη ν κ α θ η μ ε ρ ιν ή π ρ α γ μ α τ ικ ό τ η τ α , μ ια α ν α τ ο μ ία τ ο υ δ ι­ κ ού μ α ς π ε ρ ίγ υ ρ ο υ , ό λ α ό μ ω ς δ ο σ μ έ ν α μ ε μ ια σ ύ ν το μ η α λ λ ά κι ε ύ σ τ ο χ η γ ρ α φ ή , π ου σ κο π ό έ χ ε ι «ό χι ν α π ει π οιο ε ίν α ι τ ο δ ίκ ιο α λ λ ά ν α β ρ ε ι τ ο μ ικ ρ ό τ ε ρ ο κακό ». Ν. Κ.

Τ ο Σ ώ μ α τ ω ν α ξ ιώ μ α τ ικ ώ ν Σ τ ο μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο μ έ ρ ο ς τ η ς η ε ρ γ α σ ία α υ τ ή α π ο τε λ ε ί δ ιδ α κ το ρ ικ ή δ ια τ ρ ιβ ή π ου π α ρ ο υ σ ιά σ τη κ ε τ ο 1 9 8 7 σ τη Σ ο ρ β ό ν η . Π ρ ό θ ε σ η τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α ε ίν α ι ν α π α ρ ο υ σ ια σ τ ε ί κ α ι ν α μ ε λ ε τ η θ ε ί η « ε ικ ό ­ να » τ ο υ Σ ώ μ α τ ο ς τ ω ν Α ξ ιω μ α τικ ώ ν , απ ό τ ο 1 8 21 ω ς τ ο 1 9 7 5 , κ α τ ά τρ ό π ο ισ τ ο ρ ι­ κό, π ά ν τα ό μ ω ς σ ε σ χ έσ η ο ρ γ α ν ικ ή κ α ι α λ λ η λ ε π ίδ ρ α σ η ς μ ε τ α ισ το ρ ικ ά γ ε γ ο ­ ν ό τ α κ α ι τ ι ς ε ξ ε λ ίξ ε ις τ ή ς σ χ ε τικ ά μ ε γ ά ­ λ η ς α υ τ ή ς π ε ρ ιό δ ο υ . Σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο σ υ γ γ ρ α φ έ α η «εικό να » α υ τ ή τ ο υ σ ώ μ α το ς τω ν α ξ ιω μ α τικ ώ ν έ ­ χ ε ι δ ύ ο ό ψ εις : α ) « Ε σ ω τερ ικ ή » ό ψ η , δ η λ α δ ή ε σ ω τ ε ρ ι­ κή λ ε ιτ ο υ ρ γ ία τ ο υ Σ ώ μ α το ς , σ τ ρ α τ ιω τ ι­ κή ν ο μ ο θ ε σ ία , ε π ε τ η ρ ίδ ε ς , π ρ ο α γ ω γ έ ς κ.λπ . β) « Ε ξω τε ρ ικ ή » ό ­ ψ η , δ η λ α δ ή π ο λ έ­ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΓΈΡΟΖΗΣΗΣ μους, επ α νασ τά­ Το Σώμα των σ ε ις , ε ξ ε γ έ ρ σ ε ις αξιωματικών και η θέση του στη σύγχρονη κ α ι κ ιν ή μ α τα , ε ­ ελληνική κοινωνία π ε μ β ά σ ε ις σ τη ν 1821-1975 Τρεις τόμοι π ο λ ιτικ ή κ α ι εθ ν ικ ή Αθήνα, Δωδώνη, 1996 ζω ή , π ο λ ιτικ ά , ιδ ε ­ Α’τόμος Σελ.422 ο λ ο γ ικ ά ρ ε ύ μ α τ α Β’τόμο Σελ.500 Γ'τόμος Σελ.480 επ ιρ ρ ο ώ ν κ.λπ. Σ τόχος α υ τή ς τη ς χ ρ ή σ ιμ η ς μ ε λ έ τ η ς ε ίν α ι ν α σ υ μ β ά λ ε ι σ το σ χ η μ α τισ μ ό μ ια ς , κ α τ ά τ ο δ υ ν α τ ό ν α κ ρ ιβ έ σ τ ε ρ η ς , ε ικ ό ­ ν α ς τ ο υ Σ ώ μ α τ ο ς τω ν Α ξ ιω μ α τικ ώ ν , γ ια κ ά θ ε ισ το ρ ικ ή σ τιγ μ ή τ η ς σ ύ γ χ ρ ο ν η ς ε λ λ η ν ικ ή ς κ ο ιν ω ν ία ς σ ε τ α υ τ ό χ ρ ο ν η ό ­ μ ω ς σ χ έσ η μ ε τ α ά λ λ α ισ τ ο ρ ικ ά γ ε γ ο ­ ν ό τα . Σ. Ν.

ΘΡΗΣΚΕΙΑ Μ α ρ τ υ ρ ία και α ν α χ ω ρ η τ ισ μ ό ς Τ ο ε ρ ώ τη μ α π ου α ­ π ε υ θ ύ ν ε ι τ ο μ ικ ρ ό α υ τ ό βιβ λ ίο , ε ρ ώ τ η ­ μ α θ ε ο λ ο γ ικ ή ς φ ύ σ εω ς , ε ίν α ι γ ια τ ί σ τρ εφ ό μ α σ τε σ τ ο υ ς α σ κ η τ έ ς κ αι τ ο υ ς α ν α χ ω ρ η τές ψ ά χ ν ο ν τα ς γ ια τ η ν α λ ή θ ε ια σ τη θ ρ η ­ σ κ ε υ τικ ή σ κ έ ψ η . Ο Κ ο σ μ α τό π ο υ λο ς μ α ς ξ ε ν α γ ε ί σ το ε ­ κ ο ύ σ ιο μ α ρ τύ ρ ιο τ ο υ Α γ ίο υ Ιγ ν α τίο υ τ ο υ Θ ε ο φ ό ρ ο υ κ αι σ τα ψ υ χ ικ ά το π ία τω ν α ν α χ ω ρ η τώ ν κ α ι τω ν α σ κ η τώ ν π ου χ τίζο υ ν τ α κ ε­ λ ιά τ η ς μ ετ ά ν ο ια ς τ ο υ ς σ τη Θ η β ά ίδ α . Θ υ μ ό μ α σ τ ε τ ις επ ο χ ές ό τα ν η εκ κ λ η σ ία ή τ α ν έ ν α έ ρ η μ ο σ ώ μ α κ α τα μ ε σ ή ς σ το ν ειδ ω λ ο λ α τρ ικ ό κ ό σ μ ο κ α ι ο ι μ ά ρ τ υ ρ ε ς π ρ α γ μ α το π ο ιο ύ σ α ν τ η θ υ σ ία τ ο υ ς σ το χ ώ ρ ο τ ο υ «α δ ια ν ό η το υ », α ψ η φ ώ ν τα ς τ α π ά ν τα μ ε τη δ ύ ν α μ η π ου δ ίν ε ι η α π ό λυτη α ίσ θ η σ η τ η ς π τώ σ η ς κ α ι η π ρ ο σ μ ο νή ε ­ ν ό ς ν έ ο υ τ ο κ ε τ ο ύ σ ε μ ια ν ά λ λ η σ φ α ίρ α υ π ά ρ ξε ω ς . Α ρ γ ό τ ε ρ α , ό τα ν ο Χ ρ ισ τ ια ν ι­ σ μ ό ς γ ίν ε τ α ι η επ ίσ η μ η θ ρ η σ κ ε ία τ ο υ Ρ ω μ α ϊκ ο ύ κ ρ ά τ ο υ ς , τ η θ έ σ η τω ν μ α ρ τ ύ ­ ρ ω ν π α ίρ ν ο υ ν ο ι α ν α χ ω ρ η τές , ο ι οπ οίοι β α δ ίζ ο ν τα ς σ τη ν έ ρ η μ ο τ ο υ λ ό γ ο υ φ τ ά ­ ν ο υ ν σ το ξεγ ύ μ ν ω μ α π ου α π ο δ ίδ ε ι τ ο ν ά ν θρ ω π ο α θ ώ ο σ τα χ έ ρ ια κ α ι σ τη ν κρίσ η τ ο υ Θ ε ο ύ μ ε τ η β α θ ύ τ α τ η επ ίγνω σ η ό τι α υ τ ό π ου επ ιζη το ύ ν δ ε ν είν α ι «εκ τ ο υ κ ό ­ σ μ ο υ το ύ το υ ». Α. Σ.

ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ S.O.S.! Σ ύ ν θ η μ α τ ο υ β ιβ λ ίο υ είν α ι τ α λ ό γ ια τ ο υ Μ ά ρ τιν Λ ο ύ θ ε ρ Κινγκ: «Π ρ έ π ει ν α μ ά -

θ ο υ μ ε ν α ζο ύ μ ε ό. , Γχχι, ΑΛΜΠΕΡΖΑΚΑΡ λ ο ι μ α ζί σ α ν α δ ε λ πέντε δισεκατομμύρια φ ια , α λ λ ιώ ς θ α π εάνθρωποι σ’ένα πλεούμενο θά νουμ ε όλοι μαζί Μτφρ.: ΜπάμπηςΓεωργούλας , _ 7 Θεώρηση: Αλκής Σταύρου σ α ν η λ ίθιο ι» . Π ε ν τ ε Αθήνα, Ρώτπος, 1996 δ ισ ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ια Σελ.152 ά ν θρ ω π ο ι π άνω ----------------------------------------------------σ τη γ η . Π ά νω σ ’ έ ν α « σ κ ά φ ο ς» π ου γ ια α μ έ τ ρ η τ α χ ρ ό ν ια υπ α ­ κ ο ύ ε ι τ υ φ λ ά σ τις δ υ ν ά μ ε ις τ ο υ σ ύμπ α ν τ ο ς κ αι σ υ ν εχ ίζει τη ν π ο ρ εία τ ο υ . Τ ώ ρ α ό μ ω ς η τ ύ χ η το υ έ φ θ α σ ε ν α ε ξ α ρ τ ά τ α ι α ­ πό ε μ ά ς . Απ ό μ α ς π ου π ή ρ α μ ε τ η ν ε ­ ξ ο υ σ ία σ τα χ έ ρ ια μ α ς κ αι μ π ο ρ ο ύ μ ε α ν ά π ά σ α σ τιγ μ ή ν α β υ θ ίσ ο υ μ ε τ ο π λ ε ο ύ μ ε ­ ν ο μ α ζ ί μ ε ό λ ο υ ς τ ο υ ς ε π ιβ ά τε ς τ ο υ . Η ε ­ π ιδ ίω ξη τ η ς ά ν ευ ό ρ ω ν κ υ ρ ια ρ χ ία ς , η δ ί­ ψ α τ ο υ κ έ ρ δ ο υ ς κ α ι τ ο υ π λ ο υ τισ μ ο ύ , οι ά σ τ ο χ ε ς ε ν έ ρ γ ε ιε ς σ ε β ά ρ ο ς τ ο υ π ερ ι­ β ά λ λ ο ν το ς σ π ρ ώ χ νο υ ν τ η ν α ν θ ρ ω π ό τη ­ τ α π ρ ο ς τη ν α υ τ ο κ τ ο ν ία . Ο Α λ μ π έρ Ζ α κ ά ρ , δ ιε υ θ υ ν τ ή ς σ το τ μ ή μ α γ ε ν ε τ ικ ή ς τ ο υ Γ α λ λ ικ ο ύ Ιν σ τιτο ύ το υ Δ η μ ο γ ρ α φ ικ ώ ν Μ ελ ετ ώ ν , κ ρ ο ύ ε ι τ ο ν κ ώ δ ω ­ ν α τ ο υ κ ινδ ύ ν ο υ . Σ υ γ χ ρ ό ν ω ς υπ ο δ εικ ν ύ ­ ε ι κ α ι τ ο δ ρ ό μ ο π ρ ο ς τη σ ω τη ρ ία . Ν . Κ.

Έ να εισαγωγικό εγχειρίδιο Ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς ε ίν α ι κ α θ η γ η τ ή ς ο ικ ο λ ο ­ γ ία ς σ το Τ μ ή μ α Γ ε ω γ ρ α φ ία ς τ ο υ N orth L o n d o n P o ly te ch n ic κ α ι μ ε τ η μ ε λ έ τη α υ τ ή ε π ιχ ε ιρ ε ί ν α κ α λ ύ ψ ε ι τ α κ υ ρ ιό τε ρ α θ έ μ α τ α τ η ς ο ικ ο λ ο γ ία ς . Σ τ α π ρ ώ τα κ ε φ ά λ α ια π α ρ ο υ σ ιά ζο ν τ α ι οι β α σ ικ ές έ ν ν ο ιε ς τ η ς ο ικ ο λ ο γ ία ς κ α ι σ τη

συνέχεια εξετάζοο, κυρώτερες

J C emberlin

τ ε χ ν ικ έ ς δ ε ίγ μ α τ ο λ η ψ ία ς π ου χ ρ η σ ι-

Αθήνα, Τυπωθήτω, 1996 Σελ.381

μ ο π ο ιο ύ ν τ α ιγ ια τ η ν π ερ ιγ ρ α φ ή κ α ι τη ν α ν ά λ υ σ η τ ω ν φ υ σ ικ ώ ν σ υ σ τη μ ά τω ν . Ε π ίσ ης, α ν α λ ύ ε τ α ι ο ρ ό λ ο ς τ ο υ α ν θ ρ ώ ­ π ου ω ς ο ικ ο λ ο γ ικ ο ύ π α ρ ά γ ο ν τ α . Γ ια τ ο ν έ ο μ ε λ ε τ η τ ή τ η ς ο ικ ο λ ο γ ικ ή ς βι­ β λ ιο γ ρ α φ ία ς , τ ο β ιβ λ ίο τ ο υ J. E m b e rlin μ π ο ρ εί ν α α π ο τελ έσ ει έ ν α β α σ ικ ό ε ισ α ­ γω γ ικ ό εγ χ ε ιρ ίδ ιο π ου κ α λ ύ π τει τ α

κ υ ρ ιό τ ε ρ α π ερ ιβ α λ λ ο ν τικ ά θ έ μ α τ α .

ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ Γ ια τ η ν Ε λλά δ α Κ α τά κ άπ οιο τ ρ ό ­ πο, τ ο β ιβ λ ίο α υ τ ό δ ε ν γ ρ ά φ τ η κ ε π ο­ τ έ . Ε ίνα ι μ ια επ ιλ ο ­ γ ή σ υ ν εν τε ύ ξεω ν , η μ ε ρ ο λ ο γ ια κ ώ ν σ η μ ειώ σ εω ν κ αι π ο ιη μ ά τω ν τ ο υ σ η ­ μ α ν τικ ο ύ Ά γγλου μ υ θ ισ τ ο ρ ιο γ ρ ά φ ο υ Τ ζω ν Φ ά ο υ λ ς , π ου σ υ γ κ έ ν τρ ω σ ε και μ ε τ έ φ ρ α σ ε η φ ιλ ό ­ λ ο γ ο ς Κ ίρκη Κ ε φ α ­ λ έ α κ α ι π ου α ν α φ έ ρ ο ν τα ι σ τη ν Ε λ λ ά ­ δ α κ α ι σ τη σ χ έσ η τ ο υ μ ε α υ τή ν . Ο Φ ά ο υ λ ς π ρω τ ο ή ρ θ ε σ τη ν Ε λ λ ά ­ δ α τ ο 1 9 5 2 κ α ι απ ό τ ό τ ε δ έ θ η κ ε γ ια τ α καλά μαζί τη ς. Ό ν τα ς λ ά τρ η ς το υ Η ρ ά ­ κ λ ειτ ο υ , ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς τ ο υ «Σ υ λ λ έκ τη » μ α γ ε ύ τ η κ ε απ ό τ ο ελ λ η ν ικ ό το π ίο κ α ι τ ο φ ω ς το υ . Σ τ ο β ιβ λ ίο α υ τ ό κ α τ α γ ρ ά φ ε τ α ι π άνω απ ’ ό λ α η « ε σ ω τερ ικ ή ελ λ η ν ικ ή εμ π ε ιρ ία τ ο υ Φ ά ο υ λ ς» . Τ η ν π ρ ο σ εγ μ έ ν η α υ τ ή έκ δ ο σ η που σ υ μ π ερ ιλ α μ β ά ν ει χ ρ ο ν ο λ ό γ ιο , ε ρ γ ο γ ρ α φ ία κ αι β ιβ λ ιο γ ρ α φ ία τ ο υ Φ ά ο υ λ ς , σ υ ν ο ­ δ ε ύ ο υ ν σ π ά ν ιες φ ω τ ο γ ρ α φ ίε ς , εν ώ τ η ν π ρ ο λ ο γ ίζει ο ίδ ιο ς ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς . Η. Μ .

ΤΖΩΝ ΦΑΟΥΛΣ’ Η Ελληνική Εμπειρία Επιμ.-μτφρ.: Κίρκη Κεφαλέα Αθήνα, Ολκός, 1996 Σελ.152

ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Α μ φ ίβ ο λη μ ο ν α ξιά Η α ν α κ ά λ υ ψ η έσ τω κ α ι ε ν ό ς εξω γ ή ιν ο υ μ ικ ρ ο β ίο υ θ α χ α ρ α κ τ η ρ ιζ ό τ α ν σ α ν η μ ε ­ γ α λ ύ τ ε ρ η επ ισ τη μ ο ν ική επ α ν ά σ τα σ η ό-

λω ν τω ν επ ο χ ώ ν PAUL DAVIES θα μας έβ α ζε Είμαστε μόνοι; μ π ρ ο σ τά σ ε θ ε μ ε ­ Μτφρ.: Πωλίνα Αγαπάκη Αθήνα, Κάτοπτρο, 1996 λ ια κ ά ε ρ ω τη μ α τικ ά Σελ.136 ' π ου έ χ ο υ ν σ χ έσ η μ ε τ η θ έ σ η μ α ς σ το Σά μπ αν . Α ν δ η λ . η ζω ή π ρ ο ­ έ ρ χ ε τ α ι απ ό μ ια κ αι μ ο ν α δ ικ ή π ηγή κ αι σ τη σ υ ν έχ ε ια δ ια ­ σ κ ο ρ π ίσ τη κε πα­ ντ ο ύ σ ε π ο λ λ ά δ ια ­ φ ο ρ ε τ ικ ά σ η μ εία . Α ν η εμ φ ά ν ισ ή τ η ς α π ο τε λ ε ί θ α ύ μ α ή η υψ ηλή αυτή έκ ­ φραση τη ς οργά­ ν ω σ η ς τ η ς ύ λ η ς ε ί­ ν α ι ν ο μ ο τε λ ε ια κ ά σ υ ν δ ε δ ε μ έ ν η μ ε τ η ν ίδ ια τ η ν υ π όσ τασ ή τ η ς υ π α κ ο ύ ο ν τα ς σ το υ ς ν ό μ ο υ ς τ η ς φ υ σ ικ ή ς κ αι τ η ς β ιο λ ο γ ία ς . Α ν υ π ά ρ χ ει κ ά π ο ιο ς σ κο π ό ς π ου ε ίν α ι ε ν ­ σ ω μ α τω μ έν ο ς σ τη λ ε ιτ ο υ ρ γ ία τ ο υ σ ύμπ α ντο ς . Κι α κ ό μ α τ ι θ α σ ή μ α ιν ε γ ια μ α ς κ α ι τ η θ έ ­ ση μ α ς σ το σ ύμπ α ν η εν δ ε χ ό μ ε ν η α ν α ­ κ ά λ υ ψ η ε ξ ω γ ή ιν η ς ν ό η σ η ς. Ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς π ρ ο β λ η μ α τίζ ε τα ι σ τα π α­ ραπ άνω ερ ω τ ή μ α τ α , μ ε τρ ό π ο δ ια φ ο ρ ε ­ τικ ό απ ό εκ είν ο ν τ η ς θ ε ο λ ο γ ία ς ή τ η ς ε ­ π ισ τη μ ο νική ς φ α ν τα σ ία ς . Έ ν α γ ο η τ ε υ τ ι­ κό βιβλ ίο. Ε. Ρ.

ΛΕΥΚΩΜΑΤΑ Ε π ίσ κ ε ψ η σ το Λ ο ύ β ρ ο Έ ν α β ιβ λ ίο -ο δ η γ ό ς π ρ ο ς χ ρ ή σ η τω ν ε ­ LOUVRE-ΜΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ π ισ κεπ τώ ν το υ Σειρά: Βιβλία τέχνης Υπεύθυνη σειράς: μ ο υ σ ε ίο υ τ ο υ Λ ο ύ ­ Geraldine Georget β ρ ο υ . Ε ίνα ι μ ε τ ά Μτφρ.: Μαγδαληνή Κλαυδιανού φ ρ ά σ η ε ν ό ς απ ό Αθήνα, Δρομέας, 1996 Σελ.125 το υ ς π ολλούς οδη­ γ ο ύ ς , π ου β ρ ίσ κ ει κ α ν ε ίς σ το β ιβ λ ιο π ω λείο τ ο υ Μ ο υ σ ε ίο υ σ τα γ α λ λ ικ ά κ α ι σ ε ά λ λ ε ς γ λ ώ σ σ ε ς , π ου

έ χ ο υ ν ό λ ο ι σ κο π ό ν α β ο η θ ή σ ο υ ν τ ο ν ε ­ π ισ κ έπ τη κ α τ ά τ η ν π ερ ιή γ η σ ή τ ο υ , λ α ­ β α ίν ο ν τα ς υπ όψ η κ ά π ο ια ιδ ια ίτ ε ρ α εν δ ια φ έ ρ ο ν τ ά τ ο υ κ α ι τ ο ν τρ ό π ο π ου δ ια ­ θ έ τ ε ι. Τ ο β ιβ λ ίο α ν α φ έ ρ ε τ α ι σ υ ν ο π τικ ά σ τη ν ισ το ρ ία τ ο υ μ ο υ σ ε ίο υ , π ε ρ ιλ α μ β ά ­ ν ο ν τ α ς κ α ι α υ τ ή τ η ς π ολ ύ π ρ ό σ φ α τη ς π ε ρ ιό δ ο υ , κ α θ ώ ς κ α ι σ τ α σ η μ α ν τικ ό τε ­ ρ α ε κ θ έ μ α τ α π ου υ π ά ρ χ ο υ ν σ τις δ ιά φ ο ­ ρ ε ς σ υ λ λ ο γ έ ς . Ε κ α τό ν ε β δ ο μ ή ν τ α απ ό α υ τ ά π α ρ ο υ σ ιά ζο ν τ α ι κ α ι μ ε φ ω τ ο γ ρ α ­ φ ίε ς . Έ ν α π ο λ ύ τιμ ο β ο ή θ η μ α γ ια τ ο ν Έ λ λ η ν α επ ισ κ έπ τη π ου θ έ λ ε ι ν α π ρ ο ε το ιμ ά σ ε ι κ α τά λ λ η λ α τ η ν επ ίσ κ εψ ή τ ο υ σ το μ ο υ σ είο κ α ι π α ρ ά λ λ η λ α έ ν α β ιβ λ ίο τ έ ­ χ ν η ς γ ια κ ά θ ε λ ά τ ρ η τ ο υ ε ίδ ο υ ς . Ε. Ρ.

Χ ώ ρ ο ι ία σ η ς Τ ο π α ρ ό ν ε ικ α σ τικ ό β ιβ λ ίο έ χ ε ι ω ς θ έ μ α τ ις ια μ α τ ικ έ ς π η γ έ ς τ η ν ή σ ο υ Λ έ σ β ο υ , π η γ έ ς π ου π α ρ ο υ σ ιά ζο ν τ α ι μ ε έγ χ ρ ω ­ μ ε ς φ ω τ ο γ ρ α φ ίε ς κ α ι π ο ιη τικ ή θ έ ρ μ η . ΤΖΕΛΗ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Το άγιο νερό Η κ α λ λ ιτέ χ ν ις δ ίν ε ι Ιαματικές πηγές π έ ρ α απ ’ τ η ν π ρ α γ ­ της Λέσβου Κείμενα: μ α τ ικ ή κ α ι τ η μ ε τ α ­ Γιώργος Ν. Μανιώτηςφ υ σ ικ ή δ ιά σ τ α σ η Γιώργος Α. Δουκάκης τ ο υ φ α ιν ο μ έ ν ο υ , έ ­ Αθήνα, 1996 Σελ. 144 τ σ ι π ου ν α μ π ο ρ εί κ α ν ε ίς να υπ οπ τ ε υ θ ε ί, κ α ι μ έ σ α α π ’ τ α λ ε γ ό μ ε ν ό τ η ς , τ η θ α υ μ ά σ ια ε μ π ε ιρ ία τ η ς μ ε τ α ια μ α τι­ κ ά λ ο υ τ ρ ά . Ο ι τό π ο ι όπ ου σ υ ν α ν τ ά τα ι τ ο ά γ ιο ν ε ρ ό ε ίν α ι π ο λ λ ο ί κ α ι α ν κ α ν ε ίς γ ν ω ρ ίζε ι τ η γ ε ω γ ρ α φ ία τ ο υ νη σ ιο ύ , κ α ­ τα λ α β α ίν ε ι τ ις π η γ έ ς τ ο υ . Τ ο λ ε ύ κ ω μ α σ υ ν ο δ ε ύ ε τ α ι απ ό δ ύ ο κ ε ίμ ε ν α τ ω ν Γιώ ρ γ ο υ Ν . Μ α ν ιώ τη κ α ι Γ.Α . Δ ο υ κ ά κ η γ ια τ η ν α τ μ ό σ φ α ιρ α τω ν λ ο υ τρ ώ ν κ α ι τη σ η ­ μ ερ ιν ή τ ο υ ς κ α τά σ τ α σ η . Γ ια τί, π ρ ά γ μ α ­ τι, ο ι ια μ α τ ικ έ ς π η γ έ ς τ η ς Λ έ σ β ο υ έ χ ο υ ν μ ε γ ά λ ο εν δ ια φ έ ρ ο ν , ό χ ι μ ό ν ο ω ς φ υ σ ικ ό επ α κ ό λ ο υ θ ο , α λ λ ά κ α ι ω ς κ α λ λ ιτε χ ν ικ ή άπ ο ψ η , π ου η Τ ζ έ λ η Χ α τζ η δ η μ η τρ ίο υ χ α ρ ίζ ε ι μ ε ε υ α ισ θ η σ ία , π α ρ α δ ίδ ο ν τά ς μ α ς μ ια τ έ λ ε ια φ ω τ ο γ ρ α φ ικ ή δ η μ ι­ ο υ ρ γ ία .

ΘΕΑΤΡΟ Γ α μ ή λια τ ε λ ετ ο υ ρ γ ία α ίμ α τ ο ς Ο ι ε κ δ ό σ ε ις Π α τά κ η ε γ κ α ιν ιά ζ ο υ ν μ ια ν έ α σ ε ιρ ά μ ε τ ο ν π ρ ω τό τυ π ο τίτ λ ο “Ν α υ τίλ ο ς -Α ν α γ ν ώ σ μ α τα ” π ου θ α φ ιλ ο ­ ξ ε ν ε ί λ ο γ ο τε χ ν ικ ά κ α ι σ το χ α σ τ ικ ά κ ε ίμ ε ­ ν α κ λ α σ ικ ή ς γ ρ α μ μ α τ ε ία ς απ ό τ η ν α ρ ­ χ α ιό τ η τ α ω ς σ ή μ ερ α , υπ ό τ η δ ιε ύ θ υ ν σ η τ ο υ Τ ά κ η Κ α γ ια λ ή . Τ ο α ρ ισ το ύ ρ γ η μ α τ ο υ Ά γ γ λ ο υ δ ρ α μ α τ ο υ ρ γ ο ύ π α ρ ο υ σ ιά ζε ­ τ α ι σ ε μ ετ ά φ ρ α σ η Δ . Κ α ψ ά λ η σ ’ έν α ε υ π ρ ό σ δ ε κ τα χ α ρ ο ύ μ ε ν ο μ π λ ε-κίτρ ινο τ ό μ ο κ α ι α ρ χ ίζ ε ι μ ε μ ια κ α τα το π ισ τικ ή ε ι­ σ α γ ω γ ή σ τη ν ο π ο ία ο μ ε τ α φ ρ α σ τ ή ς μ ά ς π λ η ρ ο φ ο ρ ε ί ό τ ι α ν έ λ α β ε τ η ν ερ γ α σ ία μ ε ­ τ ά απ ό π α ρ α γ γ ε λ ία τ ο υ « Θ ε ά τ ρ ο υ Κόπ­ ΟΥΙΛΛΙΑΜΣΑΙΞΠΗΡ πα». Ο σ ύ ν θ ε τ ο ς Ρωμαίος και Ιουλιέττα έ μ μ ε τ ρ ο ς σ α ιξ π η ρ ι­ Μτφρ.: Διονύσης Καψάλης κ ό ς λ ό γ ο ς ρ έ ε ι εδ ώ Αθήνα, Πατάκης, 1996 Σελ. 166 π υκ νά κ α ι ε ρ ω τικ ά , η ρ ο μ α ν τικ ή κ ω μω ­ δ ία μ ετα τρ έπ ετα ι σ ε τ ρ α γ ω δ ία τ ο υ έ ­ ρ ω τα , η π α ρ α τ ε τ α μ έν η γ α μ ή λ ια τ ε λ ε ­ τ ή ο δ η γ ε ίτ α ι σ τη ν τρ α γ ικ ή θ υ σ ία μ έσ α απ ό μ ια τελ ε­ τ ο υ ρ γ ία α ίμ α το ς π άνω σ τα σ ώ μ α τα τω ν δ ύ ο νέω ν . Η μ ε ­ τ ά φ ρ α σ η , χ ω ρ ίς ν α α κ ο λο υ θεί ή να έχ ει επ η ρ ε α σ τ ε ί απ ό τ ις π ρ ο η γο ύμ ενες α­ π ό π ειρ ε ς (7) π ου έ ­ χ ο υ ν γ ίν ε ι σ τη χ ώ ρ α μ α ς , ε ίν α ι λ ε ιτ ο υ ρ γ ι­ κή, ά λ λ ο τ ε έ μ μ ε τ ρ η , ά λ λ ο τ ε όχ ι, χ ω ρ ίς β ερ μ π α λ ισ μ ο ύ ς κ α ι λ ε ξ ιλ α γ ν ε ίε ς π ου δ ε ν π α ίζο ν τα ι επ ί σ κ η ν ή ς κ α ι α κ ο λ ο υ θ ε ί ε ύ ρ υ θ μ α κ α ι μ ε π ο ιη τικ ό ρ εα λ ισ μ ό α υ τ ή τ η ν ισ το ρ ία α γ ά π η ς όπ ω ς δ ια π λ έ κ ε τα ι σ το ν π ύρ ιν ο ισ τό τ ο υ α έ ν α ο υ δ ίδ υ μ ο υ τ ο υ έ ρ ω τ α μ ε τ ο θ ά ν α το . Α. Σ.

Δ ρ α μ α τ ο υ ρ γ ικ έ ς κ α τ α θ έ σ ε ις Ο γ ν ω σ τ ό ς κ α θ η γ η τ ή ς θ ε α τ ρ ο λ ο γ ία ς

τ ο υ Π α ν /μ ίο υ Α θ η ­ νώ ν, π ου δ ίν ε ι α ­ σ τ α μ ά τ η τ α σ τη δ η ­ μ ο σ ιό τ η τα ν έ ε ς ε ­ π ισ τη μ ο ν ικ ές έρ ε υ ν ε ς εμ π λ ο υ τί­ ζ ο ν τ α ς έ τ σ ι τ η ν α κ ό μ η π εν ιχ ρ ή ελ λ η ν ικ ή θ ε α τ ρ ο λ ο γ ικ ή β ιβ λ ιο γ ρ α φ ία , π α ρ ο υ σ ιά ­ ζ ε ι εδ ώ π έν τε μ ε λ ε τ ή μ α τ α δ ρ α μ α τ ο υ ρ γ ικ ή ς θ ε μ α τ ικ ή ς . Τ ο π ρ ώ το α ν α φ έ ρ ε τ α ι σ ε σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς σ κ έ ψ ε ις κ α ι τ ο π ο θ ε τ ή σ ε ις π άνω σ τη μ ετ ά φ ρ α σ η τ ο υ α ρ χ α ίο υ δ ρ ά ­ μ α τ ο ς κ υ ρ ίω ς σ τα ν ε ο ελ λ η ν ικ ά , σ ε έν α ν τ ο μ έ α π ου α π ο τε λ ε ί ε λ λ η ν ικ ή ιδ ια ιτ ε ρ ό ­ τ η τ α α λ λ ά κ α ι π ου δ ε ν έ χ ε ι μ ε λ ε τη τ ή . Σ τ ο δ ε ύ τ ε ρ ο μ ε λ έ τη μ α ε ξ ε τ ά ζ ο ν τ α ι οι δ ρ α μ α τ ο υ ρ γ ικ έ ς σ υ μ β ά σ ε ις τ η ς α ρ χ α ί­ α ς τρ α γ ω δ ία ς κ α ι ο β α θ μ ό ς π ου α υ τ έ ς α ­ κ ο λ ο υ θ ο ύ ν τα ι σ το θ ε α τ ρ ικ ό έ ρ γ ο τ ο υ Σ α ίξπ η ρ γ ια τ ο ν οπ οίο, ά λ λ ω σ τε, υ π ά ρ ­ χ ο υ ν α μ φ ιβ ο λ ίε ς κ α τ ά π ό σ ο ν ή ρ θ ε σ ε ε ­ π α φ ή μ ε τ ις ελ λ η ν ικ έ ς τ ρ α γ ω δ ίε ς . Σ τ ο τ ρ ίτ ο μ ε λ έ τ η μ α γ ίν ε τ α ι α ν α λ υ τικ ή π α­ ρ ο υ σ ία σ η ε ν ό ς ά γ ν ω σ το υ δ ρ α μ α τικ ο ύ θ ρ η σ κ ε υ τικ ο ύ κ ειμ έν ο υ απ ό τ ις Κ υ κ λ ά ­ δ ε ς (σ ώ ζετ α ι σ τη Σ ύ ρ ο ), τ ο υ οπ ο ίο υ ο τ ίτ λ ο ς έ χ ε ι χ α θ ε ί κ α ι π ου απ ό τ η θ ε μ α τ ι­ κή τ ο υ ο Β .Π . π ρ ο τε ίν ε ι τ η ν ο ν ο μ α σ ία « Η ρ ώ δ η ς ή η Σ φ α γ ή τω ν Νηπ ίω ν». Τ ο ε ­ κ τε ν έ σ τ α το τ έ τ α ρ τ ο μ ε λ έ τ η μ α α ν α φ έ ρ ε τ α ι σ ε μ εθ ο δ ο λ ο γ ικ ο ύ ς π ρ ο β λ η μ α τι­ σ μ ο ύ ς κ α ι ισ το ρ ικ έ ς π η γ έ ς γ ια τ ο ε λ λ η ν ι­ κ ό θ έ α τ ρ ο τ ο υ 18 ο υ κ α ι 19 ο υ α ιώ ν α μ ε π α ρ α δ ε ίγ μ α τ α , εν ώ τ ο τ ε λ ε υ τ α ίο ε ξ ε τ ά ­ ζ ε ι τ ο θ έ μ α τ η ς π ρ ό σ λ η ψ η ς τ ο υ Γ κ ο λ ν τό νι σ τη ν Ε λ λ ά δ α . Δ. Τ.

ΒΑΛΤΕΡ ΠΟΥΧΝΕΡ Δραματουργικές αναζητήσεις Πέντε μελετήματα Αθήνα, Καστανιώτης, 1995 Σελ. 390

ΜΟΥΣΙΚΗ Μ ο υ σ ικ ά ό ρ γ α ν α Έ ν α βιβ λ ίο π ου σ τό χ ο τ ο υ έ χ ε ι ν α φ έ ρ ε ι τ ο ν Έ λ λ η ν α α ν α γ ν ώ σ τη κ ο ν τά σ ε μ ια ε ι­ δ ικ ή κ α τη γ ο ρ ία ο ρ γά ν ω ν , τ α κ ρ ο υ σ τ ά , σ α ν μ ια π ρ ώ τη γ ν ω ρ ιμ ία τ ο υ μ α ζ ί τ ο υ ς . Ό ρ γ α ν α π ου δ ια θ έ τ ο υ ν μ ια τ ε ρ ά σ τ ια γ κ ά μ α ή χ ω ν κ α ι σ χ η μ ά τω ν κ α ι π ου σ υ ν α ­ ντιό ν τα ι σ ε ό λ ε ς τ ις η π είρ ο υ ς . Ε ίνα ι α λ ή ­ θ ε ια π ω ς υ π ά ρ χ ει τ α τ ε λ ε υ τ α ία χ ρ ό ν ια έ ­ ν α α υ ξ η μ έ ν ο εν δ ια φ έ ρ ο ν τ η ς Δ ύ σ η ς γ ια

τη ν κ α τ η γ ο ρ ία Παραδοσιακά κρουστά όργανα α υ τ ή ο ρ γ ά ν ω ν ε ί­ Συλλογή κειμ.-μτφρ.: Ι.Χ. Μουσικολογική επιμέλεια: χ α μ ε δ ε τ η ν ε υ κ α ι­ Μ. Μαυροειδής ρ ία ν α τ α γ ν ω ρ ί­ Αθήνα, Fagotto, 1996 Σελ.87 σ ο υ μ ε α κ ο υ σ τικ ά κ α ι απ ό δ ιά φ ο ρ α — ξ έ ν α σ υ γ κ ρ ο τ ή μ α τ α π ου επ ισ κ έφ θ η κ α ν τ η ν Ε λ λ ά δ α κ α ι χ ρ η σ ιμ ο π ο ιο ύ ν μ ό ν ο ν α υ τ ά (π.χ. τ ο ια π ω νικό σ υ γ κ ρ ό τ η μ α Κ όν τ ο ). Σ τ ο β ιβ λ ίο έ χ ο υ ν σ υ γ κ ε ν τ ρ ω θ ε ί 10 0 τ έ τ ο ια ό ρ γ α ν α . Τ η ν π ε ρ ιγ ρ α φ ή , τ ο ν τ ρ ό ­ π ο κ α τ α σ κ ε υ ή ς τ ο υ ς , τ η χ ρ ή σ η τ ο υ ς κ αι φ υ σ ικ ά τ ο ν τό π ο κ α τα γ ω γ ή ς τ ο υ ς σ υ ν ο ­ δ ε ύ ο υ ν κ α ι ο ι α ν τίσ τ ο ιχ ε ς φ ω τ ο γ ρ α φ ίε ς τ ο υ ς σ τ ις ο π ο ίες μ π ο ρ εί κ α ν ε ίς ν α α ν α ­ γ ν ω ρ ίσ ει ο ικ ε ία α λ λ ά , σ τη ν ο υ σ ία , ά γ ν ω ­ σ τ ό τ ο υ ό ρ γ α ν α απ ό δ ιά φ ο ρ ε ς χ ώ ρ ες . Δ.Τ.

Π α ρ ε ξ η γ η μ έ ν ο α ρ ισ τ ο ύ ρ γ η μ α Η Ε ν ά τη σ υ μ φ ω ν ία τ ο υ Μ π ε τό β ε ν απ ό τ η ν π ρ ώ τη ε κ τ έ λ ε σ ή τ η ς μ έχ ρ ι σ ή μ ε ρ α έ - . χ ε ι ε μ π ν εύ σ ει δ ια μ ε τ ρ ικ ά α ν τ ίθ ε τ ε ς ε ρ ­ μ η ν ε ίε ς . Π ρ ώ ιμ ε ς κ ρ ιτ ικ έ ς τ η ν ε ίχ α ν α π ο ρ ρ ίψ ε ι ω ς μ υ σ τη ρ ιώ δ η κ α ι ε κ κ ε ν τ ρ ι­ κή, ω ς π ρ ο ϊό ν ε ν ό ς κ ω φ ο ύ κ α ι η λ ικ ιω μ έ­ ν ο υ σ υ ν θ έ τη . Μ ε ρ ικ ο ί τ η ν ο ν ό μ α σ α ν « τ ε­ ρ α τώ δ η τ ρ έ λ α » κ α ι κ άπ οιο ι ά λ λ ο ι « τ ε­ λ ε υ τ α ίε ς α ν α λ α μ π ές μ ια ς εκ π ν έ ο υ σ α ς μ ε γ α λ ο φ ύ ΐα ς » . Σ ή μ ε ρ α ό μ ω ς θ ε ω ρ ε ίτ α ι έ ν α απ ό τ α α ρ ισ τ ο υ ρ γ ή μ α τ α τ η ς δ υ τικ ή ς π α ρ ά δ ο σ η ς , μ ε ά π ειρ η μ εγ α λ ο π ρ έπ εια κ α ι δ ρ α μ α τικ ή δ ύ ν α μ η , μ ια υ π έρ ο χ η μ ο υ σ ικ ή α π ο κ ά λ υ ψ η . Σ τ η ν επ ο χ ή μ α ς , ί­ σ ω ς π ε ρ ισ σ ό τε ρ ο απ ’ ο π ο ιο δ ή π ο τε ά λ λ ο μ ο υ σ ικ ό έ ρ γ ο , η Ε ν ά τη σ υ μ φ ω ν ία έ χ ε ι κ α τ α σ τ ε ί π ο λ ιτισ τικ ό σ ύ μ β ο λ ο τ ε ρ ά ­ σ τ ια ς σ η μ α σ ία ς . Ο N ic h o la s C o o k , κ α ­ NICHOLAS COOK θ η γ η τ ή ς μ ο υ σ ικ ή ς Μπετόβεν Η Ενάτη συμφωνία σ το π α νεπ ισ τή μ ιο Μτφρ.: ΜυρτώΤρίμπαλη τ ο υ S o u th a m p to n , Αθήνα, Στάχυ, 1996 Σελ. 264 π ε ρ ιγ ρ ά φ ε ι τ α σ τ ά ­ δ ια π ου π έ ρ α σ ε η — κ ρ ιτ ικ ή μ έχ ρ ι ν α κ α τ α λ ή ξ ε ι σ τη ν α π ο δ ο ­ χ ή τ ο υ κ ο ρ υ φ α ίο υ α υ τ ο ύ έ ρ γ ο υ . Ε ν ό ς έ ρ γ ο υ π ου ε π ιλ έχ τη κ ε τ η ν ά ν ο ιξη τ ο υ 1 9 8 9 γ ια μ ια ο ικ ο υ μ εν ικ ή σ υ ν α υ λ ία σ ε δ ο ρ υ φ ο ρ ικ ή σ ύ ν δ εσ η . Ν. Κ.

_______________ ΠΑΙΔΙΚΑ Δ ικ α σ τ ή ρ ιο με π α ρ ά ξ ε ν ο υ ς μ ά ρ τυ ρ ες Η π ερ ιπ έ τεια τ η ς α ν ά γ ν ω σ η ς είν α ι δ α ιδ α λ ώ δ η ς κ αι π ολυσ η μ ικ ή . Ο α ν α γ νώ σ τη ς π ερ ν ά απ ό δ ιά φ ο ρ ε ς δ ια δ ικ α σ ίες π ου αν α φ έ ρ ο ν τα ι σ τη ν π ρ όσ λη ψ η τ ο υ κ ει­ ΒΑΣΙΛΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ μ έν ο υ και σ τη ν Τα μυστικά της γης π ρ α γ μ ά τω σ ή το υ . Εικον.: Ελ. Θεοφύλακτου Αθήνα, Παρατηρητής, 1996 Γ ια τ η ν ο λ ο κ λ ή ρ ω ­ Σελ. 70 ση δ ε τ ο ύ μύθου, ό ­ τ α ν είν α ι α ν ο ικ τό ς, α π α ιτο ύ ν τα ι δ ιε ρ γ α ­ σ ίε ς π ου ε ξα ρ τ ώ ν τ α ι απ ό π ο λ λο ύ ς π α ιδ α γ ω γ ικ ο ύ ς και γ ε ν ικ ά π ολιτισ μ ι­ κ ο ύ ς π α ρ ά γ ο ν τ ες . Σ τ ο σ υ γ κ εκ ρ ιμ έν ο α φ ή γ η μ α μ ια θ ε ο ­ μη ν ία κ α τα σ τ ρ έ φ ε ι έν α σπίτι. Ο ιδ ιο κ τή ­ τ η ς μ η ν ύ ει τ ο μ η χ α ­ νικό. Ω ς μ ά ρ τ υ ρ ε ς κ α τα θ έ το υ ν κ αι τ α υ λ ικ ά κ α τα σ κ ευ ή ς . Η δ ια δ ικ α σ ία π α ρ έχ ει α ν τικ ειμ εν ικ ά σ το ι­ χ ε ία κ αι κ α τα δ εικ ν ύ ει π α ρ α λ είψ εις κ α ι σ το υ ς δ ύ ο . Σ τ ο ν π ρ ώ το έ χ ο υ ν σ χ έσ η μ ε ο ικ ο ν ο μ ικ ο ύ ς λ ό γ ο υ ς , σ το δ ε ύ τ ε ρ ο μ ε επ ισ τη μ ο νικο ύ ς-α νθ ρ ω π ισ τικ ο ύ ς. Η τελ ικ ή α π ό φ α σ η γ ια τη ν εν ο χ ή ή τη ν α θ ω ό τ η τα θ α π α ρ θ ε ί απ ό τ ο ν αν α γ νώ σ τη , ο ο π οίος θ α π ρ έπ ει ν α είν α ι σ ε θ έ σ η ν α κρίν ει, ν α σ υ γ κ ρ ίν ε ι π ρ όσ ω π α κ αι κ α τα σ τ ά σ εις . Π ρ ω τό τυ π ο είν α ι τ ο θ έ μ α α υ τ ο ύ τ ο υ βι­ β λ ίο υ κι ε ν δ ια φ έ ρ ο ν τα τ α σ το ιχ εία που μ π ο ρ εί ν α π ρ ο κύ ψ ο υ ν απ ό π ιθαν ή έ ρ ε υ ν α σ ε α ν α γ νω σ τικό κ οινό. Τ ο κ είμ εν ο είν α ι κ α λ ο γ ρ α μ μ έν ο μ ε ζω ν τα ν ο ύ ς δ ια λ ό γ ο υ ς κι ε ν δ ια φ έ ρ ο υ σ α εικ ο ν ο γ ρ ά φ η σ η . (Γ ια π α ιδ ιά απ ό 10 ε τώ ν ). Γ. Π.

Η ζ ω ή μ ’ έ ν α ν π α τ ρ ιό Η Κ ίτυ ε π ιλ έ γ ε τ α ι απ ό τ η δ α σ κ ά λ α τ η ς

ν α μ ιλ ή σ ε ι σ τη ν •Έ λ υ , π ου π α­ ρ ο υ σ ία ζ ε π α ρ ά ξ ε ­ ν η σ υ μ π ε ρ ιφ ο ρ ά , γ ια τ η ν ο ικ ο γ έ ν ε ιά τη ς. Ο λόγος; Ε γκ α τα σ τά θ η κε σ το σ π ίτι τ ο υ ς ο μ ε λ λ ο ν τ ικ ό ς πα­ τ ρ ιό ς κ ά τ ι π ου έ γ ι­ ν ε κ α ι σ το σ π ίτι τ η ς Έ λ υ . Η Κ ίτυ γ ρ ά φ ε ι κ α ι ω ρ α ίε ς ισ το ­ ρ ίε ς . Έ τ σ ι θ α ε ίν α ι π εισ τικ ή κι η ε ξ ισ τό ρ η σ η σ η μ α ν τι­ κών γεγο ν ό τω ν α ­ πό τη ν π λήρη α ­ π ό ρ ρ ιψ η τ ο υ π α ­ τ ρ ιο ύ τ η ς ω ς τ η ν α π ο δ ο χ ή τ ο υ , απ ό τ η ν ίδ ια κ υ ρ ίω ς , θ α ω φ ε λ ή σ ε ι π ο λ ύ τ η φ ίλ η τ η ς σ τη ν α ν τιμ ε τώ π ισ η τ ο υ σ χ ετικ ο ύ π ρ ο β λή μ α το ς τη ς. Π ρ ό κ ε ιτ α ι γ ια έ ν α μ υ θ ισ τ ό ρ η μ α όπ ο υ α π ο τυ π ώ ν ο ν τα ι ε ν δ ια φ έ ρ ο ν τ α σ το ιχ ε ία , τ α ο π ο ία α φ ο ρ ο ύ ν τ η ν κ ο ιν ω ν ιο λ ο γ ία τ η ς ο ικ ο γ έ ν ε ια ς , τ ις σ τ ά σ ε ις κ α ι α ν τ ιλ ή ­ ψ ε ις μ ικ ρ ώ ν κ α ι μ ε γ ά λ ω ν ό σ ο ν α φ ο ρ ά σ το σ τ έ ρ ιω μ ά τ η ς , π ου σ χ ε τ ίζ ο ν τ α ι κ α ι μ ε τ ι ς σ τ ά σ ε ις κ α ι α ν τ ιλ ή ψ ε ις α π έν α ν τι σ ε έ ν τ ο ν α κ ο ιν ω ν ικ ά π ρ ο β λ ή μ α τα . Ο ι ο ­ μ ο ιό τ η τ ε ς μ ε τ η ν ιδ ε ο λ ο γ ία τ η ς ε λ λ η ν ι­ κ ή ς ο ικ ο γ έ ν ε ια ς ε ίν α ι μ ε γ ά λ ε ς . Α ν λ ά ­ β ο υ μ ε δ ε υπ όψ η μ α ς τ α ε υ χ ά ρ ισ τ α , κ ά ­ π ο ιες φ ο ρ έ ς χ ιο υ μ ο ρ ισ τ ικ ά α λ λ ά κ α ι σ υ γ κ ιν η τικ ά σ τιγ μ ιό τ υ π α , τ ις ε ξ α ίρ ε τ ε ς α φ η γ η μ α τ ικ έ ς ικ α ν ό τ η τ ε ς τ η ς σ υ γ γ ρ α φ έ ω ς (π ολ ύ γ ν ω σ τ ή κ α ι β ρ α β ε υ μ έ ν η σ τη ν Α γ γ λ ία ) κ α ι τ η ν π ο λ ύ κ α λ ή α π ό δ ο ­ σ η σ τη ν ε λ λ η ν ικ ή γ λ ώ σ σ α , τ ο σ υ γ κ ε κ ρ ι­ μ έν ο β ιβ λ ίο α π ο τ ε λ ε ί ε ν δ ια φ έ ρ ο ν ό σ ο κ α ι α π ο λ α υ σ τ ικ ό α ν ά γ ν ω σ μ α . Γ .Π .

Φ α ντα σ ία Ε ίνα ι έ ν α β ιβ λ ίο φ α ­ ν τ α σ τικ ή ς λ ο γ ο τ ε ­ χ ν ία ς τ ο υ « μ ά σ το ­ ρ α » τ ο υ ε ίδ ο υ ς Ε. Τ ρ ιβ ιζά , π ου π ε ρ ιέ ­

ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΤΡΙΒΙΖΑΣ Ο ταξιδιώτης και η μαργαρίτα Αθήνα, Πατάκης, 1996 Σελ. 128

χ ε ι δ ε κ α τ ρ ε ίς μ ικ ρ ό τ ε ρ ε ς ισ το ρ ίες . Σ τ ις σ ελ ίδ ες τ ο υ σ υμ β α ίν ο υ ν π ο λ λά π α­ ρ ά ξ ε ν α γ ε γ ο ν ό τα : ο ξ ε ν ιτε μ έ ν ο ς τ α ξιδ ιώ ­ τ η ς α ν α ρ ω τιέτα ι α ν η μ α ρ γ α ρ ίτα ο ν ε ιρ ε ύ ­ ε τ α ι τ α β ρ ά δ ια π ετ α λ ο ύ δ ε ς , ο τ ρ ο β α δ ο ύ ­ ρ ο ς π λ α ν ιέτα ι σ το υ ς κ ή π ο υς τω ν α σ τ ε ­ ρ ιώ ν α ν α ζη τ ώ ν τα ς τη χ α μ έν η μ ελ ω δ ία , η ν ε ρ ά ιδ α τ η ς λ ε ύ κ α ς π ερ ιμ έν ει τ ο ν π ρ ίγκι­ πα τ ο υ π έτρ ιν ο υ π ύ ρ γο υ , ο β ο υ τ η χ τ ή ς κ λ έβ ει τ ο δ ά κ ρ υ τ η ς γ ο ρ γ ό ν α ς , τ ο α γ ό ρ ι μ α τώ ν ει τ α δ ά χ τυ λ ά τ ο υ γ ια τ ο φ λ ο γ ισ μ έ­ νο ρ ό δ ο . Κ αι ενώ ο ι α ρ λ εκ ίν ο ι κ ρ υ φ ο γ ελ ο ύ ν μ έσ α απ ό τ ο ν κ α θ ρ έφ τη , η κ ό ρ η το υ φ α ρ ο φ ύ λ α κ α μ α θ α ίν ει ό τι μ όν ο εκ είν η μ π ο ρ εί ν α σ ώ σ ει τ α τ ρ ία κ α ρ ά β ια : τ ο ε β έ νινο μ ε τ α α μ ά ρ α ν τα χ ρ υ σ ά ν θ εμ α , τ ο τ ρ ε ­ χ α ν τή ρ ι μ ε τ α π ετ ρ ά δ ια κ αι τ η φ ρ ε γ ά δ α μ ε τ α χ ρ υ σ ά πανιά, π ου φ έ ρ ν ε ι τ ο αρ χ ο ντό π ο υ λ ο απ ό τ ις χ ώ ρ ες τ η ς χ α ρ α υ γ ή ς . Ε ίνα ι μ ια σ ειρ ά π ολύ γ ο η τευ τ ικ ώ ν α ν α ­ γν ω σ μ ά τω ν π ου τρ ο φ ο δ ο το ύ ν τ η φ α ν τα ­ σ ία κ αι κ ρ α τ ο ύ ν αμ ε ίω το , ω ς τ ο τ έ λ ο ς τ ο υ βιβ λ ίο υ, τ ο ε ν δ ια φ έ ρ ο ν τ ο υ αν αγ νώ σ τη (για α ν α γ ν ώ σ τες απ ό 13 ετώ ν κ αι άνω ). Κ .Δ .Μ . Π α τ έ ρ α ς και γιος, δ υ ο υ π έ ρ ο χ ο ι φίλοι Π ολυμεταφ ρα σ μένο ς είναι στη χώ ρ α μ α ς ο Ρόαλντ Ν ταλ, α υ τό ς ο υπ έροχος σ υ γ γρ α φ έα ς για παι­ διά και ν έ ο υ ς που δ υσ τυχώ ς π έθανε πρόσ φ ατα. Μ ε κυρίαρχ ο υφ ολογικό σ τοι­ χ είο τ ο χ ιούμορ , α θ ό ρ υ β α όσ ο κι επ ανα­ σ τατικ ά σ τα έρ γ α το υ δ εν δ ισ τά ζει να α μφ ι­ σ β ητήσ ει κ α τεσ τη μ ένες κατασ τάσ εις, ν α α ­ να τρ έψ ει π αρω χημένα σ ύμβολα, να σ οκά­ ρ ει π ολλές φ ο ρ ές ό σ ο υς εν σ τερν ίζον τα ι δ ιά φ ο ρ α π α ιδαγω γικά μον τέλ α και, τέλ ο ς, ν α π ροβλη ματίσ ει όλ ους, ακόμη και το υ ς ε ­ π ικρ ιτές τ ο υ , πολύ σ οβαρ ά. Ο Ν τάνι μ εγ α ­ λώ νει μ ε το ν π α τέρ α το υ β οηθώ ντας το ν σ το σ υν εργ είο αυτοκινήτω ν το υ κι ακούγον τα ς κ ά θ ε β ρ άδ υ τις υπ έροχ ες ισ το ρίες το υ . Μ ετα ξύ τ ο υ ς αν απ τύσ σ εται μια σ χέση πολύ δ υνα τή. Π α ρ α μ ένό ν τα ς οι φ υσ ικοί ρ ό­ λο ι το υ ς , ενσ ω ματώ νονται ο λ ο ένα στοιχεία ισ οτιμίας, φ ιλίας, σ υνεργασ ίας, κ ριτικής

ΡΟΑΛΝΤ ΝΤΑΛ Ντάνι, ο πρωταθλητής του κόσμου Εικον.: Q. Blake Μετ. Α. Ανδρουτσοπούλου Αθήνα, Ψυχογιός, 1996 Σελ. 238

Μόλις Κνχλψρηοαν

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Σ ε ι ρ ά : Β ιβ λ ιο γ ρ α φ ί α

ΒΙΒΛΙΟ ΓΡΑΦΙΚΟ Δ ε λ τ ίο “ 2 6 ος χρόνος” Μ ε Φιλολογικά, Λογοτεχνικά, Ιστορικά, Φιλοσοφικά, Παιδαγωγικά, Σχολικά Βοηθήματα νεότερων και σύγχρονων εκδόσεων

δ ιά θ εσ η ς. Έ τσ ι ό τα ν ο π α τέρ α ς θ α αποκαλ ύ ψ ει το χόμπι το υ , έν α χ όμπ ι-έθιμο τελ ικ ά τω ν περ ισ σ ότερ ω ν κατοίκω ν τ η ς περιοχής, που είναι η κλοπή μ ε δ ιά φ ο ρ α τεχ ν ά σ μ α τα τω ν φ ασιανώ ν εν ό ς αντιπ αθητικού πλούσι­ ου, ο Ν τάνι θ α εν θο υσ ια σ τεί και θ α γίνουν μάλισ τα και σ υν ερ γ ά τες . Ο ίδ ιος ο π α τέρ α ς το υ θ α το ν α ν α κ η ρ ύ ξει σ ε π ρ ω ταθλητή ό­ τα ν ο Ν τάνι εφ ευ ρ ίσ κ ει έν α απ οτελεσ ματι­ κό κόλπο αιχμα λω σ ίας τω ν φ ασιανώ ν. Το γε γ ο ν ό ς ότι ανα δ εικ νύετα ι κι εν ισ χ ύεται η υπέροχη σ χέση μ ετ α ξύ το υ π α τέρ α και το υ γιου, που α π οτελεί ασπίδα απ έναντι στην έλλειψ η τη ς μ η τέρ α ς , α λ λ ά και σ την ε ­ ξο υσ ία το υ πλούτου, θ α λ έ γ α μ ε ό τι «αποκαθισ τά» τη ν «ανισορροπία» που εκπέμπει η αντιοικολογική το υ ς σ υμπ ερ ιφ ορ ά. Απο­ λα υσ τικό βιβλίο γε μ ά το π ερ ιπ έτεια και χι­ ο ύμορ και υπ οδειγματική μ ετάφ ρα σ η, που αν αδ εικ νύει κ α τά το ν κ α λύ τερ ο τρ όπ ο τη ν ποιοτική ο υσ ία και τ ο ιδιότυπο χιο ύμ ο ρ το υ πρω τότυπου. (Για παιδιά από 10 ετώ ν) Γ.Π.

Παιδικές απορίες α φ έγ γα ρ η και ζεσ τή νύ­ χ τα τέσ σ ερ α α δ έρ φ ια π έφ τουν ν α κοι­ ΒΟΥΛΑ ΜΑΣΤΟΡΗ μηθ ο ύν σ τρ ω μα τσ ά­ Πού πήγετο δ α σ τον κήπο. Ό μ ω ς φεγγάρι απόψε; Αθήνα, Πατάκης, 1996 η τρ υ φ ερ ό τη τα και Σελ. 68 το εν δ ια φ έρ ο ν όλων ~ σ υγκεντρ ώ νεται στη μ ικ ρό τερη α δ ερ φ ή , τη Β ούλα, ότα ν ρω τά ει γ ια τη ν εξα φ ά νισ η το υ φ εγ γα ρ ιο ύ. Η μ εγ ά ­ λη αδ ερ φ ή , σ οβαρ ά, τ η ς δίνει μια «επιστη­ μονική» εξή γ η σ η τω ν κινήσεω ν τ η ς σ ελή­ νης, η μ εσ αία τ η ς δ ιηγ είτα ι έν α «φ εγγαρίσιο» π αραμύ θι, ενώ ο α δ ελ φ ό ς τ η ς τρ α ­ γο υ δ ά ει έν α ν α σ τείο μύθ ο σ χετικά με το φ εγ γάρ ι. Είναι μια τρ υ φ ερ ή ισ τορία, που σ υνδυά ζει τη ν παιδική α φ έλ εια μ ε το ν μ ύθ ο και δ ιαβά­ ζετ α ι ευχ άρ ισ τα . Ο ι ολ ο σ έλιδ ες ζω γρ α φ ιές τ η ς Σ όν ιας Μ ητρ α λιά δ ένου ν μ ε το κείμενο και τρ ο φ ο δ ο το ύ ν τη ν φ αντασ ία το υ ανα­ γνώ στη. (Για παιδιά από 7 και άνω) Κ.Δ.Μ.

-

Μ ε 9 1 σ ε λ ίδ ε ς κ α ι 2 6 5 0 τ ίτ λ ο υ ς β ιβ λ ίω ν Π ρ ο σ φ έρ ε τα ι κ α ι απ οσ τέλλ ετα ι δω ρ εάν από τις Ε κ δ ό σ εις κ α ι το Β ιβλ ιοπ ω λείο μ ας

Ε

κ

δ

ό

σ

ε

ι

ς

ΠΑ ΠΑ Δ ΗΜΑ Π ροσφορά στον Π ο λ ιτ ισ μ ό

Ιπ π ο κ ρ ά το υ ς 8 Α θήνα Τηλ.: 3 6 .27.318

Α π ό τ α 2 0 χ ρ ό ν ια το υ ΔΙΑΒΑΖΩ

Εγκαίνια Τρίτη 4 Φεβρουάριον 8 μ.μ. Διάρκεια έκθεσης έως 14 Φεβρουάριον 1997 Ζαλοκώστα 7 & Κριεζώτου, 106 71 Αθήνα - Τηλ,/Fax: 3612050 ώρες 10.30-2μ.μ. & 6-9 μ.μ. Σάββατο απόγευμα, Κυριακή και Δευτέρα κλειστά

/

/

Ο Φλεβάρης κι αν φλε βίσει καλοκαίρι θα μυρίσει. Σοφή η λαϊκή παροιμία κι ας μην ισχύει πάντο τε στο νε φο σ τε φέ ς κλεινόν - εξακ ολ ουθ εί - άστυ. Οι εκδ ότ ες έχουν συνέρθει πλέον για τα καλά από τη Χρι στ ουγεννιάτικη εκδ οτ ικ ή τους ζάλη και δόξα τω Θεώ έχουν γεμίσει τα συρτάρια τους με μετρη τά (καλές είναι και οι επιτα γές ) και προγραμματίζουν τις νέες τους εκδόσεις - ας κάνουν κι αλλιώς. Για τον ερχόμενο μήνα ρωτήσαμε τους ε κδ ότ ες, μικρούς και μεγάλους: Αστάρτη, Ίνδι κτο , Καστανιώτη, Κέδρο, Παπαδήμα, Σοκόλη, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης. ΑΣΤΑΡΤΗ Ζ άρ κ ο Π ετά ν «Ο ε ύ θ υ μ ο ς δ ικ τά το ρ α ς» (μτφ ρ . Λ όισ κα Αβα για νού). Ρ όζαμοντ Λ εμ ά ν «Σκονισ μένα χρόνια» (μτφ ρ . Βίκυ Μ πόμπολα). Τ ό μ α ς ν τε Κουίνσι «Ο ι τε λ ε υ τ α ίε ς η ­ μ έρ ες το υ Ιμά νο υελ Καντ» (μτφ ρ. Π α ­ να γιώ της Σ κ ό ν δ ρ α ς).

_______ ΙΝΔΙΚΤΟΣ Σ έ λ λ ιν γ κ « Σ κ έ ψ ε ις

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ!________________

γ ια τη ν ο υ σ ία τ η ς

Α υ το β ιο γ ρ α φ ία

αν θρ ώ π ινη ς ε λ ε υ θ ε ­ σ το ς Μ α ρ σ έ λ λ ο ς ). Χ α ν ς Γ κ έο ρ γ κ Γ κάν τ α μ ε ρ «Τ ο π ρ ό β λ η ­ μ α τ η ς ισ το ρ ικ ή ς

το υ

Λ εω ν ίδ α

Ν τε

Π ιά ν « Ε μ έν α κοιτά ν ε» .

ρ ία ς» (μ τφ ρ . Χ ρή-

Π ε ρ ί μ α φ ία ς o'·λ ό γ ο ς : «Η ξυ σ τ ικ ή ζω ή μ ο υ σ τη Μ α φ ία » το υ Τ ό ν ι Μ π ρά νσ κ ο . Τ ο δ ε ύ τ ε ρ ο μ υ θ ισ τό ρ η μ α τ ο υ Λ έν ο υ Χ ρ η σ τ ίδ η , μ ε τ ο ν τ ίτ λ ο « Τ α χ α σ το υ κ ό ψ α ρ α » . Δ ιη γ ή μ α τ α απ ό το ν Κ ώ σ τα Ε μ μ α ν ο υ η λ ίδ η , μ ε τ ο ν τίτ λ ο «Ο χ ρ ό ­ ν ο ς ε ίν α ι χύμ α » .

σ υ ν είδ η σ η ς» (μ τφ ρ .

Γ ιώ ρ γ ο ς Ιω άννου «Θ εσ σ α λο ν ίκ η ». Μ υ θ ισ τ ό ρ η μ α τ η ς Β ε α τρ ί­

Α ν τώ νη ς Ζ έ ρ β α ς ).

κ η ς Μ α γ ρ ίζ ο υ -Σ ά ια ς , μ ε τ ο ν τίτ λ ο «Ο Ν έ σ τ ο ρ α ς π ου Τ ό ρ η τ ο ν εφ ώ να ζα ν» .

Μ π ρ ο ύνο Σ ν ε λ «Ο ι α ρ χ α ίο ι Έ λ λ η ν ε ς και εμ είς » (μ τφ ρ . Α λ ε­ ξ ά ν δ ρ α Μ ε λ ίσ τ α ). Κ ά ρ λ ο Ν τιά ν ο «ΤΛο’ρ φ η κ αι τέχ ν η » (μτφ ρ. Μ αίρ η Γιόση).

Φ ρ α ν τζή ς Φ ρ α ν τζε σ κ ά κ η ς « Ε ν θ υ μ ο ύ κ αι μη λ η σ μ ο ν εί» κ α ι π οιή­ μ α τ α τ ο υ Σ π ύ ρ ο υ Β έρ γ ο υ , μ ε τ ο ν τ ίτ λ ο « Ρ ίζ ες σ το χ ρόν ο». « Π ο ιή μ α τα » τ ο υ Φ ρ ίν τρ ιχ Ν ίτσ ε, σ ε επ ιμ έ λ ε ια κ α ι μ ετ ά φ ρ α σ η Α γ γ έ λ ο υ Π α ρ θ έν η . « Α ρ μ ένικ α π α ρ α μ ύ θ ια » τω ν Μ ιχ α λ ο π ο ύ λ ο υ - Μ ινα γιά ν. Ο Κ λιν Τ ό μ α ς μ α ς ε ισ ά γ ε ι σ τη ν π α ιδ ική ζω γ ρ α φ ικ ή , μ ε τ ο «Ε ισ α ­ γω γ ή σ τη ν ψ υ χ ο λ ο γ ία κ α ι σ τη ν π α ιδ ική ζω γρ α φ ικ ή », ο Ν τ εν ίς

Σ ω τή ρ η Χ α λ ίκια

Μ α κ Κ ο υ έιλ μ ε τη σ ε ιρ ά το υ γ ρ ά φ ε ι μ ια «Ε ισ α γω γή σ τη θε ω ρ ία

«Σ το δ ρ ό μ ο τ ο υ μ ε ­

τ η ς μ α ζ ικ ή ς επ ικοινω νίας», εν ώ ο Σ α τ Θ ά λ ι α ν α λ ύ ε ι τ ο υ ς «Κ ώ δι­ κ ε ς τ η ς δ ια φ ή μ ισ η ς» .

τ α ξιο ύ » (οδοιπορικό).

Υπόέκδοοιν

ΚΕΔΡΟΣ

ΠΑΠΑΔΗΜΑΣ

Ποίηση

Σειρά: Λατινική Γραμματεία

Τ ο σ ύ ν ο λ ο τ ο υ π ο ιη τικ ο ύ έ ρ γ ό υ τ ο υ Τ ί­

Κ ικ έρ ω ν α ς «Υ π έρ τ ο υ Μ ίλω νος» , Γ Π λ ίν ιο υ τ ο υ

τ ο υ Π α τρ ικ ίο υ κ υ κ λ ο φ ο ρ ε ί σ ’ έν α ν τ ό ­

ν ε ο τ έ ρ ο υ «Ε π ισ το λές», Τ ίτ ο υ Μ ά κ ιρ υ Π λ α ύ τ ο υ

μο.

Ρ ο υ σ ο χ α τζο ύ κ η ς ε π α ν ε μ φ α ν ίζ ε τα ι μ ε

« Α μ φ ιτρ ύ ω να ς» τ ιο ς Τ σ ο υ ρ έ α ς ).

μ ια π οιητικ ή σ υ λ λ ο γ ή . Α τ ιτλ ο φ ό ρ η τ η ε ί­

Κ έν υ, κ α θ . Π α ν Κ α ίμ π ρ ιτζ - Κ λ ά ο υ ζ εν , κ α θ . Π α ν.

Ο

νέος

π εζογρ άφ ος

Α ν τώ νιο ς

ν α ι α κ ό μ η η δ ε ύ τ ε ρ η π οιητικ ή σ υ λ λ ο γ ή τ ο υ Β α σ ίλη Κ. Κ α λ α μ α ρ ά .

(μ ε τά φ ρ α σ η -σ χ ό λ ια

Ε υ σ τρ ά ­

Χ ά ρ β α ρ ν τ « Ισ το ρ ία τ η ς Λ α τιν ικ ή ς Λ ο γ ο τ εχ ν ία ς »

Πεζογραφία

(μ τφ ρ . Θ . Π ίκ ο υ λ α ς , Α ρ . Σ ιδ έ ρ η -Τ ό λ ια , κ α θ . Π α ν. Α θ η νώ ν).

Ο Κ ώ σ τα ς Μ ο υ ρ σ ε λ ά ς μ ’ έ ν α α τ ιτλ ο φ ό -

Σειρά: Ιστορία (Αρχαία Μεσαιωνική, Νεότερη)

ρ η το α κ ό μ η μ υ θ ισ τό ρ η μ α , α τ ιτλ ο φ ό ρ η -

Μ ιχ α ή λ Ά ν γ κ ο λ τ, κ α θ η γ . Ο ξ φ ό ρ δ η ς «Β υ ζα ν τιν ή

τ ο κ α ι α υ τ ό τ ο υ Π έ τ ρ ο υ Α μ π α τζό γ λ ο υ .

α υ τ ο κ ρ α τ ο ρ ία 1 0 2 5 -1 2 0 4 , μ ια π ο λ ιτική ισ το ρ ία »

Ο Τ ίτ ο ς Π α τρ ίκ ιο ς ε μ φ α ν ίζε ι και το

π εζ ο γ ρ α φ ικ ό

(μ τφ ρ . Ε υ α γ γ ε λ ία Κ α ρ γ ια ν νιώ -

το υ

τη , θ ε ώ ρ η σ η Π α ν. Α γ α π η τ ό ς ,

π ρόσ ω π ο μ ε μ ια σ ε ιρ ά π ε­

κ α θ . Β υ ζα ν τ ιν ή ς Ισ το ρ ία ς Κ ύ­

ζώ ν.

π ρ ο υ) .

Ε π α ν εκ δ ίδ ετ α ι

το

.

μ υ θ σ τό ρ η μ α «Ο ή ρ ω α ς τ η ς

Μ .Λ . Γ ο υ έσ τ, κ α θ . Ο ξφ ό ρ δ η ς

Γ ά νδ η ς» τ ο υ Ν ίκ ο υ Κ α χτί-

«Η α ρ χ α ία ε λ λ η ν ικ ή μουσ ικ ή »

τσ η .

(μ τφ ρ . Σ τ ά θ η ς Κ ο μ ν η ν ό ς). Ζ α -

«Σ το κ ά τω κ ά τω τ η ς γ ρ α ­

κλίν ν τ ε Ρ ο μ ιγ ί « Ο Θ ο υ κ υ δ ίδ η ς

φ ή ς ή τα ν έ ν α ψ έ μ μ α » ο τ ίτ ­

κ α ι ο ιμ π ερ ια λ ισ μ ό ς τω ν Α θ η ­

λ ο ς τ ο υ ν έ ο υ μ υ θ ισ το ρ ή μ α ­ το ς τ ο υ

νώ ν» (μ τφ ρ . Λ ύ ν τ ια Σ τ ε φ ά ν ο υ .

Κ ώ σ τα Α κ ρ ιβ ο ύ .

Σ ε ιρ ά Α ρ χ α ία Ε λλ η νική Γ ρ α μ ­

Μ υ θ ισ τ ό ρ η μ α , τ ο τ ρ ίτ ο βι­ βλ ίο τ η ς Β ά ν α ς Π α π α θ α ν α σ ίο υ , μ ε το ν τ ίτ λ ο «Ο ι ε ρ ιν ύ ε ς π εθ α ίν ο υ ν σ το ν κ α ­

μ α τ ε ία Α ισ χ ύ λ ο υ «Ε π τά επ ί Θ ή β α ς » (μ τφ ρ . Ε μ μ . Β ικέτ ο υ ).

θ ρ έ φ τη » . Δ υ ο ν έ ε ς π ρ ο ε το ε μ φ α ν ιζό μ ε -

Σ ε ιρ ά : T e u b n e r-Π α π α δ ή μ α ς : Ο ι α ρ χ α ίο ι Έ λ λ η ­

ν ε ς σ υ γ γ ρ α φ ε ίς ε κ Θ εσ σ α λ ο ν ίκ η ς : Σ ο ­

ν ε ς κ λα σ ικ ο ί

φ ία

Α ρ ισ τ ο τ έ λ ο υ ς «Μ ετ α φ υ σ ικ ά » , « Η θ ικ ά Ν ικ ο μ ά -

Ν ικ ο λ ά ίδ ο υ

« Ξ α ν θ ιά

π α τη μ έν η »

(δ ιη γ ή μ α τα ) κ α ι Σ ο φ ία Μ π ιρ μπ ίλη «Τ α

χ εια » , « Η θ ικ ά Ε υ δ ή μ εια » , «Π ο λιτικ ά » .

μ ε θ υ σ μ έ ν α κ α λ ο κ α ίρ ια τ ο υ έρ ω τα ».

________________________________________________________________ ΜΙΕΤ R. Stoneman «Αναζητώντας την κλασική Ελλάδα» (μτφρ. Ε. Αγγελομάτη-Τσουγκαράκη, επιμ. Α. Φιλιπποπούλου). ΣΟΚΟΛΗΣ___________ Σ υ ν ε χ ίζ ε τ α ι η έκ δ ο σ η τ η ς σ ε ιρ ά ς «Η Π α λ α ιό τερ η

Π ε ζ ο γ ρ α φ ία

Π. Κιτρομηλίδης «Νεοελληνικός Διαφωτισμός: οι πολιτικές και κοινωνικές ιδέες». «Εθνική ταυτότητα και εθνικισμός στη Νεότερη Ελλάδα» (μελέτες των: Θ. Βερέμη, Π.Μ. Κττρομηλίδη, Ι.Σ. Κολιόπουλου, Ε. Κωφού, Α. Κιτροέφ).

A. Kazhdan-A.W. Epstein «Αλλαγές στον βυζαντινό πολιτισμό κατά τον 11 ο και τον 12ο αιώνα» (μτφρ. Α. Παππάς, εποπτείαΔ. Τσουγκαράκης).

S. Vryonis «Η παρακμή του μεσαιωνικού ελληνισμού της Μικρός Ασίας και η διαδι­

μ α ς . Απ ό τ ις α ρ χ έ ς

κασία το υ εξκτλαμισμού (11ος-15ος αιώνας)» (μτφρ. Κ. Γαλαταριώτου).

τ η ς ω ς τ ο ν π ρ ώ το π α­

A. Harvey «Οικονομική ανάπτυξη στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία (900-1200)» (μτφρ.

γ κ ό σ μ ιο π ό λ εμ ο » μ ε τ ο υ ς Σ Τ ’, Ζ ’, Η ’ τ ό ­ μ ο υ ς.

Ε. Σταμπόγλη). Μ. Schofield «Η αντίληψη των στωικών για την πόλη» (μτφρ. X. Μπάλλα). Βάσω Μανωλίδου «Αυτοβιογραφία».

Υπόέκδοοιν

Ά ΖΘΜΙΆτΙ ΊΡΌ 1ΊΑΡ\ΑΆ\

~f ϋ ΛΙ j J D j \J - /J j :A JD

O fm qm j φάγγώζ w

Κ

n

ά θ ε β ιβ λ ίο τ ο υ Σ τ έ λ ιο υ Ρ ά μ φ ο υ ε ίν α ι έ ν α φ ι­

Ο συγγραφέας μετατρέπει τη φιλοσοφική γλώσσα σε ζωντανό σώμα που πάλλεται και ακτινοβολεί

σ μ ό ς ε ίν α ι έ ν α ς χ ώ ρ ο ς π ου δ ε ν κ α λ λ ιε ρ γ ή θ η κ ε

λ ο σ ο φ ικ ό γ ε γ ο ν ό ς . Γ ια τ ί ό σ ε ς δ ια φ ω ν ίε ς

ιδ ια ίτ ε ρ α σ το ν τό π ο μ α ς . Μ ε τ η φ ιλ ο σ ο φ ικ ή γ ε ­

κ α ι α ν έ χ ε ις σ ε ο ρ ισ μ έ ν ε ς α κ ρ α ίε ς θ έ σ ε ις

ν ιά τ ο υ 3 0 επ ιπ λέο ν (I. Θ εο δ ω ρ α κ ό π ο υ λ ο , Κων.

τ ο υ σ χ ε τικ ά μ ε τ ο ν Ε λ λ η ν ισ μ ό κ α ι τ η ν π ο λ ιτική , Τ σ ά τ σ ο , Π α ν. Κ α ν ελ λ ό π ο υ λ ο ) β ρ ε θ ή κ α μ ε σ τη ν κ α ν ε ίς δ ε ν μ π ο ρ εί ν α π α ρ α γ ν ω ρ ίσ ε ι τ ο γ ε γ ο ν ό ς ά β ο λ η θ έ σ η ν α π α ρ α δ ο θ ο ύ μ ε α μ α χ η τ ί σ τη γ ε ρ ­ ό τι μ ε τ α έ ρ γ α τ ο υ η φ ιλ ο σ ο φ ία α ρ θ ρ ώ ν ε ι κ αι

μ α ν ικ ή α ισ θ η τικ ή π ου ε ξ ιδ ε α τ ο π ο ιο ύ σ ε τ α κ αλ­

π ά λι λ ό γ ο σ τη γ λ ώ σ σ α μ α ς . Α π ό τ α μ ε γ ά λ α το υ

λ ιτε χ ν ικ ά μ ο ρ φ ώ μ α τ α , μ ε τ α τ ρ έ π ο ν τ α ς τ α π ά ­

π λ α τω ν ικ ά μ ε λ ε τ ή μ α τ α , τ ώ ρ α σ υ γ κ ε ν τρ ω μ έ ν α

ν τ α σ ε ά χ ρ ο ν ε ς α ισ θ η τ ικ έ ς κ α τη γ ο ρ ίε ς κ α ι ά ­

σ ε τ ό μ ο απ ό τ ις ε κ δ ό σ ε ις « Α ρ μ ό ς», μ έ χ ρ ι τ α σ η ­

σ α ρ κ ε ς α φ α ιρ έ σ ε ις . Η π α ν επ ισ τη μ ια κ ή δ ια ν ό η ­

μ α ν τ ικ ό τ α τ α δ ίτ ο μ α σ χ ό λ ιά τ ο υ π ά νω σ τη ν Π ο ι­

σ η σ τ ά θ η κ ε α ν ίκ α ν η ν α δ ια β λ έ ψ ε ι τ η δ υ ν α μ ικ ή

η τικ ή τ ο υ Α ρ ισ το τ έ λ η , τ α ο υ σ ια σ τ ικ ό τ ε ρ α υπ ο­

ο λ ό τ η τ α π ο υ σ υ ν ισ το ύ ν ο ι α ισ θ η τ ικ έ ς μ ο ρ φ ο ­

μ ν ή μ α τα π ου γ ρ ά φ τ η κ α ν σ τη ν Ε υρώ π η κ α τ ’

π ο ιή σ εις , α ν ίκ α ν η κ α ι ε ν τ ε λ ώ ς σ τ ε ίρ α σ το ν α

α υ τ ό ν τ ο ν α ιώ να , μ α ζ ί μ ε τ η ν α ν τίσ τ ο ιχ η έκ δ ο σ η

δ ια β λ έ ψ ε ι τ η ν π λ η ρ ό τ η τα υ π ά ρ ξε ω ς π ο υ π ρ ο ­

τ ο υ Σ υ κ ο υ τ ρ ή , ο Ρ ά μ φ ο ς ε π ιχ ε ιρ ε ί μ ια ν ε κ β α -

ϋ π ο θ έτει η τέχ νη.

θ έ ω ν δ ια φ ώ τισ η τ η ς ε λ λ η ν ικ ή ς

Μ ε τ ο σ ύ ν το μ ο δ ο κ ίμ ιο τ ο υ Σ τ έ ­

π αράδοσης

ο λ ο κ λ η ρ ία

λ ιο υ Ρ ά μ φ ο υ β ρ ισ κ ό μ α σ τε σ ε έ ­

τ η ς , κ α τ ά τ ρ ό π ο π ο υ υ π ε ρ β α ίν ει

ν α ν χ ώ ρ ο σ το χ α σ μ ο ύ ά λ λ η ς τ ά -

κάθε

σ τη ν

α ν τίσ τ ο ιχ η

π ρ ο σ π ά θ εια

το υ π α ρ ελ θό ν το ς. Το

τ ε λ ε υ τ α ίο

το υ

ξ ε ω ς κ α ι δ ια φ ο ρ ε τ ικ ο ύ α ν α β α θ ­ μού. Ο

β ιβ λ ίο

Η

Ρ ά μ φ ο ς α ν α λ ύ ει τη ν

π ρ ο ο π τική

το υ

α ν θρ ώ π ινο υ

Μ υ θ ο λ ο γ ία τ ο υ Β λ έ μ μ α το ς ε ίν α ι

β λ έ μ μ α τ ο ς μ έ σ α σ τ ο υ ς α ιώ ν ε ς ,

μ ια κ α ιν ο ύ ρ ια κ α τ ά θ ε σ η π ου δ ε ν

όπ ω ς κ ο ρ υ φ ώ θ η κ ε σ τη ν ε ξ α γ ια -

π ρ έπ ει ν α π ε ρ ά σ ε ι α π α ρ α τή ρ η ­

σ τικ ή κ α θ ή λ ω σ ή τ ο υ απ ό τ η ν ε κ ­

τ η . Ο α ισ θ η τ ικ ό ς π ρ ο β λ η μ α τι­

κ λ η σ ια σ τικ ή

α γ ιο γ ρ α φ ία .

Η

π λ ή ρ η ς α ισ θ η τικ ή , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο ν Ρ ά μ φ ο , α ­

δ υ ν α τ ό τ ε ς κ α ι σ υ ν θ έ τ ο υ μ ε κ α τ ά τρ ό π ο λ ε ι­

π α ρ τ ίζ ε τ α ι απ ό τ ρ ε ις ε μ π ε ιρ ικ ές δ ια β ε β α ιώ σ ε ις :

το υ ρ γ ικ ό κ α ι π ο λ υ επ ίπ εδ ο τ ις ε υ α ισ θ η σ ια κ έ ς

τ η ν ο μ ο ρ φ ιά , τ η ν α λ ή θ ε ια κ α ι τ η ν π ίσ τη. Μ έ σ α απ ό α υ τ ό τ ο τρ ίπ τ υ χ ο τω ν εν ερ γ ο π ο ιη μ έν ω ν α ι­

τ ο υ ς α π ο χ ρ ώ σ εις, π ρ ά γ μ α π ου β έ β α ια π ρ ά τ­ τ ο υ ν κ α ι ά λ λ ο ι λ α ο ί μ ε τ ρ α γ ικ ό τ ε ρ ο ε ν ίο τ ε τ ρ ό ­

σ θ ή σ εω ν , ο κ α λ λ ιτέ χ ν η ς κ α ι ο ε ρ α σ ιτ έ χ ν η ς μπ ο­

πο.

ρ ο ύ ν ν α β ιώ σ ο υ ν τ η ν τέ χ ν η κ α ι ν α ο λ ο κ λ η ρ ώ ­

Μ ό λ ις η ελ λ η ν ικ ή τ έ χ ν η χ ά ν ε ι τ ο μ ικ τό , κ ρ α μ α τι-

σ ο υ ν τ α α ιτ ή μ α τ ά τ η ς , δ η λ α δ ή ν α ε ισ έ λ θ ο υ ν μ ε-

κ ό τ η ς , χ α ρ α κ τ ή ρ α γ ίν ε τ α ι ε ίτ ε το υ ρ κ ικ ή ε ίτ ε ι­

τ α λ η π τ ικ ά σ το σ υ μ β ο λ ικ ό χ ώ ρ ο τω ν ε ξ α γ ια σ μ έ ­

τα λ ικ ή ε ίτ ε σ λ α β ικ ή . Ο Ν ε ο ε λ λ η ν ισ μ ό ς π ρ ο έ-

νω ν α ισ θ ή σ εω ν .

κ υ ψ ε απ ό τ η ν κ α τά κ τη σ η τω ν Φ ρ ά γκ ω ν. Μ ε τ ά

Ο Ρ ά μ φ ο ς σ το δ ο κ ίμ ιό τ ο υ ε π ιχ ε ιρ ε ί μ ια π υκ νό ­

τ ο 1 2 0 4 , μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α μ ιλ ά μ ε γ ια ν έ α ελ λ η ν ικ ή

τ α τ η α ν α δ ρ ο μ ή σ το ν π ν ευ μ α τ ικ ό χ ώ ρ ο τ η ς ε λ ­

σ υ ν είδ η σ η , μ α κ ρ ιά απ ό τ ο ν β ά ρ β α ρ ο το π ικισ μ ό

λ η ν ικ ή ς τέ χ ν η ς απ ό τ η ν π ρ ώ τη κίνη σ η π ρ ο ς τω ν

τω ν α ρ χ α ίω ν Ε λλ ή νω ν, τ ο ν α μ φ ίβ ο λ ο κ ο σ μ ο π ο ­

α ρ χ α ϊκ ώ ν κ ο ύ ρ ω ν σ τη μ ετ ά β α σ η ε ις τ ο υ β λ έ μ ­

λ ιτισ μ ό τω ν ε λ λ η ν ισ τικ ώ ν

χρόνω ν και το ν ο ­

μ α τ ο ς τω ν εικ ό ν ω ν. Ο φ ιλ ό σ ο φ ο ς ε ξ ε τ ά ζ ε ι μ ε α ­

δ υ ν η ρ ό εξ α ν α τ ο λ ισ μ ό τω ν π ρ ώ τω ν β υ ζα ντινώ ν

ξιο θ α ύ μ α σ τ η β ρ α χ υ λ ο γ ία τ η ν κ εν τρ ικ ή υ π ο θ ή ­

αιώ νω ν. Η τ ο υ ρ κ ικ ή κ α τά κ τη σ η ο λ ο κ λ ή ρ ω σ ε τη

κη τ η ς α ισ θ η τικ ή ς τ ο υ Π λ ω τίν ο υ , τ ις μ ε τ α γ ε ν έ ­

ν ε ο ελ λ η ν ικ ή σ υ ν είδ η σ η ω ς κ ά τι ε ν τ ε ύ θ ε ν τ η ς α -

σ τ ε ρ ε ς α π ο λ ή ξε ις τ η ς σ τη β υ ζα ν τιν ή εικ ο ν ο ­

ν α τ ο λ ίζ ο υ σ α ς π ο λ ιτικ ή ς φ ιλ ο σ ο φ ία ς τ η ς β υ ζ α ­

γ ρ α φ ία κ α ι τ ις τ ε λ ικ έ ς τ η ς μ ε τ α μ ο ρ φ ώ σ ε ις σ τη ν

ν τ ιν ή ς η γ ε μ ο ν ε ύ ο υ σ α ς τ ά ξ ε ω ς ,

τέ χ ν η τ ο υ Δ ο μ ή ν ικ ο υ Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο υ . Ο Ρ ά μ ­

ν τ α ς τ ο ν μ ε σ ο γ ε ια κ ό χ α ρ α κ τ ή ρ α τ η ς σ ύ γ χ ρ ο ­

φ ο ς α ν τιπ α ρ α β ά λ λ ει δ ια ρ κ ώ ς τ η ν α ισ θ η τικ ή ε ­

ν η ς Ε λ λ ά δ α ς όπ ο υ σ υ μ β ά λ λ ο υ ν κ α ι σ υ ν υ π ά ρ ­

ξ έ λ ιξ η τ η ς Α ν α το λ ή ς π ρ ο ς ε κ είν η τ η ς Δ ύ σ η ς .

χ ο υ ν ο ι π ε ρ ιπ έ τε ιε ς ε ν ό ς π λ ή θ ο υ ς ε π ιμ έ ρ ο υ ς

δ η μ ιο υ ρ γ ώ ­

Π α ρ ά τ ις δ ια φ ο ρ έ ς π ου ε π ισ η μ α ίν ει κ α ι το ν ίζει,

π α ρ α δ ό σ εω ν .

δ ια κ ρ ίν ο υ μ ε τ ώ ρ α μ ια ν έ α δ ιά σ τ α σ η σ τα λ ό γ ια

Ο Ρ ά μ φ ο ς γ ια ν α π ρ ο σ δ ιο ρ ίσ ει τ ις δ ια φ ο ρ ε τ ι­

τ ο υ , έ ν α υπ ό σ τρ ω μ α σ υ μ π ά θ ε ια ς π ρ ο ς τ η ν π ε­

κ έ ς α π ο λ ή ξε ις τω ν π α ρ α δ ό σ εω ν ε π ισ τ ρ έ φ ε ι

ρ ιπ έτε ια , ή κ α ι τ η ν τρ α γ ω δ ία , τ ο υ ά λ λ ο υ π ν εύ ­

σ το « κ ο μ β ικό σ η μ ε ίο τ η ς μ ετ α β ά σ ε ω ς απ ό τη ν

μ ο ν α τ η ς Χ ρ ισ τ ια ν ο σ ύ ν η ς .

α ρ χ α ία ε ις τ η μ εσ α ιω ν ικ ή μ α ς τέχ ν η » (ο. 3 0 ), δ η ­

Μ ε β α θ ύ τ α τ ε ς π α ρ α τ η ρ ή σ ε ις σ χ ετικ ά μ ε τ ο έ ρ ­

λ α δ ή σ τη ν π ρ ω το χ ρ ισ τια ν ικ ή τέ χ ν η τω ν ν ε κ ρ ι­

γ ο τ ο υ Σ ε ζ ά ν κ α ι τ ο υ Μ α τίς , ο Ρ ά μ φ ο ς ε π ιχ ε ιρ ε ί

κώ ν π ο ρ τρ έτω ν τ η ς

μ ια ν ε κ τω ν έ ν δ ο ν ε ρ μ η ν ε ία τ η ς δ υ τικ ή ς τ έ χ ν η ς

α υ τ ώ ν τω ν π ρ ο σ ω π ο γ ρ α φ ιώ ν β λ έπ ει τ ο κ α θ ο λ ι­

κ α ι τω ν ψ υ χ ο λ ο γ ικ ώ ν τ η ς υπ ο δ η λ ώ σ εω ν. Τ ο ε γ ­

κ ό ά τ ο μ ο , π ου μ έσ ω τ ο υ θ α ν ά τ ο υ , έ χ ε ι υ π ε ρ β εί

χ ε ίρ η μ α γ ίν ε τ α ι μ ε τ ρ υ φ ε ρ ό τ η τ α κ α ι α γ ά π η . Για

τ η ν κ α ιρ ικ ό τη τα κ α ι έ χ ε ι μ ε τ α π λ α σ τε ί σ ε αιω νιό ­

εμ ά ς το υ ς Έ λ λη ν ες, αν η Ο ρ θό δ ο ξη π αράδοση

τ η τ α ε ν ό ς ά λ λ ο υ κ ό σ μ ο υ . Τ ο π ρ όσ ω π ο α υ τώ ν

α ν τιπ ρ ο σ ω π εύ ει τ η ν π α ιδ ική μ α ς η λ ικ ία , η Δ υ τ ι­

τω ν ν ε κ ρ ώ ν δ ίν ε ι μ ια π ρ ό γ ευ σ η τ η ς λ ή θ η ς τω ν

κή τέ χ ν η μ α ς σ υ ν α ν τ ά ε ι κ α ι μ α ς κ α θ ο ρ ίζ ε ι

Φ α γ ιο ύ μ . Σ τ ο

β λ έμ μ α

επ ιγ είω ν μ ερ ιμ ν ώ ν π ου ε π ιφ έρ ει.η θ έ α τ ο υ ε π έ­

σ το υ ς ε κ π α ιδ ε υ τικ ο ύ ς χ ώ ρ ο υ ς κ α τά τρ ό π ο α ν ε ­

κ εινα .

ξ ίτ η λ ο . Κ α τά σ υ ν έπ εια ε ίμ α σ τ ε έ ν α κ ρ ά μ α η ίδ ια

Τ α υ τ ό χ ρ ο ν α γ ια τ ο ν Ρ ά μ φ ο , η εικ ό ν α , μ έ σ α απ ό

μ α ς η ψ υ χ ο σ ύ ν θ ε σ η κ α τα γ ρ ά φ ε ι τ η μ ετ ά β α σ η

τ η σ υ μ β ο λ ικ ή τω ν χ ρ ω μ ά τω ν τ η ς κ α ι γ ια ε σ χ α ­

απ ό τ η σ υ μ β ο λ ικ ή σ τη ρ εα λ ισ τικ ή α π οτύπ ω σ η

τ ο λ ο γ ία τ η ς σ υ μ β ο λ ικ ή ς τ η ς , δ η μ ιο υ ρ γ ε ί γ ια τ ο

τ ω ν α ισ θ η τη ρ ια κ ώ ν π α ρ α σ τ ά σ εω ν . Ό π ω ς είπ ε,

θ ε α τ ή τ ο χ ώ ρ ο τ η ς π ρ οσ ω π ικής μ ε τ α μ ό ρ φ ω ­

ο σ ο φ ό τ ε ρ ο ς τω ν Ν εο ελ λ ή ν ω ν , ο Γιά ν ν η ς Τ σ α -

σ ή ς τ ο υ . Π α ρ ό μ ο ια μ ε τ α μ ο ρ φ ω τικ ή δ ύ ν α μ η

ρ ο ύ χ η ς , τ ο έ θ ν ο ς μ α ς ε ίν α ι η π α ιδ ική μ α ς η λ ικία .

δ ια κ ρ ίν ει ο Ρ ά μ φ ο ς σ το β λ έ μ μ α τ ο υ Χ ρ ισ τ ο ύ

Α λ λ ά τ ο π α ιδ ί μ εγ α λ ώ ν ε ι, κ α ι τ α μ ά τ ια τ ο υ , μ έ σ α

τ ο υ Ν ό β γ κ ο ρ ο ν τ απ ό τ ο Θ ε ο φ ά ν η τ ο ν Έ λ λ η ν α ,

απ ό τ η ν ίδ ια τ ο υ ς τ η ν κ α τα σ κ ε υ ή , β λ έπ ο υ ν τ η

όπ ω ς επ ίσ η ς κ α ι σ τα α δ ιά π λ α σ τα κ α ι α φ ύ σ ικ α

ν έ α π α ρ α σ τ α τικ ή δ υ ν α τό τη τ α , όπ ω ς μ α ς τ η ν

σ ώ μ α τα τ ο υ « Ο ρ ά μ α τ ο ς τ ο υ Α γ ίο υ Ιω άνν ου» α ­

π α ρ α δ ίδ ε ι η θ ε α μ α τ ικ ή , π ρ α γ μ α το κ ρ α τικ ή κ αι

πό τ ο ν Δ ο μ ή ν ικ ο Θ εο τ ο κ ό π ο υ λ ο . Ε π ιπ λέον, ο

π ο λ λ έ ς φ ο ρ έ ς επ ιφ α ν εια κ ή , κ α ι γ ια τ ο ύ τ ο ε ύ κ ο ­

Ρ ά μ φ ο ς , γ ν ω ρ ίζο ν τα ς π ω ς η π ν ευ μ α τ ικ ό τη ς

λ α ο ικ ειο π ο ιή σ ιμ η , τέ χ ν η τ η ς δ υ τικ ή ς Ε υρ ώ π η ς.

τ η ς ε λ λ η ν ικ ή ς τ έ χ ν η ς ε κ δ η λ ώ θ η κ ε π ά ν το τ ε δ ιά

Α σ υ ν α ισ θ ή τω ς

τω ν μ ο ρ φ ο π ο ιη τικ ώ ν τ η ς μ εθ ό δ ω ν , δ η λ ώ ν ει ε μ -

Κριτική

λ ο ιπ ό ν σ υ ν α ιρ ο ύ μ ε τ ις

δύο

φ α τ ικ ά : «το δ ρ ά μ α τ η ς υ σ τ ε ρ ο β υ ζ α ν τ ιν ή ς κ α ι τ η ς ν ε ο ε λ λ η ν ικ ή ς ισ τ ο ρ ία ς έ γ κ ε ιτ α ι σ τη ν α ­ π ο υ σ ία τ η ς μ ο ρ φ ή ς » (σ. 6 3 ), - π α ρ α τ ή ρ η σ η π ου ε ν το π ίζ ει κ α ίρ ια τ η β α θ ύ τ ε ρ η τρ α γ ω δ ία τ η ς ν ε ­

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

ο ε λ λ η ν ικ ή ς α υ τ ο γ ν ω σ ία ς .

Σειρά: Φιλοσοφία

Θ α ή τ α ν ά δ ικ ο ν α κ λ ε ίν α μ ε α υ τ ό τ ο σ η μ είω μ α χ ω ρ ίς ν α α ν α φ ε ρ θ ο ύ μ ε σ τη γ λ ώ σ σ α τ ο υ Ρ ά μ φ ο υ . Ο λ ό γ ο ς τ ο υ χ α ρ α κ τ η ρ ίζ ε τ α ι απ ό μ ια ε κ ­ φ ρ α σ τ ικ ό τ η τ α α ν ιο ύ σ η ς τ ά ξ ε ω ς . Ο α ν α γ ν ώ ­ σ τ η ς έ χ ε ι τ η ν εν τύ π ω σ η π ω ς ρ έ ε ι μ έ σ α απ ό τ ο υ ς ή χ ο υ ς μ ια ς μ ο υ σ ικ ή ς π ο υ μ ε τ α β α ίν ε ι απ ό τό ν ο σ ε τ ό ν ο ω ς τ η ν τε λ ικ ή κ λιμ ά κ ω σ η μ ια ς χ ο ­ ρ ικ ή ς σ υ μ φ ω ν ία ς . Η γ λ ώ σ σ α τ ο υ Ρ ά μ φ ο υ σ τη ­ ρ ίζ ε τ α ι σ ε ε υ τ υ χ ισ μ έ ν ε ς επ ιλ ο γ έ ς π ο υ υ π ε ρ β α ί­ ν ο υ ν τ α ε σ κ α μ μ έ ν α , δ η μ ιο υ ρ γ ώ ν τ α ς π ο λ ύ σ η ­ μ ε ς δ ο μ έ ς λ ό γ ο υ . Ο Ρ ά μ φ ο ς δ ια π λ έ ε ι τη ν ε λ λ η - · νική γ λ ώ σ σ α μ ε τ η ν ά ν εσ η τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ π ου

ΔΗΜ ΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΔΗΣ Κ α θηγη τής Φ ιλοσοφίας τον Π ανεπιστημίου Κ ύπρ ου

Η ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ

ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΩΝ

β ρ ίσ κ ε τ α ι σ το σ το ιχ είο τ ο υ . Δ ε ν φ ο β ά τ α ι τ ι ς α ­ π ο χ ρ ώ σ εις κ α ι τ ις δ ια κ υ μ ά ν σ ε ις τ η ς . Α π ο ρ ρ ο ­ φ ά τ ο κ α θ ε τ ί μ ε ε υ φ ο ρ ία κ α ι ευ γ ν ω μ ο σ ύ ν η π ρ ο ς τ η ν π α ρ ά δ ο σ η π ου τ ο υ π ρ ο σ έ φ ε ρ ε α ν α π ν εύ σ ιμ ο χ ώ ρ ο κ α ι φ υ σ ικ ή χ ρ ο ν ικ ό τη τα . Χ ω ρ ίς τ ι ς σ υ μ π ιέσ εις μ ια ς α ν ο ικ ο ν ό μ η τ η ς π α ν ε­ π ισ τ η μ ια κ ή ς ιδ ιο λ έ κ το υ , ο Ρ ά μ φ ο ς μ ε τ α τ ρ έ π ε ι τ η φ ιλ ο σ ο φ ικ ή γ λ ώ σ σ α σ ε ζ ω ν τα ν ό σ ώ μ α π ου π ά λ λ ε τ α ι κ α ι α κ τιν ο β ο λ ε ί, όπ ω ς σ τα κ ε ίμ ε ν α τ ο υ Π λ ά τω ν α , τ ο υ Γ ρ η γ ο ρ ίο υ Ν ύ σ σ η ς , τ ο υ Μ ά ξ ιμ ο υ Ο μ ο λ ο γ η τ ο ύ κ α ι τ ο υ Ν ικ ό λ α ο υ Κ α β ά σ ιλ α . Α κ ό μ α κ α ι α ν δ ια φ ω ν ε ί κ α ν ε ίς μ ε ο ρ ισ μ έ ν α γ ρ α ­ π τά τ ο υ , ε ίν α ι β έ β α ιο π ω ς ο φ ιλ ο σ ο φ ικ ό ς λ ό γ ο ς τ ο υ Σ τ έ λ ιο υ Ρ ά μ φ ο υ α ν α σ τ α ίν ε ι μ ε τ η δ ύ ν α μ η τ η ς π ίσ τη ς, τ η ν ε υ γ έ ν ε ια τ η ς α λ ή θ ε ια ς κ α ι τ η ν α ρ τ ιμ έ λ ε ια τ η ς ο μ ο ρ φ ιά ς έ ν α ν ο λ ό κ λ η ρ ο χ ώ ρ ο σ η μ α σ ια κ ώ ν α π ο θ ε μ ά τω ν ικ α ν ώ ν ν α κ α τ α σ τ ή ­ σ ο υ ν τ η ν ελ λ η ν ικ ή λ α λ ιά κ α ι π ά λι π ρ ω το π ο ρ ία τ η ς ε υ ρ ω π α ϊκ ή ς σ υ ν είδ η σ η ς .

Μ ε 3 12 σελίδες

Ο Ρ ά μ φ ο ς έ χ ε ι επ ιτύ χ ε ι ε κ ε ί ό π ο υ α π έ τυ χ ε η π α ­ τ ρ ίδ α τ ο υ : σ το ν α κ ε ρ δ ίσ ε ι τ η ν ισ το ρ ία . Α π ο μ έ­ ν ε ι ν α δ ο ύ μ ε τ ι θ α σ υ μ β ε ί μ ε τ η ν α ιω ν ιό τη τα . Ο μ ε γ ά λ ο ς ο ρ γ α ν ισ μ ό ς τ η ς π α ρ ά δ ο σ η ς τ ο ν ο π οίο ε κ φ ρ ά ζ ε ι β ρ ίσ κ ε τ α ι ε ν υπ νώ σ ει, γ ια ν α μ η ν π ο ύ ­ μ ε π ω ς δ ε ν υ π ά ρ χ ει π α ρ ά σ α ν ν ο ε ρ ή α φ α ίρ ε σ η . Η ε γ ρ ή γ ο ρ σ η τ ο υ λ ό γ ο υ τ ο υ ε ίν α ι ά ρ α γ ε φ ω ν ή β ο ώ ν το ς ε ν τ η ε ρ ή μ ω ή μ ήπ ω ς π ρ ο ά γ γ ε λ ο ς μ ια ς α ν ο ίξεω ς ;

Ε

κ

δ

ό

σ

ε

ι

ς

Π Α ΠΑ Δ ΗΜΑ Προσφορά σ τον Π ο λ ιτ ισ μ ό

Β ρ α σ ίδ α ς Κ α ρ α λή ς

Ιπποκράτους 8 Α θήνα Τηλ.: 36.27.318

H r q iy t t i;

kkoxdia; π ρ ό ο δ ο ς κ α ι η α ν ά π τ υ ξη τ ω ν π α ιδ α γ ω γ ικ ώ ν σ π ο υ δ ώ ν σ το ν τό π ο μ α ς , α π ο τέ λ ε σ μ α , π λ έ­ ο ν , τ η ς σ υ σ τ η μ α τ ικ ή ς κ α λ λ ιέ ρ γ ε ια ς (μ ε τ η δ ιδ α σ κ α λ ία κ α ι τ η ν έ ρ ε υ ν α ) τ ω ν α ν τικ ειμ έν ω ν τ ο υ ς σ τα Α Ε Ι τ η ς χ ώ ρ α ς , δ ε ν ά ρ γ η σ ε ν α δ ώ σ ει κ α ρ π ο ύ ς . Έ τσ ι, β α σ ικ ά π α ιδ α γ ω γ ικ ά ζη τ ή μ α τα , τ α ο π ο ία σ το π α ρ ε λ θ ό ν , π ε ρ ισ σ ό τε ρ ο ή λ ιγ ό τ ε ­ ρ ο , α ν τιμ ε τω π ίζο ν τ α ν ε μ π ε ιρ ικ ά κ α ι π ά ν τω ς ο ­ μ ο ιό τ ρ ο π α , α π ο τέ λ ε σ α ν α ν τ ικ ε ίμ ε ν α δ ιε ξ ο δ ικ ή ς

Μ

Μια ολοκληρωμένη κοι σύγχρονη άποψη, σύμφωνα με το πορίσματα της επιστήμης της ψυχογλωσσολογίας

ο μ α λ ή π ρ ο σ α ρ μ ο γ ή τ ο υ μ α θ η τ ή σ το σ χ ο λ είο . Γ ια τ ί ε ίν α ι γ ν ω σ τ ό ό τ ι α υ τ ή η π ρ ο σ α ρ μ ο γ ή , π ου α ξ ιο π ο ιε ί κ α ι β α σ ικ ά επ ικ ο ιν ω ν ια κ ά σ το ιχ ε ία α ­ πό τ η ν π ρ ώ τη α ν ά γ ν ω σ η κ α ι τ η γ ρ α φ ή , έ χ ε ι ε ­ ξ α ιρ ε τ ικ ή κ α ι κ α θ ο ρ ισ τικ ή σ η μ α σ ία γ ια τ η ν π ε­ ρ α ιτ έ ρ ω σ χ ο λ ικ ή π ρ ό ο δ ο τ ο υ μ α θ η τ ή . Ά λ λ ω σ τε τ ο π α ιδ α γ ω γ ικ ό ζή τ η μ α , τ ι π ρ ά γ μ α τι σ υ μ β α ίν ει κ α τ ά τ η δ ια δ ικ α σ ία τ η ς α ν α δ υ ό μ ε ν η ς α ν ά γ ν ω ­ σ η ς κ α ι γ ρ α φ ή ς κ α ι π ο ιο ι ε ίν α ι ο ι π ρ ο σ φ ο ρ ό τ ε ­ ρ ο ι τρ ό π ο ι υ π ο β ο ή θ η σ η ς , α π ο τ ε λ ε ί κ α ι έ ν α απ ό τα σ υν θετό τερ α και δ υ σ χ ερ έσ τερ α π ροβλήμα­ τ α π ο υ α ν τιμ ε τω π ίζο υ ν ό λ ο ι ο ι ε κ π α ιδ ε υ τικ ο ί τ ω ν σ χ ο λ είω ν τ η ς π ρ ω τ ο β ά θ μ ια ς εκ π α ίδ ευ σ η ς . Β έ β α ια η επ ικ α ιρ ό τ η τα τ ο υ έ ρ γ ο υ α υ τ ο ύ τ ο υ κ α θ η γ η τ ή Α .Ε . Π α π ά δ ε ν π ρ ο σ δ ιο ρ ίζ ε τα ι μ ο ν ά ­

επ ισ τ η μ ο ν ικ ή ς π ρ ο σ έ γ γ ισ η ς κ α ι έ ρ ε υ ν α ς κ α ι έ ­ γ ιν α ν π λ έο ν σ τ α θ ε ρ ά α ν τ ικ ε ίμ ε ν α σ π ο υδ ώ ν τω ν εκ π α ιδ ευ τικ ώ ν . Έ ν α απ ό α υ τ ά τ α θ ε μ ε λ ιώ δ η π α ιδ α γ ω γ ικ ά ζ η τ ή μ α τ α ε ίν α ι κ α ι η δ ιδ α κ τικ ή τ η ς γ λ ώ σ σ α ς κ α ι τ ω ν κ ειμ έν ω ν , απ ό τ η ν π ρ ώ τη α ν ά ­ γν ω σ η κ α ι τ η γ ρ α φ ή έ ω ς τ η δ ιδ α σ κ α λ ία σ ύ ν θ ε ­ χ α α π ό τ α σ ύ γ χ ρ ο ν α π ο ρ ίσ μ α τ α τ η ς ψ υ χ ο γ λ ω σ ­ τ ω ν α ν α γ ν ω σ τικ ώ ν κ α ι λ ο γ ο τε χ ν ικ ώ ν κ ειμ έν ω ν σ ο λ ο γ ία ς , π ο υ α ξ ιο π ο ιε ί σ τ ις π ρ ο σ ε γ γ ίσ ε ις τ ω ν (κ α ι ά λ λ ω ν μ ο ρ φ ώ ν τ ο υ γ ρ α π το ύ λ ό γ ο υ ). θ ε μ ά τ ω ν τ ο υ , α λ λ ά κ α ι απ ό τ η ν κ ο ιν ω νιο λο γ ική Τ ο τ ρ ίτ ο μ ο έ ρ γ ο τ ο υ κ α θ η γ η τή θ ε ώ ρ η σ η τω ν τά σ ε ω ν π ο υ επ ι­ τ η ς Π α ιδ α γ ω γ ικ ή ς Α .Ε . Π α π ά κ ρ α τ ο ύ ν σ ή μ ε ρ α σ χ ε τικ ά μ ε τη έ ρ χ ε τ α ι ν α δ ώ σ ει μ ια ο λ ο κ λ η ­ δ ιδ α σ κ α λ ία τ η ς γ λ ώ σ σ α ς , τ η ν ρ ω μ έν η κ α ι σ ύ γ χ ρ ο ν η ά π οψ η, Α Θ Α Ν Α Σ ΙΟ Σ Ε. Π Α Π Α Σ ψ υ χ ο λ ο γ ικ ή θ ε μ ε λ ίω σ η τ η ς ικ α ­ σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ α π ο ρ ίσ μ α τ α τ η ς ν ό τ η τ α ς κ α ι τ η σ υ γ κ ρ ιτικ ή α ν α ­ Δ ιδ α κ τικ ή Γ λώ σ σ α ς επ ισ τ ή μ η ς τ η ς ψ υ χ ο γ λ ω σ σ ο λ ο ­ κ α ι Κ ειμ ένω ν φ ο ρ ά τ ο υ κ α ι σ ε ά λ λ ε ς κ ο ιν ό τ η ­ γ ία ς , απ ό τ η ν α ρ χ ικ ή κ ιό λ α ς ε μ ­ τ ε ς , σ τη β ά σ η μ ια ς σ ύ γ χ ρ ο ν η ς φ ά ν ισ η τ η ς α ν α γ ν ω σ τ ικ ή ς ικ α ­ δ ια π ο λ ιτ ισ μ ικ ή ς π α ιδ α γ ω γ ικ ή ς . ν ό τ η τ α ς σ τ α π α ιδ ιά , γ ε γ ο ν ό ς Α π ό τ ο υ ς π ρ ο β λ η μ α τισ μ ο ύ ς τ ο υ Τ ό μ . Α', σ ελ . 4 9 6 . π ου, κ α τά το σ υ γ γρ α φ έα , προσ­ Τ ό μ . Β 1, σ ελ . 4 8 0 . σ υ γ γ ρ α φ έ α δ ε ν λ ε ίπ ο υ ν ο ι α π α ­ δ ιο ρ ίζ ε ι κ α ι τ ο υ ς γ ε ν ικ ό τ ε ρ ο υ ς Τ ό μ . Γ , σ ελ . 3 7 6 . ρ α ίτ η τ ε ς ισ τ ο ρ ικ έ ς θ ε ω ρ ή σ ε ις π α ιδ α γ ω γ ικ ο ύ ς ό ρ ο υ ς γ ια τ η ν τ ο υ φ α ιν ο μ έ ν ο υ τ η ς α ν ά γ ν ω ­

Κριτική

σ η ς, κ α θ ώ ς κ α ι τω ν π α ιδ α γ ω γ ικ ώ ν τ η ς μ ε θ ό δ ω ν κ α ι μ έσ ω ν ( α λ φ α β η τ ά ρ ια κ α ι α ν α γ ν ω σ τικ ά ). Σ τ ο ν α 1τ ό μ ο γ ίν ε τ α ι λ ό γ ο ς γ ια τ ις ψ υ χ ο γ λ ω σ σ ικ έ ς δ ια σ τ ά σ ε ις τ η ς π ρ ώ τ η ς α ν ά γ ν ω σ η ς κ α ι γ ρ α φ ή ς , μ ε α ν α φ ο ρ ά σ ε ε ιδ ικ έ ς α π ό ψ εις γ ν ω ­ σ τώ ν ε ρ ε υ ν η τ ώ ν (A b b a d ie , H e ffe rm a n , T o d d , B e rn s tein , D e M e re d ie u , B riton, K in n ea vy , S a u s s u re , Α μ α ρ ιώ το υ , D e c ro ly , D e g a n t κ .ά .) κ α ι τ α χ ρ ο ν ο λ ο γ ικ ά σ τ ά δ ια τ η ς π ρ ο σ χ ο λ ικ ή ς κ α ι σ χ ο λ ικ ή ς η λ ικ ία ς κ α ι π ε ρ ιγ ρ ά φ ε τ α ι τ ο φ α ιν ό μ ε ­ νο τη ς α ν α δ υό μ εν η ς γ ρ α φ ή ς, ανάγνω σ ης και γλ ω σ σ ικ ή ς έ κ φ ρ α σ η ς τ ο υ π α ιδ ιο ύ σ ε σ ύ γ κ ρ ισ η κ α ι α ν α φ ο ρ ά μ ε τ α ε ιδ ικ ά α ν α λ υ τικ ά π ρ ο γ ρ ά μ ­ μ α τ α τ ο υ Π α ιδ α γ ω γ ικ ο ύ Ιν σ τιτο ύ το υ γ ια τ η ν π ρ ώ τη α ν ά γ ν ω σ η κ α ι γ ρ α φ ή , σ ε σ χ έσ η μ ε τ α ο ­ π ο ία μ ά λ ισ τα α σ κ ε ίτα ι α ν τικ ειμ εν ικ ή κ α ι χ ρ ή σ ι­ μη κ ρ ιτική . Σ τ ο ν β ’ τ ό μ ο γ ίν ε τ α ι ειδ ικ ή ε κ τ ε ν ή ς α ν α φ ο ρ ά σ τη μ έ θ ο δ ο δ ιδ α σ κ α λ ία ς σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ η Μ .

M o n te s s o ri κ α ι τ η ν π ρ ο τειν ό μ εν η μ έ θ ο δ ο τ ο υ Π α ιδ α γ ω γ ικ ο ύ Ιν σ τιτο ύ το υ , σ υ ν ο δ ε υ ό μ ε ν η απ ό τ ις κ ρ ιτ ικ έ ς ε π ισ η μ ά ν σ εις τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α . Α κ ό ­ μ α γ ίν ε τ α ι λ ό γ ο ς γ ια τ η σ η μ α σ ία τ η ς κ α λ λ ιγ ρ α ­ φ ία ς σ το δ η μ ο τικ ό κ α ι σ υ γ κ ρ ιτικ ή α ν α φ ο ρ ά σ τις μ ε θ ό δ ο υ ς π ρ ώ τη ς α ν ά γ ν ω σ η ς κ α ι γ ρ α φ ή ς σ ε χ ώ ρ ε ς τ η ς Ε υ ρ ώ π η ς. Ιδ ια ίτ ε ρ ο κ α ι ε π ίκ α ιρ ο ε ν ­ δ ια φ έ ρ ο ν έ χ ο υ ν ο ι θ έ σ ε ις τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α γ ια τ η δ ιδ α σ κ α λ ία τ η ς ε λ λ η ν ικ ή ς γ λ ώ σ σ α ς σ ε ε λ λ η ­ ν ό π ο υ λ α τ ο υ ε ξ ω τ ε ρ ικ ο ύ κ α ι ο ι π ο λ ιτισ τ ικ ές κ α ι π α ιδ α γ ω γ ικ έ ς π ρ ο ε κ τ ά σ ε ις π ου δ ίνει, σ το π λ α ί­ σ ιο ε ν ό ς κ ο ινω νικο ύ π ρ ο β λ η μ α τισ μ ο ύ γ ια τ η ν εκ π α ίδ ευ σ η μ ειο ν ο τή τ ω ν (π.χ. Τ σ ιγ γ ά ν ω ν ) ή ε π α ν α π α τρ ιζό μ εν ω ν Ε λλ ή νω ν (Ε λλ η νο π ό ντιω ν, Ρ ω σ ό φ ω νω ν ). Ο κ α θ η γ η τ ή ς Α .Ε . Π α π ά ς δ ι­ ε υ ρ ύ ν ε ι τ ο ν κ ύ κ λ ο τ ω ν π α ιδ α γ ω γ ικ ώ ν ε φ α ρ μ ο ­ γώ ν τ ο υ μ ε π ο ικ ίλ ο υ ς μ ε θ ο δ ο λ ο γ ικ ο ύ ς σ χ εδ ια σ μ ο ύ ς γ ια τ η ν π ρ ώ τη α ν ά γ ν ω σ η κ α ι γ ρ α φ ή σ ε δ υ σ λ ε ξ ικ ά π α ιδ ιά , α ν α λ φ ά β η τ ο υ ς εν ή λ ικ ο υ ς κ.λπ. Σ τ ο τ έ λ ο ς τ ο υ τ ό μ ο υ γ ίν ε τ α ι κ α ι μ ια ε ιδ ικ ή , π ολ ύ ε ν δ ια φ έ ρ ο υ σ α ισ το ρ ικ ή , π α ιδ α γ ω γ ικ ή κ αι δ ιδ α κ τικ ή α ν α φ ο ρ ά σ τα α λ φ α β η τ ά ρ ια τ ο υ ε λ λ η ­ νικ ο ύ κ ρ ά τ ο υ ς απ ό τ ο 1 9 0 0 κ .ε. μ ε ιδ ια ίτε ρ η έ μ ­ φ α σ η σ τη ν π α ιδ α γ ω γ ικ ή τ ο υ ς μ ε θ ο δ ο λ ο γ ία , τη χ ρ ή σ η τ η ς ε ικ ό ν α ς κ .ά ., π ο υ β ο η θ ο ύ ν τ ο ν εκ π α ι­ δ ε υ τ ικ ό σ ε σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ ς δ ιδ α κ τ ικ ο ύ ς π ρ ο σ α ν α ­ τ ο λ ισ μ ο ύ ς . Ο γ ’ τό μ ο ς τ ο υ έ ρ γ ο υ α φ ο ρ ά τ η δ ιδ α σ κ α λ ία τω ν α ν α γ ν ω σ τικ ώ ν κ ειμ έν ω ν κ α ι κ α τ ’ επ έ κ τα σ η τ η ν α ξιο π ο ίη σ η τω ν λ ο γ ο τε χ ν ικ ώ ν κ ειμ έν ω ν . Β α σ ική θ έ σ η τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α ε ίν α ι ό τ ι η λ ο γ ο τ ε χ ν ία α ­

π ο τ ε λ ε ί π λ έο ν τ η δ υ ν α μ ικ ή έκ φ ρ α σ η τ η ς β ιω μ α ­ τ ικ ή ς ε ξ έ λ ιξ η ς τ ω ν π τυχώ ν τ η ς α ν θ ρ ώ π ιν η ς δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ α ς μ ε σ υ ν είδ η σ η κ α ι σ υ ν α ίσ θ η μ α κ α ι ό τ ι γ ι’ α υ τ ό ε ίν α ι σ κό π ιμη η σ τρ ο φ ή τ η ς π α ι­ δ ικ ή ς ψ υ χ ή ς σ ε κ α τ α σ τ ά σ ε ις κ α ι γ ε γ ο ν ό τ α . Γ ί­ ν ε τ α ι κ α ι ε δ ώ ε κ τ ε ν ή ς α ν α φ ο ρ ά σ ε π ο ικ ίλ ες θ ε ­ ω ρ η τ ικ έ ς α π ό ψ εις , κ α θ ώ ς κ α ι σ υ γ κ ρ ιτικ ή π α­ ρ ο υ σ ία σ η π α ρ α δ ο σ ια κ ώ ν κ α ι σ ύ γ χ ρ ο ν ω ν μ ο ­ ν τ έ λ ω ν δ ιδ α σ κ α λ ία ς , μ ε κ α τ ά λ η ξ η σ τη ν επ ικο ινω νια κ ή κ α ι δ η μ ιο υ ρ γ ικ ή μ έ θ ο δ ο π ρ ο σ έγ γ ισ η ς τ ω ν κ ειμ έν ω ν κ α ι σ ’ έ ν α π ρ ω τό τυ π ο δ ιδ α κ τικ ό κ α ι ε ρ μ η ν ε υ τ ικ ό μ ο ν τέ λ ο τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α : τω ν τ ε σ σ ά ρ ω ν α ν α γ κ ώ ν (σ ελ . 1 2 2 -1 2 4 ). Ο σ υ γ γ ρ α ­ φ έ α ς α ν α φ έ ρ ε τ α ι α κ ό μ α σ τη δ ιδ α σ κ α λ ία τ η ς γ ρ α μ μ α τ ικ ή ς σ τη ν ε ν ν ιά χ ρ ο ν η υ π ο χ ρ εω τικ ή ε κ ­ π α ίδ ευ σ η μ ε ν έ α επ ισ τ η μ ο ν ικ ά δ ε δ ο μ έ ν α , σ τη δ ιδ α σ κ α λ ία τ ο υ λ ε ξ ιλ ο γ ίο υ , μ ε ισ τ ο ρ ικ έ ς α ν α ­ φ ο ρ έ ς σ τη φ ω ν η τικ ή γ ρ α φ ή , σ το σ ύ ν θ ε τ ο π α ι­ δ α γ ω γ ικ ό ζ ή τ η μ α τ η ς ο ρ θ ο γ ρ α φ ία ς , εν ώ δ ιε ξ ο ­ δ ικ ή α ν α φ ο ρ ά γ ίν ε τ α ι κ α ι σ το ζ ή τ η μ α τ η ς δ ιδ α ­ σ κ α λ ία ς τ η ς γ ρ α π τ ή ς έ κ φ ρ α σ η ς σ τη γ ε ν ικ ή ε κ ­ π α ίδ ευ σ η , όπ ο υ μ έ σ α απ ό ισ το ρ ικ ή κ α ι ν ε ό τ ε ρ η β ιβ λ ιο γ ρ α φ ία ο ε ν δ ια φ ε ρ ό μ ε ν ο ς π α ρ α κ ο λ ο υ θ ε ί τ η ν ε ξ έ λ ιξ η τ ο υ π α ιδ α γ ω γ ικ ο ύ π ρ ο β λ η μ α τισ μ ο ύ απ ό τ ο ν κ α ιρ ό τ ω ν « Ε κ θ έσ εω ν Ιδ εώ ν» ώ ς τ ο σ η ­ μ ε ρ ιν ό « Σ κ έ φ τ ο μ α ι κ α ι Γ ρ ά φ ω ». Κ α ι ο ι τ ρ ε ις τ ό μ ο ι τ ο υ έ ρ γ ο υ κ λ είν ο υ ν μ ε α ν α ­ λ υ τικ ή - ε ν δ ε ικ τ ικ ή , κ α τ ά τ ο σ υ γ γ ρ α φ έ α , - ε λ ­ λ η νικ ή κ α ι ξέ ν η β ιβ λ ιο γ ρ α φ ία , π ο υ σ υμ π λ η ρ ώ ­ ν ε ι κ α ι π ρ ο ε κ τε ίν ε ι τ ο ε ρ ε υ ν η τ ικ ό π ν εύ μ α τ ο υ β ιβ λ ίο υ κ α ι υπ ο δ η λ ώ ν ει τ η σ υ β α ρ ό τ η τ α τ ο υ π α ι­ δ α γ ω γ ικ ο ύ α υ τ ο ύ ε γ χ ε ιρ ή μ α τ ο ς . Η σ η μ α σ ία τ η ς σ υ γ γ ρ α φ ή ς τ ο υ κ α θ η γ η τ ή Α .Ε . Π α π ά δ ε ν π ρ ο σ δ ιο ρ ίζε τα ι μ ό ν ο απ ό τ ο ν ό γ κ ο τ ω ν (1 5 0 0 !) σ ελ ίδ ω ν τ η ς , α λ λ ά κ α ι απ ό τ ο π ο λ ύ ­ π τυ χ ο κ α ι δ υ σ μ ε τ α χ ε ίρ ισ τ ο θ έ μ α τ η ς δ ιδ α σ κ α ­ λ ία ς τ η ς γ λ ώ σ σ α ς , π ου π ρ ο τίμ η σ ε ν α ε ρ ε υ ν ή ­ σ ει, ιδ ια ίτ ε ρ α σ ή μ ε ρ α π ου η γ λ ώ σ σ α ε ίν α ι σ το ε ­ π ίκ εν τρ ο π λ ή θ ο υ ς επ ικο ιν ω ν ια κ ώ ν α ν α φ ο ρ ώ ν κ α ι α π ο δ έ κ τη ς - κ α ι π ο μ π ό ς - π ο λ λώ ν π ο λ ιτι­ σ μ ικ ώ ν μ η ν υ μ ά τω ν . Κ α ι β έ β α ια τ ο , ε ν γ έ ν ε ι, δ ια λ ο γ ικ ό κ α ι δ ια λ ε κ τικ ό κ α ι δ ιό λ ο υ δ ο γ μ α τικ ό π ν εύ μ α , μ ε τ ο ο π ο ίο έ χ ε ι γ ρ α φ ε ί τ ο τ ρ ίτ ο μ ο έ ρ ­ γ ο τ ο υ Α .Ε . Π α π ά , ε ίν α ι ό ,τ ι ο φ ε ίλ ε ι ν α χ α ρ α κ τ η ­ ρ ίζ ε ι έ ν α σ ύ γ χ ρ ο ν ο π α ιδ α γ ω γ ικ ό ε γ χ ε ιρ ίδ ιο , γ ια ν α σ τ έ κ ε τ α ι μ α κ ρ ιά απ ό ά κ α μ π τε ς κ α ι α π ο κ λ ει­ σ τ ικ έ ς δ ο ξ α σ ίε ς κ α ι ν α π α ρ α μ έ ν ε ι γ ια π ολ ύ σ ύ γ ­ χρονο. Κ ω νσ τα ντίνος Δ. Μ α λα φ ά ν τη ς

Hmmmmi Ι’ψ κ to

α

Ένα πολιτικό θέμα γίνεται ποιοτικό και φτάνει στο παράλογο του σύγχρονου ανθρώπου

έ μ α τ ο υ β ιβ λ ίο υ ε ίν α ι τ ο τ ι έν ιω σ ε, τ ι έ ζη σ ε , κ α ι κ οινω νικό γ εγ ο ν ό ς » . τ ι ε ισ έ π ρ α ξ ε , τ ι υπ έσ τη , ο ή ρ ω α ς τ ο υ Σ ιώ τη , Ο Σ ιώ τη ς σ το β ιβ λ ίο τ ο υ , α υ τ ό τ ο π ε ζ ό τα τ ο θ έ ­ ο Ιά σω ν, απ ό τ η σ τιγ μ ή π ου δ ιο ρ ίζ ε τ α ι σ ε μ α , κ α το ρ θ ώ ν ε ι κ α ι τ ο μ ε τ α μ ο ρ φ ώ ν ε ι σ ε κ α θ α ­ μ ια δ η μ ό σ ια υ π η ρ εσ ία τ ο υ ε ξ ω τ ε ρ ικ ο ύ , σ ε μ ια ρ ά υ π α ρ ξια κ ό π ρ ό β λ η μ α τ ο υ ή ρ ω ά τ ο υ , π ου μ ε ­ π ρ ο ε σ β ε ία ( ε ξ ο υ κ α ι ο τ ίτ λ ο ς ), μ έχ ρ ι τ η σ τιγ μ ή τ ά απ ό τ ις δ ια π λ ο κ ές κ α ι σ υ γ κ ρ ο ύ σ ε ις σ το ν π ου γ ρ ά φ ε τ α ι τ ο βιβ λ ίο . Κ α θ α ρ ά δ η μ ο σ ιο γ ρ α ­ κ υ β ερ ν ο χ ώ ρ ο π ου κ ιν είτα ι, β ή μ α π ρ ο ς β ή μ α , φ ικ ό θ έ μ α , π ου θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α τ ο ε ξ α ν τ λ ή σ ε ι λ ε π τό π ρ ο ς λ ε π τό , σ υ ν ειδ η το π ο ιεί τ η μ ο ίρ α έ ν α ς δ η μ ο σ ιο γ ρ ά φ ο ς μ ε έ ν α ρ ε π ο ρ τά ζ μ ε τ ίτ λ ο τ ο υ , φ τ ά ν ε ι σ ε α υ τ ο γ ν ω σ ίε ς κ α ι σ ε α ν α τρ ο π ές . «Τ ι σ υ μ β α ίν ει σ τις δ η μ ό σ ιε ς υ π η ρ εσ ίες» . Έ τ σ ι β λ έπ ο υ μ ε μ ε π όσ η ά ν εσ η έ ν α π ο λ ιτικ ό θ έ ­ Μ ε ε ν τυ π ώ σ ια σ ε η τό λ μ η τ ο υ Σ ιώ τη ν α κ α τα π ια ­ μ α γ ίν ε τ α ι π ο ιο τικ ό κ α ι πώ ς φ τ ά ν ε ι σ το π α ρ ά λ ο ­ σ τ ε ί μ ’ έ ν α θ έ μ α π ου μ ο ιά ζ ε ι ν α α ν ή κ ε ι σ το δ η ­ γ ο τ ο υ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ α ν θρ ώ π ο υ κ α τα λ ή γ ο ν τα ς μ ο σ ιο γ ρ α φ ικ ό χ ώ ρ ο . Χ ρ ό ν ια α σ χ ο λ ε ίτα ι μ ε το ν σ το θ ο υ κ υ δ ίδ ε ιο σ υ μ π έρ α σ μ α γ ια τ ο π όσ ο ιδ ιο Τ ύ π ο κ α ι τ α π ερ ιο δ ικ ά κ α ι π ιθ α ν ό ν α υ τ ό ν α το ν τ ε λ ή ς π α ρ α μ έ ν ε ι η φ ύ σ η τ ο υ α ν θρ ώ π ο υ . έπ ε ισ ε ό τ ι σ τη ν κ α θ η μ ε ρ ιν ό τ η τ α τω ν ε φ η μ ε ρ ί­ Τ ο τ έ λ μ α μ ια ς δ η μ ό σ ια ς υ π η ρ εσ ία ς , η απ ανδ ω ν θ α σ υ ν α ν τ ή σ ο υ μ ε κ α ι τ α π ιο σ υ γ κ λ ο ν ισ τ ικ ά θρ ω π ο π ο ίη σ η τω ν α ν θρ ώ π ω ν τ η ς , γ ίν ε τ α ι κ α ι έ ­ θ έ μ α τ α . Ε δ ώ κ α ι η ά λ λ η τ ό λ μ η το υ Σ ιώ τη : ν α κ α ­ ν α γ κ ρ ίζ ο τ έ λ μ α ψ υ χ ή ς , έ ν α γ κ ρ ίζ ο έ λ ο ς , όπ ου τ α π ια σ τ ε ί μ ε έ ν α , ε κ π ρ ώ τη ς ό ψ εω ς , π ο ιο τικ ό κ άπ ου ε κ ε ί μ έ σ α μ ισ ο β υ θ ίζ ε τ α ι κ α ι η μ ο ίρ α μ α ς , θ έ μ α κ α ι ν α γ ρ ά ψ ε ι έ ν α κ α θ α ρ ά π ο λ ιτικό βιβ λ ίο , π ου κάπ ου ε κ ε ί μ έ σ α κ ο λ υ μ π ά μ ε λ ίγ ο π ολ ύ ό λ ο ι μ ε κ ίνδ υ ν ο ν α π ά σ χ ει τ ο β ιβ λ ίο τ ο υ απ ό δ η μ ο ­ μ α ς κ α ι π ου ό σ ο κι α ν α ρ ω μ α τ ίζ ο υ μ ε μ ε π α νά ­ σ ιο γ ρ α φ ικ ή ε π ιδ ε ρ μ ικ ό τη τ α κ α ι κ υ ρ ίω ς ν α π ά ει κ ρ ιβ α ά φ τ ε ρ σ έιβ τ ο β ο ύ ρ κ ο μ α ς , τίπ ο τα δ ε ν α κ ό ν τρ α σ ε μ ια ' δ ή θ ε ν επ ικ ρ α το ύ σ α ά π οψ η ό τι π ο μ α κ ρ ύ ν ε ιτ ις ο σ μ έ ς π ου α ν α δ ίδ ει. δ ε ν ε υ δ ο κ ιμ ε ί τ ο π ο λ ιτικό β ιβ λ ίο , ό τι τ α π ο λ ιτικ ά Ο Σ ιώ τη ς κ α το ρ θ ώ ν ε ι τ ο τ έ λ μ α μ ια ς δ η μ ό σ ια ς θ έ μ α τ α δ εν ε ίν α ι υ λ ικ ό γ ια σ ο β α ρ ά βιβ λ ία . υ π η ρ εσ ία ς ν α τ ο μ ε τ α τ ρ έ ψ ε ι ό χ ι μ ό ν ο σ ε τ έ λ μ α Ο J o e n K e a n e τ ο υ « Ο μ π σ έρ ό λ ω ν τω ν δ η μ ό σ ιω ν υπ ηρ εσ ιώ ν, β ερ » έ γ ρ α ψ ε κ άπ ου « ό τι δ ε ν κ α το ρ θ ώ ν ε ι ν α τ ο α ν α γ ά γ ε ι κ α ι π α ρ α κ μ ά ζ ε ι η τέ χ ν η τ ο υ π ο λ ιτι­ σ ε τ έ λ μ α τ η ς ζω ή ς μ α ς , σ τη κ ο ύ σ υ γ γ ρ α φ έ α , γ ια τ ί ο ι α ξιό π ι­ σ υ ν ειδ η το π ο ίη σ η τ ο υ α δ ιε ξ ό ­ σ το ι π ο λ ιτικ ο ί ε ίν α ι τό σ ο ι ό σ ο ι δ ο υ τ ω ν π ρ ά ξεώ ν μ α ς . Τ ε λ μ α τ ο κ α ι ο ι έ ν τιμ ο ι δ ια ρ ρ ή κ τ ε ς . Ό σ ο π ο ιεί τ α ό ν ειρ α , τ α σ χ έ δ ια κ α ι τ ις η δ ια φ θ ο ρ ά κ α ι η α ό ρ α τ η ε ­ π ρ ο ο π τικ ές τ ο υ ή ρ ω ά τ ο υ κ α ι ά ξο υ σ ία τω ν κ υ β ερ ν ώ ν τω ν είν α ι ρ α όλω ν όσ οι θ α σ υναντήσ ουν κ α λ ύ τ ε ρ α ο ρ γ α ν ω μ έ ν ε ς απ ό μέσ α σ ’ αυτό ν το ν εα υ τό το υ ς. τ η ν ε λ ε υ θ ε ρ ία ε ν ό ς π ο λ ίτη , ά λ ­ Έ μ μ ε σ α γ ίν ε τ α ι κ α ι μ α ρ ξισ τ ή ς , λ ο τ ό σ ο ισ χ ύ ει κ α ι θ α α κ μ ά ζ ε ι η ά θ ε λ ά τ ο υ μ ά λ λ ο ν , γ ια τ ί έ μ μ ε σ α ά π οψ η ό τ ι η τέ χ ν η ε ίν α ι π ο λ ιτικό μ α ς π λ ηροφ ορ εί ό τι α ν δ εν αλ-

0

λ ά ζ ε ι ο ά ν θρ ω π ο ς, η φ ύ σ η τ ο υ , α ς μ η ν ελ π ί­ ζο υ μ ε σ ε μ ια κ ά π ο ια επ α ν ά σ τα σ η , γ ι’ α υ τ ό κ α ι μ α ς π ρ ο ειδ ο π ο ιεί σ τη ν π ρ ο μ ετω π ίδ α τ ο υ β ιβ λ ί­ ο υ τ ο υ μ ε έ ν α θ α υ μ ά σ ιο σ τίχ ο τ ο υ C a rl K raus, ό ­ τ ι « Σ ε π ερ ίπ τω σ η β ρ ο χ ή ς η ε π α ν ά σ τ α σ η θ α α ρ ­ χ ίσ ε ι απ ό τ ο α μ φ ιθ έ α τ ρ ο » . Β έ β α ια επ ε ιδ ή η ζω ή κ ιν είτα ι, ο ή ρ ω ά ς τ ο υ κ α ι ε ­ π ιβ ιώ ν ει κ α ι α π ο λ α μ β ά ν ε ι τ η ζω ή κ α ι β ρ ίσ κ ει κ ά ­ π οια μ ο ν ο π ά τια δ ιε ξό δ ω ν (ά σ χ ετο α ν π ά λι θ α φ τ ά σ ε ι σ ε ν έ α α δ ιέ ξ ο δ α ). Ό μ ω ς δ ε β λ έπ ο υ μ ε ν α δ ια σ ώ ζε τα ι (κα ι ε υ τ υ χ ώ ς ), α λ λ ά δ ε β λ έπ ο υ μ ε κ α ι ν ’ α ν ο ίγ ε ι μ ια π ό ρ τα φ υ γ ή ς , δ ε β λ έπ ο υ μ ε κ α ν κ ά π ο ιε ς ρ ω γ μ έ ς . Θ α ή τ α ν τ ό τ ε μ ο ν ο σ ή μ α ­ ν τ ο ς ο ή ρ ω α ς , δ ε θ α μ α ς έ π ε ιθ ε . « Δ ιά β ο λ ε, α υ τ ό ς θ α ή τ α ν ο μ ό ν ο ς α θ ώ ο ς , α υ τ ό ς θ α β λ έπ ει τ α σ τ ρ α β ά τω ν ά λ λ ω ν κ α ι ο ίδ ιο ς δ ε θ α έ χ ε ι σ τρ α β ά ;» . Ε ίν α ι έ ν α σ η μ ε ίο π ου α ν δ ε β ρ ε ις μ ια π εισ τικ ή α π ά ντη σ η , κ ιν δ υ ν ε ύ ε ι ν α μ π α τά ρ ει τ ο βιβ λ ίο , ν α τ ο υ π ο ν ο μ εύ σ ει ο ή ρ ω ά ς τ ο υ . Α λ λά , α ν δ ε σ ώ ζε τα ι δ ρ α μ α τ ο υ ρ γ ικ ά ο ή ρ ω ά ς μ α ς , σ ώ ζε τα ι τ ο βιβ λ ίο , γ ια τ ί έ χ ε ι χ ιο ύ μ ο ρ , σ α ρ κ α ­ σ μ ό κ α ι α υ τ ο σ α ρ κ α σ μ ό π ου α ν α ιρ ε ί τ ο ν κ ίνδ υ ν ο τ ο υ μ ο ν ο δ ιά σ τα το υ κ α ι κ υ ρ ίω ς σ ώ ζε τα ι γ ια τ ί ο ή ρ ω α ς έ χ ε ι α ρ χ ίσ ε ι ν α γ ρ ά φ ε ι κ α ι ν α κ α τ α γ ρ ά ­ φ ε ι γ ια τ ο τ έ λ μ α , γ ια τ ο έ λ ο ς π ου π ν ίγει κ α θ η μ ε ­ ρ ιν ά κ α ι τ ο ν ίδ ιο κ α ι τ ο υ ς γ ύ ρ ω τ ο υ κ α ι τ η ζω ή τ ο υ . Τ ο β λ έπ ει, τ ο π α ρ α δ έ χ ε τ α ι, ε ίν α ι σ χ εδ ό ν μ έχ ρ ι τ η μ έσ η χ ω μ έ ν ο ς σ το β ο ύ ρ κ ο . Σ τ η ν α ρ χ ή τ ο δ ια ισ θ ά ν ε τα ι, α λ λ ά κα τό π ιν τ ο α ισ θ ά ν ε τ α ι γ ια τ α κ α λ ά . Κ ρ α τ ά ε ι κ ά π ο ιε ς α π ο σ τά σ εις , σ υ ν τ η ρ ε ί κ ά π ο ιε ς α ν τισ τ ά σ ε ις , κ ά π ο ιε ς ψ ε υ δ α ι­ σ θ ή σ ε ις , α λ λ ά τ ο ξ έ ρ ε ι, ο ι α ν τ ο χ έ ς λ ιγ ο σ τ ε ύ ­ ο υ ν . Α ν δ ε ν κ ά ν ει κ ά τι, α ν δ ε φ ύ γ ε ι, α ν δ ε ν τ α ξ ι­ δ έ ψ ε ι, α ν δ ε ν α λ λ ά ξ ε ι χ ώ ρ ο υ ς , γ ε ιτ ο ν ιέ ς , κ ρ ε ­ β ά τ ια , κ ρ ά τ η , η π είρ ο υ ς , θ α τ ο ν π ιά σ ει κι α υ τ ό ν η α σ θ έ ν ε ια τ ο υ τίπ ο τα , τ ο υ π ο υ θ εν ά , τ ο υ ύ­ π νου. Ε υ τυ χ ώ ς π ου ο Σ ιώ τη ς δ ε ν ε ξ α ιρ ε ί τ ο ν ή ρ ω ά τ ο υ , δ ε θ έ λ ε ι ν α μ α ς π α ρ ο υ σ ιά σ ει ά τ ρ ω το , δ ε θ έ λ ε ι ν α μ α ς δ η μ ιο υ ρ γ ή σ ε ι α υ τ α π ά τε ς . Γ ι’ α υ τ ό κ α ι δ ε ν ε κ μ ε τ α λ λ ε ύ ε τ α ι το ν έ ρ ω τα . Θ α μ π ο ρ ο ύ ­ σ ε, σ α ν μ ια ά λ λ η λ ύ σ η , α ν ό χ ι έ σ χ α τη σ ω τη ρ ία , θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α κ α τ α φ ύ γ ε ι σ το ν έρ ω τα , σ τη ν α γ ά π η . Α λ λ ά τ ο ν α ν τιπ α ρ έ ρ χ ε τα ι. Δ ε μ α ς λ έ ε ι β έ β α ια ρ η τ ά ό τ ι δ ε μ α ς σ ώ ζε ι ο έ ρ ω τ α ς , ό τ ι δ ε μ α ς σ ώ ζει, σ ε π ρ οσ ω π ικό επ ίπ εδ ο , η α γ ά π η , γ ι’ α υ τ ό κ α ι δ ε β λ έπ ο υ μ ε σ ε κ α ν έν α σ η μ ε ίο τ ο υ βι­ β λ ίο υ α λ η θ ιν ά ε ρ ω τ ε υ μ έ ν ο τ ο ν ή ρ ω ά τ ο υ . Ά σ χ ε τ ο α ν ο α ν α γ ν ώ σ τ η ς θ α σ υ ν α ν τ ή σ ει σ ε κ ά ­ π ο ιες σ ε λ ίδ ε ς τ ο υ β ιβ λ ίο υ κ ά π ο ιε ς ερ ω τικ ό τ α ­ τ ε ς σ κ η ν ές , θ α υ μ ά σ ια δ ο σ μ έ ν ε ς , π ου π α ίζο υ ν α ν ά μ ε σ α απ ό μ ια λ ε π τή ειρ ω ν εία , απ ό μ ια φ ιν ε ­ τ σ ά τ η α π ελπ ισ ία, κ α ι απ ό έ ν α δ ιά χ υ τ ο α ισ θ η ­

σ ια σ μ ό . Π ά ν τω ς έ μ μ ε σ α β γ α ίν ε ι τ ο σ υ μ π έρ α σ μ α ό τ ι ο έ ­ ρ ω τα ς δ ε ν ε ίν α ι π α ν ά κ εια . Ά λ λ ω σ τε, σ ’ έ ν α τ έ ­ τ ο ιο τ έ λ μ α , π ώ ς ε ίν α ι δ υ ν α τό ν ν ’ α ν θ ίσ ε ι η α γ ά ­ πη κ α ι π ο ια α γ ά π η κ α ι σ ε τ ι π ο σ ο σ τά α υ θ ε ν τ ικ ό ­ τ η τ α ς κ α ι π ο ια ς α υ θ ε ν τ ικ ό τ η τ α ς . Α ν κ α ι γ ρ α μ μ έ ν ο σ ε τ ρ ίτ ο π ρ όσ ω π ο, μ ο ιά ζ ε ι ν α ε ίν α ι σ ε π ρ ώ το . Ο α ν α γ ν ώ σ τ η ς απ ό τ η ν π ρ ώ τη σ ε λ ίδ α μ υ ρ ίζ ε τ α ι ό τι ο α φ η γ η τ ή ς δ ε ν α φ η γ ε ίτ α ι τ η ζω ή ε ν ό ς ά λ λ ο υ , τ ο υ Ιά σ ο να , α λ λ ά τ η δ ικ ή τ ο υ . Ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς - α φ η γ η τ ή ς κ ρ ύ β ε τ α ι πίσω απ ό τ η ν τ ρ ιτο π ρ ό σ ω π η α φ ή γ η σ η , γ ια ν α δ ια τ η ­ ρ ή σ ε ι κ ά π ο ιε ς α ν α γ κ α ίε ς α π ο σ τά σ εις , α λ λ ά κ υ ρ ίω ς κ ά π ο ιε ς ε λ ε υ θ ε ρ ίε ς ε π έ μ β α σ η ς σ τα δ ρ ώ μ εν α , γ ια τ ί, ω ς τ ρ ίτ ο ι, τ ο λ μ ο ύ μ ε ν α απ ο κα λ ύ ψ ο υ μ ε π ρ ά γ μ α τ α π ου ίσ ω ς δ ε θ α τ α τ ο λ μ ο ύ ­ σ α μ ε ω ς π ρ ω τ α γ ω ν ισ τ ές . (Σ τ η σ ε λ ίδ α 1 1 9 ο α φ η γ η γ ή ς μ ε τ α τ ρ έ π ε τ α ι σ ε π ρ όσ ω π ο δ ρ ω ν α ­ φ ο ύ ά κ ο υ σ ε το ν ή ρ ω ά τ ο υ ν α μ ιλ ά σ το ν ίδ ιο ). Τ ε λ ικ ά ε ίν α ι α υ τ ο β ιο γ ρ α φ ικ ό τ ο β ιβ λ ίο τ ο υ Σιώ τη ; Π ισ τ ε ύ ω π ω ς είν α ι κ α ι δ ε ν είν α ι. Α λ λ ά όπ ω ς κ α ι ν α τ ο δ ε ις , δ ε ν π ρ ο σ θ έ τ ε ι κ α ι δ ε ν α φ α ιρ ε ί τ ί­ π ο τα απ ό τ η λ ο γ ο τ ε χ ν ικ ό τ η τ α τ ο υ β ιβ λ ίο υ . Για μ έ ν α π ρ οσ ω π ικά , δ ε ν υ π ά ρ χ ει β ιβ λ ίο π ου μ έχ ρ ι έ ν α σ η μ ε ίο δ ε ν α υ τ ο β ιο γ ρ α φ ε ί λ ίγ ο κ α ι τ ο σ υ γ γ ρ α φ έ α τ ο υ . Δ ε ν μ π ο ρ είς ν α μ η ν π α λ α ίψ εις μ ε γ ν ώ ρ ιμ α υ λ ικ ά . Απ ό ε κ ε ί κ α ι π έ ρ α θ α π ρ ο κ ό ­ ψ ο υ ν κ α ι ο ι ικ α ν ό τ η τ έ ς σ ο υ π όσ ο α π ο γ ειώ ν ε ις τ ο υ λ ικ ό σ ο υ , π ό σ ο τ ο ε ξ ε λ ίσ σ ε ις , π όσ ο τ ο α ν α ­ τ ρ έ π ε ις , π ό σ ο τ ο π α ς π ιο π έρ α , π όσ ο η φ α ν τ α ­ σ ία σ ο υ θ α γ ε ν ν ή σ ε ι ν έ ε ς σ υ ν θ έ σ ε ις , π ό σ ο θ α μ ε τ α τ ρ έ ψ ε ις τ ο υ ς γ ν ώ ρ ιμ ο υ ς χ ώ ρ ο υ ς σ ο υ σ ε μ α γ ικ ά ή φ α ν τα σ τ ικ ά το π ία . Α ς λ έ ε ι ο Σ ο υ ίφ τ ό τι μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α γ ρ ά φ ο υ μ ε κ α ι γ ια μη β ιω μ έν α π ρ ά γ μ α τα . Π ισ τ εύ ω π ω ς θ ’ α π ο τύ χ ο υ μ ε α ν δ ε ν μ π ο λ ιά σ ο υ μ ε τ ο μη β ιω μ έν ο μ ε τ ο β ιω μ ένο . Τ ώ ­ ρ α τ ο τ ι ε ν ν ο ο ύ μ ε ό τα ν λ έ μ ε «β ιω μ έν ο » ε ίν α ι μ ια λ έ ξ η π ου σ η κ ώ ν ε ι π ο λ λ έ ς ε ρ μ η ν ε ίε ς . Τ ο έ ρ γ ο τ ο υ Σ ιώ τη θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α μ α ς θ υ μ ίσ ε ι Κ ά φ κ α , α τ μ ό σ φ α ιρ α Κ ά φ κ α . Ό μ ω ς ο ι ή ρ ω ε ς τ ο υ Κ ά φ κ α δ ε φ τ ά ν ο υ ν π ο τ έ σ το π α ρ α σ κ ή ν ιο , π ά ν τα σ ε « π ρ ο θ α λ ά μ ο υ ς » π α ρ α σ κ η νίω ν θ α φ τά ν ο υ ν , π ο τ έ σ τα υ ψ η λ ά κ λ ιμ ά κ ια τ η ς ε ­ ξ ο υ σ ία ς , χ ά ν ο ν τα ι σ ε μ ια ο μ ίχ λ η π ου ό λ ο π υκ νώ νει. Σ τ ο ν Σ ιώ τη σ υ μ β α ίν ε ι τ ο α ν τίθ ε το . Δ ε ν υ π ά ρ χ ει ο μ ίχ λ η . Ό λ α ε ίν α ι δ ια υ γ ή . Ό λ α τ α β λ έπ ο υ μ ε, τ α ε ισ π ρ ά τ το υ μ ε , τ α α π ο δ ε χ ό μ α σ τε. Δ ε ν υ π ά ρ χ ει μ υ σ τή ρ ιο , κ α ν έ ν α ς ε φ ιά λ τ η ς , κ α ­ ν έ ν α α ίν ιγ μ α , δ ε ν κ ά ν ε ι τ ο ν κόπ ο ν α μ α ς ο δ η γ ή ­ σ ε ι σ το π α ρ α σ κ ή ν ιο , δ ε χ ρ ε ιά ζ ε τ α ι.

Κώστας Μουρσελάς

Σαρανταοκτώ ταραγμένα χρόνια, χρόνια σπαραγμού και βίας ανάμεσα στους Ιρλανδούς και τους Βρετανούς

ν ό ό λ α ε ίν α ι γ ν ώ ρ ιμ α κ α ι μ α ζ ί ε ξω τικ ά : ε ίν α ι μ ια Τ ζ έ ρ ρ υ Ά ν τα μ ς , π ρ ό ε δ ρ ο ς τ ο υ Σ ιν Φ έιν τ η ς ισ το ρ ία α δ ικ ία ς , π ρ ο νο μ ίω ν , θεσ μ ο π ο ιη μ έν ω ν Ιρ λ α ν δ ία ς κ α ι α γ ω ν ισ τή ς κ α τ ά τ η ς β ρ ε τ α ν ι­ δ ια κ ρ ίσ εω ν , « ξ έν η ς » π α ρ ο υ σ ία ς , σ τρ α τιω τικ ώ ν κ ή ς κ υ ρ ια ρ χ ία ς σ τη Β ό ρ ε ια Ιρ λ α ν δ ία , ε ίν α ι σ τα μ ά τ ια τ ω ν π ερ ισ σ ό τερ ω ν Β ρ ετα ν ώ ν έ ν α α ι­ επ ε μ β ά σ εω ν - η Ιρ λ α ν δ ία ε ίν α ι μ ια χ ώ ρ α π ου μ ο ιά ζ ε ι μ ε τ η δ ικ ή μ α ς . μ ο σ τ α γ ή ς β ο μ β ισ τ ή ς , έ ν α ς τ ρ ο μ ο κ ρ ά τ η ς . Η Δ ε ν μ π ο ρ ε ί ν α ξ ε χ ω ρ ίσ ε ι κ α ν ε ίς τ ο β ιβ λ ίο τ ο υ α υ τ ο β ιο γ ρ α φ ία τ ο υ , π ο υ ε κ δ ό θ η κ ε π ρ ιν απ ό λ ί­ Τ ζ έ ρ ρ υ Ά ν τ α μ ς απ ό α υ τ ή τ η σ υ ν τα ρ α κ τικ ή ισ το ­ γ ο υ ς μ ή ν ε ς απ ό τ η ν B ra n d o n B o o k P u b lis h ers, ρ ία π ο υ α ρ χ ίζ ε ι απ ό π ο λ ύ -π ο λ ύ π α λ ιά α λ λ ά κοέ χ ε ι τ ο ν τ ίτ λ ο B e fo re th e D a w n , κ ά τ ι π ο υ θ υ μ ίζ ε ι ρ υ φ ώ ν ε τ α ι σ το ν ε ικ ο σ τό α ιώ να , α φ ο ύ ο ε ικ ο ­ τ η ν α υ τ ο β ιο γ ρ α φ ία τ η ς Ά ν τ ζ ε λ α Ν τ έ ιβ ις - κι ά ­ σ τ ό ς α ιώ ν α ς ε ίν α ι π ο υ μ α ς π λ η γ ώ ν ει π ερ ισ σ ό ­ λ α ς ό σ ο ι έ ζ η σ α ν κ α τ α τ ρ ε γ μ έ ν ο ι μ έ σ α σ τη ν ίδ ια τ ε ρ ο . Η π α σ χ α λ ιν ή ε ξ έ γ ε ρ σ η τω ν Κ α θ ο λ ικ ώ ν τ ο υ ς τ η χ ώ ρ α . Έ τσ ι, η α υ τ ο β ιο γ ρ α φ ία τ ο υ τ ο υ 1 9 1 6 , η δ ιχ ο τό μ η σ η τ η ς Ιρ λ α ν δ ία ς απ ό τ ο υ ς Τ ζ έ ρ ρ υ Ά ν τ α μ ς α φ η γ ε ίτ α ι σ α ρ α ν τα ο κ τώ τ α ρ α γ ­ Β ρ ε τ α ν ο ύ ς , ο ι β ο μ β ισ τ ικ έ ς ε κ σ τ ρ α τ ε ίε ς τ ο υ μ έ ν α χ ρ ό ν ια , χ ρ ό ν ια σ π α ρ α γ μ ο ύ κ α ι β ία ς α ν ά ­ Ιρ λ α ν δ ικ ο ύ Δ η μ ο κ ρ α τικ ο ύ Σ τ ρ α τ ο ύ , η ε κ σ τ ρ α ­ μ ε σ α σ τ ο υ ς Ιρ λ α ν δ ο ύ ς κ α ι τ ο υ ς Β ρ ε τ α ν ο ύ ς , α ­ τ ε ί α γ ια τ η ν κο ινω νική δ ικ α ιο σ ύ ν η , κι ό λ α α υ τ ά ν ά μ ε σ α σ τ ο υ ς Κ α θ ο λ ικ ο ύ ς κ α ι τ ο υ ς Π ρ ο τ ε σ τ ά μ α ζ ί μ ’ έ ν α σ ω ρ ό γ ε γ ο ν ό τ α δ ιφ ο ρ ο ύ μ ε ν α , μ ε ε ­ ν τ ε ς , α ν ά μ ε σ α σ τ ο υ ς π ιο φ τ ω χ ο ύ ς κ α ι τ ο υ ς λ ι­ ν ό χ ο υ ς σ κ ιώ δ εις , μ ε κ α τ ε σ τ ρ α μ μ έ ν ε ς ζ ω έ ς κ α ι γ ό τ ε ρ ο φ τω χ ο ύ ς . Σ τ ις σ ε λ ίδ ε ς α υ τ έ ς ο π ρ ό ε ­ χ α μ έ ν ε ς κ α τ α κ τ ή σ ε ις . Π ο ιο ς ε ίν α ι λ ο ιπ ό ν α υ τ ό ς δ ρ ο ς τ ο υ «π ο λιτικ ο ύ σ κ έ λ ο υ ς » τ ο υ Ιρ λ α ν δ ικ ο ύ ο Τ ζ έ ρ ρ υ Ά ν τα μ ς , π ου απ ό τ η φ τω χ ο γ ε ιτ ο ν ιά Δ η μ ο κ ρ α τ ικ ο ύ Σ τ ρ α τ ο ύ π ρ ο σ π α θ εί ν α δ ια λ ύ σ ε ι τ ο υ δ υ τικ ο ύ Μ π έ λ φ α σ τ έ φ τ α σ ε σ τα κ ε λ ιά τ ο υ τ η ν ά γ ρ ια μ υ θ ο λ ο γ ία γ ύ ρ ω απ ό τ ο ό ν ο μ ά τ ο υ , Λ ο ν γ κ Κ ε ς κι απ ό κ ε ι σ τη ν η γ ε σ ία ε κ ε ίν ο υ τ ο υ ε κ είν η π ου τ ο ν π α ρ ο υ σ ιά ζ ε ι σ α ν τ ο ν Τ ζ α κ τ ο ν κ ό μ μ α τ ο ς τω ν Ιρ λ α ν δ ώ ν π ου θ έ ­ Α ν τ ε ρ ο β γ ά λ τ η , σ α ν μ ια ψ υ χ ο λ ε ι ν α δ ιώ ξ ε ι τ ο υ ς Ά γ γ λ ο υ ς ; Μ ια π α θ ο λ ο γ ικ ή π ερ ίπ τω σ η φ α ν α τ ι­ α υ τ ο β ιο γ ρ α φ ία δ ύ σ κ ο λ α α π α ­ κ ο ύ α ν τ ι-Β ρ ε τ α ν ο ύ κ α ι β ία ιο υ εθ ν ικ ισ τή . Ε π ίσ η ς, π ρ ο σ π α θ εί ν α ν τ ά ε ι σ ε έ ν α τ έ τ ο ιο ε ρ ώ τη μ α : ο GERRY ADAMS δ ιη γ η θ ε ί τ η ν ισ το ρ ία τ η ς Ιρ λ α ν ­ Ά ν τ α μ ς γ ρ ά φ ε ι τ η ν ισ το ρ ία τ η ς Π ρ ιν ξ η μ ερ ώ σ ει δ ία ς , τ η ς «π ικ ρ ή ς π α τρ ίδ α ς » , ζ ω ή ς τ ο υ κ α ι τ ο υ κ ιν ή μ α το ς Μ ια α υ τ ο β ιο γ ρ α φ ία μ έ σ α απ ό τ ις α λ λ ε π ά λ λ η λ ε ς π ρ ο σ π α θ ώ ν τα ς ν α α π α ν τ ή σ ει Μ τφ ρ .: Κ ώ σ τα ς Π α π α δ ά κ η ς σ υ γ κ ρ ο ύ σ ε ις μ ε τ η ν ε ξ ο υ σ ία , τ η σ το υ ς εχ θ ρ ο ύ ς το υ , να τ ο υ ς κα­ β ρ ετα ν ικ ή ε ξ ο υ σ ία κ α ι τ ο υ ς χ α ­ θ η σ υ χ ά σ ε ι ό τ ι δ ε ν π ε ρ ιφ έ ρ ε τ α ι Α θ ή ν α , Κ ό α ν, 1 9 9 6 φ ιέ δ ε ς τ η ς . Γ ια τ ο ε λ λ η ν ικ ό κοιμ ε μ ια β ό μ β α σ τη ν τσ έπ η . ΕπίΣελ. 407

Ο

σ η ς α π α ρ ιθ μ ε ί τ α γ ε γ ο ν ό τ α π ου έ φ τ α σ α ν τ ο λ α ό τ η ς Β ό ρ ε ια ς Ιρ λ α ν δ ία ς σ τη ν α π ό γν ω σ η κ α ι τ ο μ ίσ ο ς , δ ε ν κ ρ ύ β ε ι τ α λ ά θ η , π ρ ο σ π α θ ε ί ν α δ ε ι μ ε ε ιλ ικ ρ ίν ε ια τ ις α π ο τυ χ ίε ς . Κ α ι π α ρ ά τ ι ς ν ίκ ες , π α ρ ά τ ο κ ε ρ δ ισ μ έ ν ο έ δ α φ ο ς κ α ι τ ι ς θ ε α μ α τ ικ έ ς α ν τε κ δ ικ ή σ ε ις , η ισ το ρ ία τ ο υ Ιρ λ α ν δ ικ ο ύ Δ η μ ο ­ κ ρ α τ ικ ο ύ Σ τ ρ α τ ο ύ κ α ι τ ο υ Σ ιν Φ έιν μ ο ιά ζ ε ι σ υ χ ν ά σ α ν τ η ν ισ το ρ ία μ ια ς μ α τ α ιό τ η τ α ς .

ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

ΜΑΡΙΑ ΛΑΕΡΤΗ

Α υ τή ε ίν α ι κ α ι μ ια απ ό τ ι ς α ρ ε τ έ ς α υ τ ο ύ τ ο υ β ι­ β λ ίο υ : ε ίν α ι απ ό τ η ν π λ ε υ ρ ά τ ω ν χ α μ έν ω ν , τω ν φ τω χ ώ ν κ α ι τ ω ν α π ελπ ισ μ ένω ν. Τ ό σ ο απ ελπ ι­ σ μ έν ω ν π ο υ σ κ ο τώ ν ο υ ν α κ ό μ α κ α ι τ ο ν ε α υ τ ό τ ο υ ς , π ο υ σ κ ο τώ ν ο υ ν ό ,τ ι π α ρ ε μ β α ίν ε ι α ν ά μ ε σ α σ το ν ε α υ τ ό τ ο υ ς κ α ι τ ο δ ίκ ιο . Ο Τ ζ έ ρ ρ υ Ά ν τ α μ ς α φ η γ ε ίτ α ι τ α π α ιδ ικ ά τ ο υ χ ρ ό ν ια μ έ σ α σ τη φ τώ ­ χ ε ια α λ λ ά κ α ι τ η φ ιλ ία , τ η ν ε ν η λ ικ ίω σ ή τ ο υ μ έ σ α σ τ ο υ ς α γ ώ ν ε ς γ ια τ η ν α π α λ λ α γ ή απ ό τ ο υ ς Ά γ γ λ ο υ ς κ α ι τ η ν έ ν τ α ξ ή τ ο υ σ το λ ε γ ό μ ε ν ο Ρ επ ο υ μ π λικα ν ικ ό κ ίνη μ α : σ τη ν π ο ρ εία , α π ο φ ε ύ γ ε ι ν α ε ξ η γ ε ί τ ις σ υ γ κ ρ ο ύ σ ε ις μ ε κ ρ ιτ ή ρ ιο τ η θ ρ η ­ σ κ ε ία - κ ά τι π ου κ ά ν ο υ ν σ υ χ ν ά ο ι δ η μ ο σ ιο γ ρ ά ­ φ ο ι - α λ λ ά τ ε ίν ε ι σ ε μ ια ν μ ά λ λ ο ν τ α ξ ικ ή α ν ά ­ λ υ σ η : ο ι Ιρ λ α ν δ ο ί Κ α θ ο λ ικ ο ί, ε κ τ ό ς απ ό Κ α θ ο λ ι­ κ ο ί ε ίν α ι φ τω χ ο ί κ α ι α ν τι-β α σ ιλ ικ ο ί κ ι ε ξ ά λ λ ο υ α ­ π ο τ ε λ ο ύ ν τ α θ ύ μ α τ α μ ια ς π ά νο π λ η ς κ α ι α ν ε λ έ η ­ τ η ς ε ξ ο υ σ ία ς . Π ο λ λ ά απ ό τ α γ ε γ ο ν ό τ α π ο υ α ν α ­ λ ύ ο ν τ α ι σ το β ιβ λ ίο ε ίν α ι γ ν ω σ τ ά σ το ελ λ η ν ικ ό κ ο ινό επ ε ιδ ή έ χ ο υ ν π ά ρ ε ι ε κ ρ η κ τ ικ έ ς δ ια σ τ ά ­ σ ε ις (ο θ ά ν α τ ο ς τ ο υ Μ π όμπ υ Σ α ν τ ς κ α ι τ ω ν ά λ ­ λ ω ν ε ν ν έ α α π ερ γ ώ ν π ε ίν α ς τ ο 1 9 8 1 , ο τ ε ρ μ α τ ι­ σ μ ό ς τ η ς α ν α κ ω χ ή ς τ ο 1 9 9 6 ) , εν ώ ά λ λ α ε ίν α ι ο ι­ κ ε ία μ ό ν ο κ α ι μ ό ν ο ε π ε ιδ ή η Ε λ λ ά δ α γ ν ω ρ ίζ ε ι π ο λ ύ κ α λ ά τ η β ία τ η ς ε ξ ο υ σ ία ς . Α π ό τ ο β ιβ λ ίο δ ε ν μ π ο ρ εί ν α π ε ρ ιμ έ ν ε ι κ α ν ε ίς τ η ν «α νείπ ω τη ι­ σ τ ο ρ ία τ ο υ IR A»: δ ε ν π ρ ό κ ε ιτα ι δ η λ α δ ή γ ια τ ο έ ρ γ ο ε ν ό ς ισ το ρ ικ ο ύ α λ λ ά γ ια τ η ν κ ά θ ε ά λ λ ο π α ρ ά d e p ro fu n d is ε ξο μ ο λ ό γ η σ η ε ν ό ς η γ έ τ η μ ε ό σ ε ς δ ε σ μ ε ύ σ ε ις κ α ι π ρ ο π α γ α ν δ ισ τικ ές υπ οχ ω ­ ρ ή σ ε ις μ π ο ρ ε ί ν α ε ν έ χ ε ι έ ν α τ έ τ ο ιο ε γ χ ε ίρ η μ α . Τ έ λ ο ς , τ ο « Π ρ ιν ξη μ ε ρ ώ σ ε ι» ε ίν α ι μ ια ε π α γ γ ε ­ λ ία : « Ό λ ο ι έ χ ο υ μ ε π λ η γ ω θ εί» , γ ρ ά φ ε ι σ τη ν π ρ ώ τη σ ε λ ίδ α . «Α ν θ έ λ ο υ μ ε ν α β ρ ο ύ μ ε γ ια τ ρ ε ιά α π ’ τ α τ ρ α ύ μ α τ α , π ρ έπ ει ν α σ υ γ χ ω ρ ή σ ο υ μ ε ο έ ­ ν α ς τ ο ν ά λ λ ο » - ω σ τό σ ο , κ α θ ώ ς η β ρ ε τα ν ικ ή α υ τ ο κ ρ α τ ο ρ ία δ ε ν έ χ ε ι π ια τίπ ο τ α ά λ λ ο ν α επ ιδ ε ίξ ε ι π έ ρ α α π ’ τ η Β ό ρ ε ια Ιρ λ α ν δ ία , τ ο ε ιρ η ν ι-

ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

σ τικ ό μ ή ν υ μ α μ έ ν ε ι μ ε τ έ ω ρ ο .

Σώτη Τριανταφύλλου

Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ «ΔΩΔΩΝΗ» ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 3, ΑΘΗΝΑ 106 79, ΤΗΛ. 01/36.37.973

Κριτική

Toximafio

Νόςβιβίου

Εκατόν δέκα φωτογραφίες και σαρανταπέντε κείμενα

υ τή η ισ το ρ ία ξ ε κ ίν η σ ε τ α Χ ρ ισ τ ο ύ γ ε ν ν α τ ο υ ό τ ι α υ τ ή θ α ή τ α ν η α ρ χ ή ε ν ό ς ο δ ο ιπ ο ρ ικ ο ύ σ τις 1 9 9 1 , σ τη ν Κ ο μ ο τη ν ή . Ο γ ν ω σ τ ό ς σ υ γ γ ρ α ­ ν ε κ ρ ο π ό λ ε ις τ η ς Ε λ λ ά δ α ς (π λην Κ ρ ή τη ς ). φ έ α ς Μ ισ έ λ Φ ά ις φ τ ιά χ ν ε ι έ ν α κ α λ α ίσ θ η τ ο Α ρ χ ικ ό ς σ τ ό χ ο ς ή τ α ν ν α κ υ ν η γ ή σ ε ι μ ε τ η ν κ ά μ ε ­ β ιβ λ ίο , π ο υ μ α ς ο δ η γ ε ί σ τ α « σ κ ο τειν ά π α ιχ νί­ ρ α « ό λ ο υ ς τ ο υ ς χ ώ ρ ο υ ς π ο υ δ ια δ ρ α μ ά τ ισ α ν δ ια » π ου θ έ λ ο υ μ ε ν α α π ο φ ύ γ ο υ μ ε · α φ ο ρ μ ή , ο ι κ ά π ο ιο ρ ό λ ο σ τ α ά γ ο υ ρ α χ ρ ό ν ια τ ο υ » . Χ ω ρ ίς ν α « α σ π ρ ό μ α υ ρ ε ς φ ω τ ο γ ρ α φ ίε ς τ ω ν ισ ο β ίω ς α ν ε τ ο π ο λ υ σ κ ε φ τ ε ί, α κ ο λ ο υ θ ε ί ,τ η ν π ερ ιπ λ α ν η τικ ή ξύ π νη τω ν» , φ ω τ ο γ ρ α φ ίε ς α ν θρ ώ π ω ν π ο υ φ ύ ­ εν τ ο λ ή τ ο υ Κ ά φ κ α : « Τ α μ έ ρ η π ο υ α ξ ίζ ε ι ν α επ ιγ α ν ε , σ τη ν τ ε λ ε υ τ α ία τ ο υ ς κ α το ικ ία . Α υ τ ό κ α ι σ κ ε φ τ ε ίς σ ε μ ια ά γ ν ω σ τη π όλ η ε ίν α ι τ ο τσ ίρ κ ο μ ό ν ο δ η μ ιο υ ρ γ ε ί έ ν α κ λ ίμ α σ υ γ κ ίν η σ η ς κ α ι έ ­ κ α ι τ ο ν ε κ ρ ο τ α φ ε ίο τη ς » . ν τ α σ η ς , α φ ο ύ ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς α π ο π ειρ ά τα ι ω ς Μ ’ α υ τ ή τ η λ ο γ ικ ή , η μ ισ ή μ α ς ζω ή ε ίν α ι τ α ν ε ­ « κ α τ α δ ικ α σ μ έ ν ο ς » ν α ε ίν α ι ζω ν τα ν ό ς , ν α επ ικ ρ ο τ α φ ε ία μ α ς ! Κ α ι τ ο « Ύ σ τ ε ρ ο β λ έμ μ α » δ ε ν ε ί­ σ κ ε φ τ ε ί «π ό λεις» κ ο ιμ ισ μ έν ω ν α ν α γ κ ά ζ ο ν τ α ς ν α ι μ ό ν ο τ ο Τ έ λ ο ς , α λ λ ά κ α ι η α ρ χ ή γ ια έ ν α τ η ν α ρ χ α ιο λ ο γ ικ ή σ κα π ά ν η τ ο υ β λ έ μ μ α τ ο ς κ α ι d e c o u p a g e , μ ια ο ρ γ α ν ω μ έ ν η , δ η λ α δ ή , «φ ω το ­ τ η ς σ κ έ ψ η ς μ α ς ν α επ ισ κ ε φ τε ί τ ο μ έ λ λ ο ν σ α ν ν α γ ρ ά φ η σ η » χ ώ ρ ω ν , όπ ο υ θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α « γ υ ρ ιή τα ν χθ ες . σ θ εί» έ ν α μ υ θ ισ τ ό ρ η μ α π ου ή θ ε λ ε ν α γ ρ ά ψ ε ι ο

Α

Θ α επ α νέλθο υ μ ε. Δ εν μπ ορούμε όμω ς να κρύ­ ψ ο υ μ ε α υ τ ό π ο υ ν ιώ σ α μ ε δ ια β ά ζ ο ν τ α ς κ α ι « β λ έ­ π ο ν τα ς » α υ τ ό τ ο β ιβ λ ίο π ου (υ π ο )σ κ ά π τε ι τ ο λ ά κ κ ο τ η ς γ ρ α ­ φ ής. Τ ο 1 9 9 1 , λο ιπ ό ν , Χ ρ ισ τ ο ύ γ ε ν ν α , ο Μ ισ έ λ Φ ά ις ξ ε κ ιν ά ε ι μ ε μ ια α ­ π όχη ν α κ υ ν η γ ή σ ε ι « δ η λ η τη ρ ια ­ σ μ έ ν ε ς π ε τ α λ ο ύ δ ε ς γ ια α ρ ω μ α ­ τ ισ μ έ ν α λ ε υ κ ώ μ α τα » . Μ ε μ ια φ θ η ν ή P e n ta x , γ ο ν α τ ίζ ο ν τ α ς σ τ ο υ ς τ ά φ ο υ ς τ ο υ ν ε κ ρ ο τ α φ ε ί­ ου τη ς π όλης, ο ύ τε φ α ν τά ζετα ι

Κριτική

σ υ γ γ ρ α φ έ α ς , μ α γ ν η τ ο φ ω ν ώ ν τα ς τ ο ν Π α ν α γ ιώ ­ τ η , τ ο ν ν ε κ ρ ο θ ά φ τ η τ η ς Κ ο μ ο τη ν ή ς . Ν α , λο ιπ όν , τ ο ύ σ τ ε ρ ο β λ έ μ μ α ε ίν α ι έ ν α α ρ χ ικ ό , σ ιω π ηλό, α ρ χ έ γ ο ν ο β λ έ μ μ α , σ ε κ ά τ ι σ κ ιε ρ ό π ο υ φ ω τ ίζ ε ι τ η ζω ή . Η κ ά μ ε ρ α τ ο υ Μ ισ έ λ Φ ά ις , α ν α κ α λ ύ π τε ι τ ις « κ ά μ α ρ ε ς » π ο υ κ ο ιμ ο ύ ν τα ι ο ι α ν ε ξύ π ν η το ι, μ α ς α ν α γ κ ά ζ ε ι ν α δ ο ύ μ ε « α σ π ρ ό μ α υ ρ α » , τ η ν επ ο ­ χ ή τ ο υ έγ χ ρ ω μ ο υ ο λ ο κ λ η ρ ω τι­ σ μ ο ύ . Έ τσ ι, μ ε μ ια α ν ά γ ν ω σ η π ο υ «β λέπ ει», α π ο λ α ύ σ α μ ε ε κ ­

δ ο χ έ ς κ α ι π α ρ α λ λ α γ έ ς σ α ρ ά ν τα π έν τε, μ α ζ ί μ ε το ν σ υγ γρ α φ έα , α ρ θρ ο γρ ά φ ω ν και λ ο γ ο τε­ χνώ ν, π ο υ ε κ θ έ τ ο υ ν τ α έ ρ γ α τ ο υ ς δ ίπ λ α σ τα σ ώ μ α τα τ ω ν φ ω τ ο γ ρ α φ ιώ ν . Η κ ά μ ε ρ α κ α ι ο ι « κ ά μ α ρ ε ς » τ ω ν κ εν ο τα φ ίω ν , φ ιλ ο ξ ε ν ο ύ ν κ α ι α ­ π ο θ α ν α τίζ ο υ ν τ α κ ε ίμ ε ν ά το υ ς . Τ ο σ ύ ν ο λ ο τω ν φ ω τ ο γ ρ α φ ιώ ν , π ου ε κ τ έ θ η κ α ν σ το Χ Ω Ρ Ο Τ Ε Χ Ν Η Σ «24», τ ο ν Α π ρ ίλ ιο τ ο υ 1 9 9 6 , « μ ιλά ει» σ το β ιβ λ ίο τ ο υ Φ ά ις ζη τ ώ ν τ α ς μ ια «σ υ ν α ν α σ τρ ο φ ή » , π ου δ ικ α ιο λ ο γ ε ίτ α ι α π ’ τ α κ ε ίμ ε ν α . Ο ι π ρ ώ το ι δ η λ α δ ή επ ισ κ έπ τ ες ε ίν α ι οι υ π ο γ ρ ά φ ο ν τ ε ς τ α κ ε ίμ ε ν α τ ο υ β ιβ λ ίο υ , κ α τ α θ έ ­ τ ο ν τ α ς μ ’ α υ τ ό ν τ ο ν τρ ό π ο έ ν α ε ίδ ο ς γ ρ α φ ή ς π ου σ ε μ ε ρ ικ έ ς π ερ ιπ τώ σ εις γ ίν ε τ α ι «π ρ ό β α θ α ­ ν ά το υ » , α φ ο ύ ό σ ο ι μ ιλ ο ύ ν σ το β ιβ λ ίο , σ υ γ κ α τ ο ι­ κ ο ύ ν μ ε α ν ώ ν υ μ ο υ ς κ ο ιμ ώ μ ε ν ο υ ς ή δ ε ν μ ιλ ο ύ ν ή μ ιλ ο ύ ν ά λ λ η γ λ ώ σ σ α . Α υ τά , ό μ ω ς, ό λ α γ ίν ο ­ ν τ α ι μ π ρ ο σ τά σ το β λ έ μ μ α μ α ς κ αι, γ ια π ρ ώ τη φ ο ρ ά , ν ιώ σ α μ ε α μ η χ α ν ία , γ ια τ ί ά λ λ ο τ ε α ν ο ίξ α ­ μ ε γ ια π ο λ λ ο σ τή φ ο ρ ά τ ο β ιβ λ ίο γ ια ν α θ υ μ η ­ θ ο ύ μ ε έ ν α κ είμ εν ο , ά λ λ ο τ ε ό μ ω ς, σ α ν ν α ή τ α ν μ ό ν ο έ ν α φ ω τ ο γ ρ α φ ικ ό λ ε ύ κ ω μ α , γ ια ν α επισ κ ε φ τ ο ύ μ ε τ α ν ε κ ρ ο τ α φ ε ία ά γ νω σ τω ν π ό λ εω ν κ α ι χω ρ ιώ ν , ν α σ υ ν α ν α σ τρ α φ ο ύ μ ε τ η ν «υ π όκοσ μη» ισ το ρ ία τ ο υ ς . Δ υ ο γ λ ώ σ σ ε ς λο ιπ όν! Η γ λ ώ σ σ α τ η ς ε ικ ό ν α ς κι α υ τ ή τ η ς λ έ ξ η ς ! Ε κ α τό ν δ έ κ α φ ω τ ο γ ρ α φ ίε ς κ α ι σ α ρ α π έν τε κ ε ίμ ε ν α δ ε ν ε ίν α ι λ ίγ ο υ λ ικό ! Η α ρ χ έγ ο ν η , ά γ ν ω σ τη , ξε χ α σ μ έ ν η γ λ ώ σ σ α τω ν φ ω ­ το γ ρ α φ ιώ ν θ υ μ ίζ ε ι τ η ζω γ ρ α φ ικ ή τ ω ν Α μ π ο ρ ίτζ ιν α λ ς , τω ν ιθ α γ ε ν ώ ν τ η ς Α υ σ τ ρ α λ ία ς , π ου ζω ­ γ ρ ά φ ισ α ν τ α ψ ά ρ ια κ ά ν ο ν τα ς ν α φ α ίν ο ν τα ι οι ρ α χ ο κ ο κ α λ ιέ ς τ ο υ ς , κ ά ν ο ν τα ς , δ η λ α δ ή , ν α φ α ­ νεί ο ξεχ α σ μ ένο ς π ρόγονος. Τι γυ ρ εύ ο υ ν, ό­ μ ω ς, δ ίπ λ α σ ’ α υ τ έ ς τ ις α κ τ ιν ο γ ρ α φ ίε ς τ η ς λ ή ­ θ η ς τ α κ ε ίμ ε ν α τ ο υ β ιβ λ ίο υ ; Μ ήπ ω ς, α π ο το λ ­ μ ο ύ ν μ ια τα υ τ ό χ ρ ο ν η μ ετ ά φ ρ α σ η τ ω ν εικ ό ν ω ν (που δ ε μ έν ο υ ν ) σ τη « σ ύ γχ ρ ο ν η » γ λ ώ σ σ α π ου δ ε « θ υ μ ά τα ι» ; Ν α , γ ια τ ί μ ιλ ή σ α μ ε α ρ χ ικ ά γ ια κ ε ί­ μ ε ν α π ου υ π ο σ κ ά π το υ ν τ ο λ ό γ ο τ ο υ ς , γ ι’ α υ τ ό κ α ι γ ίν ο ν τα ι λ ο γ ο τε χ ν ικ ά , α κ ό μ α κι ό σ α δ ε ν α ν ή ­ κ ο υ ν σ το ν χ ώ ρ ο α υ τ ό . Γ ρ ά φ ε ι ο Ε υ γ έ ν ιο ς Α ρ α ν ίτσ η ς , έ ν α ς ε κ τ ω ν σ υ γ γ ρ α φ έω ν : «Ε τσ ι, “α ρ χ έ ­ τ υ π ο ” ό λ ω ν τω ν οπ τικώ ν μηχ α ν ώ ν , π ου η π ρ ω ­ τό γ ο ν η ε κ δ ο χ ή τ ο υ ς υ π ή ρ ξε η μ ικ ρ ο γ ρ α φ ία μ ια ς σ κ η ν ή ς θ ε ά τ ρ ο υ , ο μ η χ α ν ισ μ ό ς ε ν ό ς κ λ ε ι­ σ το ύ εικ ο ν ο σ κ ό π ιο υ , ε ίν α ι ε ν τ έ λ ε ι ο ν ε κ ρ ικ ό ς θ ά λ α μ ο ς , τ ο ίδ ιο τ ο μ ν ή μ α : σ το ρ ε μ β α σ μ ό τ ο υ θ α ν ά τ ο υ , τ ο μ ν ή μ α ε ίν α ι ο σ κ ο τε ιν ό ς θ ά λ α μ ο ς όπ ου σ υ γ κ ρ ο τ ε ίτ α ι τ ο σ ώ μ α π α ρ α δ ιδ ό μ εν ο σ τη ν α λ λο ίω σ η ε ν ό ς χ η μ ικ ο ύ ξ ε θ ω ρ ιά σ μ α τ ο ς ,

απ ’ τ ο οπ οίο ο π ο λ ιτισ μ ό ς θ α δ ια σ ώ σ ει μ ό ν ο τη μ ικ ρ ή φ ιγ ο ύ ρ α ε ν ό ς π ρ ο σ ώ π ο υ ... Ο τά φ ο ς είν α ι η κ ά μ ε ρ α τ ο υ θ α ν ά τ ο υ ... κ α ι η φ ω τ ο γ ρ α φ ία χ ρ η σ ιμ ε ύ ε ι σ α ν ο α μ φ ίβ ο λ ο ς π α λ μ ό ς τ ο υ π έν­ θ ο υ ς , τ η μ ία ά γ γ ε λ ο ς , τ η ν ά λ λ η σ το ιχειό ». Η κ ά μ ε ρ α π ο υ γ ια τ ο ν Ρ ο λ ά ν Μ π α ρ τ εγ κ λ ώ β ισ ε τ ις π ε θ α μ έ ν ε ς σ τ ιγ μ έ ς , όπ ω ς η τ έ χ ν η τ η ζω ή, ε ί­ να ι η φ θ η ν ή P e n ta x τ ο υ Φ ά ις π ου « μ α γ ν η το φ ώ ­ ν η σ ε» α υ τ ή τ η σιω πή τω ν εικ ό ν ω ν, ο ι ο π ο ίες α ­ σ ή κ ω τες , μη μ π ο ρ ώ ν τα ς ν α π ά ν ε μ α κ ρ ιά , έ ξ ω α ­ π ό τ α κ ο ιμ η τή ρ ια , κ ά ν ο υ ν σ το β ιβ λ ίο α υ τ ό , τ ο μ ό ν ο τ η ς ζω ή ς τ ο υ ς τ α ξ ίδ ιο ν κ α ι ε κ τ ε θ ε ιμ έ ν ε ς σ ’ α υ τ ό τ ο λ ε ύ κ ω μ α α ν ο ιγ ο κ λ είν ο υ ν τ α σ τό μ α τά τ ο υ ς σ α ν π α ιδ ική χ ο ρ ω δ ία κ α ι ψ έ λ ν ο υ ν π α ρ α ­ φ ρ ά ζ ο ν τ α ς τ ο σ ύ ν θ η μ α τ ο υ Μ α γ κ ρ ίτ μ ε τ η ν πί­ πα: «Α υ τό π ου β λ έπ ετε, δ ε ν ε ίν α ι μ ό ν ο μ ια φ ω ­ τ ο γ ρ α φ ία » ! Α λ λά , ο ι σ υ γ γ ρ α φ ε ίς π ου π ερ ιδ ια β α ίν ο υ ν τ ις ε ­ κ α τό ν δ έ κ α φ ω τ ο γ ρ α φ ίε ς , δ ε ν ε ίν α ι κι ο ι ίδ ιο ι φ ω τ ο γ ρ ά φ ο ι; Η γ ρ α φ ή δ ε ν ε ίν α ι κι α υ τ ή μ ια ι­ δ ιό μ ο ρ φ η φ ω το γ ρ ά φ η σ η ; Ο ι λ έ ξ ε ις κ α ι ο ι σ κ έ­ ψ ε ις δ ε ν εικ ο ν ο γ ρ α φ ο ύ ν , α π ο θ α ν α τίζο ν τ α ς κ ο μ μ ά τια τ η ς ζω ή ς, α φ ή ν ο ν τ α ς τ ο ν κ ό σ μ ο τ η ς ν α δ ε χ θ ε ί τ η μ ικ ρ ή εκ είν η η λ ια χ τ ίδ α π ου π ερ ν ώ ­ ν τ α ς τ η γ ρ ίλ ια ζω ν τα ν ε ύ ε ι τ ο ν κ ό σ μ ο τω ν σκιών; Α υ τή , λο ιπ όν, η λ ό γ ια μ ο ίρ α π ερ ιπ λ α ν ιέτα ι σ τα κ ε ν ο τ ά φ ια τω ν φ ω τ ο γ ρ α φ ιώ ν , α ν τιδ ρ ώ ν τα ς σ τη σιω πή, όπ ω ς έ λ ε γ ε η Σ ο ύ ζ α ν Σ ό ν τα γ κ : «Σ το "Μ έσ α απ ό τ ο ν κ α θ ρ έ φ τ η 11, η Α λ ίκ η β ρ ίσ κ ει έ ν α μ α γ α ζί, π ου έ μ ο ια ζ ε ν α ε ίν α ι γ ε μ ά τ ο απ ό κ ά θ ε ε ίδ ο υ ς π ε ρ ίε ρ γ α π ρ ά γ μ α τα - α λ λ ά τ ο π ιο π α ρ ά ­ ξε ν ο α π ’ ό λ α ή τ α ν τ ο ό τ ι ό π ο τε κ ο ίτ α ζ ε π ρ ο σ ε­ κ τικ ά σ ε κ άπ οιο ρ ά φ ι, γ ια ν α δ ια κ ρ ίν ει τ ι α κ ρ ι­ β ώ ς ε ίχ ε π ά νω το υ , τ ο σ υ γ κ ε κ ρ ιμ έ ν ο α υ τ ό ρ ά φ ι ή τ α ν π ά ν το τ ε ε ν τ ε λ ώ ς ά δ ε ιο , α ν κ α ι ό λ α τ α ά λ ­ λ α ρ ά φ ια γ ύ ρ ω τ ο υ ή τα ν υ π ε ρ β ο λ ικ ά φ ο ρ τ ω μ έ ­ ν α μ ε ο π ο ιο υ δ ή π ο τε ε ίδ ο υ ς αν τικ είμεν α" μπ ο­ ρ ο ύ σ α ν ν α σ υ γ κ ρ α τή σ ο υ ν » . Σ ’ α υ τ ό τ ο δ ω μ ά τιο τ ο υ Θ ε ο ύ , όπ ου η κ α τ ά ρ α μ ά ς α ν α γ κ ά ζ ε ι ν α μη β λ έπ ο υ μ ε όπ ου κ ο ιτ ά ζ ο υ μ ε κ α ι εν ώ η τέ χ ν η τ ο υ κ α ιρ ο ύ μ α ς ε ίν α ι θ ο ρ υ β ώ δ η ς , κ ά ν ο ν τα ς ε κ κ λ ή ­ σ εις γ ια σιω πή, ο Φ ά ις μ α ς έ δ ω σ ε έ ν α λ ε ύ κ ω μ α σ το ο π οίο ο ι σ υ μ μ ε τ έ χ ο ν τ ε ς δ έ χ θ η κ α ν τ η ν π ρ ό ­ κ λησ η κ α ι τ ο ρ ίσ κο: Τ ο ύ σ τ ε ρ ο β λ έ μ μ α τ ο υ ς δ έ ­ χ ε τ α ι τ ο β λ έ μ μ α τ ο υ α ν α γ ν ώ σ τη π ου ψ ά χ ν ει σ το κ είμ εν ο -ο μ ο ίω μ α θ α ν ά τ ο υ , μ ια επ ε ίγ ο υ σ α απ ώ ­ θ η σ η θ α ν ά το υ . Ο Μ ω ρ ίς Μ π λα νσ ό α ν α φ έ ρ ε τ α ι σ τη ν « ε κ μ η δ έν ισ η τ ο υ ε α υ τ ο ύ μ α ς» , η ο π ο ία π ρ α γ μ α το π ο ιείτ α ι σ το έ ρ γ ο . Σ τ ο «Χ ώ ρ ο τ η ς Λ ο γ ο τ ε χ ν ία ς » κ ά ν ο ­ ν τ α ς μ ν ε ία τ ο υ Κ ά φ κα , φ έ ρ ν ε ι σ το φ ω ς τ η ν επι-

θ υ μ ία τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α τ ο υ « Π ύ ρ γ ο υ » κ α ι τ η ς «Δ ίκη ς » ν α π ε θ ά ν ε ι ε υ χ α ρ ισ τ η μ έ ν ο ς σ το ν ε κ ρ ο ­ κ ρ έ β α τ ό τ ο υ , π ε θ α ίν ο ν τ α ς μ' α υ τ ό ν π ου χ α ρ ο ­ π α λ εύ ει. Π ο ιο ς ε ίν α ι α υ τ ό ς ; Μ α ο α ν α γ ν ώ σ τ η ς .

Μ α ς ο δ η γ ο ύ ν 'σ ε μ ια εύ γ λ ω τ τ η σιω πή, μ ια σ χ έ­ σ η μ ’ ό ,τ ι φ ο β ο ύ μ α σ τ ε κ α ι α π ω θ ο ύ μ ε, π ρ ο σ φ έρ ο ν τ ά ς μ α ς τ α σ το ιχ ε ία ε ν ό ς ζω τικ ο ύ δ ια λ ό γ ο υ π ο υ μ α ς α π α γ ο ρ ε ύ τ η κ ε . «Ο θ ά ν α τ ο ς δ ε ν ε ίν α ι έ ­

Ο Κ ά φ κ α υ π ο σ τ η ρ ίζει ό τι η Τ έχ ν η ε ίν α ι μ ια σ χ έ­ σ η μ ε τ ο θ ά ν α το .

ν α π ρ ά γ μ α , έ ν α ον, μ ια π α ρ ε ύ ρ ε σ η . Γ ι’ α υ τ ό έ ­

Γ ρ ά φ ε ι, λο ιπ όν, ο Μ π λα νσ ό: « Γ ια τ ί μ ε τ ο θ ά ν α το ; Γ ια τί ο θ ά ν α τ ο ς ε ίν α ι τ ο έ ­ σ χ α το . Ό π ο ιο ς δ ια θ έ τ ε ι τ ο θ ά ν α το , δ ια θ έ τ ε ι μ έχ ρ ις ε σ χ ά τω ν τ ο ν ε α υ τ ό τ ο υ , ε ίν α ι σ υ ν δ ε δ ε μ έ ν ο ς μ ε κ α θ ε τ ί π ου δ ύ ν α τ α ι ν α κ ά νει, ε ίν α ι ο λ ο ­ σ χερούς δ ύ ν α μ η . Η τέ χ ν η ε ίν α ι κ υ ρ ια ρ χ ία τ η ς υ π έ ρ τα τη ς σ τιγ μ ή ς , ε ίν α ι υ π έ ρ τα τη κ υ ρ ια ρ χ ία . Η φ ρ ά σ η : Ό ,τ ι κ α λ ύ τ ε ρ ο έχ ω γ ρ ά ψ ε ι ε ίν α ι θ ε μ ε ­ λ ιω μ έν ο π ά νω σ ’ α υ τ ή τ η ν ικ α ν ό τη τά τ ο υ ν α μ π ο ρ εί κ α ν ε ίς ν α π ε θ α ίν ε ι ευ χ α ρ ισ τη μ έ ν ο ς » . Σ τ α «πιο κ α λ ά τ ο υ » κ ο μ μ ά τια , σ υ ν ε χ ίζε ι ο Μ π λα νσ ό , ο Κ ά φ κ α « θ έ τ ε ι υπ ό α μ φ ισ β ή τη σ η σ το π ρ όσ ω π ο τ ο υ ε τ ο ιμ ο θ ά ν α τ ο υ τ ο ν ε α υ τ ό το υ » . Ν α , γ ια τ ί, τ α κ ε ίμ ε ν α τ ο υ 'Ύ σ τ ε ρ ο υ β λ έ μ ­ μ α τ ο ς , ε ίν α ι επ ιθ α ν ά τ ιε ς κ ρ α υ γ έ ς δ ίπ λ α σ τις φ ω τ ο γ ρ α φ ίε ς , ε ίν α ι τ α « γ ρ α μ μ α τ ό σ η μ α τ η ς μ ν ή μ η ς» κ α τ ά τ ο ν Φ ά ις, ε ίν α ι τ α κ α λ ύ τ ε ρ α ά ν θη τ ω ν π ε θ α μ έ ν ω ν σ τιγ μ ώ ν όσ ω ν κ ο ιμ ο ύ ν τα ι, είν α ι κ ε ίμ ε ν α (κα ι ό σ α δ ε ν ε ίν α ι λ ο γ ο τε χ ν ικ ά ) π ου μ α ς φ έ ρ ν ο υ ν σ ε σ υ ν ειδ η τή επ α φ ή μ ε τ ο θ ά ν α το .

δ έ χ ε τ α ι ό λ ε ς τ ι ς δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς , ό λ α τ α π α ιχ νίδ ια , ό λ ο υ ς τ ο υ ς ρ ό λ ο υ ς . Η δ ια θ ε σ ιμ ό τ η τ ά τ ο υ ε ίν α ι

χ ε ι τ ό σ ε ς ό ψ ε ις ό σ ο ι ε ίν α ι ο ι τρ ό π ο ι ύ π α ρ ξη ς ·

ολ ική : υπ ό τ ο ν ό ρ ο ό τ ι θ α μ ε ίν ε ι κ α ν ε ίς μ έ σ α σ το π λ α ίσ ιο α υ τ ο ύ π ου φ α ίν ε τα ι, τ η ς ισ το ρ ία ς . Ε ά ν ό μ ω ς ο ά ν θ ρ ω π ο ς ε γ κ α τ α λ ε ίψ ε ιτ ο έ δ α φ ο ς τ η ς ισ τ ο ρ ία ς κι α ρ χ ίσ ε ι ν α ψ ά χ ν ε ι γ ια π ίσ τη, μ ε ­ τ α φ υ σ ικ έ ς , ή θ ε ο λ ο γ ικ έ ς τ α υ τ ό τ η τ ε ς , τίπ ο τε δ ε ν μ π ο ρ εί ν α τ ο ν α π α λ λ ά ξ ε ι απ ό τ η ν ερ ή μ ω σ η κ α ι τ η ν α π ο τυ χ ία » (Μ ά ρ ιο Π ε ρ ν ιό λ α , Η Κ οινω νία τ ω ν Ο μ ο ιω μ ά τω ν , Α λ ε ξά ν δ ρ ε ια ). Κι ο Π ε ρ ν ιό λ α σ υ ν ε χ ίζε ι α ν α φ ε ρ ό μ ε ν ο ς σ το ν Μ π ο ν τρ ιγ ιά ρ : « Σ ιγ ά -σ ιγ ά ο ι ν ε κ ρ ο ί π α ύ ο υ ν ν α υ π ά ρ χ ο υ ν . Α π ο­ β ά λ λ ο ν τα ι απ ό τ η σ υ μ β ο λ ικ ή κ υ κ λ ο φ ο ρ ία τ η ς ο ­ μ ά δ α ς » . Η σ ύ γ χ ρ ο ν η κ α θ η μ ε ρ ιν ό τ η τ α π ρ ο γ ρ ά φ ε ι α υ σ τ η ρ ά τ ο θ ά ν α το : γ ι’ α υ τ ή ν , τ ο γ ε γ ο ν ό ς ό τ ι ε ίν α ι κ α ν ε ίς π ε θ α μ έ ν ο ς « δ εν ε ίν α ι ο μ α λ ό » , ε ίν α ι μ ια α δ ια ν ό η τ η α ν ω μ α λ ία . Σ ε δ ιά κ ρ ισ η μ ε τ ις π ρ ω τ ο γ ε ν ε ίς κ ο ινω νίες, ο ι ο π ο ίες θ ε σ π ίζο ­ ν τ α ι π ά νω σ ε μ ια έν το ν η σ χ έσ η σ υ μ β ο λ ικ ή ς α ν τ ισ τ ρ ε π τ ό τ η τ α ς α ν ά μ ε σ α σ τη ζω ή κ α ι τ ο θ ά ν α ­ τ ο , ο σ ύ γ χ ρ ο ν ο ς δ υ τ ικ ό ς π ο λ ιτισ μ ό ς εξ α π ο λ ύ ε ι μ ια α λ η θ ιν ή α π α γ ό ρ ευ σ η σ χ ε τικ ά μ ε τ ο θ ά ν α το ,

Α φ ιε ρ ώ μ α τ α σ τ η ν Π α ιδ ικ ή Λ ο γ ο τ ε χ ν ία

3 51

1

Παιδικό Βιβλίο 1. Βερν Παραμυθάδες (Περό-Άντερσεν-Γκριμμ) Παιδικά Βιβλία ’86-’87 Θέατρο και Παιδί Κ. Ντίκενς Νέοι και Λογοτεχνία Το Παιχνίδι και το Παιδί Λογοτεχνικό Βιβλίο και Παιδί

Δρ.94 Δρ. 105 Αρ. 108 Δρ. 180 Δρ. 214 Δρ. 229 Δρ. 232 Δρ. 236 Δρ. 242 Δρ. 252 Δρ. 262 Δρ. 300 Δρ. 325 Αρ. 336 Δρ. 345

Τηλεόραση και Παιδί Π. Δέλτα Παιδί και Περιβάλλον Χιούμορ και Παιδική Λογοτεχνία Γλώσσα και Δημοτικό Σχολείο Θεωρία και Κριτική της Παιδικής Λογοτεχνίας Δρ. 346 Παιδί και Δημιουργικότητα Δρ. 361

α π ο ικ λ είο ν τά ς τ ο ν απ ό τ η ν ε μ π ε ιρ ία τ ο υ ... Ο θ ά ν α τ ο ς , έ χ ο ν τ α ς γ ίν ε ι α π ω θ η μ έν η εν ό ρ μ η σ η, ε π ισ τ ρ έ φ ε ι π α ν το ύ σ τη ν κ α θ η μ ε ρ ιν ή ζω ή ω ς α γ ω ν ία π ρ ο ς τ ο θ ά ν α το : η α π ο υ σ ία δ ια ύ λ ω ν π ο υ ν α ε π ιτρ έ π ο υ ν τ η σ υ μ β ο λ ικ ή α ν τ α λ λ α γ ή μ ε τ ο θ ά ν α τ ο κ α ι τ η ν α ν α γ ν ώ ρ ισ ή τ ο υ σ το ε σ ω τ ε ­ ρ ικ ό τ η ς κ ο ιν ω ν ία ς α υ ξ ά ν ε ι α π ε ρ ιό ρ ισ τ α τ η ν ι­ σ χ ύ τ ο υ κ α ι τ ο ν μ ε τ α τ ρ έ π ε ι σ ε μ ια α π ό κ ρ υ φ η κ α ι υ π ό γ ε ια ψ υ χ ο λ ο γ ικ ή δ ύ ν α μ η , τ ό σ ο π ερ ισ ­ σ ό τ ε ρ ο β α σ α ν ισ τικ ή ό σ ο λ ιγ ό τ ε ρ ο φ α ν ε ρ ή : «Ε ά ν τ ο ν ε κ ρ ο τ α φ ε ίο δ ε ν υ π ά ρ χ ει π ια, ε ίν α ι ε ­ π ειδ ή σ ύ σ σ ω μ ε ς ο ι σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς π ό λ ε ις α ν α λ α μ ­ β ά ν ο υ ν τ η λ ε ιτ ο υ ρ γ ία τ ο υ : ε ίν α ι ν ε κ ρ έ ς π ό λ ε ις κ α ι π ό λ ε ις θ α ν ά το υ » , ε π ε ιδ ή ε κ ε ί α κ ρ ιβ ώ ς ο θ ά ­ ν α τ ο ς α π ο υ σ ιά ζε ι σ υ μ β ο λ ικ ά α λ λ ά υ π ο γ είω ς β α σ ιλ ε ύ ε ι. Έ τσ ι, τ ο « Ύ σ τ ε ρ ο Β λ έμ μ α » , γ ίν ε τ α ι έ ν α Δ ια ρ κ έ ς Β λ έ μ μ α

σ ’ α υ τό που απ ω θού με

μ έ σ α σ ’ έ ν α α λ α ζο ν ικ ό το π ίο τε χ ν ικ ο ύ π ο λ ιτι­ σ μ ο ύ κ α ι α π α ξίω σ η ς .

Κώστας Καλημέρης

ΑΛΚΥΟΝΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ

Τ Ο Χ Ρ Ω Μ Α Τ Ο Υ Φ Ε Γ Γ Α Ρ ΙΟ Υ

2

'Ο

Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ Κ Α Λ Ε Ν Τ Η Σ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΑΗ 5 · 106 79 ΑΘΗΝΑ · ΤΗΛ.: 36 01 551 · FAX: 36 23 553

3. ο

Σ Υ Ν Τ Ο Μ Α Σ Τ Α Β ΙΒ Λ ΙΟ Π Ω Λ Ε ΙΑ ΑΠΟ Τ ΙΣ ΕΚ ΔΟ ΣΕΙΣ

opera

, ·

Κ Βκ SS a W T

W E jjf

Ν ΙΚ Ο Σ Δ Η Μ Ο Υ

Η Τ Ε Λ Ε ΙΑ Δ ΙΑ Δ Ρ Ο Μ Η (ΘΕΩΡΙΑ Κ Α Ι ΠΟΙΗΣΗ ΤΗ Σ Α ΥΤΟΚΙΝΗΣΗΣ)

| | | Λ

ΖΟ Ε VALDES

m το W M k a θ η μ ε ρ ιν ο Τ ΙΠ Ο Τ Α ΒΒγ

1 Ι κ Η Γ τ ζ ιμ η ς π α ν ο υ ς η ς

m k J&&

Υ Γ ΙΕ Ι Ν Η Δ ΙΑ Σ Τ Ρ Ο Φ Η

Τ Ζ ΙΜ Η Σ Π Α Ν Ο Υ Σ Η Σ

^ Μ W jt

Η ΖΑΑΗ ΤΩΝ ΤΑΞΕΩ Ν

I Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ O P E R A , Κ Ω Λ Ε Τ Τ Η 23 Α , 106 77 Α Θ Η Ν Α , Τ Η Λ . 330 45 46 - F A X . 330 36 34

βιβλιογραφικό δελτίο Αρ. 3 7 0 1 Νοεμβρίου - 30 Νοεμβρίου 1996 Επιμέλεια: Έ<ρη Απάκη

Η ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ των βιβλίωνγίνεται με βάση το γνωστό Δεκαδικό Σύστημα Ταξινόμησης, προσαρμοσμένο στην ελληνική βιβλιογραφία ΣΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑτων περιοδικών δεν περιλαμβάνονται εβδομαδιαία έντυπα ΤΟ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Δελτίο συντάοσεται με την πολύτιμη συνεργασία

Γενικά Έργα Γνώση-Μάθηση ΑΓΡΑΦΙΩΤΗ Μ. Μελετώ αποδοτικά σε λιγότερο χρόνο. Αθήνα, Δίοδος, 1996. Σελ. 188. Δρχ. 2.495. ISBN 960-7072-27-8.

Φιλοσοφία

Αποκρυφισμός ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Θ. Τα μυστήρια της αλχημείας. Αθήνα, Νέα Θέσις, 1996. Σελ. 304. Δρχ. 3.120. ΣΠΡΙΝΚΜΑΪΕΡ Φ. Ο Δούρειος' Ίππος της Μασονίας. Μετ. Η. Χαραλάμπους. Θεσσαλονίκη, Στερέω­ μα. Σελ. 205. Δρχ. 2.080.

Ψυχολογία Γενικά Περί κατασκευής. Τοπικά Β1. Επιμ. Π. Πούλος. Αθήνα, Ε.Μ.Ε.Α., 1996. Σελ. 461. Δρχ. 7.800. ISBN 960-7711-00-9. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Φ. Βυζά­ ντιο και νεοελληνική διανόηση. Αθήνα, Κασιανιώιης, 1996. Σελ.

277. Δρχ. 4.160. ISBN 960-031690-2. ΚΙΝΤΗΣ Σ.Α. Η παρακμή. Αθήνα, 1996. Σελ. 111. Δρχ. 3.120. ΜΑΚΡΗΣ Ν. Πανόραμα της σύγ­ χρονης σκέψης. Αθήνα, Πολιτικά Θέματα/Ίρις. Σελ. 576. Δρχ.

8.320. ISBN 960-85354-4-1. ΣΔΡΑΚΑΣ Ε. Η στωική φιλοσοφία εις τα συμφοράς του βίου. Β1έκδο­ ση. Θεσσαλονίκη, Μαίανδρος, 1996. Σελ. 171. Δρχ. 2.080.

Εφαρμοσμένη ψ υχολογία

Θρησκεία Γενικά ΑΓΟΥΡΙΔΗΣ Σ. Η Αποκάλυψη του Ιωάννη. Ανάλυση του έργου. Αθή­ να, Ελληνικά Γράμματα, 1996. Σελ. 183. Δρχ. 2.600. ISBN 960344-217-8. ΚΟΥΤΣΟΥΚΗΣ Δ. Η χαμένη γνώ­ ση της Βίβλου. Τόμος Β1: Γένεση. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ.

191. Δρχ. 3.120. ISBN 960-021699-6.

MISHLER E.G. Συνέντευξη έ­ ρευνας. Μετ. Ν. Ρώντα. Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 1996. Σελ.

270. Δρχ. 3.120. ISBN 960-344188-0.

ΧΑΤΖΗΦΩΤΗΣ Ι.Μ. Ορθοδοξία και λαϊκές δοξασίες. Αθήνα, Ελλη­ νικά Γράμματα, 1996. Σελ. 155. Δρχ. 2.285. ISBN 960-344-248-8.

SCHAFFER R. Η κοινωνικοποίηση του παιδιού κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Μετ. Ε. Γαλανάκη. Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 1996. Σελ. 60. Δρχ. 1.560. ISBN 960344-006-2.

ΛΕΚΑΤΣΑΣ Π. Το Θειον βρέφος. Θρησκειολογική θεώρηση. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 69. ISBN 960-03-1576-0.

Π αραψυχολογία KHAN I. Ψυχή. Η προέλευση και το πεπρωμένο της. Μετ. Α. ΝάνουΤσάκαλη. Αθήνα, Πύρινος Κό­ σμος, 1996. Σελ. 248. Δρχ. 3.600.

ISBN 960-430-050-4.

Θρησκειολογία

Μυθολογία ΓΕΩΡΠΟΥ Α. Οι κυνηγοί της αθα­ νασίας. Αθήνα, Φιλίστωρ, 1996. Σελ. 182. Δρχ. 2.600. ISBN 960369-038-2. ΚΟΜΜΗΤΑΣ Σ. Ελληνική μυθολο­

Μ τίο

γία. Αθήνα, Εκάτη, 1996. Σελ. 594. Δρχ. 6.240. ISBN 960-7437-35-7.

SIMON Ε. Οι Θεοί των αρχαίων Ελλήνων. Μετ.-επιμ. Σ. Πινγιάτογλου. Θεσσαλονίκη, University Studio Press, 1996. Σελ. 365. Δρχ.

8.000.

ISBN 960-12-0543-8.

Κοινωνικές επιστήμες Γενικά ΖΑΚΑΡ Α. Πέντε δισεκατομμύρια άνθρωποι σ’ ένα πλεούμενο. Μει. Μ. Γεωργούλας. Αθήνα, Κέδρος, 1996. Σελ. 152. Δρχ. 1.800.

Κοινωνιολογία Ευρωπαϊκή εκπαιδευτική πολιτική. Εισ.-επιλ.-επιμ. Δ.Γ. Τσαούσης. Αθήνα, Gutenberg, 1996. Σελ.

301. Δρχ. 5.200. ISBN 960-010635-5. ΖΕΡΒΟΣ Δ.Γ. Ευρώπη-άτομο, εξουσία-γυναίκα. Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 1996. Σελ. 556. Δρχ.

6.240.

ISBN 960-344-235-9.

Π.-ΣΤΎΛΛΟΥ Μ. Ελλάδα-ΤουρκίαΚύπρος. Αθήνα, Εργατική Δημο­ κρατία, 1996. Σελ. 80. Δρχ. 1.560. ΒΟΣΚΟΣ Ι Α Τα αποτελέσματα της τουρκικής εισβολής και κατοχής επί των Τουρκοκυπρίων. Λευκωσία, Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών, 1995. Σελ. 133. Δρχ. 2.600. ISBN 9963-557-10-4. ΚΟΥΛΟΥΜΠΗΣ Θ. Κυπριακό. Λά­ θη, διδάγματα και προοπτικές. Αθή­ να, Σιδέρης, 1996. Σελ. 86. Δρχ.

1.560.

ISBN 960-08-0082-0. ΠΙΚΡΟΣ Ι.Π. Τουρκικός επεκτατι­ σμός. Αθήνα, Εστία, 1996. Σελ.

411. Δρχ. 3.800. ISBN 960-050700-7. ΤΣΕΤΣΗΣ Σ.Χ. Προς μια ευρω­ παϊκή χωροταξική πολιτική. Αθήνα, Παπαζήσης, 1996. Σελ. 258. Δρχ.

6.240.

ISBN 960-02-1171-Χ. ΓΚΑΡΩΝΤΥ Ρ. Οι θεμελιώδεις μύ­ θοι της ισραηλινής πολιτικής. Αθή­ να, Νέα Θέσις, 1996. Σελ. 366. Δρχ. 5.200. ΝΤΟΜΠΡΙΝΙΝ Α. Εμπιστευτικά. Μετ. Ε. Μπαρτζινόπουλος. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 646. Δρχ.

8.320. ISBN 960-03-1716-Χ.

DEACON Β. ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ. Η νέα Ανατολική Ευρώπη. Μει. Δ.Ν. Γρά6αρης. Αθήνα, Gutenberg, 1996. Σελ. 337. Δρχ. 4.160. ISBN 96001-0624-Χ.

Δίκαιο

ΝΤΡΑΚΕΡ Π.Φ. ΜειαΚαπιιαλισπκή κοινωνία. Μετ. Δ.Γ. Τσαούσης. Αθήνα, Gutenberg, 1996. Σελ.

281. ΔρΚ. 6.240. ISBN 960-010629-0.

Οικολογικές τάσεις του διεθνούς δικαίου. Ρ. Sands (ed.). Εισ.-επιμ. Κ. Χατζηκωνσταντίνου. Αθήνα, Σιδέρης, 1996. Σελ. 481. Δρχ. 5.000.

ISBN 960-08-0083-9.

Πολιτική

ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ Π.Δ. Συμβάσεις έντυπης έκδοσης και αναδρομική ε­ φαρμογή του Ν. 2121/1993. Αθή­ να, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 141. Δρχ. 2.080. ISBN 960-03-1570-1.

Αριστοτέλης. Τριάντα δύο ομόκε­ ντρες μελέτες. Επιμ. Δ.Ζ. Ανδριόπουλος. Αθήνα, Πιτσιλάς, 1996. Σελ. 678. Η Έμα Γκόλντμαν για την Ισπανική Επανάσταση. Μετ. Β. Τζάνη. Αθή­ να, Άρδην. Σελ. 100. Δρχ. 1.040.

ISBN 960-7575-03-2. Μαύρη Βίβλος. Το χρονικόν του ε­ κλογικού πραξικοπήματος της 2910-1961. (Ανατύπωση). Αθήνα, «Το Ποντίκι», 1996. Σελ. 262. Δρχ.

3.120. ΑΠΟΜΑΜΙΤΗΣ Ν.-ΓΚΑΡΓΚΑΝΑΣ

Μ τίο

ΠΑΡΑΡΑΣ Π.Ι. Σύνταγμα και Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων Του Ανθρώπου. Αθήνα, Σάκκουλας, 1996. Σελ. 653. Δρχ.

9.000.

ISBN 960-232-520-8.

ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ Π.Β. Η πορεία προς την παγκοσμιοποίηση. Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1996. Σελ. 533. Δρχ.

5.200. ISBN 960-236-690-7.

Δημόσια διοίκηση Η νέα Αυτοδιοίκηση. Αθήνα, Λή­ δρα Πρες. Σελ. 728. Δρχ. 10.000.

Μεταφορές ΚΑΚΟΝΑΣ Α.Π. Θαλάσσιοι δρόμοι. Αθήνα, 1996. Σελ. 495. Δρχ. 5.000.

ISBN 960-90364-0-6.

Οικολογία SCOTT Μ. Οικολογία. Μετ. Θ. Βέμπος. Αθήνα, Ντουντούμης, 1996. Σελ. 160. Δρχ. 8.700. ISBN 9607026-94-2.

Παιδαγωγική ΜΑΚΓΚΡΕΓΚΟΡ Σ. Μαμά, βαριέ­ μαι! Μετ. Ν. Χούνος. Αθήνα, Απο­ σπερίτης. Σελ. 195. Δρχ. 2.080.

ISBN 960-282-098-5.

Εκπαίδευση ΜΠΟΥΖΑΚΗΣ Σ.-ΤΖΗΚΑΣ X. Η κατάρτιση των δασκάλων-διδασκαλισσών και των νηπιαγωγών στην Ελλάδα. Τόμος Ά: 1834-1933. Αθήνα, Gutenberg, 1996. Σελ.

682. Δρχ. 10.400. ISBN 960-010618-5. ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟΣ Ε.Π. Αγώνες και αγωνία για την παιδεία. Β' έκδοση. Αθήνα, Φιλιππότης, 1996. Σελ.

315. Δρχ. 4.160.

HOWATSON M.C. Εγχειρίδιο κλα­ σικών σπουδών. Επιμ.-μετ. Β.Λ. Φόρης. Θεσσαλονίκη, Κυριακίδης, 1996. Σελ. 1.128. Δρχ. 17.000.

ISBN 960-343-358-6.

Γλώσσα

Οικονομία

Ελληνική γλώσσα

ΕΜΡΑΪ Σ. Δισεκατομμύρια για τους τραπεζίτες χρέη για το λαό. Μετ. Α. Γεωργίου. Θεσσαλονίκη, Ερωδιός, 1996. Σελ. 79. Δρχ. 1.285.

ΜΠΑΛΑΦΟΥΤΗΣ Ε.Γ. Αντίστροφο λεξικό της κοινής νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα, Επικαιρότητα, 1996. Σελ. 733. Δρχ. 10.400. ISBN

960-205-302-Χ.

Ξ ένες γλώ σ σ ες ΒΑΛΩΦ Δ.-ΠΑΣΧΑΛΙΔΟΥ Χ.Α.ΒΑΛΩΦ Κ. Βουλγαροελληνικό λε­ ξικό. Αθήνα, 1996. Σελ. 345. Δρχ.

4.160.

ISBN 960-90427-0-8.

ζωή των σκάλων. Μετ. Α. Δημητριάδου. Αθήνα, Ωκεανίδα, 1996. Σελ.

169. Δρχ. 2.000. ISBN 960-410027-0. ΠΑΛΜΕΡ Τ. Εκπαίδευση σκάλων. Μετ.-επιμ. Γ. Τσιόφφι. Αθήνα, Καρακώτσογλου, 1996. Σελ. 116. Δρχ. 2.080.

Θετικές επιστήμες Γενικά ATKINS P.W. Το περιοδικό βασί­ λειο. Μει. Α. Μάμαλης. Αθήνα, Κά­ τοπτρο, 1996. Σελ. 173. Δρχ.

4.160.

ISBN 960-7023-97-8.

Γενικά

Αστρονομία

BAK/V\0 Ε. Κριτική εικαστικών τε­ χνών. Τόμοι Α'+Β'. Αθήνα, Κέ­ δρος, 1996. Σελ. 364+ 399. Δρχ.

7.000 (ο κάθε τόμος). ISBN 960040-895-5.

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑΚΗΣ Γ. Κοσμογραφήμαια. Αθήνα, Πόλις, 1996. Σελ.

287. Δρχ. 3.800. ISBN 960-747826-6.

ΕΞΑΡΧΟΣ Θ. Έλληνες ηθοποιοί. Τόμοι Α'+Β'. Αθήνα, Δωδώνη, 1996. Σελ. 579. Δρχ. 16.640 (οι δάοτόμοι). ISBN 960-248-813-1.

Μαθηματικά

ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ Μ. Ελληνική τέ­ χνη. Αρχαία νομίσματα. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1996. Σελ. 270. Δρχ. 12.800. ISBN 960-213-294-9.

ΖΙΩΡΗΣ Ε. Ελλήνων μαθηματικά. Αθήνα, Βασιλόπουλος, 1996. Σελ.

110. Δρχ. 2.080. ISBN 960-773100-Χ.

STEWART I. Οι αριθμοί της φάσης. Μετ. Σ. Ζαχαρίου. Αθήνα, Κάτο­ πτρο, 1996. Σελ. 175. Δρχ. 4.160.

ISBN 960-7023-98-6.

Χημεία Η ιστορική εξέλιξη της χημείας στην Ελλάδα. Πρακτικά Πανελληνίου Συνεδρίου. Επιμ. Γ.Ν. Βλαχάκης. Αθήνα, Ένωση Ελλήνων Χημι­ κών, 1996. Σελ. 248. Δρχ. 3.325.

ISBN 960-7022-83-1.

ΤΣΟΥΝΤΑΣ X. Ιστορία της αρχαίας ελληνικής τέχνης. Αθήνα, Επικαιρότητα. Σελ. 592. Δρχ.’7.280. ISBN 960-205-342-9.

Λευκώματα Ο Χαρίλαος Τρικοάπης και η εποχή του. Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α., 1996. Σελ.

221. Δρχ. 5.200. ISBN 960-201120-3. ΠΑΠΑΓΈΩΡΠΟΥ Γ. Ελληνικοί πέ­ τρινοι φάροι. Αθήνα, Άμμος, 1996. Σελ. 264. Δρχ. 15.000. ISBN 960202-149-7.

Βιολογία Βιολογία του ανθρώπου. Απόδοση. Α. Πολάτου-Μ. Τσώνου-Πολάτου. Αθήνα, Αρσενίδης, 1996. Σελ.

120. Δρχ. 4.000. ISBN 960-253043-Χ.

Ζωολογία ALLAN R.-ALLAN C. Ο γερμανικός ποιμενικός. Μετ.-επιμ. Γ. Τσιόφφι. Αθήνα, Καρακώτσογλου, 1996. Σελ. 117. Δρχ. 2.080. ΜΑΡΣΑΛ-ΤΟΜΑΣ Ε. Η μυστική

Γλυπτική CHAVARRIA J. Κεραμική. Μει. Μ. Τζιανιζή. Αθήνα, Βιβλιοσυνεργατική, 1995. Σελ. 195. Δρχ. 7.500.

ISBN 960-7243-66-8.

960-309-304-1. Η εποχή του Πολενάκη. Αθήνα, Νέα Σάνορα, 1996. Σελ. 137. Δρχ.

6.240.

ISBN 960-236-598-6. Θεσσαλία. Τρίκαλα-ΚαλαμπάκαΚαστράκι. Αθήνα, Εκάτη, 1996. Σελ. 62. Δρχ. 6.240. ISBN 9607437-24-1. Κυκλάδες. Σάγχρονο εικαστικό ο­ δοιπορικό. Αθήνα, 1996. Σελ. 153. Δρχ. 5.000. ΓΑΡΙΔΗΣ Μ. Διακοσμητική ζωγρα­ φική. Αθήνα, Μέλισσα. Σελ. 141. Δρχ. 9.360. ISBN 960-204-030-0. ΨΥΧΟΠΑΙΔΗΣ Γ. Τα κάτω άκρα. Αθήνα, Ολκός, 1996. Σελ. 112. Δρχ. 10.400. ISBN 960-7169-62-Χ.

Κινηματογράφος ΒΑΛΟΥΚΟΣ Σ. Λεξικό σκηνοθετών του παγκόσμιου κινηματογράφου. Αθήνα, Αιγόκερως, 1996. Σελ.

590. Δρχ. 5.200. ISBN 960-322081-7. ΓΟΥΤΟΣ Κ.Δ.-ΝΟΥΛΑΣ Κ.Δ. Λεξι­ κό σκηνοθετών του ελληνικοό κινη­ ματογράφου. Αθήνα, Αιγόκερως, 1996. Σελ. 301. Δρχ. 3.640. ISBN 960-322-083-3. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Γ. Μνήμες σε άσπρο και σε μαάρο. Αθήνα, Αιγόκερως, 1996. Σελ. 141. Δρχ. 1.560. ISBN 960-322-092-2. ΡΑΦΑΗΛΙΔΗΣ Β. 12 μαθήματα για τον κινηματογράφο. Αθήνα, Αιγόκερως, 1996. Σελ. 157. Δρχ. 1.560.

ISBN 960-322-082-5.

Bernardo Bertolucci. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 199. Δρχ.

7.280. ISBN 960- 03-1731-3.

Φωτογραφία Η υφή των πραγμάτων. Φωτ. Ε. Κώτσου. Αθήνα, Ίριδα, 1996. Σελ.

123. Δρχ. 10.400. ISBN 960-774100-5.

CHRYSSA. Cinema Oasis 19901995. ' Athens, Itanos. Pag. 191. ΞΑΝΘΑΚΗΣ Α.Ξ. Ρήσεις και αντιDrs. 14.000.ISBN 960-7549-08-2. ρήσεις. Αθήνα, Κατσανιώτης, 1996. Σελ. 95. Δρχ. 3.120. ISBN Ζωγραφική 960-03-1694-5. Ελένη Μπότσιου. Αθήνα, Δελφίνι, ΡΟΥΣΚΑΣ Γ. Λίμνες. Πολιτείες του 1996. Σελ. 154. Δρχ. 12.480. ISBN

Μ τίο

νερού. Αθήνα, Τοπίο, 1996. Σελ.

165. Δρχ. 8.320. ΤΣΑΓΚΑΡΗΣ Μ.Γ.-ΕΑΝΘΑΚΗΣ Α.Ξ. Χίος. Εκατό χρόνια φωτογρα­ φίας. Αθήνα, Σύνολο, 1996. Σελ.

234. Δρχ. 14.000.

πρόλ. Δ. Βίτσας. Αθήνα, Περίπλους, 1996. Σελ. 76. Δρχ. 1.560.

ISBN 960-7131-39-8.

σεις, Πόροι. Αθήνα, Μαραθιά, 1996. Σελ. 93. Δρχ. 2.080. ISBN 960-511-001-6.

ΠΛΑΤΩΝ. Συμπόσιο. Αθήνα, Περίπλους, 1996. Σελ. 46. ISBN 9607131-36-3.

ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ Μ. Έκτοτε. Αθήνα, Κέδρος, 1996. Σελ. 26. Δρχ.

1.500.

ISBN 960-04-1223-5.

Λογοτεχνία

Μουσική ΠΞΩΡΓΙΑΔΗΣ Ν. Από το Βυζάντιο στο Μάρκο Βαμβακάρη. Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1996. Σελ. 283. Δρχ. 3.120. ISBN 960-224-786-Χ.

Ενασχολήσεις Οικιακή οικονομία ΑΛΕΞΙΑΔΟΥ Β. ΚΑΙ Α. Εξωτική κουζίνα. Αθήνα, 1996. Σελ. 189. Δρχ. 8.320. ISBN 960-85675-0-6. ΧΑΡΙΤΟΣ Α. Η τέχνη του μακιγιάζ. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ.

158. Δρχ. 18.720. ISBN 960-031683-Χ.

LOUIS D.F.-MARINOS J. Επτανη­ σιακή κουζίνα. Μετ. Γ. Καλής. Αθή­ να, Ελληνικά Γράμματα, 1996. Σελ. 255. Δρχ. 5.200. ISBN 960344-245-3.

Κλασική φιλολογία Αρχαίοι συγγραφείς ΑΙΛΙΑΝΟΣ. Άπαντα. Τόμοι Α1, Β1, Γ', Δ'. Εισ.-μετ.-σχολ. Φιλολογική Ομάδα Κάκτου. Αθήνα, Κάκτος, 1996. Σελ. 256+ 215+276+ 264. Δρχ. 3.015+ 3.015+3.220+ 3.220. ΑΛΚΑΙΟΣ. Άπαντα. Σαπφώ. Μετ. Σ. Σκαρτσής. Αθήνα, Κάκτος, 1996. Σελ. 198. Δρχ. 1.870. ISBN 960352-374-7. ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ. Φαέθων. Εισ.-μετ.ερμ. σημ. Γ. Σαμπατακάκης. Αθήνα, Εκδόσεις Του Εικοστού Πρώτου, 1996. Σελ. 87. Δρχ. 1.350. ISBN 960-7058-53-4.

Γενικά ΚΟΤΑΜΑΝΙΔΟΥ Ε. Με λογισμό και μ’ όνειρο. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 184. Δρχ. 4.160. ISBN 960-03-1634-1. ΣΤΑΜΑΤΗΣ Κ.Μ. Πελοποννησιακή λογοτεχνία. Αθήνα, 1996. Σελ.

415. Δρχ. 5.200.

Ποίηση Δέκα Έλληνες ποιητές. (Δίγλωσση έκδοση). Αθήνα, Κάκτος, 1996. Σελ. 113. Δρχ. 4.160. ΑΔΡΑΣΤΟΣ Θ. Ναυτική αστρολο­ γία. Θεσσαλονίκη, Υπερίων, 1996. Σελ. 53. Δρχ. 1.140. ISBN 9607733-02-9. ΓΑΛΑΝΟΣ Γ. Φύλλα ζωής. Ποιήμα­ τα. Αθήνα, Φαίδων, 1996. Σελ.

167.· ΓΑΛΑΤΑ Π. Το έτερόν μου σώμα. Αθήνα, Σέλας, 1996. Σελ. 47. ISBN 960-7246-25-Χ. ΚΕΛΕΣΙΔΟΥ Α. Κράσις. Αθήνα, 1996. Σελ. 46. ΚΟΥΣΟΥΛΑΣ Λ. Νέα ποιήματα. Αθήνα, Δ όμος, 1996. Σελ. 49. Δρχ.

1.040. ISBN 960-353-027-1. ΛΑΓΙΟΣ Δ. Ερωτική πρόβα στο θά­ νατο. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 177. Δρχ. 3.120. ISBN 96003-1639-2. ΛΑΓΙΟΣ Η. Η έρημη γη. Αθήνα, Ερατώ, 1996. Σελ. 72. Δρχ. 1.455.

ISBN 960-229-062-5.

ΣΚΑΡΙΜΠΑΣ Γ. Άπαντες στίχοι.

1936-1970. Αθήνα, Κάκτος, 1996. Σελ. 149. Δρχ. 2.080. ΤΑΡΑΡΑΣ Ν. Το άβαφο. Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, 1996. Σελ. 61. ΤΕΡΤΣΕΤΗΣ Γ. Άνδρος τον άνδρα ν’ αγαπά. Αθήνα, Περίπλους, 1996. Σελ. 29. ISBN 960-7131-35-5. ΤΣΙΑΜΗΣ X. Κήπος με ρίζες στο φεγγάρι. Ποιήματα. Αθήνα, Κασιανιώτης, 1996. Σελ. 70. Δρχ. 1.040.

ISBN 960-03-1664-3. ΦΩΤΟΠΟΥΔΟΣ Ν. Στ’ ακροκέραμα των ουρανών. Αθήνα, Θεριστής, 1996. Σελ. 46. ISBN 960-90447-0-0. ΨΥΧΑΣ Α.Ι. Ο ουρανός και το όρα­ μα. (Χωρίς εκδοτικά στοιχεία). Σελ.

367. Δρχ. 3.100. ΒΑΛΕΡΥ. Επιλογή από το έργο του. Εισ.-μετ. X. Μπανάκου-Καραγκούνη. Αθήνα, Στιγμή, 1996. Σελ. 154. Δρχ. 2.285.

RIMBAUD Α. Μια εποχή στην κόλα­ ση. (Δίγλωσση έκδοση). Μετ.-επιμ. Α. Λάμπρου. Θεσσαλονίκη, Υπε­ ρίων, 1996. Σελ. 143. Δρχ. 2.390.

ISBN 960-7733-03-7.

Πεζογραφία ΑΠΈΛΟΓΛΟΥ Θ. Η γη είναι χαμη­ λά. Αθήνα, Ζαχαράπουλος, 1996. Σελ. 247. Δρχ. 2.080. ISBN 960208-535-5. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Δ. Μάρσα Ματρούχ. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 213. Δρχ. 3.120. ISBN 96003-1573-6.

ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ. Ομηρικά προβλή­ ματα. Εισ.-μει.-σχόλ. Φιλολογική Ομάδα Κάκτου. Αθήνα, Κάκτος, 1996. Σελ. 229. Δρχ. 2.910. ISBN 960-352-388-7.

ΜΙΧΑΣ Σ. Το δέντρο. Αθήνα, Μανδραγόρας, 1996. Σελ. 26.

ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ Κ. Χίλιες και μια νύχτες στο Πακιστάν. Γ έκδοση. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. .459. ISBN 960-03-1602-3.

ΜΠΡΑΒΟΣ X. Μετά τα μυθικά. Αθήνα, Πατάκης, 1996. Σελ. 51. Δρχ. 7.000. ISBN 960-360-844-0.

ΑΡΚΑΣ Γ. Η κόρη της καλογρηάς. Αθήνα, Κάκτος, 1996. Σελ. 214. Δρχ. 2.080.

ΚΙΚΕΡΩΝΑΣ. Περί φιλίας. Απόδ.-

ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΣ Α. Προς, Στοιχειώ-

ΒΙΝΤΙΑΔΗΣ Μ. Τι είπα στην Κλαού-

Μ τίο

νιια. Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1996. Σελ. 198. Δρχ. 1.975. ISBN 960236-683-4. ΔΗΜΟΓΕΡΟΝΤΑΚΗΣ Δ. Δεσποι­ νίς Ονιέι. Αθήνα, Κέδρος, 1996. Σελ. 187. Δρχ. 2.300. ISBN 96004-1182-4. ΖΩΓΡΑΦΟΥ Λ. Οι Εβραίοι κάποιε. (Μίκαελ). Ε1έκδοση. Αθήνα, Εσιία, 1996. Σελ. 319. Δρχ. 3.300. ISBN 960-05-0706-6. ΠΑΡΑΚΑΤΙΑΝΗ Ρ. Έξω απ’ τη «Σόνια» σπς επτά. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 158. Δρχ.

2.600. ISBN 960-03-1720-8. ΚΑΣΟΛΑΣ Μ! Ο πρίγκιπας. Μυθι­ στόρημα. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 353. ISBN 960-031637-6. ΚΛΗΜΗ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ Σ. Στο δέντρο του ερημίτη. Β1έκδο­ ση. Μυθιστόρημα. Θεσσαλονίκη, Ερωδιός, 1996. Σελ. 204. Δρχ.

2.60θ! ΛΑΙΝΑ Μ. Ένα κλεφτό φιλί. Αθήνα, Άγρα, 1996. Σελ. 45. Δρχ. 1.245.

ISBN 960-325-156-9. ΜΑΣΤΟΡΗ Β. Εκείνη τη φορά. Αθήνα, Πατάκης, 1996. Σελ. 57. Δρχ. 1.000. ISBN 960-360-876-9. ΜΙΣΣΙΟΣ X. Το κλειδί είναι κάτω α­ πό το γεράνι. Αθήνα, Γράμματα, 1996. Σελ. 315. Δρχ. 4.160. ISBN 960-329-244-3. ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ Α.Γ. Στον αστερισμό της Ανδρομέδας. Αθήνα, Πιτσιλάς, 1996. Σελ. 166. Δρχ. 2.600. ISBN 960-7112-83-0. ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗΣ Γ.-Ι. Βιβλίο συμβάντων και αναφορών. Αθήνα, Ερατώ, 1996. Σελ. 183. Δρχ.

2.285. ISBN 960-229-061-7. ΠΑΛΛΑΝΤΙΟΥ Λ. Τα μάγια της Μίρκας. Αθήνα, 1996. Σελ. 339. Δρχ. 4.160. ISBN 960-90450-0-6. ΠΑΤΕΡΑΚΗΣ Γ. Το αγόρι. Μυθι­ στόρημα. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 395. Δρχ. 4.160. ISBN 960-03-1575-2. ΠΙΚΗ Μ. Το δάσος με τις κομμένες πλεξούδες. Αθήνα, Ψυχογιός,

1996. Σελ. 274. Δρχ. 3.000. ISBN 960-274-238-0. ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ Κ. Στον αστερι­ σμό της Ελένης. Αθήνα, Κέδρος, 1996. Σελ. 127. Δρχ. 1.600. ISBN 960-04-1228-6. ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΥ Β. Το ταξίδι του Οδυσσέα. Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1996. Σελ. 287. Δρχ. 2.600. ISBN 960-236-664-8. ΡΙΚΑΚΗΣ Δ. Ο άρχων της νυκτός. Νουβέλα. Αθήνα, Χατζηνικολή, 1996. Σελ. 283. Δρχ. 3.200. ISBN 960-264-104-5. ΡΟΥΣΣΟΣ Τ. Ο Οδυσσέας. Μυθι­ στορία. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 335. Δρχ. 4.160. ISBN 960-03-1632-5. ΣΕΧΙΔΟΥ Γ. Άγαμος έρως. Μυθι­ στόρημα. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 282. ISBN 960-031562-0. ΣΟΥΡΟΥΝΗΣ Α. Μισόν αιώνα άν­ θρωπος. Αφηγήματα. Αθήνα, Κασιανιώτης, 1996. Σελ. 113. Δρχ.

2.080. ISBN 960-03-1689-9. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ Δ. Κάρβουνο στον κήπο. Αθήνα, Κανάκης, 1996. Σελ. 115. Δρχ. 1.455. ISBN 9607420-24-1. ΤΖΩΡΤΖΟΓΛΟΥ Ν. Χωρίς σύνορα. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ.

142. ISBN 960-03-1603-1. ΧΑΝΤΖΗ Ο. Ο έρωτας δεν είναι πά­ ντα τοκογλύφος. Μυθιστόρημα. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ.

156. Δρχ. 2.600. ISBN 960-031605-8. . ΧΑΤΖΗ Τ. Φοίβη. Αθήνα, Ωκεανίδα, 1996. Σελ. 458. Δρχ. 3.800.

ISBN 960-410-032-7. Βραβευμένες ιστορίες. Μετ. Τ. Αλεπάκος. Αθήνα, Parsec, 1996. Σελ.

297. Δρχ. 3.120. ISBN 960-721838-8. ΑΝΩΝΥΜΟΙ. Η Πέρλα ή μέρες από τη ζωή μιας διάσημης γυναίκας. Μαριάννα. Μετ. Γ. Ράικος. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 162. Δρχ.

2.080. ISBN 960-03-1667-8. ΑΝΩΝΥΜΟΣ. Η αφέντρα και ο

' σκλάβος. Μια μαζοχιστική ρεαλιστι­ κή ιστορία. Μετ. Κ. Θεοδωρίδου. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ.

160. Δρχ. 2.080. ISBN 960-031668-6.

VESAAS Τ. Τα πουλιά. Μετ. Α. Καλοφωλιάς. Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1996. Σελ. 285. Δρχ. 3.120. ISBN 960-238-697-4. ΓΚΑΡΝΙΕ Π. Κυνηγημένα. Μετ. Ρ. Χάτχουτ. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 85. Δρχ. 2.080. ISBN 960-03-1696-1. ΓΚΡΙΜΑΛ Π. Αγριππίνα. Μυθιστό­ ρημα. Μετ. Μ. Σκάρα. Αθήνα, Ψυχογιός, 1996. Σελ. 385. Δρχ.

4.000.

ISBN 960-274-187-2. ΕΣΣΕ Ε. Οι μεταμορφώσεις του Πίκτορ. Μετ. Κ. Συντέλη. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 108. Δρχ.

2.600. ISBN 960-03-1569-8.

JEAN R. Η καφετιέρα. Μετ. Δ. Σαραφείδου. Αθήνα, Εκδόσεις Του Εικοστού Πρώτου, 1996. Σελ. 208. Δρχ. 2.910. ISBN 960-7058-54-2.

KAFKA F.H μεταμόρφωση. Μετ.-επίμ. Δ.Σ. Δήμου. Θεσσαλονίκη, Υπερίων, 1996. Σελ.. 112. Δρχ.

1.560.

ISBN 960-7733-01-0. ΚΕΪΣ Ν. Λουλούδια για τον Άλγκερνον. Μετ. Ε. Νικολάου. Αθήνα, Κέ­ δρος, 1996. Σελ. 68. Δρχ. 1.500.

ISBN 960-04-1222-7.

COELHO Ρ. Ο αλχημιστής. Μετ. Μ.-Φ. Χιδίρογλου. Αθήνα, Νέα Σύ­ νορα, 1996. Σελ. 217. Δρχ. 4.680.

ISBN 960-237-677-Χ.

CRICHTON Μ. Νεκροφάγοι. Μετ. Τ. Σαράντη. Αθήνα, Κέδρος, 1996. Σελ. 226. Δρχ. 2.800. ISBN 96004-1125-5.

CREVEL R. Το σώμα μου κι εγώ. Μετ. Γ. Μίχαλος. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 142. Δρχ.

2.600. ISBN 960-03-1705-4. ΛΕΣΙΝΓΚ Ν. Αγάπη ξανά. Μετ. Α. Σφακιανάκης. Αθήνα, Νέα Σύνο­ ρα, 1996. Σελ. 418. Δρχ. 4.160.

ISBN 960-236-694-Χ. ΛΟΖΑΡ Μ. Το αγόρι της παραλίας. Μυθιστόρημα. Μετ. Ρ. Χάτχουτ. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ.

Μ τίο

182. ISBN 960-03-1571-X. MAN X. Η Βασίλισσα της Κύπρου. Μετ. Θ. Γεωργίου. Αθήνα, Σύγχρο­ νη Εποχή, 1996. Σελ. 135. Δρχ.

1.870. ISBN 960-224-780-0.

MUNSON R. Fan Mail. Νύχτα τρό­ μου στην τηλεόραση. Μετ. Ν. Χούνος. Αθήνα, Aquarius, 1996. Σελ.

399. Δρχ. 3.950. ISBN 960-762812-8 . ΜΑΝΤΕΛΧ. Αλλαγή κλίματος. Μετ. Τ. Σαράντη. Αθήνα, Νεφέλη, 1996. Σελ. 411. Δρχ. 4.680. ISBN 960211-276-Χ.

MAHFUZ Ν. Τα παιδιά του Γκεμπελάουι. Μετ. Π. Κουμούτση. Αθήνα, Ψυχογιός, 1996. Σελ. 454. Δρχ.

4.500.

ISBN 960-274-216-Χ. ΜΕΡΙΚΕ Ε. Ο Μότσαρτ στον δρόμο για την Πράγα. Μετ. Α. Πανσέλη­ νος. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 104. Δρχ. 2.080. ISBN 96003-1688-0. ΜΙΑΝ Α.Α. Το σπίτι στηνΠουφογειτονιά. Μετ. Π. Παμπούδη. Αθήνα, Νεφέλη, 1996. Σελ. 230. Δρχ.

1.875. ISBN 960-211-227-1. ΜΟΚΑ Α. Κάπου αλλού. Μετ. Ρ. Χάτχουτ. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 112. Δρχ. 2.080. ISBN 960-03-1679-1. ' ΜΟΥΡΑΚΑΜΙ X. Σκληρή ζωή των θαυμάτων και το τέλος του κόσμου. Μυθιστόρημα. Μετ. Γ. ΚοΒαλένκο. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ.

498. Δρχ. 5.200. ISBN 960-031150-1. ΜΠΕΣΑ-ΛΟΥΙΣ Α. Η κοιλάδα του Αβραάμ. Μυθιστόρημα. Μετ. Μ. Φερέιρα-Χιδίρογλου. Αθήνα, Καστα­ νιώτης, 1996. Σελ. 376. ISBN 96003-1472-1. ΒΟΤΤΟΝ A.DE. Δοκίμια έρωτος. Ένα μυθιστόρημα. Μετ. Τ. ΚοΒα­ λένκο. Αθήνα, Aquarius, 1996. Σελ. 334. Δρχ. 3.325. ISBN 9607628-09-8. ΝΕΜΠΟ Ν. Η πύλη του ουρανού. Μυθιστόρημα. Μετ. Π. Ζαχοπούλου-Βλάχου. Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1996. Σελ. 450. Δρχ. 4.160. ISBN 960-238-891-5.

Μ τίο

ΝΤΕ ΡΟΧΑΣ Φ. Η Θελεστίνα. Μετ.εισ.-σχόλ. I. Κανσή. Αθήνα, Αίο­ λος, 1996. Σελ. 236. Δρχ. 2.910.

ISBN 960-7267-96-6. ΝΤΕΒΛΙΝ Ν.-ΕΜΕΡΙΤΣ Ρ.-ΜΟΛΣΤΑΝΤ Σ. Μέρα ανεξαρτησίας. Μετ. Α. Σοκοδήμος. Αθήνα, Το κλειδί, 1996. Σελ. 414. Δρχ. 4.160.

ISBN 960-237-115-3. ΝΤΕΛΙΛΛΟ Ν. Τα ονόματα. Μετ. Ν. Παπαγιάννη. Αθήνα, Εστία, 1996. Σελ. 453. Δρχ. 4.800. ISBN 96005-0117-3.

DESAI Α. Ταξίδι στην Ινδία. Μυθι­ στόρημα. Μετ. Κ. Κουνινιώτη. Αθή­ να, Νέα Σύνορα, 1996. Σελ. 386. Δρχ. 4.160. ISBN 960-236-696-6. ΝΤΕΣΝΟΣ Ρ. Ελευθερία ή έρωτας! Μετ. Γ. Ράικος. Αθήνα, Καστανιώ­ της, 1996. Σελ. 185. Δρχ. 2.600.

ISBN 960-03-1682-1. ΟΓΚΑΣΤ Τ.-ΧΑΜΣΕΡ Τ. Γεννημέ­ νοι δολοφόνοι. Μετ. Α. Σοκοδήμος. Αθήνα, Κέδρος, 1996. Σελ. 246. Δρχ. 2.800. ISBN 960-04-1936-0.

παιδιών. Μετ. Δ. Χαλκιάς. Αθήνα, Ερατώ, 1996. Σελ. 101. Δρχ.

1.660. ISBN 960-2294)63-3.

SHIELDS C. Τα πέτρινα ημερολό­ για. Μετ. Β. Μαργαρίτη. Αθήνα, Ωκεανίδα, 1996. Σελ. 372. Δρχ.

3.500.

ISBN 960-410-025-4. ΣΟΥΖΑΙ Φ.-Τ. ΝΤΕ. Οι αναμνήσεις του ΑΒΒά ντε Σουαζί. Μετ. Γ. Ράι­ κος. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 148. Δρχ. 2.600. ISBN 96003-1555-8. ΣΟΥΙΦΤ Γ. Ο καταστηματάρχης. Μυθιστόρημα. Μετ. Ε. Μπελιές. Αθήνα, Εστία, 1996. Σελ. 251. Δρχ.

3.400. ISBN 960-05-0699-Χ.

SUSKIND Ρ. Τρεις παλιές ιστορίες. Μετ. Μ. Αγγελίδου. Αθήνα, Ψυχο­ γιός, 1996. Σελ. 100. Δρχ. 1.300.

ISBN 960-274-219-4.

JOHANSEN Η. Δεινόσαυροι δεν υπάρχουν. Μετ. Ν. Λαζάνης. Αθή­ να, Πατάκης, 1996. Σελ. 125. Δρχ.

1.350. ISBN 960-360-837-8.

ΟΝΤΑΑΤΖΕ Μ. Ο Άγγλος ασθενής. Μυθιστόρημα. Μετ. Γ. ΚοΒαλένκο. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ.

351. ISBN 960-03-1553-1.

FAYE Ε. Ο Στρατηγός Μοναξιά. Μετ. Ν. Κούρκουλος. Αθήνα, Εκδό­ σεις Του Εικοστού Πρώτου, 1996. Σελ. 146. Δρχ. 2.390. ISBN 9607058-55-0.

ΟΥΙΛΛΙΑΜΣ Τ. Διηγήματα. Μετ. Ε. Μπελιές. Αθήνα, Πατάκης, 1996. Σελ. 320. Δρχ. 2.900. ISBN 960360-736-3.

PHILLIPS C. Το πέρασμα του ποτα­ μού. Μετ. Α. Ακοντίδου. Αθήνα, Δωρικός, 1996. Σελ. 283. Δρχ.

2.600.

ISBN 960-279-372-4.

ΠΙΛΤΣΕΡ Ρ. Ο γυρισμός. Τόμοι Α’+ Β ’. Μετ. Ε. Κανδρή. Αθήνα, Ωκεανίδα, 1996. Σελ. 493+506. Δρχ. 3.900 (ο κάθε τόμος). ISBN Set 960-410-020-3.

ΦΓΓΟΥΣΙ Μ. Μια τρομερή ευτυχία. Μετ. Ν. Ντουζέ-Μ. Ρομπλέν. Αθή­ να, Ωκεανίδα, 1996. Σελ. 211. Δρχ. 2.200. ISBN 960-410-023-8.'

ΠΙΡΑΝΤΕΛΛΟ Λ. Χάος. Μετ. Σ. ΤριΒιζάς. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 86. Δρχ. 1.560. ISBN 960-03-1568-Χ. ΡΟΥΛΦΟ X. Πέδρο Πάραμο. Μετ.

I. Καρατζαφέρη. Αθήνα, Πατάκης, 1996. Σελ. 141. Δρχ. 1.950. ISBN 960-360-657-Χ. ΡΟΥΣΝΤΙ Σ. Ο τελευταίος στεναγ­ μός του Μαυριτανού. Μετ. Ε. Κεκροπούλου. Αθήνα, Ψυχογιός, 1996. Σελ. 552. ISBN 960-274172-4. ΣΒΟΜΠ Μ. Η σταυροφορία των

HIAASEN C. Στριπτίζ. Μετ. Ε. Μπαρτζινόπουλος. Αθήνα, Καστα­ νιώτης, 1996. Σελ. 455. Δρχ.

4.160.

ISBN 960-03-1671-6.

Μελέτες Για τον Αναγνωστάκη. Κριτικά κεί­ μενα. Επιλ. Ν. Βαγενάς. Λευκωσία, Αιγαίον, 1996. Σελ. 309. Δρχ.

3.640. ISBN 9963-7912-4-7. Γιώργος Ν. Κάρτερ. 50 χρόνια πνευματικής ζωής. (1945-1995). Αθήνα, Λωτός, 1996. Σελ. 164. ΚΕΝΤΡΩΤΗΣ Γ. Θεωρία και πράξη της μετάφρασης. Αθήνα, Δίαυλος,

1996. Σελ. 475. Δρχ. 5.200. ISBN 960-531-015-5. ΚΟΥΜΑΚΗΣ Γ.Χ. Νίκος Καζαντζάκης. Γ έκδοση. Αθήνα, 1996. Σελ.

277. Δρχ. 3.600. ISBN 960-853872-6 . ΠΕΤΑΛΑΣ Δ.Γ. Η εικόνα του επι­ κού ήρωα στα γαλλικά μεσαιωνικά ηρωικά άσματα και στο έπος του Διγενή Ακρίτα. Αθήνα, Αλέα, 1996. Σελ. 282. Δρχ. 5.720. ISBN 9608463-01-7. ΒΕΝΝ G. Προβλήματα της λυρικής ποίησης. Μετ.-πρόλ.-σχόλ. Θ. Αδραστός. Θεσσαλονίκη, Υπερίων, 1996. Σελ. 101. Δρχ. 1.870. ISBN 960-7733-00-2. ΦΑΟΥΛΣ Τ. Η ελληνική εμπειρία. Επιμ.-μετ. Κ. Κεφαλέα. Αθήνα, Ολκός, 1996. Σελ. 139. Δρχ.

3.325. ISBN 960-2169-60-3.

Δοκίμια ATHANAS J.C. Τα άλλα μετάλλια. (Χωρίς εκδοτικά στοιχεία). Σελ.

202. Δρχ. 3.500. ΒΙΤΤΗΣ Ε. (ΑΡΧΙΜ.). Επιψαύσεις άκρω δακτύλω. Θεσσαλονίκη, Πουρναράς, 1996. Σελ. 283. Δρχ.

2.700. ISBN 960-242-132-0. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ-ΒΕΝΕΤΑΣ Α. Αθήνα. Δοκιμές και θεωρήσεις. Αθήνα, Οδυσσέας, 1996. Σελ. 277. Δρχ. 3.640. ISBN 960-210-283-7. ΠΟΛΙΤΗ Τ. Συνομιλώντας με τα κείμενα. Αθήνα, Αγρα, 1996. Σελ.

245. Δρχ. 2.700. ISBN 960-325166-6. ΡΟΖΟΚΟΣ Γ.Ι. Εκθέσεις και δοκί­ μια σύγχρονων θεμάτων και δια­ χρονικών προβλημάτων. Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1996. Σελ. 260. Δρχ.

3.640. ISBN 960-236-689-3.

LEVI-STRAUSS C. Κοιτάζω, α­ κούω, διαβάζω. Μετ. Ε. Τσελέντη. Αθήνα, Γκοβόστης. Σελ. 210. Δρχ.

3.100. ISBN 960-270-701-1.

ROMILLY J.DE. Παιχνίδι φωτός στην Ελλάδα. Μετ. Κ. Μηλιαρέση Μ. Αθανασίου. Αθήνα, Το Άστυ, 1996. Σελ. 67. Δρχ. 1.765. ISBN 960-85005-8-3.

Γενικά MULLER W. Θέατρο του σώματος και Commedia dell’Arte. Μετ. Δ. Μαυρομουστάκου. Θεσσαλονίκη, University Studio Press, 1996. Σελ. 192. Δρχ. 4.800. ISBN 96012-0544-6.

Έ ργα Σοφοκλέους Αντιγόνη. Άρης Ρέτσος. (Βιβλίο-(-ηχογράφηση της πα­ ράστασης σε CD). Αθήνα, ΚΟΑΝ, 1996. Σελ. 103+1 CD. Δρχ. 8.850. ΚΑΚΙΣΗΣ Σ.-ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗΣ Σ. Ηρώνδας. Επτά μιμίαμβοι. Αθήνα, Νεφέλη, 1996. Σελ. 99. Δρχ.

1.560.

ISBN 960-211-284-0. ΧΟΡΝ Π. Τα θεατρικά. Τόμος Δ1. Εισ. σημ.-επιμ. Ε. Βαφειάδη. Αθή­ να, Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, 1996. Σελ. 568. Δρχ. 4.160. ISBN 960-7079-57-4. ΓΚΟΛΝΤΟΝΙ Κ. Υπηρέτης δύο αφεντάδων. Απόδ. Μ. Πλωρίτης. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ.

195. Δρχ. 3.120. ISBN 960-031708-9.

Ιστορία Βιογραφίες ΜΠΙΟΥΜΠΙ Φ. Μελίνα. Αθήνα, TERZO BOOKS, 1996. Σελ. 531. Δρχ. 6.500. ISBN 960-7631-06-4.

Μαρτυρίες Για να θριαμβεύσει η ζωή. Μετ. Μ. Παπαντωνάκη. Αθήνα, Ριζοσπά­ στης, 1996. Σελ. 95. Δρχ. 1.245.

ISBN 960-7734-00-9. Νοέμβρης 1973. Ο αγώνας συνεχί­ ζεται. (Επανατύπωση). Αθήνα, 1996. Σελ. 208. Δρχ. 2.600. Ο πυρετός των μαρμάρων. 18001820. Μαρτυρίες για τη λεηλασία των ελληνικών μνημείων. Αθήνα, Ολκός, 1996. Σελ. 262. Δρχ.

4.680. ISBN 960-7169-55-Χ. ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ Γ. Η μοναξιά του Γιοχάνες Μπραμς. Αθήνα, Καστα­

νιώτης, 1996. Σελ. 93. Δρχ. 2.080.

ISBN 960-03-1566-3. ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑΣ Δ.Γ. 3.000 ώρες α­ γωνίας. Αθήνα, Θουκυδίδης, 1996. Σελ. 282. Δρχ. 3.640. ISBN 960-7025-71-7. ΛΕΠΕΝΙΩΤΗΣ Α.Ν. Ίων Δραμούμης-Μαρίκα Κοτοπούλη-Μήτσος Μυράτ. «Η ανατομία μιας πολιτικοθεατρικής δυναστείας». Τόμος Α'. Αθήνα, 1996. Σελ. 232. Δρχ. 8.320. Π Α Π Α ΪΩ A N N O Y -Σ Τ Α Υ Ρ Ο ΠΟΥΛΟΥ Ν. Στου πόνου τη γυάλι­ νη πίστα. Αθήνα, Ακρίτας, 1996. Σελ. 278. Δρχ. 3.120. ISBN 960328-065-8. ΣΤΡΙΓΑΣ Α. Πολυτεχνείο ’73. Παι­ χνίδια θανάτου. Αθήνα, Νέα Θέσις, 1996. Σελ. 327. Δρχ. 4.160. ΤΣΑΡΟΥΧΑΣ Κ. Λίγο πριν την αγ­ χόνη. Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 1996. Σελ. 276. Δρχ. 3.120. ISBN 960-344-261-5.

FRISCH Ο. Τα λίγα ηου θυμάμαι. Μετ. Κ. Μεργιά. Αθήνα, Δίαυλος, 1996. Σελ. 310. Δρχ. 4.160. ISBN 960-531-009-0.

Ελληνική ιστορία Λεύκωμα από τα Αρχεία της XIII Με­ ραρχίας Ρούμελης. Ανατύπωση της έκδοσης του 1944. (Χωρίς εκδοτικά στοιχεία). Δρχ. 5.200. Το χρονικό του Γαλαξειδίου. Χειρό­ γραφο κείμενο. Αθήνα, Δημι­ ουργία, 1996. Σελ. 246. Δρχ.

3.120. ΒΑΣΙΛΑΤΟΣ Ν. Θαλασσινά κά­ στρα. Αθήνα, Κλασικές Εκδόσεις, 1996. Σελ. 175. Δρχ. 11.960. ISBN 960-85528-2-6. ΒΟΥΠΟΥΚΑ Μ.-ΜΕΓΑΡΙΔΗΣ Β. Οδωνυμικά του Πειραιά. Αθήνα, Φιλιππότης, 1996. Σελ. 621. Δρχ.

8.320. ΔΕΤΟΡΑΚΗΣ Θ. Βενετοκρηπκά μελετήματα (1971-1994). Ηρά­ κλειο, Δήμος Ηρακλείου-Βικελαία Βιβλιοθήκη, 1996. Σελ. 553. Δρχ.

6.240.

Μ τίο

ΔΗΜΟΣ ΚΟΝΙΤΣΑΣ/ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ. Η επαρχία Κόνιτσας στο χώρο και το χρόνο. Κόνιτσα, 1996. Σελ. 588. Δρχ. 8.320. ISBN 960-85873-01. ΕΝΙΣΛΕΙΔΗΣ Χ.Μ. Η Πίνδος και τα χωριά της. Αθήνα, Εκδοτική Αθη­ νών, 1996. Σελ. 189. Δρχ. 4.200.

ISBN 960-213-348-1. ΚΑΝΙΝΙΑΣ Σ.Α. Ιστορικά θέματα. Αθήνα, 1996. Σελ. 125. Δρχ. 1.560.

ISBN 960-90356-0-4. ΚΑΪΑΦΑ Μ. Τρίκαλα. Από τον Σεϊφουλλάχ ως τον Τσιτσάνη. Τόμος Α’: 1881-1910. Αθήνα, Κέδρος, 1996. Σελ. 371. Δρχ. 7.000. ISBN 960-04-1187-5. ΚΟΥΚΚΟΥ Ε. Ιωάννης Α. Καποδίστριας. 1800-1828. Ρ έκδοση. Αθή­ να, 1996. Σελ. 434. ΜΟΥΤΖΟΥΡΗΣ Ι.Κ. Η Καλλονή της Λέσβου. Αθήνα, Δήμος Καλλονής Λέσβου, 1996. Σελ. 183. Δρχ.

2.285. ISBN 960-85840-0-0. ΝΑΤΣΙΟ Δ.Θ. Οι Δήμαρχοι της Λα­ μίας (1836-1996). Λαμία, 1996. Σελ. 116. Δρχ. 2.600.

441. Δρχ. 6.240. ISBN 960-719970-7. ΚΟΥΤΣΟΥΚΗΣ Δ. Ακενατόν ο πρίγκηπας του φωτός. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 121. Δρχ.

2.080.

ISBN 960-03-1701-1. ΠΙΤΤΑΡΑΣ Δ. Ιράκ: Χιλιετηρίδες αί­ γλης και πολιτισμού. Αθήνα, 1996. Σελ. 76.

GIBBON Ε. Σκέψεις πάνω στην πτώση της Ρώμης. Μετ. Κ. Παπαπετρπούλου. Αθήνα, Ερατώ, 1996. Σελ. 145. Δρχ. 1.980. ISBN 960229-060-9.

Ταξίδια

ΠΑΝΑΠΩΤΑΚΗΣ Γ.Ι. Κρήτη. Ηρά­ κλειο, χ.ε. Σελ. 437. Δρχ. 6.240.

ISBN 960-85196-7-5.

Περιοδικά ΑΙΟΛΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ. Μηνιαίο πε­ ριοδικό. Τεύχος 8-10. Δρχ. 1.000.

ΑΜΥΝΑ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ. Τεύ­ χος 67. Δρχ. 1.700. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ. Τεύχος 343. Δρχ.

500. ΑΝΑΠΤΥΞΗ (Ε.Β.Ε.Α.). Τεύχος 10.

ΤΟΜΠΡΟΥ Α. Αλβανία. Οδοιπορι­ κά No 4. Αθήνα, 1996. Σελ. 196. Δρχ. 12.480. ISBN 960-90370-0-3.

ΑΝΟΙΧΤΟ ΣΧΟΛξΙΟ. Διμηνιαίο εκπαιδευτικό περιοδικό. Τεύχος 60. Δρχ. 60. ΑΝΟΙΧΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ. Μηνιαίο περιοδικό. Τεύχος 937. Δρχ. 1.000.

παιδικά

ΣΔΡΑΚΑΣ Ε. Ο Μέγας Αλέξαν­ δρος. Β' έκδοση. Θεσσαλονίκη, Μαίανδρος, 1996. Σελ. 205. Δρχ.

2.235.

ΖΙΡΑΡΝΤΕ Σ. Η τέχνη του Λεονάρντο. Μετ. Γ. Ράικος. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 39. Δρχ. 3.120.

ISBN 960-03-1652-Χ.

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ/ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ. Δωδε­ κάνησος. Η μακρά πορεία προς την ενσωμάτωση. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 375. Δρχ. 4.160.

ISBN 960-03-1727-6.

ΖΙΡΑΡΝΤΕ Σ. Οι πίνακες του Πάμπλο. Μετ. Γ. Ράικος. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 39. Δρχ.

3.120. ISBN 960-03-1655-4.

Μ τίο

ΧΟΡΤΙΑΤΗ Θ. Του λαγού που ξέρει τόσα λάχανο του τρων τη γλώσσα. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ.

24. ISBN 960-03-1651-1.

Κόσμος

ΧΑΤΖΗ Γ, Στα χρόνια του Τρικούπη. Αθήνα, Κέδρος, 1996. Σελ. 87. Δρχ. 2.590. ISBN 960-04-1165-4.

Παγκόσμια ιστορία

ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ X. Τα παραμύθια του Αβραάμ. Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1996. ISBN 960-224-776-2.

Η ΑΛΩΣ. Εξαμηνιαία έκδοση. Τεύ­ χος 3-4. Δρχ. 2.600.

Ελλάδα

ΠΑΠΑΔΙΑ-ΛΑΛΑ Α. Ευαγή και νο­ σοκομειακά ιδρύματα στη βενετοκρατούμενη Κρήτη. Βενετία, Ελλη­ νικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βε_ νετίας/Βικελαία Δημοτική Βιβλιο' θήκη, Ηράκλειο, 1996. Σελ. 314. Δρχ. 6.550.

ΚΟΡΑΝΤΗΣ Α.Ι. Διπλωματική ιστο­ ρία της Ευρώπης. Τόμος Β': Μέρος 2ον (1934-1939). Β' έκδοση. Αθή­ να, Ελεύθερη Σκέψις, 1996. Σελ.

χρυσοθήρας. Αθήνα, Οργάνωση Μέσων, 1996. Σελ. 64. ISBN 96085050-5-4.

Γνώσεις

Τέχνες

ΑΝΤΙ. Δεκαπενθήμερη πολιτική και πολιτιστική επιθεώρηση. Τεύχος 621. Δρχ. 500. ΑΡΔΗΝ. Διμηνιαίο περιοδικό. Τεύ­ χος 5. Δρχ. 1.000. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ. Τριμηνιαίο περιο­ δικό. Τεύχος 60. Δρχ. 2.000. ΓΕΝΝΗΤΩΡ ΙΔΕΩΝ. Φύλλο 5. Δρχ. 300. ΓΛΩΣΣΑ. Περιοδική έκδοση γλωσ­ σικής παιδείας. Τεύχος 40. Δρχ.

900. ΓΥΝΑΙΚΑ. Το κλασικό γυναικείο περιοδικό. Τεύχος 1137. Δρχ.

1.000.

ΖΙΡΑΡΝΤΕ Σ. Οι τοιχογραφίες του Τζότο. Μετ. Γ. Ράικος. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 39. Δρχ.

3.120. ISBN 960-03-1653-8.

ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ. Έκδοση λόγου και τέχνης. Τεύχος 95. Δρχ. 1.200.

Ελεύθερα αναγνώσματα

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΗ. Τεύχος 2. Δρχ. 1.700.

ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ

Τ.

Στοσαπόλ

ο

ΔΙΑΒΑΖΩ.

Μηνιαία επιθεώρηση

του Βιβλίου. Τεύχος 369. Δρχ.

1.500.

λης. Τεύχος 6. Δρχ. 3.000.

ΔΙΓΕΝΗΣ. Τεύχος 8.

Η ΛΕΞΗ. Ελληνική και ξένη λογο­ τεχνία. Τεύχος 135. Δρχ. 700.

ΕΛΙΤΡΟΧΟΣ. Τριμηνιαία έκδοση. Τεύχος 9-10. Δρχ. 2.500.

Η ΜΥΚΟΝΙΑΤΙΚΗ. Μηνιαία εφημε­ ρίδα. Φύλλο 87.

ΕΜΒΟΛΙΜΟΝ. Τριμηνιαία επιθεώ­ ρηση. Τεύχος 28-29. Δρχ. 2.080.

ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ. Τεύχη 1664, 1665. Δρχ. 800.

ΕΝΕΝΗΝΤΑ ΕΠΤΑ. Τεύχος 6. Δω-

ΝΕΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ. Μηνιαία επιθεώ­ ρηση. Τεύχος 145. Δρχ. 800.

ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ. Τεύχος 36. Δρχ.

1.200.

ΝΕΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ. 15μερη επανα­ στατική εφημερίδα. Φύλλο 158. Δρχ. 100.

ΕΠΙΓΝΩΣΗ. Τεύχος 59. ΕΥΘΥΝΗ. Περιοδικά ελευθερίας και γλώσσας. Τεύχος 299. Δρχ.

500.

ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ. Μηνιαία ε­ φημερίδα. Φύλλο 52. Δρχ. 500. ΟΙ ΝΙΚΗΤΕΣ. Φύλλο 197. Δρχ. 1.

Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΑΙΓΥΠΤΙΩΤΩΝ. Φύλλο 14.

ΠΑΡΑΛΛΑΞΗ. Κινηματογραφική ε­ φημερίδα. Τεύχος 28.

ΗΧΟΣ ΚΑΙ HI-FI. Τεύχος 284. Δρχ.

1.300.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ. Τεύχος 95. Δρχ.

250.

ΙΑΤΡΙΚΗ. Μηνιαία έκδοση Εταιρεί­ ας Ιατρικών Σπουδών. Τόμος 70, τεύχος 2.

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ. Επιθεώρηση λόγου και τέχνης. Τεύχος 35-36.

περιοδικό.

ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ. Λογοτεχνικό περιο­ δικό. Τεύχος 24. Δρχ. 2.300.

ΙΝΔΙΚΤΟΣ. Περιοδικό ποικίλης ύ­

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ. Μηνιαίο πε­ ριοδικό. Τεύχος 105-106.

ΙΛΙΣΟΣ. Τριμηνιαίο Τεύχος 225. Δρχ. 750.

Ο ΠΟΛΙΤΗΣ. Δεκαπενθήμερος. Τεύχη 2 7,28. Δρχ. 800. ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΣΚΕΨΗ. Δίμηνη έκ­ δοση. Φύλλο 198. ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ. Τριμηνιαία έκδοση. Τεύχος 12. Δρχ. 1.000. ΤΡΙΚΑΛΙΝΑ. Ετήσιο φιλολογικό, ι­ στορικό, λαογραφικό, λογοτεχνικό περιοδικό σύγγραμμα. Τόμος 16. Δρχ. 4.160. Ο ΤΥΠΟΣ. Μηνιαία δημοσιογραφι­ κή επιθεώρησις. Τεύχη 76,77. Δρχ.

1.000. Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΒΕΛΕΣΤΙΝΟΥ. Φύλλο 23. Δρχ. 150. ΧΙΟΝΗ. Μηνιαία χιώτικη έκδοση λόγου και τέχνης. Τεύχος 56. Δρχ.

800.

QUANTUM. Περιοδικό για τις φυσικές επιστήμες και τα μαθηματι­ κά. Τόμος 3, τεύχος 6.

NEW ESPERIA. Λογοτεχνία-τέχνες-πολιτισμός. Τεύχος 4.

PUBLISH. Το περιοδικό της ηλε­ κτρονικής τυπογραφίας. Τεύχος 54.

Γνωρίστε τον Ελληνικό Πολιτισμό με τις Εκδόσεις Ποιότητας

ΠΑΠΑΔΗΜΑ που τιμούν τα ελληνικά γράμματα και συμβάλλουν στην ανάπτυξη των κλασικών σπουδών και της παιδείας στην πατρίδα μας Κάθε διδλίο μας είναι το πολυτιμότερο και χρησιμότερο δώρο ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΗΜΑ. Ιπποχράτους 8, Αθήνα, τηλ. 36.27.318

Μ τίο

κριτικογραφ ια Ap. 3 7 0 1 Νοεμβρίου - 30 Νοεμβρίου 1996 Επιμέλεια: Ηλίας Μ αγκλίνης

Στην Κριτικογραφια περιλαμβάνονται όλες οι επώνυμες βιβλιοκριτικές και βιβλιοπαρουσιάσειςτων ελληνικών εκδόσεων που δημοσιεύονται στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο

Οδπγοί-Λεξικά Ανδρέου Γ.: το Αλφαβητάρι του Μπάσκετ (Νι. Πιέρρου, Είναι, 5/11/96) Έξαρχος Θ.: 'Ελληνες ΗθοποιοίΑναζητώνιας τις ρίζες (2 τόμοι) (Γ. Σύκκα, Καθημερινή, 17/11/%) Χατζηιωάννου Κ.: Ετυμολογικό Λεξι­ κό της ομιλουμέυης Κυπριακής Διαλέ­ κτου (Ο. Σελλά, Καθημερινή, 23/11/96)

Φ ιλοσοφία Γκάαρντερ Γ.: Το Μυστήριο της Τρά­ πουλας (Δ. Μάργαρης, Status, Νοεμ. ’96) Ντελέζ Ζ.: Σπινόζα/Πρακπκή Φιλοσο­ φία (Λ. Κεζά, Βήμα, 17/11/%) Σάρρας Γ.: Φιλοσοφικά Ανέκδοτα και Στοχαστικά Αποφθέγματα (Δ. Σιατόπουλος, Εσήα, 14/11/%) Σπινόζα: Πολιτική Πραγματεία (Λ. Κε­ ζά, Βήμα, 17/11/%) Τερζάκης Φ.: Η Διαλεκτική Επανα­ προσδιορισμένη (Μ. Δερμιτζάκης, διαβάζω, 368) Adler M.J.: Ο Αριστοτέλης για Όλους (Κ. Νεοφώτιστος, Πολιτικά Θέματα, 22/11/%), (Π. Αθηναίος, Ελ. Ώρα, 21/11/96) Arendt Η.: Μεταξύ Παρελθόντος και

Μ τίο

Μέλλοντος (Φ. Τερζάκης, Καθημερι­ νή, 26/11/96) Derrida J.: Adieu, Επικήδειος για τον Emmanuel Levinas (Δ. Τσατσούλης, διαβάζω, 368) Kerferd G.B.: Η Σοφιστική Κίνηση (Α. Παναγόπουλος, Βήμα, 17/11/96)

368) Κορωναίου Α. (επιμ.): Κοινωνιολογία του Ελεύθερου Χρόνου (Ν. Μπαστέα, Τα Νέα, 2/11/96) Μαράτου-Αλιπραντή Λ.: Η Οικογέ­ νεια στην Αθήνα-Οικογενειακά Πρότυπα και Συζυγικές Πρακτικές (Δ. Τσατσούλης, διαβάζω, 368)

Ψυχολογία Πολιτική Moore Τ.: Η Φροντίδα της Ψυχής (Ν. Κώτσιου, διαβάζω, 368) Skynner R. & Cleese J.: Ζωή, η Σύγ­ χρονη Οδύσσεια (X. Παπαγεωργίου, διαβάζω, 368) Zavalloni Μ. & Louis-Guerin C.: Κοινωνική Ταυτότητα και Συνείδη­ ση (X. Παπαγεωργίου, διαβάζω, 368)

Ανθρωπολογία Μπλαν Μ.: Οι Κληρονόμοι του Δαρβίνου (Τ. Βασιλειάδου, Επενδυτής, 23/11/96)

Κοινωνιολογία Αστρινάκης Α. & Στυλιανούδη Λ. (επιμ.): Χέβυ Μέταλ-Ροκαμπίλι-Φανατικοί Οπαδοί-Νεανικοί Πολιτι­ σμοί και Υποπολιτισμοί στη Δυτική Αττική (Δ. Τσατσούλης, διαβάζω,

Ηλιάδης Μ.: Τα Μυστικά Αρχεία του Γερμανικού Υπουργείου Εξωτερι­ κών και του Φόρέίν Όφις για την Τουρκία (Θ. Παπανικολάου, Κέρ­ δος, 20/11/96) Ιωακειμίδης Π.: Η Νέα Διευρεύνηση της Ε.Ε. και η Ελλάδα (Σ. Χαλιώρης, Κέρδος, 5/11/96) Κουλουμπής Θ.: Κυπριακό-Λάθη, Διδάγματα και Προοπτικές (Σ. Ντάλης, Αυγή, 17/11/96) Λυγερός Σ.: Το Παιχνίδι της Εξουσίας (Τ. Παππάς, διαβάζω, 368) Μήλιος Γ. (επιμ.): Κοινωνική Πολι­ τική και Κοινωνικός Διάλογος στην προοπτική της Οικονομικής Νομι­ σματικής Ένωσης και της «Ευρώ­ πης των Πολιτών» (Σ. Χαλιώρης, Κέρδος, 12/11/96) Μπόμπιο Ν.: Δεξιά και ΑριστεράΣημασία και αίτια μιας πολιτικής

διάκρισης (Δ. Κούρτοβικ, Τα Νέα, 5/11/96) Ό ουεν Νι.: Η Βαλκανική Οδύσσεια (Σ. Ντάλης, Οικονομικός Ταχυδρό­ μος, 28/11/96), (Σ. Ντάλης, διαβά­ ζω, 368) Τσακαλογιάννης Π.: Η Πολιτική Διάσταση της Ε.Ε. (Σ. Χαλιώρης, Κέρδος, 12/11/96) Τσέτσης Σ.: Προς μια Ευρωπαϊκή Χωροταξική Πολιτική (Κ. Νεοφώτι­ στος, Πολιτικά Θέματα, 22/11/96) Τσουκαλάς Κ.: Ταξίδι στο Λόγο και την Ιστορία (Δ. Κούρτοβικ, Τα Νέα, 5/11/96) Chomsky Ν.: Επανεκτιμώντας το Κάμελοτ (Σ. Ντάλης, Αυγή, 3/11/96) Chomsky Ν.: Έτος 501-Η Κατάκτηση συνεχίζεται (Σ. Ντάλης, Αυγή, 3/11/96) Chomsky Ν.: Παλιές και Νέες Τά­ ξεις Πραγμάτων (Σ. Ντάλης, Αυγή, 3/11/96)

Οικονομία Βασιλακάκης Ε.: Το Νομικό Πλαί­ σιο των Ξένων Επενδύσεων στη Βουλγαρία (Σ. Χαλιώρης, Κέρδος, 5/11/96) Κανελλόπουλος Αθ.: Σύγχρονες Οικονομικές Σκέψεις των Αρχαίων Ελλήνων (X. Καρανίκας, Οικονομι­ κός Ταχυδρόμος, 14/11/96) Μεντής Γ.: Φορολογική Νομοθεσία και Πρακτική (Σ. Χαλιώρης, Κέρ­ δος, 12/11/96) Τσιρίδης Π.: Τα πτωχευτικά Αδική­ ματα (Σ. Χαλιώρης, Κέρδος, 5/11/96) Hillier Β.: Μακροοικονομική Αντι­ παράθεση (Σ. Χαλιώρης, Κέρδος, 12/11/96) Hisrich R.: Marketing και Διεύθυνση Marketing (Σ. Χαλιώρης, Κέρδος, 5/11/96) Webster B.F.: Η τέχνη του Ανταγω­ νισμού (Ν. Πρόδρομος, Account, 29/11/96)

5/11/96)

Εκπαίδευση Κατσίκας Χρ. & Κα66αδίας Γ.: Η Ελληνική Εκπαίδευση στον Ορίζο­ ντα του 2000 (Σ. Ντάλης, διαβάζω, 368) Σκόρδου-Εξαρχοπούλου Ν.: Κουκλοπαιχνιδίσματα (Γ. Παπαδάτος, διαβάζω, 368) Σπανός Γ.: Διδακτική Μεθοδολογία (Τόμος Α'). Η Διδασκαλία του Ποιή­ ματος (Γ. Παπαδάτος, διαβάζω, 368)

Παιδαγωγική Δέλτα Π.Σ.: Περί της Ανατροφής των Παιδιών μας (Κ. Νεοφώτιστος, Πολιτικά Θέματα, 22/11/96)

Οικολογία Έκδοση της Συνόδου Πρυτάνεων και Προέδρων Διοικουσών Επιτρο­ πών και Ελληνικών Πανεπιστημίων: Το Ελληνικό Περιβάλλον (Ν. Μολυβιάτης, διαβάζω, 368) Μαντάτο Ρ.: Ο Οικοκαπιταλισμός Το Περιβάλλον ως Μεγάλη Επιχεί­ ρηση (Ν. Μολυβιάτης, διαβάζω, 368) Bookchin Μ.: Τα Όρια της Πόλης (Ν. Μολυβιάτης, διαβάζω, 368)

Ανθολογίες Εικοσιπέντε Λογοτεχνικά-πεζογραφικά Αριστουργήματα (Θ.Μ. Πολί­ της, Παναηωλική Αγρίνιου, 1/11/96) Διηγήματα και Άλλα Κείμενα Ελλή­ νων Συγγραφέων με θέμα το Βουνό και τη Θάλασσα (Κ. Ντινόπουλος, διαβάζω, 368) Διηγήματα και Αλλα Κείμενα Ελλή­ νων Συγγραφέων με θέμα το Ταξίδι (Κ. Ντινόπουλος, διαβάζω, 368)

Δίκαιο

Επιστήμες

Κρεμαλής Κ.: Διεθνές και Ευρω­ παϊκό Δίκαιο Κοινωνικής Ασφάλι­ σης (Σ. Χαλιώρης, Κέρδος,

Σιμόπουλος Δ.: Η Γέννηση των Άστρων (Ε. Γιαννημέλος, Experiment, Νοέμ. ’96)

Σπανδάγου Β. & Γ. και Τραυλού Δ .: Οι Θετικοί Επιστήμονες της Βυζα­ ντινής Εποχής (Η. Μουχίμογλου, Ναυτεμπορική, 10/11/96) Frisch Ο.: Τα Λίγα που Θυμάμαι (Ο. Σελλά, Αντ/, 22/11/96)

Τέχνη Δοξιάδη Ε.: Τα Πορτρέτα της Φαγιούμ (Κ. Ασημακοπούλου, Elle, Νοεμ. ’96), (Ν. Αναστασέα, Votre Beaute, Νοέμ. ’96), (Γιαννημέλος Ε., Experiment, Νοέμ. 96) Ζαμπούρα Μ. & Δαββέτα Δ.: Ζω­ γραφική (Α. Λαμπρία, Madame Figaro, Νοέμ. ’96)

Γλώσσα Κλαίρης Χρ. & Μπαμπινιώτης Γ.: Γραμματική της Νέας Ελληνικής (Δ. Μητρόπουλος, Το Βήμα, 3/11/96)

Ποίηση Αντωνάκος Α.: Το φθινόπωρο του Στρατιώτη (Θ.Μ. Πολίτης, Ελεύθε­ ρος Στ. Ελλάδας, 4 και 11/11/96) Ασίκης Θ.: Εκ των Ενόντων (Δ. Ζαδές, Εξόρμηση, 17/11/96) Δημάδης Κ.: Ποιήματα (Θ.Μ. Πολί­ της, Παναηωλική Αγρίνιου, 1/11/96 ως 20/11/96) Καρβέλης Τ.: Αφιέρωμα (Γ. Σαρηγιάννης, Τα Νέα, 21/11/96) Καρέλλη Ζ.: Ποιήματα 1955-1973 (Θ.Μ. Πολίτης, Παναηωλική Αγρί­ νιου, 21/11/96 ως 30/11/96) Καρυτινού Σ.: Αρχέτυπος Πόνος (Θ. Παπανικολάου, Κέρδος, 26/11/96) Κατράκης Π.: 100 Ποιήματα σε στί­ χους (Δ. Σιατόπουλος, Εστία, 14/11/96) Κυλάφη Σ.Κ.: Οιωνοί (Γ. Καζανάς, Εξόρμηση, 3/11/96) ΚωσταΒάρας Θ.Κ.: Το Ημερολόγιο της Αυριανής Εξορίας (Π. Μπουκάλας, Καθημερινή, 12/11/96) Λεοντάρης Β.: Εν γη αλμυρά (Π. Μπουκάλας, Καθημερινή, 5/11/96) (Ν.Γ. Ξυδάκης, Αθηνόραμα, 29/11/96), (Β. Χατζηβασιλείου, Ελευθεροτυπία, 13/11/96)

Μ τίο

Λευκαδίτης Π.: Ονοσοφικόν (Δ. Γιάκος, Εξόρμηση, 17/11/96) Μαυροΐδης Γ.: Ίσαμε πού; (Γ. Κόισιρας, Ευθύνη, 299) Μπράβος Χρ.: Μετά ta Μυθικά (Β. Χατζηβασιλείου, Ελευθεροτυπία, 27/11/96) Νικολοπούλου Η.: Χειμερινοί Μορ­ φασμοί (Θ.Μ. Πολίτης, Ελεύθερος Στ. Ελλάδας, 18/11/96) Σταμάτη Μ.: Δώδεκα Γυναίκες (Θ.Μ. Πολίτης, Ελεύθερος Στ. Ελλάδας, 25/11/96) Στεφάνου Λ.: Κυμματα του Αιγαίου (Λ. Πετμεζάς, Ελ. Ώρα, 17/11/96) Χρυσάνθης Κ.: Από τον Εξώστη της γης (Δ. Σιατόπουλος, Εστία, 30/11/96) Diskinson Ε.: Η Ποιήτρια των Επό­ μενων Εποχών (Β. Καραλής, διαβά­ ζω, 368)

Πεζογραφία Ακρόιντ Π.: Ο Νταν Λίνο και η Κω­ μωδία του Τρόμου (Β. Χατζηβασιλείου, Ελευθεροτυπία, 13/11/96) Αλεξανδρινός Γ.: Ένας Έλληνας φοιτητής αυτοκτόνησε στο Παρίσι (Ε. Κοτζιά, Καθημερινή, 3/11/96) Αλεξάνδρου Δ.: Μάρσα Ματροόχ (Θ. Παπανικολάου, Κέρδος, 12/11/96) Άτγουντ Μ.: Η Κλέφτρα Κίσσα (Ν. Ανασιασέα, V ote Beaute, Νοέμ. ’96), (Σ. Παπασπΰρου, Μετρά, Νο­ έμ. ’96) Βανέλλης Δ.: Η Μουσική στο Κεφά­ λι μου (Γ. Δανιήλ, διαβάζω, 368) Βογιατζόγλου Σ.: Καβάλα σε Δύο Φεγγάρια (Μ. Κονιολέων, Καθημε­ ρινή, 19/11/96) Γιαννακοπούλου Ντ.: Ο Μεγάλος Θυμός (Ε. Γκίκα, Έθνος, 10/11/96) Γιαννάτου Σ.: Θεραπεύοντας την... Άλισον Γκρέυ (Π. Μπουκάλας, Κα­ θημερινή, 26/11/96), (Φ. Λάδης, Αδ. Τύπος, 3/11/96) Γκρης Η.: Η Αρσενική Έρημος (Ν. Κοκκινάκη, Καθημερινή, 19/11/96) Γουίλοκς Τ.: Εξέγερση στον Πράσι­ νο Ποταμό (Θ. Παπανικολάου, Κέρδος, 26/11/96) Δανδόλος Σ.: Υπνοβάτες του Σε­ πτέμβρη (X. Παπαγεωργίου, διαβά­

Μ τίο

ζω, 368) Διαφόρων: 2 0+ 1 ιστορίες (Φ. Λά­ δης, Αδ. Τύπος, 3/11/96) Δούκα Μ.: Ένας Σκούφος από Πορφύρα (Δ. Κούρτοβικ, Τα Νέα, 12/11/96) Έβανς Ν.: Ο Γητευτής των Αλόγων (Κ. Ντινόπουλος, διαβάζω, 368) Ελότης Οδ.: 2X7 ε (Ε. Αρανίτσης, Ελευθεροτυπία, 6/11/96) Ζαν Γ.: Η Καφετιέρα (Θ. Παπανικολάου, Κέρδος, 12/11/96) Ζουμπουλάκη Μ.: Μυροβόλος Ανοιξις (Δ. Μάργαρης, Status, Νο­ έμ. ’96) Ζούργος I.: Φράουσι (Φ. Λάδης, Αδ. Τύπος, 3/11/96) Καζάν Η.: Πέρα απ’ το Αιγαίο (Ε. Ζωγράφου, Ριζοσπάστης, 7/11/96), (Γκανιάτσου Σ. Cosmopolitan, Νο­ έμ. ’96) Καπετανέας Β.: Η Λάμια (Ε. Ζωγρά­ φου, Ριζοσπάστης, 21/11/96) Καραποστόλης Β.: Χειροποίητη Πό­ λη (Ε. Γκίκα, Έθνος, 17/11/96). Καρατζαφέρη I.: Με τη Γλώσσα των Χεριών (Δ. Κούρτοβικ, Τα Νέα, 26/11/96) Κερ Φ.: Γκριντάιρον (Θ. Παπανικολάου, Κέρδος, 26/11/96) Κλεζιό Λε: Ντιέγκο και Φρίντα (Τ. Δημητρούλια, διαβάζω, 368) Κουμανταρέας Μ.: Η Μυρωδιά τους με κάνει να κλαίω (Π. Αθηναίος, Ελ. Ώρα, 21/11/96) Κουσαθανάς Π.: Η Κουνιστή Πο­ λυθρόνα (Χρ. Παπαγεωργίου, Αυνή, 24/11/96) Κράιτον Μ.: Ο τελευταίος σταθμός (Χρ. Παπαγεωργίου, διαβάζω, 368) Κράιτον Μ.: Η Μεγάλη Ληστεία του Τρένου (Α. Λαμπρία, Madame Figaro, Νοέμ. ’96) Κυριαζής Ν.: Παιχνίδια με τη Φωτιά (Δ. I. Μουρατίδης, Νέο Βήμα, 1/11/96) Λαζάνης Ν.: Κεφαλή Ανδρος σε Ορείχαλκο (Π. Μπουκάλας, Καθη­ μερινή, 26/11/96) Λεονάρδος Γ.: Οι Δύο Πόλοι του Μαγνήτη (Δ. Σιατόπουλος, Εστία, 30/11/96) Λέσινγκ Ντ.: Αγάπη Ξανά (Ντ. Πιέρρου, Είναι, 26/11/96) Λιάκος Κ.: Ένα Χαμόγελο (Κ. Βα-

λέτας, Ραδιοτηλεόραση, 30/11/96), (Δ. Γιάκος, Εξόρμηση, 10/11/96) Μαμαλάκη Ζ.: Αλέξανδρος... Τε­ λευταία Εξομολόγηση (Δ. Σιατό­ πουλος, Εστία, 1/11/96) Μάρκες Γκ.: Η Είδηση μιας Απαγω­ γής (Δ. Μάργαρης, Status, Νοέμ. ’96), (Γ. Πλαχούρης, Δημοκρ. Λό­ γος, 3/11/96) Μαχφούζ Ν.: Τα Παιδιά του Γκεμπελάουι (Κ. Νεοφώτιστος, Πολιτι­ κά Θέματα, 22/11/96), (Γ. Πλαχού­ ρης, Δημοκρ. Λόγος, 10/11/96) Μητσοτάκη Κ.: Flora Mirabilis (Γ. Ξένος, Γυναίκα, Νοέμ. ’96), (Μπακουνάκης Ν., Marie Claire, Νοέμ. ’96) Μοίρας Μ.: Brooklyn (Δ. Κούρτοβικ, Τα Νέα, 26/11/96) Μοκά: Κάπου αλλού. Τίποτα δεν είναι τόσο άσπρο ή τόσο μαύρο. (Ε. Σαραντίτη, Ελευθεροτυπία, 20/11/96) Μουταφτσίεβα Β.: Εγώ, η Άννα Κομνηνή (Δ. Κούρτοβικ, Τα Νέα, 12/11/96) Μπέιτμαν Κ.: Αναζητώντας τον Τζακ (Δ.Ι. Μόυρατίδης, Τα Νέο Βήμα, 14/11/96) Μπενόπουλος Β.: Μόρσιμα (Τ. Βασιλειάδου, Επενδυτής, 30/11/96) ΜπερμπέσοΒα Ν.: Η Σαγήνη (Γ. Μαντζουράνης, Αυγή, 3 Νοέμ. 96), (Β. Χατζηβασιλείου, Ελευθερο­ τυπία, 13/11/96) Μπερνιέρ Λ.: Το Μαντολίνο του Λο­ χαγού Κορέλι (Σ. Παπασπύρου, Μετρά, Νοέμ. ’96) Μπρουνιάς Γ.: Απόσπασμα (Γ. Ξένος, Γυναίκα, Νοέμ. ’%), (Β. Χατζηβασιλείου, Ελευθεροτυπία, 20/11/96) Νίκα-Μανωλιτσάκη Ε.: Της Άλλης Μέρας (Φ. Λάδης, Αδ. Τύπος, 3/11/96) Νταλ Ρ.: Ντάνι, ο Πρωταθλητής του Κόσμου (Ν. Βατόπουλος, Καθημε­ ρινή, 17/11/96) Ντεζόν-Τζόουνς Ε.:·Φόνος στο Σπίτι του Κου Προυστ (Σ. Παπασπύρου, Μετρό, Νοέμ. ’96) Ντελίλο Ντ.: Μάο II (Σ. Παπασπύ­ ρου, Μετρό, Νοέμ. ’96) Όστερ Π.: Ο Ίλιγγος (Τ. Κουλουφάκου, Colt, Νοέμ. ’96) Παναγιωτοπούλου Σ.: Τότε τον Εί­ δα για Πρώτη Φορά (Γ. Ξένος,

Γυναίκα, Νοέμ. ’96) Παπαλιού Ντ.: Άκου μια Ιστορία (Κ. Ζαρόκωστα, Elle, Νοέμ. 96) ■Πευάκ Ντ.: Σαν Ένα Μυθιστόρημα (Θ. Παπανικολάου, Κέρδος, 5/11/96) Ραυτοποΰλου-Πεφάνη Ε.: Χρώμα Σκιάς (X. Παπαγεωργίου, διαβάζω, 368), (Φ. Λάδης, Αδ. Τύπος, 3/11/96) Ροΰσντι Σ.: Ο Τελευταίος Στεναγ­ μός του Μαυριτανοό (Δ. Γιάκος, Εξόρμηση, 10/11/96) Ρούσσος Τ.: Ο Οδυσσέας (Π. Μπουκάλας, Καθημερινή, 19/11/96) Σαΐας-Μαγρίζου Β.: Στην Πολυξένη (Φ. Λάδης, Αδ. Τύπος, 3/11/96) ΣαρΠ.:Μάρθα ως το βράδυ (Μ. Πο­ νάς, 'Ονομα, 5/11/96) Σβομπ Μ.: Η Σταυροφορία των Παι­ διών (Ε. Αρανίτσης, Ελευθερο­ τυπία, 20/11/96) ΣεμπρούνΧ.: Γραφή ή Ζωή (Ν. Κώτσιου, διαβάζω, 368), (Β. Χατζηβασιλείου, Ελευθεροτυπία, 6/11/96) Σεπουλβεδα Λ.: Patagonia Express (Δ. Κωστόπουλος, Καθημερινή, 12/11/96) Σεχίδου Γ.: Άγαμος Έρως (Σ. Γκανιάτσου, Cosmopolitan, Νοέμ. ’96) Σηλντς Κ.: Τα Πέτρινα Ημερολόγια (Κ. Νεοφώτιστος, Πολιτικά Θέματα, 22/11/96) Σολδάτος Π: Το Αίνιγμα-(Δ. Τσαισούλης, διαβάζω, 368) Σουτσος Α.: Ο Εξόριστος του 1831 (Λ. Παπαλεοντίου, Αντί, 8/11/96) Σούτσος Π.: Ο Λέανδρος (Π. Παπα­ γεωργίου, Αντί, 8/11/96) Στεβάνοβιτς Β.: Ο Χρήστος και τα Σκυλιά (Δ. Τσατσούλης, διαβάζω, 368) Τζιαν Φ.: Η Ραχοκοκκαλιά (Σ. Γκανιάτσου, Cosmopolitan, Νοέμ. ’96), (Δ. Μάργαρης, Cosmopolitan, Νο­ έμ. ’96) Τζίφας Θ.: Στου Χρόνου την Ταρά­ τσα (Ε. Ζωγράφου, Ριζοσπάστης, 21/11/96) Τριανταφόλλου Σ.: Σάββατο Βράδυ στην Άκρη της Πόλης (Ε. Κοτζιά, Καθημερινή, 3/11/96), (Δ. Κουρτοβικ, Τα Νέα, 26/11/96) Τσαλίκογλου Φ.: Η Κόρη της Ανθής Αλκαίου (Κ. Καλημέρης, διαβάζω

368), (Ε. Κοτζιά, Καθημερινή, 10/11/96) Τσιρογιάννη Μ.: Χρονογραφία (Γ. Ξένος, Γυναίκα, Νοέμ. ’96) Τσίτας Μ.: Πάτυ εκ του Πετρούλα (Γ. Πλαχούρης,. Δημοκρ. Λόγος, 17/11/96), (Σ. Γκανιάτσου, Cosmopolitan, Νοέμ. ’96) Τσιτσίμης Γ.: Ο Ιερός Πάτος του Αγίου Αλκοόλ (Φ. Λάδης, Αδ. Τύ­ πος, 3/11/96) Φιτουσί Μ.: Μια τρομερή Ευτυχία (Γ. Μαντζουράνης, Αυγή, Νοέμ. ’96), (Θ. Παπανικολάου, Κέρδος, 12/11/96), (Γ. Πλαχούρης, Δημοκρ. Λόγος, 3/11/96) Φλομπέρ Γκ.: Εφιαλτικό 'Ονειρο (Μ. Πανάς, Όνομα, 5/11/96) Φλωροπούλου Α.: Δια Μαγείας (Δ. Τσατσούλης, διαβάζω 368) Χέλμαν Λ.: Τζούλια (Α. Λαμπρία, Madame Figaro, Νοέμ. ’96) Χέμινγουέι Ε.: Τέσσερις Ιστορίες α­ πό τον Πόλεμο της Ισπανίας (Θ. Παπανικολάου, Κέρδος, 26/11/96) Χόε Π.: Η Δεσποινίς Σμίλλα διαβά­ ζει το Χιόνι (Τ. Κουλουφάκου, Colt, Νοέμ. ’96) Χόφμαν Α.: Το Φεγγάρι με τις Χε­ λώνες (Ν. Αναστασέα, Voire Beaute, Νοέμ. ’96), (Σ. Παπασπύρου, Μετρά, Νοέμ. ’96) Χριστοδούλου Δ .:Ακτή στο Φως του Χειμώνα (Κ. Ζαρόκωστα, Elle, Νο­ έμ. ’96) Ψαράκης Τ.: Ο Λόφος με τους Υπνοβάτες (Τ. Βασιλειάδου, Επεν­ δυτής, 9/11/96), (X. Παπαγεωργί­ ου, Αυγή, 10/11/96) Banks I.: Εργοστάσιο Σφηκών (Σ. Βροντή, Καθημερινή, 3/11/96) Baudelaire C.: Η Φανφαρλό (Ν. Κώτσιου, διαβάζω, 368) Celan Ρ.: Του Κανενός το Ρόδο (Α. Μιχαλοπούλου, Γυναίκα, Νοέμ. ’96) Faye Ε.: Ο Στρατηγός Μοναξιά (Θ. Παπανικολάου, Κέρδος, 12/11/96) Green Τ.: Οι τιτάνες (Κ. Βαλέτας, Ραδιοτηλεόραση, 30/11/96) Leather S.: Ο Κινέζος (Κ. Κοντομίχαλου, Παιδί και Νέοι Γονείς, Νο­ έμ. ’96) Welsh I.: Trainspotting (Η. Μαγκλίνης, διαβάζω, 368)

Μελέτες Αγγελικόπουλος Β.: Φάρος στη Σιωπή (Φ. Λάδης, Αδ. Τύπος, 10/11/96) Αικατερινίδης Σ.: Εξωγήινα Όντα στην Ελλάδα (Θ.Μ. Πολίτης, Παναιτωλική Αγρίνιου, 8/11/96) Αποστολίδης Π.: Τα Ιατρικά του Αριστοφάνη (Γ. Κεντρωτής, διαβά­ ζω, 368) Βαγενάς Ν. (επιμ.): Η Ελευθέρωση των μορφών. Η Ελληνική Ποίηση από .τον Έμμετρο στον Ελεύθερο Στίχο (Κ. Κωστίου, Καθημερινή, 3/11/96) Γεωργιάδης Ν.: Από το Βυζάντιο στο Μάρκο Βαμβακάρη (Αρ. Ελληνούδη, Ριζοσπάστης, 17/11/96) Σκούρα Ε.: Το Ταξίδι του Αρχάγγε­ λου (Α. Παυλάκου, Αυγή, 10/11/96) Φρόυντ Γκ.: Φωτογραφία και Κοι­ νωνία (Ν.Φ. Ξυδάκης, Αθηνόραμα, 1/11/96) Ψυχάρης Γ.: Το φιλί (Γ. Μαντζουρά­ νης, Αυγή, 3/11/96) Cauquelin Α.: Αριστοτέλης (Ν. Κώτσιου, διαβάζω, 368) Vernant J.: Ο Έλληνας Άνθρωπος (Δ. Τσατσούλης, διαβάζω, 368)

Δοκίμια Δρακονταειδής Φ.: Ο Φεβρουάριος Αιών (Κ. Ζαρόκωστα, Elle, Νοέμ. ’96) ΚούρτοβικΔ.: Τετέλεσται-Είκοσι μία Ιστορίες για τον Αιώνά που φεύγει (Δ. Μάργαρης, Status, Νοέμ. ’96) Μπουκάλας Π.: Ενδεχομένως (Π. Αθηναίος, Ελ. Ώρα, 21/11/96) Μπρυκνέρ Π.: Ο Πειρασμός της Αθωότητας (Ν. Κώτσιου, διαβάζω, 368) Παπαρήγας Θ.: Δεύτερος Παγκό­ σμιος Πόλεμος (X. Θεοχαράτος, Αδ. Τύπος, 15/11/96) Πολίτη Τζ.: Συνομιλώντας μετά Κεί­ μενα (Π. Αθηναίος, Ελ. Ώρα, 21/11/96) Σταματόπουλος Γ.: Μέσα-Προσεγγίσεις (Ν.Ι. Χουρδάκη, Αυγή, 3/11/96) Χουρμουζιάδης Κ.: Συμπόσιο (Π.

Μ τίο

Αθηναίος, Ελ. Ώρα, 21/11/96) Baudrilliard J.: Η Διαφάνεια του Κα­ κού (Π. Ψυχογιός, Account, 22/11/96) Ben G.: Προβλήματα της Λυρικής Ποίησης (Β. Χατζηβασιλείου, Ελευθεροτυπία, 27/11/96) Boardman J., Griffin J. & Murray Ο. (επιμ.): Η Ελλάδα και ο Ελληνιστι­ κός Κόσμος (Β. Χατζηβασιλείου, Ελευθεροτυπία, 27/11/96) Cippolla C.: Δοκίμιο Περί Ανθρώπι­ νης Βλακείας (Π. Ψυχογιός, Account, 2/11/96) Jeanniere Α.: Πλάτων(Ν. Κώτσιου, διαβάζω, 368)

Σκέψεις-Στοχασμοί Κοταμανίδου Ε.: Με Λογισμό και μ’ όνειρο (Τ. Βασιλειάδου, Επεν­ δυτής, 23/11/96)

Παιδικά Αρντάχ Φ.: Απίθανοι Εφευρέτες (Γ. Πλαχούρης, Δημοκρ. Λόγος, 3/11/96 Βένινγκερ Μ.-Τάρλετ Ε.: Πιπίνος ο Μικρός Λαγός (Γ. Παπαδάτος, δια­ βάζω, 368) Βογιατζόγλου Σ.: Οι Περιπέτειες του Μπιρμπίρη στη Μυθική Χώρα (Κ. Κοντομίχαλου, Παιδί και Νέοι Γονείς, Νοέμ. ’96) Δανέζης Μ. & Θεοδοσίου Σ.: Το Παραμύθι του Ουρανού (Ο. Σελλά, Αντί, 22/11/96) Δέμου Β.: Το Μενταγιός της Γιαγιάς Ευγενίας (Α. Ξύδης, Μετρά, Νοέμ.

96) Θάρλετ Ε.: Αχ και να ’μουνα (4 βι­ βλία) (Γ. Πλαχούρης, Δημοκρ. Λό­ γος, 3/11/96) Ινκιόφ Δ.: Καλωσόρισες Σουζάνα (Κ. Κοντομίχαλου, Παιδί και Νέοι Γονείς, Νοε ’96) Καλιότσος Π.: Ένα Σακί Μαλλιά (Κ.Δ. Μαλαφάντης, διαβάζω, 368) Καραγκούνη Α.: Εγώ η Καφέ Αρκούδα-Εγώ ο Αργυροπελεκάνος-Εγώ η Φώκια Μοναχός-Εγώ η Χελώνα Καρέττα-Καρέπα (Ε. Σαραντίτη, Ελευθεροτυπία, 27/11/96) Κέιν Α. & Καψάλη Τ.: Οδυσσέας (Κ.

Μ τίο

Ασημακοπούλου, Elle, Νοέμ. ’96) Κίπλινγκ Ρ.: Το Βιβλίο της Ζού­ γκλας (Γ. Πλαχούρης, Δημοκρ. Λό­ γος, 3/11/96) Κόβιτς Κ.: Η Μεγάλη των Αρκούδων Σχολή (Ε.Ν. Καΐστας, Πυξίδα, 1/11/96) Κοκορέλη Α.: Αγαθάγγελος (Γ. Πλαχούρης, Δημοκρ. Λόγος, 3/11/96) Κρος Τζ.: Λύκος (Ε.Ν. Καΐτσας, Πυξίδα, 1/11/96) Λιούις Κ.Σ.: 1. Ο Ασημένιος Δρό­ μος, 2. Η Τελευταία Μάχη (Γ. Πα­ παδάτος, διαβάζω, 368) Μπάουμγκχαρτ Κ.: Ο Πρασινοδρακούλης γίνεται Παντοδύναμος (Γ. Παπαδάτος, διαβάζω, 368) Παπαποσιόλου Τ.: Το Κλειδί του Αι­ γαίου (Κ. Κοντομίχαλου, Παιδί και Νέοι Γονείς, Νοέμ. ’96) Σαρή Ζ.: 'Οταν ο 'Ηλιος (Κ. Κοντο­ μίχαλου, Παιδί και Νέοι Γονείς, Νο­ έμ .’96) Στίκα Δ.: Παίζω με τους αριθμούς (Θ. Παπανικολάου, Κέρδος, 5/11/96) Χώκινς Α.: Ο Αιχμάλωτος της Ζέντα (Κ. Κοντομίχαλου, Παιδί και Νέοι Γονείς, Νοέμ. ’96) Χωρεάνθη Ε.: Ο Αναποδιάρης (Γ. Παπαδάτος, διαβάζω, 368) Beaten I.: Η Σκανταλιάρα Μαγισσούλα (Γ. Παπαδάτος, διαβάζω, 368) Miline Α.Α.: Η Γουίννυ-0 Πουφ (Γ. Παπαδάτος, διαβάζω, 368)

Ιστορία Ενεπεκίδης Π.Κ.: Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας, 19411944 (Α. Διαμαντής, Αντί, 22/11/96) Εταιρεία Μελέτης της Ελληνικής Ιστορίας: Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι (Mix. Λύκισσας, Πολιτικά Θέματα, 29/11/96) Κωνσταντινούπολη, η Πρωτόθρονη (Ν. Ευδάκης, Αθηνόραμα, 15/11/96), (Δ. Σταμέλος, Ελευθε­ ροτυπία, 6/11/96) Μπενάς Τ.: Του Εμφυλίου (Σ. Ντάλης, διαβάζω, 368) Ρούσσος-Μηλιδώνης Μ.: Φραγκι­ σκανοί Καπουτσίνοι-400 χρόνια

Προσφοράς στους Έλληνες (Γ. Φρέρης, Αντί, 22/11/96) Σηφουνάκης Ν.: Ίμβρος-Τένεδος, Οι Τελευταίες Ελληνικές Ημέρες (Δ. Παυλάκου, Αυγή, 24/11/96), (Κ. Ζαρόκωστα, Elle, Νοέμ. ’96) Σταμέλος Δ.: Μάρτυρες και Μαρ­ τυρίες (Γ. Πλαχούρης, Δημοκρ. Λό­ γος, 24/11/96) Τσιρπανλής Ζ.: Εισαγωγή στη Με­ σαιωνική Ιστορία της Δυτικής Ευρώ­ πης (Μ. Αλεξιάδης, Καθημερινή, 12/11/96) Hroch Μ. & Todorova Μ.: Εθνικό Κίνημα και Βαλκάνια (Σ. Ντάλης, διαβάζω, 368) Nicol D.: Οι Τελευταίοι Αυτοκράτορες του Βυζαντίου 1261-1453 (Γ. Κεντρωτής, διαβάζω, 368) Nicol D.: Οι Βυζαντινές Δεσποσύ­ νες (Γ. Κεντρωτής, διαβάζω, 368)

Μαρτυρίες ΣεΒίλλιας Ερ.: Αθήνα-Άουσβιτς (Α. Διαμαντής, Αντί, 22/11/96) Χαντάλι I.: Από το Λευκό Πύργο στις Πύλες του Αουσβιτς (Σ. Ντάλης, διαβάζω, 368)

Βιογραφίες Ζωγράφου Ε.: Ο Ευλογημένος Αθηναιογράφος Γρ. Καμπούρογλου (Γ. Μαντζουράνης, Αυγή, 3/11/96) Λουλέ-Θεοδωράκη Ν.: Κωνσταντί­ νος Μητσοτάκης (Θ. Παπανικολάου, Κέρδος, 20/11/96) Μπιούμηι Φ.: Μελίνα-Μια Θεά με το Διάβολο μέσα της (Κ. Βαλέτας, Ρα­ διοτηλεόραση, 30/11/96), (Β. Κανελλοπούλου, Diva, Νοέμ. ’96) Σπανίδου Κ.: Ο Ωνάσης όπως τον Έζησα (Κ. Βαλαβάνης, Ελ. Ώρα, 20/11/96)

Αυτοβιογραφία Πεπελάσης Α.: Στην Άκρη του Αιώ­ να (Δ. Γκιώνης, Ελευθεροτυπία, 29/11/96) Φάουλς Τζ.: Η Ελληνική Εμπειρία (Μ. Θεοδοσοπούλου, Εξόρμηση, 10/11/96)

Ταξιδιωτικά Γεωργουσόπουλος Κ.: Ελλαδογραφία, μια Λυρική Γεωγραφία (Δ. Τσατσούλης, διαβάζω, 368) Δόμβρος Α.: Πιο βόρεια δεν πάει (Γ. Πλαχούρης, Δημοκρ. Λόγος, 10/11/96) Καλοκύρης Κ.: ΕπέΚινα (Τ. Μεν­ δράκος, Αυγά, 17/11/96) ΚαραΒία Μ.: Ο Ήλιος του Μεσονυχτίου (Ε. Χωρεάνθη, Καθημερι­ νά, 26/11/96) Παπαδημηιρακόπουλος Η.Χ.: Τό­ ποι Τέσσερις (Β. Χατζηβασιλείου, Ελευθεροτυπία, 6/11/96) ΠουκεΒίλ Φ.: Ταξίδι στην Ελλάδα (Δ. Σταμέλος, Ελευθεροτυπία, 27/11/96)

Επιστολές Φωσκαρίνης Θ.: Ανοιχτές Επιστο­ λές στον Μάνο Χατζιδάκι (Φ. Λάδης, Αδ. Τύπος, 10/11/96)

Λευκώματα Κυριτσόπουλος Α.: Μάτια μου. Στο­ λίσου ένα ραβασάκι και τα στολίδια του (Γ. Παπαδάτος, διαβάζω, 368) Κώτσου Ε.: Η Υφή των Πραγμάτων (Ν.Γ. Ξυδάκης, Αθηνόραμα, 22/11/96) Ταλιάνης Δ. & Ροόσκας Γ.: ΛίμνεςΠολιτείες του Νερού (Γ. Σαββίδης, Απογευματινά, 10/11/96)

Σενάριο Κάσοβιτς Μ. & Φαβιέ Ζ.: Το Μίσος (Τ. Κουλουφάκου, Colt, Νοέμ. ’96), (Π. Αθηναίος, Ελ. Ώρα, 21/11/96)

Βιβλιοδεσία Γανιάρης Α.: Δώδεκα Βιβλία δεμέ­ να (Ο. Σελλά, Καθημερινά, 3/11/96), (Κυρ. Ντελόπουλος, Κα­ θημερινά, 19/11/96)

Μουσική Cook Ν.: Μπετόβεν-Η Ενάτη Συμφωνία (Π. Αθηναίος, Ελ. Ώρα, 21/11/96)

JV PIT IK H ____ ΣΕΙΡΑ: ΓΛΩΣΣΑ ~ ΘΕΩΡΙΑ ~ Π ΡΑΞΗ _____

RENfi DESCARTES

Τα πάθη της ψυχής

Π ρ όκειτα ι για το τ ε ­ λευταίο έργο του Ρενέ Ν τε κ ά ρ τ . Σ τ ο έργο αυτό ο μείζων γάλλος φιλόσοφος επιχειρεί μια συστηματική θεμελίωση τη ς ηθικής. Η γονιμότητα του εγχειρήματος του φαίνεται εκτός των άλλων και από το γεγονός ότι, σε αντίθεση προς τις καντιανής εμπνεύσεως απόπειρες να συναχθούν οι κανόνες της ηθικής από τις a priori δομές του Λόγου, επανασυνδέει την ηθι­ κή με την επιστημονική-εμπειρική διερεύνηση της ανθρώπινης φύσης στο σύνολό της. Η προσπάθεια του Ν τεκ ά ρ τ να εντάξει την ηθική στα ευρύτερα συμφραζόμενα μιας επισ τη­ μονικής θεώ ρησης τη ς ανθρώ πινης φύσης δεν πρ έπ ει να περάσει α π α ρ α τή ρ η τη , ιδίως σε μια ε π ο χ ή η οποία έ χε ι συνηθίσει να κρίνει κα ι να αξιολογεί τους ηθικούς τρόπους συμπεριφοράς αποκλειστικά με γνώμονα την επιστημονική ορθολογικότητα. Αξίζει, ωστόσο, να σημειώσουμε ότι ο εν λόγω προσανατολισμός δεν συνεπάγεται την υποτίμηση των ανορθολογικών στοιχείων της ανθρώπινης συ­ μπεριφοράς, αφού ο Ν τεκάρτ, όπως άλλωστε και οι άλλοι μείζονες εκπρόσωποι του Ορθολογισμού, ο Σπινόζα, ο Λάιμπνιτς, αλλά και ο αιρετικός Χιούμ, οικοδόμησε την ηθική του σε μια φαινομενολογία των ανθρώπινων παθών και αισθημάτων.

Διδότου 10, 1 0 6 8 0 Αθήνα, τηλ. 3 6 2 2 3 9 0 , fax 36 2 1 3 6 7 Βιβλιοπωλείο Κ ωλέττη 25, 106 77 Αθήνα, τηλ. 3 8 3 6 4 6 0

Μ τίο

ΤΑ ΒΙ ΒΛΙ Α Τ ΟΥ Ν Τ Ι Ν Ο Υ Σ Ι Ω Τ Η ΑΠΟ Τ Ι Σ ΕΚΔΟΣΕΙ Σ ΚΑΣ Τ ΑΝΙ ΩΤ Η ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΠΟΥ

Ποίηση ,48, δρχ. 1.000

HIGHLIFE High Life

Αφηγήματα k. 144. δρχ. 2.000

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΕΡΙ ΕΧΟΜΕΝΩΝ

1096

νουάριος ( τ εύ χ ος 3 59 ) - Δ εTκ tέ Jμ βl lρ ι ο ς (τ εύ χ ος 3 69)

Επιμέλεια: Κατερίνα Γρυπονησιώτη

| Διαβαζω - Ακούω - Βλεπω~\ Bestseller

'

Αλληλογραφία

κασία και σύγχρονο ελληνικό μυθι­ στόρημα, 368/58. ΜαχαλιάςΝ.: Η Αθήνα και η ζωή της στα αστικά έργα του Τερζάκη, 364/64. Τζιανφορμάτζιο Λ.: Η πολιτική υπο­ κειμενικότητα των γυναικών: Στρα­ τηγικές εναντίον, 360/78.

361/43, 362/43, 363/43, 364/51, 365/31, 366/27, 367/13, 368/35, 369/35.

360/73, 361/49, 362/49, 366/33, 367/18,368/41 369/44.

Best Seller 1995.359/46.

Εξαρχοπούλου Λ.: Θράκη. Ο τόπος της πραγματοποίησης των ονείρων, 364/57. Εξαρχοπούλου Λ.: Ινστιτούτο Βιβλί­ ου και Ανάγνωσης, 366/37. Κώτσιου Νίκη: Μόδα μινιμαλισμού, 365/39. Μαλαφάντης Κ.: Walt Disney και Μίκυ Μάους: Δύο παιδικοί μας φίλοι, 361/53. Ντελόπουλος Κ.: Η εκδοτική δρα­ στηριότητα του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος, 368/46. Ντινόπουλος Κ.: Αναπηρία και Τέ­ χνη: Συνοδοιπόροι στο μονοπάτι της δημιουργίας, 368/50. Παπαλεοντίου Λ.: Περιοδικά Λόγου και Τέχνης (1901-1940), 369/58. Τόλιας Γ.: Η Μικρή Άρκτος, μια σει­ ρά μεταφράσεων από τις εκδόσεις «Ολκός», 365/42. Χίου-Μιχαήλ Φ.: Οι παιχνιδοβιβλιοθήκες, 369/52.

Barker Pat: Η φετινή νικήτρια του Βρετανικού Βραβείου Booker Λογο­ τεχνίας, 359/55.

Θεοδώρου Ε.Θ.: Νιαζί Κιζιλγιουρέκ: «Η Κύπρος πέραν του έθνους», 367/34. Καραλής Β.: Η εξάρθρωση του χρό­ νου και η παλινόρθωση του ιδεαλι­ σμού, 363/58. Μαγκλίνης Η.: Για τον Ρόμπερτ Γκρέηβς - «Σ’ ευχαριστώ, Θεέ μου. Δεν είμαι ο Τ.Σ. Έλιοτ», 365/54, Μαγκλίνης Η.: Jack Finney: 1911-1995, 368/54, Ολοκαύτωμα: Οι Γερμανοί πολίτες πρόθυμοι εκτελεστές, 369/72. Νόμπελ Άλφρεντ: (1833-1896) Μαγκλίνης Η.: Εκατό χρόνια από το θά­ νατό του, 359/58. Σακελλαρίου X.: Η ιδεολογία της Αρχαίας Τραγωδίας, 365/50.

Luhman Ν.: Μια σημαντική πα­ ρουσία στις κοινωνικές επιστήμες σήμερα, 363/63.

Μελέτες

Έρευνες

Ιωαννίδου Μ.: «Γ. Γκούραινα» της Ευγενίας Ζωγράφου: Ένα αγνοημέ­ νο μυθιστόρημα μιας λησμονημέ­ νης συγγραφέως, 363/70. Καραλής Βρασίδας: Η αυτοκτονία και η αυτονόμηση, ένα δρώμενο κά­ θαρσης στην ποίηση του Ν.Β. Λαδά, 366/44. Κεντρωτής Γ.: Τα Πικρά Ποιήματα του Νίκου Εγγονόπουλου, 369/62. Κοκκινάκη Ν.: Ψυχαναλυτική διαδι­

Κάτσικας Χρ.: Πού αφιερώνουν τον ελεύθερο χρόνο τους οι μαθητές, 361/58.

Ρεπορτάζ

Βραχυγραφίες

359/48, 360/68, 361/44, 362/44, 363/44, 364/52, 365/32, 366/28, 367/15,368/37,369/36. Επωνύυως Γερμανός Φρ.: Με αφορμή τη Λα­ μπέτη..., 366/30 Γουλανδρή Νίκη: Πολιτισμός και πε­ ριβάλλον, 359/50. Γεωργουσόπουλος Κ.: Ο κλέφτης των ονομάτων, 362/46. Κουτσομύτης Κ.: Η λογοτεχνία στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, 364/55. Ραφαηλίδης Β.: Ο ελληνικός εθνικι­ σμός του σωλήνα, 363/48. Ρεπούση Μ.: Το φύλο των δικαιωμά­ των, 361/46. Τσακνιάς Σπ.: Η διαφήμιση και το α­ ντίδοτο, 360/70. Τζιώτζιος Γ.: Θερινά σινεμά, 365/36. Εις μνήμην

Κάσσος Βαγγέλης: Νικολαΐδης Αρι­ στοτέλης ο «συνυπάρχων» του πνεύματος, 368/42. Λαμπαδαρίδου-Πόθου Μαρία: Χωρεάνθης Κώστας (1936-1996): Ο ποιητής, ο στοχαστής, ο ακούρα­ στος μελετητής που έφυγε, 368/44. Μητσάκης Κ.: Ο Γ.Θ. Βαφόπουλος και η Θεσσαλονίκη, 369/41. Παπασπυρίδου Ιωάννα: Ντυράς Μαργκερίτ (1914-1996), 363/52. Ρωτάς Ρένος: Παντελής Κρανιδιώτης (1.3.1922-13.2.1996), 362/85.

ι

Αρθρα

Ανταποκρίσεις

Μαγκλίνης Η.: Συγγραφείς, Ατζέ­ ντηδες και άλλες ιστορίες, 363/54. Μαγκλίνης Η.: Απάτην Αμερική, Πε­ ρί πορνογραφίας, 364/59. Χρυσόπουλος X.: Ανταπόκριση από τη Μ. Βρετανία - Εκδοτική βιομηχα­

EvQmjQio

νία, Πράκτορες και Gestalt, 365/45 Ποειιιέοα

Βουτέρης Τ.: Άρθουρ Μίλερ: Σπα­ σμένο γυαλί, 361/62. Λαζάνης Γιώργος: Λουίτζι Πιραντέλλο: «Χωρίς να ξέρεις πώς», 362/88. Μιχαηλίδης Γ.: Φρανκ Βέντεκιντ. Ένας συγγραφέας - μια παράστα­ ση, 359/62. Παπαγεωργίου Θανάσης: Ένας συγγραφέας - μια παράσταση. Το φαινόμενο Μποστ, 360/96. Εξώστης

Δεληολάνης Γ.: Σελίδες από Σελιλόιντ, 359/64. Δεληολάνης Γ.: Κινηματογράφος ’95,360/100. Δεληολάνης Γ.: Σύγχρονη λογική, αλλοτινή ευαισθησία, 361/66. Δεληολάνης Γ.: Η Βίβλος των Όσκαρ, 362/90 Δεληολάνης Γ.: Μέσα στα Όσκαρ, 363/78. Δεληολάνης Γ.: Κάννες ’96,364/74. Δεληολάνης Γ.: Το υποχρεωτικό διάλειμμα, 365/58. Δεληολάνης Γ.: Ο τσελεμεντές του Χολιγουντιανού, 366/50. Δεληολάνης Γ.: Multiplicity, 367/40. Δεληολάνης Γ.: Εισαγωγή στη σύ­ γκρουση, 368/66. Δεληολάνης Γ.: Η νέα βάρδια του βάρδου, 369/78. Κοντρόλ

Πάρλας Κ.: Βιβλίο και ΤηλεόρασηΟι Παγίδες της Μεταφοράς, 359/66. Πάρλας Κ.: Η λαλιά που έγινε κόασμα..., 360/102. Πάρλας Κ.: «Νυφικά δάκρυα», 361/68. Πάρλας Κ.: Η αναξιόπιστη ευκαιρία, 362/92. Πάρλας Κ.: Ο γυμνός «πρίγκιπας», 363/80. Πάρλας Κ.: Εντυπωσιαμός άνευ ουσίας, 364/76. Πάρλας Κ.: Απολογισμός μετριότη­ τας, 365/60. Πάρλας Κ.: Γυάλινο «Φαρενάιτ»,

Ευρετήριο

366/52. Πάρλας Κ.: Γνωστό «έργο»... μικρές ελπίδες..., 367/42. Πάρλας Κ.: Η Ποίηση και πώς να την ξεχάσετε, 368/68. Πάρλας Κ.: Τηλε-γραφή ή Λογοτε­ χνία; 369/82. Τα παλιά

Βλαχογιάννης Γ.: Το σεντούκι, 369/84 Βουτυράς Δημ.: Ο Άλυωτος, 360/107. Δασκαλάκης Β.: Ο γυρισμός, 365/62. Δάφνης Στέφανος: «Τα μαργαριτα­ ρένια χέρια», 363/82. Καζαντζάκη Γ.: Όταν φτάσει ο κό­ σμος στο χτένι, 366/54. Ουράνης Κ.: Ένα χρήσιμο δώρο (Πρωτοχρονιάτικο Διήγημα), Παπαντωνίου Ζαχαρίας: Η κυκλαμιάτου Αναπλιού, 362/98. Πάρασχος Κλέων: Μια ερωτική ι­ στορία, 368/72. Παρορίτης Κ.: Η εικόνα της Δεύτε­ ρης Παρουσίας, 364/78. Τραυλαντώνης Α.: «Τα μυστικά της τεμπελιάς», 367/44. Χορν Παντελής: Εκείνος!, 361/72. Το ξένο βιβλίο

Ackroyd Ρ.: Μπλέηκ, 362/103.

Alperovitz G.: Η απόφαση να χρησι­ μοποιηθεί η Ατομική Βόμβα - Και η αρχιτεκτονική ενός Αμερικανικού Μύθου, 359/81.

Baxter J.: Μπουνιουέλ, 359/79.

Belton J.: Ταινίες και μαζική κουλτούρα, 365/66.

Bennett Α.: Γράφοντας σπίτι, 360/111.

Burgess Antony: «Μπερν», 359/75.

Cohen Μ.: Λούις Κάρολ-Βιογραφία, 367/48.

Coveney Μ.: Ο κόσμος σύμφωνα με τονΜάικΛι, 365/64.

Davenport-Hines R.: Γ.Χ. Όντεν: Μια Ζωή, 359/79.

Ettinger Ε.: Χάννα Άρεντ και Μάρτιν Χάιντεγκερ, 362/102.

Inglis F.: Ρέιμοντ Γουίλιαμς, 366/58.

Hayman R.: Τόμας Μαν, 363/87.

2

Hockaday Μ.: Κάφκα, Έρωτας και Θάρρος. Η Ζωή της Μίλενα ΓιέζενHughes Ted: Δυσκολίες ενός Γα­ μπρού, 359/76.

Hughes Ted: Συγκεντρωμένα ποιή­ ματα για Ζώα, 359/76.

Foot Michael: X. Τζ.: Η ιστορία του κ. Ουέλς, 359/78.

King Stephen: Ρόουζ Μάντερ, 359/76.

Liument S.: Κάνοντας ταινίες, 365/66.

Le Linda: Τα λόγια ενός ηλίθιου, 361/79.

Leverich L.: Τομ. Ο Αγνωστος Τένεσι Ουίλιαμς, 361/79.

Lycett Andrew: Ίαν Φλέμινγκ, 359/78.

Mailer Ν.: Η ιστορία του Όσβαλντ: Ένα Αμερικανικό Μυστήριο, 361/78.

Manuel E.F.: Ένα Ρέκβιεμ για τον ΚαρλΜαρξ, 359/79.

Meyers Jeffrey: Έντμουντ ΟυίλσονΒιογραφία, 359/77.

Miller Α.: Ένα Απλό Κορίτσι, 361/79.

Murdoch Iris: Το Δίλημμα του Τζάκσον, 359/74.

O’Hagan Α.: Οι Αγνοούμενοι, 359/82.

Perec G.: Μια ζωή μέσα στις λέξεις, 360/110.

Polizzotti Mark: Επανάσταση της Σκέψης. Η Ζωή του Α. Μπρετόν, 359/78.

Prater D.: Η Ζωή του Τ. Μαν, 363/86.

Rancour-Laferriere D.: Η Σκλάβα Ψυχή της Ρωσίας-Ηθικός Μαζοχι­ σμός και η Λατρεία του Πόντου, Roth Philip: Το θέατρο του Σάμπαθ, 359/75.

Schuler R.: Αλχημική Ποίηση 15751700. Από Ανέκδοτα Χειρόγραφα, 368/76. $ereney G.: Άλμπερτ Σπέερ: Η Μά­ χη του με την Αλήθεια, 359/80.

Smith Α.: Διεθνής ιστορία της τηλε­ όρασης, 359/80.

Sagan C.: Ο κόσμος στοιχειωμένος από δαίμονες, 364/83.

Stokes J.: Μύθοι, Θαύματα και Μι­ μήσεις, 368/77.

Thomson R.: Η προσβολή, 364/82.

Webster Richard: Γιατί ο Φρόυντ έ­ κανε λάθος: Η Αμαρτία, η Επιστήμη και η Ψυχανάλυση, 359/77. Λιλιπούτειά

Αγγελάκη-Ρουκ Κ.: Λυπιού. Ένα ποίημα με δύο ξυλογραφίες του Γ. Στεφανάκη, 363/88. Αγγελικόπουλος Β.: Φάρος στη σιωπή. Κείμενα για τη ζωή και το έρ­ γο του Μ. Χατζιδάκι, 359/94. Βαμβουνάκη Μ.: Τα ραντεβού με τη Σιμόνη, 368/78. Βιστωνίτης Α.: Το ρόδο και ο λωτός, 362/104. Βλαβιανός X.: Adieu, 367/50. Γκιώνης Δ.: Το.Περίπτερο, 364/84. Γρηγοριάδης Θ.: Ο χορευτής στον ελαιώνα, 364/85. Δάγκας Αλ.: «Ο Χαφιές» - Το κράτος κατά του κομμουνισμού, 360/112. Θεοτοκάς Ν.-Σωτηρίου Κ.: Οι αχι­ νοί, 365/68. Κακίσης Σ.: Αλκαίος - Τα ποιήματα, 363/89. Κακουλίδης Γ.: Μονσινιόρ, 365/69. Καραβασίλης Κ.Γ.: Το αιμομικτικό λεμόνι. Ορυκτά, 369/94. Κερασίδης Σίμος: Τοτραμ, 360/113. Κυριαζής Ν.: Νικομήδης ο Αθηναί­ ος, 366/60. Μανιώτης Γ.: Αλληλούια, 359/84. Μάρκαρης Π.: Νυχτερινό δελτίο, 359/84. Μιτσοτάκη Κλ.: Flora Mirabilis, 369/95. Μπαλτά Ινώ: Η μητέρα της νύχτας, 360/113. Παπαδημητρίου Μ.: Άψινθος ο πι­ κρός, 368/79. Παπακωνσταντίνου Μ.: Η πέτρινη πόλη, 361/80. Παπανικολάου Π.Λ.: Σκηνές από την καθημερινή ζωή στην Τουρκο­ κρατία, 366/61. Σφυρίδης Π.: Εχεδώρου διηγήσεις, 361/81. Τζούμπας Τ.: Ένα τζόβενο, 359/85. Τριανταφύλλου Σ.: Σάββατο βράδυ στην άκρη της πόλης, 364/85. Τσάρτας Π.: Τουρίστες, ταξίδια, τό­ ποι: Κοινωνιολογικές προσεγγίσεις στον τουρισμό, 365/69.

Τσικληρόπουλος Μπ.: Μηνξεχαστώ και δε γυρίσω, 362/104. Τσιμπουκίδης Ι Α : Μακεδόνες Πο­ λέμαρχοι. Συμπολεμιστές του Αλέ­ ξανδρου, 366/61. Φακίνου Ευγενία: Ελληνικό Πανό­ ραμα, 362/105. Χουζούρη Ε.: Η Θεσσαλονίκη του Γιώργου Ιωάννου, 361/81. Χριστοδούλου Δ.: Αυτή στο φως του χειμώνα, 367/51. Ψυχοπαίδης Γ.: Έρως Καλός, 363/89.

Αφιερώματα Πώο να διαβάζουμε, 359/93.

Άντλερ Μ.: Πώς να διαβάζετε, 359/96. Αργυρίου Αλεξ.: Πώς διαβάζεται η λογοτεχνία, 359/98. Γληνός Δημήτρης: Οδηγός στη μόρφωση, 359/94. Δούκα Μάρω: Ταξίδι με ποταμό­ πλοιο, 359/100. Ευθυμιάδη Νένη: Περί μεθόδων α­ νάγνωσης, 359/102. Λίποβατς Θ.: Πώς διαβάζω, Μάτεσις Π.: Ξέρω μόνο πώς διαβά­ ζω εγώ, 359/107. Μουρσελάς Κ.: Τρόποι ανάγνωσης, 359/108. Ταμβακάκης Φ.: Τιμώ το αντικείμενο-βιβλίο, 359/111. Τα φετίχτης γραφής, 360/115. Αποστολίδης Ρ.: Με μαύρο μολύβι, 360/127. Ζορμπά Μυρσίνη: Ένα μουσείο με τα φ ετίχ 360/136. Κ 10Οετηρίς της γραφομηχανής, 360/121. Κατηφόρης Παν.: Ο πάπυρος, 360/116. Κατηφόρης Παν.: Η Περγαμηνή, 360/118. Κατηφόρης Παν.: Ο αιών του χάρ­ του, 360/120. Κοντός Γιάννης: Μια μέρα σαν τις άλλες, αλλά τόσο όμορφη και τόσο ξεχωριστή, 360/130. Πώς γίνεται το μολύβι, 360/125. Σαρή Ζ.: Ιδεομηχανή, 360/131. Σουρούνης Αντ.: Αυτή κι Εκείνη, 360/132.

3.

Τ ο απλό μολύβι διάρκειας, 360/124. Φακίνος Μιχ: Τελετές μαγείας, 360/134. Παιδί και δηίΐιουονικότπτα: Ψυγολονικέε προσεγγίσεις. 361/85.

Αλεξανδρίδης Α.: Μητρική δημι­ ουργία και πατρικό έργο, 361/92. Αμπστζόγλου Γρ.: Το παιδί, το παι­ χνίδι και η δημιουργικότητα, 361/102. Γεωργίου-Νίλσεν Μ.: Βιβλία για παι­ διά, 361/96. Μαντουβάλου Σ.: Το παιδικό βιβλίο: Η φαντασία δεν έχει ηλικία, 361/99. Ποταμιάνου Α.: Ανάμεσα στο παιδι­ κό και στο μητρικό: ο χωροχρόνος της δημιουργικότητας, 361/88. Τσιάντης Γ.: Βιβλίο, παιδική δημι­ ουργία και δημιουργικότητα, 361/86. Χατζόπουλος Θ.: Το δημιουργικό χάος, 361/105. Ελύπκ Οδυσσέαε. 362/53. Γκόρπας Θ.: Ο Ελύτης, ποιητής του τώρα και του πάντα, 362/62. Θρύλος Α.: Το «Αξιόν Εστί» και «Έξι και μια τύψεις για τον Ουρανό», 362/70. Κούνδουρος Ν.: «Να σας μιλήσω γι’ αυτόν αλλά...», 362/77. Μια ραδιοφωνική ομιλία: Ο. Ελύτης για το έργο του, 362/67. Σταυροπούλου Έρη: Χρονολόγιο Ο. Ελύτη (1911-1995), 362/54 Σταυροπούλου Έρη: Ο. Ελύτης: Επιλογή βιβλιογραφίας, 362/78. Συνέντευξη Ο. Ελύτη: «Έχω δικαίω­ μα σαν Έλληνας να ανησυχώ για την ταυτότητά μου», 362/71. Ελληνικό λαϊκό τοανούδι, 362/111. Ανωγειανάκης Φ.: Για ρεμπέτικο τραγούδι, 362/118. Βίρβος Κ.: Η γλώσσα μας και το ελ­ ληνικό λαϊκό τραγούδι, 362/120. Βολιότης-Καπετανάκης Η.: Χρονολόγιο, 362/112. Δραγούμης Φ.Μ.: Το ρεμπέτικο σή­ μερα: μια επανεκτίμηση, 362/116. Κουνάδης Π.: Η έρευνα για το ρε­ μπέτικο τραγούδι, 362/134. Μπασκόζος Ν.Ι.: Η έννοια του λαϊκού τραγουδιού, 362/130. Παπαδόπουλος Λευτέρης: Το πε­ ριεχόμενο δεν αλλάζει, αλλάζει η ε­ πιφάνεια, 362/119.

Συνέντευξη του στιχουργού Θ. Γκά­ νη στον Ηλία Βολιότη-Καπετανάκη, 362/124. Ταχτσής Κ.: Από ένα δοκίμιο για το Ζεϊμπέκικο, 362/133. Τσαρούχης Γ.: Μικρό σχόλιο στον Ζεϊμπέκικο, 362/123. Χατζιδάκις Μ.: Από διάλεξη του 1948,362/129. Αιρήνηση και παραμύθι. 363/95.

Άλκηστις: Της ζωής τα παραμύθια να ’ναι ψέμα ή αλήθεια; 363/96. Αναγνωστόπουλος Β.Δ.: Η συμμε­ τοχή του παιδιού στην αφήγηση του παππού! 363/99. Γαλάντης Γ.: Η παρουσία της κίνη­ σης στην αφήγηση του παραμυ­ θιού, 363/120. Γιαννικοπούλου Α.: Ηλεκτρονική α­ φήγηση σε προαναγνώστες, 363/115. Δαμιανού Δ.: Το παιδί-αφηγητής του παραμυθιού, 363/104. Κουλουμπή-Παπαπετροπούλου Κ.: Αφήγηση ή ανάγνωση: Ένα ψευδο­ δίλημμα, 363/101. Μαλαφάντης Κ.: Το παραμύθι στο δημοτικό σχολείο, 363/107. Μήτσου Μαρία: Παραμυθική αφή­ γηση: Το πέρασμα στον άλλο χρό­ νο, 363/112. Πελασγός Στ.: Άλλα τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας, 363/110. Σακελλαρίδης Γ.: Η μουσική στην α­ φήγηση του παραμυθιού, 363/118. Βραβεία Λονοτεννίαο '95,364/89.

Διήγημα, 364/101. Μυθιστόρημα, 364/95. Ποίηση, 364/90. Βραβεία Λονοτεγνίασ 1995: Οι βραβευμένοι λονοτέχνεε μιλούν στο ΔΙΑΒΑΖΩ, 365/79.

Κιουρτσάκης Γ.: Η αναζήτηση της άλλης Ελλάδας, 365/85. Παπαδημητρόπουλος Η.Χ.: «Γρά­ φω περίπου ένα διήγημα στα δύο χρόνια», 365/99. Ποιοι' είναι οι φίλοι του Μάρκου Μέσκου, 365/80. Χωρισμός, 366/67.

Δήμου Ν.: Το ποτέ και το πουθενά (αποσπ. από το βιβλίο «Παρ’ όλα αυτά»), 366/82. Δρακονταειδής Δ.Φ.: Ο μεγάλος

Ενρετήριο

χωρισμός, 366/77.

Izrael Β.: Ο αποχωρισμός και η κουβέρτα, 366/84. Κούτρα Π.: Ανώδυνος χωρισμός στη σύγχρονη αμερικανική λογοτε­ χνία, 366/87. Μερακλής Γ.Μ.: Ο χωρισμός του ταξιδιού, 366/68. Μπασκόζος Ν.Ι.: «Των πεθαμένων φύλλων ο θρήνος ο βουβός»... ή οι μεταμορφισμοί του χωρισμού, 366/79. Μπέγζος Μ.: Σχέση και Σχάση, 366/73. Σφυρίδης Π.: Ο χωρισμός στον έ­ ρωτα, 366/89. Ασλάνογλου Νίκος-Αλέξης, 367/21. Βαρβέρης Γιάννης: Πρίγκηψ και πτωχός, 367/23. Καλαμαράς Βασ.: Ο ποιητής κι ο θά­ νατος, 367/25. Καλαμαράς Β.: Εργογραφία, 367/32. Σινόπουλος Τ.: Ν.Α. Ασλάνογλου: «Ο θάνατος του Μύρωνα», 367/30. Σύντομη βιογραφία, 367/22. Φάις. Μ.: Ένα «πρωτόλειο»: Προο­ πτική και ζυμώσεις, 367/26. Αμεοικανο-εβραίοι 367/53.

συγγραφείς,

Ζουμπουλάκης Στ.: Ισαάκ Μπάσεβις Σίνγκερ: Ελεγεία για τη χαμένη' Viddishland, 367/65.

■Μπλάχερ Κοέν Σ.: Αμερικανοεβραίες συγγραφείς και χιούμορ, 367/70. Ροζάνης Στ.: Εμπειρίες Ευρωπαίων Εβραίων διανοούμενων στην Αμερι­ κή, 367/54. Τριανταφύλλου Σ.: Η εβραϊκή «ανα­ γέννηση», 367/58. Φάις Μ.: Ισαάκ Μπάσεβις Σίνγκερ, Φίλιπ Ροθ, ΠολΌστερ: Τρεις Αμερικανοεβραίοι πεζογράφοι, 367/62. Τα ελληνικά νοάμματα στη Γερμα­ νία, 368/89,

Γιαννακάκος Κ.: Το βουνό η κοιλιά μας, 368/93. Μοσκόβου Σπ.: Μια βραδιά ελληνι­ κής λογοτεχνίας στη Γερμανία - Το ψέμα (στον Μανόλη Αναγνωστάκη), 368/107. Μτιλιούμη Α.: Η εικόνα της Γερμα­ νίας στο έργο του Δημοσθένη Κούρτοβικ: «Τρεις χιλιάδες χιλιόμε­ τρα», 368/97.

4

Παπαναγιώτου Β.: Ένα αδιέξοδο εγχείρημα, 368/103. Σιδέρη-Σπεκ Ντάντη: «Στην ξενιτιά είναι ολόκληρο το σώμα Αχίλλειος πτέρνα», 368/90. Σχινάς Α.: Κώδων κινδύνου εν τη ερήμω; 368/105. ΝτεκάρτΡενέ, 369/113.

Ζανοντί Π.: Ο απατηλός θεός χθες και σήμερα, 369/123. Κανέ Π.Α.: Ο φιλόσοφος της επο­ χής μπαρόκ, 369/119. Μαρκεζίνη Κ.: Η συμβολή του Ντεκάρτ στην Επιστήμη και τη Φιλοσο­ φία, 369/116. Ντεκάρτ Ρ.: Λόγος περί της Μεθό­ δου (Αποσπάσματα), 369/125. Πασκάλ ντ’ Αρσύ: Χρονολόγιο Ντε­ κάρτ, 369/114. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Αλεξάκης Βασίλης, 363/128. Ατσάγα Μπερνάρντο, 362/142, Αντί, αυτοβιογραφίας, 362/148. Βασιλειάδης Νίκος, 368/114. ΒόλκοβιτςΜισέλ, 368/126. Γκόρπας Θωμάς, 361/112. Ετιέν Ρ.: 150 χρόνια της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής, 366/41. Κούντερα Μ.: Κανείς δεν μπορεί να ζει ταυτοχρόνως σε δυο κουλτού­ ρες, 364/114. Κούρτοβικ Δημοσθένης, 359/118. Λαντέρο Λουίς, 367/88. Μανουσάκης Γιώργης, 364/120. Μπάρκερ Πατ, 366/96. Πανσέληνος Αλέξης, 369/134. Σεπούλβεδα Λουίς, 367/78. ΤαμπούκιΑντόνιο, 360/140. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ Μόλις κυκλοφόρησαν

Αθλητισμός Ανδρέου Γ.: Το αλφαβητάρι του μπάσκετ, 367/110. Κουσουνέλος Γ.: Το αλφαβητάρι του ποδοσφαίρου, 367/110. Αλληλογραφία Καλάμιτυ Τζέην: Γ ράμματα στην κό­ ρη της (1877-1902), 360/161. Ανθολογίες Βαρβέρης Γ.: Παπαγεωργίου Κ. Ελληνική Ποιητική Ανθολογία Θα-

νότου του Εικοστού Αιώνα, 364/137.

1. Διηγήματα και άλλα κείμενα Ελλήνων συγγραφέων με θέμα το βουνό και τη θάλασσα, 368/142, 2. Διηγήματα και άλλα κείμενα Ελλήνων συγγραφέων με θέμα το ταξίδι, 368/142. Κ Γάτα στην Παγκόσμια Λογοτε­ χνία, 365/120. Κοτζιά Ε.-Χατζηβασιλείου Β.: Σύγ­ χρονοι Έλληνες Πεζογράφοι 19741990,360/153. Κούρτοβικ Δημ.: Έλληνες Μεταπο­ λεμικοί Συγγραφείς, 360/153. Πανάρετου Π.Α.: «Ελληνική ταξι­ διωτική λογοτεχνία». Η μακριά πο­ ρεία των απαρχών ως τον 19ο αιώ­ να, 360/154. Σακελλαρίου X.: Παγκόσμια ανθο­ λογία παιδικού και νεανικού διηγή­ ματος, 365/120. Σκαρτσής Σ.: Ανθολογία της νεοελ­ ληνικής ποίησης τομ. 105, Βυζαντι­ νή ποίηση τομ. 203, Μεταβυζαντινή ποίηση τομ. 3ος, Κρητική ποίηση 17ου αι. τομ. 4ος, Γεώργιου Χορτάτσης τομ. 5ος, Βιτσέντζος Κορνάρος, 361/130. Αποκρυφισμός Σάμμερς Μ.: Ο Έλλην Βρυκόλαξ, 367/109. Αρχαιολογία Κρις Έλι: Ο θησαυρός της Τροίας και η Ιστορία του, 367/105.

Godart'L.: Ο δίσκος της Φαιστού. Το αίνιγμα μιας γραφής του Αιγαίου, 360/160. Αρχιτεκτονική Δημητροκάλλης Γ.: Αντριάνο Αλπάγκο Νοβέλλο: Η βυζαντινή τέχνη στην Ελλάδα, 359/152. Μουτσόπουλος Κ.Ν.: Μακεδονικά βιώματα. Αρχιτεκτονικές απόψεις 1914-1996,367/105. Ρόσι Α.: Επιστημονική Αυτοβιογρα­ φία, 367/105.

Muller-Wiener W.: Η αρχιτεκτονική στην Αρχαία Ελλάδα, 359/152. Αυτοβιογραφία Βρεττάκος Ν.: Οδύνη-Αυτοβιογρα-

φικό χρονικό, 363/154. Θεοδωράκης Μ.: Οι δρόμοι του Αρχάγγελου. Το τέλος των μύθων 5ος τόμος, 369/161. Βιβλιογραφία Ερευνητική Ομάδα. Εποτεία Χ.Λ. Καράογλου. Περιοδικά Λόγου και Τέχνης (1901-1940), 368/142. Βιογραφίες Γερμανός Φρ.: Έλλη Λαμπέτη, 367/106. Κορμιέ Ζ.-Γκεβάρα-Γκαδέα Ι.-Γρανάδο-Χιμένες Α.: Τσε Γκεβάρα, 366/127. Λουλέ-Θεοδωράκη Ν.: Πάγκος Πεσματζόγλου, 366/126. Γλωσσολογία Γουνελάς Δ.Χ. Η φιλοσοφία της γλώσσας στη νεοελληνική ποίηση, 363/153. Μήτσης Σπ. Ν.: Η διδασκαλία της γραμματικής, 364/141. Σκαρτσής Σ.: Το σώμα της γλώσ­ σας, 366/125. Σπυρώνης Στ.: Τι δεν είναι ελληνικό στην ελληνική γλώσσα, 367/106. Στάθης Σ.Ε.: Το γλωσσικό μας πρό­ βλημα, 369/159.

Eco Ub.: Η αναζήτηση της τέλειας γλώσσας, 369/159.

TonnetH.: Ιστορία της Νέας Ελληνι­ κής Γλώσσας, 363/153. Δημόσια Διοίκηση Δαράκη Πέπη: Πολιτισμός και τοπι­ κή αυτοδιοίκηση, 369/157. Δοκίμιο Αξελός Χρήστος: Στοιχεία κριτικής της νεοελληνικής ιδεολογίας, 359/146. Βαλντρέ Λ.: Η Γλώσσα του Έρωτα. Η λέξη ως ερωτικό σχήμα, 363/147. Δαράκη Π.: Το όραμα της ισοτιμίας της γυναίκας, 365/121. Καλβίνο I.: Έ ξι προτάσεις για την ε­ πόμενη χιλιετία, 363/147. Καστρινάκη Α.: Οι περιπέτειες της νεότητας. Η αντίθεση των γενεών στην ελλ. πεζογραφία (1890-1945), 369/154. Καυταντζόγλου I.: Ο κύκλος και η

5

γραμμή, 365/122. Κούρτοβικ Δ.: Τετέλεσται, 366/121. Λίποβατς Θ.: Ενάντια στο ρεύμα. Για μια κοινωνία πολιτών. Άρθρα της περιόδου 1988-1994,362/162. Μαλεβίτσης Χρ.: Η παιδεία του αν­ θρώπου, 360/153. Μπονάνζ Κλ.-Τομά Σ.: Δον Ζουάν ή Παυλώφ. Ένα δοκίμιο για τη διαφή­ μιση, 359/147. Μπρυκνέρ Π.: Ο πειρασμός της α­ θωότητας, 368/141. Πας Οκτάβιο: Ο λαβύρινθος της μο­ ναξιάς, 362/162. Ποταμίτης Δ.: Εσωτερικός μετανά­ στης, 363/147. Σαββίδης Π.Γ.: Φύλλα φτερά. Δοκι­ μές και Δοκιμασίες 1989-1993, 359/147. Σκαρτσής Σ.: Μικρό δοκίμιο για τη γλώσσα, 365/122. Τερζάκης Α.: Σε καμπή της ιστορίας Δοκίμια ΙΣΓ, 365/121. Τσαρνά Η.: Η επανάσταση του Ρό­ δου ή Γιώργος Σαραντάρης ένας πρωτοπόρος ποιητής στο περιθώ­ ριο της «γενιάς του ’30», 366/121. Τσιρόπουλος Κ.: Η υπόθεση του αν­ θρώπου. Αποτίμηση του 20ού αιώ­ να, 365/122.

Baudrillard J.: Η διαφάνεια του κα­ κού, 366/122.

Cauquelin Α.: Αριστοτέλης, 368/141.

Jeanniere Α.: Πλάτων, 368/141.

Snow P.C.: Οι δύο κουλτούρες, 360/153. Εθνολογία Άμσελ Ζ.Λ.: Μιγαδική Λογική. Ανθρωπολογία της ταυτότητας στην Αφρική κι αλλού, 369/160. Εκπαίδευση Αθανασιάδης Χ.-Ζελίτης Θ.: Γρα­ φές εκπαιδευτικών, 365/130. Από τη λαϊκή παράδοση: I. Νανουρί­ σματα 2. Ταχταρίσματα 3. Τρα­ γουδάκια 4. Κάλαντα-Παινέματα 5. Λαχνίσματα 6. Παιχνίδια 7. Γλωσσο­ δέτες - Μαντέματα 8. ΠαροιμίεςΕυχές-Σοφά Λόνια, 363/155. Δαράκη Π.: Το πρ»'σχολικό παιδί και οι ανάγκες του, 363/155. Καΐλα Μ.: Η σχολική φοβία,

EvQmjQio

365/129. Καλλέργης Ε.Η.: Προσεγγίσεις στην Παιδική Λογοτεχνία, 362/168. Καρακίτσος Ανδρέας: Ποίηση για μικρά παιδιά To Limerick, 369/161. Κατσίκας Χρ.-Καββαδίας Γ.: Η ελλη­ νική εκπαίδευση στον ορίζοντα του 2000,368/149. Κεφαληναίου Ε.: Νεοελληνικά Αλφαβητάρια, 367/108. Ματσαγγούρας Η.: Η εξέλιξη της Διδακτικής, 361/138. Μηχανισμοί και όροι επιλογής για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, 367/109. Μωραΐτη Τζ.-Καϊάφα Ν.: Η λαϊκή πα­ ράδοση στο Νηπιαγωγείο, 364/145. Παπάς Α.: Διδακτική Γλώσσας και Κειμένων, 365/130. Σάλτζμπεργκερ I.: Χένρι Τ.Όσμπορν Ε.: Η συναισθηματική ε­ μπειρία της μάθησης και της διδα­ σκαλίας, 369/162. Σαράτσης Δ.: Αρχείο Δημ. I. Σαράτση, Παιδεία και Κοινωνία, 364/146. Σκόρδου-Εξαρχοπούλου Ν.: Κουκλοπαιχνιδίσματα, 368/149. Σπανός Σ.Γ.: Διδακτική Μεθοδολο­ γία (τ. Α’) Η διδασκαλία του ποιήμα­ τος, 368/149. Τζώρτζη Α.: 1. Αγωγή της φαντα­ σίας στο Νηπιαγωγείο 2. Ασκήσεις ψυχοκινητικής με όργανα 3. Η ορ­ γάνωση καί η λειτουργία των Ομά­ δων στο Νηπιαγωγείο, 369/162. Τσιαντζή Μ. Σμ.: Αγωγή της Προσχολικής Ηλικίας, 367/108. Φρειδερίκου Α.: Η Τζένη πίσω από το τζάμι. Αναπαραστάσεις των φύ­ λων στα εγχειρίδια γλωσσικής διδα­ σκαλίας του δημοτικού σχολείου, 362/169. Χολτ Τζον: Πώς μαθαίνουν τα παι­ διά, 361/138. Χολτ Τζον: Γιατί αποτυγχάνουν τα παιδιά, 361/138. Ελληνική πεζογραφία Αδαμίδης Γ.: Βολή εγγύς φιλίων τμημάτων, 361/126. Αποστολίδου Ε.: Το σκοτεινό δωμά­ τιο, 359/138. Ασωνίτης Α.: Η συνείδηση της αιω­ νιότητας, 359/138. Βανέλλης Δ.: Η μουσική στο κεφάλι

μου, 368/138. Γκρης Ηλίας: Αρσενική έρημος, 361/126. Δάνδολος Γ. Στ.: Υπνοβάτες του Σε­ πτέμβρη, 368/137. Δημητρακόπουλος Θ.: Τα σύνεργα ίου ιεροεξεταστή, 363/142. Δρύλλης Γ.: Το κολάζ και Οι σκιές, 359/139.

20+1 Ιστορίες. Από τον διαγωνισμό του ELLE 1996,367/96, Ελληνικά διηγήματα επιστημονικής φαντασίας, 361/128. Ζαροκώστα Κ.: Το καθαρό λάδι, 366/116. Ζαχαροπούλου Ν.: Ίχνος κραγιόν η νύχτα, 369/148. Καλλιφατίδης Θ.: Το τελευταίο τριαντάφυλλο, 366/116. Κερασίδης Σ.: Η κοκάλινη οπτασία, 366/117. Κίπλινγκ Ρ.: Το βιβλίο της ζούγκλας, 367/98. Κόρφης Τάσος: Δελτίο συμβάντων, 359/139. Κουμπαρέλη Μπ.: Η πέτρα της υπο­ μονής, 364/132. Κουντούρη Ζ.: Σας είδα, 363/142. Λυμπεράκη Μ.: Ο άλλος Αλέξαν­ δρος, 360/148, Μαυρογιάννης Φ.: Ανάμεσα σε δύο λέοντες, 369/148. Μεγάλου-Σεφεριάδου Λ.: Η γυναίκα της Άμμου, 364/133. Μήτσου Ανδρέας: Τα ανίσχυρα ψεύδη του Ορέστη Χαλκιόπουλου, 359/139. Μιχαηλίδης Γ.: Λάμδα, 361/127. Μολφέση Λ.: Γυάλινα σύνορα, 366/117. Μοροβίνης Θ.: Κανάλ Ντ’ Αμούρ, 366/117. Μουζάκη Μ.: Τα βρέφη της Ευτέρ­ πης, 363/143. Μπενόπουλος Β.: Μόρσιμα, 365/114. Νάκου Λιλίκα: Μόσχω Τζαβέλλα, 365/115. Νίκα-Μανωλιτσάκη Ε.: Της άλλης μέρας, 364/132. Ξανθάκης Χρ.: Μια παρτίδα πόκερ, 363/143. Ξανθούλης Γ.: Το τρένο με τις φρά­ ουλες, 365/115. Οικονόμου Ντ.: Περίπτωση Μολό-

6

τωφ, 367/96. Παστουρματζής Δ.: Ο γενναίος που δεν είμαι, 362/156. Πεντζίκης Ν.Γ.: Ψιλή ή περισπωμέ­ νη, 364/133. Πιτένης Μ.: Τα κουβάρια της σιω­ πής, 360/148. Πολιτοπούλου Μ.: Η γυναίκα στο νησί, 362/156. Ρηγόπουλος Γ.: Είναι κάτι καράβια, φαντάσματα, 367/96. Ραπτόπουλος Β.: 1. Κομματάκια 2. Διόδια, 362/157. Ραυτοπούλου-Πεφάνη Ε.: Χρώμα σκιάς, 368/137. Ρούσσος Τ.: Η πηγή του τσακαλιού, 363/143. Ρούσσου Ν.: Πες στη Μορφίνη, α­ κόμα την ψάχνω, 369/149. Σάιας-Μαγρίζου Β.: Στην Πολυξένη, 367/97. Σιώτης Ντίνος: Ταις πρεσβείαις. Εμπλοκή στον κυβερνοχώρο, 362/157. Σκαλιώρα Κ.: Θα σε κάνω βιβλίο ή τα μονάχικά μυρμήγκια, 365/115. Σκαργιώτης Μ.: Ουδέτερη ζώνη, 361/127. Σκιαδαρέση Μ.: Άτροπος ή η ζωή και ο θάνατος της Βενετίας. Δαπόντε, 364/133. Σμπώκου Ε.: Ημερονύχτια, 367/97. Σολδάτος Γ.: Το αίνιγμα, 368/136. Σούτσος Π.: Ο Λέανδρος. Απομνη­ μονεύματα ενός Ψιττακού. Ο τρισχιλιόπηχος, 369/149. Στασινοπούλου Κ.: Πύρινη Ρομ­ φαία, 359/140. Στίκα Δ.: Μπλε σιδερόπορτα, 369/150. Σφυρίδης Π.: Ψυχή μπλε και κόκκι­ νη, 365/116. Τσαγκαράκη Σμ.: Η πτήση, 367/98. Τσίτας Μ.: Πάτυ εκ του Πετρούλα, 365/116. Φακίνος Α.: Κλεμμένη ζωή, 359/140. Φάλκος Τάσος: Η Νύχτα, 359/141. Φλωροπούλου Α.: Δια μαγείας, 368/136. Φραγκόπουλος Μ.: Πορτ Μπον, 364/134. Ενασχολήσεις Βάθκεθ Μοντολμπάν Μ.: Ανήθικες συνταγές, 364/147.

Οι συνταγές της κυρίας Μάγδας, 365/131. Χαραμή Μ.: De gustibus. Οικοδε­ σποτών ανάγνωσμα, 364/147. Επιστήμες Γκέκας Β.: Κοσμική τάξη και χάος, 367/104. Θεοδοσίου Στ.-Δουνέλης Μ.: Η Οδύσσεια των Ημερολογίων, 366/127.

Barrow D.J.: Η απαρχή του σύμπαντος, 366/128.

Dawkins R.: Ο Ποταμός της ζωής, 367/104.

Ekeland I.: Το σπασμένο ζάρι και άλ­ λες μαθηματικές ιστορίες για την τύχη, 362/169. Επιστημονική Φαντασία Κράιτον Μ.: Ο τελευταίος σταθμός, 368/140. Ημερολόγια Καιροφύλλας Κ.Γ.-Φιλιππότης Γ.Σ.: Αθηναϊκό Ημερολόγιο 1996, 359/147. Χατζιδάκης Ν.: Νέα Ζωή. Ετήσιον εικονογραφημένον ημερολόγιον, Λο­ γοτεχνικόν και Εγκυκλοπαιδικόν, 364/138. Θέατρο ΑνούιγΖ.: 1. Λεοκάνπα 2. Ευρυδίκη, 367/107. Γκόγκολ Ν.: Ο επιθεωρητής, 363/154. Γκρας Γκ.: Η πρόβα της εξέγερσης των πληβείων, 364/144. Δημητριάδης Δ.: Η αρχή της ζωής, 359/150. Ευριπίδου: Τρωάδες, 362/167. Ευριπίδη: Τρωάδες, 364/144. Κόχουτ Π.: Φτωχέ φονιά, 364/145. Λαδογιάννη Γ.: Επί σκηνής ο λόγος, 365/128. Μαριβό: Το νησί των σκλάβων, 361/136. Μοσχόβη Μ.: Όλες τις Κυριακές με βροχή, 367/107. Μπρεντόν Χ.-Χέαρ Ντ.-ΠράβνταΜια κωμωδία για τον τύπο, 362/167. Μπρεχτ Μπ.: Η όπερα της πεντά­ ρας, 363/155. Παράβασις: Επιστημονικό δελτίο

Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πα­ νεπιστημίου Αθηνών, 365/129. Πατσαλίδης Σ.: Μεταθεατρικά 1985-95,366/129. Πετρουσέφσκαγια Λ.: Έρωτας, 364/145. Ταξιάρχης Ντ.: Θέατρο του ενός, 364/144. Τσέχοφ Α.: Ο θείος Βάνιας. Σκηνές από τη ζωή στην επαρχία σε τέσσε­ ρις πράξεις, 366/128. Χατόγκ Γ.: Το νυφικό κρεβάτι, 362/168. Χόρβατ Ε.: Μπελβεντέρε, 361/36. Χρηστίδης Λ.: Ωραία φάση, 365/128.

Marlow Chr.: Εδουάρδος ο Β’. Η σφαγή των Παρισίων, 359/151. Θετικές επιστήμες Λάζος Χρήστος: Αρχιμήδης. Ο ευφυής μηχανικός, 360/161. Μόδης Θ.: Προβλέψεις. Προσεγγί­ ζοντας επιστημονικά τα προμηνύματατου αύριο, 360/161. Θεωρία λογοτεχνίας Παπαλιού Ντ.: Άκου μια ιστορία, 369/153. Θρησκεία Αγουρίδης Σ.: Η ιστορία της θρη­ σκείας του Ισραήλ, 367/110. Γιαννουλάτος Γ.Π.: Ιατρού. Διδάκτορος του πανεπιστημίου των Πα­ ρισίων. Το εν Δελφοίς μαντείον και η απολλωνιακή μανία, 367/110. Χαλκιά-Στεφάνου Π.: Οι Άγιοι Γεώργιοι, 367/111.

Harrison J.E.: Ορφέας και ορφικά μυστήρια, 360/157. Ιατρική Δεστέφανος Κ.: Αντίλογος Ασκληπιάδου Ανεξίκακος. Η φύση της Ασθένειας και η θεραπεία της Υγεί­ ας, 361/137. Ιστορία Ασδραχάς Σπ.: Ιστορικά απεικάσματα, 359/148. Αφιέρωμα στον Αλέξανδρο I. Δεσποτόπουλο, Ανάλεκτα Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας, 360/155. Εταιρεία Μελέτης Ελληνικού

7

Εβραϊσμού: Οι Εβραίοι στον ελληνι­ κό χώρο, 364/138. Ιωαννίδης Χρ.: Νεο-οθωμανικός ι­ μπεριαλισμός 1955-1995,365/126. Κωστής Κ.: Στον καιρό της πανώλης, Εικόνες από τις κοινωνίες της ελλ. χερσονήσου 14ος-19ος αιώ­ νας, 361/122. Λεοντσίνης Γ.: Διδακτική της ιστο­ ρίας. Γενική-τοπική ιστορία και πε­ ριβαλλοντική εκπαίδευση, 365/126. Μάγερ Φ.Χ.: Η αναζήτηση, 362/163. Μπενάς Τ.: Του εμφυλίου. Μνήμες των δύσκολων καιρών, 368/144. Νίκολης Δ.: «Υπερασπίζομαι την α­ λήθεια και κατηγορώ...», 369/158. Ξηραδάκη Κ.: Σελίδες από τον αντι­ φασιστικό αγώνα στη Μέση Ανατο­ λή 1941-44,363/148. Πανάγος Χρ.: Ο Πειραιεύς, 365/125. Ρήγος Άλκης: Τα κρίσιμα χρόνια 1935-1941,362/163. Σέρμαν Α.: Στο κατώφλι του χάους. Η νέα βαλκανική πραγματικότητα, 366/122. Σκουμπούρδη Α.: Αθήνα. Ιστορία. Τέχνη. Μνημεία, 369/158. Τσιμπουκίδης Δ.: Από τον Όμηρο στον Αλέξανδρο, 359/148. Φαράκος Γρ.: Η μάχη των συμβό­ λων, 364/139. Χεκίμογλου Ε.: Θεσσαλονίκη Τουρκοκρατία και Μεσοπόλεμος, 363/148.

Hroch Μ.-Μ. Τοντόροβα: Εθνικό Κί­ νημα και Βαλκάνια, 368/144.

Hobsdawm Ε.: Η εποχή των άκρων. Ο Σύντομος Εικοστός αιώνας 19141991,361/133.

Nicol M.D.: Οι βυζαντινές δεσποσύ­ νες, 368/145.

Nicol M.D.: Οι τελευταίοι αυτοκράτορες του Βυζαντίου 1261-1453, 368/144.

Spence Lewis: Ινδιάνοι, Φυλές, Έθι­ μα και Ιστορία, 361/133.

Wordsworth Ch.: Ελλάδα. Μια περι­ πλάνηση στα τοπία και στην ιστορία της, 359/148. Κλασική παιδεία Αρχαίος Ελληνικός Αθλητισμός. Ιδεώδες και πραγματικότητα, 360/156.

Ευρετήριο

Παπαγγελής Θ·: Από τη Βουκολική Ευτοπία στην Πολιτική Ουτοπία, 367/106. Κινηματογράφος Αγγελόπουλος Θ.: Το βλέμμα του Οδυσσέ, 359/151. Βούλγαρης Π.: Ακροπόλ, 361/137. Κοινωνική ανθρωπολογία Ντυμεζίλ Ζ.: Μυθιστορίες της Σκυθίας και των περιχώρων, 365/127. Κοινωνικές επιστήμες Γέμπτος Π.: Οι Κοινωνικές Επιστή­ μες, 360/157. Κοινωνιολογία Αστρινάκης Α.-Στυλιανούδη Λ.: Χέβυ Μέταλ, Ροκαμπίλι, Φανατικοί Οπαδοί, 368/145. Γήρανση και Κοινωνία. Πρακτικά Πανελληνίου Συνεδρίου ΕΚΚΕ, 369/154. Καυτατζόγλου I.: Ο κύκλος και η γραμμή. Όψεις του κοινωνικού χρό­ νου, 360/158. Μαράτου-Αλιπράντη Λ.: Η οικογέ­ νεια στην Αθήνα, 368/146. Τσουκαλάς Κ.: Ταξίδι στο Λόγο και την Ιστορία, 365/126.

Eliaw Ν.: Η διαδικασία του πολιτι­ σμού. Μια ιστορία της κοινωνικής συμπεριφοράς στη Δύση, 359/154.

Habermas J.: Το πραγματικό και το ισχύον, 369/155.

Marshall T.H.-Bottomore Τ.: Ιδιότη­ τα του πολίτη και κοινωνική τάξη, 369/155.

Weber Max: Κοινωνιολογία του Κράτους, 365/127. Κριτική Κουβαράς Γ.: Επί πτερύγων βι­ βλίων. Κριτικά σχεδιάσματα 19871994,364/138. Λαογραφία Αυδίκος Ε.: Το παιδί στην παραδο­ σιακή και τη σύγχρονη κοινωνία, 369/160. Βερέττας Μ.: Παραμύθια από το Μπαλί, 366/126. Βενετούλιας Γ.: Παραμύθια της Κύ­

Ενρετήριο

θνου, 360/160. Έξαρχος Γ.: Αυτοί είναι οι Τσιγγά­ νοι, 366/126. Κοινότητα Πορταριάς, Πηλίου. Λαϊκό Παραμύθι και Παραμυθάδες στην Ελλάδα, 364/140. Πετρόπουλος Η.: Η ονοματοθεσία οδών και πλατειών, 364/141. Σακελλαρίου X.: Το παραμύθι χθες και σήμερα. Η ψυχοπαιδαγωγική και κοινωνική λειτουργία του, 362/165. Λεύκωμα Κυριτσόπουλος Λ.: Μάτια μου. Στο­ λίσου. Ένα ραβασάκι και τα στολί­ δια του, 368/142. Λεξικά Μαρκαντωνάτου Γ.: Βασικό λεξικό της λατινικής, 361/130. Χουάν Εδουάρδο Σιρλότ: Το Λεξικό των Συμβόλων, 360/154.

Uplanche J.-Pontalis J.B.: Λεξιλό­ γιο της Ψυχανάλυσης, 361/131. Μαρτυρίες ΆνταμσονΤζ.: Γεννημένη ελεύθερη, 367/102. Βαρδινογιάννης Β.-Αρώνης Π.: Οι μισοί στα σίδερα, 366/123. Βαφόπουλος Θ.Γ.: Το παραμύθι της Θεσσαλονίκης, 363/153. Κανελλάκης Π.: Μαρτυρία, 361/133. Καραθάνος Δ.: Αντίο καπετάνιε, 362/164. Κατραμόπουλος Γ.: Ένας αιώνας, δύο πατρίδες, 362/164. Κίλι Ε.: Η σιωπηλή κραυγή της μνή­ μης. Χορτιάτης 1994,365/123. Κύρκος Μ.: Πίσω από τα κάγκελα, 364/140. Ντορμάν Ζ.: Η γαστριμαργία του Γ κ. Απολλιναίρ, 363/154. Όουεν Ντ.: Βαλκανική Οδύσσεια, 368/143. Πανάγος Θ.: Αυτά έχουν τα υπό­ γεια. Μη γελάς, 364/140. Παπαντωνίού Θ.: Η υπόθεση των 11 αεροπόρων, 365/123. Πρέστον Ντ.: Τζένη, 367/102. Ραφτόπουλος Λ.: Το μήκος της νύ­ χτας. Μακρόνησος ’48-’50,364/139. ,Χάγκεμαν Μ.: Το αδιέξοδο, 366/123.

8

Χανταλί I.: Από το Λευκό Πύργο στις πύλες του Άουσβιτς, 368/144. Μελέτες Άγρας Τέλλος: Κριτικά. Γενικά και ειδικά θέματα, 362/161. Αλεξανδρόπουλος Μ.: Ο Τολστόι, ο Σαίξπηρ και οι τρελοί, 365/120. Αποστολίδης Δ.Π.: Τα ιατρικά του Αριστοφάνη, 368/140. Αυδίκος Ε.: Από το παραμύθι στα κόμικς. Παράδοση και νεστερικότητα, 366/120. Βλαχογιάννης Γ.: Α’ Συμπόσιο Ναυπακτιακής Λογοτεχνίας. Ναύ­ πακτος 18-19-20 Νοεμβρίου 1994, 361/131. Γκικόπουλος Φ.: Δελτία ιταλικής λο­ γοτεχνίας και όχι μόνο..., 361/131. Κατσίκη-Γκίβαλου Άντα: Το θαυμα­ στό ταξίδι, 361/132. Καψωμένος Γ.Ε.: Δημοτικό τραγού­ δι, 367/101. Κόρσος Δημ.: Των λύρων τα προοί­ μια, 362/162. Κουμαριανού Μ.: Η Αφρική μέσα α­ πό το ποιητικό έργο του Λ. Σεντάρ Σενγκόρ, 359/145. Λαδογιάννη Γ.: Κείμενα κριτικής για τη νεοελληνική λογοτεχνία, 363/146. Μάκριτζ Π.: Διονύσιος Σολωμός, 360/152. Μαλαφάντης Κ.: Οι «Αθηναϊκοί επιστολαί» του Γρ. Ξενόπουλου στη «Διάπλαση των παίδων» 1896-1947, 362/161. Μαστροδημήτρης Π.Δ.: Ο Ζητιάνος του Καρκαβίτσα, 369/152. Μικέ Μ.: Μέλπω Αξιώτη, 369/152. Μπαλούμης Γ.Ε.: Ο Καρυωτάκης πεζογράφος, 364/137. Μπαχτίν Μ.: Έπος και μυθιστόρημα, 360/152. Μπενάτσης Α.: Κωνσταντίνος Θεοτόκης, 359/146. Ντενίση Σοφία: Μεταφράσεις μυθι­ στορημάτων και διηγημάτων 18301880,361/132. Παπαδάκη-Μιχαηλίδη Ε.: Η σιωπη­ λή γλώσσα των συναισθημάτων. Η μη λεκτική επικοινωνία στις διαπρο­ σωπικές σχέσεις, 369/153. Πούχνερ Β.: Ο Παλαμάς και το θέα­ τρο, 364/137.

Φιοραβάντες Β.: Αρνητική πολιτι­ σμική πράξη, 367/101.

Bakker F.W.-Gemert V.: Η θυσία του Αβραάμ, 366/121.

Loraux Ν.: Βίαιοι θάνατοι γυναικών στην τραγωδία, 364/137.

Said Ε.: Οριενταλισμός, 369/153.

Vernant J.P.: Ο Έλληνας Άνθρω­ πος, 368/140. ΜΜΕ Σταυρίδης Σ.: Διαφήμιση και το νόη­ μα του χώρου, 366/130.

Keane J.: Μέσα Επικοινωνίας και δημοκρατία, 366/130. Μουσική Τα τραγούδια της παρέας, Έντεχνα -Λαϊκά, 362/168. Μυθολογία Farnell L.R.: Ηρακλής, 369/163. Νεανική λογοτεχνία Η Βίβλος των παιδιών, 364/149. Καντζόλα-Σαμπατάκου Β.: Το δέκα­ το έκτο καλοκαίρι, 364/148.

Maki J.: Η χαρά της Μουσικής, 364/149.

Reseigh Β.: Η Επιστήμη, 364/148. Ξένη Πεζογραφία Αγγέλου Μ.: Τα δυνατά πουλιά της επαγγελίας, 365/117. Ακρόυντ Π.: Καληνύχτα κύριε Όσκαρ Ουάιλντ, 359/141. Ανωνύμου: Αναμνήσεις Γερμανίδας αοιδού, 362/158. Ατσάγα Μπ.: Ένας άνθρωπος μό­ νος, 361/128. Βάγκινοφ Κ.: Η Ωδή του τράγου, 365/117. Βερν Ιούλιος: Το Παρίσι στον 20ό αιώνα, 363/144. Γ ιοσιμότο Μπ.: Ν. Ρ., 359/141. Γκαίτε: Υπάρχουν όρια, 366/118. Γκάμοφ Τζ.: Οι περιπέτειες του Κ. Τόμπκινς, 364/134. Γκριν Α.: Ο κυνηγός των αρουραίων, 365/117. Ζαρύ Α.: Το Υπεραρσενικό, 360/149. Θέρμπερ Τζ.: Η ζωή μου και οι δύ­ σκολοι καιροί, 366/118. Ινόουε Παγούσι: Έρωτας και εκδί­

κηση, 360/150. Καβαμπάτα Γ.: Η λίμνη, 369/150. Καζάν Η.: Πέρα από το Αιγαίο, 365/116. Καπριόλο Π.: Η γυναίκα-θεατής, 362/158. Κέσσελ Ζ.: Η Ωραία της ημέρας, 363/144. Κλεζιό Λε: Ντιέγκο και Φρίντα, 368/139. Κοβίτο Κ.: Η ασχημούλα σαραντάρα, 364/135. Κούτσυ Μ. Τζ.: Βίος και πολιτεία του ΜάικλΚ., 365/118. Κράμλεϋ Τζ.: Το τελευταίο φιλί, 362/158. Κριστόφ Α.: Τοτρίτο ψέμα, 359/142. Λέβι Πρίμο: Αν όχι τώρα, πότε; 364/135. Λοτζ Ντ.: Μικρός που είναι ο κό­ σμος, 369/150. Μαν Τόμας: Το μαγικό βουνό, 359/142. Μαρσέ X.: Η Μαγεία της Σαγκάης, 366/118. Μερεζκόφσκι Δ.: Ο θάνατος των θε­ ών ή Ιουλιανός ο Παραβάτης, 360/150. Μοντιάνο Π.: Κυριακές του Αυγούστου, 364/135. Μπελέτο Ρ.: Η μηχανή, 360/150. Μπέργκμαν I.: Οι καλύτερες προθέ­ σεις, 365/118. Μπερμπέροβα Ν.: Η Σαγήνη, 369/151. ΜπέρνχαρντΤ.: Μπετόν, 367/98. Ντεόν Μ.: Ένα ενθύμιο, 359/142. Ντόυλ Ρ.-Κλαρκ Π.: Χα χα χα, 363/144. Πενάκ Ντ.: Σαν ένα μυθιστόρημα, 366/119. Πουίγκ Μ.: Στους τροπικούς νυχτώ­ νει νωρίς, 367/99. Πράσινος Ζ.: Μα ο χρόνος δεν υπάρχει, 359/143. Ρουό Ζ.: Τα Πεδία της Τιμής, 367/99. Σίνγκερ I. Μπ.: Ο τελευταίος δαίμο­ νας και άλλα διηγήματα, 366/119. Σνάιντερ Ρ.: Ο αδελφός του ύπνου, 359/143. Σουίντελς Ρ.: Στήλη άλατος, 367/99. Σταντάλ: Περί έρωτος, 365/118. Στεβάνοβιτς Β.: Ο Χρήστος και τα σκυλιά, 368/138.

9

Τζέιμς Ν.Π.: Τζούλιαν, 361/129. Τζόυς Τζ.: Στήβεν ο ήρωας, 362/159. Τουρνιέ Μ.: Η χρυσή σταγόνα, 367/100. Χάισμιθ Π.: Ένα καλοκαιρινό Ειδύλ­ λιο, 369/151.

Baudelaire Ch.: Η Φανφαρλό, 368/139.

Chatwin Bruce: Τι γυρεύω εδώ, 359/144.

Mankowitz W.: Το εξαίσιο πτώμα, 362/159.

Tourguenieff I.: Η εγκαταλελειμμένη, 360/149.

Welsh I.: Trainspotting, 368/138. Οδηγός Μακέδνος Ν.: Το αλφαβητάρι του πολίτη, 366/130. Οικολογία Η κατάσταση του πλανήτη, 361/135. Μαντάτο Ρ.: Ο οικοκαπιταλισμός. Το περιβάλλον ως μεγάλη επιχείρη­ ση, 368/148. Μπράουν Λ.: Η κατάσταση του πλα­ νήτη. Έκθεση του Ινστιτούτου Worldwatch, 369/163. Σκούρτος Μ.-Σοφούλης Κ.: Η περι­ βαλλοντική πολιτική στην Ελλάδα, 364/142. Το Ελληνικό Περιβάλλον, 368/148.

Bookchin Μ.: Τα όρια της πόλης, 368/148. Οικονομία Κρούγκμαν Π.: Η εποχή των μειωμέ­ νων προσδοκιών. Η φθορά του αμε­ ρικάνικου ονείρου, 363/151. Μαθιόπουλος Η.Χ.: Μικρό εγχειρί­ διο του επενδυτή, 360/160. Μήλιος Γ.: Κοινωνική πολιτική και κοινωνικός διάλογος στην προοπτι­ κή της οικονομικής νομισματικής έ­ νωσης και της «Ευρώπης των πολι­ τών», 369/157. Παιδαγωγικά Δέλτα Π.: Περί της ανατροφής των παιδιών μας, 365/130. Οικογένεια με ένα γονέα. Μια πραγ­ ματικότητα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, 364/146.

EvQMjQlO

Παιδικά-Εφηβικά Αλεξανδράκη Α.: Εφτά σκύλοι, όλοι φίλοι, 368/150. Αναγνωστόπουλος Χρ.: Ιστορίες της σιγανής βροχής, 369/164. Ανδρικόπουλος Ν.: Ο αρκούδος Αρθούρος, 369/164. Αντονέλι Μ.: Βλέπω, ενεργώ, κατα­ σκευάζω, 360/163. Βαλάση Ζ.: Η τρελή Αποκριά, 360/162. Βαρλάμης Γ.: Μαθητής στην Αρχαία Αθήνα, 365/131. Βελετά-Βασιλειάδου Μ.: 1. Τα βά­ σανα του Γιάννη 2. Η στρίγκλα βασί­ λισσα 3. Η μαγεμένη χελώνα, 369/164. Βένιγκερ Μπριζίτ-Τάρλετ Εύα: Πιπίνος ο μικρός λαγός, 368/151 Γιάννος: 1. Λάρυ Φάρυ ο Ψευτοδοντάς 2. Το ταξίδι του λιονταριού 3 .0 φλυαροιρασουλής, 362/170. Γκριμμ Γιάκομπ και Βίλχελμ: Ο πρί­ γκιπας Βάτραχος ή ο σιδερένιος Χένρυ, 366/132. Δέμου Β.: Το μενταγιόν της γιαγιάς Ευγενίας, 369/165. Δημόπουλος Ντ.: Το γειτονόπουλο του καλοκαιριού, 369/165. Δικαίου Δ.: Η ιστορία ενός άσπρου γατούλη, 363/156. Ελευθερίου Β.: Χειροτεχνικές συνθέσεις, 360/163. Ζαραμπούκα Σ.: Φίλοι φίλοι καρδιοφίλοι, Ο Λίνος, 359/153. Ηλιόπουλος Β.: Η περιπέτεια της ζαρωμένης κάλτσας, 361/139. Ιωαννίδης Δ.Ι.: Ζαζά, 369/166. Ιωαννίδης Ι.Δ.: Η χαμένη συνέχεια, 367/111. Καλιότσος Π.: Ένα σακί μαλλιά, 368/153. Καρακώστα Μ.: Τ’ αστέρια που ζή­ λευαν, 362/170. Καραβά Ζ.: Η δασκάλα που την έλε­ γαν Δανάη, 367/111. Κοκκινάκη Ν.: Ψάχνοντας για το ά­ σπρο φως, 359/153. Κοντολέων Μ.: Τα φαντάσματα της σοφίτας, 366/131. Κουτσούκος Η.: Όταν το δάσος μπήκε στην πόλη, 369/166. Λαμπέν Ζ.Μ.-Λεκλέρκ Ν.: Ταξιδεύο­ ντας στην Αρχαία Ελλάδα, 360/163. Λιούις Κ.Σ.: 1 .0 ασημένιος δρόμος

2. Η τελευταία μάχη, 368/151. Μακ-Λι.: Ντ.: Έλμερ, ο παρδαλός ε­ λέφαντας, 367/113. Μοντέλου Ε.: Ξέρει ο καιρός..., 369/167. Μπατεργουέρθ Νικ.: 1. Ο λόξιγκας της αλεπούς 2. Ο θυμωμένος λα­ γός, 366/132. Μπάουμκαρτ Κλ.: Ο Πρασινοδρακούλης γίνεται παντοδύναμος, 368/151. Μπέκετ Γ.: Ο κόσμος της ζωγραφι­ κής, 369/170. Μπίχελ Π.: Η κόκκινη πριγκίπισσα, 369/189. Μπουκουβάλα-Αναγνώστου I.: 1. Τα προσφυγόπουλα 2. Πέντε παιδιά κι ένα βουνό, 366/133. Μπουμη-Παπά Ρ.: Το παραμύθι της μαγικής φλογέρας, 369/167. Μπράιαν Τζ.: Το θαύμα της γέννη­ σης, 362/171. Ο Αίσωπος κάπως αλλιώς. 1) Ο Ντίκος ο Πεινάλας 2) Παντελή άσε τις κότες, 359/152. Οικονόμου-Ροζέν Μπ.: Εγώ και ο κύ­ ριος Γορίλας, 369/167. Οι πρώτες ανακαλύψεις μου: Η ό­ ραση. Η ακοή. Το φως. Η ώρα. Με­ τρώντας. Η γη και ο ουρανός, 362/171. Πέρρυ Σάρα: Αν..., 362/171. Πιερζάν Αν.: Τον καιρό της Τζούλυ, 359/153. Πιμόν Αννί: Παιχνίδια με τις λέξεις. Στο δρόμο. Στο δάσος. Στο βουνό. Στη σαβάνα. Στο αγρόκτημα. Στην ακροθαλασσιά, 360/164. Ράσελμαν Αννα: Σοκολάκης και ΖαχαρούλαΤρυποδόντη, 359/154. Σακελλαρίου X.: Ο μικρός δραπέτης, 366/131. Σαραντίτη Ε.: Κάποτε ο κυνηγός..., 369/168. ΣαρήΖ.:Ε.Π„ 361/139. Σις Πήτερ: Ο Αγγελιοφόρος των Αστεριών: Galileo Galilei, 369/170. Σολοτάρεφ Γρ.: Ο Λιλίκος, 361/140. Σωτηριάδου Α.: Οι περιπέτειες του Πέτου και του Πητ, 367/112. Τζόνσον Τζ.: Η Πριγκίπισσα και ο Ζωγράφος, 365/133. Τολστόι Λ.: Διηγήματα, Μύθοι και Παραμύθια, 369/170. Τράβερς Π.Λ.: Μαίρη Πόππινς,

10

361/140. Τράβερς Π.Λ.: Η Μαίρη Πόππινς, 365/133. Τραγάκης Στρ.: Σαρακήνικο, 369/168. Τσιλιμένη Τ.: Το αρκουδάκι. Το κά­ στρο της Καρέτα-Καρέτα. Πώς ένα βιβλίο έγινε χαρταετός, 360/164. Φίλντιση Σ.: Η καρδούλα, 361/140. ΦράιΣ.: Παγκόσμια εικογραφημένη Ιστορία, 369/170. Χικς Σ.: Χαφτούλης ο χορτοκόφτης, 369/171. Χιλ Έρικ: Ο Σποτ πάει στο δάσος, 361/141. Χιόνης Α.: Ο αφανής θρίαμβος της ομορφιάς, 365/132. Χωρεάνθη Ε.: Ο αναποδιάρης, 368/152.

Aubinais Μ.: 1. Στο αγρόκτημα 2. Στη Ζούγκλα, 367/112.

Baeten L.: Η σκανταλιάρα μαγισσούλα, 368/150.

Birch Β.: 1. Βενιαμίν Φραγκλίνος. Περιπέτειες με τον Ηλεκτρισμό 2 .0 Μαρκόνι και η μάχη με τα ραδιοκύ­ ματα 3. Μαρί Κιουρί. Αναζητώντας το ράδιο 4 .0 Παστέρ και η μάχη με τα μικρόβια, 369/189. Σειρά Disney: 1. Ο Πατς, το κουταβάκι με τα 101 σκυλιά της Δαλμα­ τίας 2. Λιονταράκι, κάνε γκρρ! Από τον βασιλιά των Λιονταρών, 363/156.

Disney’s W.: Η Χιονάτη και οι εφτά νάνοι, 363/156.

Heslewood J.-Borrough S.: Η ιστορίατης Δυτικής Γλυπτικής, 365/132.

Me. Brathey S.: Μάντεψε πόσο σ’ α­ γαπώ, 367/113.

Milne Α.Α.: Η - Γουίννυ - Ο-Πουφ, 368/152.

Nickl Ρ.: Ο κροκόδειλος Κροκόδει­ λος, 365/132. Πολιτικές επιστήμες Βλάχος Κ.Γ.: Η δημοκρατική κοινω­ νία και ο πολίτης στο κατώφλι του 21ου αιώνα,364/141. Περιοδικά Ελληνική Δημιουργία: Ελληνικές Γιορτές τομ. Α’, 360/162. Ποίηση Αρχαίοι Έλληνες Λυρικοί (1) και (2),

360/151. Βασικεχαγιόγλου Β.: Θρόνος Α., 367/100. Βηλαράς I.: Ποιήματα, 359/144. Εμπειρικός Α.: Ες-Ες-Ες-Ερ Ρωσία, 362/159. Κακναβάιος Ε.: Οιακισμόςτου Μενεσθέα Καστελάνου του Μυστρός, 362/160. Καρακούλης Π.: Έλενα και κάποιες σκέψεις, 367/100. Καρβέλης Τ.: Τα ποιήματα της μι­ κρής Ρεζεντά, 361/129. Κατσαρός Μ.: Κορέκτ-Φόβος ποιη­ τή, 369/151. Κωσταβάρας Θ.: Το ημερολόγιο της αυριανής εξορίας, 363/145. Ντίκινσον Ε.: Φύση, 363/146. Ομηρικός ύμνος εις Δήμητρα, 364/136. Ομήρου Οδύσσεια: 1. Ιθακήσιων Αγορά-Τηλεμάχου Αποδημία. Ρα­ ψωδία β, γ, 362/160. Παπαγεωργίου Κ.: Ποιήματα 19721990,360/151. Πούσκιν Αλ.: Ο χάλκινος καβαλά­ ρης, 361/129. Σημηριώτης Θ.Α.: Τα ποιήματα 1893-1943,367/101. Στην άλλη ακτή, στην άλλη όχθη. Τραγούδια από την παράδοση των. Ισπανοεβραίων, 359/144. Τσαρούχης Γ.: Ποιήματα 19341937,366/120. ΦερλινγκέττιΛ.: Εικόνες του φευγάτου κόσμου, 365/119. Χατζόπουλος Θ.: Στον ήλιο μοίρα, 366/120.

Ashbery J.: Αυτοπροσωπογραφία σε κυρτό κάτοπτρο, 359/145.

Celan Ρ.: Του κανενός το ρόδο, 364/136.

Montale Ε.: Φινιστέρε και άλλα ποιή­ ματα, 363/145. Πολιτική Αρμακόλας I.: Βασική βιβλιογραφία για τα εθνικά θέματα, 367/102. Αστεριού Ε.-Λαμπάτος Γ.: Η αριστε­ ρή αντιπολίτευση στην Ελλάδα, 365/125. Βαληνάκης Γ.-Ντάλης Σ.: Το ζήτημα των Σκοπιών απόπειρες για ανα­ γνώριση και η ελληνική στάση. Επί­ σημα κείμενα 1990-1996,367/103.

Βερέμης Θμ. Η Τουρκία σήμερα,

360/159. Βερέμης Θ.-Κουλουμπής Θ.: Ελλη­ νική Εξωτερική Πολιτική. Προοπτι­ κές και Προβληματισμοί, 360/159. Βισβίση Δοντά Δ.: Ιστορία του μετα­ πολεμικού κόσμου 1945-70, 362/166. Δαμανάκη Μ.: Το θηλυκό πρόσωπο της εξουσίας, 363/150. Διβάνη Λ.: Ελλάδα και μειονότητες. Το σύστημα διεθνούς προστασίας της, 359/149. Έξαρχος Γ.: Τα κείμενα των συμφωνιώντης GATT, 361/135. Κοντογεώργης Γ.: Η Ευρωπαϊκή ι­ δέα, η Ευρωπαϊκή Ενωση, η Ελλά­ δα, 361/135. Καραμπελιάς Γ.: Στα μονοπάτια της ουτοπίας. Για την υπέρβαση του δυτικού παραδείγματος, 363/150. Καψής Γ.: Το τελευταίο σταυροδρό­ μι, 369/155. Κίσσιγκερ X.: Διπλωματία, 360/158. Κουλουμπής Θ.: Διεθνείς Σχέσεις. Εξουσία και Δικαιοσύνη, 359/150. Λυμπερόπουλος Κ.: Η μεσογειακή πολιτική της Ε.Ε. Οι ελληνικές προ­ τεραιότητες 365/125. Μακρυδημήτρης Α.: Η διοίκηση σε κρίση, 365/124. Μπόμπιο Ν.: Δεξιά και Αριστερά, 362/167. Ντανιέλ Ζαν: Το ταξίδι στα όρια του έθνους, 369/156. Παπανδρέου Α.: 31 χρόνια πολιτι­ κής δημιουργίας, 363/151. Παπανδρέου Γ.: Ο πολιτικός λόγος, 362/166. Παπασπηλιόπουλος Σπ.: ΠΑΣΟΚ: Κατάκτηση και άσκηση της ε­ ξουσίας, 369/156. Περές Σ. Μαχόμενος για την ειρή­ νη, 360/159. Ρομπόλης Σ.-Χλέτσος Μ.: Η Κοινω­ νική Πολιτική μετά την κρίση του Κράτους Πρόνοιας, 365/123. Σακελλαρίου Δ.: Οι μοχλοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θεματικός Οδηγός των κοινοτικών μηχανι­ σμών, 364/142. Στράτος Κ.: Αντίθεση και Διαφωνία. Η στάση των εφημερίδων στη δικτα­ τορία 1967-74,363/151. Σωτηρόπουλος Δ.: Γραφειοκρατία

11

και πολιτική εξουσία, 367/103. Τα Βαλκάνια στην Ενωμένη Ευρώ­ πη, 359/150. Τέλλογλου Τ.: Η Γερμανική Πολιτι­ κή στον Γιουγκοσλαβικό χώρο (1991-1995), 364/142. Τρυφερούλης Κ.: Ετυμολογική ακτι­ νογραφία των ονομάτων των Ελλή­ νων προέδρων, πρωθυπουργών, βουλευτών, ευρωβουλευτών (19741995), 361/136. Τσούκαλης Λ.: Ευρωπαϊκά Ανορθό­ δοξα, 364/143.

Gehzke W.-Ruge W.-Lozek G.Heztzfeld L.: Σταλινισμός. Ανάλυση και Κριτική, 369/157.

Gellner Ε.: Η Κοινωνία των πολιτών και οι αντίπαλοί της, Συνθήκες Ελευθερίας, 365/124 Ταξίδια Γεωργουσόπουλος Κ.: Ελλαδογραφία, μια λυρική γεωγραφία, 368/143. Ζενέ Ζ.-Κοκτώ Ζ.-Καμύ Α.-Σαρτρ Ζ.Π. κ.ά.: Σελίδες για την Ελλάδα τον 20ό αιώνα. Κείμενα Γάλλων τα­ ξιδιωτών, 366/129. Καραβία Μαρία: Ο ήλιος του μεσο­ νυκτίου, 361/137. Σταυρακάκη Α.: Κάρπαθος - Η ά­ γνωστη γειτόνισσα, 366/129. Τέχνη Φρέιλιγκ Κ.-Φρέιλιγκ Ε.-Ρ. Βαν Ντερ Μεερ: Εικαστικό Πανόραμα, 364/143. Τεχνολογία Pacey Α.: Η τεχνολογία στον παγκό­ σμιο πολιτισμό, 369/163. Φιλοσοφία Βαλερύ Πωλ: Ο κύριος Τεστ, 360/156. Βέικος Θ.Ι.: Ο κόσμος σε διασπορά, 2. Θαυμασμός και παράδοξο, 3. Ενθυμήματα-Σπαράγματα λόγω, 362/164. Δραγώνα-Μοναχού Μ.: Σύγχρονη ηθική φιλοσοφία. Ο αγγλόφωνος στοχασμός, 363/149. Λεβινάς Εμμ.: Τέσσερις ταλμουδικές μελέτες, 361/134. Μπέγζος Μ.: Φαινομενολογία της

Ευρετήριο

θρησκείας, 363/149. Μπιτσάκης Ευτύχης: Το αειθαλές δέντρο της γνώσεως, 359/149. Νιτόμπε I.: Μπουσίντο. Ο κώδικας των Σαμουράι, 363/149. ΝτελεζΖιλ: Εμπειρισμός και υποκει­ μενικότητα, 362/165. Ντερινά Ζ.: Η έννοια του αρχείου, 366/124. Ντιντερό. Εγκυκλοπαίδεια, 360/155. Παναγόπουλος Α.: 1) Πλάτων και Κρήτη 2) Αριστοτέλης και Κρήτη, 359/149. Πατζάκης Π.: Η θεωρία της αλλο­ τρίωσης. Από την κρίση της μεσιτεί­ ας στο όραμα ενότητας της Αποκα­ λυπτικής, 361/134. Πελεγρίνης Θ.: Η μελαγχολία της α­ ναγέννησης, 361/134. Τερζάκης Φ.: Η διαλεκτική επανα­ προσδιορισμένη, 368/147. Τσιμπουκίδης Δ.: Οι κλασικοί του μαρξισμού για την αρχαία Ελλάδα, 366/124. Χέγκελ Γκ.: Φαινομενολογία του Πνεύματος, 362/165.

Derrida J. Adieu, Επικήδειος για τον Ε. Levinas, 368/147. Ψυχανάλυση Λεφόρ Ρ.: Η γέννηση του Άλλου, 369/159. Σάλτζμπεργκερ-Ουίτενμπεργκ I.: Η αυτογνωσία από ψυχαναλυτική θε­ ώρηση και οι ανθρώπινες σχέσεις, 360/156. Φρόυντ Σ.: Εισαγωγή στην ψυχανά­ λυση, 369/160.

Minded Arnold: Συνομιλώντας με το σώμα που ονειρεύεται, 360/157. Ψυχολογία Παπαδάτου Δ.-Αναγνωστόπουλος Φ.: Η ψυχολογία στο χώρο της υγεί­ ας, 363/152.

Carotenuto Α.: Έρως και Πάθος, τα όρια τη ξ αγάπης και του πόνου, 366/124.

Hassoun J.: Το κοντραμπάντο της μνήμης, 366/125.

Miller G.: Γλώσσα και ομιλία, 363/152.

Moove Th.: Η φροντίδα της ψυχής, 368/146.

Skynner R., Cleese J.: Ζωή, η σύγ­ χρονη Οδύσσεια, 368/146.

Zavollous M.-Louis-Guerin Chr.: Κοι­ νωνική ταυτότητα και συνείδηση,

Υ π ό Έκδοαπν

359/156,360/166,361/142,362/172, 363/158,364/151, 365/134,366/134, 367/114,368/154,369/172.

|

Κριτικές

~|

Βιογραφία Thomas D.: Η ζωή του θεϊκού Μαρκήσιου ντε Σαντ, 364/157. Γεωπολιτική Μάζης Θ.Ι.: Γεωπολλιτική των υδάτων στη Μέση Ανατολή, 365/152. Δοκίμιο Α.-Ι.Δ. Μεταξάς: Προεισαγωγικά για τον πολιτικό λόγο. Δεκατέσσερα μαθήματα για το στυλ, 360/176. Κούντερα Μ.: Οι Προδομένες Δια­ θήκες, 367/118. Ελληνική πεζογραφία Βαμβουνάκη Μ.: Με βελούδινα βή­ ματα ο χρόνος, 360/169. Δούκα Μάρω: Ένας σκούφος από πορφύρα, 361/147. Καπάνταη Ισμήνη: Πού πια καιρός, 364/160. Μήτσου Ανδρέας: Τα ανίσχυρα ψεύδη του Ορέστη Χαλκιόπουλου, 361/150. Μιχαηλίδης Γ.: Λάμδα, 369/181. Νόλλας Δημ.: Ο άνθρωπος που ξεχάστηκε, 360/171. Νόλλας Δημ.: Τα θολά τζάμια, 365/139. Παπανδρέου Ν.: Δέκα μύθοι και μια ιστορία, 359/168. Παπαπαναγιώτου Δημ.: Πέμπτη ε­ ποχή, 362/188. Τσαλίκογλου Φ.: Η κόρη της Ανθής Αλκαίου, 368/163. Τριανταφύλλου Σ.: Σάββατο βράδυ στην άκρη της πόλης, 366/142. Χαρτοκόλλης Π.: Οιδιπόδειο ’46’47,360/173. Χουλιαράς Ν.: Στο σπίτι του ε­ χθρού, 359/169.

12

Χωμενίδης Χρ.: Το ύψος των περι­ στάσεων, 363/161. Επιστημολογία Σέραρντ Φ.: Ο βιασμός του ανθρώ­ που και της φύσεως. Διερεύνηση των αρχών και των συνεπειών της σύγχρονης επιστήμης, 365/148. Θέατρο Γράμματός θ.: Fantasyland, θέατρο για παιδικό και νεανικό κοινό, 369/184. Σούτσου Ν.Γ.: Αλεξανδροβόδας ο ασυνείδητος, κωμωδία συντεθείσα εν έτει αψπε’ 1785,363/163. Ιατρική Αντίλογος Ασκληπιάδου Αλεξίκακος: Η φύση της ασθένειας και η θε­ ραπεία της υγείας, 364/164. Ιστορία Βασιλάτος Νίκος: Λάρισα η Ακρό­ πολη του Άργους, 359/171. Χατζής Θ.: Οι ρίζες της Εθνικής Αντίστασης, 366/149.

Ristelhueber R.: Ιστορία των Βαλκα­ νικών λαών, 367/121.

Λεξικό Μπάλτας X.: Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, 362/186. Μελέτες Καλοκύρης Δημ.: Νεοελληνικά λο­ γοτεχνικά περιοδικά, 366/147.

Fernandez D.: FI αρπαγή του Γα­ νυμήδη, 363/168. Ξένη πεζογραφία Έβανς Ν.: Ο γητευτής των αλόγων, 368/166. Κλεμάν Κατρίν: Το βαλς που δ εντελείωσε, 365/142. Κούντερα Μ.: FI βραδύτητα, 366/144. Μπερνιέρ Λ.: Το μαντολίνο του λο­ χαγού Κορέλι, 364/162. Σεμπρούν X.: Γραφή ή ζωή; 368/168. Χόε Πέτερ: FI δεσποινίς Σμίλλα δια­ βάζει το χιόνι, 362/190.

Lesage A.R.: Ιστορία του Ζιλ Μπλας ντε Σαντιγιάν, 365/144. Οικονομία Κρούγκμαν Π.: Η εποχή των μειωμέ­ νων προσδοκιών, 362/184. Παιδικά Μπόντης Γ.: Λαμπερά αγκάθια, 363/170. Ποίηση Αγγελάκη-Ρουκ Κ.: Ωραία έρημος η σάρκα, 367/116. Αρανίτσης Ευγένιος: Φυσική, 369/178. Παμπούδη Π.: Ο Λεπτουργός, 359/166. Σικελιανός Άγγελος: Αντίδωρο, 359/163.

Dickinson Ε.: Η ποιήτρια των επόμε­ νων εποχών, 368/160. Πολιτική Δαμανάκη Μ.: Το θηλυκό πρόσωπο της εξουσίας, 366/139. Κύρκος Λεωνίδας: Ανατρεπτικά, 362/181. Λίποβατς Θ.: Ενάντια στο ρεύμα για μια κοινωνία πολιτών, 369/175. Λυγερός Στ.: Το παιχνίδι της ε­ ξουσίας, 368/159. Μπενάς Τ.: Ένα Συνέδριο που δεν έ­ γινε ποτέ, 363/166. Ταξιδιωτικά Βιστωνίτης Α.: Το ρόδο και ο λωτός, 364/166. Καραβία Μαρία: Ο ήλιος του μεσο­ νυχτιού, 369/187. Ψυχολογία Μπετελχάιμ Μπ.: Η γοητεία των πα­ ραμυθιών. Μια ψυχαναλυτική προ­ σέγγιση, 361/145.

|

Δελτία

~|

Βιβλιογραφικό δελτίο

359/175,360/179,361/155,362/197, 363/175,364/173,365/157,366/153, 367/127,368/173,369/191. Κριτικογραφία

359/185,360/189,361/164,362/205, 363/182,364/181,365/165,366/164, 367/137,368/180,369/200.

ΟΝΟΜΑΤΑ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ-ΤΡΙΩΝ

Αλεξανδρίδης Αθ., 361/92. Αλιβάνιστου Ντ., 361/78. Αμπατζόγλου Γρ„ 361/102. ΑναγνωστόπουλοςΔ.Β., 363/99. Ανωγειανάκης Φ., 362/118. Αποστολίδης Ρένος, 360/127. Αργυράκη Νάνσυ, 360/78. Αργυρίου Αλεξ., 359/98. ΒαρβέρηςΓ., 367/23. Βασιλάκου Αγγελ., 367/88. Βασιλικός Βασίλης, 362/188. Βατόπουλος Ν„ 365/85. Βέης Γιώργος, 359/166. ΒίρβοςΚ., 362/120. Βολιότης-Καπετανάκης Η., 362/112, 362/124. Βουτέρης Τάκης, 361/66. ΓαλάντηςΓ., 363/120. Γαλούνης Μ., 365/148. Γερμανός Φρέντυ, 366/30. Γεωργιάδου Β., 363/63. Γεωργίου-Νίλσεν Μ., 361/96. ΓεωργοβασίληςΔημ., 362/186. Γεωργουσόπουλος Κ., 362/46. Γιαννακάκος Κ., 368/93. Γιαννικοπούλου Α.Α., 363/95, 363/115. Γκόρπας Θωμάς, 361/112,362/62 Δαμιανού Δέσποινα, 361/145, 363/104. Δανιήλ Γ., 362/171, 363/156, 364/147,365/131, 367/103,368/138. Δεληολάνης Γ., 359/64,360/100, 361/66,362/88,363/78,364/74, 365/58,366/50,367/40,368/66, 369/78. Δεληπέτρος Μ., 360/155,360/157, 361/133,361/138. Δερμπζάκης Μπ., 360/169,368/148, 369/184. ΔημητρούλιαΤ., 359/140,359/145, 360/163,361/147,361/127,361/131, 361/141,362/156,365/116,365/120, 365/121, 366/127,367/97,368/139, 369/181. Δήμου Ν.: 366/82. Δούκα Μάρω, 359/100. Δραγούμης Φ.Μ., 362/116. Δρακονταειδής Δ.Φ., 365/144, 366/77,366/144,367/118. Εξαρχοπούλου Λ., 359/140,360/148, 361/133,363/128,363/142,363/144, 363/147,364/57,365/118,365/119, 365/139,366/37,366/119,366/126,

Β

366/129,368/114. Ευθυμιάδη Νένη, 359/102. Ζανόντι Π., 369/123. Ζαροκώστα Κατερίνα, 365/99. ΖερβάνοςΚ., 364/164. Ζορμπά Μυρσίνη, 360/136. Ζουμπουλάκης Στ., 367/65. Θεοδώρου Ε.Θ., 367/34. Θρύλος Αλκής, 362/70. Ιωαννίδου Μ., 363/70. Καβαιράκη Μ., 367/100,367/111. Καλαμαράς Β„ 359/146,359/148, 359/156,360/153,360/160,360/166, 361/112,362/160,362/161,362/162, 362/172,363/146,363/153,363/155, 363/158,364/145,364/150,365/80, 365/117,365/121, 365/127,365/134, 366/118,366/128,366/134,367/25, 367/32,367/105,367/110,368/154, 369/172. Καλημέρης Κ., 366/118,366/119, 366/123,366/130,367/99,367/105, 368/163. ΚανέΠΑ, 369/119. Καραλής Βρασίδας, 363/58,366/44, 368/160,369/178. Καρατζαφέρη Ιωάννα, 359/168. Κάσσος Βαγγέλης, 368/44. Κασωτάκη Μαρία, 360/140. ΚατηφόρηςΠ., 360/116. Κατσίκας Χρ., 361/58. Κεντρωτής Γ., 359/148,359/149, 359/151,360/148,360/155,360/157, 361/131,361/134,362/165,363/149, 363/153,364/134,364/139,364/141, 368/141,368/145,369/152,369/155, 369/159. , Κεντρωτής Κυριάκος, 365/152. Κοκκινάκη Νένα, 368/58. Κοντακίδης Α„ 360/150,363/60. Κονταξάκη Αλεξάνδρα, 367/70. Κοντός Γιάννης, 360/130. Κόνσολος Παν., 359/58,360/110. Κουλουμπή-Παπαπετροπούλου Κ., 363/101. Κουνάδης Παν., 362/134. Κούνδουρος Νίκος, 362/77. ΚούρτοβικΔημ., 359/118. Κούτρα Π., 366/87. Κουτσομύτης Κ., 364/55. Κρανιδιώτης Π., 360/173. Κρημνιώτη Π., 365/115,365/120. ΚώτσιουΝ., 359/138,359/139, 359/141, 359/143,359/146,359/152, 359/169,360/149,360/150,360/151,

EvQmjQio

360/152,360/153,360/158,360/176, 361/127,361/128,361/129,361/134, 361/135,362/158,362/159,362/160, 362/163,362/164,362/165,362/167, 362/168,362/190,363/142,363/173, 363/144,363/168,364/132,364/133, 364/134,364/135,364/136,364/137, 364/160,365/39,365/119,365/121, 365/122,365/132,365/142,366/117, 366/119,366/120,366/121, 366/123, 366/142,367/99,367/100,367/102, 367/104,367/106,367/109,367/110, 368/139,368/141, 368/146,368/168, 369/150,369/151. Λαζάνης Γ ιώργος, 362/88. Λαμπαδαρίδου-Πόθου Μ., 368/44. Λίποβατς Θάνος, 359/105. Μαγκλίνης Ηλίας, 359/55,361/78, 363/54,364/59,365/54,365/64, 366/96,368/54,368/138,369/72, 369/151. Μαλαφάντης Κ., 359/147,359/153, 360/152,360/155,360/162,361/53, 361/130,361/141,362/169,363/107, 363/156,364/138,364/141,364/146, 364/148,365/126,366/132,366/133, 367/101,367/108,367/111, 368/143, 368/151,369/160,369/162,369/164, 369/166. Μανιώτης Γ., 359/84. Μαντουβάλου Σοφία, 361/99. Μάρκαρης Π., 359/84. Μαρκεζίνη Κ., 369/116. Μάτεσις Παύλος, 359/107. Μαχαλιάς Ν., 364/64. Μερακλής Γ.Μ., 366/68. Μητσάκης Κ., 369/41. ΜήτσουΜ.,363/112. ΜιχαηλίδηςΓ., 359/62. Μπλάχερ-Κοέν Σάρα, 367/70. Μολυ βίαιης Ν„ 368/148,368/149, 369/163. Μοσκόβου Σπ„ 368/107. Μουρσελάς Κ„ 359/108. Μπασκόζος Γ., 360/171,362/111, 362/136,366/79. Μπέγζος Μ., 366/73. Μπλιούμη Α., 368/97. Ντάλης Σ., 359/149,-359/150, 360/158,360/159,360/162,361/134, 361/135,361/136,362/162,362/166, 363/147,363/148,363/151,364/142, 364/143,365/122,365/123,365/124, 365/126,366/122,366/130,367/103, 367/104,367/106,368/143,368/144,

EvQMljQlO

368/149,369/153,369/155,369/156, 369/158,369/160,369/163. Νταντινάκης Κ., 364/120,368/126. Ντελόπουλος Κ., 368/46. Ντινόπουλος Κ., 363/154,364/135, 365/118,366/117,366/131, 367/98, 367/110,368/142,368/50,368/166, 369/158. Παπαγεωργίου Θανάσης, 360/96. Παπαγεωργίου X., 365/116,366/120, 366/121,366/122,367/97,367/102, 367/105,368/137,368/140,368/146, 369/148,369/150,369/151,369/154, 369/159,369/160. Παπαδάτος Γ., 359/153,360/164, 361/138,361/139,361/140,362/161, 362/166,362/168,362/170,363/155, 363/156,363/170,364/144,364/148, 364/149,365/122,365/127,365/129, 365/130,365/131, 365/132,365/133, 366/126,366/131, 366/132,367/108, 367/112,367/115,368/142,368/149, 368/150,368/151,368/152,368/153, 369/153,369/161,369/162,369/164, 369/165,369/166,369/167,369/168, 369/169,369/170,369/171. ΠαπαδόπουλοςΛ., 362/119. Παπαλεξης Ηρ„ 359/118,259/144, 362/168,362/171. Παπαλεοντίου Λ., 369/58. Παπαναγιώτου Β., 368/103. Παπασπυρίδου I., 363/52,366/41. ΠαππάςΤ., 360/159,361/135, 361/136,362/163,362/164,362/166, 362/181,363/148,363/151,364/139, 364/140,364/142,365/125,366/123, 366/124,366/126,366/140,368/159, 369/156,369/157,369/158,369/161. Πάρλας Κ., 359/66,361/68,362/92, 363/80,364/76,365/60,366/50, 367/42,368/68,369/82. Πελασγός Στ., 363/110. Πετράκης Αντ., 369/175. Πετράκου Κ., 363/163. Ποταμιάνου Α„ 361/88. Ράης Ε„ 360/161,362/169,366/128, 367/104. Ρεπούση Μ., 361/46. Ρήγος Αλκής, 363/166. Ροζάνης Στ., 367/54. ΡουμπούλαΔ., 359/139,359/143. Ρώτας Ρένος, 362/85. Σακελλαρίδης Γ., 363/118. Σακελλαρίου Χάρης, 365/50. ΣαρήΖωρζ, 360/131.

Σιδέρη-ΣπεκΝτ., 368/90. Σινόπουλος Τ„ 367/30. Σπάθή Β., 359/152,361/129, 361/131. Σπανάκη Μ., 366/147. Σταυροπούλου Έρη, 362/54. Σφυρίδης Π., 366/89. ΣχινάςΑ., 368/105. Ταμβακάκης Φ., 359/111. Ταξιάρχης Ντ„ 364/162. Τατσόπουλος Π., 364/157. Τζιανφορμάτζιο Λ., 360/78. ΤζούμπαςΤ., 359/85. ΤόλιαςΓ., 365/42. Τριανταφύλλου Σώτη, 362/184, 367/58. Τσακνιάς Σπ„ 362/142,364/160. ΤσατσούληςΔ., 359/141,359/145, 359/146,359/147,359/151,360/149, 360/153,360/156,360/162,361/150, 361/128,361/132,361/136,361/137, 362/157,362/158,362/167,362/168, 363/143,363/147,363/150,363/154, 363/161,364/132,364/136,364/138, 364/144,364/145,364/147,365/114, 365/115,365/117,365/128,365/129, 365/131,366/116,366/121,366/125, 366/139,367/96,367/97,367/98, 367/106,367/107,367/109,368/136, 368/137,368/140,368/143,368/145, 368/146,369/149,369/150,369/152, 369/157,369/170. Τσιάντης Γιάννης, 361/86. Χατζόπουλος Θανάσης, 361/85, 361/105. Χίου-Μιχαήλ Φ„ 369/52. Χρυσόπουλος X., 365/45. Χωρεάνθη Ελένη, 369/187. Φάις Μ., 360/154,361/126,361/129, 367/26,367/68,369/134. Φακίνος Μιχ, 360/134. Φορόπουλος Ν.Λ., 359/171.367/121. Φράγκου-Κικίλια Ρ„ 359/163.

LuhmanN.: 363/63.

Α φ ι ε ρ ώ μ α τ α σε Σ υ γ γ ρ ά φ ε ι ς Ο. ντε Μπαλζάκ No 60* Δ. Γληνός No 61* Τ. Τζόυς No 62* Κ. Χοτζηαργύρης No 63 Ζ. Ζενέ No 66 Νέοι Λογοτέχνες No 69 Αριστοφάνης No 72* Ζ. Πρεβέρ No 73 Μ.ντεΣαντΝο77 Κ.Π. Καβάφης No 78 Χ.Λ. Μπόρχες No 79 Μ. Κούντερα No 80* Μ. Γιουρσενάρ No 81 Α. Κοραής No 82 Κ. Μαρξ No 83* Μ. Βίαν No 85 Νέοι Λογοτέχνες No 87 Κ. Βάρναλης No 88* Τ.Μαν No 90 Φ. Νίτσε No 91 Κ. Θεοτόκης No 92 Ρ. Μπαρτ No 93 Ν.Λαπαθιώτης No 95 Ε. Ρόίδης No 96 Ε. Ζολά No 97 Σταντάλ No 98 Μακρυγιάννης No 101 Λουκιανός No 102 Ντιντερό No 103 Τ. Άγρας No 104 I. Βερν No 105 Θ. Κάίρης No 106 Παραμυθάδες No 108* Ε. Έσσε No 109 Α.Καμύ No 110 Β. Ουγκό No 111 Ε. Άλαν Πόε No 112 Φ. Κόντογλου No 113 Σ. ΜπέκετΝο 115 Κ. Πολίτης No 116 Α. Πάλλης No 118 Β. Μαγιακόφσκι No 121 Ε. Ιονέσκο No 122 Μ. Φουκώ No 125 Ζ. ΛακάνΝο 126 Ζ. Πωλ Σαρτρ No 127 Φ. Ντοστογιέφσκι No 131 Ν.Χ. Λώρενς No 132 Τ.Σ. ΈλιοτΝο133 Μ. Ντυράς No 134 Αριστοτέλης No 135

Σ. ντε Μπωβουάρ No 136 Γ. Θεοτοκάς No 137 Φ.Σ. Φιτζέραλντ No 138 Τ.Ουίλιαμς No 139 Α. Κάλβος No 140 Γ. Σεφέρης No 142 Γ. Φλωμπέρ No 143 Ο.ΈκοΝο 145 Α. Δουμάς No 147 Α. Κρίστι No 149 Σ. ΦρόυντΝο 150 Α. Αρτώ No 151 Ο. ΟυάιλντΝο 152 Β. ΓουλφΝο 153 Γ.Β. Γκαίτε No 154 Κ. Καρυωτάκης No 157 Κ. Λεβί -Στρως No 158 Ε. Χέμινγουεϊ No 159 Ζ. Κοκτώ No 160 Μ.Χάιντεγκερ No 161 Β. Ναμπόκοφ No 162 Α. Παπαδιαμάντης No 165 Π. Λεκατσάς No 166 Αίσωπος No 167 Λ. Αραγκόν No 168 Α. Τσέχωφ No 169 Σ.Τσίρκας No 171 Τ. Στάινμπεκ No 173 Όμηρος No 174 Μ. ντε Θερβάντες No 176 Βολταίρος No 177 Ε. ΠάουντΝο 178 Μολιέρος No 179 Δ. Χατζής No 180 Ε. ΊψενΝο 181 Ν. ΧάμμετΝο 182 Π. ΒαλερίΝο 183 Ζ. Μπατάιγ No 187 Ν. Καζαντζάκης No 190 Θουκυδίδης No 191 Φ.Γ. Λόρκα No 192 Ρ. Τσάντλερ No 193 Β. Ράιχ No 197 Ρ. Μούζιλ No 199 Λ. Τολστόι No 200 Π.Ελυάρ No 201 Ζ. Σιμενόν No 202 Γ. ντε Μωπασάν No 204 Γ. Ρίτσος No 205 Α. Ζιντ No 206 Α. Μπρετόν No 207

Μ. ΜπρεχτΝο211 Α. Αλεξάνδρου No 212 Δ. Σολωμός No 213 Α.ΛουπένΝο218 Φ. Πετράρχης No 218 Γκ.Γκ. Μάρκες No 223 Τζ. Όργουελ No 226 Τ. Λειβαδίτης No 288 Κ. Ντίκενς No 229 Δάντης No 230 Γκ. Απολλιναίρ No 231 Ρ. Βελεστινλής No 235 Σοφοκλής No 243 Τζ. Κέρουακ No 249 ΜαρκΤουαίνΝο252 Γιούκιο Μισίμα No 256 Μαριβό No 257 Μ. Καραγάτσης No 258 Άρθουρ Μίλλερ No 259 Χένρυ Τζαίημς No 260 Γ. Ξενόπουλος No 265 Γκράχαμ Γ κρην No 267 Γ. Σκαρίμπας No 269 Χένρυ Μίλλερ No 273 Ράινερ Μαρία Ρίλκε No 274 I. Καποδίστριας No 275 Γ. Βιζυηνός No 278 Ζαχαρίας Παπαντωνίου No 285 Νόρμαν Μαίηλερ No 286 Μισέλ Τουρνιέ No 287 Πίνδαρος No 294 Αντόνιο Γ κράμσι No 295 Μάριος Χάκκας No 297 Δημοσθένης Βουτυράς No 198 Πηνελόπη Δέλτα No 300 Μισέλ ντε Μονταίν No 304 Αρθούρος Ρεμπώ No 305 Ανδρέας Καρκαβίτσας No 306 Σ. Μυριβήλης No 309 Μ. Αξιώτη No 311 Ε.Μ. Φόστερ No 312 Κολέτ No 313 Κ. Χατζόπουλος No 319 Ρ. Κενώ No 320 Τ. Χάρντυ No 324 Κ. Κρυστάλλης No 326 Γ.Σάνδη No 327 Α. ντε Σ. Εξυπερύ No 330 Κ. Παλαμάς No 334 Η. ΒενέζηςΝο337

ΤΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΗΜΕΙΩΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΑΣΤΕΡΙΣΚΟ ΕΧΟΥΝ ΕΞΑΝΤΛΗΘΕΙ

διαβάζω στο τ ε ύ χ ο ς Φε βρουάρι ου ΣΥΝ ΕΝ ΤΕΥΞΗ

του Νίκου Μπακόλα στον Μισέλ Φάις ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ Μ ΗΝ Α

Κρατικές υποτροφίες σε συγγραφείς Γράφουν οι: Π. Αμπατζογλου, Σ. Δημητρίου, Κ. Μουρσελάς, Δ. Νόλλας, α . Σουρούνης, Α. Σφακιανάκης, π. Τατσοπουλος ■ ΕΝΟ Β ΙΒ Λ ΙΟ

Οι βιογραφίες του Θεού και του Διαβόλου ΑΡΘΡΟ

Τα δέκα δημοφιλέστερα ποιήματα στην αγγλική γλώσσα

| Υπόθεση Αριστείον | Αφηγηματικοί Όροι στα «Λόγια της Πλώρης» του Α. καρκαβίτσα τ ο υ ΓρηνόοιουΞενόπουλου

Γ ΡΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ 50 ΝΕΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ j EST SELLER ·

ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ \

ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ TV ·

ΛΙΛΙΠΟΥΤΕΙΑ ·

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ · ΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΙΑ ·

ΥΠΟ ΕΚΔΟΣΙΝ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ f i PERUGIA

ΉΝΑ ΖΩΓ0ΙΚΜ0Υ Λόντου 8 - Σόλωνος 116,106 81 Αθήνα Τηλ.: 3816559,3803193, Fax: 3821158

Μ ΑΡίΑ ΛΑΜ Π Α ΔΑ ΡίΛ Ο Υ-Π όθΟ Υ

Π Η ΐΐΝ

ΜΑΡΙΑ ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΔΟν-ΠΟΘΟΥ

Τη ν

ΠΟΛΗ

Πήραν την πόλη πήραν την... ιστορικό μυθιστόρημα

ΑΝΝΑ ΓΚΕΡΤΣΟΥ-ΣΑΡΡΗ

Μ ’εγά ντιο υ ς ά νεμ ους

; ενάντιους άνεμους

μ

;ο ϋ - ΣΑΡ Ρ Η

ιστορικό μυθιστόρημα

Κ ε δ ρ ο Σ (® ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ y f y