Τεύχος 491

Η ΜΕΡΟΛΟΓΙΑ Ε Λ Λ Η Ν Ω Ν ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ (β' μέρος) ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ Ευγενία Φακίνου · Νίκος Θ έμ ελ η ς · Α γ γ έλ α Καστρινάκη • Γιάννης Καλπούζος · Ν τέιβιντ Μ ίτσελ

ΛΛΕΓΣΑΝΤΡΟ ΜΠΑΡΙΚΚΟ

ισ τ ο ρ ία σαν παραμύθι

ΑΛΕΣΣΑΝΤΡΟ ΜΠΑΡΙΚΚΟ

ΡΟΜΠΕΡΤΟ ΣΑΒΙΑΝΟ

Ιστορία σαν παραμύθι

Γόμορρα

μ ό λ ις κ υ κ λο φ ό ρ η σ ε

ΒΡΑΒΕΙΟ VIAREGGIO REPACI 2006 OPERA PRIMA ΜΕΓΑΛΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΑΝΝΩΝ 2008 2 2 η χ ιλ ιά δ α

I '^Χ Υ Ε Ι e

m

rs « * w

e

w

u

a s .

ΓΚΑΡΙ ΚΑΣΠΑΡΟΦ

NOAM ΤΣΟΜΣΚΥ

Η ζωή είναι

Ισχύει ό,τι πούμε εμείς

μια παρτίδα σκάκι ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΓΙΩΡΓΟΣ-ΙΚΑΡΟΣ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗΣ

Γ ια τ η ν ε ξ ο υ σ ία τ ω ν Η Π Α σ ’ έ ν α ν κ ό σ μ ο π ου α λ λ ά ζ ε ι Συζητήσεις με τον ΝΤΕΪΒΙΝΤ Μ ΠΑΡΣΑΜΙΑΝ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ g|f ΝΕΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΠΑΝΑΓΗ ΤΣΑΛΔΑΡΗ (ΠΡΩΗΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ) 38, 104 37 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 210.36.50.000 web site: Iit tρ://\νwva.paιakis.μr · amail: inrol:' palakis.pi · salrs^pjtakis.pr

Η

Γ Ν Ω Μ Η

ΜΟΥ

Όπως κάθε χρόνο χρονιά κλείνει με βιβλία και σκέψεις. Οι γιορτινές αυτές μέρες με το τέλος του χρόνου φέρνουν και τους απολογισμούς. Τι κάναμε, πού βριοκόμαστε, τι θα θέλαμε να έχουμε πραγματοποιήσει. Το περιοδικό έκλεισε τρία χρόνια με τη νέα του διεύθυνση. Υπάρχου­ με, συζητάμε, διοργανώνουμε εκδηλώσεις, παρεμβαί­ νουμε όπου νομίζουμε. Αλλά φτάνει; Προχθές παρακολούθησα τη συναυλία ενός συγκροτή­ ματος τζαζ από νέα παιδιά. Έπαιζαν πλήκτρα, μπάσο, ντραμς, είχαν μια πολύ όμορφη γυναικεία φωνή και τον επικεφαλής -το μυαλό του σχήματος- που αυτοσχέδια­ ζε στα πικάπ. 0 χώρος, ένα διαμάντι αρτ ντεκό, μέαα στη μαυρίλα της οδού Αθήνας. Το κοινό νεανικό, ντυμένο χωρίς επιτήδευση. Από τις τσάντες του ξάκριζαν βιβλία και περιοδικά free press. Μιλούσαν για τα πιο απίθανα πράγματα. Έψαχναν τη ζωή παντού. Κι αναρωτιέμαι: οι άλλοι ποιοι είναι; Αυτοί που βλέπουν μεσημεριανά τηλεοπτικά παρατράγουδα, που αγοράζουν Espresso και τα συναφή, που έχουν όνειρο στη ζωή την απατηλή ευδαιμονία, που θα σαρωθεί στην πρώτη οοβα-

Η

ρή κρίαη,.. Θέλεις να είσαι χαρούμενος κι αισιόδοξος, αλλά δεν είναι εύκολο. Δεν παραιτείσαι. Συνεχίζεις, αυτό είναι το νόημα.

Γιάννης Ν. Μπασκόζος

I Δ I A B A Ζ Ω Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

1 Η ΓΝΩΜ Η

Μ Ο Υ ΓΙΑΝΝΗΣ Ν. ΜΠΑΣΚΟΖΟΣ

Μ Ο Ν ΙΜ Ε Σ

ΣΤΗΛΕΣ

6 Σχόλια ΊΟ Courier 12 Από μήνα σε μήνα, ΟΛΓΑ ΣΕΛΛΑ 24 Θερμιδωριανά Οξύτονα, ΑΛΕΞΗΣ ΖΗΡΑΣ26 Στήλη Άλατος, ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΕΝΑΡΙΟΣ28 Εκτός Γραμ­ μής, ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΤΣΙΚΑΣ56 ΚΟΝΤΡΑ διάβασμα, ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΣΟΥΛΑΡΗΣ 58 ΧΩΡΙΣ προϋπηρεσία, ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΕΝΑΡΙΟΣ 154 Κόμικ, Κείμενα: ΛΗΔΑΤΣΕΝΕ, Εικόνες: ΚΩΣΤΑΣ ΚΥΡΙΑΚΑΚΗΣ156 Ο Περιοδεύων, ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ160 a piacere, ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΝΑΒΟΥΡΗΣ

16 Τ Α 63 Ο Δ Η Γ Ο Σ

ΕΥΠΩ ΛΗΤΑ

Β ΙΒ Λ ΙΩ Ν

ΤΟΥ

γ ια

Β ΙΒ Λ ΙΑ

Δ ΙΑ Β Α Ζ Ω

τ ις

γ ιο ρ τ έ ς

ΣΤΟ Ν

ΚΟΣΜ Ο

60 Sylvia Plath - Ted Hughes: Ο μίτος που οδηγεί στην καρδιά της ποίησης.... ΕΛΕΝΗ KAPPA 62 Όταν η καλή δουλειά (επι)βραβεύεται! ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΤ. ΑΝΔΡΙΑΝΕΣΗΣ

Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Ε ΙΣ

34 Νίκος Θέμελης: Οι αλήθειες των άλλων και η δική μου ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ Ν. ΜΠΑΣΚΟΖΟ 38 Ευγενία Φακίνου: Με τη βοήθεια των ηρώων μου ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΝΙΚΗ ΟΡΦΑΝΟΥ 42 Αγγέλα Καστρινάκη: Έρωτας και ειρω­ νεία ΜΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ Ν. ΜΠΑΣΚΟΖΟ 48 Ντέιβιντ Μίτσελ: Να καταφέρουμε να ξεγλιστρήσουμε από τους δαίμονές μας ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΝΙΚΗ ΟΡΦΑΝΟΥ 52 Γιάννης Καλπούξος: «Η έννοια του άλ­ λου» ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΟΛΓΑ ΣΕΛΛΑ

ΠΡΟ ΣΩ ΠΑ

152 Νένη Ευθυμιάδη: Η αθόρυβη φίλη μας. ΓΙΑΝΝΗΣ Ν. ΜΠΑΣΚΟΖΟΣ

Α Φ ΙΕ Ρ Ω Μ Α

126 Ημερολόγια Ελλήνων συγγραφέων Μέρος β'. Επιμέλεια: ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΑ ΜΑΚΑΤΟΥ 128 Συμπεράσματα από μια εκδήλωση. 128 Τα ημερολόγια των άλλων. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΧΙΝΑ 131 Τρεις σημειώσεις για τα ημερολόγια. ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ 133 Εφήμερα και διαρκή Προτάσεις για την ημερολογιογραφία. ΑΛΕΞΗΣ ΖΗΡΑΣ135 Άμεση ματιά στη ζωή του συγγραφέα. ΖΕΦΗ ΚΟΛΙΑ136

Η ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΚΟΤΩΝΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ Προστατεύουμε το βιβλίο όταν δεν επιτρέπουμε σε φωτοτυπικά καταστήματα, σε Ιδρύματα Ανώτερης και Ανώτατης εκπαίδευσης, σε σχολεία, φροντιστήρια και βιβλιοθήκες

------------- «

Η

Ι

ια αναπαράγουν -χωρίς άδειατο περιεχόμενο των βιβλίων.

ΦΩΤΟΤΥΠΗΣΗ-ΨΗΦΙΟΠΟΙ^Η'ΑΠΟΘΗΙ^ΥΣΗ

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

ΔΙΑΒΑΖΩ

[ Δ IA ΒA Ζ Ω I Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο ΜΕ Ν Α

ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ISSN: 1106-1383 ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ 1141 ΤΕΥΧΟΣ 491 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008 Ιδρυτής Περικλής Αθανασόπουλος Ιδιοκτήτης Γ. ΓΑΒΑΛΑΣ & ΣΙΑ Ε.Ε. Εκδότης Γεώργιος Γαλάντης-Γαβαλάς Διευθυντής Γιάννης Ν. Μπασκόζος

θα το καταστρέψω.... ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΚΟΡΟΒΕΣΗΣ 138 Η χαρά του γεωγράφου. ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΟΔΙΝΟΣ139 Ακατέργαστη πρώτη ύλη. ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΟΥΛΩΤΗΣ 141 Η φαντασιακή ρύθμιση της ζωής. ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΕΝΑΡΙΟΣ 142 Προτίμηση στα δη­ μόσια ημερολόγια. ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ 143 Σκόρπιες σκέψεις. ΑΛΕΞΗΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ 144 Το μαύρο κουτί της ζωής μου. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΖΑΜΙΩΤΗΣ

144 Ημερολόγιο ονείρων. ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΤΡΙΒΙΖΑΣ 145 Καμία σχέση με τα γρα­ πτά μου. ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ 146 Το έχω χάσει.... ΘΑΝΑΣΗΣ ΧΕΙΜΩΝΑΣ

Τακτικοί Συνεργάτες Παναγιώτης Στ. Ανδριανέσης, Αλέξης Ζήρας, Έλενα Καρακούλη, Ελένη Καρρά, Χρήστος Κάτσικας Κώστας Κατσουλάρης, Κώστας Μποτόπουλος, Γιώργος Ξενάριος, Όλγα Σελλά

UNDERGROUND

158 Του δρόμου...#34. ΩΜΕΓ@

148 Κ Ρ Ι Τ Ι Κ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α Επιμέλεια: ΘΟΔΩΡΗΣ ΠΕΡΣΗΣ

Ανταποκριτές Christopher Lees (Μπέρμινγκχαμ) Έλενα Παλλαντζά (Φραγκφούρτη) Maurizio De Rosa (Μπολώνια) Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης (Μόσχα) Κριτικογραφία Θοδωρής Πέρσης Διορθώσεις Σπάρος Κακουριώτης Υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων Κωνσταντίνα Πολυχρονοπούλου Διαφημίσεις, Παραγωγή, Διανομή Α. Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ & ΣΙΑ Ο. Ε. Συνδρομές Χρυσάνθη Κουλελή Σχεδιασμός, dtp Σοφία Μιχάλα Εξώφυλλο Κώστας Κυριακάκης Εκτύπωση I. Μαυρίδης & ΥΙΟΙ Ο.Ε. ΔΙΑΝΟΜΗ ΑΡΓΟΣ (περίπτερα) ΕΡΜΗΣ (βιβλιοπωλεία) ΔΙΑΒΑΖΩ Χαρ. Τρικούπη 38, ΑΘΗΝΑ 106 80 Τηλ: 210 3388008 · Fax: 210 3388006 E-mail: diavazo@otenet.gr

>

σε αυτό

το τεύχος ΓΡΑΦΟΥΝ και ΜΙΛΟΥΝ:

Παναγιώτης Στ . Α νδριανέσης · Σ πυρος Α. Γεωργίου · Αλεξης Ζ ηρας · Νικος Θ εμελης · Σ πυρος Κακουριώτης · Λεύτερης Καλοςπυρος · Γ ιάννης Καλπουζος · Κώστας Καναβουρης · Α ναστάσιος Δ. Καραγιαννης · Ελενα Καρακούλη · ΔΗΜΗΤΡΑ Καραμολεγκου · Ελένη Kappa · Α γγέλα Καςτρινακη · Χρηστός Κατσίκας · Κώστας Κατςουλαρης · Ζ εφη Κολια · Περικλής Κοροβεςης · Κώστας Κυριακακης · Κρυςταλλια Μακατου · Ντειβιντ Μιτςελ · Μ ιχαλης Μοδινος · Ξένη Δ. Μ παλωτη · Γ ιάννης Ν. Μπαςκοζος ·

Χρηστός Μ πουλωτης ·

Κώστας

ΜΠΟΤΟΠΟΥΛΟΣ · ΓΙΑΝΝΗΣ ΝΕΔΑΣ · ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΕΝΑΡΙΟΣ · ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. Παπαδατος · Παύλος Παπαδημητριου · Τ ίτος Πατρίκιος · Θ οδωρης Π ερςης · Κωνσταντίνα Π ολυχρονοπουλου · Βαγγέλης Ραπτοπουλος · Ο λγα Σ έλλα · Γ ιωργος Σορολοπιδης · Αλεξης Σταματης · Λ εωνίδας Στέφανου · Κατερίνα Σχινα · Κωνσταντί­ νος

ΤΖΑΜΙΩΤΗΣ · ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. TΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ · ΕΥΓΕΝΙΟΣ

Τριβιζας · Λήδα Τςενε · Ευγενία Φακινου · Φίλιππος Φίλιππου • Θαναςης Χειμώνας · Ω μεγ@

ΕΣΤΙΑΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ

ΜΑΡΙΑ ΜΑΝΩΛΑΚΟΥ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ

www.hestia.gr

www.estiabookstore.gr

Τελικά τα καταφέραμε Δέκα φίλοι και τα περιοδικά Φαρφουλάς και Διαβάζω αποφάσισαν να μην πε­ ράσει απαρατήρητη η επέτειος των 50 χρόνων από τον θάνατο του Δημο­ σθένη Βουτυρά, αυτού του πρώτου μοντερνιστή πεζογράφου στη χώρα μας. Τελικά καταφέραμε, φέτος, ο Δημοσθένης Βουτυράς να γίνει περισσότερο γνωστός, χωρίς φανφάρες, επίσημο κράτος, υπουργεία, χορηγίες και οργα­ νισμούς. Τα 50 χρόνια από τον θάνατό του εορτάστηκαν ποικιλοτρόπως: με ένα διήμερο συζητήσεων στο «Νοσότρος», 26-27 Νοεμβρίου. Η Ελευθερο­ τυπία έκανε ένα από τα καλύτερα αφιερώματα στο έργο του, διηγήματά του έγιναν σκίτσα στο «9» της Ε, τα Νέα, η Καθημερινή, η Αυγή, ο Ελεύθερος Τύ­ πος έδωσαν τ ις στήλες για την παρουσίασή του. Το νεότευκτο περιοδικό 0 Φαρφουλάς αφιέρωσε ένα τεύχος στο έργο του και τις απόψεις του. Παράλ­ ληλα έδινε ως δώρο ένα μικρό βιβλιαράκι με δύο διηγήματά του.

Μ.

Δημοσθένης Βουτυράς

Το έργο του Δ. Βουτυρά Δυστυχώς το έργο του Δημοσθένη Βου­ τυρά δεν κυκλοφορεί. Υπάρχουν κάποια έργα του από τις παλιότερες εκδόσεις Δελφίνι και Στάχυ (και οι δύο έχουν κλεί­ σει), δυσεύρετα πια. Οι εκδόσεις Φαρφου­ λάς ανέλαβαν να εκδώσουν τον έκτο τόμο των Απάντων του που επιμελείται ο ιοτορικός Βάοιας Τσοκόπουλος. Ελπίζω η παρέα των φίλων του Βουτυρά -τώ ρα οργανωμένοι στο Σύλλογο Παραρλάμανα καταφέρουν να τελειώσουν το έργο που ξεκίνησαν.

Μ.

Πέντε χρόνια που έφ υγε ο Ηρακλής Πέρασαν πέντε χρόνια από την ημέρα (17 Νοεμβρίου 2003) που έφυγε ο Ηρα­ κλής Παπαλέξης, ο προηγούμενος διευ­

θυντής του περιοδικού. Τον θυμήθηκε ο αγαπημένος του συνεργάτης Ηλίας Μαγκλίνης στην Καθημερινή και το επεσήμανε. Έφυγε και άφησε πίσω του τα Βρα­ βεία Διαβάζω, έναν θεσμό που μακροημε­ ρεύει, έναν ακόμα σημαντικό σταθμό στην πορεία του περιοδικού. Άφησε όμως και πρόσωπα αγαπημένα, την οικογένεια του, που τέτοιες ημέρες θα τους λείπει περισοότερο. Θα τον θυμόμαστε όλοι πά­ ντα με αγάπη.

Μ.

Τα sms Ανοίγω το κινητό μου και βλέπω το λιγό­ τερο δύο sms την ημέρα από το Υπουρ­ γείο Πολιτισμού. Τι μου μηνύουν; Μα, κορδέλες, τι άλλο! 0 κύριος υπουργός δεν έχει αφήσει κορδέλα που να μην την κόψει. Φαντάζομαι ότι στις επόμενες

Ανακοίνωση ειδικής σημασίας Σ το επόμενο τεύχος ο συνεργάτης μας, κριτικός λογοτεχνίας Αλέξης Ζά­ ρας, απευθύνει ανοικτά επιστολά στον κριτικό λογοτεχνίας της εφημερί­ δας Τα Νέα Δημοσθένη Κούρτοβικ. ο. χ.

<3

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

εκλογές θα δούμε τις φωτογραφίες των εγκαινίων στο προεκλογικό του φυλλάδιο ως «έργο πολιτισμού». Χι.

Πατ-παι Είναι αλήθεια άραγε -όπως λέει ωτακου­ στής πληροφοριοδότης μο υότι ο υπουργός Πολιτισμού παίζει μίνι γκολφ στο γραφείο του και το πατ-πατ από το μπαλάκι ακούγεται στο διάδρομο;

αγορά θέλει στήριξη. Πρώτα από τους αγοραστές. Μετά από τους υπεύθυνους. Συλλόγους εκδοτών, Οργανισμούς, ΕΚΕΒΙ... τους όποιους υπεύθυνους. Μην κλείνουμε τα μάτια, η κρίση πλήττει ανε­ ξαρτήτως μεγέθους. Βοηθήστε το βιβλίο! Μ.

Η κρίση και το βιβλίο II Όλοι έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους στην αγορά των Χριστουγέννων. Ας ελπί­ σουμε να πάνε όλα καλά. Μ.

Η κρίση και το βιβλίο I Ξέρω ότι οι εκδότες είναι δύσκολο να βγουν να πουν ότι το βιβλίο περνάει κρίση. Η επιχειρηματολογία: χαλάμε το κλίμα. Δεν πιστεύω ότι είναι η σωστή μέ­ θοδος. Νομίζω ότι όλοι πρέπει να κρούσουμε τον κώδωνα του κινδύνου. Η

Η κρίση και το βιβλίο III Κάποιοι λένε: η κρίση θα βοηθήσει, θα ξε­ χωρίσει την ήρα από το στάρι. Οι κακοί (εκδότες) θα κλείσουν, οι καλοί θα μεί­ νουν. Ακούγεται πολύ φ ιλελεύ θερο , αλλά, βλέπεις, η θεωρία δεν επαληθεύ-

€κδόσ<Ξΐς ^ e r r i K e v T p o

— (Ε κδό σεις ?% ε π ί κ ε ν τ ρ ο

HAL FOSTER ROSALIND KW

YVE ALAIN BOIS ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ · ΑΝΤΙΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ · ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ Hal Foster Rosalind Krauss Yve-Alain Bois Benjamin H. D. Buchloh

Ένα βιΒΛίο έργο τέχνης ορόσημο για την ιστορία της σύγχρονης τέχνης

επίκεντρο Αθήνα: Κιάφας 5 - ΤΚ Θεσσαλονίκη: Καμβουν

HUHLOH

■

“W

Μ.ΛΠΑΑΗΙ ΠΚΠΑΝ.ΚΟΑΑΟΙ

[

Δ Ι Α Β Α Ζ Ω Σ Χ Ο Λ Ι Α

εται πάντα στην πράξη. Ένας μικρός κα­ λός εκδοτικός οίκος μπορεί να επιβιώσει κι ένας μεγάλος κακός εκδοτικός να κλεί­ σει. Κι αντιθέτως. Όλοι ξέρουν τι εννοώ. Τα πρώτα καμπανάκια ήχησαν από δυοτρεις μονάδες, εκδοτικές και διακίνησης βιβλίων. Η αγορά στεγνώνει από ρευστό κι αυτό πιέζει μικρούς και μεσαίους. Πόσο θα κρατήσει; Κανείς δεν ξέρει. Ενδιαφέρεται κανείς; Μπα! 0 καθένας μόνος του. Μ.

Το πιο σημαντικό νέο για το μέλλον του βιβλίου Μπροστά σε πολλά εκατομμύρια τίτλων βιβλίων θα μπορούν, σύντομα, να βρίσκο­ νται με ένα «κλικ» στον υπολογιστή τους οι κάτοικοι των ΗΠΑ, μετά την υπογραφή συμφωνίας συμβιβασμού για το «Πρό­ γραμμα Βιβλιοθηκών» στην οποία προχώ­ ρησαν η Google με την Ένωση Αμερικανών Εκδοτών και την Αμερικανική Εταιρεία Συγ­ γραφέων. «Η συμφωνία», ωστόσο, «δεν εί­ ναι οριστική και υπάρχει η δυνατότητα πα­ ρέμβασης στο Αμερικανικό Ομοσπονδιακό Δικαστήριο», είπε ο διευθυντής του Οργα­ νισμού Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου (ΟΣΔΕΛ) Άρης Πετρ όπουλος, στην εκδήλωση ενημέρωσης που διοργάνωσε ο οργανισμός σχετικά με τη συμφωνία συμ­ βιβασμού. Η ψηφιοποίησα όπως εξήγησε ο κ. Πετρόπουλος, θα περιλαμβάνει 3 κα­ τηγορίες βιβλίων: Αυτά που ανήκουν στην κατηγορία public domain, τα «μη εμπορικώς διαθέσιμα» και τα «εμπορικώς διαθέ­ σιμα», εντός ΗΠΑ, βιβλία.

0 ΟΣΔΕΛ μοιράζει λεφ τά Ευτυχώς ο ΟΣΔΕΛ καταφέρνει να μαζεύει χρήματα! Το συνολικό ποσό που θα διανε­ μηθεί φέτος από τον Οργανισμό Συλλογι­ κής Διαχείρισης Έργων του Λόγου σε συγ­ γραφείς, μεταφραστές και εκδότες ανέρχε­ ται σε 1.223.452,81 ευρώ. Δικαιούχοι είναι όσοι έχουν εκδώσει βιβλίο τη διετία 2005-

&

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

2006 αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις το ποσό αφορά και αναδρομικά παρελθόντων ετών. Εκ του ΟΣΔΕΛ υπόσχονται τουλάχι­ στον 200 ευρώ σε κάθε δημιουργό (συγ­ γραφέα ή μεταφραστή) που έχει να παρου­ σιάσει έκδοση στην περίοδο αυτή. Ως γνω­ στόν ο ΟΣΔΕΛ εισπράττει 4% επί της αξίας εισαγωγής φωτοτυπικών μηχανημάτων, χαρτιού κατάλληλου για φωτοτυπία, scan­ ners και αποθηκευτικών μέσων χωρητικό­ τητας κάτω των 100Mb- πρόκειται δηλαδή για αμοιβές από πνευματικά δικαιώματα που δεν εισπράττονται. (Πληροφορίες στο τηλέφωνο 210-3626.056). Λ.

Βραβείο Αναγνωστών Αναμένουμε με ενδιαφέρον το φετινό Βραβείο Αναγνωστών καθώς στην εκτενή λίστα συνωστίζονται ανάκατα μπεστ σέλερ και βιβλιοφιλικά αναγνώσματα. Είναι η τέταρτη φορά που αλλάζει ο τρόπος επιλογής του Βραβείου. Φέτος την επι­ λογή έκανε οι Λέσχες Αναγνωστών, ας ελπίσουμε προς το καλύτερο. Αν και η ανακοίνωση της λίστας των προς βρά­ βευση δεν συνοδεύτηκε και από πληρο­ φορίες για,τον συγκεκριμένο τρόπο που έγινε η επιλογή. Πόσες Λέσχες πήραν μέ­ ρος, με τι τρόπο επιλέχθηκαν αυτά τα βι­ βλία, πώς έγινε η τελική αναγωγή. Π.χ. μία ψήφο είχε μια Λέσχη με 5 μέλη και μία κάποια άλλη με 25; κ.τ.λ. Ν.

Μια μικρή αρχή Μια σειρά από σημαντικά ιστορικά και πο­ λιτιστικά τεκμήρια του 18ου-19ου αιώνα ψηφιοποίησε η Ακαδημία Αθηνών, τα οποία πλέον είναι διαθέσιμα στο κοινό μέσω του Ίντερνετ. Η Ακαδημία παρου­ σίασε το σχετικό έργο «Ελληνική Επανά­ σταση και συγκρότηση του ελληνικού κράτους: Επιστημονική τεκμηρίωση και ψηφιοποίηση ιστορικών αρχείων του 18ου και 19ου αιώνα - Ανάδειξη και προβολή

Δ Ι Α Β Α Ζ Ω !

I X ΟΛ I A

ψηφιακού περιεχομένου μέσω Διαδικτύου και χρήση διαδραοτικής εφαρμογής». Μεταξύ αυτών που ψηφιοποιήθηκαν, είναι τα χειρόγραφα του Διονυσίου Σολωμού, το αρχείο του Ιωάννη Κωλέττη και το αρ­ χείο του Κωνσταντίνου Οικονόμου. Στόχος της ψηφιοποίηοης των τεκμηρίων ήταν η ελεύθερη διάθεσή τους στους ερευνη­ τές, αλλά και σε κάθε ενδιαφερόμενο, μέσω του Διαδικτύου.

J

Οι διαγωνισμοί καλά κρατούν Οι εκδόσεις Πατάκη γιορτάζοντας τα 35 χρόνια της παρουσίας τους στο εκπαιδευ­ τικό βιβλίο διοργανώνουν διαγωνισμό γραπτού λόγου με θέμα το περιβάλλον. Απευθύνονται κυρίως σε μαθητές κι έχουν υποσχεθεί για όσους βραβευθούν ένα τα­ ξίδι στο Λονδίνο, έναν φορητό υπολογι­ στή και ένα i-pod. Τα βραβεία θα ανακοι­ νωθούν τον Μάιο (πληροφορίες στο www.patakis.gr).

Παπάκι στη μπανιέρα; Νέο site, που ίσως ενδιαφέρει. Το www.papakistimpaniera.gr ασχολείται κυ­ ρίως με το παιδικό βιβλίο και έχει οπωσ­ δήποτε το δικό του ενδιαφέρον. Σχεδια­ σμένο με κίνηση που προσφέρει χάρη. Νομίζω όμως ότι το καλύτερο είναι το όνομά του.

€κδόσ€ΐς ^

Ex Libris Αναζητώντας στα blog φωνές που κάτι μας λένε. Ex Libris, το blog της κριτικού Μάρης Θεοδοσοπούλου, που παραμένει πιστή στην Εποχή της και συνεχίζει να γράφει γιατί πιστεύει σε αυτά που γράφει.

κ. π.

Επίκεντρο — Εκδόσεις ^

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΛΥΠΟΥΡ,

ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ Ε Λ Λ Α Δ Α ΙΙοια πορεία ακολούθησε στον ελληνικό χώρο, από την εποχή τουΌμήρου: ως τον Ιπποκράτη,

Ι

η σύλληψη των εννοιών «υγεία», «νόσος», «ίαση»; Ο αναγνώστης έχει, την ευκαιρία να παρακολουθήσει πρώτα μια καθαρά θεοκρατική σύλληψη των τριών αυτών εννοιών, για να χαρεί στη συνέχεια -παρακο­ λουθώντας τα πρώτα φανερώματα της φιλοσοφικής σκέψης- το γοητευτικό πέρασμα από τη θεοκρατική στη φιλοσοφική τους σύλληψη.

Αθήνα: Κιάφας 5 - ΤΚ 10678 · τηλ: 210 3811077 · Fax: 210 3811086 Θεσσαλονίκη: Καμβουνίων 9 - ΤΚ 54621· τηλ.; 2310 256146«Fax: 2310 256148 w w w . e p i k e n t r o . gr · e - m a i I : e p i k e n t r o @ e p i k r n t r o . gr

ΕπίκΕντρο

j- .

Δεν είναι όλα ειδυλλιακά στον κόσμο της αλληλογραφίας μας. Ούτε r V

ν

όλοι οι αναγνώστες μας έχουν την ίδια γνώμη με τα θέματα που θίγου­ 99

με. Κάποιοι βγάζουν γρήγορα ουμπεράσματα. Η στήλη χαίρεται ακόμα κι

όταν λαμβάνει γράμματα με αντίθετες απόψεις, όσο «άτσαλα» κι αν διατυπώνονται αυτές.

Σάκη Παπαδημητρίου, Θεσσαλονίκη, χαίρομαι που συμφώνησες με το

προ-προηγούμενο Courier, που έθιγε το θέμα των λογοτεχνών της περιφέρειας (αλλά και της Αθήνας) που θεωρούν τους εαυτούς τους μονίμως ριγμένους, ανεξαρ­ τήτως της ποιότητας του έργου τους. Δεν μπορεί όλοι όοοι γράφουν να είναι καλοί! Υπάρχουν βεβαίως και εκδότες που νομίζουν ότι είναι πάρα πολύ καλοί, όπως αυτοί των εκδόσεων Διάπλαση, που με γράμμα του εκδότη Κυριάκου ΚαραΤσκου μας πλη­ ροφορούν ότι «επειδή δεν θεωρούμε καμιά επιτροπή και κανένα πρόσωπο πνευματι­ κά ανώτερο να κρίνει τους δημιουργούς και τα δημιουργήματά τους ... δεν συμμετέ­ χουμε στις διαδικασίες βράβευσης που έχουν στήσει τα διάφορα μαγαζιά που μοιρά­ ζουν βραβεία, γιατί βαριόμαστε πολύ, και προτείνουμε στους φίλους των εκδόσεων Διάπλαση να μην αγγίξουν ποτέ βραβευμένο βιβλίο». Δεν λέω, είναι μια επιχειρημα­ τολογία κι αυτή (έστω και κακογραμμένη όπως μας ήρθε), αλλά θα ήθελα να δω τι θα κάνουν αν (κατά λάθος) πάρουν κάποιο βραβείο, καθώς πολλοί τον πλούτο εμίσησαν αλλά την δόξα ουδείς, πόσο μάλλον όταν αυτά τα δύο συνδυάζονται (αναγνωρισιμότητα και πωλήσεις).

^

Μάρθα Χονδρογιάννη - Κούτσουλη, Ξάνθη. Η κ. Χον-

δρογιάννη μας ειρωνεύεται ότι «κατέχουμε τα σκήπτρα της λογοτεχνίας όσο και οι παπάδες τη θεία επιφοίτηση». Είναι σαφές ότι είναι πικραμένη, μέμφεται την κοινωνία γιατί την αγνοούν οι μεγάλοι εκδότες. Αλλά θα επαναλάβω ότι δεν γέννιουνται ούτε γίνονται όλοι λογοτέχνες. Ας αλλάξουμε κλίμα.

^

Γιώργο Κωστούρο, Νεμέα,

έλαβα το πολυσέλιδο και εντυπωσιακό πόνημά σας «Νεμέων άθλων διήγησις». Θα επανέλθω όμως.

Υγιαίνω , ί ο α υ τό επ ιθυμώ και δΓ υμάς

ηιηγγίίίΐΐξ

Αυτό το βιβλίο είναι γραμμένο από έναν παπά που πραγματεύεται το θέμα απλά Kat πειστικά όσο κανένας. Ο ΖανΜελιέείναι ο πρώτος πραγματικά άθεος συγγραφέας του Δυτικού Κόσμου. Όμως δεν τόλμησε να πει αυτό που αισθανόταν όσο ζούσε. Αν είχε μιλήσει, το πιθανότερο είναι να μην είχε διασωθεί ούτε η Διαθήκη του. Και δεν θα γινόταν

ΛΕΗ ΥΠ ΑΡΧΕΙ ΟΕΟΣ

πρόδρομος του Διαφωτισμού, της Γαλλικής Επανάστασης και του Δαρβινισμού.

ISBN 978-960-210-539-9

ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΗ ΛΟΓΙΚΗ ΕΝΟΣ ΙΕΡΕΑ

Ε κδόσεις Ο δυςςεας

www.odisseas.gr info@odisseas.gr

της Όλγας Σελλά

Λ

ίγ ο πριν τ ις γ ιο ρ τ έ ς και δ εν π ρ ο λ α β α ίν ο υ μ ε πια ού τε κ α ν ν α ξ ε φ υ λ ­ λ ίσ ο υ μ ε τ ις ν έ ε ς ε κ δ ό σ ε ις που β γ α ίν ο υ ν δ ια ρ κ ώ ς . Τι ν α κ ά ν ο υ ν κι ο ι εκ δ ό τε ς ; Αυτήν την π ε ρ ίο δ ο π εριμ έν ου ν ό λ ο ι γ ια ν α δ ο υ ν άσ πρη μέρα.

Ό λ ο ι ο τ ο 1 3 ο μισ δ ό π οντά ρουν. Α λλω στε δ εν ε ίν α ι κ ρ υ φ ό ότι τα π ρ άγματα σ το υ ς ε κ δ ο τικ ο ύ ς ο ίκ ο υ ς έ χ ο υ ν α ρ χ ίσ ε ι ν α γ ίν ο ν τα ι πολύ δ ύ σ κ ο λ α . Μ ετά και το κα ν ό ν ι τη ς α λ υ σ ίδ α ς «Α τραπ ός», που είχ ε δ ρ α σ τη ρ ιο π ο ιη δ ε ί και σ το χώ ρ ο των Βιβλιοπ ω λείω ν (μετά τη δ ιο ρ γ ά ν ω σ η των υ π αίθρ ιω ν εκ δ έ σ ε ω ν α ν ά την Ελλάδα), ό λ ο ι ε ίν α ι πια πολύ πρ οσ εκτικοί. Και τη δ ια φ ή μ ισ η με το σ τ α γ ο ν ό ­ μετρο. Για ν α δούμε, την κ α ιν ο ύ ρ γ ια χ ρ ο ν ιά τι δ α γ ίνει; Πάντω ς μέχρι τότε μ π ορούμε να δ ια β ά σ ο υ μ ε δ α υ μ ά σ ια Β ιβ λία (κ υ κ λ ο φ ο ρ ο ύ ν π άρα πολλά) και ν α π ερά σ ου με κ α λ έ ς γ ιο ρ τέ ς . Φ 5 0 Ο κ τ ω β ρ ίο υ ________________________________________________ Κυκλοφόρησε ξαφνικά και ήταν μια απρόομενη δυσάρεστη είδηση. Η συγγρα­ φέας Νένη Ευθυμιάδη έφυγε από τη ζωή στα 62 της χρόνια, δίνοντας αθόρυ­ βα τη μάχη με τον καρκίνο το τελευτα ίο διάστημα. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1946, σπούδασε νομικά και στη λογοτεχνία εμφανίστηκε το 1973. Παραγωγι­ κή και παρούσα σε λογοτεχνικά περιοδικά, πνευματικούς ομίλους και πρωτο­ βουλίες, πάλεψε για τη λογοτεχνία και την πνευματική ζωή.

___________________________________________________________ 4 Ν ο ε μ β ρ ίο υ ^ Νέος διαγωνισμός γραφής ενόψει, νέο πεδίο για επίδοξους συγγραφείς. To British Council προκήρυξε δια­ γωνισμό διηγήματος με θέμα τον διαπολιτισμικό διάλογο και τίτλο «Φανταστείτε το μέλλον σας σε μια πόλη που αλλάζει». Το εγχείρημα διοργανώνεται στο πλαίσιο του προγράμματος Living Together, από το British Coucil, την εφημερίδα Τα Νέα και τον εκδοτικό οίκο Ιανός. Οι διαγωνιζόμενοι πρέπει να στείλουν ένα διήγημα περίπου 2.000 λέξεων, στα ελληνικά ή τα αγγλικά, με πραγματικές ή φανταστικές ιστορίες. Δικαί­ ωμα συμμετοχής έχουν όσοι ζουν μόνιμα στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως εθνικότητας ή ηλικίας. Προθεσμία υποβολής των διηγημάτων η Πέμπτη 8 Ιανουάριου. Την κριτική επιτροπή αποτελούν οι συγγραφείς Έρση Σωτηροπούλου, Γκαζμέντ Καπλάνι και Χρήστος Χωμενίδης. Οι δέκα καλύτερες θα κυκλοφορήσουν σε χωριστό τόμο από τις εκδόσεις Ιανός.

φ 5 Ν ο ε μ β ρ ίο υ ____________________________________________________

Το φετινό βραβείο M edicis κέρδισε ο Jean-Marie Bias de Robles, για το μυθι­ στόρημά του La ου les tigres sont chez eux, που μεταφράζεται ήδη στα ελ λ η ­ νικά και θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Πόλις. Πρόκειται για πολυβραβευμέ­ νο συγγραφέα, αφού μέσα στο 2008 κέρδισε επίσης το βραβείο Jean G io n o 2008 και το βραβείο μυθιστορήματος Fnac 2008.

12

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

*

5 Ν ο ε μ β ρ ίο υ

Βροχή βραβείων συνέχεια στη Γαλλία και ήταν η σειρά των βραβείων Femina. Φετινός νικητής ο συγγρα­ φέας Ζαν-Λουί Φουρνιέ για το μυθιστόρημά του Ο ύ on να pa pa ? Πρόκειται για την αφήγηση, σε μορφή μηνύματος, που απευθύνει ένας πατέρας, με χιούμορ και αξιοπρέπεια, στα δύο του αγόρια, τον Ματιέ και τον Τομάς, που είναι παιδιά με ειδικές δεξιότητες. __________________________________________________ 6 Ν ο ε μ β ρ ίο υ ^ Ο Μάικλ Κράιτον, ο πολυσύνθετος αμερικανός συγγραφέας και παραγωγός, πέθανε σε ηλικία 66 ετών, δίνοντας γενναία τη μάχη με τον καρκίνο, μια περι­ πέτεια που γνώριζε μόνο ο στενός οικογενειακός του κύκλος. Η σύζυγός του Σέρι και η κόρη του Τέιλορ σημείωναν στην ανακοίνωση που διένειμαν στα ΜΜΕ: «Μέσα από τα βιβλία του ο Μάικλ Κράιτον υπήρξε πηγή έμπνευσης για μαθητές όλων των ηλικιών, προκόλεσε επιστήμονες σε πολλούς τομείς και φώτισε τα μυστήρια του κόσμου μ' έναν τρόπο κατανοητό σε όλους». Ήταν πολυγραφότατος και έγραψε συναρπαστικά βιβλία. Η μεγάλη του επιτυχία όμως ήταν το Τζουράσικ Παρκ, που θεωρήθηκε ογκόλιθος της non κουλτούρας τη δεκαετία του '90. Στην Ελλάδα τα βιβλία του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Bell και Κέδρος.

Σελ. 192/Τιμή 15.00C ISBN978-960-426-515-2 ΗποίησητουΛουκή Παπαφιλίππου, ύστερα από μια πρώτη ανάγνωση, γίνεται αναγκαία.Έχει εκείνο το ανεπαίσθητο άρωμα που προειδοποιεί τις αισθήσεις γιαπνευματική φόρτι­ ση. Είναι καρπός ωριμότητας μέσα στονοποίο πρωταγωνιστούν ηχαρά και ο πόνος, οι μεταλλάξεις της ζωής, το σήμερα με το αύριο.

WWW.IOLCOS.Gii ■

IOLKOX

■ ΕΚΔΟΣΕΙΣ fUBUCATiONS :

Σελ. 256 /Τιμή 15,οο€ ISBN978-960-426-497-1 Ηιστορία μιαςγυναίκαςη οποίαανα­ καλύπτει ότι υπάρχει ταυτόχρονα και σε ένα άλλο ενεργειακό επίπεδο, σε έναν άλλο παράλληλο κόσμο. Οι κόσμοι είναιαλληλένδετοι και επη­ ρεάζουν ο ένας τον άλλο.

Σέλ. g6 /Τιμή 8,οοε Σελ. 128/Τιμή ιο,οοε ISBN978-960-426-500-8 ISBN978-960-426-517-6 Συλλογή διηγημάτων-ιστοριών, ρε­ Η Γκράτσια Σπύρου Δεπούντη, η αλιστικών και γεμάτων ανθρώπινες Κυρία των Ελληνικών Γραμμάτων στιγμέςγια θαλασσινούς, καθώς και καιόχιμόνο, συχνά-πυκνάκαταθέτει για τις οικογένειές τους στη στεριά. το λόγοτης με μιααπλή και αβίαστη διάθεση, που δεν μπορεί παρά να προκαλείτο ενδιαφέρον καιτηνπροσοχήμας.

> ΣΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ > ΣΤΕΛΝΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΜΕ ΑΝΤΙΚΑΤΑΒΟΛΗ ΑΝΔΡΕΟΥ Μ ΕΤΑΞΑ 12 ΑΘΗΝΑ 106 81 Τ 2 1 0 3 3 0 4 1 112103618684 f 2 1 0 3 30 42 11

Από το ig6i www.iolcos.gr

δ

ι α

β

ζ ω ] Μ Η Ν Α

α

[

Α Π Ο

β

7 Ν ο ε μ β ρ ίο υ ___________________________________________________

ΙΕ

Μ Η Ν Α

Ένα ακόμη λογοτεχνικό βραβείο από τη Γαλλία, το Prix de Flore, απονεμήθηκε, για πρώτη φορά παμψηφεί, στον πρωτοεμφανιζόμενο γάλλο συγγραφέα Τριστάν Γκαρσιά για το βιβλίο του La m eilleure p a rt des hommes, που μεταφρά­ ζεται ήδη στα ελληνικά και θα κυκλοφορήσει το 2009 από τις εκδόσεις Πόλις. Σύμφωνα με την κριτική επιτροπή, ο Τριστάν Γκαρσιά πέτυχε το δύσκολο έργο να αποδώσει με ακρίβεια τον ιδιαίτερο τρόπο έκφρασης των διαφόρων διανο­ ουμένων και ακτιβιστών που ενεπλάκησαν στις ιδεολογικές διαμάχες, οι οποίες με αφορμή το AIDS κυριάρχησαν τη δεκαετία του '80.

__________________________________________________________ 11 Ν ο ε μ β ρ ίο υ ^ Έφυγαν και οι δύο κοντά-κοντά, παρότι οι δρόμοι που ακολούθησαν στο χώρο της γραφής ήταν τελείω ς διαφορετικοί. 0 Σταύρος Βαβούρης υπηρέτησε την ποίηση με συνέπεια και σταθερότητα, πέθανε σε ηλι­ κία 83 ετών και τα ποιήματά του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ερμής και Εστία. Δυο μέρες μετά, έσβη­ σε στην πόλη που γεννήθηκε, τη Θεσσαλονίκη, ο πεζογράφος Τάσος Χατζητάσης, που αντιμετώπισε κι αμτός σιωπηλά και γενναία την περιπέτεια της υγείας του και τη μάχη που έδωσε με τον καρκίνο. Ήταν μόλις 63 ετών και μπήκε αργά στο χώρο της γραφής, ασκώντας παράλληλα το επάγγελμα του οδοντιά­ τρου. Πρώτο του βιβλίο ήταν οι Έντεκα σικελικοί εσπερινοί το 1997, με το οποίο κέρδισε το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου του περιοδικού Διαβάζω. Βιβλία του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Εντευκτήριο και Πόλις.

^

11 Ν ο ε μ β ρ ίο υ __________________________________________________

Το Γκονκούρ κλείνει τον κύκλο των φθινοπωρινών γαλλικών λογοτεχνικών βρα­ βείων. Νικητής ο Αφγανός Ατίκ Ραχιμί με το βιβλίο του Η πέτρα της υπομονής, το οποίο θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ψυχογιός. 0 Ατίκ Ραχιμί γεννήθηκε στην Καμπούλ το 1962 και ανήκει στη δυτικότροπη αστική τάξη της πατρίδας του. Το 1973, όταν ο πατέρας του φυλακίστηκε μετά το πραξικόπημα, άρχισε να γράφει. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1984, κατάφερε να περάσει στο Πακιστάν κι από κει στη Γαλλία, όπου και ζει.

__________________________________________________________ 15 Ν ο ε μ β ρ ίο υ

^

Το θέμα εξακολουθεί να είναι σοβαρό και εξακολουθεί να παραμένει άλυτο. Οι σχολικές βιβλιοθήκες δεν προχωρούν, τα χρήματα για τις νέες 266 που είχαν σχεδιαστεί θα χαθούν στις 31 Δεκεμβρίου και το επόμε­ νο κοινοτικό πρόγραμμα δεν προβλέπει μεταφορά των κονδυλίων. Αυτά ανακοινώθηκαν σε μια ομολογουμένως πολυάνθρωπη συνέντευξη τύπου, κυρίως λόγω της παρουσίας του Πέτρου Τατούλη, που μόλις είχε διαγράφει από τη Ν.Δ. Εμπνευστής αυτής της πρωτοβουλίας ήταν ο εκδότης Γιώργος Δαρδανός, που εδώ και χρόνια αοχολέίται και παλεύει για να προχωρήσουν οι σχολικές βιβλιοθήκες. Σε ώτα μη ακουόντων.

14-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Κ υκλοφ ορούν — Οΐ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ Rene Kaes (μτφρ. Κλ. Ναυρίδης) — ΟΙ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ J. Maisonneuve (μτφρ. Νικ. Χρηστάκης) — Η ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ Μ .Μ .Ε .

Cl.-J. Bertrand (μτφρ. Δημ. Κόλλια) — ΤΟ ΜΑΝΑΤΖΜΕΝΤ R. -A. Thietart (μτφρ. Ξ. Τσελέντη) — Οΐ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ J. Maisondieu - L. Metayer (μτφρ. Ζ. Κόλλια) — Η Σ χ ο λ ικ ή Ψ υ χ ο λ ο γ ί α Η. Calgar (μτφρ. Γ. Νάτσος) — Ο ΣΤΩΙΚΙΣΜΟΣ J. Brun (μτφρ. Σ. Βασιλείου) — Η ΚΥΠΡΟΣ A. Blondy (μτφρ. Ε.Η. Καλαμπόκη) — Η ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ A. Defay (μτφρ. Κ. Περιστεράκη) — Ο ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ J. -Ν. Corvisier - W. Suder (μτφρ. Μ. Λεβεντοπούλου) — Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ Jean Brun (μτφρ. Η. Π. Νικολούδης) — ΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΙΣΛΑΜ Ali Merad (μτφρ. Κ. Περιστεράκη) — Ο ΚΥΒΙΣΜΟΣ Μ. Cerulage (μτφρ. Ν. Σμυρνιώτη) — Οι Θ ρ η σ κ ε ί ε ς Ρ. Poupard (μτφρ. Κ. Περιστεράκη) — ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΟΛΟΓΙΑ M.-Fr. Guyard (μτφρ. Ζαχ. Σιαφλέκης)

A A I A A Λ Ο Σ I.

Ζ Α Χ Α Ρ Ο Π Ο Υ ΛΟΣ Αρσάκη 6, 105 64 Αθήνα Τηλ. (210) 32.33.271 - fax: (210) 32.47.791 www.daedalos.gr e-mail: daed-zah@otenet.gr

Επιμέλεια: Χρυσάνθη Κουλελή

Οκτώβριος 2008 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ α/α ΤΙΤΛΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ 1 Οι αλήθειες των άλλων 2 Για να δει θάλασσα 3 Όλα σου τα 'μαθα μα ξέχασα μια λέξη 4 Χρώμα της νοσταλγίας 5 Το φάντασμα της αξόδευτης αγάπης 6 Παλιά, πολύ παλιά 7 Η αηδονόπιτα 8 Το ευχαριστημένο ή οι δικοί μου άνθρωποι 9 Η Μαρία των Μογγόλων 10 Η άλλη πλευρά του νομίσματος

Γενικό ς Π ίνακας ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ

Νίκος θέμελης

Κέδρος

Ευγενία Φακίνου Δημήτρης Μπουραντάς

Καστανιώτης

Βασίλης Καραγιάννης Μάρω Βαμβουνάκη

Γαβριηλίδης

Πέτρος Μάρκαρης

Πατάκης Ψυχογιός Γαβριηλίδης

Ισίδωρος Ζουργός

Πατάκης

Μαρία Καραγάτση Μαριάννα Κορόμηλά

Άγρα Πατάκης

Λένα Μαντά

Ψυχογιός

ΕΛΛΗΝΙΚΗ λ ο γ ο τ ε χ ν ί α

Α Β υσ ίδες ΒίβλιοπωΒείω ν Κέδρος

1 Οι αλήθειες των άλλων 2 Για να δει θάλασσα

Νίκος θέμελης Ευγενία Φακίνου

3 Όλα σου τα ’μαθα μα ξέχασα μια λέξη 4 Παλιά, πολύ παλιά 5 Ημών των ιδίων

Δημήτρης Μπουραντάς Πέτρος Μάρκαρης

Πατάκης Γαβριηλίδης

Διονύσης Χαριτόπουλος

Τόπος

Μάρω Βαμβουνάκη ί

Ψυχογιός

Καστανιώτης

6 Το φάντασμα της αξόδευτης αγάπης 7 Ματωμένα χώματα

Διδώ Σωτηρίου

8 Το σπίτι δίπλα στο ποτάμι

Λένα Μαντά

Κέδρος Ψυχογιός

9 Το τρίτο πρόσωπο

Όμηρος Αβραμίδης

Ωκεανίδα

10 μ.Χ.

Βασίλης Αλεξάκης

ΕΛΛΗΝΙΚΗ λ ο γ ο τ ε χ ν ί α 1 Οι αλήθειες των άλλων 2 Για να δει θάλασσα

Εξάντας Α ν εξ ά ρ τη τ α ΒιβλιοπωΒεία

Νίκος θέμελης

Κέδρος Καστανιώτης

3 Όλα σου τα ’μαθα μα ξέχασα μια λέξη

Ευγενία Φακίνου Δημήτρης Μπουραντάς

4 Χρώμα της νοσταλγίας

Βασίλης Καραγιάννης

Γαβριηλίδης

5 Το φάντασμα της αξόδευτης αγάπης

Μάρω Βαμβουνάκη

Ψυχογιός

6 Παλιά, πολύ παλιά 7 Η αηδονόπιτα 8 Το ευχαριστημένο ή οι δικοί μου άνθρωποι

Πέτρος Μάρκαρης

9 Η Μαρία των Μογγόλων 10 Η άλλη πλευρά του νομίσματος

Πατάκης

Γαβριηλίδης

Ισίδωρος Ζουργός

Πατάκης

Μαρία Καραγάτση

Άγρα

Μαριάννα Κορόμηλά

Πατάκης

Λένα Μαντά

Ψυχογιός

Σημειώσεις: 1. Στην Ελληνική Πεζογραφία, στο γενικό πίνακα, μετά τους 10 πρώτους ακολουθούν οι κάτωθι τίτλοι: Ματωμένα χώματα, Διδώ Σωτηρίου (Κέδρος) - Ανάμιοης ντενεκές, Γιάννης Μακριδάκης (Εστία) - μ.Χ„ Βασίλης Αλεξάκης (Εξάντας) - Το σπίτι δίπλα στο ποτάμι, Λένα Μαντά (Ψυχογιός) - Έχω ένα μυστικό, Γιάννης Παπαμιχαήλ (Λιβάνης) - Το τρίτο πρόσωπο, Όμηρος Αβραμίδης (Ωκεανίδα) - Στάχτες, Σέργιος Γκάκας (Καστανιώτης) - Από δρυ παλιά και από πέτρα, Νοέλ Μπό­ ξερ (Ψυχογιός) - Οι αετοί πεθαίνουν ελεύθεροι, Γιώργος Πολυράκης (Ψυχογιός) - Η ασυμβίβαστη μούσα, Ιρένα Καραφύλλη (Ψυχογιός) - Στη σκιά της πεταλούδας, Ισίδωρος Ζουργός (Πατάκης) - Τα πικρά γλυκά, Χριστόφορος Ο

Οκτώβριος 2008 Γεν ικό ς πίνακας α/α ΤΙΤΛΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ 1 Γόμορρα 2 0 γυρισμός 3 Όλες οι μέρες

ξέ νη λ ο γο τε χν ία

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ

Ρομπέρτο Σαβιάνο

Πατάκης

Victoria Hislop

Διόπτρα

Ιζαμπέλ Αλιέντε

Ωκεανίδα

4 Χαμένος παράδεισος

Μίλτον Γκάιλς

Μίνωας

5 Το νησί 6 Ανάμεσα στους τοίχους 7 Το τοτέμ του λύκου

Victoria Hislop Φρανσουά Μπεγκοντό

Διόπτρα

Rong Jiang

Ψυχογιός

8 Περί τυφλότητας

Ζοζέ Σαραμάγκου

Καστανιώτης

9 Η θεωρία των χορδών

Χοσέ Κάρλος Σομόθα Κάρλος Μαρία Ντομίνγκεζ

Πατάκης Πατάκης

10 Το χάρτινο σπίτι

Α λυ σ ίδ ες Β ιβλιοπ ω λείω ν 1 Γόμορρα 2 0 γυρισμός

Μεταίχμιο

ΞΕΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Ρομπέρτο Σαβιάνο

Πατάκης

Victoria Hislop

Διόπτρα

Ιζαμπέλ Αλιέντε

Ωκεανίδα

3 Όλες οι μέρες 4 Χαμένος παράδεισος

Μίλτον Γκάιλς

Μίνωας

5 Το νησί

Victoria Hislop

Διόπτρα

6 Τα δαιμόνια

Andrew Davidson

7 Περί τυφλότητας

Ζοζέ Σαραμάγκου

Τόπος Καστανιώτης

8 Ανάμεσα στους τοίχους 9 Έρωτας μετ’ εμποδίων

Φρανσουά Μπεγκοντό Hazei Dixxon-Cooper

Introbooks

Elizabeth Gilbert

Μίνωας

10 Eat, pray, love

Α ν εξ ά ρ τη τ α Β ιβλιοπ ω λεία

Μεταίχμιο

ΞΕΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

1 Γόμορρα

Ρομπέρτο Σαβιάνο

Πατάκης

2 0 γυρισμός

Victoria Hislop Ιζαμπέλ Αλιέντε

Διόπτρα

3 Όλες οι μέρες 4 Χαμένος παράδεισος 5 Το νησί 6 Ανάμεσα στους τοίχους

Ωκεανίδα

Μίλτον Γκάιλς

Μίνωας

Victoria Hislop

Διόπτρα

Φρανσουά Μπεγκοντό

Μεταίχμιο

Rong Jiang

7 Το τοτέμ του λύκου 10 Περί τυφλότητας 11 Η θεωρία των χορδών

Ζοζέ Σαραμάγκου

Ψυχογιός Καστανιώτης

Χοσέ Κάρλος Σομόθα

Πατάκης

12 Το χάρτινο σπίτι

Κάρλος Μαρία Ντομίνγκεζ

Πατάκης

Μηλιώνης (Μεταίχμιο) - Η τελευταία ευκαιρία, Γιάννης Κωνσταντάτος (Γκοβόστης) - 0 χορός των μυστικών, Ελένη Τσαμαδού (Ψυχογιός) - Πέροες, Κωνσταντίνος Γουσίδης (Πατάκης).

2. Η λίστα των βιβλιοπωλείων από τα οποία αντλούνται τα στοιχεία είναι «ανοιχτή».

3. Τα στοιχεία για τα «Ευπώλητα - Οκτώβριος 2008» προέρχονται από 25 βιβλιοπωλεία που έδωσαν ακριβή αριθμό πωληθέντων αντιτύπων. ^

[

δ ι α β α ζ ω ] Ε Υ Π Ω Λ Η Τ A

Οκτώβριος 2008 ΠΟΙΗ ΣΗ

Γ ε ν ικ ό ς π ίν α κ α ς ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ

1 Το Μονόγραμμα 2 Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως 3 Το Αξιόν εστί

Οδυσσέας Ελύτης Κική Δημουλά

Ίκαρος Ίκαρος

Οδυσσέας Ελύτης

4 Αμοργός 5 Ποιήματα

Νίκος Γκότσος Κική Δημουλά

Ίκαρος Πατάκης

6 Ποιήματα

Οδυσσέας Ελύτης Νίκος Καββαδίας

Ίκαρος Άγρα

Νίκος Καββαδίας

Άγρα Διόπων

α/α ΤΙΤΛΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ

7 Μαραμπού 8 Βάρδια 9 Του κανενός ο χρόνος 10 Ποιήματα

Γιώργος Καραχάλιος

4 Βάρδια 5 Ποιήματα 6 Ποιήματα 7 Ποιήματα από το Γκουαντάναμο 8 Μικρά ποιήματα 9 0 αγαπημένος 10 Ηλεκτρισμένη πόλη

Α λ υ σ ίδ ε ς Β ιβ λ ιο π ω λ ε ίω ν Οδυσσέας Ελύτης Κική Δημουλά

Ίκαρος Ίκαρος

Οδυσσέας Ελύτης

Ίκαρος

Νίκος Καββαδίας

Άγρα Ιανός

Ντίνος Χριστιανόπουλος Κική Δημουλά Συλλογικό

Ίκαρος Πύλη

Ντίνος Χριστιανόπουλος Rumi Jalaluddln

Αρμός

Γιάννης Κοντός

Κέδρος

Ιανός

Α ν ε ξ ά ρ τ η τ α Β ιβ λ ιο π ω λ ε ία

ΠΟΙΙΗΣΗ

~Ύ

Ιανός

Ντίνος Χριστιανόπουλος

π ο ιΙΗΣΗ “ Τ Το Μονόγραμμα 2 Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως 3 Το Αξιόν εστί

Ίκαρος

Το Μονόγραμμα 2 Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως

Οδυσσέας Ελύτης

Ίκαρος

Κική Δημουλά

3 Αμοργός 4 Μαραμπού 5 Του κανενός ο χρόνος 6 Κίτρινη σκόνη

Νίκος Γκότσος

Ίκαρος Πατάκης

7 Υπαινιγμοί 8 Ποιήματα 9 Τα ποιήματα Το Αξιόν εστί

Νίκος Καββαδίας Γιώργος Καραχάλιος

Άγρα Διόπων

Τηλέμαχος Χυτήρης Δημήτρης Δασκαλόπουλος

Κέδρος

Οδυσσέας Ελύτης

Ίκαρος

Κ.Π. Καβάφης

Ίκαρος

Οδυσσέας Ελύτης

Ίκαρος

Γαβριηλίδης

4. Δημοσιεύονται σε κάθε κατηγορία τα 10 πρώτα σε πωλήσεις.

5. Συνολικά δόθηκαν από τα βιβλιοπωλεία 46 τίτλοι για την ελληνική πεζογραφία, 57 για την ξένη, 58 για την ποίηση, ?? για τα δοκίμια, 71 για την παιδική & εφηβική λογοτεχνία και 62 για τα διάφορα.

6. Στην κατηγορία Δοκίμια περιλαμβάνονται: λογοτεχνικά δοκίμια, μελέτες, (κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, ιστορικό βιβλίο).

7. Στην κατηγορία Διάφορα περιλαμβάνονται: λευκώματα, μαγειρική, ταξίδια, μαρτυρίες, τεχνικά κ.λπ. ι=>

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΛΑΝΙ 'Γ ν α ς νεαρός Γάλλος δημόσιο­ ί , γράφος, με ελληνική ρίζα από την πλευρά της μητέρας του, έρχε­ ται στην Ελλάδα την περίοδο της μεταξικής δικτατορίας. Γνωρίζει μια νεαρή κοπέλα με πνευματικά ενδιαφέροντα και προοδευτική πολιτική τοποθέτηση, κόρη εκδιωχθέντος καθηγητή του Πα­ νεπιστημίου. Θα την ερωτευτεί κεραυνοβόλα και μέσω αυτής θα γνωρίσει σημαντικούς ανθρώπους της πνευματικής ζωής της Αθήνας, όπως τον Άγγελο Σικελιανό κ.ά. Θα την ακολουθήσει στην εξορία, στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης, και αργότερα, όταν θα θεωρηθεί λεπρή (ενώ έχει προσβληθεί από φυματίωση), θα κάνει τα πάντα για να βρεθεί μαζί της στη Σπιναλόγκα παρ'ότι ο ίδιος είναι υγιής, διαλέγοντας τον έρωτα με τίμημα ακόμη και το θάνατο. Ζουν στη Σπιναλόγκα ένα χρόνο περίπου. Ο αφηγητής περιγράφει ρεαλιστικά τη ζωή στο νησί αποκαλύπτοντάς μας την οργάνωση και τον τρόπο που ζουν οι ασθενείς σε αυτό.

fM jN JEAN -YVES MASSON

I

JEAN-YVES MASSON

H απομόνωση

Η Απομόνωση είναι ένα τρυφερό, ποιητικό, ερωτικό μυθιστόρημα και ταυτόχρονα μια στοχαστική ελεγεία για το χρόνο, την ασθένεια, το θάνατο, αλλά και την αληθινή, βαθιά και ανιδιοτελή αγάπη και αφοσίωση, που όλο και λίγοστεύουν στους δύσκολους καιρούς μας.

I

μ υ θ ισ τόρ η μα

ΣκουφάτιΑ,ιοβ so Αθήνα ►τηλ.: 2103641.638 www.melanibooks.gr ► melani2@otenet.gr

Οκτώβριος 2008 ΔΟΚΙΜ ΙΑ α/α ΤΙΤΛΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ 1 Στον κήπο του Επίκουρου 2 Το μυστικό 3 Μικρή ιστορία του κόσμου 4 Εγχειρίδιο βλακείας 5 Εν ονόματι της Μακεδονίας 6 Όποιος αγαπάει εκ-παιδεύει 7 Η Ελλάδα από τη μεταπολίτευση

Γεν ικό ς Π ίνακας ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ

Irvin Yalom Μπερν Ρόντα

Άγρα Λιβάνης

Ερνστ Γκόμπριχ

Πατάκης

Διονύσης Χαριτόπουλος

Τόπος Λιβάνης

Σταύρος Λυγερός Κώστας Στοφόρος

Κριτική

Γιάννης Βούλγαρης

Πόλις

Ζαν Κουρνύ Πωλ Κρούγκμαν

Πατάκης

στην παγκοσμιοποίηση 8 Γιατί οι άνδρες φοβούνται τις γυναίκες 9 Η συνείδηση ενός προοδευτικού 10 Εγκώμιο της πραότητας

Νορμπέρτο Μπόμπιο

Στον κήπο του Επίκουρου Το μυστικό 3 Μικρή ιστορία του κόσμου 4 Εγχειρίδιο βλακείας

Πατάκης

Αλυσί<δες Β ιβλιοπ ω λείω ν

ΔΟΙ(ΙΜ ΙΑ π

Πόλις

Irvin Yalom

Άγρα

Μπερν Ρόντα

Λιβάνης

Ερνστ Γκόμπριχ

Πατάκης

Διονύσης Χαριτόπουλος

Τόπος

5 Η συνείδηση ενός προοδευτικού

Πωλ Κρούγκμαν

Πόλις

6 Η κατάρρευση του πολιτικού συστήματος

Χρήστος Γιανναράς

Ιανός

στην Ελλάδα σήμερα Τολμώ να ελπίζω 8 θυμωμένος κάβουρας 9 Οθωμανική αυτοκρατορία, η κλασική εποχή 10 Περί φιλίας (Σειρά: Κλασική Γραμματεία)

Μπάρακ Ομπάμα Διονυσία Παπαϊωάννου

Πόλις Leader Books Α.Ε.

Χαλίλ Ιναλτζίκ

Αλεξάνδρεια

Κικέρων

Περίπλους Α ν ε ξ ά ρ τη τ α Β ιβλιοπ ω λεία

ΔΟΚΙΜ ΙΑ 1 Στον κήπο του Επίκουρου 2 Το μυστικό

Irvin Yalom

Άγρα

Μπερν Ρόντα

Λιβάνης

3 Μικρή ιστορία του κόσμου 4 Εγχειρίδιο βλακείας

Ερνστ Γκόμπριχ

Πατάκης

Διονύσης Χαριτόπουλος

Τόπος

5 Εν ονόματι της Μακεδονίας

Σταύρος Λυγερός

Λιβάνης

6 Όποιος αγαπάει εκ-παιδεύει

Κώστας Στοφόρος

Κριτική

7 Η Ελλάδα από τη μεταπολίτευση

Γιάννης Βούλγαρης

Πόλις

Ζαν Κουρνύ Πωλ Κρούγκμαν

Πατάκης

στην παγκοσμιοποίηση — δ" Γιατί οι άνδρες φοβούνται τις γυναίκες 9 Η συνείδηση ενός προοδευτικού 10 Εγκώμιο της πραότητας

Νορμπέρτο Μπόμπιο

Πόλις Πατάκης

8. Τα βιβλιοπωλεία από τα οποία προέρχονται τα στοιχεία είναι: LEADER BOOKS, Αλυσίδα, 210 6466156 - ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ, Ιωάννινα, 26510 34911 - ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ, Αθήνα, 210 3615077 - ΕΚΦΡΑΣΗ, Ανω Γλυφάδα, 210 9603817 - ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΣΤΗ ΣΤΟΑ, Χαλάνδρι, cj>

J

[ Δ I A Β A Ζ Ω I Ε Υ Π Ω Λ Η Τ A

Οκτώβριος 2008 ΠΑΙΔΙΚΗ & ΕΦΗΒΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Γεν ικό ς Π ίνακας ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ

1 0 Μικρός Πρίγκιπας 2 0 ψεύτης παππούς

Αντουάν ντε Σαίντ Εξυπερύ

Πατάκης

Αλκή Ζέη

3 0 κότσυφας απαιτεί το δάσος να σωθεί

Βαγγέλης Ηλιόπουλος Βασίλης Καραγιάννης

Κέδρος Πατάκης

α/α ΤΙΤΛΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ

4 Το πρώτο μου αλφαβητάρι 5 0 μεγάλος περίπατος του Πέτρου 6 Τρία μικρά λυκάκια 7 Η δασκάλα που το κεφάλι της έγινε καζάνι 8 Το χρυσό βουνό 9 Τα γενέθλια 10 101 πράγματα που πρέπει να κάνεις προτού γίνεις 16

Πατάκης

Αλκή Ζέη

Κέδρος

Ευγένιος Τριβιζάς Σοφία Μαντούβαλου

Μίνωας Πατάκης

Αρης Δημοκίδης

Μεταίχμιο

Ζωρζ Σαρρή Καρολάιν Πλέιστεντ

Πατάκης

Α λ υ σ ίδ ες Β ιβλιοπ ω λείω ν

Ψυχογιός

ΠΑΙΔΙΚΗ & ΕΦΗΒΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

1 0 κότσυφας απαιτεί το δάσος να σωθεί 2 0 ψεύτης παππούς

Βαγγέλης Ηλιόπουλος

Πατάκης

Αλκή Ζέη

3 0 Μικρός Πρίγκιπας 4 Η δασκάλα που το κεφάλι της έγινε καζάνι

Αντουάν ντε Σαίντ Εξυπερύ

Κέδρος Πατάκης

Σοφία Μαντούβαλου

Πατάκης

5 101 πράγματα που πρέπει να κάνεις προτού γίνεις 16

Καρολάιν Πλέιστεντ

Ψυχογιός

6 0 μεγάλος περίπατος του Πέτρου 7 Το χρυσό βουνό

Αλκή Ζέη

Κέδρος

Άρης Δημοκίδης Μαρία Καραγιάννη

Διάπλαση

Ευγένιος Τριβιζάς Μπεν Κορτ

Μίνωας Πατάκης

8 Ερυθρούλης το κόκκινο αστέρι 9 0 Άρης ο τσαγκάρης 10 Το κάστρο των Δρακο-ιπποτών Α ν εξ ά ρ τη τ α Β ιβλιοπ ω λεία

Μεταίχμιο

ΠΑΙΔΙΚΗ & ΕΦΗΒΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

1 0 Μικρός Πρίγκιπας 2 Το πρώτο μου αλφαβητάρι

Αντουάν ντε Σαίντ Εξυπερύ

Πατάκης

Βασίλης Καραγιάννης

Πατάκης

3 Τρία μικρά λυκάκια 4 0 ψεύτης παππούς

Ευγένιος Τριβιζάς Αλκή Ζέη

Μίνωας

5 Τα γενέθλια 6 0 μεγάλος περίπατος του Πέτρου

Ζωρζ Σαρρή Αλκή Ζέη Βαγγέλης Ηλιόπουλος

7 Άριστα 10 8 Επιστροφή στο σχολείο 9 Σκάκι για νεαρούς παίκτες 10 Κορίτσια στην πρίζα

Κέδρος Πατάκης Κέδρος Πατάκης

Μαρία Παπαγιάννη

Πατάκης

Stefan Kindermann

Οιωνός

Τζακλίν Ουίλσον

Ψυχογιός

210 6800644 - ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ, Αθήνα, 210 2618156 - ΙΑΝ0Σ, Αλυσίδα, 2310 276447- ΝΕΣΤΩΡ, Κατερίνη, 23510 36024 - ΟΙΩΝΟΣ, Λαμία, 22310 67276 - ΠΑΤΑΚΗΣ, Αθήνα, 210 3650000 - Ρ0ΚΚΑΣ, Μεταμόρφωση, 210 2812946 - ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ, Λιβαδειά, 22610 23136 - ΣΧΗΜΑ, Χανιά, 2810 56937 - ΠΑΠΥΡΟΣ-ΑΙΓΕΑΣ, Χίος, 2271021550 —ΑΒΑΚΙΟ, Θεσσαλονίκη, 2310-410520-ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ, Κοζάνη, 24610-26463ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ, Αλυσίδα, 210-3323300 - ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΔΑΚΗΣ, Αλυσίδα, 210-3258440 - ΜΕΘΕΝΙΤΗ, Πάτρα, ■=>

[

δ ι α β α ζ ω ] Ε Υ Π Ω Λ Η Τ A

Οκτώβριος 2008 Γεν ικό ς πίνακας

δ ιά φ ο ρ ά

α/α ΤΙΤΛΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ 1 L0GIC0MIX

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ

Απόστολος Δοξιάδης

Ίκαρος Φερενίκη

2 Στην κουζίνα με την Αργυρώ

Αργυρώ Μπαρμπαρίγου

3 Πειραματόζωα

Αρκάς

4 Κινέζικη κουζίνα

Βαγγέλης Δρίσκας Allan Pease, Barbara Pease

Έσοπτρον

Μπλανς Έμπουτ

Καστανιώτης

5 Το απόλυτο βιβλίο για τη γλώσσα του σώματος 6 Τα μην της καλής συζύγου 7 Αντιύλη: ο απόλυτος καθρέφτης

Gordon Fraser

8 θανάσιμα αμαρτήματα 9 Ελλάδα-Μεσόγειος

Αρκάς

10 Σήμερα θ’ αλλάξω τη ζωή μου

Γράμματα Πατάκης

Leader Books Α.Ε. Γράμματα Οιωνός Leader Books Α.Ε.

Γιώργος Μαυρουδής

Α λ υ σ ίδ ε ς Β ιβλιοπ ω λείω ν

ΔΙΑ ΦΟΡΑ Απόστολος Δοξιάδης...

Ίκαρος

Συλλογικό

ΣΚΑΪ

Αρκάς Γεράσιμος Μαρκαντωνάτος

Γράμματα Gutenberg

5 Το ημερολόγιο ενός σπασίκλα

Τζεφ Κίνι

Ψυχογιός

6 Το βιβλίο των ανεπίδεκτων

J.B. Ρον

Ελληνικά Γράμματα

7 Είμαστε αυτό που σκεφτόμαστε

Μπάρμπαρα Μπέργκερ

Καστανιώτης

8 Η μουσική ενός ξένου 9 Αντιύλη: ο απόλυτος καθρέφτης

Λέοναρντ Κοέν

Ιανός

Gordon Fraser

Leader Books Α.Ε.

Γιώργος Μαυρουδής

Leader Books Α.Ε.

~ Ύ LOGICOMIX 2 Εμείς οι Έλληνες από τον πόλεμο του 1897 3 Πειραματόζωα 4 Γράφε-μίλα ορθά ελληνικά

10 Σήμερα θ’ αλλάξω τη ζωή μου

Α νεξά ρ ιr n ta Β ιβλιοπ ω λεία

ΔΙΑ ΦΟΡΑ ~ Τ LOGICOMIX 2 Στην κουζίνα με την Αργυρώ 3 Κινέζικη κουζίνα

Απόστολος Δοξιάδης Αργυρώ Μπαρμπαρίγου

Ίκαρος Φερενίκη

Βαγγέλης Δρίσκας

Πατάκης

4 Το απόλυτο βιβλίο για τη γλώσσα του σώματος 5 Τα μην της καλής συζύγου

Allan Pease, Barbara Pease

Έσοπτρον

Μπλανς Έμπουτ

Καστανιώτης

6 Πειραματόζωα 7 θανάσιμα αμαρτήματα

Αρκάς

Γράμματα

Αρκάς

Γράμματα

8 Ελλάδα-Μεσόγειος 9 Τρεις ημέρες αγγαρεία, τρία χρόνια ομηρεία 10 Η Βίβλος της εγκυμοσύνης

Οιωνός Χρήστος Βασιλείου

Οιωνός

Αν Ντιτζ

Ψυχογιός

2610-274147 - ΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ, Πάτρα, 2610-223688- ΤΟ ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ, Ηράκλειο, 2810-341158 - ΠΑΙΔΕΙΑ, Αλυσίδα, 2410-284304 - ΛΕΜΟΝΙ, Αθήνα, 210-3451910 - ΠΟΛΥΕΔΡΟ, Πάτρα, 2610-277342 - ΤΣΑΜΑΝΤΑΚΗΣ, Πειραιάς, 210-4138114.

9. Στον πίνακα «Αλυσίδες βιβλιοπωλείων» περιλαμβάνονται: LEADER BOOKS, ΙΑΝΟΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΔΑΚΗΣ, ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ. Στον πίνακα «Ανεξάρτητα Βιβλιοπωλεία» όλα τα υπόλοιπα.

του Αλέξη Ζήρα

Επιτέλους, σε τι καθρέφτη

κοιτάζεται η αριστερά; σο μου προκαλούν απο­ παραλλαγή του στρατηγικού διχα­ στροφή οι διάπυροι ελλη- σμού, διπλωματικού και πολιτικού, νάδες, οι κολλημένοι στη που προέκυψε μετά τη διάλυση της δήθεν αδιάσπαστη γραμμή που κρα- Σερβίας και εκφράστηκε στην υπό­ τά ει τη «δική μας» αρχαιότητα δε­ θεση του Μακεδονικού. Η όποια συ­ ζήτηση πήρε μια μένη σαν σκυλί μονοκόμματη κα­ στα πόδια μας, Και τα δυο ζ η τή μ α τ α , τεύθυνση από την άλλο τόσο με εποχή του Σχεδίου απωθούν οι άκα­ το Μ ακεδονικό Ανάν, τόσο με τις πνοι και επίσης και το Κυπριακό, γνωστές τοποθετή­ μονομερείς αποσεις σ τα αυγινά δομιστές των που, ε ίτ ε τ ο θ έλ ο υ μ ε π α ν ε π ισ τ η μ ια ­ «Ενθέματα» του μα­ καρίτη Αγγέλου Ελεκών εργασ τη­ ε ίτ ε όχι, μας αφορούν άμεσ α, φάντη όσο και με ρίων ή οι εγκάθε­ κ ρ ίθ η κ α ν μ ε τ η ν ίδ ια τ α σχόλια άλλων τοι των γνωστών αρθογράφων, όπως δ η μ ο σ ιο γ ρ α φ ι­ τυ χ ο δ ιω κτικ ή ελα φ ρ ό τη τα κών μαγειρείων ο Β. Πάικος, και, τ έ­ λος, απόκανε με την που φ τιά χνουν και τ η ν ίδ ια δογμ ατική παγκόσμια πρω το­ και ξα να φ τιά χνουν την κοινή α φ έ λ ε ια από δ ημοσ ιογράφους, τυ π ία να αναδη­ μοσιεύονται άκριτα γνώμη και την λ έκ τ ο ρ ε ς , κ α θ η γ η τ ές όλων σε έντυπα της Αρι­ ισ τορία σύμ­ στερός, όπως αυτά φωνα με τα γού­ τω ν Β αθμιδώ ν, με κ αθαρά που προανέφερα, στα και τα συνή­ θως εντελόμενα α ν τιε π ισ τη μ ο ν ικ ές και ειδήσεις πρω τογραμμένες σε κυ­ θεωρήματά ιδ εο λο γικά μ ο νο μ ερ είς πριακές εφημερίδες τους. Μ ια από -κυρίω ς τον Πολί­ τις πτυχές αυτής αναλύ σ εις της αποδομιστιτ η - που περιέργως κής μονομέρειας, της εξίσου φ α νατι­ συντάχθηκαν και εξακολουθούν να σμένης με την εθνικιστική, την εί­ σ υντάσσονται απολύτω ς με τη δαμε, όσοι την είδαμε, στα τελευ­ γραμμή της επίσημης αμερικανικής τα ία πολιτικά της Κύπρου. Στην ου­ βούλησης! σία, το Κυπριακό, έτσι όπως ανα­ Και τα δυο ζητήματα, το Μακεδο­ λύεται και αντιμετω πίζεται από ένα νικό και το Κυπριακό, που, είτε το μεγάλο μέρος της πανεπιστημιακής θέλουμε είτε όχι, μας αφορούν άμε­ διανόησης και -δυσ τυχώ ς- από την σα, κρίθηκαν με την ίδια τυχοδιω­ πολιτική πατρωνεία της αριστερός κτική ελαφ ρότητα και την ίδια δογ­ και της κεντροαριστεράς (Ελευθερο­ ματική αφέλεια από δημοσιογρά­ τυπία,, Αυγή, Εποχή), απ οτελεί μια φους, λέκτορες, καθηγητές όλων

Ο

24-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

m U N IV E R S IT Y S T U D IO P R E S S ' C~J Εκδόσεις Επιστημονικών Βιβλίων & Περιοδικών

Franco M ontanari Καθ. Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Γένοβας

των βαθμίδων, με καθαρά αντιεπιστημο­ νικές και ιδεολογικά μονομερείς αναλύσεις. Κάτι που δεν το ισχυρίζομαι μόνο εγώ, ένας αποσυνάγωγος, στο κάτω-κάτω, της αριστερός, αλλά όπως είδα προσφάτως στην Εποχή (2 Νοεμβρίου 2008), και ο Ευ­ τυχής Μπιτσάκης, του οποίου το πολιτικό παρελθόν και το παρόν χαρίζουν μια ιδιαίτερη βαρύτητα στο άρθρο του «Ο αριστερός αντιεθνικισμός και ο ιμπεριαλι­ σμός των ΗΠΑ», όπου κατακρίνει με ιδιαί­ τερη δριμύτητα την αντιεθνικιστική αρι­ στερά που την ενδιαφέρει μόνο ο ελληνι­ κός εθνικισμός. Παρακάμπτοντας δηλαδή αλυτρωτισμούς που υποθάλπονται από τον υπερατλαντικό παράγοντα, όπως κατ' αναλογία και, στην περίπτωση του Κυπριακού, παρακάμπτοντας το ηλίου φαεινότερον, ότι ο κ. Ταλάτ ακόμα και αν θέλει να βήξει πρέπει να περιμένει την άδεια της Αγκυρας! Ορισμένως όμως, από την άλλη μεριά, θα πρέπει οι παντοειδείς της αποδόμησης να μας θεωρούν τουλά­ χιστον προβατοειδείς όταν επιχειρούν κατ' επανάληψη να περιστείλουν, να κα­ ταγγείλουν ως εθνικιστικές ή και να φιμώ­ σουν τις α ντίθ ετες απόψεις προς το πνεύμα της βιαστικής και άνευ όρων συν­ διαλλαγής που επιχειρήθηκε στην Κύπρο το τελευταίο χρονικό διάστημα (βλ., λ.χ., το προ τριμήνου αντιρρητικό άρθρο της κ. Γιωτοπούλου-Μαραγκοπούλου που εκτο­ πίστηκε εσκεμμένα από την Ελευθεροτυ­ πία σ τις πίσω σελίδες της εφημερίδας, ως προφανώς αντιβαίνον στη γραμμή της). Φαινόμενα δηλαδή που δείχνουν έναν αυταρχισμό, όχι άγνωστο σε αρκετούς από εμάς, που τον έχουμε διαρκώς μπροστά μας με τις ποίκιλες εκδηλώσεις χαμέρ­ πειας του δημοσιογραφικού aparatus, έναν αυταρχισμό που είναι πρόδηλο ότι έχει πια καταφέρει να εξοργίσει όσους διαθέ­ τουν τον ελάχιστο πολιτικό κοινό νου και, «ατυχώς», δεν μπορούν να ανέχονται διαστροφικές θεωρίες των δυο μέτρων και δυο σταθμών. ■

ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΤΗΣ

Από τον 8ο au π.Χ. έως τον 6ο au μ.Χ.

Επιμέλεια: Δανιήλ Ιακώβ, Αντώνιος Ρεγκάκος Η νέα γραμματολογία καλύπτει δεκατέσσερις αιώνες λογοτεχνίας, περιλαμβάνοντας και την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ύστερη αρχαιότητα, σε αντίθεση με τις περισσότερες γραμματολο­ γίες που ολοκληρώνονται με την ελληνιστική περίοδό.

•

Εξετάζει όλες τις εκφάνσεις της αρχαίας γραμ­ ματείας ακόμη και σε έργα που δεν ανήκουν στη λογοτεχνία με τη στενή έννοια του όρου (■ά.χ: ιατρικά, συλλογές παροιμιών, λεξικά, συγγράμματα πολεμικής τέχνης κ.ά.), ενώ αναφέρονται και τα πρόσφατα πορίσματα τής επιστήμης της κλασικής φιλολογίας.

ISBN 978-960-12-1697-3, σχήμα 21x29, σελίδες 1.206 σκληρό εξώφυλλο Αρμενοποόλου 32 · 546 35 Θεσσαλονίκη · Τηλ. 2310 208731 e-mail: info@aniversilystudiopress.gr ΣΤΟΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ - Πεσμαζόγλον 5 · 105 64 Αθήνα Τηλ. & Fax 210 3211097

www.un1versitystudiopress.gr

nim ϋποι: του Γιώργου σεναρίου

Πληροφορία

και παράδοση το προηγούμενο σημείωμά μας θίξαμε το ζήτημα της βίαιης οριζόντιας μετάδοσης της πο­ λιτισμικής πληροφορίας και του ρό­ λου που αυτή διαδραματίζει στο διά­ λογο της λογοτεχνικής συγχρονίας με την παράδοση. Αυτό όμως το καινο­ φανές στην εποχή μας στοιχείο συν­ δέεται με το νέο περιεχόμενο που προσλαμβάνει στις μέρες μας τόσο η συζήτηση για την ελληνικότητα όσο και η τελευταία καθεαυτή. Αν η περιώνυμη γενιά του '30 (κυρίως Θεοτοκάς και Σεφέρης) τοποθετεί, τουλάχιστον στο ξεκίνημά της, το αί­ τημα για ανανέωση και αλλαγή -και επομένως επιχειρεί να δώσει, και αυτή, ένα νέο νόημα στον όρο «ελλη­ νικότητα»- αυτό σημαίνει μια πολιτι­ σμική μετατόπιση του παρατηρητή, όχι του παρατηρούμενου αντικειμέ­ νου. Το κείμενο του Μακρυγιάννη πα­ ρέμενε ως είχε, εκείνο που άλλαζε ήταν η ανάγνωση του Σεφέρη. Ο Σο­ λωμός, ο Παπαδιαμάντης και το δη­ μοτικό τραγούδι (η ιερή τριάδα που υπερασπίζονταν ο Αποστολάκης και ο Πολίτης) παρέμεναν, προφανώς, αναλλοίωτοι, εκείνο που άλλαζε ήταν το, αφηρημένο ή συγκεκριμένο, δέον της πρόσληψής τους. Για τη λογοτεχνία μιλώντας, ο συγκε­ κριμένος όρος, στην ουσία μια μετακι­ νούμενη και μεταβλητή πολιτισμική μονάδα, επηρεάζεται από τις λογής δυνάμεις που ασκούνται στο λογοτε­ χνικό πεδίο, ανάμεσα στις οποίες προβάλλει, ισχυρότατη και μιμούμενη τον αποικιοκρατικό τρόπο, η οριζό­ ντια επίδραση της ισχυρότερης κουλ­ τούρας. Με άλλα λόγια, όποιος προ­ σέρχεται στη σχετική συζήτηση θα

Σ

20

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

πρέπει να έχει υπόψη του ότι, πριν αρχίσει κιόλας να το συζητά, το πε­ ριεχόμενο της ελληνικότητας θα έχει, έστω ελαφρά, τροποποιηθεί. Αυτό λοιπόν το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιεχόμενο, μαζί με την ασταθή θέση του παρατηρητή σ' ένα επίσης ταχύτατα μεταβαλλόμενο παγκόσμιο πολιτισμικό περιβάλλον, είναι οι και­ νούργιοι όροι υπό τους οποίους διεξά­ γεται μια τέτοια συζήτηση. Και η κινη­ τικότητα αυτή ορίζεται περισσότερο από την οριζόντια μετάδοση της πο­ λιτισμικής πληροφορίας παρά από τον κάθετο διάλογο με την παράδοση. Ειδικότερα όμως σε ό,τι αφορά την ελ­ ληνική λογοτεχνία, παρατηρείται μια αντίφαση: ενώ σε άλλους τομείς (κινη­ ματογράφος, τηλεόραση, κάπως λιγό­ τερο θέατρο και μουσική) αυτή η πλη­ ροφορία μοιάζει να μεταδίδεται απρόσκοπτη, άλλοτε αναβαθμίζο­ ντας και άλλοτε υποβαθμίζοντας την εγχώρια παραγωγή, στη λογοτεχνία (για λόγους που μένει να διερευνηθούν) οι αντιστάσεις είναι μεγαλύτε­ ρες -είτε για το καλό είτε για το κακό. Και η αντίφαση βαθαίνει: ενώ δύ­ σκολα φαίνεται να ενσωματώνονται τα πραγματικά επιτεύγματα της σύγ­ χρονης ξένης μυθιστοριογραφικής παραγωγής, αθρόα εισάγονται τα στοιχεία που συνθέτουν το, εγχώριο και διεθνές, λογοτεχνικό λάίφστάιλ: μόδες, δάνειες εκκεντρικότητες, αδέ­ ξιες μιμήσεις, αμήχανος κοσμοπολιτι­ σμός στέκουν ανυπέρβλητα εμπόδια, αποτρέποντας την οργανωμένη διά­ χυση των σημαντικών συγγραφέων στην ελληνική λογοτεχνία. Αλλά το για τί συμβαίνει αυτό στο επόμενο ση­ μείωμά μας. ■

Τα εθνικά πάρκα και οι ηροσ τατευόμενεε περιοχέε in s Ελλάδαε ΕΓΧΡΩΜΟ, ΣΚΛΗΡΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟ, 30x32 324 ΣΕΛ„ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2008,65 β Η Ζωή σ ε Προστασία είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι στην άγρια φύση in s Ελλάδαε. Μέσα από ns Π εριοχέε ISiatiopns Oiko Aoyik As Αξίαε αποκαλύπτεται η μοναδική in s ποικιλομορφία και βιοποικιλότητα, ενώ συνάμα παρουσιάζεται ο aYcovas εκατοντάδων ειδών για την επιβίωσή tous κόντρα oris ανθρωπογενείε παρεμβάσεΐ5. Μ ε πλήθοε από γεωγραφικά, ιστορικά και ταξιδιωτικά στοιχεία, είναι ένα μοναδικό λεύκω μαοδηγόε για τα Εθνικά pas Πάρκα. Μ ε το φακό των πιο αξιόλογων φωτογράφων άγριαε φ ύσηε ins Ελλάδαε αποτυπώνεται η απαράμιλλη ομορφιά των περιοχών που παρουσιάζονται, καθώε και η συμπεριφορά των απειλούμενων ειδών στο φυσικό tous περιβάλλον. Η Ζωή σ ε Προστασία απευθύνεται στον καθένα που αγαπά το φυσικό κόσμο, την πιο βαθιά πηγή ομορφιάε, έκπληξπ3 και xap0s υπενθυμίζονταε ncos αξίζει να προστατεύσουμε όσα θαυμαστά εξακολουθούν να υπάρχουν.

POLARIS ΕΚΔΟΣΕΙΣ WWW.pOlariSekdOSeiS.gr

ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ 1Τ, 106 81 ΑΘΗΝΑ. ΤΗΛ.: 210-3836482. FAX: 210-3807608

CKtOC yppc Χρήστου Κατσίκα

Μπροστά σε ένα νέο

ξαναμοίρασμα της τράπουλας; δύναμα στέκονται τα μέτρα της άνευ προηγουμένου χρη­ ματοδότησης του 1,3 τρίο, ευρώ από Ε.Ε. και 700 δισ. δολ. από ΗΠΑ προς το τραπεζικό κατεστη­ μένο προκειμένου να τιθασευτεί (;) η συνεχιζόμενη -α ν όχι επεκτεινόμεν η - οικονομική κρίση. Παράλληλα, η αποτυχία των νεοφιλελεύθερων ιδε­ ολογημάτων και η αναμφισβήτητη «ευθύνη» των αμερικανικών επενδυ­ τικών τραπεζών να συμπαρασύ­ ρουν (τραβάτε με κι ας κλαίω) στη «φούσκα» των ενυπόθηκων στεγα­ στικών δανείων τη διεθνή χρηματι­ στηριακή αγορά και να οδηγήσουν την παγκόσμια οικονομία στη σημε­ ρινή κρίση, δημιουργεί το κατάλληλο έρεισμα στην αδυσώπητη πάλη των κυρίαρχων δυνάμεων για το ξανα­ μοίρασμα της τράπουλας στην πα­ γκόσμια αγορά και στις σφαίρες επιρροής. Κατά τη συνάντηση Σαρκοζί - Μπαρόζο - Μπους, στις 16 Οκτώβρη στην Ουάσιγκτον, οι πρώτοι έδωσαν το στίγμα του τι ακριβώς επιθυμούν οι κυρίαρχες δυνάμεις στην Ευρωπαϊκή "Ενωση: «Μια πραγματική και ολοκλη­ ρωμένη μεταρρύθμιση, μία αναθεώ­ ρηση των συμφωνιών που καθορί­ ζουν την παγκόσμια οικονομία, μία μορφή διεθνούς επιτήρησης των αγο­ ρών, ενδεχομένως από θεσμούς όπως το ΔΝΤ» τόνισε ο Σαρκοζί. Από την πλευρά του ο Μπους επισήμανε ότι θεωρεί «επικίνδυνη μία συλλήβδην αμφισβήτηση του σημερινού οικονο­ μικού συστήματος και είναι σημα­ ντικό να διατηρήσουμε τα θεμέλια του δημοκρατικού καπιταλισμού, τη

Α

23

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

δέσμευση στις ελεύθερες αγορές, την ελεύθερη επιχειρηματικότητα και το ελεύθερο εμπόριο». Είναι προφανές ότι η αμερικάνικη υπερδύναμη δεν θέλει ν' ακούσει λέξη για τυχόν αμφισβήτηση του ηγεμονικού της ρόλου, αλλά από την άλλη οι Ευρωπαίοι πιέζουν ασφυ­ κτικά, έχοντας στο πλευρό τους, τους Ρώσους. Εξάλλου, οι επικριτικές δηλώσεις του σοσιαλδημοκράτη γερμανού υπουργού Οικονομικών Πέερ Στάινμπρουκ πριν από λίγες εβδομάδες, σύμφωνα με τις οποίες «το λεγόμενο αγγλοσαξωνικό μο­ ντέλο καπιταλισμού που υιοθέτησαν οι ΗΠΑ και η Βρετανία, το οποίο ενθάρρυνε τις τυχοδιωκτικές π ρακτι­ κές δανεισμού και επενδύσεων, έδειξε υπερβολική προσήλωση στα κέρδη» (sic) και ότι «η χρηματοπι­ στωτική κρίση είναι πάνω απ ' όλα αμερικανικό πρόβλημα», ήταν το προανάκρουσμα για τις αιχμηρές θέσεις του ευρωπαϊκού κεφαλαίου προς την αμερικανική ηγεμονία. Ξε­ κάθαρος ως προς τις προθέσεις, όχι μόνο της Γερμανίας αλλά απ' ό,τι φαίνεται και όλου του «σκληρού πυ­ ρήνα» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο γερμανός υπουργός έριξε και ένα πάρθειο βέλος δηλώνοντας ότι «οι ΗΠΑ θα χάσουν το ρόλο της υπερδύναμης στο παγκόσμιο χρηματοπι­ στωτικό σύστημα, το οποίο θα γίνει περισσότερο πολυπολικό». Τις δηλώσεις Στάινμπρουκ υποστή­ ριξε έμμεσα πλην σαφώς και η ίδια η καγκελάριος της Γερμανίας Α. Μέρκελ, μιλώντας από το βήμα της 7ης Ευρασιατικής Συνόδου (ASEAM) που

Α ερ όσ ταΤο Μ ε σ ε β α σ μ ό σ τ ο τ τ α ιδ ί

έγινε πριν από λίγες μέρες στο Πεκίνο, με τη συμμετοχή 43 ευρωπαίων και ασιατών ηγε­ τών, κάνοντας λόγο για την ανάγκη ενός νέου «οικονομικού Συντάγματος» που θα αντικαταστήσει τη διαβόητη Συμφωνία του Bretton Woods που ισχύει από το 1944 και η οποία παραχώρησε την παγκόσμια χρημα­ τοπιστωτική κυριαρχία στις ΗΠΑ. Από την πλευρά του, ο γάλλος πρόεδρος και προε­ δρεύουν της Ε.Ε. Σαρκοζί ζήτησε από τις ασιατικές χώρες να παρουσιάσουν μαζί με την Ε.Ε. ένα «ενιαίο μέτωπο πρωτοβουλιών» ενόψει της έκτακτης Συνόδου Κορυφής του G20 που πραγματοποιήθηκε στην Ουάσιγκτον. Ο πρόεδρος της Κομισιόν Μ. Μπαρόζο, χωρίς να δεσμεύεται από τη «διπλω­ ματική γλώσσα», ήταν πιο ξεκάθαρος: «Στη συνάντηση αυτή εκπροσωπούμε τα τρία πέ­ μπτα του παγκόσμιου πληθυσμού και παρά­ γουμε το μισό παγκόσμιο ΑΕΠ. Μ ία κοινή δράση εκ μέρους μας μπορεί να κάνει τη δια­ φορά». Η κινέζικη ηγεσία συμφώνησε με την άποψη του «ενιαίου ευρασιατικου μετώπου» και μάλιστα η Λαϊκή Ημερησία (επίσημο όρ­ γανο του ΚΚΚ) εξαπέλυσε επίθεση κατά της αμερικανικής οικονομικής πολιτικής, υποστη­ ρίζοντας ότι «οι ΗΠΑ έχουν λεηλατήσει τον παγκόσμιο πλούτο εκμεταλλευόμενες την κυριαρχία του δολαρίου και ότι ο κόσμος πρέπει επειγόντως να αντικαταστήσει το δολάριο ως βασικό νόμισμα των εμπορικών συναλλαγών». Είναι προφανές ότι η αμερικανική οικονομική ηγεμονία αμφισβητείται και βάλλεται ανοι­ χτά από τους άλλους ιμπεριαλιστικούς πό­ λους -ακόμα και από τη Βρετανία, η οποία πρώτη, δια στόματος Μπράουν, έσπευσε να αποκηρύξει τη Συμφωνία του Bretton Woods, ζητώντας μία νέα μεταρρύθμιση του παγκόσμιου οικονομικού καθεστώ τος-αποδεικνύοντας έμπρακτα πως το κυρίαρχο ζή­ τημα στην εποχή μας δεν είναι οι συμμαχίες ή οι συνασπισμοί, με όποια μορφή και αν αυτές κλείνονται, αλλά ο χωρίς όρια αντα ­ γωνισμός για τον έλεγχο των αγορών και των πηγών πρώτων υλών. ■

Mireille d ’Allanc£

Κ ά τσ ε κάτω , μπαμπά! Η ΒΤΟ £λυκιά χρισ τουγεννιάτικη ισ τορ ία

Κάτσε κάτω,

Ένα διαφορετικό βι­ βλίο, μια τρυφερή χριστουγεννιάτικη ιστορία, που εστιά­ ζει στη σχέση ηατέρα-γιου και στη χα­ ρά της οικογενεια­ κής γιορτής...

μπαμπά!

Π ού κ ρ ύ β ε τ α ι τ ο ποντικάκι;

Hendrik Jonas

Έλα Κι εσύ σ το μεγάλο κ«νή£ι του θησαυρού! Όποιος κοιτάξει καλά, θα το ανα­ καλύψει! Οι μικροί εξε­ ρευνητές μπλέ­ κονται στο με­ γάλο κυνήγι του θησαυρού των πειρατών. Και τι δεν έχουν να ανακαλύψουν!

Daniel Napp

Ο δρ. Μπρουμ θέλ ει να ξ έρ ει MiKpiS αστείε$ ιστορίε5 Ο δρ. Μπρουμ είναι ένας αστείος και κα­ λοσυνάτος αρκούδος, που οι καθημερινές του ιστορίες Προξενούν γέλιο!

w w w .a e ro s ta to b o o k s .g r Τοσίτσα ιΑ ' · ιοβ 82 Αθήνα · info@konidaris.gr τηλ.: 2ΐο 8846570 2'4 · fax: 210 884657!

Κρίσεις

για την κρίση Κώστας Μποτόπουλος

Κώστας Σημίτης

Η κρίση Εκδόσεις Πόλις, 2008, σελ.: 120, τιμή: 10,00

30

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

“ Τ " ° M£Y°^o δημόσιο γεγονός της I χρονιάς που κλείνει είναι ότι η I κρίση -τη ς οικονομίας αλλά και της πολιτικής- από υπόρρητη και αφανής (έστω κι αν κάποιοι από καιρό την οσμιζόμασταν) έγινε αυτο­ νόητη και πανθομολογούμενη. Μ αζί με την κρίση, φυτρώνουν βέβαια σαν τα μανιτάρια και τα βιβλία για την κρίση. Διαλέγω δύο πολιτικών που προέρχονται από τον ίδιο χώρο, δού­ λεψαν μαζί (ο δεύτερος υπήρξε Υπουργός του πρώτου), διαφέρουν αρκετά από πλευράς ύφους και αντί­ ληψης, αλλά τους ενώνει μια κοινή έγνοια ειλικρίνειας και προσφοράς. Το ομώνυμο βιβλίο του Κώστα Σημίτη ασχολείται, με το σοβαρό και μη υψι­ πετή τρόπο που χαρακτηρίζει το συγγραφέα όσο και τον πολιτικό, αποκλειστικά με την οικονομική -και ειδικότερα τη χρηματοπιστω τικήκρίση. Χαλαρή παραθετική δομή, σα­ φήνεια και ακρίβεια στην πε­ ριγραφή, αποφυγή απλοποι­ ήσεων και ιδεολογικών στερε­ οτύπων, αντιπολίτευση χω­ ρίς κορώνες (η κριτική του στο πρόσφατο κυβερνητικό «σχέδιο διάσωσης» των τρα­ πεζών είναι, για παράδειγμα, αρκετούς τόνους κάτω από την επίσημη γραμμή της αξιω ματικής α ντιπ ολίτευ­ σης), σκληρή πάντως στα ση­ μαντικά (όπως για τη συνεχή μη τήρηση των προϋπολογι­ σμών), σχετική διστακτικότη τα στην πρόταση λύσεων: παρόντα είναι όλα τα στοι­ χεία μέσω των οποίων ο πρώην Πρωθυπουργός κοι-

νωνεί τις απόψεις του συμβάλλοντας σε έναν δημόσιο διάλογο διαφορετι­ κού επιπέδου. Προσωπικά θα έβαζα στην πρώτη γραμμή των κερδών που αποκομίζει ο αναγνώστης την πολύ αναλυτική και ξεκάθαρη (δεν είναι διόλου απλό) περιγραφή των διάφο­ ρων φάσεων από τα οποία πέρασε, στα διάφορα επίπεδα (αμερικανικό, παγκόσμιο, ευρωπαϊκό, εθνικό), η προσπάθεια αντιμετώπισης της κρί­ σης, καθώς και την ανοιχτή συνηγορία υπέρ μιας «οικονομικής διακυβέρ­ νησης» της Ευρωπαϊκής Ένωσης (με πολύ πιο οργανωμένο και πολιτικό τρόπο απ' ό,τι γίνεται σήμερα μέσω του Eurogroup και του Ecofin). Έστω κι αν δε λέγεται -όπως κανείς πολιτι­ κός δεν μας έχει ακόμα π ει- με τι τρόπο μπορούν να αλλάξουν τα βα­ θιά ριζωμένα ευρωπαϊκά αντανακλα­ στικά. Σε μια άλλη κρίση, περισσότερο ελλη­ νική και διάχυτη, αναφέρεται με το δικό του στιλ, εξίσου σοβαρό αλλά πιο τολμηρό και προσωπικό (ήδη από τον πρόλογο προειδοποιεί ότι δεν θα μιλήσει ουδέτερα αλλά με το «απόσταγμα εμπειρίας» του), ο Αλέκος Παπαδόπουλος. Μια λέξη και μια αγωνία συμπυκνώνει το περιεχόμενο -και την αξία- αυτού του βιβλίου: αυ­ τογνωσία. Δανειζόμενος τα βήματα ενός χορού με τον οποίο οι κάτοικοι της λουξεμβουργιανής πόλης Έστερναχ γιορτάζουν κάθε χρόνο τη μνήμη ενός αγίου (3 βήματα μπρος για 2 πίσω), ο συγγραφέας ανατέμνει τη σημερινή «αμέτοχη κι ανέπαφη» Ελλάδα, που μετεωρίζεται ασυμφι­ λίωτη με τα επιτεύγματα της και μα­ κάρια μπροστά στις απειλές που τη

ρ Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ

i i ΚΟΝΙΔΑΡΗ ζώνουν. Η ματιά του και οι παρατηρήσεις του κόβουν σαν ξυ­ ράφι: από τους «παραθεσμούς», το πολι­ τισμικό έλλειμμα (που προηγείται, δεν έπεται, του θεσμι­ κού), την έλλειψη άξιας του ονόματος της μεσαίας τάξης («λουμπεν με λεφτά» αποκαλεί τα μέλη Αλέκος Παπαδόπουλος της σε μια έξοχη σύ­ Τα βήματα νοψη), τον «ατομικιτου Έστερναχ στικό» χαρακτήρα Η Ελλάδα μετά των συντεχνιών, την το 2010 -α ν τίθ ετα - κρατικά υποκινούμενη φορο­ Εκδόσεις Εστία, 2008, διαφυγή, ως την σελ.: 153, πμή: 10,00 αγωνία του για τη σχέση σοσιαλδημο­ κρατίας και δημοσίου χρήματος και την ανάγκη των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να δε­ σμευτούν -π ρώ τα εκείνοι- για τα νομιμοποιη­ τικά στοιχεία της αναγκαίας θεσμικής και πο­ λιτικής αναζωογόνησης, ο Παπαδόπουλος εμ­ φανίζει μια σπάνια, για συγγραφέα-πολιτικό, αρετή: την πρωτοτυπία. Ισορροπώντας ανά­ μεσα στη διαύγεια και το πάθος, ονοματίζει ρητά αυτές που θεωρεί μη λύσεις για την έξοδο από την κρίση (δημιουργία «νέων» κομμάτων, «συνασπισμό» με το Συνασπισμό, στήριξη στις δήθεν ανανεωτικές δυνάμεις της Δεξιάς, ακινη­ σία ΠΑΣΟΚ), αλλά και περνά σε πολύ συγκεκρι­ μένες -κα ι διόλου «ετοιματζίδηκες»- μεταρρυθμιστικές προτάσεις στους τομείς της δημόσιας και της τοπικής Διοίκησης, της οικονομίας και του κοινωνικού Κράτους (αφήνω όσους ενδιαφέρονται να τις ανακαλύψουν και, γ ια τί όχι, να τις συζητήσουν). Με τούτα και μ' εκείνα, κι επειδή κάποια στιγμή πρέπει να πούμε τα πράγματα με τ ' όνομά τους σ' αυτόν τον τόπο, μας προσφέρει το πιο σημαντικό «από τα μέσα» πολιτικό δοκίμιο από τότε που ήλθε στην εξουσία τούτη η συνώνυμη της κρίσης κυβέρ­ νηση. ■

Είστε κάπου στη Γη. Κάνετε ένα χιλιόμετρο αν α τολ ικά και μετά ένα

βόρεια

και βρίσκεστε στο ίδιο σ η μ ε ί ο .

Εκεί, συναντάτε μια αρκούδα.

w w w .konidaris.gr Τοσίτσα ι Α ' ■Αθήνα ιο 6 82 · info@ konidaris.gr τηλ.: 2 ΐο 8 8 4 6 5 7 0 -2 -4 · fa x: 210 8 8 4 6 5 7 1

*

'*** ■ .

φ

sp?

Βιβλία που αγαπήσατε!

ΖΙΑΝΓΚ ΡΟΝΓΚ ΤΟΤΟΤΕΜ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ

ΘΟΛΩΡΗΣΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ ΣΑΝ ΤΑΙΙΔΙΑΡΙΚΑ ΠΟΥΛΙΑ

ΜΑΡΙΝΑ ΝΕΜΑΤ Η ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΗ ΤΗΣ ΤΕΧΕΡΑΝΗΣ

| S £■

I

Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ Για α ν α γ ν ώ σ τ ε ς μ ε α π α ι τ ή σ ε ι ς

Νέες κυκλοφορίες που θα συζητηθούν!

Όταν κλείνει ένα Βιβλίο, ανοίγει ένας κύκλος επικοινωνίας. Γνωριστείτε με τους συγγραφείς και τους αναγνώστες μας μέσα από τα blogs, το forum και τις εκδηλώσεις μας. Στείλτε τις κριτικές σας στο www.psichogios.gr και λάβετε μέρος οε κληρώσεις. Γραφτείτε δωρεάν στη Λέσχη Αναγνωστών μας με e-mail στο info@psichogios.gr ή στείλτε sms στο 6955 805 192γράφοντας μας ΔΙΑΒ, ΟΝΟΜΑΤΕΠΟΝΥΜΟ, ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ, Τ.Κ., ΠΟΛΗ με κενά ανάμεσα, ή καλέστε χωρίς χρέωση στο 80011-646 464. Εσείς κι εμείς πάντα ο’επαφή.

Νίκος Θέμελης Οι αλήθειες των άλλων και η δική μου Σ υν έν τε υξ η στον Γιάννη Ν. Μ π α σ κ ό ζ ο

ΠΝΕΝΪΕΪΪΙ

Ο

Νίκος θ έμελης στο έκτο μυθιστόρημά του δια πραγματεύεται κομμάτια της πρό­ σφατης ιστορίας μας σε μια προοπτική να ανα δείξει κρυφές πτυχές της και να θ έσ ει ερωτήματα που ξεχάστηκαν, απαντήθηκαν ή νομίζουμε ότι απαντήθηκαν.

Αναλύει τον τρόπο που δούλεψε και τα ιδεολογικά και αισθητικά αντίβαρα που τον συ­ ντρόφευαν σε αυτή τη «μάχη».

Κύριε Θέμελη το βιβλίο σας αφορά τις «χαμέ­ νες πατρίδες», θεματολογία κατά κάποιον τρόπο της μόδας, που μοιάζει όμως κορεσμένη. Τ ι ε ί­ ναι το καινούργιο που φέρνετε με αυτό το βι­ βλίο; Η αφετηρία μου στη σύλληψη αυτού του μυθιστορή­ ματος ήταν να αναδείξω συγκρουσιακό δίπολα. Δη­ λαδή ιδεολογήματα και αλήθειες αντιθετικές που δια­ τρέχουν διαχρονικά την ελληνική πραγματικότητα και αφορούν πολλαπλά επίπεδα. Το επίπεδο της εθνότη­ τας, της θρησκείας, των πολιτισμών, της ιστορικής συ­ νείδησης, μέχρι την ακραία προσωπική περίπτωση που είναι η ερωτική σεξουαλική ταυτότητα. Το Αϊβαλί προσφερόταν γι’ αυτήν την επιλογή μου. Το επέλεξα για να τροφοδοτήσει την πλοκή. Δεν ήθελα να κατα­ σκευάσω μια πλοκή ερήμην της ιστορίας, αλλά μέσα σε μια συγκεκριμένη ιστορική περίοδο που θα με βοηθούσε να αναδείξω τα δίπολα για τα οποία σας μί­ λησα. Έχω την αίσθηση ότι, ενώ καταγράφετε αυτά τα δίπολα, σαν να μην έχετε αποφασίσει να πάρετε θέση υπέρ του ενός ή του άλλου. Συμφωνείτε; Είναι πολύ καθαρό αυτό που λέτε. Δεν είναι μόνον η αίσθησή σας. Έτσι έχουν τα πράγματα και μάλιστα υπερτονίζω ότι ήταν επιλογή μου. Ήθελα να κατα­ γράψω ενδεχόμενες ατομικές ή συλλογικές συμπερι­ φορές απέναντι σε αυτά τα δίπολα και τις αντιθέσεις που προκαλούν. Δηλαδή να περιγράφω ένα ενδεχό­ μενο μιας συμφιλιωτικής συμπεριφοράς απέναντι σε μια συγκρουσιακή κατάσταση, το ενδεχόμενο μιας

1ΑΠΥΡΟΣ

f

ανεκτικής συμπεριφοράς ή το ενδεχόμενο μιας ακραίας φονταμενταλιστικής, βίαιης αντιμετώπισής της. Όπου στο τέλος, χωρίς να υποδεικνύω ποιο εί­ ναι το σωστό, να καλείται ο αναγνώστης να επιλέξει απέναντι σε αυτό το φάσμα των επιλογών, να αναρω­ τηθεί: «εγώ πού βάζω τον εαυτό μου, τι επιλέγω;». Η επιλογή αυτή δεν είναι ανάγκη να είναι γραμμική. Μπορεί να είναι συμφιλιωτική στο ένα δίπολο, π.χ. στο ερωτικό, και να είναι ανεκτική στο εθνοτικό. Φυ­ σικά είμαι αντίθετος στη λογική της βίας και της σύ­ γκρουσης. Ο αναγνώστης όμως θα αποφασίσει. Εσείς γράφετε σήμερα και η εποχή μας έχει ήδη εντρυφήσει σε αυτά τα δίπολα. Μερίδα των ιστορικών έχει αποφασίσει για κάποια από αυτά, όπως π.χ. αν οι βενιζελικοί ορθά επέλεξαν την ανταλλαγή πληθυσμών. Μήπως η τήρηση των ίσων αποστάσεων τελικά δεν ξεφεύγει από μια politically correct στάση; Πιστεύω ότι στα περισσότερα δίπολα, όπως τα πα­ ρουσιάζω, έστω με τρόπο υπαινικτικό, μπορεί κανείς να δει τη θέση του συγγραφέα. Δεν ήθελα να το κάνω φωναχτά, να είναι δηλαδή κάποιος ήρωας εκφραστής των απόψεων του συγγραφέα. Ήθελα να διαχύσω τις απόψεις μου σε περισσότερους ήρωες. Διακρίνω, όμως, μια σαφή αντίθεσή σας με το πώς καταγράφηκε μυθιστορηματικά η υπόθεση «χαμένες πατρίδες» από τη γενιά του ’30.... Πράγματι. Αλλά λάβετε υπόψη σας ότι εκείνη την εποχή ήταν ανθρωπίνως αδύνατον να ξεφύγουν από

ΒΡΑΒΕΥΜΕΝΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Justin Cartwright

Η υπόσχεση τη ς ευτυχίας Μια συγκινητική ιστορία γύρω από τα απρόοπτα και τις μικρές ανταμοιβές της οικογενειακής αγάπης.

ΠΝΕΝΤΕΪΪΙ ΝΙΚΟΣ ΘΕΜΕΛΗΣ Οι αλήθειες των άλλων

♦

I I

τα τραύματά τους. Εμάς μας χωρίζουν πάνω από δυο γενιές από τότε, ενώ αυ­ τοί ήταν μέσα στα γεγονότα. Πώς να απαι­ τήσεις από τον άλλον να γρά­ ψει κάτι δια­ φορετικό όταν η πληγή είναι ανοικτή και χέει;

Νίκος Θέμελης

Π α ρ α τη ρ ώ ότι στα μυθι­ σ το ρ ή μ α τα σας έχ ε τε π ρογραμμα­ τίσ ει, ιδεολο­ γικά τουλάχι­ στον, τι θα γράψετε και τι θα διαπραγματευτείτε. Λεν φο­ βάστε ότι το βάρος αυτής της προγραμματικής σκέψης θα καταπιέσει τους ήρωές σας, δεν θα τους αφήσει να «κινηθούν» μόνοι τους; Θα ήθέλα να σας βεβαιώσω ότι η κάθε μυθιστορημα­ τική μου σύλληψη ποτέ δεν είναι από το Α έως το Ω προσχεδιασμένη. Αλλιώς δεν θα μπορούσα να έχω την έμπνευση να προχωρήσω την πλοκή, να έχω τη δυνατότητα να επεξεργαστώ τις αντιφάσεις, κυρίως, των ηρώων μου. Αυτό που ενδεχομένως φαίνεται, δεν είναι σε τέτοιο βαθμό οργανωμένο. Υπάρχει ένα υπό­ βαθρο ιδεολογικό, μια φέρουσα ιδέα που διαποτίζει και την πλοκή και τα προτάγματα, αλλά αυτό υπηρε­ τεί τη μυθιστορηματική κατασκευή πρωτίστως κι όχι αντίστροφα. Κι αυτό το προσέχω, δεν θέλω να επικυριαρχήσει το ιδεολογικό τού μυθιστορηματικού υλικού. Τώρα, αν το καταφέρνω, αυτό είναι άλλο πράγμα.

Το μυθιστόρημα τελειώνει ουσιαστικά το 1958. Εκείνη την εποχή δεν έχει γίνει καμία αναθεώρηση ή επαναδιαπραγμάτευση της ιστορίας. Αν έβαζα τη ση­ μερινή εκδοχή θα νόθευα την πραγματικότητα της εποχής εκείνης. Τι συνέβαινε λοιπόν εκείνη την εποχή; Έχουμε ένα ξεκάθαρο νικητή μέσα από μια επιλογή σύγκρουσης και μια συντριπτική συμπερι­ φορά του νικητή που πατάει σα σκουλήκι τον ηττημένο. Και έχουμε μια τρίτη πραγματικότητα: τον συμ­ βιβασμό. Οι ηττημένοι συμβιβάζονται, δεν κατακρημνίζονται, αναζητούν τρόπο να σταθούν στα πόδια τους. Κανείς δεν τολμάει να διατυπώσει ελεύθερα τη γνώμη του. Αυτό που για μας σήμερα είναι αυτονόητο αγαθό, η ελευθερία του λόγου, ήταν άπιαστο όνειρο και μια ολόκληρη κοινωνία, που για να επιβιώσει συμ­ βιβάστηκε με τη αυτολογοκρισία. Αυτές είναι οι πραγ­ ματικότητες που σφραγίζουν τη δεκαετία του ’50, οπότε και τελειώνει το μυθιστόρημα.

Ο ι α λ ή θ ε ιε ς

τω ν άλλω ν

Στο τελευταίο μέρος του βιβλίου, που διαπραγ­ ματεύεστε τη σύγκρουση αριστεράς - δεξιάς, διακρίνω μια αμηχανία. Ή μήπως είναι η θέλησή σας να μην εμπλακείτε σε αυτό το θέμα;

3 0

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Είστε δηλαδή ένας ρεαλιστής; Είμαι ρεαλιστής από την άποψη ότι προσπαθώ να ανταποκρίνονται τα δρώμενα στο ιστορικό και κοινω­ νικό περιβάλλον στο οποίο εκτυλίσσονται. Από την άλλη, προσπαθώ να ανασύρω πτυχές της ιστορίας που είτε δεν αναδείχθηκαν είτε δεν προσέχτηκαν ότι έπαι­ ξαν κεντρικό ρόλο στην κυρίαρχη ιδεολογία. Υπάρ­ χει ένα απόθεμα ιστορίας που κάθε εποχή επιλέγεται ως κυρίαρχη άποψη, αυτό σερβίρεται ως δόγμα των κρατούντων απέναντι στους μη κρατούντες. Προ­ σπαθώ, λοιπόν, να αναδείξω αυτά που δεν ήταν στο φως, αποκρύφτηκαν ή διά της βίας αποσύρθηκαν από το προσκήνιο. Να κάνω μια άλλη επαναδιαπραγμά­ τευση του παρελθόντος. Π.χ. με ρωτάνε γιατί επιλέγω το 1934 ως αρχή του μυθιστορήματος. Γιατί εκείνη τη χρονιά, μετά το λεγόμενο κίνημα του Βενιζέλου, εγκα­ θίσταται το κράτος της Δεξιάς, όπου με διατάγματα ακυρώνονται όλα τα ατομικά δικαιώματα, αρχίζουν οι δίκες και οι ανελευθερίες που μας οδηγούν καρφί μέχριτο 1967. Αισθάνεστε ότι συνομιλείτε με άλλους ξένους συγγραφείς ή το ιστορικό μυθιστόρημα είναι μια εμμονή των ελλήνων; Το ιστορικό μυθιστόρημα υπάρχει από την εποχή του Ουόλτερ Σκοτ μέχρι σήμερα σε όλη την Ευρώπη σε ένα μεγάλο εύρος. Σε αυτήν την πορεία το ιστορικό μυθιστόρημα γνωρίζει διάφορους εσωτερικούς μετα­ σχηματισμούς. Κοιτώντας προς τα πίσω βλέπουμε πως υπάρχει ένα μυθιστόρημα που παίρνει την άρ-

ΠΝέΝΤΕΪίΙ χουσα άποψη περί ιστορίας και τη μετασχηματίζει σε ιστορική μυθοπλασία. Δεν κάνει τίποτα άλλο από τη μετάφραση της ιστορικής κατηγορίας σε αφήγημα. Υπάρχει μια δεύτερη ανάγνωση της ιστορίας η οποία θέτει το καντιανό ερώτημα: τι πρέπει να κάνω εγώ σή­ μερα, τι οφείλω να σχεδιάσω για το αύριο, ως συμπέ­ ρασμα - δίδαγμα της ιστορικής αφήγησης. Χειρίζεται την ύλη έτσι ώστε να προκαλέσει στον ήρωα ή τον αναγνώστη το ερώτημα της ηθικής διάστασης επί του πρακτέου. Και υπάρχει και η τρίτη εκδοχή της ιστο­ ρικής αφήγησης, όπου ξανακοιτάμε το παρελθόν και ανασύρουμε αυτό που δεν διαπραγματεύτηκε η επί­ σημη ιστορία. Είτε γιατί δεν το ήξερε ή γιατί το υπο­ τίμησε, είτε γιατί συνειδητά το απέκρυψε. Σε αυτήν την τελευταία περίπτωση το καντιανό ερώτημα μπαί­ νει από το παράθυρο ή, έστω, την πίσω πόρτα. Νιώθω ότι ανήκω στην τελευταία κατηγορία. Πιστεύετε ότι ανήκετε σε μια συγκεκριμένη ελ­ ληνική παράδοση, ότι αντλείτε από κάποιους έλληνες λογοτέχνες που προηγήθηκαν; Δεν ξέρω, ειλικρινά, ας με τοποθετήσουν οι κριτικοί ή οι θεωρητικοί της λογοτεχνίας, που σίγουρα έχουν περισσότερα εργαλεία από μένα. Είναι η πρώτη φορά που αναδεικνύετε σε μυθι­ στόρημά σας τον ανεκπλήρωτο ομοφυλοφιλικό έρωτα. Το είχατε προαποφασίσει, πώς προέκυψε; Όλα τα δίπολα που συλλάμβανα για μυθοπλαστική επεξεργασία ήταν συλλογικότητες. Αναζητούσα, λοι­ πόν, ένα προσωπικό δίπολο που θα το διαπραγματευ­ όμουν μυθιστορηματικά και το οποίο θα ήταν η εξατομικευμένη περίπτωση ενός δίπολου που στην τότε κοινωνία προκαλεί ερωτήματα, αντιθέσεις και προκα­ ταλήψεις. Ζορίστηκα πολύ, περισσότερο από όλα. Μιλάτε πολύ και για τη βία σε πολλές μορφές... Η βία δεν αναπτύσσεται μέσα σε παραδεδεγμένα κοι­ νωνικά κλισέ αντιπαλότητας. Υπάρχει και μέσα στις «οικογένειες», των Τούρκων πάνω στον ομοφυλόφιλο Ισμαήλ, των Ελλαδιτών απέναντι στους μικρασιάτες

1ΑΠΥΡΟΣ

πρόσφυγες και των Ελλήνων στον δάσκαλο στην Κο­ μοτηνή. Νομίζω ότι όλο το μυθιστόρημα διακατέχεται από μια διάβρωση των πυρηνικών στοιχείων όπως η οικογένεια και αναδίδεται μια μελαγχο­ λία με το χρώμα ήττας... Η διάβρωση και η ήττα ξεκινάνε από το πρωταρχικό γεγονός της μικρασιατικής καταστροφής. Αυτή η «με­ γάλη ιδέα» καταρράκωσε την ελληνική κοινωνία, αυτή καταρρακώνει την ελληνική οικογένεια. Στο μυθιστό­ ρημά μου έχουμε μια οικογένεια η οποία διαδοχικά ηττάται. Ό,τι βάζουν ως στόχο ηττάται. Οι παππού­ δες βάζουν στόχο να μεταφέρουν τους θησαυρούς με τα ιερά κειμήλια στην Ελλάδα και αυτά δεν εκτι­ μώντας ο γιος βάζει ως στόχο να δημοσιοποιήσει ένα έγγραφο για το τέλος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Θέλει απλώς να το δημοσιοποιήσει για να υπάρ­ χει μια αλήθεια ακόμα στο τραπέζι και το πληρώνει πολύ ακριβά. Ο εγγονός, αν και ξεκινάει διαφορετικά, θα συμβιβαστεί για να επιζήσει. Μια πολύ σκληρή πραγματικότητα. Μια ατέλειωτη σειρά ηττών. Το θέμα των ταυτοτήτων σάς απασχολεί σε όλα τα έργα σας, έχετε μια εμμονή, όπως λέτε. Άραγε για το σημερινό Έλληνα ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η κύρια αντίφαση που τον δια­ περνά; Πράγματι, υπάρχει και σήμερα ένα πρόβλημα ταυτό­ τητας. Αν κάποτε η αντίληψη περί ταυτότητας ήταν ομογενοποιημένη, σήμερα δεν υπάρχει πια. Για παρά­ δειγμα, κάποτε υπήρχε το απόλυτο δίπολο αριστερά - δεξιά. Σήμερα θεωρώ ότι η κοινωνία, με τα βιώματα και τις ιδεολογικές της αναζητήσεις, έχει οδηγηθεί σε κοινωνικά υποσύνολα περισσότερα των δύο. Πρόκει­ ται για μια πολυπολιτισμική κατάσταση στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας, πέρα από τις άλλες εθνότη­ τες και φυλές. Η κοινωνία μας άλλοτε επιλέγει να συν­ διαλέγεται με κάποιες ταυτότητες ενώ ταυτόχρονα μπορεί με κάποιες άλλες να συγκρούεται. Σας ευχαριστώ πολύ. ■

ΒΡΑΒΕΥΜΕΝΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Tom McCarthy

Άνθρω ποι ατο διάστημα Ένα μυθιστόρημα για τον κόσμο της τέχνης, γραμμένο σαν έργο τέχνης.

Ευγενία Φακϊνου Με τη βοήθεΊα των ηρώων μου Σ υν έν τε υξ η στη Νίκη Ο ρ φ α ν ο ύ

ΪΪΝΕΝΤΕΪ1Η

σ

το μυθιστόρημά της Για να δ ει τη θάλασσα, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Καστανιώτη, η Ευγενία φακίνου καταπιάνεται και πάλι με το θέμα της ταυτότητας, αυτή τη φορά με μια αγωνιώδη επιτακτικότητα: Ποιοι είμ αστε χωρίς τη βιωματική μας μνήμη; Τι μας συμβαίνει όταν οι αναμνήσεις μας (πραγματικές

και φανταστικές) φυλακίζονται σε μια γωνιά του μυαλού μας, στην οποία δεν έχουμε πια πρόσβαση; Η ηρωίδα του βιβλίου, που δεν θυμάται τίπ οτα για το παρελθόν της, προσπαθεί να ανακαλέσει τις αναμνήσεις της μέσω των αισθήσεων, μαγειρεύοντας συ­ νταγές και φαντασία. «Η ανάγκη να εφευρίσκουμε τον εαυτό μας δια ρκεί όλη μας τη

ζωή» παραδέχεται η γνωστή συγγραφέας, «γιατί είνα ι ο μόνος τρόπος για να την κά­ νουμε υποφερτή».

Είστε η ηρωίδα χου βιβλίου σας; Ταυτιζόμαστε σε ένα μεγάλο βαθμό. Εγώ βέβαια δεν είχα χάσει τη μνήμη μου αλλά την αυτοπεποίθησή μου. Ήμουν αποθαρρημένη, χωρίς κουράγιο. Πί­

ΤΑΠΥΡΟΣ

στεψα ότι δεν θα μπορούσα να ξαναγράψω. Για να το παλέψω και να σταθώ στα πόδια μου χρειάστηκα τη βοήθεια των ηρωίδων και των ηρώων από παλαιότερα βιβλία μου, αλλά και άλλων αγαπημένων ηρώων, όπως η Αχτίτσα του Παπαδιαμάντη και ο Μελισσοκόμος του Αγγελόπουλου, ή ακόμα και χαρακτήρων για τους οποίους θα ήθελα να είχα γράψει αλλά δεν είχα προ­ λάβει να το κάνω, όπως ο αγωνιστής του Πολυτε­ χνείου ή ο ηθοποιός από την ταινία Ο Χριστός ξανασταυρώνεται. Με τη βοήθεια όλων αυτών μπόρεσα σιγά-σιγά να γράψω αυτό το βιβλίο. Αρπάχτηκα από τις αγάπες μου. Πρώτα από τους δικούς μου, μετά από τους φανταστικούς μου συντρόφους. Από ποιο υλικό, πιστεύετε, είμαστε πλασμένοι; Τι συνιστά την ταυτότητά μας; Οι αναμνήσεις μας. Είμαστε οι αναμνήσεις μας, τις οποίες επεξεργαζόμαστε με τρόπο που μας συμφέ­ ρει κάθε φορά -μ ε τρόπο που να μας είναι παρηγο­ ρητικός. Κάνουμε επιλογή των αναμνήσεών μας. Υπάρχουν πράγματα που δεν θέλουμε να θυμόμαστε, οπότε τα πετάμε στο καλάθι. Και υπάρχουν και οι

ΒΡΑΒΕΥΜΕΝΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ Λ ΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Per Olov Enquist

Μπλανς & Μαρί Τι συνέδεσε μέχρι to τέλος της ζωής τους την Μπλανς Βιτμάν, «βασίλισσα των υστερικών», με τη Μαρί Κιουρί, κάτοχο δύο βραβείων Νόμπελ;

wmv.papyrosonline.gr

Μ ε το μυθιστόρημά σας αυτό επανέρχεστε στο θέμα της ταυτότητας, με μια ηρωίδα που έχει χάσει τη μνήμη της. Είναι για να κλείσ ετε ανοι­ χτούς λογαριασμούς; Η ανάκτηση της ταυτότητας είναι κάτι που με κυνη­ γάει από πολύ παλιά. Είτε είναι η συλλογική ταυτό­ τητα, όπως στο Έβδομο ρούχο, είτε ο αυτοκαθορισμός, όπως στη Μεγάλη πράσινη. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε είναι αλήθεια ότι γύρω από δυο-τρία θέματα κινείται συνήθως ο κάθε συγγραφέας. Ξαναγράφουμε διαρκώς το ίδιο βιβλίο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το ζήτημα της ταυτότητας έγινε επιτακτικό μετά από μια σοβαρή περιπέτεια υγείας που είχα πριν από τρία χρόνια. Βρέθηκε ότι είχα ανεύρυσμα στον εγκέφαλο και ότι έπρεπε να κάνω επέμβαση εμβολισμού μέσα σε ελάχιστο χρόνο, γνωρίζοντας το ρίσκο, που ήταν πολύ μεγάλο.

ΠΝΕΝΤίϊΙΗ πορεία μου. Στόχος μας είναι η παρηγοριά, και αν δεν τη βρούμε γύρω μας πρέπει να τη δημιουργήσουμε.

Ευγενία Φακίνου

Για να δει τη θάλασσα Εκδόσεις Καστανιώτη 2008 σελ. 251, τιμή: 15,00 ευρώ

αναμνήσεις εκείνες τις οποίες επεξεργαζόμαστε ώστε να τις κάνουμε πιο ωραίες ή πιο παρηγορητικές. Απ’ την άλλη, έχουμε και αναμνήσεις που δεν υπήρ­ ξαν στ’ αλήθεια, αλλά που εμείς δημιουργήσαμε από έναν κόκκο ανάμνησης, διότι αυτό μας βόλευε. Είμα­ στε, επίσης, όλοι οι ήρωες των βιβλίων που έχουμε διαβάσει, είμαστε όλες οι ταινίες που έχουμε δει. Εί­ μαστε τα τραγούδια που έχουμε αγαπήσει. Γινόμαστε απ’ όλα αυτά. Αυτό το καταλαβαίνει κανείς με τα χρό­ νια. Στη νεότητά του δεν το αντιλαμβάνεται. Δηλαδή, κατά κάποιον τρόπο, εφευρίσ κουμε τον εαυτό μας; Βεβαίως. Εφευρίσκουμε τον εαυτό μας διαρκώς. Υπάρχει κάπου στο βιβλίο μια φράση που θεωρώ κλειδί για την κατανόησή του. Ότι μετά από ακραίες, οριακές καταστάσεις, οφείλουμε να αποκαλύψουμε στον εαυτό μας ποιος είναι. Κι αν αυτό που θα βρούμε δεν μας αρέσει, οφείλουμε να εφεύρουμε έναν άλλον εαυτό. Είναι βασικό, κυρίως για ανθρώ­ πους που έχουν συνέλθει από ένα μεγάλο σοκ. Εγώ έφτασα κοντά στο θάνατο, κι όταν συνήλθα έπρεπε αυτό που είχα ζήσει να το επεξεργαστώ, για να το αποδεχτώ. Και συνειδητοποίησα ότι πολλά απ’ αυτά που έκανα προηγουμένως δεν μου άρεσαν και θέλησα να τα διορθώσω, θέλησα να βελτιώσω τη μετέπειτα

40

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Είχα την αίσθηση, διαβάζοντας το βιβλίο, ότι η ταβέρνα στην οποία βρίσκει καταφύγιο η ηρωίδα είναι ένας φανταστικός τόπος, ένας τόπος μετά τη ζωή. Είναι αυτό ακριβές; Μπορούμε να πούμε ότι είναι μια ζωή αλλού, όχι όμως μετά θάνατον. Μπορεί όλοι αυτοί οι ήρωες που εμ­ φανίζονται στο βιβλίο, όπως ο αγωνιστής του Πολυ­ τεχνείου ή ο ζωγράφος Θεόφιλος, να είναι νεκροί, μπορεί οι ηρωίδες από προηγούμενα βιβλία να είναι επίσης παρούσες, αυτό όμως συμβαίνει γιατί η ηρωίδα βρίσκει τον εαυτό της μέσα από τη φαντασία της. Σ’ αυτό το φανταστικό επίπεδο, άλλωστε, και ο Μι­ χαήλ δεν είναι καθόλου τρομαχτικός ως άγγελος του θανάτου, αντιθέτως, ίσως επειδή στη Σύμη τον έχουμε σαν δικό μας άνθρωπο, είναι ευεργέτης, διότι βρίσκει ταλαιπωρημένους και, αντί να τους πάρει τη ζωή, τους φέρνει σε αυτόν τον μη τόπο που είναι η ταβέρνα και τους ξαναδίνει ζωή. Η ηρωίδα σ’ αυτήν την ταβέρνα ανακαλύπτει εκ νέου τη φαντασία της, δηλαδή ξαναγίνεται συγγραφέας. Κι έτσι, στο τέλος του βιβλίου, αποχαιρετά τη δική της ηρωίδα, γυρίζει στο σπίτι της, στη ζωή, ενδεχομένως και σ’ ένα νέο βιβλίο. Είναι ένα μήνυμα αισιόδοξο. Σαν απασχολεί το πώς θα διαβάσει ο αναγνώ­ στης το βιβλίο, το αν θα καταλάβει αυτά που θ έ­ λετε να εκφράσετε εκεί; Είναι ενδιαφέρον σημείο αυτό. Πιστεύω ότι ο αναγνώ­ στης είναι ώς ένα βαθμό συν-συγγραφέας. Θα το δια­ βάσει με τη δική του σκευή, με ό,τι φέρει εκείνος. Θα το διαβάσει όπως θέλει να το διαβάσει. Γιατί όπως εί­ ναι υποκειμενική η γραφή, έτσι είναι υποκειμενική και η ανάγνωση. Ιδιαίτερα στα ανοιχτά βιβλία, όπως είναι το δικό μου. Μπορείς να το διαβάσεις απολύτως ρε­ αλιστικά και να νομίσεις ότι ο Θεόφιλος είναι ένας σαλταρισμένος γεράκος που μιμείται τον ζωγράφο. Μπορείς όμως να βρεις άλλες, λιγότερο ρεαλιστικές μεταφράσεις. Ο αναγνώστης βρίσκει στο βιβλίο σας ουκ ολί­ γες συνταγές. Ποια είναι η σχέση σας με την κουζίνα; Μαγειρεύω εξαίρετα. Έμαθα τα μυστικά της κουζίνας από μικρή, γιατί δούλευε η μαμά μου, και ήταν εκεί­ νον τον καιρό απαραίτητο. Μου αρέσει γιατί θεωρώ τη μαγειρική κάτι πολύ δημιουργικό, την θεωρώ τέ-

ΠΝΕΝΠΪΙΗ

Είναι η κουζίνα μια μεταφορά για τη συγγραφή; Ναι. Η κουζίνα στην πραγματικότητα είναι η συγγρα­ φική μου κουζίνα. Τα υλικά, αν για την ηρωίδα του βι­ βλίου είναι το ρύζι, το σπανάκι και τα μπαχαρικά, για μένα είναι το θέμα, οι ήρωες και το πώς «μαγειρεύο­ νται». Το πώς μπορεί να προχωρήσει το βιβλίο, πώς μπορεί να ικανοποιήσει αυτήν που το μαγειρεύει αλλά και αυτούς που θα το φάνε. Πώς θα διεγείρει τις δι­ κές τους αναμνήσεις πρώτα, για να φτάσει κι αυτή στο σημείο να επανακτήσει τις δικές της. Είναι, θα λέγατε, η λογοτεχνία όσο απαραίτητη είναι και η μαγειρική; Γι’ αυτούς που γράφουν είναι το ίδιο απαραίτητη. Μπορείς να αντέξεις ένα διάστημα χωρίς φαγητό μα­ γειρεμένο, μπορείς να αντέξεις μια περίοδο της ζωής σου χωρίς να γράφεις, αλλά από κει και πέρα θα δημιουργηθεί μεγάλη πείνα. Οι συγγραφείς έχουμε ένα χρόνο νεκρό μετά την έκδοση του βιβλίου, που είναι σαν να μην έχουμε γράψει ποτέ, σαν να μην έχουμε επαφή με το αντικείμενο. Και μετά αρχίζει μια περίο­ δος ανησυχίας... Εκεί που βλέπεις ένα ντοκιμαντέρ στην τηλεόραση, κάτι εντελώς άσχετο, μια εικόνα μπορεί να σταθεί η αφορμή για να βγει ένα θέμα, που βεβαίως προϋπάρχει, γιατί τα θέματα τα φέρουμε. Κι αυτά δημιουργούνται με τα χρόνια. Βέβαια, μπορεί να υπάρξει εποχή χωρίς επόμενο βιβλίο. Και αν θέλω να προστατευτώ από κάτι, είναι από ένα κακό βιβλίο. Γιατί έχουμε δει σημαντικούς συγγραφείς να μην κα­ ταλαβαίνουν ότι η πορεία τους δεν είναι εφάμιλλη με το ξεκίνημά τους. Δεν λέω ότι ο συγγραφέας δεν έχει δικαίωμα σε ένα μέτριο βιβλίο, ωστόσο πρέπει η πείρα του να τον προφυλάξει από ένα κακό βιβλίο.

ΤΑΠΥΡΟΣ

Μ ε ποιον τρόπο προφυλάσσεστε εσείς από ένα κακό βιβλίο; Είναι δύσκολο. Δεν προφυλάσσεσαι. Δεν είναι εύκολο να ακούσεις μια κακή γνώμη για κάτι που αγαπάς. Πρέπει όμως να έχεις ένα-δυο ανθρώπους των οποίων τη γνώμη εμπιστεύεσαι. Έχω τη μεγάλη τύχη να έχω τον Μιχάλη, που είναι καλός συγγραφέας και βασίζομαι στη γνώμη του. Τον παίδεψα μ’ αυτό το βι­ βλίο, το οποίο είχε τόσο ιδιαίτερη σημασία για μένα, αλλά δεν το είχα πιάσει καλά. Αντιστεκόμουν, ήταν μια άμυνα να μη μιλήσω γι’ αυτά που με βασάνιζαν, αλλά απ’ την άλλη δεν προχωρούσε το βιβλίο. Ήταν σαν να μπήκα για σκληρή προπόνηση χωρίς προθέρ­ μανση. Ξαναδιαβάζετε τα βιβλία σας; Το έκανα μόνο μετά την επέμβαση, γιατί ένιωθα ότι δεν θα μπορούσα να ξαναγράψω, ένιωθα ότι τα βιβλία μου τα είχε γράψει κάποιος άλλος. Αλλά, σε κανονι­ κές συνθήκες, δεν τα ξαναπιάνω. Τα βιβλία γράφονται και τελειώνουν για μένα. Οι ήρωες δεν τελειώνουν. Έχω ήρωες και ηρωίδες που επανέρχονται στα βιβλία μου, προφανώς γιατί έχουμε όντως ανοιχτούς λογα­ ριασμούς. Κάποιοι κυκλοφορούν από βιβλίο σε βιβλίο χωρίς να έχει αλλάξει τίποτα πάνω τους, άλλους τους συναντάμε σε διαφορετικές ηλικίες. Ξέρω, απ’ αυτά που γράφουν οι κριτικοί για μένα, ότι χρησιμοποιώ τη διακειμενικότητα πολύ -εννοώ κυρίως με τα δικά μου γραπτά. Όταν αναφέρομαι σε κείμενα άλλων, το δη­ λώνω στο τέλος του βιβλίου. Η συζήτηση για τη διακειμενικότητα είναι ιδιαί­ τερα επίκαιρη. Δεν θεωρείτε ότι στη λογοτεχνία, όπως και στον έρωτα, επιτρέπονται τα πάντα; Πιστεύω ότι στη λογοτεχνία, όπως και στον έρωτα, επιτρέπονται τα πάντα, αλλά πως επίσης ο καθένας έχει τις δικές του ηθικές αξίες. Και πιστεύω πως ό,τι είναι νόμιμο δεν είναι απαραίτητα και ηθικό -και αυτή είναι μια επίκαιρη συζήτηση... Σας ευχαριστώ πολύ. ■

ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ

Angela Lambert

Η χαμένη ζωή της Εΰας Μπράουν Η βιογραφία της γυναίκας που ο Χίτλερ κράτησε κρυμμένη από τα μάτια του κόσμου μέχρι το θάνατό τους.

www.papyrosonline.gr

χνη. Στο βιβλίο, βέβαια, δεν παρασύρθηκα σε εξεζη­ τημένες συνταγές, αλλά έμεινα σε πάρα πολύ γνω­ στές. Το θέμα μου ήταν να περάσω από τη μαγειρική που κάνει η ηρωίδα κατ’ ανάγκη στη μαγειρική που κάνει ευφάνταστα. Έτσι, τα πρώτα μαγειρέματα γίνο­ νται με ό,τι θυμάται... από κει και πέρα αρχίζει να αυ­ τοσχεδιάζει, μπαίνει στην κατσαρόλα της η φαντασία.

minimi

ΠI I

πανεπιστημιακός Αγγέλα Καστρινάκη εκ δίδ ει το πρώτο της μυθιστόρημα με θέμα τον έρωτα και την απιστία. Προαιώνιο θέμα, το οποίο όμως η συγγραφέας

επ ιλέγει να το τοποθετήσει στην εποχή της και ταυτόχρονα να συνδια λλαγεί μαζί του, υπονομεύοντας το κατά κάποιον τρόπο. Η συνομιλία μας έ γ ιν ε με διαδοχικά e-mail και σας την παραδίδουμε.

Σίγουρα η μοιχεία, μαζί με τον θάνατο, τη μο­ ναξιά και τον έρωτα γενικώς, είναι από τα πιο δυ­ νατά θέματα της λογοτεχνίας. Θέλατε να γρά­ ψετε ένα μυθιστόρημα για την απιστία ή περισ­ σότερο ένα μυθιστόρημα για την αποδόμησή

χης; Ένα μυθιστόρημα για τη δόμηση και την αποδόμηση του έρωτα. Για την κατασκευή που στήνει το ανθρώ­ πινο μυαλό, για το υπέρλαμπρο παλάτι, ας πούμε, κι έπειτα για τη ζέση με την οποία το ίδιο το μυαλό κα­ ταστρέφει ό,τι έχτισε. Ένα μυθιστόρημα για το πάθος και την ειρωνεία, όπου τελικά υπερισχύει η ειρωνεία, και ευτυχώς από μιαν άποψη, γιατί αλλιώς θα είχαμε πολλά θύματα. Μήπως είναι «λογοτεχνική ιεροσυλία» που κά­ ποια στιγμή ταυτίζετε τους ήρωές σας με ήρωες της παγκόσμιας λογοτεχνίας, Αννα Καρένινα κ.ά.; Οι ήρωές μου, λέω, τα καταφέρνουν καλύτερα ως προς την επιβίωση από τους ήρωες του Τολστόι κ.ά. Δεν πέφτει κανείς/καμιά στις ρόγες του τρένου. Εγώ η ίδια τα καταφέρνω προφανώς χειρότερα από τον μέγα Ρώσο κ.ά. Απλώς, αντί να σιωπήσω, έχω το θρά­ σος να γράφω!

1ΑΠΥΡΟΣ

Μπορεί να υπάρξει σήμερα ένας έρωτας όπως του Ίωνος Λραγούμη και της Πηνελόπης Δέλτα; Μήπως τα media έχουν αλλάξει τις προσλαμβάνουσες του έρωτα ή ο έρωτας διαχρονικά παρα­ μένει στην ουσία αλλά και στην πολυπλοκότητά του ίδιος; Έχω, πράγματι, ένα κεφάλαιο στο βιβλίο που το τιτ­ λοφορώ «Πηνελόπη, Ίων, Στέφανος Δέλτα: συγκλίσεις και αποκλίσεις», αστειευόμενη με τους τίτλους δια­ φόρων συνεδρίων και επιστημονικών πραγματειών (π.χ. «Ελλάδα και Ευρώπη: συγκλίσεις και αποκλί­ σεις»). Στο κεφάλαιο αυτό συγκρίνω τον έρωτα της Πηνελόπης και του Ίωνα με τον έρωτα των δικών μου ηρώων. Η έξαρση, η απελπισία, τα ηθικά διλήμματα είναι κοινά. Οι εποχές διαφέρουν ως προς το ποσο­ στό της αυτοσυνείδησης και ως προς τη χρήση του χιούμορ: οι σημερινοί ήρωες είναι περισσότερο φι­ λύποπτοι με τον εαυτό τους και έχουν πιο αναπτυγ­ μένη την τάση να αστειεύονται. Έχω την εντύπωση ότι το χιουμοριστικό στοιχείο στη ζωή μας έχει αυξηθεί μέσα από τη χρήση του Διαδικτύου, ενώ και το χα­ μόγελο έχει διαδοθεί έτσι κι αλλιώς ευρύτερα στην κοινωνία κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Όσο γι’ αυτό που ονόμασα αυτοσυνείδηση, τούτο συνιστά ένα από τα κεντρικά θεματικά μοτίβα του βιβλίου: ζούμε στην εποχή της αυτεπίγνωσης, της εντατικής αυτοπαρατή­ ρησης, της απόστασης ανάμεσα στον εαυτό που πα­ ρατηρεί και στον εαυτό που δρα, δηλαδή στην εποχή της ειρωνείας.

Σειρά: LETRAS

Enrique de Heriz

Ψ έμα Το παρελθόν και την αλήθεια είναι αδύνατον να τα γνωρί­ σουμε. Αυτό που πάντα μαθαίνουμε είναι η αφήγησή τους.

www.papyrosonline.gr

Αγαπητή Αγγέλα, καλησπέρα. Ας ασχοληθούμε με τον έρωτα... Με ψυχραιμία, ελπίζω...

ΙΪΝΕΝΪΕΪΪΙ

Αγγέλα Καστρινάκη Έ ρ ω τα ς

Τα σχόλια εις εαυτόν και οι αποστροφές προς τον αναγνώστη ξεκίνησαν ως μια εντελώς απαραίτητη σκαλωσιά. Για να χτίσω το μυθιστόρημα έπρεπε να πατήσω πάνω τους, γιατί αλλιώς ένιωθα ίλιγγο. Όταν τελείωσα, κάποιοι οικείοι σύμβουλοι με παρότρυναν να αφαιρέσω τις σκαλωσιές, όμως είχαν γίνει πια τμήμα του οικοδομήματος. Για να μην φαίνονται άσχημες, πάντως, τις περιποιήθηκα όσο μπορούσα. Τελικά ενδέχεται να λειτουργήσουν ευεργετικά στο μάτι όσων δεν αντέχουν καθόλου το ροζ χρώμα στις οικοδομές.

σ τ ο ν κ α ιρ ό τ η ς ε ιρ ω ν ε ία ς Ελληνικά Γράμματα 2008 σελ. 377, τιμή: 16,00 ευρώ

Πραγματεύεστε έναν έρωτα χωρίς να επιμένετε στις κοινωνικές του συνιστώσες. Ας πούμε μια «καθαρή σχέση». Είναι έτσι, κι αν ναι γιατί; Ο Μπέργκμαν και η Λιβ Ούλμαν στην ταινία Απιστία περιγράφουν αποκλειστικά μια εξωσυζυγική σχέση και μάλιστα, σε μεγάλο μέρος του έργου, η σκηνοθέτιδα αφήνει δύο ήρωες σε ένα δωμάτιο να συνομι­ λούν. Εγώ, αστειευόμενη με έναν υποθετικό αναγνώ­ στη μου που αντιδρά, τάχα, στην υπερβολική χρήση του διαλόγου μέσα σε κλειστό χώρο, λέω πως βγάζω και καμιά βόλτα τους ήρωές μου, τους στέλνω στη δουλειά τους, τους φέρνω σε επαφή με άλλους αν­ θρώπους. Βέβαια, δεν περιγράφω τα κοινωνικά προ­ βλήματα της εποχής, δεν περιλαμβάνω οικονομικούς μετανάστες στο έργο, δεν αναφέρομαι στο οικολο­ γικό πρόβλημα, ούτε στην ανεργία, ούτε στην επαπειλούμενη διάλυση του δημόσιου πανεπιστημίου -θ έ ­ ματα που και εμένα όπως και εσάς με απασχολούν και με αγχώνουν ιδιαίτερα. Αλλά αν δεν απομονώσεις τον έρωτα, αν δεν τον οριοθετήσεις από άλλα προβλή­ ματα, αν -συμβολικά- δεν τον κλείσεις σε ένα δωμά­ τιο, είναι πολύ πιο δύσκολο να τον μελετήσεις σε βά­ θος. Μου άρεσε ότι μιλάτε απευθείας στον αναγνώ­ στη. Μήπως αυτό είναι ένα άλλοθι για να μη σας κατηγορήσουν για mainstream λογοτεχνία;

4-4- ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Μήπως κάπου δεν αποφεύγετε τελικά το ροζ χρώμα (νομίζω το διάβασα σε μία παρουσίαση), μήπως η εποχή μας το επιβάλλει και δεν μπορεί να γίνει κάτι βαθύτερο; Βλέπω, τσιμπήσατε αμέσως με το «ροζ», αγαπητέ Μπασκόζε! Είστε ένας τυπικός έλλην διανοούμενος, που οτιδήποτε ερωτικό τείνει να το θεωρεί και «ελα­ φρύ». Πριν μερικές δεκαετίες, οι πρόγονοί μας λό­ γιοι του μεσοπολέμου βάφτισαν τον κατεξοχήν ερω­ τικό συγγραφέα Κνουτ Χάμσουν κοινωνικό αμφισβητία («αλητογράφο») προκειμένου να ασχοληθούν μαζί του χωρίς να βουτήξουν τα δάχτυλά τους στο επαί­ σχυντο ροζ των μυθιστορημάτων του. Φταίει η υπερ­ βολική μας πολιτικοποίηση σίγουρα. Μην ξεχνάτε όμως ότι το ροζ έχει κι αυτό πολλές αποχρώσεις. Με­ ρικές ενδέχεται να είναι καλού γούστου και όσο παίρ­ νει «βαθιές». Είμαι οπαδός του αισθηματικού μυθιστορήμα­ τος, αλλά πιστεύω ότι θα συμφωνήσετε και εσείς πως ο γυναικείος πληθυσμός προτιμάει τα αισθηματικά μυθιστορήματα, αυτά που τιτλοφο­ ρούνται «ροζ» (το λένε οι στατιστικές), τα οποία και μας κατακλύζουν. Γιατί; Ο γυναικείος πληθυσμός δικαίως ασχολείται με τα ερωτικά μυθιστορήματα, εφόσον ο έρως αποτελεί ση­ μαντικό τμήμα της ζωής του, ου μην αλλά και των ανδρών. Τώρα, αν καταναλώνει προϊόντα της υποκουλτούρας, ένα μερίδιο της ευθύνης το έχουν και όσοι δεν του προσφέρουν κάτι καλύτερο. Ας δούμε λίγο τους ήρωές σας. Είναι τυπικοί ήρωες του σήμερα; Μήπως είναι μια κατηγορία μόνον; Έτσι ερωτεύονται και έτσι γίνονται οι απιστίες σήμερα; Οι ήρωές μου δεν πετάνε τασάκια ο ένας στο κεφάλι του άλλου, δεν καταφεύγουν σε ντετέκτιβ, ούτε σε

ΠΝΕΝΤΕΪΙΙ

Π ριν μερικές δεκαετίες, οι ηρόγονοί μας λόγιοι τον μεσοπολέμου βάφτισαν τον κατεξοχψ ερωτικό συγγραφέα

Έχω την αίσθηση ότι συμπαθείτε πάνω από όλους την Μέλπω και «ρίχνετε» την Στέλλα, σύ­ ζυγο του Μάριου, του ερωμένου της Μέλπως. Γιατί; Πράγματι, υιοθετώ την οπτική γωνία της Μέλπως· η αφήγηση δίνεται κυρίως μέσα από τη δική της ματιά και άρα αυτή κατέχει τη μερίδα του λέοντος στο κεί­ μενο. Η Στέλλα έχει μικρό ρόλο, αλλά από μιαν άποψη πιο συμπαθητικό. Ένα όνειρο εγκατάλειψης που βλέ­ πει και η συγκίνησή της από κάποια φράση της κό­ ρης της είναι ό,τι πιο ζεστό έχω βάλει μέσα στο κεί­ μενο (ή τουλάχιστον εγώ συγκινιόμουν γράφοντας τα κομμάτια αυτά). Η Μέλπω, αντίθετα, υφίσταται από την αρχή εκ μέρους του συγγραφέα μια διακριτική υπονόμευση, η οποία στο τέλος εκδηλώνεται και πιο έντονα: όταν η πρωταγωνίστρια της «μοιχείας» δεί­ χνεται ανίκανη να συμβιβαστεί με την παρουσία κά­ ποιας άλλης γυναίκας σε μια ακρούλα της καρδιάς του άντρα της (Στέφανου). Από δομική άποψη πάντως ήταν δύσκολο να δώσω τον λόγο και σε μια τρίτη γυ­ ναίκα, εφόσον είχα επιλέξει να πριμοδοτήσω ως δευτεραγωνίστρια τη νεαρή σχεδόν-ερωμένη του Στέφα­ νου. Μου φάνηκε πως μια τρίτη ματιά «δεν χωρούσε», πως αφηγηματικά θα πλεόναζε. Εάν βέβαια ο αναγνώ­ στης το ζητάει, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι δεν υπο­ λόγισα σωστά.

Κνοντ Χάμσουν κοινωνικό αμφισβψ ία («αλψογράφο») ηροκειμένου να ασχοληθούν μ αζί τον χωρίς να βουτήξουν τα δάχτυλά τους στο επαίσχυντο ροζ των μυθιστορημάτων του χαρτορίχτρες. Ούτε χειροδικούν, ούτε καν βρίζονται. Μια απότομη κίνηση (τράβηγμα της κουβέρτας στο κρεβάτι) και μια κάπως τραχιά φωνή αποτελεί γι’ αυ­ τούς το άκρον άωτον της βίας. Είναι πολιτισμένοι. Προφανώς δεν εκπροσωπούν το μέσο όρο, αλλά μο­ νάχα μια τάση. Θα έπρεπε άραγε να είναι «τυπικοί»; Δεν μπορεί να εκπροσωπείται και το «περιθώριο» στη λογοτεχνία (και όχι μόνο το λούμπεν περιθώριο); Προσωπικά, πάντως, με ενδιαφέρουν -ανεξάρτητα από το όποιο κοινωνικό περιβάλλον- τα υψηλά αισθή­ ματα και οι ευγενείς πράξεις. Στη ζωή ελλείπουν, αν και όχι ολότελα, ενώ στη λογοτεχνία της εποχής μας ελλείπουν, φοβάμαι, ακόμη περισσότερο.

Μήπως η Μέλπω κάπου σας «προδίδει»; Εννοώ δεν είναι συνεπής στον έρωτά της; Τι ακριβώς σημαίνει συνέπεια; Να μην αλλάζουμε άποψη; Αλλά εγώ ήμουν από πάντα υπέρ της ευελι­ ξίας στη σκέψη και στη ζωή («αναθεωρητές» μας έλε­ γαν). Η Μέλπω βίωσε την έξαρση ενός πάθους και την καθίζησή του· έπειτα, ουσιαστικά, ερωτεύτηκε εκ νέου τον άντρα της. Συμβαίνουν αυτά! Δεν θα αντιδι­ κήσω τώρα με την ηρωίδα μου ως προς τη συνέπεια! Εκεί που όντως με «προδίδει», γιατί θα την επιθυ­ μούσα καλύτερη, είναι ως προς την αποδοχή του άλ­ λου: η δίκιά μου τα θέλει μονά-ζυγά δικά της. Θα θέλατε να γίνει best seller το μυθιστόρημά σας; Δεν θα πω όχι σε μια δεύτερη έκδοση, σε μια τρίτη, ακόμα και σε μια τέταρτη... Αστειεύεστε; Λέτε να «με χαλάει» το κοινό; Εάν εντέλει πάρουν τα μυαλά μου αέρα, ξέρω πως έχω πάντα κάποιον να με συγκρατεί. Σας ευχαριστώ πολύ. ■

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

45

I

^

g g

Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ Για α να γν ώσ τε ς με

απαιτήσεις

w w w .p s ic h o g io s .g r · in f o @ p s ic h o g i o s .g r

Λευκώματα, βιβλία γνώσεων - Ιστορίας

ΝΤΕΙΒΙΝΤ ΜΙΛΕΡ ΥΔΑΤΙΝΗ

ALISTER McGRATH ΤΟ ΛΥΚΟΦΩΣ ΤΟΥ ΑΘΕΪΣΜΟΥ

ΝΤΕΣΜΟΝΤ ΜΟΡΙΣ ΤΟ ΜΩΡΟ ΜΟΥ

* Το μωρό μου -

Αρ ΝΤΑΒΙΝΤ ΣΕΡΒΑΝ-ΣΡΕΜΠΕΡ ANTICANCER

ALISTER McGRATH ΗΑΥΤΑΠΑΤΗ TOY DAWKINS

^

Γί ’

* r r

Γ

Όταν κλείνει ένα Βιβλίο, ανοίγει ένας κύκλος επικοινωνίας. Γνωριστείτε με τους συγγραφείς και τους αναγν το forum και τις εκδηλώσεις μας. Στείλτε τις κριτικές σας στο www.psichogios.gr και λάβετε μέρος σε κ στη Λέσχη Αναγνωστών μας με e-mail στο info@psichogios.gr ή στείλτε sms στο 6955 805192 γράφοντας μ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ, Τ.Κ., ΠΟΛΗ με κενό ανάμεσα, ή καλέστε χωρίς χρέωση στο 80011-666 664. Εσείς κι εμείς πάν

Ντέιβιντ Μϊτσελ Να καταφέρουμε να ξεγλιστρήσουμε από τους δαίμονές μας Σ υν έν τε υξ η στη Νίκη Ο ρ φ α ν ο ύ

Π ΝΕΝΠΪΙΙ

Ο

ήρωας του Μαύρου Κύκνου είνα ι ένα έφηβο αγόρι που προσπαθεί να βρει τη δύναμη να αντιμετωπίσει τους φόβους του: την αποκάλυψη του προβλήματος της βραδυγλωσσίας του (του «δήμιου του») στον κύκλο των σκληροτράχηλων

συμμαθητών του, τον επικείμενο χωρισμό των γονιών του, την απειλή ενός πυρηνικού

πολέμου, τη μαζική υστερία του χωριού για τους Τσιγγάνους που καταφτάνουν στην πε­ ριοχή. Την ανασφάλειά του για το μέλλον. 0 Ντέιβιντ Μ ίτσελ, γνωστός στο ελληνικό κοινό από τα βιβλία του Το δέντρο της τύχης και Ο Ά τλας του ουρανού, υπογράφει ένα πολύ διαφορετικό από τα προηγούμενά του μυθιστόρημα, ένα σπιρτόζικο, διασκεδαστικό και ταυτόχρονα συγκινητικό βιβλίο για τη δύσκολη πορεία προς την ενηλικίωση. Παράλληλα συνθέτει κι ένα ενδιαφέρον πορτρέτο της Βρετανίας του ’80.

Ο Μαύρος Κύκνος δίνει έντονα την αίσθηση αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος. Σ ε ποιο βαθμό ανταποκρίνεται αυτό στην πραγματικότητα; Για να μιλήσω με ποσοστά, σε βαθμό μικρότερο του 50%, μεγαλύτερο του 25%. Συνυπάρχω, όπως και ο ήρωας του βιβλίου, με τη βραδυγλωσσία -και για να το αποδείξω, σας πληροφορώ ότι είμαι ο περήφανος πατέρας της «Βρετανικής Κοινότητας Βραδυγλωσ­ σίας». Τι άλλο έχω κοινό με τον Τζέισον; Σαν παιδί λάτρευα τα βιβλία, σαν έφηβος έγραφα ποιήματα στα κρυφά. Μεγάλωσα, επίσης, σε ένα χωριό που εμπε­ ριέχει στο όνομά του τη λέξη «Κύκνος» και σε μια πα­ ρέα αγοριών που θύμιζε πολύ αυτή του βιβλίου. Από την άλλη πλευρά, οι γονείς μου δεν χώρισαν, κι ο πα­ τέρας μου δεν είχε κάπου κρυμμένο ένα εξώγαμο μωρό (απ’ όσο γνωρίζω, δηλαδή). Ήμουν περισσό­

τερο ισορροπημένος από τον Τζέισον, και το πρώτο μου φιλί δεν έλαβε χώρα υπό την επήρεια της μουσι­ κής του Τζον Λένον αλλά του Hello του Λάιονελ Ρί-

Θα λέγατε ότι ο Τζέισον ήταν, τρόπον τινά, προορισμένος για ποιητής - ή συγγραφέας; Έχουν οι «δήμιοι» της εφηβείας μας κάποια σχέση με το τι επιλέγουμε να κάνουμε όταν με­ γαλώσουμε; Ναι. Δεν είναι σπουδαίο που αυτό που δεν μπορούμε να κάνουμε μας σπρώχνει σ’ αυτό που τελικά θα κά­ νουμε; Μερικές φορές είναι γιατί καταφέρνουμε να ξεγλιστρήσουμε από τους δαίμονές μας (τους δήμι­ ους ή τα μαύρα τέρατα ή όπως αλλιώς τους αποκαλεί ο καθένας). Μερικές φορές είναι επειδή μαθαίνουμε

ff Όσο και να αναγνώριζε στα όνειρά τής ανθρώπους και τόπους, αυτό που την παρακινούσε να ξυπνήσει το άλλο πρωί, ήταν να τους εξαφανίσει για να επιζήσει η ίδια...

Το νέο ανατρεπτικό βιβλίο της Ιωάννας Καραχζαφε'ρη από τις Εκδόσεις LIBR0

Εκδόσεις: Γλυκωνος 10-12.106 75 Αθήνα, τηΛ.: 210 72 28 647, fax: 210 72 28 648 I Ι Π Γ ) ϊλιοπω λείο: Πατριαρχου Ιωακείμ 8.106 74 Αθήνα, ιηλ.: 210 72 47116. fax: 210 72 32 066

www.libro.gr info@ libro.gr

ΠΝΕΝΙίϊΙΝ όμορφα πράγματα, όχι γιατί προσπαθεί να μιλήσει επιτηδευμένα αλλά, αντίθετα, γιατί η εσωτερική του φωνή διακρίνεται από βαθιά ειλικρίνεια. Αν «το πέντε ημερών χιόνι συνθλίβεται κάτω από τις σόλες των παπουτσιών του σαν ένα μελωμένο ζαχαρωτό» θα το πει (μέσα του). Η γραμματική του, ωστόσο, μένει αφρό­ ντιστη, και κάνει και κάποια λαθάκια με τους παρελθοντικούς χρόνους. Αλλά μάλλον γίνομαι υπερβολικά αναλυτικός τώρα... Ντέιβιντ Μίτσελ

Μαύρος Κύκνος Ελληνικά Γράμματα 2008 σελ. 591,τιμή: 20,00 ευρώ

να συνεργαζόμαστε μαζί τους. Και μερικές φορές εί­ ναι επειδή ορθώνουμε το ανάστημά μας και τους πο­ λεμάμε. Φυσικά, το τι είδους ενήλικες γινόμαστε εξαρτάται και από άλλα σημεία του σώματός μας, αλλά είναι αναντίρρητο γεγονός ότι κάποια από τα αρ­ νητικά χαρακτηριστικά που ελπίζουμε με όλη μας την ψυχή να εξαφανίσουμε όταν είμαστε παιδιά, μας βοη­ θούν να δημιουργήσουμε τα θετικά χαρακτηριστικά που θέλουμε πάση θυσία να διατηρήσουμε σαν ενή­ λικες. Η φωνή του βιβλίου σας -φωνή ενός έφηβου αγοριού- είναι ιδιαίτερα πειστική. Πώς δουλέ­ ψατε για να το πετύχετε; Σ’ ευχαριστώ. Κάποιοι συγγραφείς συλλέγουν διαλέ­ κτους, φωνές και ιδιώματα (αργκό, γλώσσα της «υψη­ λής κοινωνίας» κ.λπ.) με τον ίδιο τρόπο που οι εξά­ χρονοι συλλέγουν τα μπιχλιμπίδια που συνοδεύουν το «Γλυκό μου Πόνι» -κι εγώ είμαι ένας απ’ αυτούς. Το «έφηβο εγγλεζάκι» είναι μια από τις παλιότερες φω­ νές στη συλλογή μου, κυρίως επειδή μιλούσα κι εγώ με τον ίδιο τρόπο. Ήξερα εκ των προτέρων ότι το στοίχημα με τον Μαύρο Κύκνο ήταν το πόσο θα έπειθε η φωνή του Τζέισον: αυτό θα έκανε το βιβλίο να σταθεί ή να καταποντιστεί. Έπρεπε να είναι μια φωνή αυθεντική, αληθινά έφηβη (ο Τζέισον άλλωστε δεν είναι καμιά ευφυΐα, όπως οι ήρωες του Σάλιτζερ που αιχμαλωτίζουν τους άλλους με τις γλωσσικές τους δεξιότητες...) αλλά αρκετά ενδιαφέρουσα για να δια­ τηρήσει την προσοχή ενός ενήλικα αναγνώστη. Χρη­ σιμοποίησα μια τεχνική που αποκαλώ «τυχαία ποί­ ηση»: ο Τζέισον, χωρίς να το συνειδητοποιεί, λέει

5 0

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Παρατήρησα στο βιβλίο μια αποσπασματικό­ τητα: για παράδειγμα, χαρακτήρες που είναι ση­ μαντικοί για 50 σελίδες, στην πορεία εξαφανίζο­ νται εντελώς ακόμα και από τη σκέψη του ήρωα, σαν να μην υπήρξαν ποτέ, ©α ήταν λογικό αν ο ήρωας ήταν κάποιος ενήλικας που διηγείται τη ζωή του (κενά στη μνήμη κ.λπ.). Πώς δικαιολο­ γείται όμως εδώ; Σκέψου το δικό σου 2008: δεν υπήρξαν κάποιοι ση­ μαντικοί χαρακτήρες τον Ιανουάριο -ένας επισκέπτης, ένας συνάδελφος, ο φίλος ενός φίλου- που είχαν ξεχαστεί τον Νοέμβρη, και το αντίθετο; Ο χρόνος στον οποίο εκτυλίσσονται τα περισσότερα κεφάλαια στο βιβλίο είναι λίγες ώρες ή μέρες. Στην πραγματική ζωή δεν ξεγλιστρούν οι άνθρωποι από τη συνείδησή μας γρήγορα και ξαφνικά, σε αντίθεση με τη λογοτεχνία; Μπορεί αυτή η χρήση του χρόνου να μη λειτουργεί για όλους τους αναγνώστες, το ξέρω, και σ’ αυτήν την περίπτωση δεν θα προσπαθούσα να το δικαιολογήσω, θα ήλπιζα μόνο να μην τους χαλάσει την απόλαυση της ανάγνωσης. Ίσως και να τη χαλάει, ίσως η « μυ­ θιστορηματική συνέχεια» να είναι μια σύμβαση που δεν μπορεί να αγνοηθεί χωρίς να πληρώσει ο συγγρα­ φέας ένα υψηλό τίμημα. Τι να κάνουμε; Προβλήματα οντολογίας... Λεν υπάρχουν κύκνοι στο χωριό Μαύρος Κύ­ κνος, κι έτσι αποκτά η ιστορία ένα συμβολισμό ανάλογο με αυτόν του διάσημου παραμυθιού του Αντερσεν, το Ασχημόπαπο. Μόνο που στο βιβλίο σας δεν βρίσκουμε το «και έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα...» Αντίθετα, το μέλλον διακρίνεται αβέβαιο και στερημένο από όραμα. Θα λέγατε ότι αυτό περιγράφει το γενικότερο κλίμα στη Βρετανία του ’80, κάτω από τη δια­ κυβέρνηση της Θάτσερ; «Αβέβαιο και στερημένο από όραμα»: περιγραφή που ταιριάζει γάντι σε εκείνη την εποχή. Η Μεγάλη Βρε­ τανία είχε ακόμα επώδυνες αναμνήσεις αυτοκρατο-

ΠΝΕΝΪίϊΙΙ ρίας. Ήμασταν μια χώρα όπου κυριαρχούσε ο σεξι­ σμός, η ομοφυλοφοβία και η ξενοφοβία, με την οικο­ νομία να πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Δεν είχαμε καν το λεξιλόγιο να περιγράφουμε τον εαυτό μας ή τα προβλήματα μας, πολύ λιγότερο τα όνειρά μας ή τις πιθανές λύσεις -λέξεις όπως «πολυπολιτισμικός» δεν υπήρχαν τότε. Οι δυνάμεις του Ψυχρού Πολέμου έπαιζαν όλα εκείνα τα καουμπόικα παιχνί­ δια με τον (επικείμενο) θερμοπυρηνικό πόλεμο και με έκαναν να τρέμω από φόβο. Αυτούς που μιλούν για τις παλιές καλές μέρες μην τους πιστεύετε -νοσταλ­ γούν τα νιάτα τους, και το ότι είχαν τις αντοχές να ανεβοκατεβαίνουν γρήγορα στη σκάλα... δεν νοσταλ­ γούν πραγματικά την ίδια την εποχή. Ο Μαύρος Κύκνος είναι χο τέταρτο βιβλίο σας, ένα βιβλίο αρκετά διαφορετικό από τα προηγού­ μενα. Σ ε τι πιστεύετε ότι βελτιώνεστε σαν συγ­ γραφέας από τον καιρό που πρωταρχίσατε να γράφετε; Δεν ξέρω στ’ αλήθεια. Ελπίζω ότι κάνω πλέον λιγότερα λάθη. Ελπίζω ότι είμαι λιγότερο ξερόλας. Ελπίζω ότι είμαι λιγότερο υποχωρητικός. Ελπίζω ότι οι διά­ λογοί μου είναι καλύτεροι. Ελπίζω ότι αποφεύγω τα κλισέ περισσότερο. Ελπίζω ότι έχω γίνει σοφότερος και πως δείχνω μεγαλύτερη συμπόνια σαν συγγρα­ φέας και σαν άνθρωπος. Αλλά πώς μπορώ να ξέρω αν οποιαδήποτε από αυτές τις επιθυμίες μου έχει πραγ­ ματοποιηθεί; Το μάτι μου και το κριτικό μου μικρο­ σκόπιο είναι το ίδιο καταραμένο πράγμα. Τα πρώτα τρία σας βιβλία χωρίζονται σε ενότη­ τες με τρόπο που θυμίζουν τα μέρη μιας μουσι­

κής σύνθεσης. Στον Μαύρο Κύκνο η ιστορία του Τζέισον (που είναι δεκατριών) έχει δεκατρείς ενότητες... Υπάρχει κάποιο κρυμμένο μήνυμα στον αριθμό δεκατρία; Στην βρετανική κουλτούρα ο αριθμός 13 έχει υπάρξει ο κατεξοχήν γρουσούζικος για αιώνες. Είναι, πιστεύω, λόγω του αριθμού των καλεσμένων στο Μυστικό Δεί­ πνο. Τα ξενοδοχεία ακόμα αποφεύγουν τον αριθμό 13. Όλα αυτά δεν κάνουν, άραγε, το 13 ακαταμάχητο; Θα μας πείτε λίγα λόγια για το βιβλίο στο οποίο δουλεύετε επί του παρόντος; Είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα, η πλοκή του οποίου εκτυλίσσεται στο Ναγκασάκι, την εποχή που η Ιαπω­ νία ήταν κλειστή στον υπόλοιπο κόσμο. Μόνο που δεν ήταν εντελώς κλειστή, γιατί υπήρχαν εκεί μια χού­ φτα Ευρωπαίοι που δούλευαν για την ολλανδική Εται­ ρεία των Ανατολικών Ινδιών, και επιτρεπόταν να μέ­ νουν σε ένα μικρό τεχνητό νησί κοντά στο λιμάνι του Ναγκασάκι. Ήταν σχεδόν φυλακισμένοι εκεί, να πε­ ριμένουν το πλοίο που ερχόταν μια φορά το χρόνο για να τους φέρει προμήθειες και να τους πηγαίνει πίσω, αλλά την περίοδο του Ναπολέοντα, που με απασχολεί στο βιβλίο, τα πλοία έπαψαν να φτάνουν στο νησί. Με φόντο αυτά, θα λάβουν χώρα διάφορες περιπέτειες ανάμεσα στους ευρωπαίους κατοίκους, λίγους Ιάπωνες που πηγαίνουν στο νησί (ανάμεσά τους και την πρώτη γυναίκα ερευνήτρια γυναικολογίας στη χώρα), ένα μοναστήρι και όλους εκείνους -Βρε­ τανούς και Ολλανδούς- που θα κάνουν τα πάντα για να αποκτήσουν τον έλεγχο του νησιού... Σας ευχαριστώ πολύ. ■

αν Art * & > αν Art

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΤΟΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΩΝ

John Perkins ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ΕΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΟΛΟΦΟΝΟΥ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΥ ΑΚΤΙΒΙΣΤΗ 2009 ”Αντί να γκρινιάζεις για το σκοτάδι, άναψε ένα κερί».

1 Αραχώβης 49, Αθήνα τηλ. 210 3839000 info@aiora.gr

Γιάννης Καλπούζος «Η έννοια του άλλου» Σ υ ν έν τε υ ξη στην Ό λ γ α Ι ε λ λ ά

Π Ν ΕΝ Π ΪΪΙ I

1

Γιάννης Καλπούζος ανα μετριέτα ι με τον δύσκολο κόσμο της πεζογραφίας. Δεν είν α ι πρωτάρης. Έ χει την εμπειρ ία της ποίησης και της στιχουργίας, αλλά το

στοίχημα με το μυθιστόρημα είνα ι μ εγ ά λ α Δηλώ νει δουλευταράς και επίμονος. Ζητάει βοήθεια και τρ ίτε ς γνώμες. Είναι γ εμάτος ελπ ίδες.

Τα πρωινά δουλεύει σε μια ευαίσθητη υπηρεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Τα βράδια και τα σαββατοκύριακα γίνεται γραφιάς: ποι­ ητής, στιχουργός ή συγγραφέας. Ο Γιάννης Καλπού­ ζος δεν εμφανίστηκε τώρα στα γράμματα. Έχει πίσω του δύο ποιητικές συλλογές (Ίκαρος), ένα μυθιστό­ ρημα (Άγκυρα) και δύο συλλογές διηγημάτων (Κέ­ δρος και Ελληνικά Γράμματα). Πριν από λίγες μέρες κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο το νέο του μυθιστόρημα με τίτλο Ιμαρέτ. Στη σκιά του ρολογιού. Είναι μια ιστορία που εκτυλίσσεται στην Άρτα, τον τόπο καταγωγής του, το 1854, όταν ακόμα υπήρχε εκεί Τουρκοκρατία. «Όλα έγιναν τυχαία στη ζωή μου», λέει ο Γιάννης Καλπούζος, ένας άνθρωπος που φαίνεται εσωστρεφής, αλλά ο ίδιος το αρνείται σθεναρά. «Είμαι μάλ­ λον συνεσταλμένος, αλλά είναι ανάλογα με το ποιος είναι απέναντι' μου, δηλαδή με το πώς μου μιλάει ο απέναντι», λέει. Και αρχίζει να αυτοσυστήνεται: «Ήρθα από ένα χωριό της Άρτας και δεν ήξερα τί­ ποτα. Ό,τι έγραφα τα έδειχνα στους φίλους και στις

φίλες μου. Κάποια στιγμή τα πρώτα που είχα γράψει τα πήγα σ’ ένα τυπογραφείο και τα τύπωσα μόνος μου». Δύο πρώτες αυτοεκδόσεις, που δεν τις θεω­ ρεί αποκηρυγμένες, όπως λέγονται. «Δεν μου αρέσει αυτή η λέξη. Μέσα από όλο το έργο, απ’ όλα τα κεί­ μενα, φαίνεται η πορεία ενός ανθρώπου. Εγώ βλέπω εξέλιξη και διαφορά στα κείμενά μου. Στην αρχή είχα δει το γράψιμο ερασιτεχνικά, χωρίς αυτό να σημαί­ νει ότι θεωρώ κακό τον επαγγελματισμό. Μετά άρ­ χισα να καίγομαι απ’ αυτό που λέγεται λογοτεχνία». Ο Γιάννης Καλπούζος ασχολήθηκε για μεγάλο διά­ στημα με το τραγούδι. Ούτε και γι’ αυτό ήξερε τί­ ποτα. Ομολογεί ότι άρχισε να διαβάζει στίχους παλαιότερων ή ν’ ακούει τραγούδια για να καταλάβει τη δομή τους. Για δύο ολόκληρα χρόνια γύρναγε όλα τα νυχτερινά κέντρα για να γνωρίσει και να συναντήσει συνθέτες και να τους δώσει τα τραγούδια του. Και μέχρι σήμερα δεν έχει μικρή συγκομιδή: 65 τραγού­ δια μετράει που έχουν μελοποιηθεί. Γι’ αυτό το νέο του βιβλίο έκανε ερευνητική δουλειά τριών χρόνων και το γράψιμο του πήρε οκτώ μήνες.

[ΪΝίΝΤΕϊϊΙ

Γιάννης Καλπούζος

Ιμαρέτ Στη σκιά του ρολογιού Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2008 σελ. 568, τιμή: 20,00 ευρώ

«Τα σαββατοκύριακα γράφω. Είναι δύσκολο να συν­ δυάζω τη δουλειά και το γράψιμο. Περιμένω την Πα­ ρασκευή και το Σάββατο και με βρίσκει ο ήλιος ο πρωινός στο γραφείο. Το πεζό θέλει αφοσίωση, διάρκεια, δουλειά. Στην ουσία κατασκευάζεις μια γλώσσα». Ομολογεί όμως ότι οι συνάδελφοί του τον έχουν στηρίξει πάρα πολύ. Ο Γιάννης Καλπούζος προσέχει πολύ την έκφραση, φροντίζει να μην υπάρ­ χουν επαναλήψεις και ταυτολογίες. Δίνει μεγάλη ση­ μασία στο ρυθμό του κειμένου, ίσως λόγω της θη­ τείας στην ποίηση και το στίχο. Και θα ήθελε πάρα πολύ να υπάρχουν επιμελητές στην πεζογραφία, για

Η

να τον προφυλάξουν από δικές του αβλεψίες. Καταπιάστηκε μ’ αυτό το θέμα για δύο λόγους: «Ο ένας ήταν μια ιστορία που είχα στο μυαλό μου από πολύ παλιά και είχε να κάνει με τον τόπο μου. Ο δεύ­ τερος ήταν η έννοια του άλλου, και ειδικά του Τούρ­ κου, που με απασχολούσε πολύ. Ποιος ήταν ο Τούρ­ κος; Διάβασα πολύ και διαπίστωσα ότι, πρώτον, γνώ­ ριζα ελάχιστα, αλλά και οι άλλοι βλέπω ότι ξέρουν ελάχιστα. Η Τουρκοκρατία ήταν μόνο 400 χρόνια σκλαβιάς; Και πώς διατηρήθηκε η γλώσσα, τα έθιμα, ο πολιτισμός; Πώς συνεχίστηκε η ζωή; Το είδα λίγο σαν βιβλίο κοινωνικής ιστορίας». Το ότι έβαλε την ιστορία στα μέρη του, στα μέρη της Αρτας, είναι γιατί του ήταν πιο εύκολο. «Είναι οι τόποι που γνωρίζω, είχα συναισθηματική φόρτιση μ’ αυτά τα μέρη. Με­ ρικά ήταν και δικά μου βιώματα. Είναι μια αναπαρά­ σταση εκείνης της εποχής (1854-1882), με πολλά ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία, με τη βοήθεια της μυθοπλασίας που εστιάζει στη ζωή δύο φίλων. Και φυσικά υπάρχουν πολλά επίπεδα ανάγνωσης. Ο ανα­ γνώστης μπορεί να προβληματιστεί κυρίως στο θέμα της συνύπαρξης του άλλου». Λέει συγκινη μένος ότι από τις πρώτες μέρες που κυ­ κλοφόρησε το βιβλίο είχε μεγάλη ανταπόκριση από τους συμπατριώτες του, τους Αρτινούς. Ίσως γιατί δεν υπάρχει άλλο μυθιστόρημα για την Αρτα, για οποιαδήποτε εποχή της. ΓΓ αυτό και η πρώτη παρου­ σίαση του βιβλίου έγινε στην Άρτα, στις 21 Νοεμ­ βρίου. Ο Γιάννης Καλπούζος μιλάει συνέχεια για την Άρτα, συγκινείται με την πόλη του, αισθάνεται καλά που κα­ ταπιάστηκε με την ιστορία της. Και λίγο πριν τελει­ ώσει αυτή η συζήτηση, σ’ ένα κεντρικό καφέ της Αθήνας, λέει: «Θέλω να γράφω, θέλω ν’ ασχολούμαι με τη λογοτεχνία, αλλά θέλω και τα βιβλία μου να έχουν ανταπόκριση. Να υπάρχει αυτό το κίνητρο, της επαφής με τον αναγνώστη. Η διαδικασία της γραφής έχει κόπο, αλλά και γοητεία. Η μέθη της γραφής τε­ λικά σε αποζημιώνει». ■

Β Ι Β Λ Ι Ο Π Α Ρ Α Γ Ω Γ Η Ο κ τ ω β ρ ί ο υ

2 0 0 8

από την 1η Δεκεμβρίου 2008, βρίσκεται στο Διαδίκτυο στη διεύθυνση w w w ,biblion e t.g r και προσεχώς στη διεύθυνση w w w .d ia vazo .g r

Μι α συν ε ργ ασί α

του Δ Ι Α Β Α Ζ Ω

με το ΕΚΕΒΙ

ΜΙΝΩΑΣ

ύ

To Χ α μ έ ν ο ς Π α ρ ά δ ε ισ ο ς είναι μια δυνατή αφήγηση καταστροφής, ηρωισμού και επιβίωσης. Ξεχωρίζει κα­ θώς ξετυλίγεται μέσα από τις αναμνήσεις επιζώντων, , πολλοί απ' τους οποίους μιλάνε για πρώτη φορά *■ δημόσια, και τις μαρτυρίες εκείνων που βρέθηκαν στη * δίνη μιας από τις μεγαλύτερες καταστροφές της ίγ σύγχρονης ιστορίας.

Aocm μ.Χ. Η νεαρή Χάρις

Ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα, έν,

π n κοινωνία της

Ενγκ συναρπάζει τους αναγνώστες

απολαυστικό ταξίδι... 0 Ταν Τουάν

μέσα από την ιστορία του Φίλιπ. ο

ρ

„ όν ε ιρ ο

οποίος για πρώτη φορά θα βρεθεί αντιμέτωπος με τα

ο ε έ « ο ώ » ° μ “ >αΜ'ο δ ο ί

/

συναισθήματα της προδοσίας. Γθυ0όρρο„ςκο

/

τπς φιλίας, με φόντο εξωτικές

IV πολέμων.

W.min aας

εικόνες, ήχους και αρώματα της Νοτιοανατολικής Ασίας.

1 Δύο αδέρφια που μεγαλώνουν μαζί. Δύο διαφορετικοί χαρακτήρες, ο Άρθουρ και

Υποψήφιο για το Ma n

Booker Prize 2007

ο Τζέικ, με κοινό σημείο αναφοράς τον έρωτα και το πάθος για την ίδια γυναίκα

Οι ισορροπίες θα τ Η χ ΑΛΕΕΑΝΜ Έ1ΑΣ

Ο ν ο ΐρ ο π ο ύ ν και η οχέση των δύο αδερφών θα δοκιμαστεί ακόμα j περισσότερο μέσα από μια δυνατή / \ ιστορία αποκαλύψεων... /

το ΧΑΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ

γ π ο ψ ή φ (ο γ ια το

Μάη Booker Prize

Ιοσειδώ νος ι, up 2i Ν. Ηράκλειο, Αθήνα, Τ: 2ΐο 271

www.mmoas.

ΚΟΝΤΡΑ διάβασμα από τον Κώσχα Καχσουλάρη www.katsoularis.gr

Κωνσταντίνος Τζαμιώτης Η εφεύρεση της σκιάς Εκδόσεις Καστανιώτη, 2008 σελ.325, τιμή 16,00 ευρώ

ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ της δικτατορίας τοποθετεί ο Κωνσταντίνος Τζαμιώτης το νέο του μυθιστόρημα -ένα ς από τους ελάχιστους νέους πεζογράφους που προίκισαν με κάποια ιστορική προοπτική το βιβλίο τους. Στόχος του βέβαια μοιάζει να μην είναι τόσο η ιστορική καταγραφή -πράγμα λογικό, γεννήθηκε τρία χρόνια μετά το πραξικόπημα- όσο η σκιαγράφηση μιας αντιηρωικής μορφής που θα φώτιζε τη σκοτεινή πλειοψηφία της εποχής, λειτουργώντας ταυτόχρονα ως αλληγορία της αδυναμίας του ανθρώπου να διαμορφώσει τη μοίρα του. Ο ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ, με σπουδές ανθρωπολογίας στο Παρίσι, και στη συνέχεια δάσκαλος της νοηματικής γλώσσας, βρίσκεται έπειτα από σειρά συμπτώσεων να «εκφωνεί» το ειδικό δελτίο ειδήσεων για κωφούς στην κρατική τηλεόραση. Η θέση του, μαζί με μια μάλλον ερήμην του γοητεία, τον αναδεικνύει γρήγορα σε διασημότητα της εποχής, εξασφαλίζοντάς του έναν άνετο τρόπο ζωής, συμμετοχή σε πάρτι εκκεντρι­ κών πλουσίων και ανέξοδες ερωτικές επιτυχίες. ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ παραίνεση του προϊσταμένου του να αλλάξει τον τρόπο που παρουσιάζει τον δικτάτορα, ώστε να μην γελοιοποιείται ο αρχηγός του κράτους με ανοίκειες γκριμάτσες και χειρονομίες, ο Ισίδωρος αρχίζει να παίρνει τη μικρή εκδίκησή του απέναντι στο σύστημα, τις συνέπειες της οποίας δεν είναι σε θέση να προσμετρήσεί: Δειλά στην αρχή, αλλά με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα στη συνέχεια, επεμβαί­ νει στην «εκφώνηση» των ειδήσεων, αποκαθιστώντας την αλήθεια των γεγονότων. ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ με τους λιγοστούς θεατές γνώστες της νοηματικής γλώσσας δεν θα παραμείνει για πολύ ανώδυνο. Τόοο η χούντα όσο και μια επαναστατική οργάνωση με ρίζες στο Παρίσι, θα διεκδικήοουν στε­ νότερη συνεργασία μαζί του, διαβλέποντας στη δράση του κάτι ευρύτερο και πιο οργανωμένο. 0 Ισίδω­ ρος θα βρεθεί οτριμωγμένος στη γωνία, ωστόσο, λίγο πριν καταλήξει σε κάποιο σκοτεινό κελί, η τύχη θα του χαμογελάσει και πάλι: Η ερωτική του επαφή με μια δεκαεξάχρονη μαθήτριά του, κόρη ισχυρού παρά­ γοντα, και η απρόσμενη εγκυμοσύνη της, θα είναι το κλειδί της σωτηρίας του και το εισιτήριο για ένα ε υοί­ ωνο μέλλον στην μεταδικτατορική εποχή.

0 ΤΖΑΜΙΩΤΗΣ ΠΕΡΝΑ ξυστά από το θαύμα αλλά δεν καταφέρνει τελικά να δημιουργήσει τον εντυπωτικό χαρακτήρα που θα έριχνε το βάρος του στις τριακόσιες τόσες σελίδες του. Ο Ισίδωρος είναι φτιαγμένος από ανομοιογενή υλικά -π.χ. οι συνεχείς αναφορές στις συνήθειες πρωτόγονων φυλών φαντάζουν παρά­ ταιρες. Υφίσταται τα γεγονότα παρά τα προκαλεί, κι όταν τα προκαλεί τ ούτο γίνεται μάλλον ασύνειδα, παραμένοντας βαθύτερα ψυχρός και απαθής. Αλλά κι αυτά τα ψυχογραφικά στοιχεία υπονομεύονται από την υιοθέτηση μιας αδρανούς γλώσσας, ενός υπηρεσιακού και συχνά κουραστικού ιδιώματος που, σε συν­ δυασμό με την υπερβολικά σχολαστική παντεποπτική αφήγηση, βαραίνουν στην εκτύλιξη της δράσης. ΚΡΙΜΑ, γιατί το θαυμάσιο εύρημα της αποκατάστασης της αλήθειας στο δελτίο της νοηματικής γλώσσας, η γενικότερη σύλληψη μιας μετριότητας που πότε την αναδεικνύει και πότε την ουμπαρασύρει η Ιστορία, και βέβαια το στοχαστικό βάθος που ούτως ή άλλω ς δια θέτει η γραφή του Τζαμιώτη, υπόσχονταν ένα μυθιστόρημα -ενδεχομένως, μια αναπτυγμένη νουβέλα- με περισσότερες συγκινήσεις και εντονότερο αποτύπωμα. ■

50

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Ν Ε Ε Σ Κ Υ Κ Λ Ο Φ Ο Ρ ΙΕ Σ Α Π Ο Τ ΙΣ Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ ΡΟΜΠΕΡΤΟ ΑΡΛΤ οι 7 τρελοί

ΡΙΚΑΡΔΟ ΠΟΣΑΣ ΧΟΥΑΝ ΠΗΡΕΣ ΧΟΛΟΤΕ

^ 4 τ - ^ 'Ι ΕΜΙΛΙΟ ΜΠΑΡΡΑΤΣΙΝΑ

ΑΝ Θ Ο Λ Ο Γ ΙΑ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

π ω λ ε ίτ α ι π α ρ ά δ εισ ο ς

ΕΚΔΟΣΕΙΣ PRiNTA Κ Ε Ν Τ Ρ ΙΚ Η Δ ΙΑ Θ Ε Σ Η :

°Ο Ε Σ

Λομβαρδού 31-35, 114 73 Αθήνα, Τηλ.: 210.6429409, FAX: 210.6411597 www.printa-roes.gr, e-mail: info@printa-roes.gr,

ΧΩΡΙΣ π ρ ο ϋ π η ρεσ ία

Π Α ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΑ της Κ. Τασσοπούλου ο μύθος χτίζεται -κατά τηλεοπτική επιρροή- γύρω από τη ζωή των ενοίκων μιας πολυκατοικίας. Με κέντρο την καταβολή των κοινοχρήστων, η συγγραφέας περιδιαβαίνει τις ζωές των ενοίκων ανατρέχοντας στο παρελθόν, το παρόν αλλά και τ ο διαγραφόμενο εγγύς μέλλον τους. Ως παράλληλη δευτερεύουσα δομή, υπό μορφή (κυρίως ηλεκτρονικού) διαλόγου, παρουοιόζεται η (ερω­ τική) ιστορία του παραλαμβάνοντος τα κοινόχρηστα με μια γυναίκα, ιστορία που διατρέχει εν είδει μοτίβου όλο τ ο μήκος του βιβλίου και δίνει έναν εσωτερικό ρυθμό στην όλη αφήγηοη. Η ΤΑΣΣΟΠΟΥΛΟΥ, εστιάζοντας στις λεπτομέρειες του καθ' ημέραν βίου, καταφέρνει να αναδείξει την ψυχι­ κή ζωή των ηρώων της. Με μικρές κυκλικές κινήσεις περιστρέφεται γύρω από το κάθε πρόσωπο, χαράσσοντας τον δικό του ξεχωριστό κύκλο. Διατηρώντας τον ίδιο, αυστηρά τριτοπρόσωπο, αφηγητή και αλλά­ ζοντας κάθε φορά εστίαση και οπτική γωνία, κατορθώνει να προσδώσει μια πολυμέρεια στην αφήγησή της και μια πειστικότητα σε πρόσωπα και καταστάσεις. Μεταφέρει την εστίαση στην ατομική ιστορία τού εκάστοτε ενοίκου, εστιάσεις που συγκλίνουν μέσω του τεχνάσματος της πληρωμής των κοινοχρήστων. Η ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ των Κοινοχρήστων διασώζεται -τη ν τελευταία στιγμή, πάντως δια σώζεται- από το τη λ ε ο ­ πτικό φολκλόρ και τη νατουραλιστικής υφής αληθοφάνεια. Ενώ ακολουθεί, με περισσή πιστότητα, τον ρεαλιστικό τρόπο γραφής κι ενώ μερικές από τις μελό ιστορίες των ενοίκων της πολυκατοικίας δείχνει να τις εννοεί, εντούτοις στην όλη αφήγηση υπάρχει ένα επίχρισμα (μετά) μοντέρνας δυσπιστίας απέναντι στην αφηγημένη ιστορία. (ΙΣΩΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ συμπτωματική η ομοιότητα των Κοινοχρήστων με ορισμένα άλλα βιβλία πρωτοεμφανιζόμενων, όπως, π.χ., με αυτό της Σκαλίδη: γραμμένα από γυναίκες γύρω στα τριάντα, με έντονη ψυχογρα­ φική διάθεση και μια παντοδύναμη καθημερινότητα, εκτυλισσόμενα σε αστικό -συνήθως τον αθηναϊκόχώρο, μαρτυρούν, πιθανόν, τη γέννηση μιας νέας τάσης. Μακριά από την αφόρητη αισθηματολογική «γυναικεία» λογοτεχνία που ξέραμε και με ικανό βάθος στην ψυχική ζωή των ηρώων, χωρίς όμως να δια­ θέτουν το ίδιο βάθος στη λογοτεχνική τους σύμβαση, ίσως συνοψίζουν την αστική πραγματικότητα της νεότερης γενιάς.) ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΧΩΛΑΙΝΕΙ το βιβλίο της Τασσοπούλου, όπως και όλα τα μυθιστορήματα αυτής της «τάσης», είναι η γλώσσα τους. Στιγματισμένη από μια έντονη προφορικότητα, η γλώσσα δεν αφήνει το κείμενο να παραπέμψει στις ιδέες που το συνέχουν, καθηλώνοντάς το υφολογικά και χαμηλώνοντας τον ορίζοντα της οτόχευσής του. ΕΝΤΟΥΤΟΙΣ τα Κοινόχρηστα, παρά την ενοχλητική τηλεοπτική προέλευσή τους, παραμένουν μια αξιοσύ­ στατη αφήγηση, η οποία, λαμβανομένων υπόψη και των επιμέρους τεχνικών που αναπτύσσει η συγγρα­ φέας, προοιωνίζεται μια ενδιαφέρουσα συνέχεια. ■

53

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

10 Χ Ρ Ο Ν ΙΑ / ^ E T V ^ b 199ί Μοναδικά βιβ λία για ξεχω ριστούς ανθρώπους...

Ζήσε τη Ζωή που ΕΝ Eznoes W

R ob ert A . Johnson & J e rry M . R u h l, Ph.D.

- Λ

Υπέροχα Διαυγές και Έξυπ νο , ένα βιβλίο που μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή

Publisher’s Weekly

Ο Dr Johnson έχει αγγίξει εκατομμύρια ανθρώπους που ψάχνουν νόημα σε αυτόν τον κόσμο.

Russ Hopkins, Κίνα Records

Ένας Υπέροχος οδηγός που γεφυρώνει το κενό ανάμεσα στη ζωή που ζούμε και τη ζωή που επιθυμούμε να ζήσουμε J. Pittman McGehee D.D. Με απλή και κατανοητή γλώσσα, στο Ζψε τη Ζωή ηον Δεν Έζησες, ο διάσημος θεραπευτής Robert A. Johnson και ο συνεργάτης του Jerry Μ. Ruhl, Ph.D., μας βοηθούν να δούμε πως κουβαλάμε ένα τεράστιο απόθεμα από εγκαταλελειμμένα, απραγματοποίητα ή αναξιοποίητα ταλέντα. Οι δυο συγγραφείς μας δείχνουν με πρακτικό τρόπο πώς μελετώντας και μεταμορφώνοντας τις ανεκπλήρωτες ελπίδες μας, θα συμφιλιωθούμε με

ΔΩΡΟ

Ι

!►

τον εαυτό μας και τους άλλους. Στο βιβλίο παρουσιάζεται μια εξαιρετικά ρεαλιστική και λεπτομερής μέθοδος για να μεταμορφώσουμε τη θλίψη και τη μεταμέλεια χρησιμοποιώντας πολύ συγκεκριμένα παραδείγμα­

τα, ασκήσεις και περιστατικά βασισμένα στη Γιουνγκιανή θεωρία και πρακτική όπως και σε πνευματικές παραδόσεις. Με τη βοήθεια του Ζψε τη Ζωή ηον Δεν Έζησες, ενσωματώνουμε τα I κρυμμένα κομμάτια της ψυχής μας στην εξωτερική μας ζωή, φτάνουμε στην προσωπι

ολοκλήρωση και ζούμε ανεμπόδιστα το παρόν. Με κάθε αγορά του βιβλίου Ζήσε τη Ζωή που ΔΕΝ Έζησες εντελώς δωρεάν το βιβλίο Από τη Σκιά στο Φως του Robert A. Johnson

Λώρη Μαργαρίτη 13, 546 22 Θεσσαλονίκη, Τηλ.: 2310 226166, www.metaekdotiki.gr

Sylvia Plath - Ted Hughes: Ο μίτος

που οδηγεί στην καρδιά της ποίησης... ποίηση είναι «μια τυραννική μέθοδος και πρέπει να φ τά ­ σεις μακριά, πολύ γρήγορα, σε τόσο μικρό χώρο», είχε γράψει η Σύλβια Πλαθ μετά την εγκατάλειψή της από τον επίσης ποιητή σύζυγό της Τεντ Χιουζ -τη ν ίδια διαπίστωση θα μπορούσε να είχε κάνει όχι για την ποίηση αλλά για τη ζωή... Η ποιήτρια Σύλβια Πλαθ βούτηξε στην καρδιά του λαβυρίνθου, με μιαν έλξη για τον μινώταυρο που την περίμενε, γνωρί­ ζοντας πώς να πεθαίνει -«το να πε­ θαίνεις είναι ένα είδος τέχνης / όπως κι οτιδήποτε άλλο / το κάνω εξαιρε­ τικά καλά». Τον Φεβρουάριο του 1963 η Πλαθ αυτοκτόνησε. Η γυναίκα για την οποία ο Τεντ Χιουζ την είχε εγκαταλείψει, η Ασια Γουέβιλ, αυτο-

Η

κτόνησε λίγα χρόνια μετά, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, και παίρνοντας στον θάνατο και την τετράχρονη κόρη που είχε αποκτήσει με τον Χιουζ. Τον Δεκέμβριο του 1984, ο Τεντ Χιουζ ανακηρύχθηκε δαφνοστεφής ποιητής της Αγγλίας, φτάνοντας στο απο­ κορύφωμα της καταξίωσης που όλη του τη ζωή φαίνεται ότι επιζητούσε. Η σχέση του με την Πλαθ και η συνο­ μιλία με το ποιητικό της έργο κλείνει τον κύκλο της με τα Γαόμματα γενε­ θλίων που εξέδωσε ο Χιουζ λίγους μή­ νες πριν πεθάνει, το 1998. Σύλβια Πλαθ - Τεντ Χιουζ. Μια σχέση μεταξύ δυο ποιητών, μια παθιασμένη ερω­ τική σχέση - αντιπαράθεση ανάμεσα στον ποιητικό λόγο του ζεύγους, στο βιβλίο της Νταϊάν Μίντλμπρουκ, που εκδόθηκε στα ελληνικά από το Με­ ταίχμιο. Β ραβεία Γκονκούρ, Ρ εν ο ντό σ ε σ υ γ γ ρ α φ είς από Α φ γα νισ τάν, Γο υ ινέα ...

Νταϊαν Μίντλμπρουκ

Sylvia Plath Ted Hughes Τετ A Τετ Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2008 σελ.: 330, τιμή: 22,00 ευρώ

eo

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Η βρετανική εφημερίδα Guardian μας προσφέρει τη βρετανική, πάντα φλεγματική και σκωπτική, θα λέγαμε, ματιά περί των γαλλικών λογοτεχνι­ κών πραγμάτων: «Σε μια στιγμή κατά την οποία ο λογοτεχνικός κόσμος στρέφεται προς τη Γαλλία, με την βράβευση του J.M.G. Le Clezio με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, το Παρίσι ανταποδίδει το κομπλιμέντο, προσφέροντας δύο από τα σημαντικό­ τερα λογοτεχνικά βραβεία σε συγγρα­ φείς γεννημένους στο Αφγανιστάν και την Γουινέα». Ο λόγος για τα βραβεία Goncourt και Renaudot, τα οποία κέρ­ δισαν ο Ατίκ Ραχιμί και ο Τιερνό Μο-

νενεμπό αντίστοιχα. Ο πρώτος για το βιβλίο του «Η πέτρα της υπομονής» (Syngue sabour, η οποία θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ψυχογιός τον Ιανουάριο του 2009) και ο δεύτερος για τον «Βασιλιά του Καχέλ» (Le roi de Kahel). Ο Ραχιμί είναι Αφγανός, γεννημένος στην Καμπουλ το 1962. Τελείωσε το γαλλοαφγανικό λύκειο Εστικλάλ και σπού­ δασε λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο. Το 1984 ο πόλεμος τον ανάγκασε να καταφύγει στο Πακιστάν, και στη συνέχεια στη Γαλλία, όπου και ζήτησε πολιτικό άσυλο. Εκανε διδακτορικό στην οπτικοακουστική επικοινωνία στο πανε­ πιστήμιο της Σορβόνης, ενώ και σήμερα ζει στο Παρίσι και εργάζεται ως σκηνοθέτης. Ο Μονενεμπό γεννήθηκε το 1947 στη Γουινέα, την οποία και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει, περπατώντας μέχρι τη Σενεγάλη, το 1969, λόγω της δικτατορίας του Σέκου Τουρέ. Λίγα χρόνια αργότερα, όπως και ο Ραχιμί, διέφυγε στη Γαλλία, όπου και ζει έκτοτε. Δυο συγγρα­ φείς, δύο μεγάλοι δρόμοι από μακρινές πατρί­ δες κι εμπόλεμες ζωές, προς το φως των γαλ­ λικών γραμμάτων...

Σκοπός του βιβλίου είναι η ουσιαστική κατανόηση της δομής και συμπεριφοράς της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής των ΗΠΑ, ·■ διαχρονικό και ιδιαιτέρα κατά τον Ι9ο και 20ο αιώνα, όπου θεμελιώ- 1 νονται οι συμπεριφορές αυτού του εθνικού μοντέλου ισχύος και ολο-1 κλήρωσης, που κυριαρχεί στο διεθνές σύστημα από το 1945 και ηγε· ί! μονεύει στο παγκόσμιο οικονομικό και πολιτικό σύστημα έως τις μέρες μας.

...μ ες από χ ίλ ιο υ ς και έ ν α ν δρό μ ο υς

Όμως, αν για άλλους, η ποίηση είναι μια τυρρανία -κάποιοι, σαν την Έμιλι Ντίκινσον, την έχουν χαρακτηρίσει ένα συμπαντικό φως που συνεχίζει να φέγγει όταν οι ποιητές που το ανάβουν έχουν πια σβήσει- πολλοί φαίνεται ότι αισθάνονται την ανάγκη να προσδιορί­ σουν - τ ι είναι ποίηση; «Η ποίηση είναι άλλο πράμα», ισχυρίζεται στον τίτλο του ένα βι­ βλίο που κυκλοφόρησε το καλοκαίρι στη Γαλ­ λία, με υπότιτλο «1001 ορισμοί της ποίησης» (1001 difinitions de la poesie). Με ορισμούς από ποιητές, όπως ο Ρεμπώ, ο Μαλαρμέ ή ο Λωτρεαμόν, αλλά και από φιλοσόφους ή συγ­ γραφείς -σε μια προσπάθεια προσέγγισης ενός κόσμου που πολλοί θεωρούν μυστη­ ριώδη. Καθώς, όπως αναφέρει ο Πολ Βαλερί, «ορισμένοι έχουν μια τόσο ασαφή αίσθηση του τι είναι ποίηση που θεωρούν την ασάφεια αυτή της ποίησης ουσία». Μια ουσία όμως που βρίσκεται, πάντα, αλλού... ■

Σε μια μοναδική σύνθεση Εξελικτικής Βιολογίας και Βιολογικής Φιλοσοφίας, ένας από τους σημαντικότερους στοχαστές της σύγ­ χρονης επιστήμης, βραβευμένος με Νόμπελ Ιατρικής, καταθέτει στην ανθρωπότητα τα πορίσματα του απότο πώς προέκυψε το πρώτο ζωντανό κύτταρο - ο κοινός πρόγονος όλων μας έωςτο πώς αντιλαμβάνεται την έννοιατου θείου.

Εγνατία 156, 54006 Θεσσαλονίκη Τηλ. 2310-891741 Fax 2310-891731 uompress@uom.gr www.uom.gr/uompress/

Όταν η καλή δουλειά

(επιβραβεύεται! Παναγιώτης Στ. Ανδριανέσης pandrianogmail.com

62

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

k Α ε την τιμητική διάκριση l \ / I «Αριστείο για την Ψηφιακή I Ελλάδα» (Greek ICT Award) βραβεύθηκε το Εθνικό Κέντρο Τεκμη­ ρίωσης (ΕΚΤ) για την καινοτομική δραστηριότητά του στους τομείς της τεχνολογίας και του ψηφιακού περιε­ χομένου. Το βραβείο απονεμήθηκε κατά τη διάρκεια του 10ου ετήσιου Συνεδρίου Πληροφορικής και Τηλεπι­ κοινωνιών Greek ICT Forum, που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα (30.09/01.10.2008). Βασικός θεματικός άξονας του φ ετι­ νού Greek ICT Forum, που διοργανώθηκε υπό τη θεσμική αιγίδα του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομι­ κών και της Ειδικής Γραμματείας Ψηφιακού Σχεδιασμού, ήταν «Από τις υποδομές στις ψηφια­ κές υπηρεσίες. Από το Γ' ΚΠΣ στο ΕΣΠΑ». Παρουσιάστηκαν οι εξελίξεις στον τομέα των Τεχνο­ λογιών Πληροφορίας και Επικοι­ νωνιών (ΤΠΕ) και ειδικότερα οι εφαρμογές τους στη δημόσια δι­ οίκηση, την τοπική αυτοδιοί­ κηση, και τις επιχειρήσεις. Το ΕΚΤ συμμετείχε στην ενό­ τη τα Infonation για τις ΤΠΕ στην Παιδεία, την Έρευνα και την Τε­ χνολογική Ανάπτυξη. Η δρ Ευη Σαχίνη, προϊσταμένη του Τμή­ ματος Ανάπτυξης και Στρατηγι­ κού Σχεδιασμού του ΕΚΤ, πα­ ρουσίασε το Εθνικό Πληροφο­ ριακό Σύστημα Έρευνας και Τε­ χνολογίας και τις Δράσεις Ανοι­ κτής Πρόσβασης σε επιστημο­ νικό περιεχόμενο. Στόχος του οργανισμού είναι η ενίσχυση της εθνικής υποδομής έρευνας

1V

και η διαμόρφωση ενός περιβάλλο­ ντος ελεύθερης διάθεσης περιεχομέ­ νου επιστήμης και πολιτισμού. «Κινούνται» τ α η λε κ τρ ο ν ικ ά βιβλία!

Για τα τεκταινόμενα στην πρόσφατη έκθεση της Φραγκφοόρτης σίγουρα θα διαβάσετε σε άλλες σελίδες. Εδώ μια μικρή, καταρχήν, αναφορά στις εξελίξεις γύρω από το θέμα του ηλε­ κτρονικού βιβλίου (e-book) και θα επανέλθουμε σύντομα... «Readius», λοιπόν, ονομάζεται το πρωτότυπο ebook που οι επισκέπτες της φετινής έκθεσης είχαν την ευκαιρία να θαυμά­ σουν από κοντά (κι εσείς στη φω το­ γραφία). Το κατασκεύασε η εταιρεία Polymer Vision και ζυγίζει μόλις 100 γραμμάρια -δεν είναι αυτό, όμως, το πιο εκπληκτικό του χαρακτηριστικό. Η οθόνη του Readius διπλώνει! Ναι, όπως βλέπετε, διπλώνει σε ρολό και μπαίνει μέσα στη συσκευή! Α, λει­ τουργεί και σαν κινητό τηλέφωνο (λέτε να ήταν αυτό που περίμεναν οι χρήστες για να ανεβάσουν τις πωλήσεις των e-books -τ ο «πάντρεμα» ηλεκτρονικού βιβλίου και κινητής τη­ λεφωνίας;) Τέλος πάντων, η συσκευή θα κυκλοφορήσει μέσα στην επόμενη χρονιά και θα κοστίζει περίπου 500 ευρώ -για να δούμε... Στην 60ή έκ­ θεση παρουσιάστηκε βέβαια και το καινούργιο e-book της Sony, το οποίο αναμένεται σε λίγους μήνες στη γερ­ μανική αγορά, σε συνεργασία με τις Libri and Thalia, και βέβαια, το Kindle (η συσκευή της Amazon, για την οποία έχουμε γράψει σε προηγού­ μενο τεύχος). Κινητικότητα... ηλε­ κτρονική, δεν συμφωνείτε; ■

06 ny 0 s βιβλίων για n s y io p ils « 0

κ ύ α μ ο ί

v n

α ρ γ ε ί

p a

ν α

κ α τ α τ ά ξ ε ι

a ’ b t a

β ιβ λ ίο »

Stephane Mallarme

EliPIKi nEZDVPOipfO Ηλίας Μαγκλίνης

Γιώργος Σκαμπαρδώνης

Η ανάκριση

Όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας

Εκδόσεις Κέδρος, 2008 σελ. 128, τιμή 12,00 ευρώ

Εκδόσεις Ελληνικό Γράμματα, 2008 σελ. 434, τιμή 20,00 ευρώ

υμβαίνει σπάνια, και τότε δύσκολα ξεχνιέται, να πέ­ σει στα χέρια σου βιβλίο που σε καθηλώνει, δεν σε αφήνει να σηκωθείς από την καρέκλα ή το κρεβάτι πριν το τελειώσεις, και που όταν το τελειώνεις κάθε άλλο παρά έχεις «τελειώσει» μαζί του. Σπανιότερα αυτό είναι βιβλίο έλληνα συγγραφέα. Κι ακόμη σπανιότερα της νε­ ότερης γενιάς. Ο Ηλίας Μαγκλίνης (γεν. 1970) έδειξε τη συγγραφική του στόφα και τη σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζει τη λογοτεχνική δημιουργία από το πρώτο του βιβλίο, το σπονδυλωτό μυθιστόρημα Σώμα με σώμα (Πόλις). Κι εκεί, ο θάνατος, η παρακμή, η καταστροφή, τα πάθη των σωμάτων, ήταν το υπόστρωμα πάνω στο οποίο «κάθονταν» οι περίπλοκες οικογενειακές του ιστο­ ρίες. Στην Ανάκριση, η Μαρίνα, κόρη βασανισμένου στη χούντα, γιου ενός επίσης βασανισμένου αντάρτη, αναγάγει τον πόνο σε τέχνη, μιμούμενη τις αυτοκαταστροφικές περφόμανς της πρωτοποριακής γιουγκοσλάβας Μα­ ρίνας Αμπράμοβιτς. Με το θάνατο της μάνας της, η συ­ νύπαρξή της με τον πατέρα της παίρνει τη μορφή μόνι­ μης σύγκρουσης, με το τρομερό παρελθόν να έχει εγ­ γράφει, σωματικά, στην κυτταρική μνήμη και των δύο, αναζητώντας διέξοδο και συμφιλίωση. Μια νουβέλα-γροθιά στο στομάχι, ρεαλιστική μέχρι το κόκαλο και την ίδια στιγμή μια από τις πιο ευφυείς αλληγορίες για τα ανεπού­ λωτα τραύματα της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας.

πειτα από τον Τσιτσάνη, τη ζωή και το έργο του οποίου ανασκεύασε ο Σκαμπαρδώνης σε προη­ γούμενο μυθιστόρημά του, ήρθε η σειρά του έτερου μεγάλου λαϊκού συνθέτη, «το έργο του οποίου είναι το θεμέλιο του ρεμπέτικου», του Μάρκου Βαμβακάρη. Ο Σκαμπαρδώνης, ο καταλληλότερος σίγουρα έλληνας συγγραφέας για να φέρει σε πέρας μια τέτοια «απο­ στολή», φαίνεται ότι προέβη σε ενδελεχή και λεπτο­ μερή έρευνα γύρω από τη ζωή, την προσωπικότητα και το έργο του ιδιόρρυθμου αυτού ανθρώπου, που κατάφερε από άσημος εκδοροσφαγέας να εξελιχθεί σε πρωτοπόρο μουσικό. Στο κέντρο της αφήγησης, στα­ θερό μοτίβο και συνεκτικός ιστός, ο φλογερός έρω­ τας του Μάρκου για την πρώτη του γυναίκα, την Ζιγκοάλα, που συζούσε με τον παιδικό φίλο του και κουμπάρο τους, την οποία φαίνεται ότι δεν ξεπέρασε ποτέ εντελώς. Ο Σκαμπαρδώνης σκιαγραφεί με αδρά χρώματα την εποχή, το περιβάλλον, τους ιδιότυπους ηθικούς κώδικες του κόσμου του ρεμπέτικου, τη φτώ­ χεια και τη μιζέρια, καλύπτοντας μια οκταετία από την προπολεμική Ελλάδα. Ο Σκαμπαρδώνης δούλεψε αρ­ χικά το υλικό του ως σενάριο, εξού και η μεγάλη κα­ τάτμηση της αφήγησης σε σχεδόν εκατό μικρά κεφά­ λαια -όσα περίπου και οι σκηνές μια ταινίας μεγάλου μήκους. Παρότι, κατά δήλωσή του, το υλικό ξαναδουλεύτηκε «μέσα από άλλο κώδικα», στο DNA του υπάρχει περισσότερος κινηματογράφος και λιγότερη λογοτεχνία.

Σ

[ΚΟΣΤΑΣ ΚΑΤΣΟΥΛΑΡΗΣ]

Ε

[ΚΟΣΤΑΣ ΚΑΤΣΟΥΛΑΡΗΣ]

0 4 - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Ελενα Μαρούτσου

Μεταξύ συρμού και αποβάθρας Εκδόσεις Καστανιώτη, 2008 σελ. 348, τιμή 18,80 ευρώ ταν θέμα χρόνου η Έλενα Μαρούτσου να γράψει ένα βιβλίο σαν και τούτο. Κι αν στα προηγούμενα δύο, τα Του ύψους και του βάθους (Αλεξάνδρεια) και Η προδοσία των ονομάτων (Αλεξάνδρεια), η ποιητική συναίσθηση της γλώσσας και το παιχνίδισμα με τις έννοιες και τα πράγματα δεν κατάφερναν να συνενωθούν σε ένα αρκούντως συνεκτικό και δελεαστικό (για την αγορά) σύνολο, κάπου «μεταξύ συρμού και αποβάθρας» φαίνεται να γίνεται το θαύμα. Ίσως βοηθάει και ο «μπούσουλας» των εξωκειμενικών αναφορών, τόσο από τη μεριά της ποίησης (Τάσος Λειβαδίτης) όσο και από τη μεριά της ζωγραφικής (Ρενέ Μαγκρίτ). Οι δύο αυτοί πόλοι, με τους πίνακες του Μαγκρίτ να εικονοποιούν τις ψυχικές μεταπτώσεις της ηρωίδας ή τις φιλοσοφικές προεκτάσεις των γεγονότων, γίνονται τελικά ο συνεκτικός ιστός που κρατάει όρθιες τις τριακόσιες πενήντα σελίδες του μυθιστορήμα­ τος -όσο κι αν το βιωματικό υλικό της Μαρούτσου μοιάζει να αντιστέκεται στον κορσέ του «είδους». Πρωτοπρόσωπη η αφήγηση, βάζει στο κέντρο μια ηρωίδα με αρκετά από τα χαρακτηριστικά της συγγραφέως (ηλικία, σπουδές κ,λπ.). Ερωτικές απογοητεύσεις και υπαρξιακές αγωνίες βρίσκουν τη δικαίωσή τους στο λογοτεχνικό παιχνίδι, με σύμμαχο τη ζωγραφική του Μαγκρίτ και τη θεωρητική της ανασκευή, αλλά και το «φάντασμα» του ποιη­ τή που στοιχειώνει τις σελίδες. [ΚΟΣΤΑΣ ΚΑΤΣΟΥΛΑΡΗΣ]

Η

ΜεταιχΜίο ([) βι βλί α αι χμής 5 ^

Η Πόλη «αλλιώς». Όπως την ένιωσα περπατώντας επίμονα στα σοκάκια, στις καινούργιες

λεωφόρους, στους μπαχτσέδες και στις όχθες του Κεράτιου και του Βόσπορου. Ψελλίζοντας τα τούρκικα με λάθη, που με παρασέρνουν σε περιπέτειες, φανερώνοντας την ασέβεια της ευσε­ βούς φήμης της, την ανάγκη της σιω­ πής μες στο πολύχρωμο και πολύβουο

jm

παρόν της, τη νοσταλγία των αληθι­ νών της φόβων που οργάνωσαν το

ΡA j

Κωνσταντινούπολη

Γιάννης Ξάνθοιίλης * ■

jJ Των <«(» |ίών μου φ ό β ω ν V M 'm

μεγαλείο της. ■ ■

ββ

Γιάννης Ξανθούλης

Τω ν ασεβώ ν μου φ όβω ν

Κ

W

3) 1

μυθιστορία

Ένα λοξό περπάτημα στην Κωνσταντι­ νούπολη του σήμερα. Το καθημερινό θρίλερ μιας πόλης που κρατά μέσα της θυμό, φόβο και ισόβιο έρωτα για εκεί­ νους που ξέρουν τους κώδικες. ΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ

w w w . m e t a i x m i o . g r

[

ΔΙΑΒΑΖοΙ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η

Π Ε Ζ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α

Σάκης Σερεφας

Μόνος Ελευθερίου

Γιώργης Γιατρομανωλάκης

Ανδρωπος στο πηγάδι

Το χρονικό του Δαρείου

Μαμ

Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2008 σελ. 267, τιμή 16,00 ευρώ

Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 2008 σελ. 229, τιμή: 14,50 ευρώ

Εκδόσεις Κέδρος, 2008 σελ. 137, τιμή: 12,00 ευρώ

πειτα από δύο μυθιστορήματα και μια συλλογή διηγημάτων, για να μείνουμε στην τελευταία φάση της πεζογραφικής παραγωγής του, ένα ακό­ μη μυθιστόρημα του Μάνου Ελευθε­ ρίου βλέπει το φως της δημοσιότητας -το πιο προσωπικό και ιδιοσυγκρασιακό, κατά τη γνώμη μας. Ο Ανθρω­ πος στο πηγάδι -κατά το «άνθρωπος στη θάλασσα»- είναι ένας 40χρονος συγγραφέας που, καθώς κινείται στην περιοχή των ΚΤΕΛ, με σκοπό να φύ­ γει για εκδρομή, πέφτει και εγκλωβίζε­ ται σε ένα βαθύ πηγάδι. Σκεπασμένος μέχρι τα γόνατα με νερό, τραυματι­ σμένος στο ένα του πόδι, μάταια ελ­ πίζει σε μια έγκαιρη διάσωση. Καθώς οι ώρες περνούν, πέφτει το βράδυ, οι αισθήσεις του και η συνείδησή του αμ­ βλύνονται, το μυαλό του χάνεται σε αναμνήσεις και ιστορίες βγαλμένες είτε από τα βιβλία του είτε από άλλα κείμενα που έχει διαβάσει. Ο Μάνος Ελευθερίου καταφέρνει να κερδίσει την πολυσημία της αλληγορίας με όχη­ μα μια εκ πρώτης όψεως ρεαλιστική ιστορία, μετατρέποντας τη σωματική καθήλωση του ήρωά του σε αδιάκοπη πνευματική και ψυχική κινητικότητα.

Ε

τον Δαρείο του ο Γιατρομανωλάκης επιχειρεί την παρώδηση ενός μεγάλου κομματιού της πρόσφατης πολιτικής και κοι­ νωνικής ιστορίας μας. Με πρωτοπρόσωπο αφηγητή και προσεκτι­ κά επιλεγμένη εσωτερική εστία­ ση, γεγονός που ενισχύει την πει­ στικότητα της αφήγησης, ο Γιατρομανωλάκης αναπλάθει -πότε παρωδώντας ευθέως, πότε ευρι­ σκόμενος στο μεταίχμιο «σοβα­ ρής» αφήγησης και ειρωνείας- τη μεταπολιτευτική ελληνική πολι­ τική τοιχογραφία, με επίκεντρο τον μεγάλο γενάρχη της Ανδρέα Παπανδρέου. Φράξιες, ίντριγκες, πολιτικά παιχνίδια προβάλλουν ανάγλυφα, θυμίζοντάς μας τον Μεγάλο Τιμονιέρη του πρόσφα­ του παρελθόντος μας. Σημείακλειδιά του βιβλίου τα σύντομα, παρένθετα, με πλάγιους χαρακτή­ ρες σεσημασμένα κεφάλαια, όπου την αφήγηση αναλαμβάνει ένας τριτοπρόσωπος αφηγητής, τα οποία, παράλληλα, δίνουν κι έναν θερμότερο προσωπικό τόνο στην όλη αφήγηση.

νουβέλα του Σάκη Σερέφα, μολονότι δεν κρύβει την κατα­ γωγή της από το θέατρο, πλέει πλησίστια στο πέλαγος της λογοτε­ χνίας. Πρόκειται για μια σπιρτόζικη ιστορία -στο μεταίχμιο του αληθο­ φανούς και του εξωφρενικού, ένας πιθανοφανής παραλογισμός- που αφηγείται μια διαρκώς αναμενό­ μενη αλλά μηδέποτε επελθούσα ενηλικίωση. Εδώ ο Σερέφας, με μπρίο και επιδεξιότητα, χωρίς πολ­ λούς εξυπνακισμούς, μας ιστορεί τις περιπέτειες του Ζοζέφ με τον Μεγάλο και, μολονότι εμπλέκει την, τόσο κοινόχρηστη πια, γαστρονο­ μική φιλολογία, έχει την οξυδέρ­ κεια να το κάνει με τρόπο τεχνηέ­ ντως συμβολικό, αποφεύγοντας έτσι την κοινότοπη βαρβαρότητα της κυριολεξίας. Με πειστικούς, αν και όχι πάντα στέρεους, χαρακτή­ ρες και με υλικό που αντλεί τόσο από τη μνήμη όσο και από τη φα­ ντασία, συνθέτει μια πολύ ενδιαφέ­ ρουσα νουβέλα, πρόπλασμα -θα προτείναμε- ενός μελλοντικού ιδιότυπου μυθιστορήματος μαθη­ τείας.

[ΚΟΣΤΑΣ ΚΑΤΣΟΥΛΑΡΗΣ]

[ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΕΝΑΡΙΟΣ]

[ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΕΝΑΡΙΟΣ]

66

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Σ

Η

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η

[

Δ Ι Α Β Α Ζ Ω Π Ε Ζ Ο Γ Ρ Α Φ I Λ

]

Χριστόφορος Μηλιώνης Τα π ικ ρ ά γ λ υ κ ά Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2008 σελ. 162, τιμή: 10,00 ευρώ ρόκειται για συλλογή παλαιότερων διηγημάτων του γνωστού συγγραφέα, που είχαν κατά καιρούς δημοσιευτεί σε διάφορα έντυπα κατά την τρέχουσα δεκαετία. Γραμ­ μένα με το ευθύ και λιτό ύφος του Μηλιώνη, είναι φτιαγμένα, τα περισσότερα, από το υλικό της μνήμης. Χωρίς αφηγηματολογικές περιπλοκές, με έναν σταθερό πρωτοπρόσωπο αφη­ γητή, ο Μηλιώνης στήνει τις σύντομες βιωματικές ιστορίες του ευθύβολα και αποτελεσμα­ τικά, με διάχυτη, στις περισσότερες από αυτές, τη νοσταλγία των παιδικών και νεανικών χρόνων. Απλά επεισόδια, θραύσματα της μνήμης, ευτελές υλικό της καθημερινότητας γί­ νονται αφορμή να γραφτεί το κάθε διήγημα. Από τυχαίες συναντήσεις στο λεωφορείο και ταξίδια σε ξένους τόπους μέχρι αναμνήσεις από τον στρατό και τη θητεία του ως εκπαι­ δευτικού, όλα αναπλάθονται ρεαλιστικά για να αποτελόσουν την πρώτη ύλη των διηγημά­ των αυτής της συλλογής.

Π

[ΓΙΏΡΓΟΣ ΞΕΝΑΡΙΟΣ]

ΜεταιχΜίο (!) Βιβλία α ιχ μ ή ; Ο ψ υ χ α ν α λ υ τή ; περνά copes ατελείω τεε μέσα στη σ ιγή του. Α κούει τα λό για και τη σιωπή, α ι­ σθάνεται tis χ ειρ ο ν ο μ ία , τα α διό ρα τα κύματα, τον παλμό Tns ψυχήε.Έχει ακούσ ει αμέτρητα λ ό ­ για, άλλοτε κούφ ια και δα νεικά και ά λλοτε λ ό για αξία$ που θα μπ ορούσ αν να έχου ν ιδιαίτερη σ ημασ ία και γ ια 0XAous ανθρώ πουε. Ο N i' kos Σιδέρηδ επιλέγει αυτά τα λόγια, με

Νίκος Σιδέρης

Όπως ειπώθηκαν εκεί και ακούστηκαν

κρ ιτήρ ιο όχι τη ν κλινική σ π ουδαιότητα,

,

αλλά τη ν ανθρ ώ π ινη σ ημ α σ ία και τη ν εκφ ρ αστική ευσ τοχία t o u s .

Onoos ειπώθηκαν { ζ Δ ε ν ξ έ ρ ω τι ν α α ι σ θ α ν θ ώ

y

y

ΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΣΕ Ο ΛΑ ΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ w w w . m e t a i x m i o . g r

[

δ ι α β α ζ ω

]

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η

Π Ε Ζ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α

Σπάρος Α. Γεωργίου

Δημήτρης Αληθεινός

Γιάννης Ξανθούλης

Αν δ ε ις το χρ ό ν ο πες του ότι πέρασα

Κωνσταντινούπολη

Bricolage Κ ατασκευές

Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2008 σελ. 266, τιμή: 18,00 ευρώ

Εκδόσεις Οδός Πανός, 2008 σελ. 60, τιμή: 9,00 ευρώ

ι—ι οια Ινσταμπούλ να πιστέψεις, ποια \ \ l I είναι η αληθινή;» αναρωτιέται ο Γιάννης Ξανθούλης και ιστορεί ένα οδοι­ πορικό αλλιώτικο, με τον δικό του ιδιαί­ τερο τρόπο. Οι ιστορίες του αρχίζουν από παιδί, όταν άθελά του καταπίνει μια ψηφίδα από ψηφιδωτό της Αγιάς Σόφιάς, και φτάνουν στις τελευταίες περιπλανή­ σεις του στην πόλη με οδηγό τον φίλο Ντενίμ. Περιπλανήσεις σε καφενεία, κου­ ρεία, χαμάμ, μπουρδέλα, λαϊκά κέντρα, μαγέρικα. Περιδιαβαίνει τις γειτονιές της και σκιτσάρει την ανθρωπογεωγραφία τους. Επισκέπτεται μουσεία, εκκλησίες, τζαμιά, αρχοντικά. Διαβάζει τον λαϊκό ταμπλόιντ τύπο, βλέπει αμερικάνικες σειρές μεταγλωττισμένες στα τούρκικα, συνα­ ντάει περίεργους τύπους χαμένους στα όνειρα και τις ψευδαισθήσεις τους. Σουλα­ τσάρει στην πόλη και καταγράφει τα χα­ μόγελα αλλά και τη θλίψη των κατοίκων της. Μέσα από όλα αυτά μας αφηγείται τη δίκιά του ιστορία αγάπης με την Κωνστα­ ντινούπολη.

διαίτερα προσεγμένη έκδοση, όπως όλες άλλωστε των εκ­ δόσεων Οδός Πανός, με 15 κεί­ μενα, εισαγωγή κι επίλογο του συγγραφέα. Πρόκειται για ένα corpus κειμένων που γράφτη­ καν με αφορμή συγκεκριμένους στίχους από τραγούδια της ροκ μουσικής, με έντονη φιλοσο­ φική φόρτιση, τα οποία διανθί­ ζονται με σύντομα αποσπά­ σματα από την εργογραφία διανοητών της εποχής μας. Ο συγ­ γραφέας με προσωπικό κριτή­ ριο επιλέγει στίχους και στοχα­ σμούς, που συνδυάζονται και αποτυπώνονται σαν collage σε δεκαπέντε κείμενα και, όπως λέει κι ο ίδιος, είναι «μια υποκει­ μενική σύνθεση, μια δοκιμή γραφής που επιχειρεί να ψηλαφίσει βαθιές ανθρώπινες πτυχές ... την πρακτική εκείνου που -ως εραστής της τέχνης- καταπιά­ νεται από αγάπη με το κατασκευάζειν».

Εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2008 σελ. 342, τιμή: 14,00 ευρώ

ντεκα χρόνια μετά την έκ­ δοση του πρώτου πεζού του, Ιστορίες ενός ρευστού έργου, ο 63χρονος καλλιτέχνης, πολύ γνωστός στην κοινότητα των ει­ καστικών στο εξωτερικό, επα­ νέρχεται μ' ένα μυθιστόρημα στοχασμού. Πρωταγωνιστής ο ζωγράφος Νικόλας και οι επο­ χές που διανύει. Από την ανθρώ­ πινη Αθήνα της παιδικής του ηλι­ κίας, τη δεκαετία του '50, σε μια Αθήνα του '60 που μόλις συνέρ­ χεται από τον Εμφύλιο. Οι πολι­ τικοί αγώνες συνεχίζονται στα ανέμελα φοιτητικά χρόνια, στην πολιτικοποιημένη Ρώμη της δε­ καετίας του 70, και πάλι πίσω στην Αθήνα των μεταδικτατορικών ζυμώσεων, για να καταλήξει ο αφηγητής στη δεκαετία του '80 στο Παρίσι, στην Αθήνα και στη Ρώμη της γενικευμένης ευφο­ ρίας, των αλλαγών, αλλά και της απαρχής της μοναξιάς. Κυριαρ­ χούν η νοσταλγία, ο στοχασμός πάνω στην τέχνη, η έγνοια για τον άνθρωπο.

Ε

[Γ. Ν. Μ.]

<33

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

[Γ. Ν. Μ.]

Ι

[ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

[ δ ι α β α ζ ω

Ε ΛΛΗΝΙ ΚΗ

Π Ε Ζ ΟΓ Ρ ΑΦΙ Α

]

Μαργαρίτα Καραπάνου

Η ζωή είναι αγρίως απιΌανη Εκδόσεις Ωκεανίδα σελ. 424, τιμή: 18,00 ευρώ

α κείμενα αυτά συνθέτουν το συγκλονιστικό ψυχογράφημα της Μαργαρίτας Κα­ ραπάνου, που αποκαλύπτεται εξίσου απρόβλεπτη και απροστάτευτη απέναντι στην αλήθεια του εαυτού της όσο και οι καλύτεροι λογοτεχνικοί της ήρωες. Τα κείμενα ξε­ κινάνε το 1959, όταν σε ηλικία 13 ετών ακολουθεί τη μητέρα της, τη συγγραφέα Μαρ­ γαρίτα Λυμπεράκη, στο Παρίσι, και τελειώνουν το Ι979, όταν έχει ήδη εκδοθεί στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ το πρώτο της βιβλίο, Η Κασσάνδρα και ο λύκος, και τα ξένα έντυπα (Monde, Figaro, New York Times), αλλά και διάσημοι συγγραφείς, όπως ο Τζον Άπνταϊκ, την συγκρίνουν με τον Προυστ, τον Κοζίνσκι, τον Κάρολ, τον Μπέκετ και τον Κάφκα. Με μια ειλικρίνεια που πονάει κι ένα χιούμορ που σκοτώνει, η συγγραφέας πε­ ριπλανιέται από το καλλιτεχνικό Παρίσι, τους παθιασμένους έρωτες και το υπαρξιακό άγχος της εφηβείας ώς την πάλη με τη μανιοκατάθλιψη και τη βασανιστική λύτρωση που της φέρνει ο δρόμος της γραφής. [Κ. Π.]

Τ

ΜεταιχΜίο ([) βι βλί α αι χμής 5 *

'Evas Aov6p£zos, nXiKias από εξήντα δύο και πάνω, πέθανε χτε5. [...] Ύστερα από ένα αρ­

γό και ενδεέ$ επαγγελματικό ξεκίνημα, σημείωσε μεγαλύτερη επιτυχία απ' ό,τι περίμενε. Ύστε­ ρα από ένα αργό και επισφαλέ$ συναισθηματικό ξεκίνημα, πέτυχε όση ευτυχία τού επέτρεπε η φύση του. Παρά την εγωιστική φύση των γονιδίων του, απέτυχε -ή μάλλον

ΤΖΟΥΛΙΑΝ ΜΠΑΡΝΣ

α ρ νήθ η κε- να τα κληροδοτήσει, πιστεύοντα$ μάλιστα ότι η άρνησή του

Χ Ω Ρ ΙΣ

ΦΟΒΑΜΑΙ ΤΙΠΟΤΑ ΠΙΑ €

L

συνιστούσε πράξη ε λ εύ θ ε ρ έ βούλη-

Χωρίς να φοβάμαι τίποτα πια αφ ήγημα

ons ενώπιον του βιολογικού ντετερμι­ νισμού. Έγραφε Βιβλία, ώσπου πέθανε. [...] Δεν είχε πρόβλημα να μένει μόνο$ του, φτάνει να ήταν oi'Youpos ότι αυτή η μοναχικότητα θα λάμβανε τέλο$.

_

ΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ PHHRW'

ΜεταιχΜίοΟ

w w w . m e t a i x m i o . g r

[

δ ι α β α ζ ω ] Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η

Π Ε Ζ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α

Μένης Κουμανταρέας

Ιωάννα Καρατζαφέρη

To Show είν α ι των Ελλήνων

Have a knife d a y

Σωτήρη Δημητρίου

Σαν το λ ίγ ο το ν ερ ό

Εκδόσεις Κέδρος, 2008 σελ. 341, τιμή: 17,00 ευρώ

Εκδόσεις Libra, 2008 σελ. 256, τιμή: 18,00 ευρώ

Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 2008 σελ. 197

Σαν ίο λίγο το νερά

ια αναδρομή στην παιδική μου ηλικία, γι’ αυτά που δεν μπόρεσα να ζήσω ως μεγάλος». Έτσι αιτιολογεί ο Μένης Κουμανταρέας τις τρεις νουβέλες που παρου­ σιάζει εδώ. Η πρώτη αφορά τη συ­ νάντηση του μαέστρου Δημήτρη Μητρόπουλου και του Κ. Καβάφη, μια συνύπαρξη δύο «ιερών» τερά­ των της ελληνικής τέχνης. Δεν λείπει ένα αδιόρατο φλερτ. Η δεύτερη αφορά την πρώτη παρουσίαση της όπερας Μαντάμ Μπατερφλάι του Πουτσίνι στην Αθήνα, λίγο πριν την ιταλική εισβολή, με την παρουσία του ιταλού πρέσβη, του υιού Που­ τσίνι, του Μεταξά, του τότε βασιλέα Γεωργίου κ.ά. Έντονο το ιδεολογικό στοιχείο. Η τρίτη αφορά τη συνά­ ντηση Τσώρτσιλ και τις συσκέψεις των πολιτικών αρχηγών στις 26 και 27 Δεκεμβρίου του ’44, στην καρδιά της εμφύλιας σύρραξης. Δυνατό ντοκουμέντο. Ο Μ. Κουμανταρέας αναμοχλεύει τα απομεινάρια της μπελ επόκ στην Αθήνα και σηκώνει τις κουίντες για να μας χαρίσει ένα υπέροχο τρίπτυχο. [Γ. Ν. Μ.]

ΊΟ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

ιηγήματα με ηρωίδες σε δύσκο­ λες συνθήκες. Στο «Κορμί» μια κοπέλα, ελληνικής πιθανόν καταγω­ γής, που ζει στη Νέα Υόρκη, μονα­ χική και άνεργη, αναζητάει τη γνωρι­ μία με τον κόσμο μέσα από μια ανατριχιαστική σχέση με το κορμί της. Στο «Γκολφ» μια άλλη κοπέλα ανα­ καλύπτει τον κόσμο του εγκλήματος μέσα από τη δική της συμμετοχή. Η ηρωίδα στο «Κολάζ» οδηγείται στο τέλος της, ανιχνεύοντας τις αντοχές της. Στις «Κίτρινες κορδέλες» μια ζοφερή εικόνα της σύγχρονης Αμε­ ρικής του Νότου, που ποτέ δεν ησυχάζει. Παντού, όπου και αν ανα­ πτύσσονται οι ιστορίες της I. Κ. υπάρχει η βία, το παράλογο, η εξου­ σία, ο χωρισμένος κόσμος και ανάμεσά τους κοπέλες, κορίτσια, γυναί­ κες που προσπαθούν να χτίσουν τη δική τους ζωή. Η βία στα διηγήματα της Καρατζαφέρη μετατρέπεται σε αισθητική και το υπερρεαλιστικό τρομάζει, καθώς φαντάζει πιο ρεα­ λιστικό από την πραγματικότητα.

περιδιάβαση μιας ψυχής μετά θάνατον στο εσωτερικό τοπίο του ανθρώπου με άξονα την ανθρω­ πιά και τη συμπόνια. Στο Σαν το λίγο το νερό, ένας άνθρωπος πεθαίνει, χωρίς να έχει προλάβει να ολοκλη­ ρωθεί κατά τη διάρκεια της επίγειας ζωής του. Επιθυμεί, λοιπόν, να «επιστρέψει». Πρώτος σταθμός του ο εσωτερικός του κόσμος: τα ανομο­ λόγητα και οι πληγές του. Επόμενος σταθμός της περιπλανώμενης αυτής ψυχής είναι οι ανθρώπινοι οικισμοί, κυρίως το χωριό και η μεγαλούπολη. Τρίτος σταθμός το Σύμπαν, που μοιάζει με τεράστιο λούνα παρκ. Ο στόχος του να ξαναβρεθεί στη Γη, για να καταφέρει να άρει την βασική ψυχική εκκρεμότητα που τον βασά­ νιζε ως άνθρωπο και που είναι η έλ­ λειψη, εκ μέρους του, της συμπό­ νιας. Είναι η επιδίωξή του, έστω και μετά θάνατον, η ιδανική αγάπη, είναι το αίτημα της ελευθερίας, η αναζή­ τηση της πηγαίας γλώσσας και της ξεγνοιασιάς;

[Γ. Ν.]

[Γ. Ν.]

Δ

Η

[ Δ I A B A Z Q I

Ε ΛΛΗΝΙ ΚΗ

Π Ε Ζ Ο Γ Ρ Λ Φ I A

J

Γιώργης Μανουοακης

Ο εθελοντής Εκδόσεις Κίχλη, 2008 σελ. 624, τιμή: 22,00 ευρώ

πλοκή του μυθιστορήματος εκτυλίσσεται την ταραχώδη περίοδο 1912-1940. Ο ήρωάς του -ένας 17χρονος νέος, ο Βασίλης Σηφάκης- φεύγει για πρώτη φορά από την Κρήτη όταν κατατάσσεται σ’ ένα από τα εθελοντικά σώματα που δρουν στη δυτική Μακεδονία και την Ήπειρο. Στη συνέχεια, ο ήρωας συμμετέχει ανελλιπώς στους αγώνες και τις πολιτικές περιπέτειες του έθνους, είτε ως εθελοντής είτε, αργότερα, ως μόνιμος αξιωματικός. Παράλληλα, χάρη στις εμπειρίες που αποκομίζει από τη ζωή του στα αστικά κέντρα του ελληνισμού, διαμορφώνεται σταδιακά η εθνική, η πολιτική και κοινωνική του συνείδηση. Από παθητικός δέκτης μεταβάλλεται σε ενεργό πολίτη. Κι όλα αυτά με φόντο μια χώρα που βρίσκεται σε συνεχή αναταραχή, που παραπαίει ανά­ μεσα στο διχασμό και τη μικρασιατική καταστροφή. Ένα ιστορικοπολιτικό μυθιστό­ ρημα που μας μεταφέρει στο παρελθόν και σκιαγραφεί τους χαρακτήρες του μέσα από τα λόγια και τις πράξεις τους. [Κ. Π.]

Η

ΜεταιχΜίο ([) βιβλία aixphs Η ιστορία του Βαλεντίνο Ατσάκ Ντενγκ, t w o s πρόσφυγα από τον εμφύλιο πόλεμο του Σουδάν, γίνεται μυθιστόρημα-ύμνο5 στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την καλοσύνη και την ελπίδα από τον ΝτέιΒΈγκερε. Ο Ντενγκ έφυγε από το χωριό του στα μέσα Tns δεκαετία$ του '80 και έγινε ένα από τα χιλιάδε$ «χαμένα παιδιά», τα οποία, κυνηγημένα από την πολιτοφυλακή,

ΝτέιΒΈγκερε

tous

Τότε που σκοτείνιασε ο oupavos

κυβερνητικού$ στρατιώτε$, τα λιο­

ντάρια και

tis

ύαινε$, ζήτησαν καταφύ­

ΝΤΕΪΒ ΕΓΚΕΡΣ

γιο πρώτα στην Αιθιοπία και μετά στην

Τότε που σκοτείνιασε ο oupavos

ζί με άλλου$ 4.000 συμπατριώτε$ του,

μυθιστόρημα

Κένυα. Ο ξεριζωμόε του θα ολοκληρω­ θεί με την εγκατάστασή του otis ΗΠΑ μα­ οπότε θα αρχίσει ένα$ πολύ διαφορετιK0s aYtovas για επιβίωση. ΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ w w w . m e t a i x m i o . g r

I . ΧΑΤΖΗ

Μ Α Ρ Τ ΙΝ Ο Σ ΚΑΙ ΑΛΛΑ Δ ΙΗ Γ Η Μ Α Τ Α

ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΗ

Κεντρική Δ ιάθεση: inrl: 210-3303822

Μ ΟΝΤΟ ΚΑΙ ΑΛΛΑ Δ ΙΗ Γ Η Μ Α Τ Α

ΛΕ ΚΛΕΖΙΟ ΝΟΜΠΕΛ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

Ο ΑλέξΓΚ και η Λώρα ζουν ευτυχισμένοι

2008

με xous γονείί xous στο Μπουκών, μια μαγευτική εξοχή του Μαυρίκιου. Αλλά ο ονειροπόλοε πατέρα5 χρεωκοπεί. Evas κυκλώναε ρημάζει τον τόπο. Βουτηγμένη στη φτώχεια, η οικογένεια μεταναστεύει. Ο πατέρα5 πεθαίνει νέos και στα χαρτιά που αφήνει πίσω του ο Αλέξη5 ανακαλύπτει έγγραφα και στοιχεία που τον βάζουν στα ίχνη του θησαυρού του Κουρσάρου, που όηϋ» θρυλείται, βρίσκεται πάντα παραχωμένο5 στον Όρμο των Άγγλων, στο Ροντρίγκε5, ένα νησί χαμένο μέσα στον Ινδικό Ωκεανό.

J.M.G. LE CLEZIO

Ο ΓΥΡΕΥΤΗΣ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΥ ΛΗΔΑΣΠΑΛΛΑΝΤΙΟΪ

Σ'αυτό το θαυμάσιο μυθιστόρημα, ο γλυκύτατο5 oroxacrais και ταξιδευτή5 Λε Κλεζιό παρασύρει tous αναγνώστεβ του σε μια χιμαιρική αναζήτηση. Xcopos τη5 αναζήτησή auais; ...Βλέπω όλουί tous δ ρό μο ι του ουρανού, r/s κουκίδεε που λάμπουν εντονότερα, σαν σημαντήρεε. Βλέπω τα μυστικά χνάρια, τα μυστικά πηγάδια, τis παγ/δεί. Αναλογίζομαι τον Άγνωστο Κουρσάρο... Άραγε να τον κοίταξε άπληστα τούτον τον ουρανό που τον οδήγησε ω το νησί; Δρασκέλισα το χρόνο, μέσα σε μια παραζάλη, θωρώνταί τον έναστρο ουρανό. Ο Αγνωστοί Koupa0pos βρίσκεται εδώ, ανασαίνει μέσα μου,αποθαυμάζει τον ουρανό με τα μάτια μου. Πού θα pas οδηγήσει αυτή η πυρετική αναζήτηση του χρυσού; θα βρούμε τα αμύθητα πλούτη, τον έρωτα, την περίφημη αυτή ευτυχία που pas ξεγλιστρά μέσα απ'τα χέρια κάθε φορά που πιστεύουμε ncos τη φτάσαμε;

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΗ

ΝΙ ΚΟΛΗ

A

re Άλλη Πλευρά

Ζ. nnyhs 8-10 Αθήνα FAX:210-3302844

ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ

ΜΠΡΙΝΚ ΓΙΟΥΡΣΕΝΑΡ ΛΑΚΑΡΙΕΡ

ΚΑΙ

ΟΙ ΜΟΙΡΕΣ ι Από πού ερχόμαστε; Ποιοι είμαστε;

I Που πηγαίνουμε; Στα ερωτήματα αυτά |π ο υ οι άνθρωποι έθεσαν από νωρίς, Ε πολύ πριν την επινόηση των τεχνών Ι και ms γραφής, οι μύθοι έδωσαν ενίοτε

Εαπαντήσει

LACARRIERE

απρόσμενες ή παράξενες

που όμως αποτέλεσαν για αιώνες το αμετακίνητο πιστεύω των αρχαίων λαών.

Jacques Ι^Η

I Οι μύθοι αυτοί περιγράφουν την απαρχή και το τέλος του κόσμου. Χαράζουν ή σκιαγραφούν τους πολυποίκιλους και δύσβατους δρόμους που οδηγούν στην

αθανασία. Παράλληλα ρίχνουν φως στο γιατί και στο πώς των πραγμάτων του κόσμου: στην τιθάσευση των ζώων, στην προέλευση των δημητριακών, στην ανακάλυψη της φωτιάς, της μουσικής και της ποίησης. Ο Ζακ Λακαρριέρ μας εισάγει σε αυτό το πανόραμα από εικόνες ιδρυτικές της κοσμοθεωρίας και της παιδείας μας, σε μιαν αυθεντική προσέγγιση της ανθρώπινης περιπέτειας μέσα από τους μύθους της, από τη Σουμερία ως τη Σκανδιναβία και από την Ινδία ως την Ιρλανδία.

ΣΤΑ ΑΔΥΤΑ ΤΩΝ ΜΎΘΩΝ Χ α τ ζ η ν ικ ο λ ή

Ι Ο ελληνιστής Ζακ Λακαρριέρ (Το ΕΠήηνικό Καθοκαίρι, Το I Ερωτικό Λεξικό της Εήλάδαί) έχει επίσης γράψει πολλά έργα Ι σχετικά με την Ιστορία των θρησκειών: οι Γνωστικοί, οι Ε Ένθεοι καθώς και το μυθιστόρημα Μαρία η Αιγύπτια.

Γ Δ IA ΒA Ζ Q ] L e a a h n i k h

πε

Γιώργος Ρωμανός

Καζαμπλάνκα κ α φ έ Εκδόσεις Άγκυρα, 2008 σελ. 203

αξιδεύει ο συγγραφέας και μαζί του ο αναγνώστης σε ένα υπερπόντιο ταξίδι (ή μήπως ταξίδι αυτογνωσίας;) στο νέο μυθιστό­ ρημα του Γιώργου Ρωμανού Καζα­ μπλάνκα καφέ των εκδόσεων Άγκυρα. Με αναφορές στο άλλο γνωστό ταξίδι του Μέγα Ανατολι­ κού, ο Ρωμανός επιχειρεί την δική του περιπλάνηση στον κόσμο και τον έρωτα, υποχρεώνοντας τους ήρωές του να ταξιδέψουν στην άλλη άκρη της γης (ίσως και του εαυτού τους) προκειμένου εντέλει να γνωρίσουν εαυτούς και αλλήλους, μέσα από συναντήσεις, απο­ χωρισμούς και ενώσεις στην ατέρμονη αναζήτηση απαντήσεων σε ερωτήσεις που προαιώνια απασχο­ λούν τον άνθρωπο. Καλογραμμένο μυθιστόρημα με ενδιαφέρουσα πλοκή και... τέλος.

Τ

[ΔΗΜΗΤΡΗΙ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

0 Γ Ρ Α Φ I A

Ισ το ρίες στον α φ ρ ό Εκδόσεις Περίπλους, 2008 σελ. 237, τιμή: 9,40 ευρώ

υλλογή διηγημάτων που φέρνει κοντά δύο απολαύσεις, εκείνη της μπύρας και εκείνη της ανάγνω­ σης. Στην προσπάθεια συμμετέ­ χουν με διηγήματά τους, όπου κε­ ντρικό ρόλο διαδραματίζει το πανάρχαιο και απολαυστικό ποτό της μπύρας, οι Αλέξανδρος Ασωνίτης με το διήγημα «Μπλε πάνθηρας», η Λίνα Κονομάρα με το «Παραλλα­ γές αίνιγμα», η Χρυσούλα Μολογιάννη, «Ώριμοι διάλογοι ωρίμων αντρών», η Σοφία Νικολαΐδου με «Το τσακ, από το τενεκεδάκι που ανοίγει», ο Αντώνης Ρουσοχατζάκης με το «Ο Ζυθομάντης και άλ­ λες ιστορίες», ο Χρήστος Σιάφκος με το «Αν διάλεγα γεύση στα χείλη σου...» και η Κατερίνα Χριστοδού­ λου με το «Ένα γατί κερνάει μπύρες». Απολαυστικά διηγήματα που ξυπνούν στον αναγνώστη μνήμες αλλά και γεύσεις που σημαδεύουν τη ζωή.

Σ

[ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

74- ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Κωνσταντίνος Καμάρας

Πάρε το μηδέν Εκδόσεις Ωκεανίδα, 2008 σελ. 244, τιμή: 14,00 ευρώ

λυκόπικρη αναδρομή στα χρόνια της αθωότητας, από έναν άντρα, ο οποίος, όπως και τα περισσότερα αγόρια, αρνείται να μεγαλώσει. Εκπρόσωπος της γενιάς των σημερι­ νών σαραντάρηδων, ο ήρωας αντι­ μετωπίζει με δέος την προοπτική ότι η γενιά του έχει αρχίσει να ασκεί εξουσία και επιρροή στην κοινωνία και αναπολώντας τη νιότη κρίνει το παρόν και προσπαθεί να προβλέψει το μέλλον. Γραμμένο με ευαισθησία, χιούμορ και τοποθετώντας την πλοκή στο πρόσφατο παρελθόν, ο Καμάρας δίνει στον αναγνώστη την ευκαιρία να ταξιδέψει και να αναπο­ λήσει, να σκεφτεί, να γελάσει, να προβληματιστεί.

Γ

[ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

Νατάσα Αππανύ

Rachael King

Ο τελευ τα ίο ς α δ ε ρ φ ό ς

Ο ψ ίδυρ ο ς τη ς π ετα λούδα ς

Μετάφραση: Μαρίνα Μέντζου Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 2008 σελ. 202, τιμή: 13,50 ευρώ

γιος Μαυρίκιος, 1945: λίγο πριν τελειώσει ο πόλεμος, ένα δεκά­ χρονο παιδί, ο Δαβίδ, το σκάει από μια φυλακή όπου βρίσκονται κρα­ τούμενοι 1.500 Εβραίοι εξόριστοι από την Παλαιστίνη, και πεθαίνει στην αγκαλιά του μικρού συνομήλι­ κου ντόπιου φίλου του, Ρατζ. Εξήντα χρόνια μετά, ο ηλικιωμένος, συντα­ ξιούχος και χήρος πια κύριος Ρατζ βλέπει τον αγγελικό φίλο, τον «τε­ λευταίο αδερφό» της σκληρής παι­ δικής του ηλικίας, σε όνειρο, κι ακο­ λουθώντας την αντανάκλαση του παρελθόντος βουτά πίσω στα άγρια παιδικά του χρόνια. Η συγγραφέας Νατάσα Αππανά από τον Μαυρίκιο, η οποία ζει στο Παρίσι, συνθέτει με λιτότητα και άνεση τη συγκλονιστική ιστορία της σύντομης φιλίας μεταξύ δυο παιδιών από εντελώς διαφορε­ τικούς κόσμους. Ή, μάλλον, από τον ίδιο κόσμο, εκείνο του καθαρού παιδικού βλέμματος, όπως αυτό τραυματίζεται από τον παραλογισμό της βίας και του θανάτου.

Α

[ΕΛΕΝΗ KAPPA]

Philip Roth

Μετάφραση: Ελένη Ηλιοπούλου Εκδόσεις Μελάνι, 2008 σελ. 474, τιμή: 19,00 ευρώ

την αρχή του 20ού αιώνα, ένας νεαρός βρετανός εντομολόγος αφήνει τη σύζυγό του Σόφι και φεύ­ γει, μαζί με κάποιους συμπατριώτες του, σε μιαν αποστολή στον Αμαζό­ νιο, σε αναζήτηση μιας μυθικής πε­ ταλούδας που, αν την ανακαλύψει, θα τον κάνει διάσημο. Ένα μυθιστό­ ρημα γραμμένο το 2006 από την Ρέιτσελ Κινγκ, το οποίο όμως απο­ πνέει έντονα το κλίμα μιας άλλης εποχής, και ανασυνθέτει με μεγάλη πιστότητα τη νοοτροπία των Βρετα­ νών της βικτωριανής Αγγλίας, σε μια περίοδο όπου η αυτοκρατορία είχε αρχίσει πια να δύει. Η κατάδυση του νεαρού Βρετανού στη ζούγκλα και σ’ έναν κόσμο εξωτικό, άγριο και, εντέλει, εφιαλτικό, θυμίζει την Καρ­ διά του σκότους του Τζ. Κόνραντ. Ο μυστηριώδης βαρώνος του καου­ τσούκ κύριος Σάντος, που χρηματο­ δοτεί την αποστολή, στήνει στους «προσκεκλημένους» του ένα παι­ χνίδι τρόμου, ενώ ομορφιά, πάθη και όρια συγχέονται, σ’ ένα βιβλίο εξαιρετικά καλογραμμένο και ενδια­ φέρον.

Σ

Το σ ύ νδρομ ο Π όρτνοϊ Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης Εκδόσεις Πόλις, 2008 σελ. 316, Τιμή: 17,00 ευρώ

ο μυθιστόρημα που έκανε τον Philip Roth superstar της αμερι­ κάνικης λογοτεχνίας στα late 60’ς και το οποίο αποτελεί μόνιμο ση­ μείο τριβής ανάμεσα σε όσους θαυ­ μάζουν την πρώιμη σατιρική πε­ ρίοδο της καριέρας του και σε εκεί­ νους που αγαπούν την ύστερη πε­ ρίοδο ωριμότητας. Είναι μια εκκωφαντική σάτιρα των ηθών της παρα­ δοσιακής εβραϊκής κοινότητας της Αμερικής στα τέλη των 60’ς. Ο ήρωάς του, Αλεξάντερ Πόρτνοϊ, εί­ ναι η ρεαλιστική αμερικάνικη απά­ ντηση στους «εξεγερμένους mod» της Αγγλίας, είναι το λογοτεχνικό σατιρικό ισοδύναμο ενός Τζιμ Κάρεϋ, αρκεί εκείνος να ήταν διαρκώς χαμένος σε κάθε λογής σεξουαλική φαντασίωση, είναι η πρώτη σοβαρή περσόνα στην οποία ενσαρκώνονται οι υπαρξιακοί δυϊσμοί που θα βασα­ νίσουν τον Philip Roth καθόλη τη διάρκεια της μετέπειτα καριέρας του - λόγος ή σάρκα, φαντασία ή πραγματικότητα, βιβλία ή γυναίκες;

Τ

[ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΑΛΟΣΠΥΡΟΣ]

[ΕΛΕΝΗ KAPPA]

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008 7 5

[

δ ι α β α ζ ω

ΞΕΝΗ

]

Π ΕΖ Ο Γ Ρ Α Φ I A

Τζακ Κέρουακ

Per Olov Enquist

Annie Dillard

Μ πλανς και Μ αρί

Πικ

Μετάφραση: Γιώργος Μπαρουξής Εκδόσεις Ίνδικτος, 2008 σελ. 275, τιμή: 17,40 ευρώ

Μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου Εκδόσεις Πάπυρος, 2008 σελ. 234, τιμή: 15,00 ευρώ

Μετάφραση: Γιάννης Λειβαδάς Εκδόσεις Απόπειρα, 2008 σελ. 135, τιμή: 12,00 ευρώ

ι Μέιτρις είναι μια οικογένεια: ο Τόμπι Μέιτρι, η γυναίκα του Λου Μπίγκελοου, ο γιος τους Πιτ. Οι Μέιτρις είναι οι αμμόλοφοι μπροστά στον ωκεανό, η αγάπη ως παλίρροια, ο ρυθμός του σύμπαντος όπως τον ανασαίνουν οι άνθρωποι στο λιμάνι του Πρόβινσταουν. Η Αν Ντίλαρντ, συγγραφέας γνωστή στα αμερικανικά γράμματα αλλά και «αναχωρήτρια», έχει χαρακτηριστεί πνευματική απόγονος του Χένρι Ντέιβιντ Θόρο (Henry David Thoreau), επίσης γόνου της Μασαχουσέτης, όπου τοποθετείται και η δράση του συγκεκριμένου βιβλίου. Μέσα από την κεντρική ιστορία αγάπης, όπως αυτή «διακλαδώνεται» με έρωτες, χωρισμούς, επανασυνδέ­ σεις, αλλά κυρίως με υπαρξιακά ερωτήματα και μια ποιητική γλώσσα, η Ντίλαρντ μας προσφέρει ένα κείμενο-βάλσαμο. Μια διαφορετική μα­ τιά στα κλασικά θέματα, όπως είναι ο χρόνος, ο έρωτας, ο θάνατος.

πλανς Βιτμάν (Blanche W itmann) και Μαρί Κιουρί (Marie Curie, 1867-1934), δυο γυναίκες που κινήθηκαν πέρα από τα όρια και τις συμβάσεις, και γι’ αυτό ακρωτη­ ριάστηκαν και κάηκαν στη φλόγα της γνώσης, ή της τρέλας. Η Μπλανς έχει μείνει στην ιστορία ως η «αγα­ πημένη ασθενής» του ψυχιάτρου Σαρκό (Charcot), στις έρευνές του για την υστερία. Η Μαρί, η πιο σπουδαία γυναικεία μορφή στον κόσμο των επιστημών, βραβευμένη δύο φορές με το Νόμπελ φυσικής και χημείας. Και πίσω από τις ετικέ­ τες, φιλία, έρωτας, ομορφιά και θά­ νατος, και μια διαπίστωση, η οποία επανέρχεται ως λιτανεία στη γραφή του γνωστού σουηδού συγγραφέα Ένκβιστ, που ταλαντεύεται ανάμεσα στην ιστορική καταγραφή και την ποιητική μυθοπλασία: «Την αγάπη δεν μπορούμε να την εξηγήσουμε. Τι θα ’μασταν όμως αν δεν το επι­ χειρούσαμε»;

Πικ είναι ένα μικρό, μαύρο αγόρι, γεννημένο σε μια φτω­ χική περιοχή της Βόρειας Καρολί­ νας, που ζει με τον άρρωστο παπ­ πού του. Όταν όμως ο παππούς πε­ θαίνει, ο Πικ βρίσκεται αναγκασμέ­ νος να μείνει με συγγενείς του που δεν τον θέλουν. Από εκεί θα τον κλέψει ο μεγάλος του αδερφός, για να τον πάρει μαζί του στη μακρινή, δύσκολη Νέα Υόρκη. Η δυσκολία επιβίωσης και η ανασφάλεια στη γκρίζα μεγαλούπολη θα οδηγήσει τους ήρωες τελικά στην ονειρική Καλιφόρνια. Το Πικ είναι ένα υπέροχο βιβλίο δρόμου από τον μαιτρ του είδους Τζακ Κέρουακ, το τελευταίο που έγραψε ο συγγραφέας πριν πεθάνει. Μέσα από τα αθώα μάτια του Πικ, που αφηγείται το ταξίδι σαν γράμμα στον πεθαμένο του παππού, η Αμε­ ρική της οικονομικής κρίσης μπολιά­ ζεται με τον ρομαντισμό των αξιών του δρόμου, τη μαγεία της τζαζ και την ομορφιά της απλής ζωής.

[ΕΛΕΝΗ KAPPA]

[ΕΛΕΝΗ KAPPA]

Οι M aytrees

Ο

Μ

Ο

[ΝΙΚΗ ΟΡΦΑΝΟΥ]

70

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

ΞΕΝΗ

[Δ Ι Α Β Α Ζ Ω ]

Π ΕΖ Ο Γ ΡΑ Φ I A

Αραβιντ Αντίγκα AMWIDMfSD

Ο Λ ευκός τίγρ η ς Μετάφραση: Ρένα Χατχούτ Εκδόσεις Μοντέρνοι Καιροί, 2008 σελ. 383, τιμή: 22,90 ευρώ

ΛΕΥΚοΣ

ύσκολο να πιστέψει κανείς ότι ο Λευκός τίγρης, ένα καθηλωτικό μυθιστόρημα, γραμμένο με πάθος και θυμό, αλλά και χιούμορ, είναι το πρώτο του Άραβιντ Αντί­ γκα (τιμήθηκε φέτος με το βραβείο Man Booker ). Ο «λευκός τίγρης» είναι ο Μπαλράμ, «σκεπτόμενος άνθρωπος και επιχειρηματίας», ο οποίος γράφει επιστολές στον κινέζο πρόεδρο για να του προσφέρει τη γνώση της χώρας του, της Ινδίας: μιας χώ­ ρας βουτηγμένης στην παρακμή και τη διαφθορά, όπου η δωροδοκία, η παρανομία και ο φόνος αποτελούν το μόνο δρόμο προς την κατάκτηση της ελευθερίας. Στις σελίδες του βιβλίου ζωντανεύει η ζωή του Μπαλράμ, από τα άθλια σχολικά του χρόνια σε ένα υπανάπτυκτο χωριό της Ινδίας ώς την εργασία του ως σοφέρ και υπηρέτη ενός πλου­ σίου στην πρωτεύουσα. Σ’ αυτόν τον κόσμο, που η ζωή ενός φτωχού δεν έχει καμία απολύτως αξία, ο Μπαλράμ παλεύει με όλα τα μέσα για το δικαίωμα να δημιουργήσει εκ νέου τον εαυτό του ως ελεύθερο άνθρωπο. [ΝΙΚΗ ΟΡΦΑΝΟΥ]

Δ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Κ .Δ . ΓΕ Ω Ρ Γ Ο Υ Λ Η εκπαιδευτικοϋ-συγγραφέα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ Wk

1L % V

Πρόλογος, πίνακες και επιμέλεια Δ .Ν . Σακκά δ.φ. βιβλιογραφική ενημέρωση Βασ. Α . Κέρκου, καθηγητή Πανεπιστημίου Έ κ τη έκδοση, αχ. 8°, σελίδες 929, πίνακες προσώπων και πραμάτων και πλούσια βιβλιογραφία

° ΦιλοσοΨικός στοχασμός γεννήθηκε και αναπτύχθηκε κατ’ εξοχήν στην αρχαία Ελλάδα αλλά συνεχίστηκε και κατά τη βυζαντινή εποχή, ακόμη και κατά τους χρόνους της δουλείας και κατά την περίοδο μετά την απελευθέρωση. Στο έργο αυτό του Κ.Δ. Γεωργουλη εκτίθεται αναλυτικά η ελληνική φιλοσοφική σκέψη σ’ όλη αυτή τη μακρά διαδρομή του ιστορικού μας βίου. Χρησιμοποιούνται σε μεγάλη έκταση οι πηγές, τα ίδια τα έργα των φιλοσόφων, εξετάζονται χωριστά οι θεωρίες του κάθε φιλοσόφου ή της κάθε σχο­ λής και παρατίθενται χαρακτηριστικά αποσπάσματα τα οποία ο συγγραφεύς μεταφράζει και αναλύει έτσι ώστε ο αναγνώστης - μελετητής έρχεται σε επαφή με τις πρώτες πηγές και μελετά τις ιδέες των φιλοσόφων από τα ίδια τα έργα τους. Το κλασικό αυτό έργο του Κ.Δ. Γεωργουλη αποτελεί θεμέλιο για τη σπουδή και γνώση της ιστορίας της Ελληνικής Φιλοσοφίας. τ

Μ

®

Η

Β

Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ

Δ Ν

ΠΑΠΑΔΗΜ Α

Α π ό τ ο 1960

Π ρ ο σ φ ο ρ ά σ τ ο ν Π ο λ ιτ ισ μ ό κ α ι σ τ η ν Π α ιδ ε ία

8

Ιπποκράταυς Αθήνα. Τηλ.:

210.36.27.318

www.papadimasbcx)ks.gr · papadimas@atp.gr

[

Δ I A BA Ζ Ο ] ΞΕΝΗ Π ΕΖ Ο Γ ΡΑ Φ I A

Κάρλος Φουέντες

Όλες οι ευτυχισμένες οικογένειες Μετάφραση: Μαργαρίτα Μπονάτσου Εκδόσεις Καστανιώτη, 2008 σελ. 410, τιμή: 18,81 ευρώ

’ αυτό το σπονδυλωτό μυθιστό­ ρημα, ο ΘΟχρονος συγγραφέας από το Μεξικό μας υπενθυμίζει τα εναρκτήρια λόγια της Άννας Καρέν/νατου Τολστόι: «Όλες οι ευτυχι­ σμένες οικογένειες μοιάζουν μεταξύ τους, αλλά κάθε δυστυχισμένη οικο­ γένεια είναι δυστυχισμένη με τον δικό της τρόπο». Η οικογενειακή δυστυχία βρίσκεται στην καρδιά των 16 αυτών ιστοριών του βιβλίου. Παιδιά που επαναλαμβάνουν τα κα­ ταστροφικά λάθη των γονιών τους, μυστικά που έρχονται στην επιφά­ νεια με τον πιο βίαιο τρόπο, ζευγά­ ρια που δηλητηριάζουν καθημερινά ο ένας τον άλλον και κατόπιν τον εαυτό τους. Η βία, ψυχολογική και σωματική, είναι πάντα παρούσα, ορί­ ζει τα παιχνίδια εξουσίας (ή τον χορό, κατά τον συγγραφέα) στα οποία επιδίδονται θελημένα ή άθελά τους οι χαρακτήρες, στον αγώνα τους να κατακτήσουν τη θέση που διεκδικούν στο οικογενειακό βασί­ λειο του παραλόγου. Κι όσο πιο κο­ ντά στην οικογένεια είσαι, μας λέει ο συγγραφέας, τόσο πιο μεγάλη εί­ ναι η πιθανότητα να υποστείς μόνιμη βλάβη. [ΝΙΚΗ ΟΡΦΑΝΟΥ]

Σ

7 8 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Ντενί Γκετζ

Η έπαυλη των α νδρώ ν Μετάφραοη: Γιώργος Πραλάγλου Εκδόσεις Ψυχογιός, 2008 σελ. 371, τιμή: 16,60 ευρώ

να ακόμα μεγαλοφυές μυθιστό­ ρημα από τον συγγραφέα του Θεωρήματος του παπαγάλου -κα­ θώς επίσης μαθηματικό και ερευ­ νητή- Ντενί Γκετζ. Σ’ αυτό το τελευ­ ταίο του εγχείρημα ο Γκετζ ξεκινά από την αναζήτηση του απείρου για να καταλήξει σε φιλοσοφικούς στο­ χασμούς γύρω από τη φύση της τρέλας, την παθολογία του πολέμου, αλλά και την ομορφιά της ζωής, της αγάπης και της φιλίας. Έγκλειστο σε μια ψυχιατρική κλινική της Γερμα­ νίας του 19 17 βρίσκουμε τον Χανς Σίνγκερ (χαρακτήρα εμπνευσμένο από τον σπουδαίο μαθηματικό Γκέοργκ Κάντορ, που έθεσε τις βάσεις της θεωρίας των συνόλων). Ο ήρωας του μυθιστορήματος του Γκετζ, όπως και ο Κάντορ, είναι μια μαθη­ ματική διάνοια που υποφέρει από κατάθλιψη. Τυχαία, θα βρεθεί να συ­ γκατοικεί στο δωμάτιο της κλινικής με έναν γάλλο στρατιώτη που βασα­ νίζεται με ενοχές προδοσίας της χώρας του, καθώς έχει σώσει έναν γερμανό στρατιώτη. Αυτή η γνωρι­ μία θα παρασύρει και τους δύο σε μια από τις πιο σημαντικές αναζητή­ σεις της ζωής τους. [ΝΙΚΗ ΟΡΦΑΝΟΥ]

Ε

Φίλιπ Κ. Ντικ

Ο άνδρω π ος στο ψηλό κάσ τρο Μετάφραση: Χριστόδουλος Λιθαρής Εκδόσεις Τόπος, 2008 σελ. 383, τιμή: 15,90 ευρώ

ι θα γινόταν αν οι δυνάμεις του Αξονα είχαν κερδίσει τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο; Ποια θα ήταν η εξέλιξη του αμερικανικού έθνους αν στον Λευκό Οίκο κυμάτιζε η σβάστικα; Τι θα συνέβαινε στους Εβραί­ ους και τις μειονότητες που ο Χίτλερ ορκίστηκε να εξοντώσει; Αυτό το εφιαλτικό σενάριο επιστημονικής φαντασίας ξεδιπλώνει ο Φίλιπ Κ. Ντικ στο αριστούργημα του Ο άν­ θρωπος στο ψηλό κάστρο. Ο Ντικ μας μεταφέρει σε μια ναζιστική Αμερική του Ι962, στην οποία η δουλεία αποτελεί νόμιμη πρακτική και όλοι -ιδίως οι επιζήσαντες Εβραίοι- ζουν σε καθεστώς απόλυ­ του φόβου. Ο συγγραφέας πλέκει με μαεστρία το πραγματικό με το φανταστικό, την ιστορία με τη φα­ ντασία, για να συνθέσει ένα βαθιά πολιτικό έργο, που φέρνει στην επι­ φάνεια προβληματισμούς και ανησυ­ χίες για την πραγματική σύγχρονη Αμερική (κάτι που έκανε με επιτυχία και ο Φίλιπ Ροθ στο πρόσφατο μυ­ θιστόρημά του Η συνωμοσία ενα­ ντίον της Αμερικής), αλλά και για την ποιότητα των δυτικών δημοκρατιών γενικότερα. [ΝΙΚΗ ΟΡΦΑΝΟΥ]

Τ

ΝΗ

Ενρίκε δε ΕριΒ

Ψέμα Μετάφραση: Βάσω Συνοδινού Εκδόσεις Πάπυρος, 2008 οελ. 636, τιμή: 29,00 ευρώ

[ Δ I A BA Ζ Ω I ΠΕ Ζ ΟΓ Ρ ΑΦΙ Α Ν

Τζέννυ Ερπενμπεκ

Χούλιο Κορτάσαρ

Το Βιβλίο του Μ α νουέλ

Παιχνίδι με τις λ έ ξ ε ις

Μετάφραση: Βασιλική Κνηταυ Εκδόσεις Κέδρος, 2008 σελ. 577, τιμή: 22,00 ευρώ

Μετάφραση: Αλέξανδρος Κυπριώτης Εκδόοεις Ίνδικτος, 2008 σελ. 155, τιμή: 14,60 ευρώ

Χούλιο

Κορτάσαρ

έματα και μισές αλήθειες, και οικογενειακοί μύθοι που περνούν από γενιά σε γενιά εγκλωβίζοντας τους χαρακτήρες σε ένα αέναο παιχνίδι κυριαρ­ χίας, βρίσκονται στην καρδιά του μυθιστορήματος του γνω­ στού ισπανού συγγραφέα Ενρίκε δε Έριθ. Τι συμβαίνει όμως όταν η αλυσίδα σπάει; Τι μπορεί να ανακαλύψουμε αν βάλουμε το παρελθόν κάτω από το μικρο­ σκόπιο; Δύο ηρωίδες, μάνα και κόρη, ξεκινούν τη δική τους πε­ ριπλάνηση με τον ίδιο στόχο: την κατάχτηση της αλήθειας. Η μητέρα, Ισαβέλ, εκμεταλλεύεται ένα λάθος που την θέλει θύμα δυστυχήματος, για να αποτραβη­ χτεί σ’ ένα διαφορετικό κόσμο και να εξετάσει προσεκτικά τη ζωή της. Απ’ την άλλη πλευρά του πλανήτη η κόρη της Σερένα προσπαθεί να ξεμπερδέψει τις αλήθειες από τα ψέματα της ιστορίας της οικογένειάς της, για να καταλήξει κι αυτή στη συνειδητοποίηση της... δύναμης της αφήγησης. [ΝΙΚΗ ΟΡΦΑΝΟΥ]

Ψ

εν είναι εύκολη υπόθεση να κατα­ τάξει κανείς το Βιβλίο του Μανουέλ του Χούλιο Κορτάσαρ σε μια συγκεκρι­ μένη κατηγορία: είναι ένα περίπλοκο μυθιστόρημα χωρίς ενιαίο στυλ, απο­ σπασματικό, με κεφάλαια που ούτε ονοματίζονται ούτε και είναι αριθμημένα, ενώ παρεμβάλλονται στην αφή­ γηση αποκόμματα εφημερίδων και άλλα στοιχεία. Η πλοκή του βιβλίου επικε­ ντρώνεται στην πολιτική δράση των ηρώων: οι χαρακτήρες του Κορτάσαρ εδώ είναι λατινοαμερικάνοι επαναστά­ τες που ζουν στο Παρίσι. Απαγάγουν μια γνωστή προσωπικότητα και απαι­ τούν, αντί λύτρων, την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων. Αυτά συμβαί­ νουν κυρίως στο δεύτερο μέρος του βι­ βλίου, ενώ στο πρώτο ο Κορτάσαρ ασχολείται με τις καθημερινές συνή­ θειες και διάφορα επεισόδια στη ζωή των ηρώων του. Στο Βιβλίο του Μα­ νουέλ ο διάσημος αργεντινός συγγρα­ φέας φαίνεται να επιθυμεί να γεφυρώσει τις δύο του «πλευρές», τον πολιτικό αναλυτή και συγγραφέα δοκιμίων πάνω στα προβλήματα της Λατινικής Αμερι­ κής και τον λογοτέχνη (στις ιστορίες του Κορτάσαρ η πολιτική παίζει συνή­ θως μικρό ή ανύπαρκτο ρόλο). [ΝΙΚΗ ΟΡΦΑΝΟΥ]

Δ

ε μια ανώνυμη χώρα, όπου λά­ μπει ο ήλιος, ένα κορίτσι αρ­ θρώνει τις πρώτες λέξεις: «Πατέρας και μητέρα. Μπάλα. Αυτοκίνητο. Αυ­ τές ίσως οι πρώτες λέξεις που ήταν σώες όταν τις έμαθα». Η αφήγηση υπαινικτική, ακολουθεί το βλέμμα ενός παιδιού που με αθωότητα πε­ ριγράφει το σπίτι, τον πατέρα, την αγκαλιά της παραμάνας, το παιχνίδι. Σταδιακά αποκαλύπτεται ένα καθε­ στώς φόβου, ένα απολυταρχικό κα­ θεστώς που εξαφανίζει τους ανθρώ­ πους και τους υποβάλλει σε βασανισμούς. Ο ήχος του σκασμένου λά­ στιχου είναι πυροβολισμός, πίσω από το παιδικό τραγούδι κρύβεται η βία και ο θάνατος. Το επίμετρο πα­ ραπέμπει στην Αργεντινή της δεκα­ ετίας του 70, άλλοι συσχετίζουν το καθεστώς που περιγράφεται στο βι­ βλίο με τη Στάζι, αφού η συγγρα­ φέας έζησε τα πρώτα χρόνια στο Ανατολικό Βερολίνο. Η Έρπενμπεργκ, γνωστή στη χώρα μας από την Ιστορία του γερασμένου παι­ διού και τα Σκύβαλα, καταθέτει ένα πολιτικό θρίλερ, με ψυχολογικές προεκτάσεις, με μια ελλειπτική γρα­ φή που ξεχωρίζει. [ΕΛΕΝΑ ΚΑΡΑΚΟΥΛΗ]

Σ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008 7

2>

Ε Θ Ν ΙΚ Ο ΙΔ Ρ Υ Μ Α Ε ΡΕ Υ Ν Ω Ν & Μ Ε Λ Ε Τ Ω Ν

«ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ» » ΕΚΔΟΣΕΙΣ Γαρδίκα - Κατσιαδάκη Ελένη (επιμ.)

0 θάνατος του Ελευθερίου Βενιζέλου στον αθηναϊκό τύπο

Μητσοτάκη Ζωή Το σπίτι του Ελευθερίου Βενι­ ζέλου στη Χαλέπα Χανιών: Η στέγη της ζωής του 2η εκδ., Χανιά 2006.

Χανιά 2004. Συνοδεύεται από: Μητσοτάκη Ζωή Γενεαλογικό δένδρο Οικογένειας Βενιζέλου

• Ελευθέριος Βενιζέλος: ΙστορικόΛεύκωμα, Χανιά 2003 (Υπό επανέκδοση], • Αλιγιζάκη Στέλλα, Θέρισο 1905, Χανιά 2003.

• Νικολακάκης Δημήτρης (ιστορική έρευνα-επιμ.), ΗΚρητική επα­ νάσταση του 189?μέσα απότις σελίδες του αθηναϊκού και ξένου Τύπου, Χανιά 2003 (Υπά επανέκδοση).

• Βαρουχάκης Αντώνιος,Ανδριάντες και προτομές του ελευθερίου Βενιζέλου στονελλαδικόχώρο, Χανιά 2005.

Νανάκης Ανδρέας, Μητροπολί­ της Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου & Βιάννου Η εκκλησία και ο Ελευθέριος Βενιζέλος - Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών & Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” - Εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2008.

•Αντωνιάδης Δ.(εικ,), Γελοιογραφικές απεικονίσεις στρατιωτικών στολών, Ε.Λ.Ι.Α. - ΕθνικόΊδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευ­ θέριος Κ. Βενιζέλος», Αθήνα 2002.

■ Γαρδίκα-Κατσιαδάκη Ελένη -Χαρωνίτης Γιώργος (επιμ.), Τοθωρηκτό «ΓεώργιοςΑβέρωφ» κατά τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-1913, ΕθνικόΊδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» - Ε.Λ.Ι.Α. - Μουσείο Μπενάκπ, Αθήνα 2002.

1Μητσοτάκη Ζωή, Κωνσταντίνος Κ. Μητσοτάκης: Στηναυγή της Κρητικής ελευθερίας (1868-1898), Παπαζήσης-ΕθνικόΊδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» -Ίδρυμα «Κωνσταντίνος Κ. Μητσοτάκης», Αθήνα 2004.

• Papadakis Nikolaos Emm., Bleftherios K. Venizelos: Abiography, Chapia 2006. ** • Μανουσάκης Γιώργης, Μπλαζουδάκη - Σταυρουλάκη Αθηνά, Κρητικές επαναστάσεις 1821-1905-ΣτοΑκρωτήρι του Βενιζέλου = Manousakis George, Blazoudaki - Stavroulaki Athina, Cretan Revolution, 1821-1905 - Visiting Venizelos’Akrotiri, Χανιά 2004.

• Παπαδάκης Νικόλαος Εμμ., ελευθέριος Βενιζέλος και Μακεδο­ νία, 1914-1918: Ησημασία της μάχης του Σκρα (Μια επισκόπηση), Χανιά 2008.

Αποστολάκης Ιταμάτης Απ.

20 χρόνια επιμνημόσυνοι λόγοι για τον Ελευθέριο Βενιζέλο - Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών & Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” - Δήμος Χανίων -Καλειδοσκόπιο, Αθήνα 2002.

•Σβολόπουλος Κωνσταντίνος Δ., 0 ελευθέριος Βενιζέλος και η πολιτική κρίσις εις τηναυτόνομονΚρήτην 1901-1906, 2η εκδ., Ίκαρος - ΕθνικόΊδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», Αθήνα 2005. >Κανδαράκης Γ., Καρτσάκης Δ., Μανωλάκης Κ., εκπαιδευτικός φάκελος “ελευθέριος Βενιζέλος. Σταβήματά του...", Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών & Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος - ΥΠ.Ε.Π.Θ., Αθήνα-Χανιά 2006 (για την ΣΤ'τάξη των δημοτικών σχολείων).

■ Μαχαιρίδης Χρήστος, Τοάγαλμα της ελευθερίας της Κρήτης, Εθνι­ κόΊδρυμα «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» - «Έρεισμα», Χανιά 2003.

Πλατεία Έλενας Βενιζέλου, Χαλέπα, 73133 Χαντά Τηλ.: 28210 56008,51555,51556 Fax: 28210 56009 Email: info@venizelos-foundation.gT www.venizelos-foundation.gr

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέ­ ριος Κ. Βενιζέλος» - Τμήμα Ιστορίας - Αρχαι­ ολογίας Πανεπιστημίου Κύπρου, Ελευθέριος Βενιζέλος και Κύπρος: Πρακτικά Συνεδρίου, (Κύπρος, 151? Απριλίου 2005)

“Η εκπαιδευτική πολίτικη στα χρόνια του Ελευθερίου Βενιζέλου" Πρακτικά συνεδρίου (Αθή­ να, 22-24 Ιαν. 2004) - Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών & Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος”

Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέ­ ριος Κ. Βενιζέλος» 0 Ελευθέριος Βενιζέ­ λος και οι συνταγματι­ κές αναθεωρήσεις από το χθες στο σήμερα: Επιστημονική Ημερίδα Αντ. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα - Κομοτηνή 2008. “Η ελληνική αγροτική κοι­ νωνία και οικονομία κατά τη βενιζελική περίοδο” Πρακτικά συνεδρίου (Αθήνα, 3-5 Νοεμ. 2004) - Γεωπονικό Παν/μιο Αθηνών - Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών & Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” - Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 200?.

Ελευθέριος Βενιζέλος και ελληνική πόλη. Πολεοδομικές πολιτικές και κοινωνικοπολπικές ανακατατάξεις: Πρακτικά συνεδρίου (Χανιά, 24-2? Οκτωβρίου 2002)

0 Ελευθέριος Βενιζέλος ως νομικός. Η συμβολή του στην αναμόρφωση του ελληνικού δικαίου: Πρακτικά Συνεδρίου (Χανιά, ?-9 Ιουλίου 2001) - Τμ. Νομικής Εθνικού & Καποδιστριακού Παν/μίου Αθηνών

- Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος»

- Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος»

- Ε.Μ.Π.-Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών

-Αντ. Ν.Σάκκουλας, Αθήνα - Κομοτηνή 2008.

• TheSalonica Theatre ofOperations and the Outcome ofthe Great War: Proceedings of International Conference (Thessaloniki, 1618 April 2002], Institute of Balkan Studies-National Research Foundation “Eleftherios K. Venizelos”,Thessaloniki 2005.

• Ιστορική &Λαογραφική Εταιρεία Ρέθυμνου - ΕθνικόΊδρυμα Ερευ­ νών& Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος", 90χρόνια από την Ένωσητης Κρήτηςμε τηνελεύθερη Ελλάδα: ΠρακτικάΣυμποσίου (Ρέθυμνο, S-PΔεκεμβρίου 2003), Ι.Λ.Ε.Ρ.-ΕθνικόΊδρυμα Ερευνών & Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος", Ρέθυμνο 200?

• Θέριαο -10 0Χρόνια: Πρακτικά Συνεδρίου (Χανιά, 3-5 Μαρτίου 2005), ΕθνικόΊδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» - Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανιών - Δήμος θερίσου, Χανιά 2008.

• Βενιζελισμός και πρόσφυγες στην Κρήτη: Πρακτικά Ημερίδας (Ηράκλειο, 5 Νοεμβρίου 2005), ΕθνικόΊδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» - Δήμος Ηρακλείου, Ηράκλειο-Χανιά 2008.

• Σβολόηουλος Κωνσταντίνος, Ηαπόφαση για την επέκταση της ελληνικής κυριαρχίας στη ΜικράΑσία: κριτική επαναπραγμάτευαη, Ίκαρος - ΕθνικόΊδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», Αθήνα 2008 • θεοδούλου Χρήστος, ΗΕλλάδα καιηΑντάντ: 1ηΑυγούατου 1914 - 25η Σεπτεμβρίου 1916, Πατάκης, Αθήνα 2009.

• National Research Foundation “Eleftherios K. Venizelos”- Department of Ecomics of the Athens University of Ecomics and Business, Economic leadership in small countries: Lessonsfrom the 20th century experience: Proceedings of International Conference.

• ΕθνικόΊδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» - ΥΠ.Ε.Π.Θ., 0 Βενιζέλος και η εποχή του: Βοήθημα γιατη Γ Γυμνασί­ ου, Καλειδοσκόπιο, Αθήνα 2009.

• Περάκης Μόνος, Οικονομικήμεταλλαγή, κοινωνική αναδιάρθρωση και μετασχηματισμοίτων θεσμώνστην Κρήτη κατά τηνπερίοδο της Χαλέπας, 1828-1889, ΕθνικόΊδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος»-Βιβλιόραμα, Αθήνα 2009.

[

I

Δ I A BA Ζ Ω ΞΕΝΗ Π Ε Ζ ΟΓ Ρ ΑΦΙ Α

Harriet Jacobs

Λουί ντε Μπερνιέρ

Virginie Despentes

Η κό ρη του παρτιζάνου

Η θεω ρ ία του Κινγκ Κονγκ

Επεισόδια από τη ζωή μιας νεαρής σκλάβας γραμμένα από την ίδια Μετάφραση: Στ. Κωνσταντινέα, επίμετρο: Α. Αθανασίου Εκδόσεις Αιώρα, 2008, σελ. 317, τιμή: 18,00 ευρώ

Μετάφραση: Μπελίκα Κουμπαρέλη Εκδόσεις Ψυχογιός, 2008 σελ. 304, τιμή: 16,60 ευρώ

Μετάφραση: Κατερίνα Κορώνη Εκδόσεις Κασταλία, 2008 σελ. 152, τιμή: 14,00 ευρώ

Harriet Jacobs, συγγραφέας αυ­ τού του βιβλίου, γεννήθηκε σκλάβα στη Βόρεια Καρολίνα την εποχή που η δουλεία ήταν νόμιμη. Τα πρώτα έξι χρόνια της ζωής της ήταν ευτυχισμένα, καθώς η οικογένειά της έκανε τα πάντα ώστε να μην το αντιληφθεί. Στην πορεία, όμως, τα πράγ­ ματα άλλαξαν τελείως. Μέχρι την ηλι­ κία των 27 χρόνων έζησε κάτω από απάνθρωπες συνθήκες. Μην αντέχοντας τον εξευτελισμό, το φόβο και τις διαρκείς απειλές, δραπέτευσε από τους «ιδιοκτήτες» της, με τίμημα τον αποχωρισμό από τα παιδιά της. Το βι­ βλίο αυτό περιπλέκει τις σχέσεις ανά­ μεσα στα λογοτεχνικά είδη. Δεν πρό­ κειται απλά και μόνο για ένα μυθιστό­ ρημα, αλλά για ένα προσωπικό ημερο­ λόγιο, για μια αυτοβιογραφική μαρτυ­ ρία. Κυρίως, πρόκειται για μια ζωντανή και συγκλονιστική αφήγηση, που παρα­ σύρει αλλά και προβληματίζει τον ανα­ γνώστη, όχι μόνο ως ιστορική μνήμη αλλά και ως επίκαιρο θέμα, καθώς η δουλεία μπορεί να έχει καταργηθεί από το Ι865, αλλά επιβιώνει ακόμα και σήμερα μέσω των αφανών κοινωνικών συμβάσεων, με νέες μορφές, προκλη­ τικά και απροκάλυπτα. [Κ. Π.]

υγγραφέας του μπεστ σέλερ Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι, ο Λουί ντε Μπερνιέρ επανέρχεται στο αγαπημένο του θέμα γράφοντας ένα μυθιστό­ ρημα με φόντο ιστορικά γεγο­ νότα που άλλαξαν το ρου της ιστορίας, έστω κι αν αυτή τη φορά η πλοκή δε διαδραματίζε­ ται μέσα στη δίνη της ιστορίας αλλά στον απόηχό της. Ένας σα­ ραντάρης, μοναχικός, παγιδευμένος σε ένα γάμο χωρίς έρωτα, γνωρίζει τη Ρόζα, Γιουγκοσλάβα, πανέμορφη, κόρη ενός εκ των παρτιζάνων του Τίτο, με μια ζωή γεμάτη κινδύνους και τραγωδίες. Μετά τη γνωριμία τους η Ρόζα αφηγείται στον Κρις ιστορίες από το παρελθόν της, όπου η αλήθεια και το ψέμα δεν έχουν ευδιά­ κριτα όρια. Το παραμύθι, η Ιστο­ ρία, η πραγματικότητα απογυ­ μνώνουν τις ψυχές και ο έρωτας, βαθύς σαν υπόγειος καταστροφι­ κός σεισμός, τινάζει αυτούς τους δύο ανθρώπους στον αέρα.

ο παρόν βιβλίο θα λέγαμε πως αποτελεί ένα μανιφέστο για το νέο φεμινισμό, γραμμένο από τη γνωστή, βραβευμένη και διακεκρι­ μένη γαλλίδα συγγραφέα του Baisemoi, Virginie Despentes. Πρόκειται για μια μελέτη που εκθέτει και επι­ κρίνει με ωμό, ρεαλιστικό και άκρως καυστικό τρόπο όλα τα ταμπού της σύγχρονης κοινωνίας για την ιδα­ νική γυναίκα: τη λεπτή αλλά όχι νευ­ ρωτική με τη διατροφή, την αιωνίως νέα, την καλή νοικοκυρά αλλά όχι την παραδοσιακή γυναικούλα, με άλλα λόγια «το πρότυπο της ευτυ­ χισμένης λευκής γυναίκας που μας κραδαίνουν μπροστά στη μούρη». Ένα βιβλίο ύμνος, αφιερωμένο σε όλες τις γυναίκες. Στις ευνοημένες που ανήκουν στην κατηγορία των όμορφων και θηλυκών, α λα Κέιτ Μος, και στις άλλες, τις λιγότερο προικισμένες με φυσικά προσόντα, τύπου Κινγκ Κονγκ, όπως τις χαρα­ κτηρίζει η συγγραφέας. Ένα τολ­ μηρό βιβλίο με τον χειμαρρώδη λόγο της Despentes να αμφισβητεί τις κατεστημένες αντιλήψεις που υπαγορεύουν συγκεκριμένες συ­ μπεριφορές και στάσεις ζωής. [Κ. Π.]

Γεννήβηκα σ κλάβα

Η

8 2 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Σ

[ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

Τ

Δ Ι Α Β Α Ζ Ω !

ΞΕΝΗ

Π ΕΖ Ο Γ Ρ Α Φ I A

J

Daoud Hari

Ο μ ετα φ ρα σ τή ς Η μαρτυρία ενός αυτόχθονο για το Νταρφούρ Μετάφραση: Ελι'να Σβορώνου Εκδόσεις Έσοπτρον, 2008 σελ. 248, τιμή: 15,00 ευρώ Νταούντ Χάρι γεννήθηκε στο Νταρφούρ, στη δυτική πλευρά του Σουδάν. Ανή­ κει στη φυλή των Ζαγκάουα. Οι Ζαγκάουα είναι παραδοσιακοί ιθαγενείς βοσκοί που ζουν σε μόνιμους καταυλισμούς. Τα παιδικά χρόνια του Ζαούντ ήταν πολύ ευτυ­ χισμένα, γεμάτα από χαρούμενες καθημερινές περιπέτειες. Όλα άλλαξαν όταν το 2003 το Νταρφούρ δέχτηκε επίθεση από στρατιώτες της πολιτοφυλακής της σουδανικής κυ­ βέρνησης και το επακόλουθο ήταν η απάνθρωπη γενοκτονία ενός λαού. Ο Νταούντ κατάφερε να ξεφύγει και, ύστερα από περιπλάνηση στο πεδίο μάχης της ερήμου, μπό­ ρεσε μαζί με ομάδα φίλων να βρει ασφαλή δρόμο για τους επιζώντες. Όταν έφτασαν οι ομάδες ανθρωπιστικής βοήθειας και οι ξένοι ανταποκριτές, ο Χάρι τους βοήθησε ως μεταφραστής και οδηγός. Το βιβλίο αυτό αποτελεί το αγωνιώδες χρονικό ενός αν­ θρώπου που προτίμησε, αντί να εφοδιάζεται με πυρομαχικά, να αναλάβει δράση βοη­ θώντας ώστε να γίνει γνωστή η κατάσταση σε όλους και να καταπολεμηθεί η αδικία, με κίνδυνο για την ίδια του τη ζωή. Συγκινητικό και βαθιά ανθρώπινο. [Κ. Π.]

Ο

Απόστολος Δοξιάδης , Χρίστος X. Παπαδημητρίου Αλέκος Παπαδάτος Annie Di Donna

L O G IC O M IX

L O G IC O M IX Α Π Ο ΣΤ Ο Λ Ο Σ ΔΟΞΙΑΔΗΣ ΧΡΙΣΤ ΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΛΕΚΟΣ ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ ANNIE DI DONNA

ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΕΚ Δ Ο ΣΕΙΣ

ΙΚΑΡΟ Σ

Τ: £10 32Ε5152 · w w w .e k d o se is-ik a ro s .g r

[

δ ι α β α ζ ω

ΞΕΝΗ

]

ΠΕ Ζ ΟΓ Ρ ΑΦΙ Α

Hans Fallada

Μ ό ν ο ς στο Β ερολίνο

Πάτρικ Γουαιτ

Rebecca Stott

Ψ εγ ά δ ια σ τον κα δρ έφ τη

Το σ ημάδι του αλχημιστή

Μετάφραση: Γιάννης Βασιλακάκος Εκδόσεις Τυπωθήτω, 2008 σελ. 459, τιμή: 20,00 ευρώ

Μετάφραση: Άντζη Σαλταμπάοη Εκδόσεις Πόλις, 2008 σελ. 668, τιμή: 25,00 ευρώ

Μετάφραση: Γιάννος Αιόλου Εκδόσεις Εμπειρία Εκδοτική, 2008 σελ. 343, τιμή: 17,50 ευρώ

στο Βερολίνο

ε γλώσσα που κάνει τον αναγνώστη να ζει τις αγωνίες και τα πάθη των πρωταγωνι­ στών του μυθιστορήματος του, ο συγγραφέας, αμέσως μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέ­ μου, προσπάθησε, αφού είχε ζήσει από κοντά αρκετές καταστάσεις της χιτλερικής Γερμανίας, να εξορκίσει το φάντασμα που ακόμη πλανάται με το ερώτημα: «Αντιστάθηκαν οι απλοί Γερμα­ νοί στα αιματοβαμμένα σχέδια των ναζιστών;» Ξόδεψε πολλές λεπτομερείς περιγραφές κατα­ στάσεων, ατόμων και δράσεων για να απαντήσει θετικά σε αυτό το ερώτημα, που από μόνη της η προσπάθεια αυτή είναι άξια ανάγνωσης. Οι πε­ ριπέτειες κάποιων απλών Γερμανών των χαμη­ λών και μεσαίων οικονομικοκοινωνικών στρωμά­ των που, όταν αντιλήφθηκαν ότι το ναζιστικό κα­ θεστώς δεν ενδιαφέρεται παρά μόνο για τη δι­ αιώνιση ενός υψηλού επιπέδου ζωής για τους αξιωματούχους του, άρχισαν να αμφισβητούν τον όρκο τους σε αυτό. Χωρίς να προβούν σε μεγαλειώδη και με καταστροφές αντίσταση, οι απλοί αυτοί Γερμανοί άρχισαν την αντίστασή τους κατά της βίας και της αδικίας που επεφύλασσε για εκατομμύρια ανθρώπων, Γερμανών και μη, αυτό το καθεστώς. Στις σελίδες του μυ­ θιστορήματος που περιγράφουν την προσπάθειά τους αυτή τον αναγνώστη θα συναρπάσει όχι μόνο η πλοκή αλλά κυρίως η ψυχολογική κα­ τάσταση των πρωταγωνιστών, μέσα σε σκηνικά που γεμίζουν φρίκη, πόνο και θάνατο. [ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Δ. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ]

Μ

8 4- ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

τίτλος, ήδη, του βιβλίου προϊδεάζει τον έλληνα ανα­ γνώστη ότι θα συναντήσει μέσα στις σελίδες του την εκκεντρική μορφή του μεγάλου φιλέλληνα νομπελίστα στην εξαιρετική μετά­ φραση του Γιάννη Βασιλακάκου. Ουσιαστικά, εκτός από την αυτο­ προσωπογραφία του, ο Πάτρικ Γουάιτ επιχειρεί στο βιβλίο του κι ένα ταξίδι αυτογνωσίας ταξιδεύο­ ντας στα τοπία της Αιγύπτου, της Ελλάδας και της Αυστραλίας, τα οποία ξαναζωντανεύουν άμεσα αναμνήσεις και, κυρίως, συγκινή­ σεις. Ένα είδος γραφής σπάνιο στις μέρες μας, όπου το συναί­ σθημα στη γραφή συχνά-πυκνά διολισθαίνει στον εύκολο εντυπω­ σιασμό, όπου απουσιάζουν τα πρωτογενή αισθήματα του συγ­ γραφέα αλλά και των ηρώων του. Τα λυρικά αποσπάσματα δίνουν τη θέση τους σε πικρόχολα σχό­ λια αλλά και κωμικά περιστατικά που καθιστούν τα Ψεγάδια στον καθρέφτη ένα πολύτιμο βιβλίο, ένα πρότυπο διεισδυτικής ματιάς ενός ασυνήθιστου συγγραφέα. [ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

Ο

να «διανοητικό» θρίλερ που στάζει αίμα και σκέ­ ψη, το βιβλίο ανήκει στο εί­ δος που επινοήθηκε από τον Πόε, τελειοποιήθηκε από τον Μπόρχες και τον Έκο, όπου ανεξιχνίαστοι θάνατοι του δέκατου έβδομου αι­ ώνα, οργανωμένα δίκτυα αλχημιστών και μια μυστηριώ­ δης φιγούρα έρχονται από το παρελθόν και ζητούν δι­ καίωση. Η Ρεμπέκα Στοτ εί­ ναι συγγραφέας λογοτεχνι­ κών και μη λογοτεχνικών βι­ βλίων, παράλληλα είναι καθηγήτρια Φιλολογίας στο Angla Ruskin University και συνεργάζεται με το τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών. Ενδιαφέρον ανάγνωσμα για τους λάτρεις των ιστοριών τρόμου, που επιζητούν όμως εκείνο που κάνει μερικές ιστορίες να ξε­ χωρίζουν από τις άλλες, το βιβλίο κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη μέχρι την τελευταία σελίδα. [ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

Ε

ΞΕΝΗ

1

[ Δ I A BA Ζ Ω Π Ε Ζ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α !

Ιβάν Τουργκένιεφ

Dietmar Dath

Ιζαμπελ Αλιέντε

Ντιράκ

Όλες οι μέρες

Ανοιξιάτικοι χείμαρροι

Μετάφραση: Λεωνίδας Καρατζάς Εκδόσεις Ωκεανίδα, 2008 σελ. 528, τιμή: 20,00 ευρώ

Μετάφραση: Ειρήνη Κοπέλλου Εκδόσεις Ροές, 2008 σελ. 313, τιμή: 15,67 ευρώ

Μετάφραση: Πελαγι'α Τσινάρη Εκδόσεις Μελάνι, 2008 σελ. 512, τιμή: 19,90 ευρώ

J ίΖΑΜρ'ΕΛ. * ΑΛΙΕΝΤΕ Ό λ ΐς οτ*μ2ρες

Ντάβιντ Ντάλεκ, που βγάζει τα προς το ζην ως συγγραφέας και δημοσιογράφος, αντιμετωπίζει ένα κορυφαίο πρόβλημα: Πώς να περιγράφει τη ζωή ενός ανθρώπου. Ή, πιο συγκεκριμένα: Πώς να γρά­ ψει ένα μυθιστόρημα για έναν επι­ στήμονα που είχε απόλυτη επί­ γνωση του εφήμερου όλων των τά­ σεων και ρευμάτων σκέψης της αν­ θρωπότητας και, παρόλα αυτά, έφτα­ σε τόσο κοντά στον πυρήνα της αλήθειας όσο είναι δυνατόν να φτά­ σει ποτέ ένας άνθρωπος. Το μυθι­ στόρημα Ντιράκ αφηγείται την πε­ ριπέτεια ενός συγγραφέα που ανα­ ζητά την αλήθεια για τον Πωλ Ντιράκ ( 1902-1984), αυτόν τον σχεδόν άγνωστο πρωτοπόρο της σύγχρο­ νης φυσικής. Η ιστορία αυτού του ξεχωριστού επιστήμονα και ανθρώ­ που παίρνει σταδιακά μορφή και σχήμα, ξετυλίγοντας παράλληλα το νήμα μιας δεύτερης βιογραφίας που φτάνει ώς τις μέρες μας: της βιογρα­ φίας μιας γενιάς που κάποτε πί­ στεψε πως «πρέπει να έχεις ένα σκοπό, να αποβλέπεις σε κάτι πέρα από μια φιλήσυχη ζωή, όπου ο κα­ θένας ζει στη γωνιά του». [Γ. Ν.]

Ο

ο Όλες οι μέρες είναι το δέ­ κατο έβδομο μυθιστόρημα της Χιλιανής συγγραφέως και έχει ήδη μεταφραστεί σε 14 γλώσσες και έχει πουλήσει πάνω από 50 εκατομμύρια αντίτυπα σε λιγότερο από ένα χρό­ νο από την κυκλοφορία του. Το μυ­ θιστόρημα είναι ένα ακόμη γράμμα στην κόρη που έχασε από μια σπά­ νια ασθένεια, την Πάουλα. Το πρώτο αντίστοιχο γράμμα ήταν το ομώ­ νυμο μυθιστόρημα που έγινε παγκό­ σμιο μπεστ σέλερ και ανέβασε τη φήμη της Αλιέντε πολύ ψηλά στο βιβλιοφιλικό χρηματιστήριο. Τώρα η Αλιέντε γράφει στην κόρη της για όλα όσα συμβαίνουν στη ζωή της και τους γυρώ της, τη «φυλή» της, όπως λέει: συγγενείς, φίλοι, συνερ­ γάτες, ψυχαναλυτές, βελονιστές, δυο ελληνάκια που αγαπάει, ναρκο­ μανείς, λεσβίες κ.λπ. Στις σελίδες αυτού του βιβλίου η Αλιέντε διηγεί­ ται με ειλικρίνεια την πρόσφατη ιστορία της ζωής της και της ιδιόρ­ ρυθμης οικογένειάς της στην Καλιφόρνια, σ’ ένα σπίτι ανοιχτό, γεμάτο αληθινά αλλά και φανταστικά πρό­ σωπα που συναντώται σε ορίζοντες που η ίδια ορίζει. [Γ. Ν.]

Τ

νεαρός Ντιμίτρι Σάνιν σε ηλικία 20 ετών βρέθηκε στη Φραγκφούρτη, επιστρέφοντας από την Ιταλία στη Ρωσία. Αφού κληρονό­ μησε μερικές χιλιάδες ρούβλια από ένα μακρινό συγγενή, ταξίδεψε και περιπλανήθηκε στο εξωτερικό, προκειμένου να χορτάσει τη ζωή, προ­ τού μπει σε κάποια υπηρεσία του δη­ μοσίου, που δεν θα του το επέτρεπε πια. Στο ταξίδι, λοιπόν, της επιστρο­ φής και έχοντας στην τσέπη του μόνο όσα χρήματα χρειαζόταν για να πληρώσει το εισιτήριο του τρένου για την Αγία Πετρούπολη, γνωρίζει με έναν παράδοξο τρόπο τη δεκαεννιάχρονη Τζέμα. Την ερωτεύεται πα­ ράφορα και αποφασίζει να θυσιάσει τα πάντα γι’ αυτήν. Εγκαταλείπει τη Ρωσία, πουλώντας τα κτήματά του, και αναζητά μαζί της μια καινούργια ζωή, αγνοώντας τους όποιους κινδύ­ νους επιφυλάσσει μια τόσο παρορ­ μητική απόφαση. Ο Τουργκένιεφ σε αυτή την εξαιρετική νουβέλα, που πε­ ριέχει εμφανή αυτοβιογραφικά στοι­ χεία από τη δική του ιστορία αγάπης με την Πωλίν Βιαρντό, πραγματεύε­ ται το ανέφικτο της ολοκληρωτικής και αρμονικής αγάπης ανάμεσα στα δύο φύλα. [Κ. Π.]

Ο

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008 <35

[

δ ι α β α ζ ω

ΞΕΝΗ

]

ΠΕ Ζ ΟΓ Ρ ΑΦΙ Α

Γκυ Ντε Μωπαοάν

L. Frank Baum

John Steinbeck

Δύο ν ο υ β έλ ες

Ο Μ α γ ικ ό ς Μ ο νά ρ χη ς του Μ ο

Άνόρω ποι και ποντίκια

Μετάφραση - σημειώσεις - χρονολόγια: Φοίβος I. Πιομπίνος Εκδόσεις Ίκαρος, 2008 σελ. 185, τιμή: 14,00 ευρώ

Μετάφραση: Ν. Βλαντής, εικονογράφηση: F. V. Beck Εκδόσεις Μαγικό Κουτί, 2008 σελ. 272, τιμή: 15,00 ευρώ

Μετάφραση: Νίκος Τ. Δαβανέλλος Εκδόσεις Οιωνός, 2008 σελ. 210, τιμή: 12,00 ευρώ

ΔΥΟΝΟΥΒΕΛΕΣ

ο παρόν βιβλίο περιλαμβάνει τις δύο νουβέλες του γνωστού κλασι­ κού γάλλου διηγηματογράφου Γκυ Ντε Μωπασάν «Οικογενειακή υπόθεση» και «Η κληρονομιά». Στην πρώτη, ο συγγραφέας περιγράφει την οικογενει­ ακή ζωή ενός τυπικού δημοσίου υπαλ­ λήλου, του κυρίου Καραβάν, που εκτελεί καθήκοντα πρώτου γραμματέως στο Υπουργείο Ναυτιλίας και ζει μια μονότονη ζωή με τη σύζυγο και τα παι­ διά του. Όλα μοιάζουν να λειτουργούν ρολόι μέχρι που η μητέρα του, η οποία βρισκόταν υπό την προστασία του, πε­ θαίνει ή φαίνεται πως έχει πεθάνει. Στη δεύτερη νουβέλα, ο συγγραφέας ξε­ σκεπάζει την υποκρισία και καυτηριά­ ζει το οικονομικό συμφέρον που διέπει τις συζυγικές σχέσεις. Ένας άτε­ κνος δημόσιος υπάλληλος, προκειμένου να λάβει την κληρονομιά συγγε­ νούς που έχει ως βασική προϋπόθεση την απόκτηση παιδιού, δέχεται τη βοή­ θεια ενός άλλου άνδρα ώστε να μείνει έγκυος η γυναίκα του και η κληρονομιά να έρθει στα χέρια του. Δύο εξαίσιες ιστορίες, άκρως απολαυστικές χάρη στην αφηγηματική δεξιοτεχνία του Μωπασάν και στην πολύ εύστοχη με­ τάφραση. [Κ. Π.]

Τ

3<3

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Μαγικός Μονάρχης του Μο, έργο του L. Frank Baum, του δημιουργού του ξακουστού Μάγου του Οζ, είναι ένα βιβλίο γραμμένο για παιδιά και μεγάλους, γιατί στους πρώτους προκαλεί χαρά και στους δεύτερους νοσταλγία. Η μαγική κοι­ λάδα του Μο είναι ένα μαγευτικό μέρος, που διοικείται από τον βασι­ λιά Μονάρχη Μαγικό. Σε αυτή τη χώρα όλα κυλούν ήρεμα και αρμο­ νικά. Δεν υπάρχουν πλούσιοι και φτωχοί, αφού δεν υπάρχουν χρή­ ματα, δεν υπάρχει σκοτάδι, αφού εί­ ναι συνέχεια μέρα. Είναι μια χώρα αφθονίας και χαράς. Ό,τι επιθυμεί ο καθένας μπορεί να το βρει πάνω στα δέντρα και απλά να το κόψει. Πα­ ρόλα αυτά, η μαγική κοιλάδα του Μο δεν είναι καθόλου βαρετή. Αντίθετα, συμβαίνουν πολλά και παράξενα που χρειάζονται άμεση αντιμετώ­ πιση από το Μαγικό Μονάρχη και τους κατοίκους της. Ένα μαγικό πα­ ραμύθι με δεκατέσσερις θαυμαστές ιστορίες «που φτιάχτηκαν για να προκαλούν το γέλιο και να χαροποι­ ούνε την καρδιά». Διαβάστε το φω­ ναχτά και παρεΐστικα.

Ο

νουβέλα Άνθρωποι και ποντί­ κια είναι ένα από τα σημαντι­ κότερα έργα του γνωστού και βραβευμένου το Ι962 με Νόμπελ Λογοτεχνίας Τζον Έρνεστ Στάινμπεκ. Η ιστορία εκτυλίσσεται την εποχή της οικονομικής κρίσης στις ΗΠΑ και πρωταγωνιστές είναι δύο περιπλανώμενοι εργάτες, ο Τζωρτζ και ο Λένι, που αναζητούν μια καλύτερη ζωή. Η σχέση τους είναι μια σχέση εξάρτησης του Λένι από τον Τζωρτζ, αφού ο πρώτος είναι ένας άνθρωπος με ιδιαιτερότητες, αγαθός, αφελής, ένας μεγαλόσωμος γίγαντας με μυαλό μικρού παιδιού, που ζει μέσα από το φίλο του. Όνειρό τους είναι να αποκτήσουν ένα κομμάτι γης. Παρόλο που το βι­ βλίο γράφτηκε πριν από 70 χρό­ νια, είναι απόλυτα επίκαιρο, καθώς περιγράφει το δυσχερές παρόν και το ζοφερό μέλλον δύο ανθρώ­ πων που δεν θα καταφέρουν ποτέ να δουν το όνειρό τους να υλοποι­ είται, δύο ανθρώπων που είναι εγκλωβισμένοι σαν τα ποντίκια στη μοίρα τους.

Η

« Π ερ ιλα μ β ά νει ό λ ε ς τ ις π τ υ χ ές κ αι τ ις α π ο χ ρ ώ σ ε ις ε ν ό ς π ε ρ ίπ λ ο κ ο υ θ έ μ α τ ο ς. Έ ν α β ιβ λίο γ ρ α μ μ έ ν ο μ ε τ ρ ό π ο επ ισ τ η ­ μ ο ν ικ ό α λλά τ α υ τ ό χ ρ ο να α π ο λ α υ σ τ ικ ό . Ενα πραγμ ατικά

ση μαντικά βιβλίο.»

F in a n c ia l T im es

Στο συλλογικό αυτό έργο, που καλύ­ πτει εξαιρετικά ευρύ χρονολογικό και γεωγραφικό φάσμα, ιστορικοί από πανεπιστήμια εννέα διαφορετι­ κών χωρών μελετούν τις σχέσεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου διαμέσου των αιώνων. Ξεκινώντας από την αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη και φτάνοντας μέχρι τη σύγχρονη εποχή, εξετάζει ζητή­ ματα όπως τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, το έιτζ και η νομική κατοχύρωση των ομοφυλόφιλων ζ υ ­ γαριών.

Το βιβλίο αυτό μελετά παράλληλα και άλλες κουλτούρες, εκτός της σφαίρας του δυτικού πολιτισμού, αναδεικνύοντας έτσι την ποικιλομορφία των σχέσεων μεταξύ ατό­ μων του ίδιου φύλου, όπως αυτές διαμορφώθηκαν ανά τους αιώνες σε όλο τον κόσμο.

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΠΥΡΟΣ Βουκουρεστίου 18,10671 Αθήνα, 210 - 3611880

www.papyrosonline.cir

[

δ ι α β α ζ ω

ΞΕΝΗ

]

Π ΕΖ Ο Γ Ρ Α Φ I Α

Α. Λ. Κέννεντυ

Αρτούρο Πέρεθ Ρεβέρτε

Γερτρούδη Στάιν

Day

Το χρυσάφι του Βασιλιά

Τρυφερά κουμπιά

Μετάφραση: Δημήτρης Αθηνόκης Εκδόσεις Ίνδικτος, 2008 σελ. 467, τιμή: 24,00 ευρώ

Μετάφραση: Δημήτρης Δημσυλάς Εκδόσεις Πατάκη, 2008 σελ. 309, τιμή: 15,50 ευρώ

Αντικείμενα - φαγητά - δωμάτια Μετάφραση - επίμετρο: Ελισάβετ Αρσένιου Εκδόσεις Τυπωθήτω, 2008 σελ. 150, τιμή: 11,50 ευρώ

φρόνιμη εκμετάλλευση των άπειρων δυνατοτήτων που προσφέρει η τεχνική του stream of consciousness μπορεί να εξυψώσει ακόμη και τη συνηθισμένη ιστορία ενός άχρωμου, βαρετού, αποτυχη­ μένου μεν, συμπαθητικού -γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο δ ε- πυροβολητή της RAF κατά τη διάρκεια του Β1Πα­ γκόσμιου Πόλεμου πάνω από τις ανασταλτικές συμβάσεις που έχουν εδραιωθεί από τη σύλληψη κιόλας της ιδέας του έργου. Η Α. Λ Κέννε­ ντυ παρακολουθεί σκέψη προς σκέψη, συνειρμό προς συνειρμό τον ήρωά της Άλφρεντ Ντέι, με επί­ κεντρο την επιστροφή του στη Γερ­ μανία αμέσως μετά το τέλος του πο­ λέμου για τις ανάγκες μιας ταινίας -ντοκιμαντέρ- αναπαράστασης των στρατοπέδων αιχμαλώτων πολέμου και σε επάλληλες, συχνά διασταυ­ ρούμενες, τροχιές, τον έρωτά του για την Τζόυς, την καταναγκαστική σχέση του με τη μητέρα του, την έμμονη ιδέα να εκδικηθεί τον δυνά­ στη πατέρα του, τις μικρές και τις μεγάλες σκέψεις που κάνει ο διάφα­ νος μέσος άνθρωπος.

Λοχαγός Αλατρίστε είναι η μια από τις κύριες αιτίες που ο ικανός ισπανός συγγραφέας Αρτούρο Πέρεθ Ρεβέρτε έχει σημειώσει τόσο μεγάλη επιτυχία στη χώρα μας και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ένα ακόμη συνεπές ιπποτικό -και ουχί ιστορικό, όπως αναγράφεται στο εξώφυλλο του βιβλίου- «μυθιστόρημα για με­ γάλα παιδιά», με ήρωα τον λο­ χαγό Αλατρίστε, που εδώ του έχει ανατεθεί μια ριψοκίνδυνη αποστολή αναφορικά με το λα­ θρεμπόριο χρυσού στο οποίο επιδίδονται ασύστολα τα ισπανικά γαλιόνια με αφετηρία τις Ινδίες. Η προδοσία είναι κάτι σαν νόρμα στα κείμενα του Ρεβέρτε, το σα­ σπένς παρόλα αυτά διατηρείται αμείωτο, αφού σε αυτό το είδος των μυθιστορημάτων οι συμβά­ σεις -όσο γίνεται περισσότερες και πιο «τυπικές»- είναι το μυ­ στικό της επιτυχίας. Καλογραμ­ μένο μυθιστόρημα, χορταστική -για μια ακόμη φορά- περιπέτεια. Τα κινηματογραφικά στούντιο καιροφυλακτούν στη γωνία.

[ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΑΛΟΣΠΥΡΟΣ]

[ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΑΛΟΣΠΥΡΟΣ]

α Τρυφερά κουμπιά, είναι ίσως το πιο δύσκολο και συνάμα λιγότερο προσβάσιμο έργο της Γερτρούδης Στάιν. Μπορεί να διαβαστεί σαν ένα ασθματικό υπερρεαλιστικό ποίημα, να ακουστεί σαν ένα ατονικό πρελούδιο στον μετά μοντερνισμό (βλ. τα έργα του Donald Barthelm) σε μια εποχή που καλά-καλά δεν είχε καν αποκρυ­ σταλλωθεί ο μοντερνισμός, να μελετη­ θεί σαν ένα σπάνιο δείγμα κυβιστικής λογοτεχνίας όπου ο διαχωρισμός ει­ κόνας και λόγου δεν είναι διόλου απα­ ραίτητος και ταυτόχρονα φαντάζει επιτακτικός. Η Στάιν κόβει τις λέξεις στα δύο και κρατάει τα σημαινόμενα, πετώντας στο καλάθι των αχρήστων τα σημαίνοντα. Κανένα νόημα δεν φαίνε­ ται να έχει σημασία μπρος στις γου­ στόζικες αντηχήσεις, τις κρυστάλλινες παρηχήσεις, τις ζαβολιάρικες μετωνυμίες, τις υπονομευτικές παραλλαγές των λεκτικών μορίων. Τα πάντα είναι στυλ, είναι κρυμμένη αίσθηση, είναι κραυγαλέα αισθητική. Ένα κείμενο προς δημιουργία ή ένα κείμενο προς καταστροφή, ένα πλέγμα δυνατοτήτων που ποτέ δεν εξακτινώνονται σε ευκαι­ ρίες. Μέγιστο επίτευγμα η μετάφραση της Ελισάβετ Αρσένιου. [ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΑΛΟΣΠΥΡΟΣ]

Η

& &

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Ο

Τ

ΞΕΝΗ

Charles Dickens

Roberto Bolario

[ Δ IA BA Z Q I Π E Z Ο Γ P A Φ I AJ

Γκάιλς Μίλτον

Π ουτάνες φ ό ν ισ σ ες

Χ α μ ένο ς π α ρ ά δ εισ ο ς

Εισαγωγή-μετάφραοη: Κλαίρη Παπαμιχαιίλ Εκδόσεις Gutenberg, 2008 Orbis Literae 13 τόμοι 2, σελ. 1.400

Μετάφραση: Εφη Γιαννοποϋλου Εκδόσεις Άγρα, 2008 σελ. 312, τιμή: 18,00 ευρώ

Σμύρνη 1922 Μετάφραση: Αλέξης Καλοφωλιάς Εκδόσεις Μίνωας, 2008 σελ. 455, τιμή: 21,00 ευρώ

Οίκος του ζόφου ( 1852-1855), το ένατο μυθιστόρημα του Ντίκενς ( 18 12-1870) έχει όλα τα γνωρίσματα της ανεξάντλητης πένας του Ντίκενς: η άρ­ τια πρόζα’ το ρομαντικό αραβούργημα’ η απόδοση χαρακτήρων ακόμη και με ελάχιστες λέξεις’ η δυνατότητά του να περιγράφει τα πάντα με τον τρόπο που ζήλευε τόσο πολύ ένας Μπαλζάκ’ η αυ­ στηρότατη κοινωνική του κριτική’ το πλάσιμο ολοζώντανων ηρώων, καθαρά αρχετυπικών’ η αποτύπωση της πλοκής ως συστατικού της μυθιστορηματικής ζωής’ οι θυελλώδεις συγκρούσεις των χαρακτήρων’ η ζοφερή (πόσο δε μάλ­ λον εδώ...) αποτύπωση μιας πραγματι­ κότητας θλιβερής και πέρα για πέρα αναπαραστατημένης ως είχε (και προ­ φανώς ως έχει). Ανατόμος μιας μεταβα­ τικής εποχής (ζούσε σχεδόν στο κέ­ ντρο της: με συμπαγή κομμάτια τόσο από τον ρομαντισμό και από τον ωφε­ λιμισμό), ο Ντίκενς υπερασπίστηκε με ζέση και θυμό το αύριο, μην παύοντας να πολεμά με τον τρόπο που το μπο­ ρούσε μια θλιβερή πραγματικότητα, γε­ μάτη απάνθρωπη αδικία, φτώχεια, ασύλ­ ληπτη ανέχεια και κραυγαλέο παλιό και νεογέννητο πλούτο.

ι Πουτάνες φόνισσες του χιλιανού συγγραφέα Ro­ berto Bolario είναι η δεύτερη συλλογή διηγημάτων του, εκδοθείσα τρία χρόνια μετά τους Άγριους ντετέκτιβ, για τους οποίους είχε κερδίσει το βρα­ βείο Ρόμουλο Γκαγιέγος, και δύο προτού πεθάνει πρόωρα σε ηλικία 50 ετών. Η θεματολο­ γία των 13 διηγημάτων είναι ευρεία: Ένας άνδρας σώζει δυο παιδιά τα οποία έχουν ευνουχι­ στεί τελετουργικά στην Ινδία, η συνύπαρξη ενός καθηγητή δη­ μιουργικής γραφής με τη διευ­ θύντρια του ιδρύματος όπου δι­ δάσκει, η εύθραυστη σχέση σχέση πατέρα και γιου στη ζέ­ στη του Ακαπούλκο υπό τη σκιά της εξαφάνισης του σουρρεαλιστή Γκυ Ροζέ, ένα ταξίδι στη Γαλλία και το Βέλγιο, ο κό­ σμος του πορνό, μια ομάδα πο­ δοσφαίρου, μια μεταθανάτια εμπειρία. Τα διηγήματα του Βοlano είναι μια πειστική μαρτυρία υπέρ της φήμης του.

ασισμένο σε ανέκδοτα γράμ­ ματα και ημερολόγια των Λεβα­ ντίνων της Σμύρνης, το νέο βιβλίο του Γκάιλς Μίλτον είναι μια δυνατή ιστορία καταστροφής, ηρωισμού και επιβίωσης. Ξετυλίγεται μέσα από τις αναμνήσεις των επιζώντων, πολλοί από τους οποίους μιλάνε για πρώτη φορά δημόσια, και τις μαρτυρίες εκείνων που βρέθηκαν στη δίνη μιας από τις μεγαλύτερες κατα­ στροφές της σύγχρονης ιστορίας. Πετυχημένος δημοσιογράφος και συγγραφέας ο Γκάιλς Μίλτον δεν γράφει βιβλία μυθοπλασίας αλλά αναπλάθει, πολύ πετυχημένα είναι αλήθεια, την ίδια την ιστορία. Βιβλίο συναρπαστικό από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα, δίνει απαντή­ σεις σε ερωτήματα που απασχόλη­ σαν την ελληνική κοινωνία πρό­ σφατα.

Ο ο ίκ ο ς του ζ ό φ ο υ

Ο

Ο

Β

[ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

[ΠΑΥΛΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ] ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

39

Μανόλης Ξεξάκης

Νατάαα Χατζιδάκι

Η κρυφή συλλογή

Ποιήματα 197 2 -2 0 0 6

Αδηλος αναπνοή

Εικονογράφηση: Χρόνης Μπότσογλοο Εκδόσεις Κέδρος, 2008 σελ. 85, τιμή: 9,50 ευρώ

Εκδόσεις Σύγχρονοι Ορίζοντες, 2008 σελ: 217, τιμή: 15,00 ευρώ

Εκδόσεις Ύψιλον, 2008 σελ.208, τιμή: 14 ευρώ

ημαντικότατη μορφή της (λεγάμε­ νης) γενιάς του 7 0 ο Λ.Π., παρου­ σιάζει εδώ μια δουλειά εξαίσιας σοβα­ ρότητας, με τέτοια αφοπλιστική ηδύτητα ώστε να ξεχνάς τον τρόμο των ανακαλύψεών του και να ακουμπάς με εμπιστοσύνη στην απλότητα της οδύ­ νης. Της οδύνης όχι μόνο ως αποτέ­ λεσμα καταβύθισης αλλά και ως κινη­ τήριας δύναμης προς τον Άλλο. Μια ποίηση που δεν αγαπά τόσο τα μεγάλα τοπία όσο το απέραντο του σκοτει­ νού, το απέραντο της καταστροφής και το απέραντο «της βεβηλωμένης ομορφιάς». Κι όμως. Έστω κι αν ο Λ.Π. γράφει «Βρίσκω λίγο σκοτάδι όπου μπορώ / σκυμμένος να κλάψω και / γράφω μονάχα για λίγους», στο βάθος ξέρει ότι εκείνο που προέχει εί­ ναι η παρηγοριά, η βάπτιση του κό­ σμου με καινούργια ονόματα που δεν έχουμε ακόμα ανακαλύψει, όπως άλ­ λωστε και το αληθινό όνομα του Πα­ ραδείσου: «Αφού η ζωή είναι μία / κι ό,τι είναι να ’ρθει κανείς άνθρωπος / δε γνωρίζει, / ονομάζω αυτόν τον κό­ σμο καλό / και ιερή την πραγματικό­ τητα / που δεν τολμώ / για να τη συ­ ζητήσω» («Βεβηλωμένος Παράδει­ σος»), [ΚΟΣΤΑΣ ΚΑΝΑΒΟΥΡΗΣ]

ρητικός αλλά πολιτογραφημέ­ νος θεασσαλονικιός, πεζογράφος αλλά και ποιητής, ο Μανόλης Ξεξάκης κινείται στη σφαίρα της ανί­ χνευσης της «άλλης» ζωής, αυτής που μας μιλάει ουσιαστικά -έστω κι αν δεν την καταλαβαίνουμε πάντα. Στο βιβλίο αυτό συγκεντρώνει την ποιητική παραγωγή 35 χρόνων, ένα παλίμψηστο της δημιουργίας του. Πηγαίνοντας προς τα πίσω βλέ­ πουμε τον ποιητή, τις εποχές αλλά και τον εαυτό μας. Όπως είπε κά­ που ο ίδιος: «Ήταν ωραίο το ταξίδι. Για να μιλήσουμε με αυθαιρεσίες: Όλη η ποίηση μπορεί να θεωρηθεί αναζήτηση στο παρελθόν. Ακόμα και όταν μιλά για το μέλλον. Γράφο­ ντας όλα αυτά τα χρόνια, έζησα ξανά την ερατεινή παιδική γαλήνη. Επιμήκυνα τον χρόνο. Είχα πάνω μου μια γιγαντιαία ομπρέλα βοσκού που σκέπασε και προστάτευσε όλες τις νήπιες εικονογραφίες των πόθων. Όλη η ποίηση είναι ένα κομμάτι έρωτα. Δοκίμασα να το φέρω εδώ, να σας το δείξω. Δεν ξέρω αν πέτυχα. Ακούω πως είναι πάντα κάπου μέσα σε αγαπημένα σώματα βαθιά αγκυρωμένος». [Γ. Ν. Μ.]

υγκεντρωτική έκδοση των ποι­ ημάτων της εμβληματικής για τη γενιά του 7 0 ποιήτριας Νατάσας Χατζιδάκι. Η ποίηση της Ν. Χατζιδάκι ξεχωρίζει για την τάση της να αμφισβητήσει τη θεματική και τεχνική της γραφής της προη­ γούμενης γενιάς, ενώ με τον ριζο­ σπαστισμό της διαφοροποιείται και από τους ποιητές της γενιάς της. Τα θέματά της αντλούνται από τις κοινωνικές αναταραχές του ’60 και 70, τον άκρατο καταναλωτι­ σμό, την κρατική καταστολή, την ηθική απαξίωση, την εναντίωση στον πόλεμο κ.ά. Στους στίχους της συνδυάζονται υπερρεαλιστικές αναφορές, επιρροές από την beat γενιά των ποιητών, τη μουσική ροκ, την non κουλτούρα και γενι­ κότερα τη μυθοπλασία της αμερι­ κάνικης υπο-κουλτούρας. Θίγει επίσης ζητήματα της ερωτικής συ­ μπεριφοράς της νέας γενιάς, του ελευθεριακού και κοινοβιακού έρωτα κ.ά. Στον τόμο περιλαμβά­ νονται οι συλλογές Στις εξόδους των πόλεων ( 19 7 1), Ακρυλικά (Ι976), Δυσαρέσκεια (Ι984) και Άλλοι ( 1990). [Ν.]

Λευτέρης Πούλιος

Σ

2 )0

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Κ

Σ

Γιάννης Κοντός

Ηλεκτρισμένη πόλη Ζωγραφική: Γιάννης Ψυχοπαίδης Εκδόσεις Κέδρος, 2008 σελ. 74, τιμή: 12,50 ευρώ

κόμα μια φορά ο Γ.Κ. μαζεύει γύρω του όλες του τις αγάπες σε μιαν ανείπωτη σύ­ ναξη για να συγκροτήσουν τον ιστό της πόλης που κατοικεί. Είναι επόμενο αυτή η πόλη να εί­ ναι ηλεκτρισμένη. Δεν είναι εύκολο πράγμα η αγάπη, όταν μάλιστα δεν περιορίζεται στα πρό­ σωπα. Είναι και η αγάπη για τη μουσική, η αγάπη για τα χρώματα, που είναι άλλο από την αγάπη για τη ζωγραφική, όπως η αγάπη για την απου­ σία είναι άλλο από την αγάπη για τους απόντες. Από κοντά και η αγάπη για κείνους που δε γνω­ ρίσαμε ποτέ αλλά το ξέρουμε ότι υπάρχουν, όπως υπάρχει και μια πάμφωτη μακρινή πόλη, έστω κι αν δεν έχουμε πάει εκεί. Αυτό είναι η συλλογή του Γιάννη Κοντού: ένας ηλεκτρισμός μεταφοράς σε όλα τα σημεία του προσωπικού απείρου του καθενός μας, η ιδιωτική πόλη: «Τα σκοτάδια τρέχανε ποτάμι- έτσι έμαθα / κολύμπι. Μετά έπεφτα σε κενά, σε απίθανα υπόγεια, και ο χρόνος έμοιαζε με άμμο, με χρυσόσκονη. / Και εκείνα τα πρωινά, που δεν ήξερα πού ήμουνα / και έψαχνα τους χάρτες για να βρω το στίγμα μου. Και όλα πετούσαν γύρω μου. / Και ο κόσμος γύριζε» (απόσπασμα).

Α

[ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΝΑΒΟΥΡΗΣ]

παιδικά Βακτριανής 43, 157 72 Ζωγράφου τηλ.-fax: 210 7770249, e-mail: elevatonpublications@yahoo.gr

Ρέψοντ Τσάντλερ

Ο μεγάλος αποχαιρετισμός Μετάφραση: Αντώνης Καλοκϋρης Εκδόσεις Κέδρος, 2008 σελ. 560, τιμή: 16,00 ευρώ

Βασίλης Καραγιώργος Γιώργος Γκουντής

Νεοκλής Γαλανόπουλος

Βα

Εκδόσεις Τόπος, 2008 σελ. 248, τιμή: 14,00 ευρώ

Θάνατος από το πουβενά

Εκδόσεις Διήγηση, 2008 σελ. 394, τιμή: 17,50 ευρώ

βά

Φίλιττ Μάρλοου ξαναχτυπά. Αυτή τη φορά το θέμα που τον ενδιαφέρει είναι πολύ προσωπικό, καθώς το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας είναι κάποιος φίλος του, ο Τέρι Λένοξ, ένας άνδρας με σκο­ τεινό παρελθόν. Ο Λένοξ, μετά το φόνο της Σύλβιας, της πλούσιας συ­ ζύγου του, δραπετεύει στο Μεξικό επειδή θεωρείται από την αστυνομία ως βασικός ύποπτος. Στη συνέχεια, μια γυναίκα, η Αϊλίν, αναθέτει στον Μάρλοου να βρει τον εξαφανισμένο σύζυγό της, τον αλκοολικό Ρότζερ Γουέιντ, ευπώλητο συγγραφέα ροζ μυθιστορημάτων. Κι αυτός βρίσκε­ ται νεκρός. Όπως και στα υπόλοιπα έργα του, έτσι κι εδώ ο Τσάντλερ χρησιμοποιεί κάποιες γυναίκες στο ρόλο της μοιραίας, της femme fatal. Δεν είναι όμως όλες ίδιες, δεν είναι όλες πανούργες, μια από αυτές, τη Λίντα, την παντρεύεται σε άλλο μυ­ θιστόρημα.

Ο

[ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ]

τίτλος του μυθιστορήματος παραπέμπει στο «σωτήριον έτος» 2001, όταν η Αγιοταφική Αδελφότητα κλήθηκε να εκλέξει τον νέο πατριάρχη Ιεροσολύμων. Οι δύο συγγραφείς, άριστοι γνώστες της εκκλησιαστικής ιστορίας, μα και των γεγονότων που συνέβησαν στο προσκήνιο, μα και στα παρασκήνια της εκλογικής διαδικασίας, έγραψαν ένα θρίλερ με φόνους, πράκτορες, μυστικές υπηρεσίες, συνωμοσίες, ίντριγκες, μοιραίες γυναίκες. Σκοπός τους είναι να φωτίσουν τις σκοτει­ νές πλευρές παρόμοιων φαινομέ­ νων, στα οποία εμπλέκονται πολι­ τικά, οικονομικά, θρησκευτικά και άλλα συμφέροντα που εκφράζονται από τις κυβερνήσεις της Ελλάδας, του Ισραήλ, των αραβικών κρατών. Από τις σελίδες του βιβλίου περ­ νάνε ένα σωρό ονόματα που παρα­ πέμπουν σε γνωστά πρόσωπα (κι αυτό αποτελεί μειονέκτημα, αφού οι αναγνώστες τα αναγνωρίζουν αμέ­ σως), για παράδειγμα, ο φιλόδοξος Αρχιεπίσκοπος Ιγνάτιος είναι ο αποθανών Χριστόδουλος.

Ο

[ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ]

92

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

συγγραφέας του παιγνιώδους αστυνομικού μυθιστορήματος Η παραλλαγή του Γιώργου Δαρσινού επανέρχεται με ένα καινούργιο πόνημα, γραμμένο με τον ίδιο οί­ στρο και την ίδια διάθεση για σπα­ ζοκεφαλιές. Λάτρης της Αγκάθα Κρίστι και των άλλων συνεχιστών του είδους, αδιαφορώντας για την πολιτική και κοινωνική κατάσταση στη διάρκεια της εξέλιξης της πλο­ κής (μολονότι στο βιβλίο καταγρά­ φονται ιστορικές αναφορές), ο Γα­ λανόπουλος προσπαθεί να βυθίσει τον αναγνώστη σ’ έναν ωκεανό ονο­ μάτων, σχέσεων, ιδιοτήτων, πρά­ ξεων. Ευτυχώς, στην αρχή του βι­ βλίου υπάρχει σχετικός πίνακας με αυτά τα ονόματα, ώστε να γνωρίζει ο αναγνώστης ποιος είναι ποιος. Κε­ ντρικός ήρωας είναι ο Αλκής Ζαββός, επιχειρηματίας και ιδιοκτήτης μιας βίλας, που πέθανε μυστηριωδώς. Έγκλημα ή αυτοκτονία; Ωστό­ σο, οι θάνατοι συνεχίζονται ανη­ λεώς.

Ο

[ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ]

Νταϊάν Γουέι Λιανγκ

Το κινέζικο πετράδι Μετάφραση: Νίνα Μποϋρη Εκδόσεις Πατάκη, 2008 σελ. 296, τιμή: 15,50 ευρώ

ια σφραγίδα από νεφρίτη της Δυναστείας των Χαν που εκλάπη από μουσείο, όταν οι Ερυθροφρουροί, οι νεαροί οπαδοί του Μάο, κατέστρεφαν μνημεία του παρελ­ θόντος, γίνεται αντικείμενο έρευνας. Την υπόθεση αναλαμβάνει η Μέι, μια ιδιωτική ντετέκτιβ, η οποία επισήμως ασκεί το επάγγελμα της ερευνήτριας. Η Μέι συναντά συλλέ­ κτες, παλαιοπώλες, κομματικά στελέχη, ανθρώπους των μυστικών υπηρεσιών, και τε­ λικά οδηγείται στο σκοτεινό παρελθόν της οικογένειάς της. Η συγγραφέας, που έχει φύγει από την Κίνα και ζει στις ΗΠΑ, επιχειρεί να διεισδύσει στην πρόσφατη ιστορία της πατρίδας της και να αποκαλύψει τραυματικά στοιχεία από τη μαοϊκή εποχή. Κυ­ ρίως επιχειρεί να μιλήσει για την πατρίδα της, μια χώρα όπου υπό τις ευλογίες του κομ­ μουνιστικού κόμματος ανθεί ο πιο στυγνός καπιταλισμός και επομένως τα εγκλήματα αυξάνονται.

Μ

[ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ]

Βιβλία, η τ έ χ ν η τ η ς ζ ω ή ς . . .

...Όλοι μαζί οι φίλοι του κόσμου ενωμένοι είχαν καταφέρει τα πάντα...

...Όταν όλα ησυχάζουν τα βράδια έχω τους δικούς μου που μου κρατούν συντροφιά...

..Από τα μικρά σιδερόφ ραχτα παράθυρα του μαντζάτου, έβ λεπ ες όξω τον οβορό...

Και έτσ ι με τα ψ έματα και το καλαμπουράκι, τα ΛοΓομαγειρέματα, γίναν βιβλιαράκι!

Wfe* Εκδόσεις Κ.Μ.Ζαχαρακης Σπετσών 25, Κυψέλη, 11362 Αθήνα, Τηλ. κέντρο: 210 8834329. Fax. 210 8834329

http:// www.zacharakis.gr

e-mail: info.zacharakis.gr

[

δ ι α β α ζ ω ] Α Σ Τ Υ Ν Ο Μ Ι Κ Α

Τζον Ντίξον Καρ

Τζένιφερ Λι Κάρελ

Ο α σ ώ μ α το ς ά νάρω π ος

Το α π όκρυφ ο χ ειρ ό γ ρ α φ ο του Σαίξππρ

Μετάφραση: Νεοκλης Γαλανόπουλος Εκδόσεις Τόπος, 2008 σελ. 296, τιμή: 15,00 ευρώ

Τζον Ντίξον Καρ ( 1906 Ι977), αμερικανός συγγρα­ φέας ιστοριών μυστηρίου, λάτρης των γρίφων και των αινιγμάτων, θαυ­ μαστής του Πόε, του Γκαστόν Λε­ ρού και του Τσέστερτον, εδώ επι­ χειρεί να μιμηθεί το επιτυχές -και κλασικό πλέον- Φόνοι της οδού Μοργκ του πρώτου. Ένας καθηγη­ τής, ο Γκριμό, δολοφονείται μυστηριωδώς σ’ ένα κλειδωμένο δωμάτιο στο σπίτι του στο Λονδίνο και απ’ ό,τι φαίνεται ο δράστης πρέπει να είναι αόρατος, αλλά και ελαφρότε­ ρος από τον αέρα. Το αίνιγμα καλεί­ ται να λύσει ο λεξικογράφος Φελ, αλλά και ο αναγνώστης, ο οποίος πρέπει να βασανίσει το μυαλό του για να κατορθώσει να εισχωρήσει στο μυαλό του συγγραφέα, που εκ προμελέτης βασανίζει τον αναγνώ­ στη. Σταυρόλεξο για λίγους με λο­ γική εξήγηση.

Ο

[ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ]

Μετάφραση: Έφη Τσιρώνη Εκδόσεις Ψυχογιός, 2008 σελ. 574, τιμή: 19,90 ευρώ

ο μυθιστόρημα αρχίζει με έναν πρόλογο: στις 29 Ιουνίου 16 13 στο Λονδίνο, το θέατρο «Σφαίρα», όπου θα παιζόταν ένα έργο του Σαίξπηρ, πιάνει φωτιά. Στη συνέχεια μεταφερόμαστε στη σύγχρονη εποχή, στις 29 Ιουνίου 2004, όταν η Ρόζαλιντ Χάουαρντ, εκκεντρική σαιξπηρίστρια, χαρίζει στην αγαπη­ μένη της μαθήτρια, τη σκηνοθέτρια Κέιτ Σέλτον, ένα μυστηριώδες κουτί, ισχυριζόμενη πως κρύβει ένα μυ­ στικό. Όταν η Ροζ πεθαίνει ξαφνικά, προφανώς δολοφονημένη, η Κέιτ ανοίγει το κουτί και βρίσκει έναν σαιξπηρικό γρίφο. Τότε ξεκινάει ένα μεγάλο ταξίδι στην Αμερική, στη Βοστώνη, στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, για να ανακαλύψει τι ήθελε να της πει η νεκρή και ταυτό­ χρονα να αποφύγει έναν άγνωστο δολοφόνο. Σε αυτό το διάστημα επιχειρεί να αποκρυπτογραφήσει μια σειρά από αινίγματα κρυμμένα στους στίχους του Σαίξπηρ.

Τ

Δημήτρης Μαμαλούκας

Η μ ο να ξιά τη ς α σ φ άλτου Εκδόσεις Λιβάνη, 2008 σελ. 342, τιμή: 17,00 ευρώ

θινόπωρο του 2008. Καθώς στην αφιλόξενη Αθήνα απλώ­ νεται πυκνή ομίχλη, μερικοί άνθρω­ ποι ζουν τη δική τους προσωπική ζωή. Είναι ο Πετράρχης, ο παρανοϊ­ κός δολοφόνος, η φιλενάδα του, η ναρκομανής Μιράντα, ο Τσίκης, ο κακός μπάτσος, η γυναίκα του, η υπομονετική Στέλλα, ο Αμίρ, ο κα­ λός μετανάστης, η Δέσποινα, η κο­ πέλα που φυλάει το μωρό του Τσίκη. Το μυθιστόρημα του Δημήτρη Μαμαλούκα έχει γρήγορη, κινη­ ματογραφική γραφή, πολλή δράση, εγκλήματα και αρκετή ποίηση. Ο συγγραφέας επιχειρεί να δείξει την απανθρωπιά που επικρατεί στην ελ­ ληνική πρωτεύουσα, κάτι που την τοποθετεί ανάμεσα στις πιο επικίν­ δυνες πόλεις του κόσμου, μέσα από τις απλές, καθημερινές και ενίοτε σκληρές ιστορίες των πρωταγωνι­ στών του. Η νύχτα, η άσφαλτος, τα ποτά και τα ναρκωτικά δίνουν τον τόνο στην πλοκή που δένει όλους τους παραπάνω.

Φ

[ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ] [ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ]

3>Α-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

ΗΛίΒΑΤΟΝ •π α ώ ^ ά

ο Μ εγά λος

Λ ύ κ ος

[

δ ι α β α ζ ω ] Α Σ Τ Υ Ν Ο Μ Ι Κ Α

Γιάννης Παπαδοπούλας

Σχεδόν νουάρ Εκδόσεις Αίολος, 2008 σελ. 214, τιμή: 12,00 ευρώ

Ρουθ Ρέντελ

ΓιάκομπΑρζούνι

Θαμμένα μυστικά

Happy Birthday, Τούρκε!

Μετάφραση: Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2008 σελ. 384, τιμή: 19,00 ευρώ

Μετάφραση: Στέφανος Τζαννετάτος Εκδόσεις Καστανιώτη, 2008 σελ. 171, τιμή: 12,50 ευρώ

Ρουθ Ρέντελ Θ αμμένα μ υ σ τ ικ ά

*

■

Γιάννης Παπαδόπουλος (Βό­ λος, 1951) επιχειρεί να γρά­ ψει την πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας από την πτώση της δικτα­ τορίας μέχρι το 2004, έτος διεξα­ γωγής των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα. Για να το επιτύχει χρησιμοποιεί στοιχεία από τη νουάρ λογοτεχνία (εξού και ο τίτ­ λος), κάτι στο οποίο συμβάλλει το επάγγελμα του αφηγητή, του ιδιω­ τικού ντετέκτιβ Γιάννη Παππά. Οι ήρωες του μυθιστορήματος, όλοι αριστεροί, είναι τρεις: ο προαναφερθείς, ο συνεργάτης του στις παρακολουθήσεις Θωμάς και ο Ρήγας, παλιός μαοϊκός που έχει αλλοτριωθεί και σήμερα συμμετέ­ χει σε παιγνίδια εξουσίας. Η υπό­ θεση είναι υποτυπώδης (ο Ρήγας αναθέτει στον Παππά να γίνει η σκιά του, ώστε να τον προστατεύ­ σει από κάποιους αόρατους εχθρούς), ενώ εμφανίζονται και μερικές γυναίκες. Στην ουσία πρό­ κειται για μια ελεγεία για τα χαμένα οράματα των αριστερών νέων των περασμένων ετών.

Ρουθ Ρέντελ αρχίζει το βιβλίο της μ’ ένα έγκλημα: την τυ­ χαία ανεύρεση ενός νεκρού αν­ θρώπου σε αποσύνθεση, όταν ένας άντρας και ο σκύλος ανακα­ λύπτουν στο δάσος το χέρι του. Ο επιθεωρητής Γουέξφορντ αναζητά την αλήθεια ρωτώντας εκείνους που μένουν στην περιοχή, μα βρί­ σκεται κι άλλος άγνωστος νεκρός. Πρόκειται για ανθρώπους εξαφανι­ σμένους από παλιά. Στην υπόθεση εμπλέκεται κι ένας σπουδαίος συγ­ γραφέας ονόματι Τριντάουν, ο οποίος ζει πολυτελώς, αδιάφορος για όσα συμβαίνουν γύρω του. Χρησιμοποιώντας τις σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους που στη­ ρίζονται στο DNA, ο επιθεωρητής βρίσκει τη λύση του μυστηρίου, ωστόσο, η Ρέντελ δεν αρκείται σε αυτό. Εξετάζει το θέμα του ρατσι­ σμού στη χώρα της -ο ι Αφρικανοί έχουν πλημμυρίσει τη Βρετανίακαι ταυτόχρονα θίγει το ζήτημα της πνευματικής περιουσίας, αφού ο συγγραφέας είναι ύποπτος λογοκλοπής.

[ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ]

[ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ]

Ο

Η

ίναι το πρώτο μιας σειράς αστυνο­ μικών μυθιστορημάτων του συγ­ γραφέα από τη Γερμανία Γιάκομπ Αρζούνι. Ο ήρωας, ο Κεμάλ Καγιανκάγια, είναι ένας τουρκικής καταγωγής γερμανός ντετέκτιβ που δεν κολλάει πουθενά. Μισεί εξίσου Τούρκους και Γερμανούς, καθώς ο ίδιος αντιμετωπί­ ζεται με ρατσισμό και από τις δύο «πλευρές»: από τους μεν Τούρκους γιατί ο ίδιος είναι παρείσακτος (δεν μι­ λάει τούρκικα, καθώς μεγάλωσε με γερμανική οικογένεια) και από τους Γερμανούς γιατί έχει σκουρόχρωμο δέρμα. Η καριέρα του ως ντετέκτιβ σημαδεύεται μάλλον από την επιθυμία του να παραμένει κρυμμένος στο γρα­ φείο του και να κατεβάζει άφθονο αλ­ κοόλ. Η ησυχία του, όμως, διαταράσσεται όταν φτάνει στο γραφείο του μια πελάτισσα: μια γυναίκα τουρκικής καταγωγής, της οποίας ο σύζυγος έχει δολοφονηθεί. Το βιβλίο ξεχωρίζει λι­ γότερο για τον ήρωά του (που φέρει όλα τα χαρακτηριστικά των ντετέκτιβ των βιβλίων μυστηρίου) και περισσό­ τερο για το όχι και τόσο κολακευτικό πορτρέτο της σύγχρονης Γερμανίας που επιχειρεί.

Ε

[ΝΙΚΗ ΟΡΦΑΝΟΥ]

2>(θ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Ολιβερ Τόλμαϊν

Tim Newark

Ιλμπέρ Ορταϊλί

Μαφία και Β' Παγκόσμιος Πόλεμος

Ανακαλύπτοντας ξανά τους Οβωμανούς

RAF: Αυτό ήταν για μας απελευδέρωση

Η συμπαιγνία των Συμμάχων με το οργανωμένο έγκλημα, 1941-1950 Μετάφραση: Ελευθερία Τσίτσα Εκδόσεις Ιωλκός, 2008, σελ. 464, τιμή: 25,00 ευρώ

Μετάφραση: Ibrahim Kelaga Ahmet Εκδόσεις University Studio Press, 2008 σελ. 239, τιμή: 14,00 ευρώ

Εκδόσεις ΚΨΜ, 2008 σελ. 240, τιμή: 15,00 ευρώ

υγγραφέας αρκετών βιβλίων εκλαϊ­ κευμένης στρατιωτικής ιστορίας και συνεργάτης αντίστοιχων περιοδικών στη Βρετανία, ο Τιμ Νιούαρκ με αυτή του τη μελέτη, η οποία είναι, σύμφωνα με τον ίδιο, προϊόν ενδελεχούς έρευνας σε αρχειακό υλικό των αγγλο-αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, διερευνά μια «γαργαλιστική», αναμφίβολα, πτυχή του Β' Παγκοσμίου πολέμου. Αν, όπως ισχυριζόταν ο Τσώρτσιλ, προκειμένου να νικήσει «θα δειπνούσε ακόμη και με το διάβολο», τότε γιατί όχι και με το οργανωμένο έγκλημα; Ο συγγραφέας είναι αρκετά προσεκτικός βέβαια για να αναπτύξει θεωρίες συνωμοσίας. Θέτο­ ντας επί σκηνής πρωταγωνιστές όπως ο Λάκυ Λουτσιάνο ή οι αμερικανοεβραίοι γκάνγκστερ Μάγιερ Λάνσκυ και Μπά­ γκου Σίγκελ, αφηγείται απλώς την όχι και τόσο παράξενη διασύνδεση πατριω­ τικού καθήκοντος και ευκαιρίας για μπίζνες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως έχει η παρουσίαση των εντάσεων ανά­ μεσα στο συμμαχικό στρατό κατοχής στη Σικελία και το αναπτυσσόμενο (και στηριζόμενο από τη Μαφία) αυτονομιστικό κίνημα, που συνεχίστηκαν και μετά το τέλος των πολεμικών συγκρού-

ξαιρετικά χρήσιμο βιβλίο σε μια εποχή όπου οι εθνικιστικές, επι­ κίνδυνες κραυγές και στις δύο πλευ­ ρές του αρχιπελάγους του Αιγαίου συσκοτίζουν, πολλές φορές, την πραγματική ιστορική αλήθεια. Στο συ­ γκεκριμένο βιβλίο ο καθηγητής πανε­ πιστημίου Ιλμπέρ Ορταϊλί προτείνει τη δική του ιστορική θεώρηση για την Οθωμανική Αυτοκρατορία, τους θε­ σμούς και την εξέλιξή της, χρησιμο­ ποιώντας πηγές που μέχρι πρόσφατα δεν ήταν προσβάσιμες στον έλληνα αναγνώστη. Βιβλίο χρήσιμο για την κατανόηση μιας εκ των τελευταίων αυτοκρατοριών - μωσαϊκό, στο πλαί­ σιο της οποίας συνυπήρξαν τόσοι πολλοί λαοί, θρησκείες, εθνικές πα­ ραδόσεις και λαϊκοί πολιτισμοί. Πα­ ράλληλα, μέσα από το κείμενο ο ανα­ γνώστης έχει την ευκαιρία να γνωρί­ σει και τον τρόπο με τον οποίο η σύγχρονη τουρκική ιστοριογραφία αντιμετωπίζει την Οθωμανική Αυτο­ κρατορία, τους θεσμούς και τη δομή της δυναστείας, γεγονός που καθιστά πιο εύκολη την κατανόηση πολλών ζητημάτων της σημερινής τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.

ο βιβλίο, επίκαιρο λόγω της σχετικής ταινίας, είναι μια εκτενής συζήτηση του δημοσιο­ γράφου Όλιβερ Τόλμαϊν και της Ίρμγκαρντ Μέλερ, μέλους της πρώτης γενιάς της RAF, κρατού­ μενης πάνω από 22 χρόνια σε φυλακές υψίστης ασφαλείας και μοναδικής επιζήσασας από τη νύχτα θανάτου (Ιδη προς 19η Οκτωβρίου Ι977) στα λευκά κελιά του Στάμχαϊμ. Κεντρικός άξονας της συζήτησης είναι τα σημαντικότερα γεγονότα του πολύκροτου «γερμανικού φθι­ νοπώρου», η επίδραση σε αυτά της ένοπλης πάλης, όπως την αντιλαμβανόταν και τον διεξήγαγε η RAF (Φράξια Κόκκινος Στρατός). Ενδιαφέρουσες είναι ακόμη οι αναφορές που γίνονται στο χαρακτήρα και το ρόλο των άλλων ιδρυτικών μελών της RAF, στον τρόπο οργάνωσης και λει­ τουργίας της ως οργάνωσης αντάρτικου πόλης. Η συνομιλία συμπληρώνεται από μια σειρά άγνωστων στην Ελλάδα ντοκου­ μέντων της RAF.

[ΣΠΥΡΟΙ ΚΑΚΟΥΡΙΠΤΗΣ]

[ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

[ΓΙΟΡΓΟΣ ΣΟΡΟΛΟΠΙΔΗΣ]

Σ

Ε

Τ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

3*Ί

[

δ ι α β α ζ ω

]

Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α

Norman Davies

Marilyn Β. Young

Η Ευρώπη σε πόλεμο

Οι πόλεμοι του Βιετνάμ (1 945-1 990 )

Robert Service

Σύντροφοι

Η έναρξη, οι συγκρούσεις, οι ηγέτες και το τέλος του φασισμού, 1939-1945 Μετάφραση: Σωτήρης Αγάπιος Εκδόσεις Ιωλκός, 2008 οελ. 816, τιμή: 28,00 ευρώ

Μετάφραση: Δημήτρης Παυλάκης Εκδόσεις Οδυσσέας, 2008 αελ. 494, τιμή: 26,13 ευρώ

Η παγκόσμια ιστορία του κομμουνισμού Μετάφραση: Αθηνά Χατζή Εκδόσεις Ψυχογιός, 2008 σελ. 645, τιμή: 27,70 ευρώ

στορικός που αρέσκεται στις μεγάλες «τοιχογραφίες» (και συχνά έχει γι’ αυτό κατηγορηθεί από τους συναδέλφους του, μιας και «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέ­ ρειες»), έχει στο ενεργητικό του, πέρα από συνθέσεις για την ευρωπαϊκή ή την βρετανική ιστορία, μια πλειάδα έργων για την αγαπη­ μένη του Πολωνία (όπου θεωρείται ένα εί­ δος... «εθνικού ιστορικού»). Στο τελευταίο του βιβλίο ο Νόρμαν Ντέιβις επιχειρεί να συνοψίσει τα κεντρικά στρατιωτικά, πολιτικά, ηθικά κ.ά. στοιχεία που καθόρισαν τη φυσιο­ γνωμία του Β' Παγκοσμίου πολέμου. Ορθά παρατηρεί πως επίκεντρο της σύγκρουσης, στην ευρωπαϊκή ήπειρο τουλάχιστον, υπήρξε ο πόλεμος στην Ανατολή. Εκεί δόθηκαν τε­ ράστιες σε αριθμούς αλλά και αγριότητα μά­ χες, εκεί κρίθηκε και η μοίρα του ευρωπαϊ­ κού πολέμου -κι αυτό είναι κάτι που στη Δύση πολύ συχνά λησμονείται, προς δόξαν της D-Day, της απόβασης στη Νορμανδία. Από την άλλη, η (σωστή) επικέντρωση στη γεωπολιτική σύγκρουση ναζισμού και μπολσεβικισμού, των δύο ολοκληρωτικών καθε­ στώτων που προέκυψαν από τις εκκρεμότη­ τες του Α' Παγκοσμίου, απαιτεί λεπτομερέ­ στερη εξέταση προκειμένου να μην καταλήξει σε μια απλή «εξίσωση των ολοκληρωτι­ σμών» - ένας κίνδυνος που δεν δείχνει να αποφεύγει ο Ντέιβις. [ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ]

M.Young, καθηγήτρια ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, στο παρόν βιβλίο της εξιστορεί τον τριακονταετή βιετναμικό πόλεμο, τοποθετώντας τον μέσα στο ευρύτερο πολιτικό πλαίσιο της εποχής του. Εκεί, αναλύει επίσης την αμερικανική ψυ­ χροπολεμική ιδεολογία και επισημαίνει τις εμμονές και τα σημαντικά λάθη της, ενώ εξετάζει και τις πολιτικές αποφά­ σεις που ενέπλεξαν στο μέγιστο βαθμό τις ΗΠΑ σ’ αυτήν την παγίδα που οδήγησε τελικά στην ήττα. Οι δια­ μορφωτές της αμερικανικής πολιτικής πίστεψαν ότι θα επιβάλλονταν εύκολα και γρήγορα, καθώς διέθεταν την οικο­ νομική και στρατιωτική υπεροχή. Βε­ βαίως και τα πράγματα δεν ήρθαν όπως τα περίμεναν. Σχεδόν 40 χρόνια μετά, η ήττα στο Βιετνάμ όχι μόνο δεν δίδαξε αυτούς που χαράσσουν το μέλ­ λον του ίδιου του λαού των ΗΠΑ αλλά βρίσκονται στο Ιράκ με την ίδια νοο­ τροπία, του ανίκητου που θα μπο­ ρούσε να επιβληθεί εύκολα και γρή­ γορα. Μόνο που τώρα το πρόβλημα εί­ ναι αντίστροφο, όχι αν θα ηττηθούν αλλά αν θα μπορέσουν οι ΗΠΑ να απεμπλακούν εύκολα και γρήγορα από εκεί που πήγαν απρόσκλητοι. [ΞΕΝΗ Δ. ΜΠΑΛΟΤΗ]

ντυπωσιακού όγκου μονογραφία, απόπειρα καταγραφής της ιστορίας του παγκόσμιου κομμουνι­ στικού κινήματος από τον καθηγητή Ρωσικής Ιστο­ ρίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Είχαν προηγηθεί τα βιβλία του για τους Λένιν, Στάλιν, Τρότσκι, κα­ θώς και ένα βιβλίο για τη σύγχρονη Ρωσία. Το βιβλίο κινείται από τον Μαρξ και τον Λένιν μέχρι τον Μάο και τον Κάστρο, παρουσιά­ ζοντας ζωντανά τα πορ­ τρέτα των πρωταγωνιστών και τα γεγονότα που δια­ δραμάτισαν αποφασιστικό ρόλο στην ιστορία του κομμουνισμού. Ο Σέρβις αναλύει τις πολιτικές των κομμουνιστικών καθεστώ­ των αλλά και τις κοινωνικές συνθήκες που οδήγησαν εκατομμύρια ανθρώπους να ασπαστούν τον κομ­ μουνισμό ως ιδεολογία και κρατική πολιτική. [ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ ]

Ι

3>& ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

2008

H

Ε

ή ό χ ο ς β ία

να

ϊΐια ν ά α ΜΠΟΥΛΓΚΑΚΟΦ

ΜΟΙΡΑΙΑ ΑΥΓΑ έργο προφητικό από τον ιεγάλο αυτό συγγραφέα, ένα σφιχταγγάλιασμα με το επερχόμενο μέλλον, μία ταπεινή παράκληση για να αποφευχθεί η βλάσφημη απώλεια του ανθρώπου!

I Πραγματικότητες και αυταπάτες, I αποδοχές και αρνήσεις, μία § διαδρομή στο ταξίδι του I ανθρώπου και του διπλού του!

0 Κλεμάν Ροσέ, ξεσκεπάζει

I

I αδυναμίεςμικρέςήμεγάλες ' 1 απάτεςγιανααπομείνει ηπραγματικότητα, ανθρώπινη, I ευάλωτη, σκληρήαλλά 1 πραγματική!

I ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑ

ΑΙΣΩΠΟΥ ΒΙΟΣ ;Για πρώτη φορά η ζωή του Αισώπου δοσμένη μέσα από κείμενα και αφηγήσεις Iτης αρχαιότητας! Ιστορίες που μας κάνουν να γνωρίσουμε από κοντά τη ζωή του μοναδικού αυτού 'μυθοπλάστη, που γοητεύει ακόμα και σήμερα!

Σαν προτέρημα/Σαν τη ροδιά/Ανοίγεις τα φτερά σου/ Και τρέχεις Στην κορυφή /Σ ε περιμένει /Ένα ρόδι / Τι άλλο θέλεις; Μία μοναδική έκδοση, αφιέρωμα στον αγαπημένο και ιδιαίτερο καρπό, Το Ρόδι!

Μαυροκορδάτου 11, 106 78 Αθήνα · Τηλ.: 210 3304196,3830606, fax: 210 3819639 Παρασάκη 5, 566 22 Θεσσαλονίκη ·Τηλ.ι 2310220992, fax: 2310220910 www.armosbooks.gr · e-mail: harmos@ath.forthnet.gr

[

Δ Ι Α Β Α Ζ Ω Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α

Τα συμβάντα στην Χίο το 18 22 Από το χέρι του Βαχίτ Παοά Μετάφραση: Δ. Ε. Δανιήλογλου Εκδόσεις Άλφα Πι, 2007 σελ: 101, τιμή: 20,90 ευρώ

να συνέδριο στη Χίο, αφιερωμένο στη μαστίχα, μας έδωσε την ευκαιρία να ανανεώσουμε την επαφή μας με την ενδιαφέρουσα τοπική βιβλιοπαραγωγή. Τα συμβά­ ντα στην Χίο το 1822, από το χέρι του Βαχίτ Πασά. Μεταφρασθέντα υπό Δ. Ε. Δ.[ανιήλογλου], αποπνέουν μια νε­ ανική φρεσκάδα, σχεδόν αντιφατική με το εγχείρημα της αναβίωσης ενός βιβλίου -και μάλιστα μετάφρασης- που μετράει ήδη στην πρώτη του μορφή εκατόν σαράντα έξι χρόνια ύπαρξης. Η λεπτή ειρωνεία του τίτλου από τον επι­ μελητή και παραφραστή στα νέα ελληνικά Νίκο Μήτση αποτελεί το πρώτο δείγμα για το πνεύμα της έκδοσης. Ο Βαχίτ περιγράφει τα γεγονότα αλλά παράλληλα αποτελεί και έναν από τους κύριους δράστες των σφαγών που διεξήχθησαν στη Χίο σαν τιμωρία για την εξέγερση του νη­ σιού στις αρχές του 1822. Το κείμενο του Βαχίτ, σε μια μορφή ανάμεσα στην απολογία και στη διοικητική ανα­ φορά, τυπική για τους Οθωμανούς αξιωματούχους του καιρού του, εγείρει ζητήματα που παραμένουν επίκαιρα. Το δικαίωμα στην εξέγερση, τα όρια της στασιαστικής δράσης, η ισορροπία ανάμεσα στην απονομή του δικαίου και στην εκδικητικότητα των εξουσιαστικών μηχανισμών και, τέλος, η θεολογική κάλυψη στη βία συνδέουν την αφήγηση για τα γεγονότα του 1822 με την καθημερινό­ τητα της εθνοτικής και πολιτικής βίας στο σύγχρονο κό­ σμο. Η διαφωτιστική εισαγωγή και το εξαιρετικό στήσιμο αναδεικνύει ένα βιβλίο που ανταποκρίνεται στα χιώτικα ιστοριογραφικά ενδιαφέροντα και ανατροφοδοτεί την το­ πική ταυτότητα, αλλά μπορεί να διαβαστεί με ικανοποίη­ ση από τον καθένα. [Γ. Γ.]

Ε

10Ο

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Ρ. Βαν Μπούσχοτεν, Τ. Βερβενιώτη, Ε. Βουτυρά, Β. Δαλκαβουκης, Κ. Μπόδα (επιμ.)

Μνήμες και λή8η του ελληνικού εμφυλίου πολέμου Εκδόσεις Επίκεντρο, 2008 σελ. 448, τιμή: 25,00 ευρώ

μνήμη, κοινωνική αλλά και ατομική, έχει αποτελέσει τις τελευταίες δεκαετίες αντικείμενο πλει­ άδας επιστημών, με επίκεντρο, κυρίως, την εμπειρία των δύο παγκοσμίων πολέμων και της εβραϊκής γε­ νοκτονίας. Κάτι που όμως δεν ισχύει στον ίδιο βαθμό για τη «διχαστική μνήμη» των εμφυλίων συ­ γκρούσεων. Ο παρόν τόμος, στον οποίο περιλαμβά­ νονται εισηγήσεις του συνεδρίου «Μνήμες των εμ­ φυλίων: Τόποι και εργαλεία», που διεξήχθη από το Δίκτυο για τη μελέτη των εμφυλίων πολέμων, απο­ τελεί, έτσι, μια πρώτη διεπιστημονική απόπειρα κα­ ταγραφής των μορφών μνήμης για τον εμφύλιο και των μεθοδολογικών εργαλείων προσέγγισής της. Η εισαγωγή των επιμελητών αποτελεί μια ευσύνοπτη βι­ βλιογραφική ανασκόπηση της ακαδημαϊκής συζήτη­ σης για τη μνήμη, διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα, όπου επισημαίνονται τόσο καθυστερήσεις και ελ­ λείμματα όσο και η πορεία εισαγωγής των σχετικών μελετών στην Ελλάδα, με πρώτο το χώρο της κοινω­ νικής ανθρωπολογίας. Οι επιμέρους εισηγήσεις με­ λετούν θέματα όπως η φυσιολογία της μνήμης, τα μεθοδολογικά ζητήματα στη μελέτη της μνήμης του εμφυλίου, οι «μνημονικοί τόποι», η μνήμη του εμφυ­ λίου στο λόγο των πολιτικών κομμάτων, στα σχολικά εγχειρίδια, στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο κ,λπ.

Η

[ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ]

μεΐΕίει: Franco Montanan

Alexander Avenarius

Γεώργιος Ηλ. Κρίμπας

Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας

Ο Βυζαντινός πολιτισμός και οι ΣλάΒοι

Σχέσεις Εκκλησίας και πολιτείας στις χώρεςμέλη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως

Επιμέλεια: Δ. Ιακώβου - Α. Ρεγκάκος Εκδόσεις University Studio Press, 2008 σελ. 1206, τιμή: 85,00 ευρώ

Μετάφραση- επιμέλεια: Αγγελική Δεληκάρη Εκδόσεις Δ. Ν. Παπαδήμα, 2008

γιγαντιαίος αυτός τόμος καλύπτει δε­ κατέσσερις αιώνες (8ος π.Χ. - 6ος μ.Χ.) λογοτεχνίας, περιλαμβάνει δηλαδή και την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ύστερη αρ­ χαιότητα έως το κλείσιμο των φιλοσοφικών σχολών από τον Ιουστινιανό, ένα συμβολικό όριο για την περιοδολόγηση της αρχαίας γραμματείας, ενώ το σύνηθες όριο είναι η ελληνιστική εποχή. Επιπλέον, εξετάζει όλες τις εκφάνσεις της αρχαίας γραμματείας (π.χ. γραμματική, λεξικογραφία, ιατρική, θετικές επιστήμες) και δεν περιορίζεται αποκλει­ στικά στα αντικείμενα που καλύπτει συμβα­ τικά η λογοτεχνία με τη στενότερη έννοια του όρου. Ο αναγνώστης αποκτά μια συνο­ λικότερη εικόνα των αρχαίων κειμένων και ενημερώνεται για τις πρόσφατες παπυρικές ανακαλύψεις που διεύρυναν σημαντικά τις γνώσεις μας. Βιογραφικά στοιχεία, σύντομη περιγραφή των εξεταζόμενων έργων, γλώσσα και ύφος αποτελούν πάγια επανερ­ χόμενες ενότητες, ενώ το αναλυτικό ευρε­ τήριο συμβάλλει στην αποτελεσματικότερη εποπτεία του υλικού. Οι επιμελητές του τό­ μου τονίζουν πως θεώρησαν ενδιαφέρον να συμπληρώσουν τη γερμανική αγγλοσαξωνική προσέγγιση της ιστορίας της αρχαιο­ ελληνικής λογοτεχνίας με την ιταλική από­ πειρα, ώστε να ενισχυθεί η απαραίτητη με­ θοδολογική πολυφωνία. [Γ. Ν.]

συγγραφέας Alexander Avenar­ ius, καθηγητής του Πανεπιστη­ μίου Μπρατισλάβας, εξετάζει τις βυζαντινοσλαβικές σχέσεις και τη βυζα­ ντινή επίδραση στον σλαβικό κόσμο. Πραγματεύεται την περίοδο από τις αρχές του 6ου αιώνα, με την πρώτη εμφάνιση των Σλάβων στο διπλωμα­ τικό και πολιτικό προσκήνιο της βυ­ ζαντινής αυτοκρατορίας, έως και τις αρχές του 13ου αιώνα, όταν οι Σλά­ βοι αποτελούσαν ένα ουσιαστικό πα­ ράγοντα στα Βαλκάνια. Ο συγγρα­ φέας μελετάει τις κατά καιρούς πολι­ τικές θέσεις του Βυζαντίου σε σχέση με τους Σλάβους γείτονες και το πώς αυτή άλλαζε σε σχέση με τη δική τους δυναμική. Εξετάζει επίσης το πώς η κουλτούρα του Βυζαντίου (θρησκεία, γράμματα, τέχνες, αρχιτε­ κτονική, ήθη κ.ά.) επέδρασε και στοι­ χεία της συγχωνεύθηκαν με τα αντί­ στοιχα σλαβικά σε όλα τα επίπεδα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η μελέτη της διείσδυσης του Βυζαντίου στο κράτος του Κιέβου και οι μετέπειτα επιδράσεις. Αν και ογκώδες, διαβάζεται με πολύ ενδιαφέρον, λόγω και των πρόσφατων εξελίξεων με τους γείτονες μας. [Γ. Ν.]

Ο

Εκδόσεις Αποστολική Διακονία, 2008 σελ. 159, τιμή: 7,00 ευρώ

Ο

ομοθετική, νομολογιακή και βιβλιογραφική έρευ­ να, η οποία αποτέλεσε το αντι­ κείμενο διδακτορικής διατρι­ βής του συγγραφέα. Είναι το απαύγασμα μιας πολυετούς και εξαντλητικής έρευνας σχετικά με την υφιστάμενη νομοθεσία για τις σχέσεις κράτους και Εκκλησίας στις χώρες της Ευ­ ρωπαϊκής Ένωσης. Ο αναγνώ­ στης έχει την ευκαιρία να μά­ θει το πώς έγινε, όταν και όπου έγινε, ο διαχωρισμός των δύο αυτών κορυφαίων θεσμών της νεωτερικής εποχής. Ο μελετη­ τής προσπαθεί και εντέλει κα­ ταφέρνει να αποδείξει ότι ο διαχωρισμός στην πράξη του κράτους από την Εκκλησία ου­ δέποτε εφαρμόστηκε στον ευ­ ρύτερο ευρωπαϊκό χώρο, γε­ γονός που, λόγω του επίκαιρου χαρακτήρα του ζητήματος, αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Χρήσιμο βιβλίο, το οποίο πα­ ρουσιάζει ένα πρόβλημα που απασχολεί και θα απασχολεί την ελληνική κοινωνία. [ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

Ν

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

ΙΟ Ι

[

δ ι α β α ζ ω

]

Μ Ε Λ Ε Τ Ε Σ

Τζον Μέιναρντ Κέυνς

Η γενική θεωρία της απασχόλησης, του τόκου και του χρήματος Εκδόσεις Παπαζήση σελ. 468, τιμή: 34,49 ευρώ

Κέυνς επιστρέφει, και το φάντασμά του πλανάται πάνω από όλο τον ανα­ πτυγμένο κόσμο. Η επικράτηση των νεο­ φιλελευθέρων και η επιρροή τους ακόμα και στις τάξεις πέραν των δεξιών πολιτικών παρατάξεων συκοφάντησαν το ρόλο του κράτους και ύμνησαν ποικιλοτρόπως την ελεύθερη αγορά. Κύριο μοτίβο τους: η αγορά αυτορρυθμίζεται. Όμως, όπως φά­ νηκε στην πρόσφατη κρίση, η αγορά αυτορρυθμίζεται μόνον όταν έχει κέρδη, αλ­ λιώς καταρρέει. Οι πάντες, τότε, θυμήθη­ καν αυτή την αυστηρή, ηθική μορφή των οικονομικών γραμμάτων, τον Κέυνς, και ξεσκόνισαν τα γραπτά του. Ο καπιταλι­ σμός δεν τελείωσε, ο τρόπος που τον δια­ χειρίστηκαν οι υπεύθυνοι τελείωσε. Το κλειδί για τον Κέυνς ήταν η προστασία της οικονομίας της αγοράς, καθιστώντας την ικανή να λειτουργήσει. Πίστευε πως η οι­ κονομία της αγοράς μπορούσε να επιβιώ­ σει, ως σύστημα, μόνον εάν κέρδιζε την υποστήριξη των μαζών, αν αυξανόταν το βιοτικό τους επίπεδο και η κατανάλωση, αν αυξανόταν η απασχόληση. Το κράτος θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο εξασφαλίζοντας μέσω των επενδύσεων την απασχόληση, αλλά θέτοντας αυστη­ ρούς νόμους λειτουργίας της αγοράς.

Ο

[ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ]

1 02

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Don E.Waldman - Elizabeth Jensen

Σαράντος I. Καργάκος

Βιομηχανική οργάνωση

Ελληνική παιδεία, ένας νεκρός με... μέλλον

θεωρία και πράξη (τόμοι 25 Μετάφραση: Αντιγόνη Αποστολοπούλου Εκδόσεις Έλλην σελ. 584, τιμή: 55,00 ευρώ

πειδή οι επιχειρήσεις βρίσκονται σε δεινή κατάσταση και προσπα­ θούν να οργανωθούν έτσι ώστε να ελα­ χιστοποιήσουν το κόστος και τα λει­ τουργικά τους έξοδα αυξάνοντας, αν μπορούν, την παραγωγικότητα και τα κέρδη, το βιβλίο αυτό προσφέρει εποικοδομητικές συμβουλές. Συνδυά­ ζει τις πιο πρόσφατες, επικαιροποιημένες θεωρίες στο χώρο της οργάνωσης των επιχειρήσεων και των αγορών, με πλούσια και συγκεκριμένα εμπειρικά παραδείγματα, που αναδεικνύουν το ρόλο κάθε θεωρίας στην κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των αγορών και των επιχειρήσεων, αλλά ταυτό­ χρονα συμβάλλουν και στις επίκαιρες συζητήσεις διαμόρφωσης βιομηχανι­ κής πολιτικής. Γραμμένο με ιδιαίτερα συγκροτημένο τρόπο, επιχειρεί μια συ­ γκριτική παρουσίαση των διαφόρων ερμηνειών που χρησιμοποιούνται ως μέθοδοι ανάλυσης της επιχειρηματικής συμπεριφοράς, δίνοντας έμφαση στη θεωρία των παιγνίων, αλλά και στις εναλλακτικές ερμηνείες που προσφέ­ ρουν εργαλεία και μεθόδους της μι­ κροοικονομικής θεωρίας, της ανάλυσης του συναλλακτικού κόστους και των διεκδικήσιμων αγορών. [ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ]

Ε

Εκδόσεις Αρμός, 2008 σελ. 145, τιμή: 12,00 ευρώ

ι διαπιστώσεις του συγγραφέα είναι δυ­ σάρεστες, αλλά οι δυσάρε­ στες «θεραπείες» φέρνουν την αποτελεσματικότερη ίαση. Ο Σαράντος I. Καργάκος μιλά για την παιδεία του σήμερα, θίγει τα «κατορθώ­ ματα» του μονοτονικού συ­ στήματος, τα σχολικά εγχει­ ρίδια και το φλέγον θέμα της διδασκαλίας της ιστο­ ρίας, το σύστημα της ελλη­ νικής παιδείας, αλλά και το μέλλον της. Ο ίδιος σημειώ­ νει στο βιβλίο: «Κάποτε το χώρο της παιδείας λυμαίνο­ νταν οι υπερπατριώτες. Σή­ μερα τον λυμαίνονται οι αντιπατριώτες. Το σύγχρονο ελληνικό σχολείο, πανεπι­ στήμιο, προσφέρουν την ει­ κόνα του Γούνστοκ, στην καλύτερη περίπτωση φρενο­ κομείου. Η ασυδοσία βγήκε νικήτρια στην μάχη της με την ευταξία, την πειθαρχία».

Ο

[ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

[ Δ I A B A Z Q I Μ Ε Λ Ε Τ Ε ΣJ

Sieve Dougherty Ε λ π ίδ ε ς κ αι ό ν ε ιρ α : Η ιστορία του Μπαρόκ Ομπάμα Μετάφραση: Παναγιώτης Δρεπανιώτης Εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2008 σελ. 159, τιμή: 18,50 ευρώ

Αλεξάνδρα Δεληγιώργη

Η έ ν ν ο ια τ ο υ λ ό γ ο υ Μετάφραση: Σοφία Καναούτη Επιστημονική επιμέλεια: Γιάννης Σταυρακάκης Εκδόσεις Πολύτροπον, 2008 σελ. 217, τιμή: 18,80 ευρώ

David Howarth εστιάζει κυ­ ρίως στις πιο πρόσφατες δομι­ κές, ερμηνευτικές και μαρξιστικές θεωρίες για το λόγο, καθώς και τις μετα-θεωρίες αυτών. Το σημείο το­ μής αυτών των τριών παραδόσεων, ή καλύτερα των μετα-παραδόσεων αυτών, είναι η μεταμαρξιστική θεω­ ρία των Laclau και Mouffe -η «θεω­ ρία του λόγου», όπως αλαζονικά αυτοσυστήνεται στους ακαδημαϊκούς κύκλους- που προβάλλει ως η πιο ευρυδιάστατη και εξελιγμένη, ακρι­ βώς επειδή είναι μια από τις πιο συμβιβαστικές, διπλωματικές θεω­ ρίες από όσες έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς σχετικά με τη σχέση λόγου και βίου. Παρότι η πολεμική εναντίον της είναι το ίδιο σφοδρή με εκείνη που έχει ασκηθεί κι ενα­ ντίον οποιοσδήποτε άλλης ανταγω­ νιστικής προς αυτή θεωρίας, ο συγ­ γραφέας κατορθώνει σε γενικές γραμμές να εκθέσει μια πειστική και συνεκτική επιχειρηματολογία υπέρ μιας ενδιαφέρουσας θεωρίας ανάλυ­ σης του σύγχρονου κοινωνικού και πολιτικού κόσμου μέσα από τις ποι­ κιλόμορφες εκφάνσεις του λόγου.

έχρι να αναλάβει και επί­ σημα τα καθήκοντα του, τον Ιανουάριο του 2009, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαρόκ Ομπάμα είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα κάνει μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας να «ονειρεύεται» με τις πιθανές καλές συνέπειες που θα αποφέρει η εκλογή του. Μετά ...θα δείξει! Ωστόσο, μεγα­ λύτερο καλό όνειρο από την ίδια τη νίκη του Μ. Ομπάμα είναι σχεδόν αδύνατο να υπάρξει. Η ανάγνωση αυτού του βιβλίου θα επιβεβαιώσει ότι στις ΗΠΑ όλα είναι τόσο πιθανά να συμβούν όσο και απίθανα. Απόδειξη η πο­ ρεία του Μ. Ομπάμα από τα δύ­ σκολα παιδικά του χρόνια έως την είσοδό του στον Λευκό Οίκο, όπως περιγράφεται σ’ αυ­ τήν την έκδοση, τη συνοδευμένη από πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Ίσως να έχει δίκιο ο Μ. Ομπάμα που λέει: «Ο αμερικανι­ κός λαός έχει βαθιά μέσα του μια αξιοπρέπεια που δεν της δί­ νουν τη σημασία που της πρέ­ πει».

ε τον υπότιτλο του βιβλίου «Σύγ­ χρονοι προβληματισμοί για έναν καλύτερο κόσμο» η Α. Δεληγιώργη πα­ ρουσίασε στο παρελθόν (Ι997) ένα αξιόλογο σπονδυλωτό έργο επικεντρω­ μένο σε μεγάλους σύγχρονους διανοητές. Το ερώτημά της «πώς είναι δυνα­ τός ένας καλύτερος κόσμος» επανέρ­ χεται ωστόσο και στο νέο εμπλουτι­ σμένο έργο της με τον τίτλο Καιρός. Εμμένοντας στη βαθυστόχαστη σκέψη απέναντι στα θεωρητικά σχήματα και τους ποικίλους φιλοσοφικούς προβλη­ ματισμούς που διατυπώνονται από στο­ χαστές του καιρού μας, όπως ο J. F. Ly­ otard, ο G. Deleuze, ο Ε. Laclau, ο Κ. Παπαϊωάννου, ο G. Agamben, η Α.

Heller, η J. Kristeva κ.ά., η συγγραφέας εκτυλίσσει, συναρπαστικά, το λόγο της. Αποτιμώντας με ευκρίνεια και δύναμη λόγου θέσεις και διαπιστώσεις, προ­ τάσσει με συνέπεια τη σημασία της κρι­ τικής δύναμης στην προοπτική αναζή­ τησης της αλήθειας. Μιας αναζήτησης που αναπόφευκτα εμπεριέχει πολλές διαφωνίες και αντιρρήσεις· χωρίς ωστόσο να μειώνει κάτι τέτοιο την αξία μιας τέτοιας στοχαστικής κι αναστοχαστικής διαδρομής.

[ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΑΛΟΣΠΥΡΟΣ]

[ΞΕΝΗ Δ. ΜΠΑΛΩΤΗ]

[ΣΠΥΡΟΣ Α. ΓΕΩΡΓΙΟΥ]

David Howarth

Ο

Μ

Κ α ιρ ό ς Σύγχρονοι προβληματισμοί για έναν καλύτερο κόσμο Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2008 σελ. 282, τιμή: 18,80 ευρώ

Μ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

1 03

[

δ

ι α

β

α

ζ

ω

]

Μ Ε Λ Ε Τ Ε Σ

Andrew Robinson

Ρόμπερτ Μπέρτον

Λαοκράτης Βάοοης

Η ανατομία της μελαγχολίας

Αναζητήσεις πολιτιστικής πολιτικής

τόμος 2ος Μετάφραση: Παναγιώτης Χοροζίδης Εκδόσεις Ηριδανός, 2008 Σελ. 422, Τιμή 33,44 ευρώ

Εκδόσεις Ταξιδευτής, 2008 Σελ. 172 Τιμή 16,00 ευρώ

Ιστορία των μετρήσεων Μετάφραση: Γεώργιος Σαρρής, Επιμέλεια: Άννα Βλαχοδήμου Εκδόσεις Πολάρις, 2008 σελ. 224, τιμή: 44,00 ευρώ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑΝ

-'';... .

M E lP lifk lN

V

i

περιβόητη πραγματεία που έγραψε στα τέλη της Αναγέννησης ο θεολόγος Robert Burton ( 1577-1640) είναι αφενός μία σπουδή πάνω στη σκοτεινή αρρώστια που σήμερα ονομά­ ζουμε κατάθλιψη, αφετέρου μία μνημει­ ώδης αφήγηση της ανθρώπινης συνθή­ κης. Παράλληλα συνιστά και ένα απο­ λαυστικό, ψυχαγωγικό ανάγνωσμα, αντί­ δοτο στην αρρώστια. Πρόκειται για ένα βιβλίο φτιαγμένο από βιβλία, μια τρά­ πεζα της πνευματικής μνήμης, δεξαμενή γνωμών και φθεγμάτων, ανοίγεται εγκυ­ κλοπαιδικά σε κάθε περιοχή του επι­ στητού, υφαίνοντας έναν γιγάντιο ιστό από αναφορές και παραθέματα (Ι.598 συγγραφείς δανείζουν τη φωνή τους στο κείμενο), Η Ανατομία της μελαγχο­ λίας συγκέντρωσε ήδη φανατικό κοινό, ασκώντας εξάλλου ισχυρή επίδραση σε κορυφαίες προσωπικότητες των γραμ­ μάτων (από τον Μίλτωνα και τον Κητς έως τον Μπέκετ και τον Μπόρχες). Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν τέσ­ σερις αιώνες μέχρι το «απόκρυφο» αυτό αριστούργημα να αποκαλυφθεί και στον μη αγγλόφωνο αναγνώστη. Στα ελ­ ληνικά παραδίδεται επιτέλους και ο β' τόμος.

οκίμια για τη χάραξη μιας στρα­ τηγικής πολιτισμού για τη σύγ­ χρονη Ελλάδα. Ο συγγραφέας ανα­ ζητάει την έννοια του πολιτισμού στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που είναι μέλος της Ε.Ε. αλλά που -φυσικά- δεν μπορεί να υπάρξει κοινός ευρωπαϊκός πολιτι­ σμός. Ο συγγραφέας προτείνει μια ανοιχτή πολιτιστική πολιτική με μα­ κρόπνοες κατευθύνσεις και γενικές πολιτικές συντεταγμένες που θα επιτρέψουν την εξέλιξη της πολιτι­ στικής ιδιαιτερότητας της χώρας μας μέσα στο σύγχρονο κόσμο. Στις θεωρητικές επεξεργασίες πιστεύει πως πρέπει να είμαστε μακριά από τα ακραία δίπολα παράδοση - εκ­ συγχρονισμός ή εθνικισμός - διεθνι­ σμός κ.λπ„ αλλά να έχουμε μια συνισταμένη που θα δένει το παλιό με το νέο, το γηγενές με το παγκόσμιο, στη βάση πάντα των ιδιαίτερων πο­ λιτιστικών χαρακτηριστικών μας. Ανάμεσα στις προτάσεις του η ίδρυ­ ση Μεγάλης Βιβλιοθήκης της Γραμ­ ματείας του Ελληνισμού και Μεγάλα Υπεραντλαντικά Μουσεία.

[Κ. IM.J

[Κ. Ν.]

Η

104- ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Δ

ψμ

Andrew Robinson, που πριν από κάποια χρόνια είχε ση­ μειώσει μεγάλη επιτυχία με την Ιστορία της γραφής, κατορθώνει να χωρέσει μέσα σε μόλις 224 σε­ λίδες ενός εικονογραφημένου, μάλιστα, τόμου τις χρήσιμες και τις λιγότερο χρήσιμες μονάδες, τα γνωστά και τα λιγότερο γνωστά όργανα, τα σύγχρονα και τα ξεχα­ σμένα συστήματα μετρήσεως που εμφανίστηκαν από τις πρώτες απόπειρες μέτρησης του κόσμου από τους αρχαίους Έλληνες και καθιέρωσης των πρώτων θεσιακών συστημάτων αρίθμησης από τους Σουμέριους και τους Βαβυ­ λώνιους ώς τις μέρες μας: κάνναβοι, κοχλίες, θερμόμετρα, τηλε­ σκόπια, ταμειακές μηχανές, γεωδαιτικοί σταθμοί, ρολόγια νερού, κώδικες Μορς, δείκτες μέτρησης ευφυΐας, μονάδες μέτρησης της ακτινοβολίας, ποσά αίματος που μεταγγίζονται ανάλογα με την ασθένεια, βαθμίδες μουσικής κλί­ μακας -κάθε τι που έχει έκταση και μπορεί να μετρηθεί, κάθε τι που διαθέτει κλίμακα και μπορεί να μετρήσει. [ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΑΛΟΣΠΥΡΟΣ]

Ο

Οι Εκδόσεις Παπαζήση προτείνουν... από την ΣΕΙΡΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Η Α νάπτυξη Τ ου Ανθρώπου

Ο αναγνώστης της Ανάπτυξης

Η Κυβερνοψυχολογία είναι ένα

του ανθρώπου (Α' και Β' τόμος)

απαραίτητο ανάγνωσμα για όλους

γίνεται μέρος τού πιο

όσους ενδιαφέρονται για τις

συναρπαστικού ταξιδιού της ζωής,

σχέσεις μεταξύ ψυχολογίας,

του ταξιδιού της ανθρώπινης

θεωρίας της κουλτούρας και

ανάπτυξης. Μαθαίνοντας για τον

τεχνολογικής προόδου στην

εαυτό του, σε όποια εξελικτική

εποχή της πληροφορίας.

φάση κι αν βρίσκεται, αποκομίζει συγχρόνως γνώση και απόλαυση.

Νικηταρά 2 & Εμμ. Μ πενάκη, 106 78 Α θήνα Τηλ.: 210-3838020,210-3822496, Fax: 210-3809150

U 3 Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ Π Α Π Α Ζ Η Σ Η

site: www.papazisi.gr ♦ email: papazisi@ otenet.gr

[

δ ι α β α ζ ω

]

Μ Ε Λ Ε Τ Ε Σ

Jonathan Cole

Σοφία Πατούρα-Σπανού

Νικολέττα Τσιτοανούδη-Μαλλίδη

Πρόσωπο απρόσωπο

Χριστιανισμός και παγκοσμιότητα στο πρώιμο Βυζάντιο

Το 8έμα και το θύμα

Ιστορίες απωλειών Μετάφραση: Σοφία Αντωνάκη Εκδόσεις Πολύτροπον, 2008 σελ. 278, τιμή: 20,90 ευρώ

ο πρόσωπο ανέκαθεν αποτε­ λούσε τον πρωταρχικό φορέα της μη λεκτικής επικοινωνίας, καθώς όχι μόνο εκδήλωνε τα συναισθήματα και τη διάθεσή μας αλλά επιδείκνυε τη μοναδικότητά μας, το φύλο μας, την ηλικία μας, συχνά και την κατα­ γωγή μας. Τι γίνεται όμως όταν αυτό το κανάλι επικοινωνίας χαθεί; Τι συμ­ βαίνει στις κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων μετά την απώλεια της ικα­ νότητας έκφρασης μέσω των προσω­ πικών μυών; Ο κλινικός νευροφυσιολόγος Jonathan Cole μελετά την ανι­ κανότητα έκφρασης μέσω του προ­ σώπου -ανικανότητα φαινομενικά ασήμαντη, που στην πραγματικότητα όμως έχει σαρωτική επίδραση στη συναισθηματική και ψυχολογική ευη­ μερία του ασθενούς. Εξετάζοντας τη σημασία της προσωπικής έκφρασης μέσα από τους τομείς της εξέλιξης, της φυσιολογίας, της κοινωνιολογίας και της ψυχολογίας, ο συγγραφέας αναλύει περιπτώσεις ασθενών με απώλειες στη λειτουργία του προσώ­ που, όπου κάποιος με ανέκφραστο πρόσωπο καταλήγει να αντιμετωπίζε­ ται ως άνθρωπος δίχως πρόσωπο.

Τ

[ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΑΡΑΜΟΛΕΓΚΟΥ] 1 0<0 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Εκδόσεις ΕΙΕ-ΙΒΕ, 2008 σελ. 456, τιμή: 45,00 ευρώ

Ζ—γιση του ρόλου που διαδραμά­ τισε η θρησκεία στη διαμόρφωση της βυζαντινής πολιτικής τους πρώ­ τους αιώνες μετά την ίδρυση της αυτοκρατορίας. Παράλληλα, η μο­ νογραφία αυτή προσφέρεται ως σημείο αναφοράς στην ερμηνεία της λέξεως «αυτοκρατορία», αλλά και του νοήματος της, σήμερα, που ολοένα και πιο συχνά η λέξη απα­ ντάται σε πολιτικές αναλύσεις της σύγχρονής μας πραγματικότητας. Μέσα από πλούσιο ιστορικό υλικό, η συγγραφέας αναλύει τις δομές εξουσίας, την εξωτερική πολιτική αλλά και την ιδεολογία της Βυζαντι­ νής Αυτοκρατορίας τους πρώτου αιώνες της ύπαρξής της και επιχει­ ρεί την ερμηνεία της άσκησης εξω­ τερικής πολιτικής μέσα από τους όρους της κυρίαρχης θρησκευτι­ κής ιδεολογίας της. Ο υποψιασμέ­ νος, μάλιστα, αναγνώστης θα βρει πολλές αναγωγές σε διάφορα σύγ­ χρονα προβλήματα. Βιβλίο εξαιρε­ τικά ενδιαφέρον και πλούσιο σε γνώσεις, προβληματισμούς και συ­ μπεράσματα. [ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β.

TP IΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

Γλώσσα, εκπαίδευση και Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας Εκδόσεις Εμπειρία Εκδοτική, 2008 σελ. 204, τιμή: 19,00 ευρώ

επικοινωνία αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα σύμβολα του 2 Ιου αιώνα. Οι τεχνολογικές εξελίξεις και ανακατατάξεις έχουν σαφώς επηρεά­ σει και το χώρο της δημοσιογραφίας, που έχει πλέον μετατραπεί από μια ρομαντική και ιδεολογική ενασχόλη­ ση σε μια πραγματική πολιτιστική βιο­ μηχανία και υπακούει στους ίδιους κανόνες που ισχύουν και στους άλ­ λους οικονομικούς κλάδους μιας χώ­ ρας. Ο χώρος αυτός είναι ιδιαίτερα νευραλγικός, καθώς ασκεί σημαντική επιρροή στη διαμόρφωση στερεοτύ­ πων, κοινωνικών, γλωσσικών, πολιτι­ σμικών. Η διδάκτωρ κοινωνιολογίας Νικολέττα Τσιτσανούδη-Μαλλίδη εκ­ θέτει στην παρούσα μελέτη τις τερά­ στιες ευθύνες που φέρουν οι δημο­ σιογράφοι απέναντι στο κοινό, όχι μόνο σε ό,τι αφορά την υπηρέτηση της αναζήτησης της αλήθειας αλλά και σε ό,τι αφορά την παίδευση του κοι­ νού μέσω του δημοσιογραφικού λό­ γου, τονίζοντας ότι η λαϊκή απήχηση έρχεται μόνο όταν οι δημοσιογράφοι αποσυνδέονται από τους κεφαλαιο­ κράτες παραγωγούς και διανομείς και υπηρετούν τα συμφέροντα των απο­ δεκτών τους. [Κ. π.]

Η

[ Δ IA B A Ζ Ω I Μ Ε Λ Ε Τ Ε Σ

Δημήτριος Λυπουρλής

Ιατρική στην αρχαία Ελλάδα Από τον Ομηρο στον Ιπποκράτη Εκδόσεις Επίκεντρο, 2008 σελ. 288, τιμή: 45,00 ευρώ

J

Κορνήλιος Καστοριάδης

Stendhal

Περί έρωτος

Η ελληνική ιδιαιτερότητα

Μετάφραση: Έφη Κορόμηλά Εκδόσεις Πατόκη, 2008 σελ. 699, τιμή: 27,50 ευρώ

Τομος Β' Η Πόλις και οι νόμοι Μετάφραση: Ζωή Καστοριάδη Εκδόσεις Κριτική, 2008 σελ. 452, τιμή: 26,00 ευρώ

STENDHAL Περί έρωτος

Δημήτριος Λυπουρλής παρα­ θέτει, στο παρόν ενδιαφέρον λεύκωμα, την πορεία που ακολού­ θησε στον ελληνικό χώρο, από τον Όμηρο ώς τον Ιπποκράτη, η σύλ­ ληψη των εννοιών «υγεία», «νό­ σος», «ίαση». Ο αναγνώστης αντι­ λαμβάνεται, από το πλήθος των πληροφοριών που περιέχονται σ’ αυτό, γιατί ο Ιπποκράτης κρίθηκε άξιος του τιμητικότατου επωνυμίου «πατέρας της ιατρικής». Αποτελεί ένα είδος αποκάλυψης το ότι οι αρ­ χαίοι μας πρόγονοι καταγίνονται -πέρα από την ποίηση και τη φιλο­ σοφία, πέρα από την ιστοριογραφία και τη ρητορεία- και με προβλήματα της καθημερινής ζωής του ανθρώ­ που: με το σπάσιμο του ποδιού, με τον πόνο της κοιλιάς, με την αγωνία του αρρώστου να μάθει αν θα γίνει καλά ή θα πεθάνει. Ένα χρήσιμο ερ­ γαλείο δουλειάς για τους αρχαιο­ γνώστες, που επιχειρούν να κατα­ κτήσουν τον αρχαίο ελληνικό κό­ σμο, αλλά και για τους γιατρούς, αφού τα αρχαία ελληνικά κείμενα που παρουσιάζονται στο βιβλίο πραγματεύονται θέματα της δικής τους επιστήμης. [Κ. Π.]

Ο

ετά από μια ερωτική απογοή­ τευση στην ηλικία των 35 χρό­ νων, προτού γράψει οποιοδήποτε από τα βιβλία που τον έκαναν διά­ σημο, ο γάλλος συγγραφέας αποφα­ σίζει να μετατρέψει την απογοή­ τευσή του σε μια γενική θεώρηση του έρωτα. Άλλες φορές περιορι­ σμένο από το χρόνο της συγγραφής του και άλλες άχρονο, στο κείμενο είναι ευκρινής η προσωπική του πε­ ριπέτεια. Κείμενο συναισθηματικό («Καταβάλλω κάθε δυνατή προσπά­ θεια για να είμαι στεγνός. Θέλω να επιβάλλω σιωπή στην καρδιά μου, που νομίζει ότι έχει πολλά να πει. Τρέμω διαρκώς μην τυχόν έχω γρά­ ψει έναν αναστεναγμό, εκεί που πι­ στεύω ότι έχω σημειώσει μια αλή­ θεια»), αλλά και με χιούμορ («Ο νέος έρωτας διώχνει τον παλιό»). Παραμένει εντός των ηθών της επο­ χής του, ενίοτε τα υπερβαίνει, κατη­ γοριοποιεί τον έρωτα βάσει του τό­ που, του χρόνου, των επιπτώσεών του.

Μ

Πόλις και οι νόμοι είναι ο δεύ­ τερος τόμος με τα σεμινάρια που αφιέρωσε ο Κορνήλιος Καστοριάδης στην αρχαία Ελλάδα τα έτη 1983-1984, όταν δίδασκε στην Ανωτάτη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών (EHESS) του Παρισιού. Ως συνέχεια της σκέψης του Καστοριάδη στη Φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας και του πρώτου τόμου της Ελληνικής ιδιαιτερότητας, ο οποίος ήταν αφιε­ ρωμένος στην γέννηση της φιλοσο­ φίας και της δημοκρατίας στον ίδιο συγκεκριμένο τόπο και χρονική στιγμή, το βασικό ερώτημα που προσπαθεί να απαντήσει ο φιλόσο­ φος στον δεύτερο τόμο είναι: πώς μπορεί μια κοινωνία να αμφισβητή­ σει την ίδια της τη θέσμιση; Τον απασχολούν πρωτιστως η έννοια της δικαιοσύνης και η δημιουργία της δημοκρατικής πόλεως. Οι σημειώ­ σεις του συγγραφέα κατά την απομαγνητοφώνηση της Ζωής Καστο­ ριάδη είναι ενσωματωμένες είτε στο ίδιο το κείμενο είτε παρατίθενται ως υποσημειώσεις.

Η

[ALEX BASKO] [ALEX BASKO]

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

107

I

δ ι α β α ζ ω

L Μ EΛ ET EI

]

Γιώργος Καράμπελάς

Βόοιας Τοοκόπουhoc,

ErikKarpeles

Η ομάδα και η πόλη

Η ζωγραφική στο έργο του Προυστ

Εκδόσεις Πολύτροπον, 2008 σελ. 103, τιμή: 16,72 ευρώ

Μετάφραση: Μ. Κιτροέφ, Π. Α. Ζάννας, Π. Ποϋλος Εκδόσεις Εστία, 2008 σελ. 352, τιμή: 35,00 ευρώ

Το ιερό χόρτο Εκδόσεις Οξύ, 2008 σελ. 623, τιμή: 27,47 ευρώ

* Ομάδα και η πόλη δοκιμάζει να δώσει μια κοινωνική εξή­ γηση για τις κοινωνικές συνθήκες που οδήγησαν στην κυριαρχία του Ολυμπιακού πρώτα σε το­ πικό αλλά και σε πανελλήνιο επί­ πεδο, με στοιχεία από τα τεκμή­ ρια που περιλαμβάνονται στο αρ­ χείο του συλλόγου. Ο Βάσιας Τσοκόπουλος θεωρεί καθορι­ στική την πολιτιστική παρακμή του Πειραιά στις αρχές του 20ού αιώνα, ενώ παραμένει το οικονο­ μικό κέντρο της χώρας. Αντιπρο­ σωπεύοντας τις κατώτερες κοινω­ νικές τάξεις σε σχέση με τον «αστικό» Εθνικό, στον ΟΣΦΠ βρίσκει διέξοδο όχι μόνο το ανερχόμενο άθλημα του ποδο­ σφαίρου αλλά και πολιτιστικές ανάγκες. Ο Ολυμπιακός ενσαρ­ κώνει ιδανικά τις φαντασιακές ανάγκες του Πειραιά και η αντιπα­ ράθεσή του με τον «αιώνιο αντί­ παλο» Παναθηναϊκό καταλήγει να ενσαρκώνει τη σύγκρουση της Αθήνας με τον Πειραιά. Η σύ­ γκριση με το παρόν είναι αρκετά ενδιαφέρουσα.

ιαβάζοντας το Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς την αγάπη του Προυστ για τη ζωγραφική και τη συ­ χνή χρήση εικαστικών θεμάτων στο έργο. Ο Σαρλ Σουάν, το παραλίγο al­ ter ego του αφηγητή Μαρσέλ, ερω­ τεύεται την Οντέτ επειδή του θυμίζει τη Σεπφώρα, ζωγραφισμένη από τον Μποτιτσέλλι στην Καππέλα Σιξτίνα, ο νέος Μαρσέλ εντυπωσιάζεται από το καμπαναριό του Σαιντ Ιλαίρ, ο ζωγρά­ φος Ελστίρ και η επιρροή που ασκεί η τέχνη του στην αντίληψη του Μαρ­ σέλ εμφανίζονται συχνά-πυκνά στο βιβλίο, πρόσωπα και καταστάσεις παρομοιάζονται με πίνακες, ενώ η ζω­ γραφική απασχολεί συχνά τα μέλη της υψηλής κοινωνίας στην οποία κι­ νείται ο Μαρσέλ. Η ζωγραφική στο έργο του Προυστ περιέχει 206 μείζονες και ελάσσονες πίνακες και τα αποσπάσματα όπου αναφέρονται στο έργο του συγγραφέα, καθώς και μια εισαγωγή στην εικαστική παιδεία του Προυστ και την επιρροή της στο έργο του. Ιδανικό κατά τη διάρκεια της αναμονής των δύο υπολειπόμενων τόμων του Χαμένου χρόνου.

[ALEX BASKO]

[ALEX BASKO]

Η

103

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Δ

συγγραφέας, ο πρώτος Έλλη­ νας που δήλωσε δημόσια το Ι982 ότι κάνει χρήση χασίς και ζή­ τησε τη νομιμοποίηση της καλλιέρ­ γειας της ινδικής κάνναβης για προ­ σωπική χρήση, επιχειρεί μέσα από το ευμέγεθες πόνημά του την πα­ ρουσίαση του «ιερού χόρτου» ως ένα από τα καλύτερα γιατρικά στο μαγικό φαρμακείο της φύσης, το οποίο, ανά τους αιώνες, απάλυνε τον ανθρώπινο πόνο θεραπεύοντας σω­ ματικές και ψυχικές ασθένειες. Μέσα από τις σελίδες του ενδιαφέ­ ροντος αυτού βιβλίου ο αναγνώστης μαθαίνει γιατί η κάνναβη μισήθηκε κι αγαπήθηκε όσο κανένα άλλο φυτό στο κόσμο και, είτε με τις δυνάμεις του καλού είτε με τις δυνάμεις του κακού, υπήρξε ο πιστός και αχώρι­ στος συνοδοιπόρος του ανθρώπου, από την αυγή της ιστορίας μέχρι τις μέρες μας.

Ο

[ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

#

ΝΕΕΣ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΙ

ΕΑΑηνικπ πεζογραφία

Hrlias Μαγκήίνηε

Διηγήματα 14 συγγραφέων

Η ΑΝΑΚΡΙΣΗ Μια οργισμένη νεαρή performer, η Μαρίνα, διοκατέχεται από μια α/Μόκοτη εμμονή: toν ψυχικό και σωματικό βιασμό ηου υηέσιη ο notipas tns καώ tnv περίοδο tns 6iKtotopfos. Μια ιδιότυπη ματιά στην Αθήνα του σήμερα, με αναδρομέε στα σκοτεινά χρόνια του ΕΑΤ/ΕΣΑ...

ΟΙΚΟΕΓΚΛΗΜΑΤΑ 14 συγγράφετε ηου ακοήουθοΰν την αστυνομική γραφή, ή είναι πιο κοντά στο μυστήριο ή στο φαντοσηκό, γράφουν 14 ovtiotoixes ιστορίεε με πρωταγωνιστικό ρόήο τη φύση και ns nflnyes tns.

Πλάτων

Θεοδόσης Πελεγρίνης

Haakon Smedsving Hanssen

Ν ό μ ο ι, Α ' τ ό μ ο ς Εισαγωγή - κείμενο - μετάφραση: Η. Π. Νικολούδης Εκδόσεις Δαίδαλος - 1. Ζαχαρόπουλος, 2008 σελ. 648, τιμή: 26,00 ευρώ

Ε γ χ ε ιρ ίδ ιο ν π α δ ώ ν Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 2008 σελ. 439, τιμή: 21,00 ευρώ

Θ ε ό φ ρ α σ τ ο ς ο Ε ρ έ σ ιο ς Ο φιλόσοφος της χαράς της ζωής Μετάφραση: Κυριακή Παπαδοποιίλου - Σάμουελσεν Εκδόσεις Μπαρτζουλιάνος, 2008 σελ. 244, τιμή: 13,50 ευρώ

ι Νόμοι αποτελούν το προτε­ λευταίο βιβλίο που έγραψε ο Πλάτωνας (427π.Χ-347 π.Χ.) και εί­ ναι ένα από τα τρία βιβλία του που ο τίτλος του αντικατοπτρίζει και το περιεχόμενό του. Το θέμα των Νό­ μων δεν είναι μόνο η ίδρυση μίας νέας πολιτείας και η σύνταξη των νόμων που θα ισχύσουν σε αυτήν, αλλά και η επανασύσταση της νομο­ θετικής λειτουργίας και της λογικής, η ανασύνταξη της πολιτείας και της πολιτικής λογικής, με σκοπό τον άριστο δημόσιο και τον βέλτιστο ιδιωτικό βίο, όπως αναφέρει και ο επιμελητής της έκδοσης. Πρόκειται για εξαιρετική έκδοση που εισάγει τον αναγνώστη θεματικά στους Νό­ μους, μέσα από τα επιμέρους κεφά­ λαιά της τα αφιερωμένα α) στον Πλάτωνα ως ιδρυτή της φιλοσοφίας, β) στο Δίκαιο ως κοινωνική πραγμα­ τικότητα και αντικείμενο φιλοσο­ φίας, γ) στο δικαιϊκό σύστημα των Νόμων, προτού παραθέσει το ίδιο το κείμενο των Νόμων στο πρωτό­ τυπό του και μεταφρασμένο.

να βιβλίο για τα ανθρώπινα πάθη, γραμμένο από τον καθηγητή Φι­ λοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθη­ νών Θεοδόση Πελεγρίνη. Μια φιλο­ σοφική μελέτη της αδιάλειπτης σύ­ γκρουσης μεταξύ των παθών των ανθρώπινων και του λόγου. Ένα κατεξοχήν φιλοσοφικό ερώτημα που απασχολεί τον φιλοσοφικό στοχα­ σμό από την αρχαιότητα μέχρι σή­ μερα. Ο συγγραφέας, μετά την ιστο­ ρική αναδρομή που κάνει στις περί παθών ενασχολήσεις των διαφόρων στοχαστών ανά τους αιώνες, κατα­ θέτει την πρότασή του για την τυπο­ λογία των παθών, παραθέτοντας τριάντα ένα πάθη - πρότυπα δανει­ σμένα από την ιστορία της φιλοσο­ φίας, της λογοτεχνίας και του πολι­ τισμού. Βιβλίο φιλοσοφικό, αλλά γραμμένο έτσι ώστε εύκολα να μπο­ ρεί να το προσεγγίσει ακόμη και ο φιλοσοφικά απροετοίμαστος ανα­ γνώστης, προσφέρει απόλαυση αλλά και ευκαιρίες για προβληματισμό ως προς το ποιο είδος παθών είναι πιο οικείο για τον καθένα από εμάς. Ένα βιβλίο για την υπέρβαση της πλήξης αλλά και την αποφυγή της κατα­ στροφής. [ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

νορβηγός ιστορικός των ιδεών και καθηγητής Φιλοσοφίας Haakon Smedsving Hanssen παρου­ σιάζει με λιτό και ευκρινή τρόπο τη ζωή και τις βασικές πτυχές του έρ­ γου του Θεόφραστου, εστιάζοντας στη φιλοσοφική του δραστηριότητα και τη σχέση του με τον Αριστο­ τέλη, με ιδιαίτερη αναφορά στα ση­ μεία όπου ο ερέσιος φιλόσοφος διαφοροποιείται από τη σκέψη του αθηναίου φίλου του, προκαλώντας ή διευρύνοντας την αριστοτελική φι­ λοσοφία. Στο βιβλίο για το Θεόφραστο ο συγγραφέας καταλήγει στο να διαπιστώσει ότι «ένας Θεόφραστος χωρίς τον Αριστοτέλη είναι εντελώς αδιανόητος. Ένας Αριστοτέλης χω­ ρίς τον Θεόφραστο θα ήταν μια έλ­ λειψη». Παρότι ο Θεόφραστος θε­ ωρείται φιλόσοφος των «υποσημει­ ώσεων», εξαιτιάς των σχολίων του σε κείμενα άλλων στοχαστών, ο ίδιος είχε γράψει μια σειρά από πρωτότυπα έργα για τα πιο διαφο­ ρετικά θέματα φιλοσοφικού στοχα­ σμού. Το υλικό αυτό, από τα σπα­ ράγματα που σώθηκαν, μελετάει με ιδιαίτερη επιτυχία ο νορβηγός καθη­

Ο

[ΞΕΝΗ Δ. ΜΠΑΛΩΤΗ]

110

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Ε

Ο

γητής. [ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

Abel Jeanniere

Πλάτων Μετάφραση Σταύρος Βλοντάκης Εκδόσεις Δ. Ν. Παπαδήμα, 2008 σελ.341, τιμή: 19,54 ευρώ ο βιβλίο αυτό, ως εισαγωγή στη διδασκαλία του Πλάτωνα, χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο παρουσιάζονται βιογραφικά στοιχεία του έλληνα φιλοσόφου και αναγνω­ ρισμένες ή πιθανές επιδράσεις που δέχθηκε η εξέλιξη των γνώσεων του και της σκέψης του. Στο δεύτερο μέρος, με κατανοητό τρόπο ακόμη και για τον μη ενημερωμένο επί του θέματος αναγνώστη, εξετάζονται διάφορα θέματα της πλατωνικής φιλοσοφίας. Η πηγή και οι διάφορες διεργασίες της ομιλίας και της αληθινής γνώσης είναι τα πρώτα από αυτά. Ακολουθούν οι θέσεις του περί δικαιοσύνης, περί όντος και ψυχής. Στη συνέχεια εξετάζονται οι ουτοπικές πολιτείες του Πλάτωνα, καθώς και διάφορες κανονιστικές του προτάσεις για τη λειτουργία και διακυβέρνηση της «πόλης». Στο τέλος αναλύεται η κο­ σμολογική θέση του, όπως και η έννοια και η σημασία των αριθμών. Τα θέματα αυτά ο συγγραφέας τα εξετάζει κάπως περιορισμένα, αφού δεν γίνονται εκτενείς αναφορές και συγκρίσεις όμοιων ή διαφορετικών ιδεών που είχαν αναπτυχθεί από άλλους φιλοσόφους. Το βιβλίο αυτό μπορεί να εισάγει οποιονδήποτε στην φιλοσοφία του Πλάτωνα, αλλά και να χρησιμοποιηθεί ως βοήθημα σπουδαστών κοινωνικών επιστημών. [ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Δ. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ]

Τ

ΕΜ ΠΕΙΡΙΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ 1

Ποιότητα otis Εκδόσειδ ΤΟ

ΣΚΟΤΕΙΝΟ η

ΜΑΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΠΛΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΝΗΧΙ

Μελάνι λ ανεξίτηλο ΒΑΝΤΑ ΚΟΥΤΣΟΚΟΣΤΑ

ΜΑΙΟΣ ΧΡΙΠΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

Το τραγούδι των λύκων

Μελάνι ανεξίτηλο Δυο ιστορίες πλεγμένες μέ­ σα από γραφές μκκ άλλης εποχής, τότε που όρκοι αγάnns και φονικές συνωμοσίες άφηναν ίχνη ανεξίτηλα και στους επόμενους αιώνες...

βιβλίο εκκεντρικού εφευρέτη Νίκολα Τέσλα με μια καμαριέρα στο ξενοδο­ χείο όπου έζησε τις τελευ­ ταίες μέρες του...

α

τα

Μια αλληγορική, εσχατολογική αφήγηση για το σκοτεινό μέλλον. Διαβάζεται όπως ένα κόμικ ή ένα θρίλερ επιστημο­ νικής φαντασίας.

β ι β λ ί ο

Έχοντας χάσει το φως της σε μια καταστροφική πυρκαγιά, αγωνίζεται να κερδίσει ξανά τη χαμένη ζωή της. Κάποιο φοβερό μυστικό κρύβουν αχπόσο τα νέα, δανεικά της μάτια...

Janet Malcolm

Werner Waldmann

Δύο ζωές.

Η Βιογραφία της Βιρτζίνια Γουλφ

Γερτούδη και Μ ις Μετάφραση: Ρένα Χατχουτ Εκδόσεις Scripta, 2008 σελ. 165, τιμή: 14,00 ευρώ

γνωστες πτυχές της κοι­ νής ζωής της Γερτούδης Στάιν με την Άλις Τόκλας έρ­ χονται στο φως χάρη στην ερ­ γώδη και φιλότιμη προσπάθεια της Janet Malcolm, όπου το πορτρέτο του θρυλικού ζεύ­ γους αναδύεται απρόσμενα ηλεκτρισμένο. Οι δύο παγκό­ σμιοι πόλεμοι που έζησαν η Στάιν και η Τόκλας παραλληλί­ ζονται με τον ιδιωτικό πόλεμο που μαινόταν ανάμεσά τους. Στον πόλεμο αυτό, όπως μας αποκαλύπτει η συγγραφέας, πολλές φορές οι μάχες ήταν αδυσώπητες. Πέρα όμως από τον βιογραφικό του χαρακτή­ ρα, το βιβλίο έχει και την αξία ενός έργου λογοτεχνικής κρι­ τικής, όπου η συγγραφέας, με διορατικότητα και έμπνευση, ανιχνεύει τους παράλληλους βίους της ανθρώπινης ύπαρ­ ξης και της συγγραφικής περι­ πλάνησης της αμερικανίδας συγγραφέως.

Α

[ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

112

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Ανρί Τρουαγιά

Παστερνάκ Μετάφραση: Μαρίνα Μέντζου, Επιμέλεια: Βαάλα Λούβρου Εκδόσεις Ολκός, 2008 σελ. 140, τιμή: 15,68 ευρώ

Μετάφραση: Μαρίνα Μπαλάφα Εκδόσεις Μελάνι, 2008 Σελ. 200 Τιμή 16,72 ευρώ

βιογραφία μιας ελκυστικής λογοτε­ χνικής γυναικείας παρουσίας όπως της Βιρτζίνια Γουλφ είναι από μόνη της ένα γεγονός. Αυτή του Βέρνερ Βάλντμαν είναι ακόμα πιο επιτυχημένη γιατί είναι σύντομη, ευκρινής στους στόχους της και αφηγηματικά γοητευτική. Στο λογο­ τεχνικό έργο της Βιρτζίνια Γουλφ αποτυπώνονται το δράμα της ανθρώπινης ύπαρξης -η μοναξιά και η απομόνωση μέσα στο πλήθος- αλλά και ο δύσκολος αγώνας απέναντι στον ίδιο της τον εαυτό. Τη δεύτερη αυτή πλευρά επιχει­ ρεί να φωτίσει ο γερμανός συγγραφέας. Ο Βέρνερ Βάλντμαν στη βιογραφία της προσπαθεί να πάρει αποστάσεις από τις εύκολες «ετικέτες», γιατί θεωρεί ότι υποβαθμίζουν την ιδιοφυία της. Ωστόσο αφιερώνει μεγάλο τμήμα του βιβλίου του στην παιδική και εφηβική ηλικία της συγγραφέως, για να διερευνήσει τους παρά­ γοντες που διαμόρφωσαν την ιδιαίτερη ψυχοσύνθεση και τις αντιλήψεις της. Η βιογραφία της μας οδηγεί να καταλά­ βουμε αυτό που αναζητούσε και η ίδια: να δει κάτω από την επιφάνεια, να αποκαλύψει το «σχέδιο πίσω από το βαμ­ βάκι», όπως έλεγε η ίδια.

ζωή ενός μύθου των ρωσικών γραμμάτων, σε Ι30 περίπου σελίδες, που όμως καταφέρνουν να σκιαγραφήσουν το κλίμα της προεπαναστατικής Ρωσίας, των επαγγελματικών και καλλιτεχνικών αναζητήσεων του νεαρού Μπορίς, του αστικού και οικογενειακού του περιβάλλοντος, των πρώτων ομάδων διανοουμένων στη Ρωσία πριν και μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, την περιπέτεια της γραφής του μυθιστορήματος που τον έκανε διάσημο, που του έδωσε (και την ίδια στιγμή του στέρησε) ένα Νόμπελ Λογοτε­ χνίας. Όλα αυτά περιγράφονται αδρά και γοητευτικά από τον γάλλο ακαδημαϊκό, σ’ ένα από τε­ λευταία του κείμενα πριν πεθάνει. Ο Τρουαγιά μελέτησε πολλές πη­ γές, άνοιξε πολλά αρχεία και έδωσε μια συμπυκνωμένη αλλά πλήρη βιογραφία του ανθρώπου που ξεκίνησε ως ποιητής, έγινε γνωστός για τα πεζά του και πάντα πίστευε ότι έχει προδώσει την ποίηση.

[Γ. NJ

[ΟΛΓΑ ΣΕΛΛΑ]

Η

Η

Από την αλληλογραφία I. Μ. Παναγιωτόπουλου και Εμμ. καιΑικ. Κριαρά Τα σ ω ζ ό μ ε ν α Επιμέλεια: Εμμ. Κριαράς Εκδόσεις Σχολής I. Μ. Παναγιωτόπουλου, 2008 σελ. 140, τιμή: 15,00 ευρώ

παρούσα έκδοση αποτελεί την αναθεωρημένη και εμπλουτισμένη έκδοση του τεύ­ χους που κυκλοφόρησε το 2004, με τον τίτλο Επιστολές I. Μ. Παναγιωτόπουλου και Εμμ. και Αικ. Κριαρά και περιείχε 56 επιστολές του Παναγιωτόπουλου σταλμένες στον Κριαρά. Η αλληλογραφία αυτή αποτελεί ένα ιδιαίτερο τεκμήριο της στενής και αδιατάρακτης φιλίας που συνέδεε τους δύο σπουδαίους άντρες, τη βαθιά συμπάθεια, την αγάπη, την αμοιβαία εκτίμηση και τον ειλικρινή θαυμασμό που έτρεφε ο ένας για τον άλλο. Φωτίζει τις προσωπικότητες δύο ανθρώπων που σφράγισαν με την προσφορά τους τα νεοελληνικά γράμματα, αποκαλύπτει το ήθος και το χαρακτήρα τους και εξη­ γεί ασαφή σημεία των πνευματικών γεγονότων μιας μακράς διαδρομής της σύγχρονης ιστορίας της ελληνικής παιδείας και λογοτεχνίας. [Κ. Π.]

Η

μ ι κ ρ ή σ

Φ ΙΛ Ο Σ Ο Φ ΙΑ

ε

Κ Ο ΙΝ Ο Ν ΙΟ Λ Ο Γ ΙΑ

ι ρ

ά

ΙΣ Τ Ο Ρ Ι Α

Ο ΙΚ Ο Ν Ο Μ ΙΑ

— οικονομία

η κοινωνικό οικονομία 7

__οικονομία

η οικονομία των ναρκωτικών ^

— κοίΝΟΝίοΑοπΑ

η κοινωνιολογίο της οικογένειας ^

— κοινονιολογια

η ανθρωπολογία των θρησκειών ^

— κοιηονιολογια — κοινονιολογια — κοινονιολογια

Π Ο Λ ΙΤ ΙΚ Ε Σ

η κ ο ιν ω ν ιο λ ο γ ίο τ η ς ο ικ ο γ έ ν ε ια ς

Ε Π ΙΣ Τ Η Μ Ε Σ

ΤΕΧΝΕΣ

η ο ικ ο ν ο μ ία τ ω ν ν α ρ κ ω τικ ώ ν

Ρ," !Ε Κο"

θηλυκό αρσενικό οι κοινωνικές τάξεις οτην παγκοσμιοποίηση ^ η κοινωνιολογίο του χρήματος

tU fc ^

Αραχώβης 35,10681 Αθήνα |τηλ. & φαξ: +30 210 3634780,210 3616343 |e-mail: info@ekdoseispolytropon.gr |www.ekdoseispolytropon.gr

Γ δ ι α β α ζ ω ] L

Δ I Α Φ Ο Ρ A

Αγγελος Ζαχαρόπουλος

Μαρία Μανωλάκου

Ιστοριών βιβλία Δ'

Τα ταραγμένα χρόνια

Εκδόσεις Επικαιρότητα, 2008 σελ. 309, τιμή: 15,30 ευρώ

Αγραφα 1940-1950 Εκδόσεις Μίνωας, 2008 σελ. 314, τιμή: 18,00 ευρώ

Το ημερολόγιο της Μαργαρίτας

ο βιβλίο αυτό δεν αποτελεί μια κοινωνική ή πολιτική ιστορία της βυζαντινής αυτοκρατορίας κατά τον Ι4ο αιώνα. Είναι η βιογρα­ φία ενός ανθρώπου που έπεσε θύμα κακόβουλων σχεδίων και ο οποίος οραματιζόταν, όσο αφελές κι αν ακούγεται αυτό, να συμφιλιω­ θεί με τον αναδυόμενο μουσουλ­ μανικό κόσμο της Ασίας και να κερδίσει τη συνεργασία του χρι­ στιανισμού της Δύσης, χωρίς να θέσει σε κίνδυνο την ορθόδοξη πί­ στη της βυζαντινής παράδοσης. Ο Ιωάννης Καντακουζηνός κυβέρ­ νησε ως αυτοκράτορας του Βυζα­ ντίου στην Κωνσταντινούπολη από το 1347 μέχρι το 1354. Ήταν ένας πολυτάλαντος άνθρωπος, λόγιος, πολεμιστής, πολιτικός, θεολόγος και μοναχός, ήταν ξεχωριστός ως προς το ότι υπήρξε ο μοναδικός αυτοκράτορας που διηγήθηκε ο ίδιος τα γεγονότα τα οποία σημά­ δεψαν την καριέρα του. Τα απο­ μνημονεύματά του αποτελούν μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και κα­ λογραμμένες ιστορίες του Βυζα­ ντίου. [Γ. Ν.]

πίκεντρο της αντίστασης ο δύ­ σβατος ορεινός χώρος των Αγράφων, αλλά και «μεθόριος» ανάμεσα στις αντιμαχόμενες αντιστασιακές οργανώσεις του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ, αποτελεί προνομιακό παρατηρητήριο για τις κοινωνικές διεργασίες που έλαβαν χώρα στην ορεινή Ελλάδα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’40. Έτσι, η μαρτυρία του συγγραφέα, που από το σπίτι του στην ορεινή Καστανιά έτυχε να περάσουν πολιτι­ κές και στρατιωτικές προσωπικότη­ τες όλων των παρατάξεων, η ματιά ενός εφήβου της εποχής, προσφέρει μια ελκυστική διήγηση των συγκλονι­ στικών γεγονότων της περιόδου, αλλά πολλές φορές και άγνωστες πτυχές και λεπτομέρειες για γνωστές προσωπικότητες ή γεγονότα. Ταυτό­ χρονα, ο συγγραφέας καταθέτει στο­ χαστικά τις απόψεις του για την τρα­ γική πορεία του τόπου (πορεία που για την ιδιαίτερη πατρίδα του είχε ως συνέπεια την ερήμωση των αγραφιώτικων χωριών), τεκμηριώνοντάς τις με ποικίλες μαρτυρίες τρίτων, δημοσιευ­ μένες ή άδημοσίευτες.

ια χρονιά από το ημερολόγιο της εφηβείας της (δυστυχώς με «επιλογή και ενίοτε απλή δια­ σκευή» από την ίδια), που τηρούσε με το ψευδώνυμο «Μαργαρίτα», παρουσιάζει η συγγραφέας, συ­ μπληρώνοντας, τρόπον τινά, εκείνο που είχε εκδώσει πριν από 25 χρό­ νια, πάλι από την Εστία (Από το ημερολόγιο ενός παιδιού της Κατο­ χής, Ι983). Μέσα από τις σελίδες του περνά η καθημερινή ζωή στην κατεχόμενη Πάτρα, αλλά και τα πρώτα αυθόρμητα σκιρτήματα αντί­ στασης, αφού η «Μαργαρίτα» ανή­ κει σε μια μαθητική παρέα που, υπό την καθοδήγηση του πρόωρα χαμέ­ νου λογοτέχνη Νίκου Καχτίτση, εκ­ δίδει ένα περιοδικό αψηφώντας τις συνθήκες της πείνας και της τρομο­ κρατίας. Όπως σημειώνει και η ίδια η συγγραφέας, ο Καχτίτσης υπήρξε ο εμπνευστής και πυρήνας αυτού του «λογοτεχνίζοντος ομίλου παι­ διών της Κατοχής, που πάσχιζαν να βγάλουν από την πείνα ποίηση και από την ποίηση πορεία προς την αντίσταση»...

[ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ]

[ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ]

Ιωάννου Καντακουζηνού

Τ

114-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Ε

Πάτρα, 1942 Εκδόσεις Εστία, 2008 σελ. 280, τιμή: 12,00 ευρώ

Μ

δ ι α β α ζ ω ] Δ I Α Φ Ο Ρ A J

Ταξιδεύω με τη μουσική της Ρωμιοσύνης Επιμέλεια: Σχολή Βυζαντινής Μουσικής Ιερός Μητροπόλεως Τρι'κκης και Σταγών Πρότυπες Θεσσαλικές Εκδόσεις, 2008 σελ. 72 και cd-rom το βιβλίο περιλαμβάνονται σύντομα κείμενα των Φώτη Κόντογλου, Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, Μανώλη Καλομοίρη (μουσουργού), αρχιμ. Αθανασίου Αναστα­ σίου (καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Μεγάλου Μετεώρου), Γρηγορίου ©. Στάθη (καθηγητή Βυζαντινής Μουσικολογίας), Π. Γεωργίου (μουσικολόγου) και Ηλία Τύμπα (καθηγητή βυζαντινής μουσικής). Στα κείμενα αυτά γίνονται ιστορικές ανα­ φορές για τη διαχρονία της ελληνικής μουσικής (αρχαία - βυζαντινή - δημοτική λαϊκή), τη μοναδικότητά της, την αισθητική και πολιτισμική αξία της, αλλά και δί­ δονται βασικές τεχνικές και αισθητικές πληροφορίες για τη βυζαντινή μουσική (ήχοι, ήθος, γένη κ.λπ.), όπως και σχετικές αναλύσεις για τους ύμνους και λαογραφικά σχόλια για τα τραγούδια που περιέχονται στον ηχητικό ψηφιακό δίσκο. Οι ύμνοι και τα τραγούδια καταγράφονται σε παρτιτούρες με τη βυζαντινή ση­ μειογραφία. Στον ηχητικό ψηφιακό δίσκο παρουσιάζονται οι οκτώ ήχοι της βυζα­ ντινής εκκλησιαστικής μουσικής με την παράθεση σε κάθε ήχο ενός βυζαντινού ύμνου και ενός δημοτικού τραγουδιού, ώστε να καταφανεί η συνέχεια και η αμ-

Σ

φίδρομη σχέση μεταξύ τους. [Γ. Ν.]

ΣΕΦΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΛΚΟΣ

Ο Π λαστή ρας κ α ι η εποχή του 1878-1953 Μ ι α π λ ή ρ η ς ισ τ ο ρ ι κ ή κ α ι π ο λ ι τ ι κ ή β ι ο γ ρ α φ ί α 8 0 ά γ ν ω σ τ α ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ α · 2 0 0 σ π ά ν ιε ς φ ω τ ο γ ρ α φ ίε ς

Το βιβλίο που επαίνεσε η κριτική και ο πολιτικός κόσμος κυκλοφορεί σε 2η έκδοση, σ ’όλα τα βιβλιοπωλεία. Μέσα α π ’τις σελίδες του τρίτομου έργου της ζωής και της δράσης του Μαύρου Καβαλάρη, ξεδιπλώνεται ταυτόχρονα και ολόκληρη η Νεώτερη Ελληνική Ιστορία ΕΚΔΟΣΕΙΣ Ε1ΙΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ Μ αυρομιχάλη 42,106 80 Α Θ Η Ν Α · Τ ηλ./F ax : 210 3636083 - 210 3607382 · e-mail: epikero@ yahoo.gr

[

δ ι α β α ζ ω

]

Δ Ι Α Φ Ο Ρ Α

Rene Kaes

Νίκος Σιδέρης

Οι ψυχαναλυτικές δεωρίες της ομάδας

Όπως ειπώδηκαν εκεί και ακούστηκαν

ΙΟ Ι σαββατοκύριακα στην Ευρώπη

Μετάφραση: Κλήμης Γ. Ναυρίδης Εκδόσεις Δαίδαλος - 1. Ζαχαρόπουλος, 2008 σελ. 145, τιμή: 9,00 ευρώ

Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2008 σελ. 143, τιμή: 10,00 ευρώ

Μετάφραση: Νέλλη Μπουραντάνη Εκδόσεις Ηλέκτρα, 2008 σελ. 160, τιμή: 26,00 ευρώ

>< ·*

2 :

Ρόμπιν Μπάρτον

Νίκος Σιδέρης Όπως ειπώθηκαν εκ ε ί και ακούστηκαν

·

*

εικόνα ενός ασθενούς ξαπλωμέ­ νου στον καναπέ που μιλάει στο σιωπηλό θεραπευτή του είναι η στε­ ρεότυπη απεικόνιση της ψυχανάλυ­ σης, όμως στην πραγματικότητα η ψυχανάλυση σε ομάδα είναι ιδιαιτέ­ ρως αποτελεσματική σε περιπτώσεις παιδιών με σοβαρές διαταραχές, κα­ θώς, επίσης, και σε θεραπείες απε­ ξάρτησης από ουσίες ή και σε περι­ πτώσεις μετατραυματικών διαταρα­ χών. Όπως πολλοί πριν από εκείνον, ο Φρόυντ υποστήριξε ότι η ομάδα αποτελεί τη μήτρα της ψυχής και ωθεί το άτομο προς τον εκπολιτισμό του. Σημείωσε, όμως, ότι συχνά η ίδια η ομάδα οδηγεί στην παλινδρόμηση προς το πρωτόγονο και καταστρέφει το φαντασιακό. Δεδομένου ότι οι πρώτες ψυχαναλυτικές θεωρίες της ομάδας αναπτύχθηκαν ύστερα από την οδύνη και την καταστροφή των παγκόσμιων πολέμων, αξίζει να μελε­ τήσουμε τον τρόπο που οι νέες θεω­ ρίες επιχειρούν να δώσουν λύση στα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώ­ που, μια και ο ίδιος μοναχός του κα­ τέστρεψε τις θεμελιώδεις δομές που τον στήριζαν.

ψυχαναλυτής περνά ώρες αμέ­ τρητες ακούγοντας κάθε πελάτη του να περιηγείται στο συνειδητό και να εξερευνά το ασυνείδητο μέσα από ένα λεκτικό ποτάμι που ενίοτε φαίνε­ ται να στερείται ειρμού. Συχνά μέσα στα σκοτεινά σπήλαια του ανθρώπι­ νου ψυχισμού ανακαλύπτονται διαμά­ ντια τόσο αστραφτερά που φωτίζουν τόσο κρυφές όψεις του ομιλητή όσο και άγνωστες γωνίες του ακροατή. Μια συλλογή τέτοιων διαμαντιών πα­ ρουσιάζει ο ψυχαναλυτής Νίκος Σιδέρης, όπως ειπώθηκαν εκεί, στον κα­ ναπέ της ψυχανάλυσης, κυρίως όμως όπως ακούστηκαν και άγγιξαν το θε­ ραπευτή και μέσω εκείνου τους ανα­ γνώστες του παρόντος βιβλίου. Σε πρώτο επίπεδο τα λόγια που κατα­ γράφονται παρουσιάζουν μια κλινική αξία, καθώς υποστηρίζουν τις ψυχα­ ναλυτικές θεωρίες και εμπλουτίζουν τις ψυχοθεραπευτικές πρακτικές. Επι­ πλέον όμως έχουν και μια βαρύτητα προσωπική, αφού οδηγούν σε μια ενόραση που ξαφνιάζει, καθώς μία και μόνη φράση μπορεί να μας βυθίσει σε έντονο συλλογισμό και ενδοπροσωπική αναζήτηση.

ευρωπαϊκές πόλεις, 10 1 επιλογές για απόδραση, ΙΟΙ προορισμοί για σαββατοκύ­ ριακα στην Ευρώπη παρουσιάζο­ νται σε έναν καλαίσθητο τόμο. Αξιοθέατα, διασκέδαση, ψώνια, φα­ γητό, δραστηριότητες... όλες οι πληροφορίες που χρειάζεστε για να ζήσετε ένα διαφορετικό σαββα­ τοκύριακο. Προορισμοί κλασικοί, όπως το Παρίσι, το Λονδίνο, η Ρώμη και η Βαρκελώνη, καθώς και ασυνήθιστες προτάσεις, όπως το Ντουμπρόβνικ, η Ρίγα και το Μπρνο, περιλαμβάνονται σ’ αυτόν τον οδηγό, που θα ικανοποιήσει από τον πιο συντηρητικό μέχρι και τον πιο περιπετειώδη ταξιδιώτη. Κάθε προορισμός συνοδεύεται από φωτογραφίες και χρήσιμες πληροφορίες για την οργάνωση του ταξιδιού. Τα ΙΟΙ σαββατοκύ­ ριακα στην Ευρώπη είναι ένας απα­ ραίτητος οδηγός για να σχεδιάσετε την επόμενη απόδρασή σας στην Ευρώπη, είτε σας ενδιαφέρει η διασκέδαση, ο πολιτισμός και τα ψώνια ή απλώς η χαλάρωση και οι βόλτες σε ένα διαφορετικό τοπίο.

[ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΑΡΑΜΟΛΕΓΚΟΥ]

[ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΑΡΑΜΟΛΕΓΚΟΥ]

[X. KJ

Η

110

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Ο

Κ Υ Κ Λ Ο Φ Ο Ρ Ο Υ Ν

ΑΠΟ

ΤΙΣ

Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ

Ο Ι Ω Ν Ο Σ

Κολοκοτρώνη Π . 35 100 Λαμία Τηλ.: 22310 67276 F a * 22310 66144 e-mail: infoiioionos.com www.oionos.com

[

δ ι α β α ζ ω

]

Δ Ι Α Φ Ο Ρ Α

Antonin Vergez - Ohri Yamada

Χρηστός Γιανναράς

Robert Foster

Η κα τά ρ ρευ σ η Εκδόσεις Ιανός, 2008 σελ: 312, τιμή: 20,00 ευρώ

Τα π ρ ο σ ω π ικ ά

9 9 γ ρ ίφ ο ι κ α ι π α ιχ ν ίδ ια

δ εδ ο μ έ ν α μου Επιμέλεια: Αριάννα θεοδώρου Εκδόσεις Κ. Μ. Ζαχαράκης, 2008 σελ. 126, τιμή: 10,45 ευρώ

λ ο γ ικ ή ς Απόδοση: Κ. Φράγκου, Εικονογράφηση: Μ. Vergez Εκδόσεις Κονιδάρη, 2008 σελ. 109, τιμή: 11,00 ευρώ

γ ο βιβλίο που κρατάτε στα \ \ I χέρια σας είναι στην ουσία ένα λεύκωμα που σας δίνει τη δυ­ νατότητα να κάνετε ένα μικρό, ανάλαφρο ταξίδι αυτογνωσίας, εκ­ φράζοντας ελεύθερα κάποιες πλευρές του εαυτού σας, κάποιες σκέψεις, απόψεις ή ιδέες σας. Κυ­ ρίως, όμως, είναι ένα βιβλίο που φι­ λοδοξεί να σας προσφέρει μερικές ώρες διασκέδασης. Συμπληρώστε το, καταγράψτε ό,τι θέλετε εσείς να καταγράψετε, αποκαλύψτε όσα θέλετε ν’ αποκαλύψετε, και γελά­ στε μόνος ή, ακόμη καλύτερα, μα­ ζί με φίλους σας. Μην το πάρετε πολύ στα σοβαρά" δεν είναι αυτός ο προορισμός του. Κι αν, πάλι, επιλέξετε να το πάρετε στα σοβαρά, κανείς δεν θα έχει αντίρρηση, σας το εγγυόμαστε»: Από το οπισθό­ φυλλο του βιβλίου.

ι—| όσες ορθές γωνίες μπορεί \ \ l I να σχηματίζουν Ι6 ευθείες που συναντιούνται σε ένα σημείο; Πόσα ζώα από κάθε είδος έβαλε ο Μωυσής στην Κιβωτό;» Αυτοί είναι μόνο δύο από τους 99 γρίφους αυ­ τού του βιβλίου. Αλλοι πιο εύκολοι, άλλοι πιο δύσκολοι, σίγουρα θα ανα­ γκάσουν όσους ασχοληθούν να παι­ δέψουν το μυαλό τους. Αρκετοί φαίνονται περίπλοκοι, αλλά τελικά η λύση είναι τόσο απλή, ίσως γι’ αυτό και τόσο δυσεύρετη. Γρίφοι, σπαζο­ κεφαλιές και αξιοπερίεργα ερωτή­ ματα που απαιτούν ευστροφία, εξυ­ πνάδα, καλή διάθεση και κυρίως υπομονή για να λυθούν. Ένα διασκεδαστικό βιβλίο για τους τολμηρούς που επιχειρούν να αναμετρηθούν με το μυαλό τους... Ιδιαίτερα καλαί­ σθητο στήσιμο και μια εικονογρά­ φηση που συνάδει απόλυτα με το σκεπτικιστικό ύφος του βιβλίου. Και για όσους δεν αντέξουν, οι λύσεις βρίσκονται στις τελευταίες σελί­ δες...

Ξ

Η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ

κατάρρευση του τίτλου είναι αυτή του πολιτικού συστήμα­ τος στην Ελλάδα σήμερα. Στον τόμο αυτό ο καθηγητής Γιανναράς συγκεντρώνει τις επιφυλλίδες που δημοσίευσε το 2007 στον καθημε­ ρινό τύπο. Είναι διανοούμενος που δεν «μασάει τα λόγια του». Διαφω­ νείς μαζί του αλλά είναι δύσκολο να μην παραδεχτείς σχεδόν τα πε­ ρισσότερα από αυτά που σου πα­ ρουσιάζει ως κατάρρευση του ση­ μερινού πολιτικού συστήματος, αλλά και την κοινωνική αφασία που διακρίνει την κοινωνία που αυτάρε­ σκα κάποιες φορές την ονομά­ ζουμε «των πολιτών», ενώ είναι «των πολιτικών». Ο X. Γιανναράς επιμένει στον ουσιαστικό διάλογο, στην αντιπαράθεση απόψεων, στην υπομονή να ακούει κανείς τον συ­ νομιλητή του. Επιμένει στην αναζή­ τηση της ποιότητας, όπως ο ίδιος την ορίζει με τα κείμενά του. Οι επιφυλλίδες (είδος εν ανεπαρκεία πια) βρήκαν στην πέννα του μαχη­ τικό εκπρόσωπο, με μια γλώσσα καίρια και γοητευτική.

Η

[Γ. Ν. Μ.]

11S

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

[ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ]

[ δ ι α β α ζ ω Δ Ι Α Φ Ο Ρ Α

]

Αντώνης Μοσχοβάκης

Υποκριτική και κριτική Θεατρικές κριτικές 1975-1982 Εκδόσεις Αρμός, 2008 σελ, 444, τιμή: 19,00 ευρώ

ε θητεία στην κριτική θεάτρου (έγραφε στην Ελευθεροτυπία από το 1975 έως το Ι982), μελετήματα και μεταφράσεις μελετών για τον κινηματογράφο, ο Αντώνης Μοσχοβάκης παρακολούθησε και κατέγραψε μέσω της στήλης του θεατρικές παραστά­ σεις της δεκαετίας του 70, οι οποίες περιέχονται στον τόμο συνοδευόμενες από φω­ τογραφικό υλικό. Με διεισδυτική ματιά καταγράφει παραστάσεις ξένων έργων που ανέ­ βασαν οι θίασοι, αλλά και τις προσπάθειες ανεβάσματος αρχαίου δράματος, ενώ ανα­ πτύσσει ένα διάλογο με τη γενιά των θεατρικών συγγραφέων που εμφανίστηκε στις αρ­ χές της δεκαετίας του 7 0 (Αναγνωστάκη, Πόντικας, Διαλεγμένος, Αρμένης, Μανιώτης). Μέσα από τον τόμο αυτόν έρχεται κανείς σε επαφή με το κλίμα της εποχής, την προ­ σπάθεια αναμόρφωσης του θεάτρου από τους σκηνοθέτες και τους συγγραφείς που διαμόρφωναν μετά τη δικτατορία το θεατρικό τοπίο της εποχής.

TCACMA Ι/ΛΠΛΙ/nVAUl

Μ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ

από τις εκδόσεις

ΜΠΑΡΤΖΟΥΛΙΑΝΟΣ

Σοφοκλέους 5,105 59 Αθήνα, τηλ.: 210.3835421, κιν.: 6977.306160 www.bartzoulianos.com, e-mail: sales@eptakyklos.gr

noii Φραντσέσκα Σάψον

Οι χριστουγεννιάτικες εκπλήξεις του Χριστόφορου Εικονογράφηση: Τάνι Ρος Μετάφραση: Γεωργία Δεληγιάννη Εκδόσεις Μίνωας, 2008 σελ. 96, τιμή: 8,90 ευρώ

Νίκος Μιχαλόπουλος Αννα Βερούλη

Ο Αϊ-Βασίλπς φέτος είναι πράσινος Εικονογράφηση: Εύα Κοραντινού Εκδόσεις Άγκυρα, 2008 σελ. 30, τιμή: 14,90 ευρώ

Νίκος Εγγονόπουλος

Αλφαβητάρι για μικρά και μεγάλα παιδιά Ποίηση: Χάρης Βλαβιανός Επιμέλεια: Ερριέτα Εγγονοπούλου, Ελένη Γερουλάνου Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2008, σελ. 106, τιμή: 15,00ευρώ

αλφαβητάρι για μικρά και *■> μεγάλα παιδιά

Χριστόφορος είναι ένας ήρωας που πρωταγωνιστεί σε αρκετά βιβλία. Βέβαια έχει όλα τα ελαττώματα του ...κόσμου και μόνο ένα προτέρημα: να είναι μικρός και να διασκεδάζει τους αναγνώστες. Πλησιάζουν Χριστούγεννα κι η δα­ σκάλα μοιράζει ρόλους. Στο Χρι­ στόφορο πέφτει ένας πολύ μικρός ρόλος, του πανδοχέα, που λέει μόνο ένα ξερό «όχι» στους επισκέπτες Μαρία και Ιωσήφ. Σκέφτεται, σκέ­ φτεται και από κομπάρσος γίνεται επί σκηνής ο πρωταγωνιστής. Με ένα «ναι» ανατρέπονται όλα. Το έργο επί σκηνής θριαμβεύει, αλλά ο μικρός Χριστόφορος ακούει τα σχολιανά του. Πού όμως αυτός! Ετοιμάζει την καινούργια ιδιοφυή σκανταλιά του! Ξεκαρδιστικά στιγ­ μιότυπα σε ένα γρήγορο ρυθμό αφήγησης, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλα τα βιβλία της σειράς. Κι οι άλλες ιστορίες που περιέχονται στο βιβλίο είναι στο ίδιο ύφος. (Γισ ανα­ γνώστες από 7-8 ετών)

Ο

[ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ]

1 20

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

νας Αϊ-Βασίλης πρωταγωνιστεί, όπως οι απανταχού ρομαντικοί και βέβαια κουβαλητές παιχνιδιών δεν τον έχουμε συνηθίσει. Και βέ­ βαια ενόψει οικονομικής ύφεσης, πού να μοιράσει πια παιχνίδια! Αλλ’ ας σοβαρευτούμε. Πρωτό­ τυπο βιβλίο για τα θέματά του, που συνάδουν με τη σύγχρονη οικολο­ γική πραγματικότητα του πλανήτη μας. Ευρηματική κι η υπόθεση: συ­ μπρωταγωνιστούν πέντε παιδιά της Γης - μαζί τους κι ο Ηλίας από την Ηλεία, που κυριολεκτικά την έκα­ ψαν πέρσι το καλοκαίρι- στέλνουν γράμμα στον Αϊ-Βασίλη για την κα­ ταστροφή των δασών, το λιώσιμο των πάγων, την τρύπα του όζο­ ντος, την έλλειψη νερού και την ει­ ρήνη. Κι αυτός, με πρεσβευτές τα πέντε παιδιά, ευαισθητοποιεί όλα τα παιδιά του κόσμου σε θέματα που άπτονται των παραπάνω προ­ βλημάτων. Το βιβλίο περιέχει και ορισμένες πληροφορίες για τη φύση και ο περιβάλλον. Συνοδεύ­ εται δε από ψηφιακό δίσκο με την αφήγηση της ιστορίας. (Γγα ακροατές και αναγνώστες από 4 ετών) [ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ]

Ε

λήθεια, τι θαύμα να μαθαίνει κα­ νείς τα γράμματα του αλφαβήτου και να συλλαβίζει τις πρώτες του λέ­ ξεις διασκεδάζοντας συντροφιά με τα χρώματα και τις ζωγραφιές ενός μεγά­ λου ζωγράφου και επιπλέον με ποιή­ ματα! Και τι θαύμα για κάποιον ενή­ λικο να «διαβάζει» πολλαπλώς μέσα από τα γράμματα τους πίνακες και να τους σχολιάζει διαβάζοντας τα ποιή­ ματα, δίνοντας παράλληλα και ίσως μια άλλη δική του ερμηνεία; Ένα βι­ βλίο από τα λίγα, με πίνακες ζωγραφι­ κής του Εγγονόπουλου και τετράστιχα του Χάρη Βλαβιανού. Δείγμα: Ο πίνα­ κας «Οδυσσεύς στοχαστής» (ο Οδυσσέας σκεπτικός, με μια πυξίδα και φόντο τη θάλασσα) συμβάλλει στην αισθητοποίηση του -υ- (υδρό­ γειος). Και το τετράστιχο: «Στοχαστι­ κός με προσοχή την υδρόγειο μελετά, / ταξίδια σχεδιάζει σε μέρη εξωτικά. / Να επισκεφτεί την Αφρική, να πάει στην Ασία, / στη στέπα τη μογγολική να κάνει ιππασία». (Για ακροατές και αναγνώστες όλων των ηλικιών)

Α

[ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ]

Ντέιβιντ Μπέλαμι

Ι Ο Ι τρόποι να σώσεις τη Γη Εικονογράφηση: Πένι Ντον Μετάφραση: Ρένο Ρώσση-Ζάίρη Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2008 σελ. 32, τιμή:12,00 ευρώ νάμεσα σε απλές ζωγραφιές και μικρά κείμενα περιέχονται γνώσεις, πληροφορίες και πολλαπλές ευχάριστες και απλές δράσεις που εξασκούν και συνάμα προβλη­ ματίζουν τα παιδιά σχετικά με τη διατήρηση και τη διάσωση του περιβάλλοντος. Συ­ γκεκριμένα υπάρχουν σελίδες για τη γνωριμία με τις φάλαινες αλλά και με τους ανθρώ­ πους, τη δραστηριότητά τους και τα προβλήματα που έχουν προκαλέσει στο περιβάλ­ λον. Επίσης δραστηριότητες και προβλήματα που σχετίζονται με την καθημερινότητα και την επικοινωνία μας (ενέργεια, σκουπίδια, ανακύκλωση, κήπος, σπίτι, μεταφορικά μέσα, γειτονιά). Περιέχει δε πρωτότυπες και απλές κατασκευές. Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει ένας κατάλογος με τις διάφορες οικολογικές οργανώσεις και το έργο που επιτελεί η κάθε μία. Πρόκειται για ένα βιβλίο που συμβάλλει έμμεσα και αβίαστα στην οικολογικοποίηση της σκέψης του μικρού αναγνώστη. (Για ακροατές και αναγνώστες από 6 ετών) [ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ]

Α

NICCOLO MACHIAVELLI

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΒΙΤΣΟΣ

i f ®

»

.

I

δ ι α β α ζ ω

It Π A I Δ I K Η

]

Λ ΟΓ ΟΤ Ε Χ Ν Ι Α

Φωτεινή Φραγκούλη

Άννα Χατζημανώλη

Βασιλική Κάργα

Εφτά ορφανά μολύβια... εφτά ιστορίες

Τηλεόραση: Η γυάλινη πολιτεία

Το Βιβλίο που δεν ήδελε να διαβαστεί

Εικονογράφηση: Φωτεινή Στεφανίδη Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 2008 σελ. 38, τιμή: 15,00 ευρώ

Εικονογράφηση: Αθηνά Σταμάτη Εκδόσεις Κίρκη, 2008 σελ. 46, τιμή: 17,00 ευρώ

Εικονογράφηση: Νίκος Κουμαριάς Εκδόσεις Επόμενος Σταθμός, 2008 σελ. 36, τιμή: 13,06 ευρώ

φτά ιστορίες συνθέτουν το ψηφιδωτό του βιβλίου: η επίσκεψη ενός πανάρχαιου δέντρου στο σπίτι μιας γερόντισσας για να μεταφέρει την πανάρχαια αγάπη των δέντρων «δηλώνει» τον απαιτούμενο σεβασμό προς τη φύση. Αλλά και το δέσιμο ενός άντρα με την κερασιά που φύτεψε μικρός και την πανσπερμική αναζωογόνησή της όταν αυτή καταστρά­ φηκε από κεραυνό, εμφυσά στον αναγνώ­ στη οικολογική δύναμη. Οι επόμενες ιστορίες, πέρα από την αποτύπωση συ­ ναισθημάτων, την άφατη χαρά και τη συ­ γκίνηση, δηλώνουν εύστοχα το σήμερα, τους κόσμους που χάθηκαν και τους κό­ σμους που θα γεννηθούν αν υπάρχουν η μνήμη, η νοσταλγία κι η αγάπη: το κατάρτι μιας βάρκας, που έγινε κερασιά στα μά­ τια μιας μικρής, αναδύεται υπερρεαλι­ στικά στην ανάγνωση, ως αποτέλεσμα υποδειγματικής όσμωσης φαντασίας και πραγματικότητας. Ένας βιολιτζής αναγνω­ ρίζει στη μουσική του τη δύναμη της φύ­ σης και της ιστορίας, νιώθοντας αληθινός δημιουργός. Κι ένας σκύλος, ο Ποτούλης, υπερβαίνοντας τη δουλικότητα της «φυ­ λής» του, ανιχνευτής της αγάπης, έμεινε μόνος! Διασκεδαστικό και γεμάτο.

τηλεόραση είναι ένα εργαλείο γνώσης και αισθητικής απόλαυ­ σης. Ή μάλλον θα μπορούσε να εί­ ναι. Γνωστά όλα αυτά. Και τι κά­ νουμε τουλάχιστον για να προασπί­ σουμε τη νέα γενιά; Ελάχιστα έως καθόλου. Και βέβαια τα βιβλία δεν μπορούν να σώσουν την κατά­ σταση. Μπορούν όμως να βοηθή­ σουν ώστε τα παιδιά να κατανοή­ σουν τι συμβαίνει με την τηλεοπτική υποκουλτούρα και να δράσουν πολλαπλώς. Και το βιβλίο τούτο προ­ σφέρει πολλά. Όχι μόνο χαρού­ μενα στιγμιότυπα μιας οικογένειας που κρίνει έμμεσα και προβληματί­ ζεται για την τηλεόραση, τις εκπο­ μπές της, τους δημοσιογράφους, τις ειδήσεις και για άλλα, αλλά και ένα σκετσάκι που διακωμωδεί και προ­ βληματίζει, τις αλήθειες και τους μύ­ θους για τις εκπομπές, ένα ερωτη­ ματολόγιο για καλύτερες εκπομπές, οδηγίες για ένα σενάριο, χώρο για μια επιστολή διαμαρτυρίας, σκέψεις για συζήτηση και άλλα αληθινά θαυ­ μαστά για τον τρισάθλια θαυμαστό κόσμο του μεγαλύτερου μέρους της εγχώριας τηλεόρασης. (Γισ ανα­ γνώστες από 8 ετών) [ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ]

να βιβλίο αν ποτέ δεν διαβαστεί στην ουσία εί­ ναι σαν να μην υπάρχει. Έτσι και το βιβλίο της ιστορίας μας, χωμένο στα ράφια της βιβλιοθήκης, οπέφευγε να εκτεθεί κι επιπλέον φοβόταν να πάει από χέρι σε χέρι, μην φθαρεί. Κι έτσι ιδιότροπο, ήταν σαν να μην υπήρχε, αφού και το ίδιο δεν ήξερε το περιεχόμενό του! Κάποια μέ­ ρα όμως το ζήτησε ένας νεα­ ρός. Κι από τότε άλλαξε άρ­ δην η ζωή του. Ανακάλυψε ότι ήταν ένα βιβλίο μουσικής. Ο νεαρός το χρησιμοποιού­ σε στις ασκήσεις του και στις μουσικές του αναζητήσεις. Κι ένας μαγικός κόσμος γεννή­ θηκε για το βιβλίο, που πλέον ξέχασε την παράξενη μοναξιά του. Μια ευρηματική ιστορία και συνάμα ποιητική, για τη ζωντάνια και τη μαγεία που κρύβουν τα βιβλία και η ανά­ γνωση. (Για αναγνώστες από 8 ετών)

Ε

[ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ]

122

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Η

Ε

[ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ]

Π Α Ι Δ Ι Κ Η

Monika Weitze

Γιατί το ροζ ελεφαντάκι έπεσε σε θλίψη και πώς ξαναβρήκε τη χαρά του Εικονογράφηση: Eric Battut Μετάφραση: Απόστολος Μίνος Εκδόσεις Ηλίβατον, 2008, σελ. 30, τιμή: 13,00 ευρώ

Σάρα Πενιπάκερ

Η μικρή Κλημεντίνη Εικονογράφηση:Μ3Π3 Frazee Μετάφραση: Ρένα Ρώσση-Ζάίρη Εκδόσεις Ψυχογιός, 2008 σελ. 152, τιμή: 7,70 ευρώ

[ Δ IA ΒA Ζ Ω Ι Λ 0 Γ 0 Τ Ε X Ν I AJ

Mireille d’ Allance

Κάτσε κάτω, μπαμπά! Μετάφραση: Κατερίνα φράγκου Εκδόσεις Αερόστατο, 2008 σελ. 34, τιμή: 11,00 ευρώ

Κάτσε κάτω, μπαμπά!

άντα τα βιβλία που γράφει ή εικο­ νογραφεί ο Έρικ Μπατού έχουν εκείνη την αίσθηση που τα διαφορο­ ποιεί από τα άλλα. Δηλαδή την ποίηση των λέξεων και των χρωμάτων που με­ ταλλάσσεται στη δυνατότητα του να δρας με τέτοιο τρόπο, ώστε μετατρέποντας το συναίσθημα σε πράξη να διαφυλάττεις πολύτιμα πράγματα. Τη φιλία, ας πούμε, αλλά και το σεβασμό του άλλου, του διαφορετικού. Ένα μι­ κρό ελεφαντάκι, όταν χρειάστηκε η οικογένειά του να μετοικήσει, δεν μπό­ ρεσε να ξεπεράσει το συναίσθημα της φιλίας που ένιωθε για κάποιο φίλο του. Κι οι συμβουλές της κουκουβάγιας ου­ σιαστικές: κλάψε, του είπε, εκμυστη­ ρεύσου το πρόβλημα και κράτησε μια θέση στην καρδιά σου για το φίλο σου. Στη συνέχεια σ’ αυτή τη θέση χώρεσαν όλοι και, δίχως να ξεχάσει το φίλο του, διάλεξε και κάποιον άλλον. Η εικονο­ γράφηση αποτελεί ένα άλλο κείμενο, ίσως πιο ενδιαφέρον και έμμεσα διδα­ κτικό. (Για ακροατές και αναγνώστες από 4 ετών)

Π

[ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ]

ο βιβλίο θυμίζει καλές στιγμές των βιβλίων του μικρού Νι­ κόλα, των Σεμπέ - Γκοσινί. Πρωτα­ γωνιστεί μια τρομερή μικρή που ακούει στο όνομα Κλημεντίνη. Δεν αφήνει στιγμή που να μην κάνει κά­ ποια ζαβολιά. Στο σχολείο, στο σπίτι, παντού. Πειράζει τις συμμαθήτριές της, φτιάχνει σκίτσα τους με άσχημα πρόσωπα, βάφει με πα­ ράξενα χρώματα τα μαλλιά της, τρώει φακές βάζοντάς τις στην οδοντόβουρτσά της και άλλα παρό­ μοια! Κι επιπλέον θέλει να γίνει καλλιτέχνις ή και... συγγραφέας... Όταν όμως χρειαστεί είναι τρυ­ φερή και, το σπουδαιότερο: υπό­ σχεται ότι θα αλλάξει. Δε θα σας ρωτήσω αν το πιστεύετε. Πρέπει να έχουμε εμπιστοσύνη σε ό, τι μας λένε τα παιδιά!... Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση της ηρωίδας αντανακλά επιτυχημένα τον τρόπο σκέψης και δράσης των παιδιών της μεσαίας σχολικής ηλικίας. Διασκεδαστικό βιβλίο που θα το χαρούν και οι με­ γάλοι. Η μετάφραση είναι ζωντανή. (Για ακροατές και αναγνώστες από 8 ετών). [ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ]

Τ

ρχονται τα Χριστούγεννα και οι προθήκες των βιβλιοπω­ λείων είναι γεμάτες πολύχρωμα βιβλία. Μια βόλτα με τους μι­ κρούς για την αναζήτησή τους θα είναι εξόχως αποδοτική και βέ­ βαια στο πνεύμα των ημερών. Εκεί ίσως βρείτε και έναν μπαμπά αρκούδο να στολίζει με το μικρό του γιο το χριστουγεννιάτικο δέ­ ντρο. Ο μικρός όμως είναι απρό­ σεκτος κι ο πατέρας του τον επι­ πλήττει. Εκείνος, στενοχωρημέ­ νος, απομακρύνεται. Όμως ποιος θα βάλει το αστέρι των Χριστου­ γέννων στο ψηλό δέντρο που δεν το φτάνει ο μπαμπάς αρκούδος; Ένα τρυφερό βιβλίο για τις σχέ­ σεις των γονιών με τα παιδιά τους, αλλά και για την έμμεση διαπαιδαγώγηση και των δύο πλευρών, όπου το μοίρασμα ευ­ θυνών, η υπευθυνότητα και η έμπρακτη μεταμέλεια έχουν τον πρώτο λόγο. (Για ακροατές και αναγνώστες από 4 ετών)

Ε

[ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ]

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

123

[

δ ι α β α ζ ω

ΠΑΙ ΔΙ ΚΗ

]

ΛΟΓ ΟΤΕ ΧΝΙ Α

Φωτεινή Τοραή

Κάρολος Ντίκενς

Ιον Φάλκονερ

Χριστουγεννιάτικα κάλαντα Χριστουγεννιάτικο δέντρο

Ολίβια - Υπέροχη Πρωτοχρονιά

1,2,3... 11 αληθινές ιστορίες ολυμπιονικών

Απόδοση: Βαγγέλης Ηλιάπουλος Εκδόσεις Πατάκη, 2008 σελ. 50, τιμή: 11,90 ευρώ

Εκδόσεις Παπαζήση, 2008 σελ. 183, τιμή: 17,77 ευρώ

Μετάφραση: Μάρα Μοίρα Εκδόσεις Πατάκη, 2008 σελ. 194, τιμή: 19,00 ευρώ

ΟΛΙΒΙΑ

α έλεγα ότι πέρα από κάθε νέα παραγωγή παιδικών βιβλίων -κι είναι αλήθεια ότι είναι δυσανάλογα μεγάλη για την ελληνική πραγματικό­ τητα (πέντε παιδικά βιβλία εκδίδονται κάθε μέρα)- πάντα τα κλασικά βιβλία, με τις αλλεπάλληλες εκδόσεις και διασκευές, είναι επίκαιρα και ευπρόσδεκτα. Κι όταν μάλιστα είναι αι­ σθητικά άρτια με εξαίσια εικονογρά­ φηση, τότε θα έλεγα ότι αποτελούν συνάμα και υπόδειγμα βιβλίου για παιδιά. Ο Κάρολος Ντίκενς, λοιπόν, βαθύς ανατόμος της βικτωριανής εποχής, στρατευ μένος υπέρ των κοι­ νωνικά αδικημένων, για άλλη μια φορά μας συντροφεύει με τη γνωστή ιστορία του τσιγκούνη Σκρουτζ που τον άλλαξε το πνεύμα των Χριστου­ γέννων. Σε αυτή την έκδοση η ιστο­ ρία είναι δίχως περικοπές. Στο βιβλίο περιλαμβάνεται και το διήγημα «Το χριστουγεννιάτικο δέντρο». Στις τε­ λευταίες σελίδες ο αναγνώστης πλη­ ροφορείται για τα σημαντικότερα έρ­ γα του Ντίκενς. Η μετάφραση στρω­ τή, ζωντανή και σύγχρονη, αποδίδει το κλίμα της εποχής. (Για αναγνώ­ στες από 10 ετών)

Θ

[ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ]

1 2 4 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Ολίβια είναι γνωστή και από άλλα βιβλία του συγγραφέα. Πρόκειται για μια υπέροχη μικρή γουρουνίτσα, ευγενική, που βοηθάει τους γονείς της, συμμετέχει στις κοι­ νωνικές υποχρεώσεις, είναι πάντα «παιδί» και βέβαια ονειρεύεται. Πρω­ τοχρονιά, περιμένοντας τον Αϊ-Βασίλη, συμβαίνουν πολλά ευχάριστα στο πλαίσιο της οικογενειακής θαλ­ πωρής. Η πραγματικότητα και το όνειρο βρίσκονται σε μια ισοζυγι­ σμένη για την αναγνωστική διαδικασία γραμμή, όπου όλα κυλάνε ομαλά στο πλαίσιο της παράδοσης των αγιοβασι­ λιάτικων δώρων των ημερών, η οποία στον αναγνώστη μάλλον «απομυθοποιείται», όχι όμως και στα μάτια της μικρής ηρωίδας. Οι εικόνες της Ολίβιας, που μαζί με τα αδέλφια της πε­ ριμένει στο ανοιχτό παράθυρο την εμφάνιση του Αϊ-Βασίλη, σκιαγρα­ φούν την παράδοση, αποπνέοντας συνάμα μια ποίηση σύμφυτη με το πνεύμα των ημερών. Καλαίσθητο εικονοβιβλίο, με μονές και διπλές σελί­ δες που κρύβουν εκπλήξεις, σε μια με πρωτότυπη εικονογράφηση ενός παι­ χνιδιού χρωμάτων και σκιών. (Για αναγνώστες και ακροατές από 4 ετών) [ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ]

Η

ι Ολυμπιακοί Αγώνες της αρ­ χαιότητας πάντα αποτελούν ένα μάθημα στο σχολείο για το ήθος και το ολυμπιακό ιδεώδες, καθώς τα παιδιά μαθαίνουν ότι οι αθλητές αγωνίζονταν μόνο για τη δόξα κι έναν φαινομενικά ταπεινό κότινο. Για τα σημερινά παιδιά που βιώνουν τους Ολυμπιακούς μέσω χορηγών και σκανδάλων ντόπινγκ, ίσως το ολυμπιακό ιδεώδες να φα­ ντάζει γραφικά παρωχημένο. Η Φωτεινή Τομαή έρχεται να αφηγη­ θεί τις πραγματικές ιστορίες έντε­ κα ολυμπιονικών που αγωνίστηκαν για τη δόξα της νίκης και επέστρε­ ψαν θριαμβευτές στη γενέτειρά τους, μόνο και μόνο για να πολε­ μήσουν τιμητικά στο πλάι του βα­ σιλιά, όπως συνέβαινε στη Σπάρτη, ή απλώς για να καταπιαστούν για άλλη μια φορά με την καλλιέργεια της γης. Οι ιστορίες αυτές μπο­ ρούν να αποτελέσουν τροφή για συζήτηση με τα παιδιά, ενώ οι δημιουργημένες με την οικεία τεχνο­ τροπία των κόμιξ εικόνες κάνουν το βιβλίο ακόμη πιο προσιτό στους νεαρούς αναγνώστες.

Ο

[ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΑΡΑΜΟΛΕΓΚΟΥ]

Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΤΟΝΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΝΝΟΣΗΜΑΤΟΝ

Μ 0 Υ $ ΙΚ Η Κ Υ»63Η

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ιασίου 1, 115 21 Αθήνα, τηλ. 210-7272.381, fax: 210-7272.380 www.apostoliki-diakonia.gr e-mail: apostoliki-diakonia@ath.forthnet.gr

£ Ημερολόγια Ελλήνων I: συγγραφέων />c'SV

^ 6' Τ

ΜΕΡΟΣ β · έρευνα της Κρυσταλλίας Μακατού προξένησε ενδιαφέρον ανάμεσα

Η

στους λογοτεχνικούς κύκλους και τους φιλολόγους. Και νεότεροι συγγραφείς έδειξαν ενδιαφέρον να συμμετάσχουν στην έρευνα της

οποίας τα βασικά υλικά

δημοσιεύσαμε στο προηγούμενο τεύχος του Δια­

βάζω. Σήμερα δημοσιεύουμε το β'μ έρος αυτής της έρευνας.

Επιμέλεια: Κρυσταλλία Μακατού Γράφουν και μιλούν: Κατερίνα Σχινά, Τίτος Πατρίκιος, Αλέξης Ζήρας, Ζέφη Κόλια, Περικλής Κοροβέσης, Μιχάλης ΜοΒινός, Χρήστος Μπουλώτης, Γιώργος Ξενάριος, Βαγγέλης Ραπτόπουλος, Αλέξης Σταμάτης, Κωνσταντίνος Τξαμιώτης, Ευγένιος Τριβιξάς, Φίλιππος Φιλίππου, Θανάσης Χειμωνάς

[

δ ι α β α ζ ω ] Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α

Συμπεράσματα

από μια εκδήλωοη ια κοίτα τι μαθαίνεις», μας είπε μια νεαρή συγγραφέας αμέσως μόλις κατεΒήWWm

κάμε από το Βήμα του Ιανού στην εκδήλωση της 7 Νοεμβρίου 2 0 0 8 όπου πα-

^ ^ I

ρουσιάστηκε το τεύχος του περιοδικού που ήταν αφιερωμένο στα Ημερολόγια

των Ελλήνων Συγγραφέων στηριγμένο στην σχετική μελέτη της φιλολόγου Κρυσταλλίας Μακατού. Ήταν κοινή ομολογία ότι παρουσιάστηκε ένα θέμα - η ημερολογιογραφία - που παρέμεινε στα αζήτητα των φιλολόγων και κριτικών. Παράλληλα αναπτύχθηκε ένας προβλη­ ματισμός που αφορά κάθε συγγραφέα. Δημοσιεύουμε παρακάτω τις ομιλίες της δημοσιο­ γράφου και κριτικού Κατερίνας Σχινά, του κριτικού Αλέξη Ζήρα και του ποιητή Τίτου Πατρι­ κίου. Ο καθένας προσφέρει ακόμα μια ενδιαφέρουσα πτυχή στο συνολικό αφιέρωμα.

Κατερίνα Σχινά

Τα ημερολόγια

ίων άλλων ου αρέσουν πολύ τα η μ ερ ο λ ό ­ για- η βιβλιοθήκη μου μ ετρ ά ει πάνω από εκα τό τό μ ο υς . Κά­ ποτε,μάλισ τα, πριν από πολλά-πολλά χρόνια, κρατούσα κι εγώ το δικό μου επ τα σφ ρά γισ το τ ε τρ ά δ ιο : στις σ ε λ ί­ δ ες το υ μοχθούσα να μ ετα τρ έφ ω μια βαρετή εφ η β εία σε φ αντασμαγορία. Τώρα πια, αρκούμαι στα γρ αφ τά τω ν άλλω ν. Μου αρ έσ ει να παρακολουθώ τη ν α λλα γή του β λέμματος, τη βαθιά ανατροπή τ η ς σχέσης το υ ανθρώπου με τα πράγματα, όπως τη ν κα θ ιερ ώ ­ νει ο χρόνος. Όπως και να τ ο κάνου­ με, υπάρχει πάντα γ ο η τεία -γ ια τον αναγνώ στη, α λλά , ίσως μ ε γ α λ ύ τερ η , για το ν σ υγγραφ έα το ν ίδ ιο - σ την αναδρομή σ' ένα ξεχα σμένο π αρ ελ­

Μ

1 28 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

θόν, με το υ ς όρους το υ παρόντος. Η Μ άργκαρετ Άτγου ντ, στο βιβλίο της

Συνομιλώντας με τους νεκρούς, αφού πρώτα εκμυστηρευτεί πως για χρόνια δεν είχε καταφέρει να κρατήσει ημερολόγιο λόγω «της αδυναμίας της να φανταστεί έναν αναγνώστη», ομολογεί πως, στα εξήντα της, ενέδωσε στην ημερολογιογραφία, «περισσότερο ως αυτοάμυνα», γιατί πλέον γνώριζε ποιος θα είναι ο ανα­ γνώστης των γραφτών της: «Θα είμαι εγώ, σε τρεις περίπου εβδομάδες, καθώς δεν μπορώ να θυμάμαι πια τι έκανα σε κάθε δεδομένη στιγμή». «Όσο μεγαλώνει κανείς», γράφει, «τόσο περισσότερο δ εί­ χνει να τον αφορά το έργο του Μπέκετ Η τελευταία μαγνητοταινία του Κραπ. Σ' αυτό το έργο, ο Κραπ κρατά ημερολόγιο

[ δ ι α β α ζ ω Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α

σε μαγνητοταινία από χρόνο σε χρόνο. 0 μόνος αναγνώστης του -ή ακροατής- εί­ ναι ο ίδιος, που γυρίζει πίσω την ταινία στις προηγούμενες ζωές του. Καθώς κυλά ο χρόνος, δυσκολεύεται όλο και πε­ ρισσότερο να ταυτίσει τον τωρινό του εαυτό με τις προηγούμενες εκδοχές του». Μα φυοικά. Το ημερολόγιο είναι μια λογο­ τεχνική ανωμαλία: δεν μπορεί να ξανα­ γραφτεί με τη θριαμβική ειρωνεία ή με τη σοφία της ύστερης γνώσης. Μπορεί να μορφοποιηθεί ή να βελτιωθεί, μονάχα μέσω της αφαίρεσης. Η Τζόυς Κάρολ Όουτς γράφει στο δικό της ημερολόγιο: «Δεν σκεφτόμαστε τον εαυτός μας σε πα­ ρελθόντα χρόνο: πάντοτε βρισκόμαστε στον ενεστώτα. Η συνειδητή καταγραφή του παρελθόντος είναι, λοιπόν, συνώ­ νυμη με το να επινοείς έναν εαυτό, συνει­ δητά ή ασυνείδητα, ικανό να παίξει ρόλο μέσα σ' αυτό το παρελθόν -και στο ση­ μείο αυτό παρεισδύει το τέχνασμα». Με άλλα λόγια: είναι ολοφάνερα ψευδής η πεποίθηση πως η αντίθεση του ημερολο­ γίου με το απομνημόνευμά είναι η επί τ ό ­ που αντίδραση -λ ε ς και στο πρώτο παγι­ δεύεται η αλήθεια του συγγραφέα όπως την αισθάνεται και όχι όπως την έχει αι­ σθανθεί, λες και η αυθημερόν εγγραφή εγγυάται τον οριστικό χαρακτήρα της αμεσότητας. Γιατί παρελθούσα είναι η στιγμή, όσο κοντά στην καταγραφή της και αν βρίσκεται ■τη θερμοκρασία της έχει αναπόφευκτα ψυχράνει το κύλισμα του λεπτοδείκτη. Κι ύστερα, σε κάθε ημερο­ λογιακή εγγραφή, κάθε στοιχείο αυτοκα­ τανόησης συμπλέκεται με τα, ορατά και μη, ίχνη της αυτοεπινόησης. Το εγώ, σήμα κατατεθέν μιας ατομικότητας που αποφασίζει να ασκήσει το αυτεξούσιό

]

της, στη διαδικασία της ημερολογιακής Από δεξιά προς αυτο-συγγραφής αναδεικνύεται διεσταλ- τ’ αριστερά: ο Τίτος Πατρίκιος, μένο μέχρις εκρήξεως. Γράφω ημερολό­ η ΚρυσταΑΑΙα Μακατού γιο δεν σημαίνει εκμυστηρεύομαι απλώς και η Κατερίνα Σχινά στη σελίδα τις στίλβουσες στιγμές μιας της εκδήλωσης. ζωής που αναβλύζει αδιάκριτα- σημαίνει, κυρίως, ανακατασκευάζω τον εαυτό μου, ξαναφτιάχνω απότομα από το πρώτο πρόσωπο ένα καθαρό σημαίνον (εγώ), που μπήγει μια σφήνα στο μύθο του πλή­ ρους υποκειμένου. Εδώ, ας θυμηθούμε τον Πεσσόα: το υπο­ κείμενο μετατρέπεται σε φτενή επιφάνεια και οι πολλαπλές εκδοχές του τοποθε­ τούνται σαν κόλλες χαρτιού η μία δίπλα στην άλλη. Ξαναδιαβάζοντας με κάποια χρονική απόσταση τις προσωπικές εξομο­ λογήσεις του, κινδυνεύει κανείς να βιώσει εκείνο το αίσθημα αποπροσωποποίησης, που απελπίζει τον Φερνάντο Ρέις: «Αυτό που παρακολουθώ είναι ένα θέαμα σε μια άλλη σκηνή. Αυτό που παρακολουθώ εί­ μαι εγώ. Θε μου, θε μου, ποιον παρακο­ λουθώ; Πόσοι είμαι; Ποιος είμαι; Τι είναι αυτό το κενό ανάμεσα σε μένα και σε

[

Δ IA BAZ Q ] A Φ I E P Ω Μ

Σελίδες από το ημερολόγιο του ποιητή Γιάννη ΠατΙλη.

1 3 0 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

μένα;» Τι είναι αυτό ί ο κενό, που πασχίζω να καλύψω στριμώχνοντας οτο χαρτί κά„ „ ποιες πλευρες του ολογράμματος της ζωής, διαπιστώνοντας, την ίδια, ακριβώς, στιγμή ότι ανάμεσα οτον γράφοντα και το είδωλό του μεσολαβεί η παραμόρφωση της κατασκευής; «Συμβαίνει αμέσως μόλις πιάσω πένα στο χέρι μου», έγραφε στο ημερολόγιό του ο Σαίρεν Κίρκεγκαρντ τον Οκτώβριο του 1853. «Παραδόξως, είμαι πολύ πιο συγκεκριμένος και καθαρός σε σχέση με τον εαυτό μου όταν τον σκέ­ φτομαι κατά μόνας, όταν συνομιλώ μαζί του τις νύχτες. Όμως, αμέσως μόλις κα­ ταγράφω μια διαπίστωση για μένα, παίρ­ νει τον χαρακτήρα της κατασκευής». Ο Βαλερύ είναι πιο σίγουρος: «Έχω την πε­ ποίθηση πως όταν παρέμβει η πένα μου, μπορώ να κάνω ό, τι μου αρέσει απ' αυτό που υπήρξε». Ανάμεσα στον δρώντα εν βίω και τον κειμενικό εαυτό υπάρχει μια απόσταση εγγενής, που εγκαθιστά την υποψία στην ίδια την καρδιά της αυτοβιογραφικής πράξης -ε κ ε ί ακριβώς όπου το πρώτο πρόσωπο θέλει τον εαυτό του πλήρη και νόμιμο. Εδώ, όμως, βρίσκεται και ο πυρήνας της έλξης που αοκεί το αυτοβιογραφείσθαι. Στο ότι αντιτάσσει στην

ανυπαρξία ενός ενιαίου και αδιάσπα­ στου εγώ τον λόγο περί αυτού του εγώ, το μόνο μέσο που μετατρέπει τη ρήξη σε συνέχεια. Ωστόσο, το ημερολόγιο είναι το κατεξοχήν καταφύγιο του θραύσματος. Εκεί συναντάει κανείς το τεμαχισμένο εγώ, τα θολά περιγράμματα, τις ασυνέ­ χειες, τις ανακολουθίες, τις αντιφάσεις, τις παλινδρομήσεις, τις αγωνίες, τις ύστερες σκέψεις, τις αναδιατάξεις. Αν υπάρχει οτο ημερολόγιο μορφή, αυτή δεν είναι άλλη από τον κατακερματι­ σμό. Η πρώτη πειστική διατύπωση αυ­ τής της ατέλειας, αυτού του θρυμματισμού, βρίσκεται ήδη στον Μονταίνι. «Είμαστε όλοι κομμάτια-κομμάτια και η συναρμογή μας είναι τόσο άμορφη και πολυποίκιλη, ώστε κάθε τμήμα, κάθε στιγμή, παίζει το δικό του παιχνίδι». Η προσωπική εμπειρία είναι έκτω ν πραγμά­ των χαώδης- μόνο εκ των υστέρων, αφού το βίωμα έχει κατασταλάξει αφήνο­ ντας ένα ίχνος, κι αυτό αινιγματικό, είναι δυνατόν να προσδοθεί στον ανθρώπινο βίο κάποια ενότητα. Το ολόγραμμα της ζωής είναι γεμάτο κενά- το μόνο που μπο­ ρ εί να διακρίνει κανείς είναι κάποια πολύ βασικά μοτίβα, σαν νήματα ενός πανιού που αδιάκοπα υφαίνεται και συνεχώς ξη­ λώνεται από τις περιστάσεις. Όμως αυτή η προσπάθεια ερμηνείας, ανασύνταξης και οργάνωσης του κόσμου της εμπειρίας που επιχειρεί ο ημερολογιογράφος, αυτή η κακόφωνη συνήχηση αισθημάτων και συμβάντων, δεν είναι μονάχα ενδιαφέ­ ρουσα, είναι και συγκινητική. Ίσως γιατί τη στιγμή που γράφει κανείς δεν επινοεί μο­ νάχα τον εαυτό του, αλλά και τον υπερ­ βαίνει, καθώς προχωρεί οριστικά προς ένα ανεξιχνίαστο αύριο. Απόσπασμα από την εισαγωγή στην ανθολογία ημερο­ λογιακών εγγραφών συγγραφέων και καλλιτεχνών που επιμελήθηκε η Κατερίνα Σχινά και θα κυκλοφορήσει σύντομα με τίτλο Μυστικά του συρταριού. ■

[ΔΙΑΒΑΖΩ A Φ I E P 0 M A

Τίτος Πατρίκιος

Τρεις σημειώσεις

για ία ημερολόγια α ήθελα να επισημάνω ορισμένα στοιχεία, τα οποία προκύπτουν από τα δικά μου ημερολόγια αλλά και από την ενασχόλησή μου τα τελευταία χρόνια με την αυτοβιογραφία, ιδιαίτερα του Σταντάλ. Θα σας έκανε νομίζω εντύ­ πωση ότι οι αναφορές που έγιναν στα ημερολόγια αφορούσαν ξένους συγγρα­ φείς, κυρίως άγγλους και γάλλους. Γιατί; Γιατίτο ημερολόγιο είναι μια γραφή στενά συναρτημένη με τον έλεγχο, τον οικογε­ νειακό, το σχολικό, τον κοινωνικό, τον πο­ λιτικό και τον αστυνομικό. Όσο αυστηρό­ τεροι είναι αυτοί οι έλεγχοι τόοο λιγότερο γράφονται ημερολόγια ή και καθόλου. Όαο πιο φιλελεύθερη, ανεκτική και επιτρεπτική είναι μια κοινωνία τόσο οι άνθρω­ ποι ανέτως γράφουν τα ημερολόγιά τους. Ουδέποτε ο Ζιντ φοβήθηκε ότι θα μπει κά­ ποιος χαφιές στο σπίτι του να ψάξει τα ημερολόγια και να τον τραβήξει σε κάποια φυλακή ή εξορία. Και είναι χαρακτηριστικό ότι τα ημερολόγια αρχίζουν να εμφανίζο­ νται όταν οι κοινωνίες αρχίζουν να γίνονται πιο φιλελεύθερες. Η ελληνική κοινωνία ήταν πάντα υπό το πέλμα των ελέγχων. Του σπιτιού, του σχολείου, της αστυνο­ μίας, του χαφιέ. Προσωπικά άρχισα να γράφω ημερολόγια από την εποχή του σχολείου. Στην Κατοχή συνέχισα να γράφω ημερολόγια, αλλά αποφεύγοντας όσο το δυνατόν να αναφερθώ στα σημα­ ντικότερα γεγονότα. Έγραφα περί ψυχι­ κών καταστάσεων ή πνευματικών αναζη­ τήσεων. Δεν έγραφα π.χ. ότι χθες το βράδυ βγήκαμε συνεργείο και γράφαμε

Θ

συνθήματα στους τοίχους ή ότι το άλλο βράδυ πήγαμε να βρούμε πιστόλια και να αφοπλίσουμε Ιταλούς, γιατί αν μου έβρι­ σκαν τις σημειώσεις μου αυτό θα σήμαινε κατευθείαν στήσιμο στο απόσπασμα. Οπότε τα ελληνικά ημερολόγια πρέπει να τα δούμε κάτω από το πρίσμα της συνε­ χούς λογοκρισίας και αυτολογοκρισίας. Κι είναι ενδιαφέρον ότι οι άνθρωποι που έγραψαν δημοσιεύσιμα λογοτεχνικά ημε­ ρολόγια, όπως ο Σεφέρης και ο Θεοτοκάς, ήταν άνθρωποι υπεράνω υποψίας, ουδέ­ ποτε αντιμετώπισαν το πρόβλημα να τους ελέγξει η αστυνομία. Από αυτή την άποψη αν σήμερα γράφονται ημερολόγια είναι γιατί και η ελληνική κοινωνία γίνεται πιο επιτρεπτική. Το υπογραμμίζω. Δεν υπάρχει ημερολόγιο ανεξάρτητο από τις πολιτικές και αστυνομικές συνθήκες μιας χώρας. Μία δεύτερη παρατήρηση: Συνήθως πι­ στεύουμε ότι επειδή το ημερολόγιο είναι μια άμεση καταγραφή των πραγμάτων ε ί­ ναι πιο αυθεντικό, πιο αληθινό από την αυτοβιογραφία, η οποία γράφεται έκ τω ν υστέρων. Έχω καταλήξει στην αντίθετη άποψη. Αυτά που γράφουμε κάθε μέρα δεν σημαίνει ότι είναι και τα πιο διεισδυ­ τικά. Πολλές φορές το μάτι μας γλι­ στράει, παραλείπουμε πράγματα ή την ώρα που συμβαίνουν τα γεγονότα δεν έχουμε δει όλες τους τις διαστάσεις. Η εκ των υστέρων αυτοβιογραφική αποτύ­ πωση μπορεί να είναι πιο βαθιά γιατί έχει ένα βάθος χρόνου και εμβαθύνει στα γ ε­ γονότα. Γι' αυτό βλέπουμε πως τα με­ γάλα λογοτεχνικά έργα που απορρέουν

J

[

δ ι α β α ζ ω ] Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α

Απομαγνητοφώνηση της ομιλίας του ποιητή Τίτου Πατρικίου στηνεκδήλωση παρουσίασης του τεύ­ χους του Διαβάζω που ήταν αφιερωμένο στα ημερολόγιαελλήνων συγ­ γραφέων, 7 Νοεμβρίου 2008, Ιανός, Αθήνα.

1 32 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

από βιογραφικά στοιχεία είναι οι αυτοβιο­ γραφίες, όχι τα ημερολόγια. Είναι οι μεγά­ λες κλασικές αυτοβιογραφίες όπως του Αγίου Αυγουστίνου, του Ζαν Ζακ Ρουσώ, του Σταντάλ, του Μπενβενούτο Τσελίνι... Πιοτεύω πως το μεγάλο και δύσκολο εί­ δος -λογοτεχνικά εννοώ - είναι η αυτοβιο­ γραφία. Επίσης πιστεύω πως τα σημα­ ντικά λογοτεχνικά ημερολόγια είναι εκ των υστέρων επεξεργασμένα. Στα ημερο­ λόγια του Σεφέρη αυτό είναι εμφανές. Και γράφει με την προοπτική της δημοσίευ­ σής τους και όπως φαίνεται τα δούλεψε εκ των υστέρων και καλά έκανε. Κι εδώ θα δείτε ότι υπάρχει πάλι έλεγχος γιατί βγαίνει ο καθένας και τον κατηγορεί για ναρκισσισμό. Είμαστε μια κοινωνία ε λ έγ ­ χου, δεν μπορούμε να δεχτούμε ότι ένας άνθρωπος μελετάει και εκφράζει τον εαυτό του. Θα τον καθίσουμε στο σκαμνί. Θα πούμε είναι ναρκισσιστής, αυτοϊκανοποιούμενος. Μα δεν υπάρχει γάλλος δια­ νοούμενος που να κατηγόρησε τον Ζιντ ότι είναι ναρκισσιστής. Εδώ θα τον βά­ λουμε στο σκαμνί. Οπότε λογικά σκέπτε­ ται ο λογοτέχνης: γιατί να εκτεθώ; Μια άλλη μορφή ημερολογίου είναι οι αναμνήσεις και τα απομνημονεύματα. Εδώ διαπρέπουν οι πολιτικοί. Οι αναμνή, σεις είναι η αυτοεπαινετική καταγραφή των όσων έχει κάνει ο κάθε πρωθυπουρ­ γός, υπουργός ή δημόσιος παράγοντας. Δεν θα δείτε ένα απομνημόνευμα που να είναι μαρτυρία διεισδυτική των πραγμά­ των ή να έχει κάποια λογοτεχνική αξία. Εί­ ναι κάτι εξιδανικευτικό. Ίσως η μόνη με­ γάλη εξαίρεση είναι τα απομνημονεύ­ ματα, αυτοβιογραφία κατ' ουσίαν, του στρατηγού Μακρυγιάννη. Λέμε ότι οι ποιητές κυρίως είναι αυτοβιογραφικοί, αφού μιλάνε στο πρώτο πρό­ σωπο για δικά τους πράγματα. Πιστεύω ότι οι σημαντικοί ποιητές κάνουν την αυ­ τοβιογραφία του αναγνώστη, όχι του εαυ­ τού τους. Δηλαδή δίνουν τη δυνατότητα

στον αναγνώστη, διαβάζοντας ποίηση, να φτιάξει τη δική του αυτοβιογραφία. Κι όταν διαβάζεις τον Σεφέρη, τον Καβάφη, τον Καρυωτάκη ή τα ωραία ποιήματα του Ρίτσου, φτιάχνεις τη δική σου αυτοβιο­ γραφία, δεν μένεις στην αυτοβιογραφία του ποιητή. Ο ποιητής σου δίνει τη δυνα­ τότητα να δεις τον εαυτό σου και να αντι­ μετωπίσεις την αυτοβιογραφία σου. Για το τέλος θα σας διαβάσω από ένα κεί­ μενό μου που δημοσιεύτηκε στο περιο­ δικό Δέντρο λίγες σκέψεις για την αυτο­ βιογραφία: «Άραγε γιατί γράφονται αυτοβιογραφίες; Μήπως για να δείξει κανείς πόσα σπουδαία πράγματα έζησε και έκανε; Άρα πόσο σπουδαίος είναι αυτός ο ίδιος, όπως κα­ θαρά αφήνει να εννοηθεί στην αυτοβιογρα­ φία του ο Μπενβενούτο Τσελίνι; Χωρίς όμως να το λέει ευθέως ή για να κάνει τον έλεγχο της συνείδησής του και να καταλά­ βει επιτέλους ποιος πραγματικά ήταν, όπως λέει ο Σταντάλ στις δικές του αυτοβιογρα­ φίες; Ή μήπως για να φτιάξει μέσα από την εξιστόρηση της ζωής του το χρονικό μιας εποχής, οπότε όσο περισσότερα εξωτερικά γεγονότα εκθέτει τόσο περιορίζει την αυ­ τοανάλυση και την προσωπική του έκθεση απλώς για την απόλαυση του να αναβιώ­ νει φαντασιακά όσα δεν πρόκειται να ξανα­ ζήσει πραγματικά. (...) Γιατί λοιπόν γράφονται αυτοβιογραφίες; Βεβαίως για να αφηγηθεί κανείς τα όσα έζησε κι έπραξε, βεβαίως για να κάνει τον έλεγχο της συνείδησής του, βεβαίως για να φτιάξει το χρονικό μιας εποχής, βε­ βαίως για να αναβιώσει φαντασιακά τα όσα δεν πρόκειται να ξαναζήσει πραγμα­ τικά. Ωστόσο η αυτοβιογραφία δεν είναι απλώς η αναθύμηση, η αφήγηση ενός παρελθόντος, είναι η δημιουργία μιας δεύτερης ή μιας τρίτης παράλληλης και συνεχιζόμενης ζωής. Ακόμα και στις λιγο­ στές περιπτώσεις που παραμένει πιστή στα γεγονότα». ■

L Δ Ι Α Β Α Ζ Ω Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α .

Αλέξης Ζήρας

Εφήμερα και διαρκή

Προτάσεις για την ημεροΠογιογραφία ο ημερολόγιο, όπως και όλα τα είδη που εντάσσονται γραμματολογικά στη μεγάλη και εσωτερικά πολυειδή κατηγορία των αυτοαναφορικών κει­ μένων, μου ήταν ανέκαθεν ελκυστικό. Στην αρχή, την εποχή των εφηβικών και των πρώτων νεανικών μου διαβασμάτων, πίστευα ότι από όλα τα άλλα, το ημερο­ λόγιο και η αυτοβιογραφία ήταν τα πιο αληθειακά είδη. Δηλαδή αυτά που βρί­ σκονταν πλησιέστερα και εξέφραζαν πι­ στότερα τη ζωή του συγγραφέα. Διαβά­ ζοντας σχετικά πρόσφατα το Κατοχικό Ημερολόγιο του Γιώργου Ιωάννου και τη Συμμορία των Δεκατριών του Τίτου Πατρι­ κίου σκέφθηκα και πάλι πως η φαντασία μου, ως νεαρού αναγνώστη, δεν μπο­ ρούσε να συλλάβει σε όλο της το εύρος την έννοια της επινόησης, το ότι κάθε με­ ταγραφή αίσθησης, συναισθήματος, νοή­ ματος, σήμαινε καινούργια εκδοχή ακόμα και για το απλούστερο από αυτά. Μα ούτε και αντιλαμβανόμουν τότε άλλη σχέση για έναν συγγραφέα που αναφέρεται πρωτοπρόσωπα στην ίδια του τη ζωή, σε θέματα και σκέψεις που τον απασχό­ λησαν, εκτός από την απολύτως αδιαμεσολάβητη σχέση τού ενώπιος ενωπίω! Την περίφημη σχέση με τον καθρέφτη. Το ίδιο ακριβώς συνέβαινε και με ένα άλλο, συναφές είδος, αν και σπανιότερο να βρεθεί, τα ημερολόγια εργασίας, όπου γνωστοί μυθιστοριογράφοι αποκάλυπταν τα μυστικά της τέχνης τους, και επιπλέον προσδιόριζαν τα κινητήρια εκείνα στοιχεία

Τ

ΞΕΝΗ

-τα δικά τους διαβάσματα, τις συζητήσεις με ομοτέχνους, τις συναντήσεις, τις εντυ­ πώσεις από ταξίδια ή τα καταλυτικά και τα αδιέξοδα πάθη- που τους ώθησαν, πολλές φορές με έμμεσο τρόπο, να συ­ ναρμολογήσουν την οθόνη πάνω στην οποία θα έπαιρνε ζωή ο κόσμος του βι­ βλίου τους. Θυμάμαι την απληστία μου, διαβάζοντας το Ημερολόγιο του Ντοστογιέφσκι, στις φημισμένες τότε λαϊκές εκδόσεις του Δαρεμά. Τη βιασύνη να σηκώσω γρήγορα τη βαριά κουρτίνα που έπεφτε στο έργο του, ώστε να αντιστοιχίσω τις αναποδιές που του είχαν τύχει, την αγωνία να του δ ε­ χτούν οι εφημερίδες τις ιστορίες του και να εισπράξει την ελάχιστη αμοιβή του, τις κακουχίες που τράβηξε ως κρατούμενος, το πάθος του τζόγου που τον κυρίευε, στη ζωή αρκετών από τα δευτερεύοντα πρόσωπα των μυθιστορημάτων του, προς τα οποία μάλιστα ως δημιουργός φερόταν με τον πιο ανηλεή τρόπο, με το να τα ευτελίζει ή να τα γελοιοποιεί! Και, από την άλλη μεριά, το εξαιρετικά προ­ σεγμένο στη γραφή του, υποδειγματικό για πολλούς, που μου το σύστησαν στα τέλη της δεκαετίας του '60, το ημερολό­ γιο του Ζυλιέν Γκρην (J. Green), μέσα από την αποσπασματική ανάγνωση του οποίου μπορώ να πω ότι κατάλαβα καλύ­ τερα την ποίηση του Καβάφη. Γιατί, όπως στον Καβάφη έτσι και στον Γκρην, που προφανώς δεν γνώριζε καν τον Αλεξαν-

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Πoios σκότωσε τηνΈμμα ΜποΒαρύ;

7 1

[1 :

J

I Ποιο* σκόιωοε ]

ι " Γ

Ο Λ Α

ΤΑ

Β Ι Β Λ Ι Ο Π Ω Λ Ε Ι Α

δ ι α β α ζ ω ] ■Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α

δρινό, υπήρχε, συνεχής και έντονος, ένας διχασμός ανάμεσα στην έλξη της ομορ­ φιάς και στο ενοχικό συναίσθημα. Έστω και αν στον Γάλλο τα κίνητρα της ενοχής του ήταν ριζωμένα στη θρησκευτική του πίστη. Αργότερα, όταν έφτασα στην ηλικία των απομυθοποιήσεων, πιστεύω ότι και πάλι μια μορφή ημερολογίων, αυτά που ήταν γραμμένα από «ανώνυμους» και «δευτε­ ραγωνιστές», ας πούμε τους μικρομετόχους των ιστορικών γεγονότων του 20ού αιώνα, συνέβαλε τα μέγιστα στο να αντιληφθώ το σημαντικό σημείο της οπτικής γωνίας. Το ότι οι σπουδαίοι και γραμματι­ σμένοι δεν μπορούν να δουν τα ίδια πράγματα, ακόμα και την ίδια χρονική στιγμή ή πάντως δεν μπορούν να δουν τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο τα βλέπουν οι άλλοι, οι ήσσονος παι­ δείας. Κι αυτό, όπως καταλαβαίνουμε, έχει τη σημασία του, γιατί πολύ συχνά η σύνθεση ενός σημαντικού γεγονότος, βασισμένη στα τεκμήρια των επωνύμων, προσηλώνεται σε άλλα και χάνει άλλα, για τούτο και αποδεικνύεται εξίσου πολύ­ τιμο το διαφορετικό βλέμμα, των άλλω ν και αφανών. Αυτό το πολυειδές της «πραγματικότητας» γίνεται πιο αντιληπτό όταν οι ημερολογιακές σημειώσεις αναφέρονται σε γεγονότα ξεχωριστής ιστο­ ρικής σημασίας. Η στοχαστική ματιά του Γιώργου Ιεφ έρ η στις Μέρες βλέπει τις στιγμές που ακολούθησαν την κήρυξη του ελληνο-ιταλικού πολέμου σαν μέσα από μια ήδη σκοτεινιασμένη οθόνη, ενώ η ματιά του Γιώργου Θεοτοκά, στα Τετρά­ δια Ημερολογίου 1939-1953, βλέπει τον ορίζοντα του ενθουσιώδους αθηναϊκού πλήθους ως εκδήλωση μιας ευοίωνης συλλογικής ανάτασης. Τα ημερολόγια, συνεπώς, μας κάνουν να βλέπουμε την πολλαπλότητα των οπτι­ κών σημείων από τις οποίες γίνεται η

134- ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

κάθε προσωπική αφήγηση, και σε περι­ πτώσεις όπως αυτές αντιλαμβανόμαστε με τη μεγαλύτερη διαύγεια ότι η ιστορία ή η αναπαράσταση μιας εποχής συγκρο­ τούνται δυνητικά από δέσμες αναρίθμη­ των μικροϊστοριών, και με τη σειρά τους οι μεγάλες αφήγησεις από δέσμες μικροαφηγήσεων. Αν και μόνο ένα ελάχιστο μέρος τους φτάνει ώς εμάς. Παράδειγμα, τα στρατιωτικά ημερολόγια από τη μικρα­ σιατική εκστρατεία, δημοσιευμένα ηαλαιότερα από το τμήμα αρχείων των εκδό­ σεων του Γενικού Επιτελείου Στρατού, χαρακτηριστικά για τη στεγνή, απολύτως λιτή, εκ προθέσεως απο-αισθηματοποιημένη γλώσσα, και το Ημερολόγιο 19181922 του Χρήστου Καραγιάννη, που είχε δημιουργήσει ιδιαίτερη αίσθηση με την έμφυτη, φυσική πλαστικότητα της λαϊκής γλώσσας, όσο και τις παρατηρήσεις του από την καθημερινή ζωή των οπλιτών, η οποία και ήταν ανύπαρκτη στα πρώτα, τα «επίσημα». Επίσης, τα Χρόνια Κατοχής 1941-1944 του λόγιου και ενεργού στα δημόσια πράγματα Χρ. Χρηστίδη, και από την άλλη μεριά, το «Ημερολόγιό μου», γραμμένο την ίδια περίοδο από έναν ανώνυμο Αθηναίο (περ. Αντί, τχ. 61, 25 Δεκ. 1976), έναν ουσιαστικά ουδέτερο απέναντι στα όσα συνέβαιναν γύρω του, που όμως αναφέρει καταλεπτώς την κα­ θημερινή σκηνογραφία της Κατοχής, τις τιμές των ειδών διατροφής και των άλ­ λων δυσεύρετων αγαθών. Άλλωστε, το φαινόμενο αυτό, της πολυ­ μορφίας, είναι ένα από τα βασικά και πά­ ντοτε παρόντα συστατικά του ημερολο­ γίου, ως είδους λογοτεχνικού ή απλώς τεκμηρίωσης. Οι διάφορες εκδοχές για την «αλήθεια», προσωπικές, ιδεολογικές, παραταξιακές, συνιστούν, όπως και σε άλλα είδη (την αυτοβιογραφία, την α λλη­ λογραφία, την μαρτυρία), μια πολύ­ πλευρη συνθήκη, χωρίς την οποία οι με­ γάλες αφηγήσεις είναι αδύνατο να ζή-

L Δ I A B A Ζ Ω Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α .

σουν για μακρύ χρονικό διάστημα, καθώς τους λείπει ο κοινωνικός και γλωσσικός πολυμορφισμός. Εκείνο δηλαδή ίο εκ τε­ νές πεδίο πολιτισμικής αναφοράς που έχουν συνδέσει πολλοί μελετητές του ευρωπαϊκού μυθιστορήματος, όπως ο Μιχαήλ Μπαχτίν, αλλά και από μια άλλη πλευρά ο Γκέοργκ Λούκατς, με την κορυ­ φαία άνθησή του κατά τον 19ο αιώνα, λ.χ. τις περίφημες Αναμνήσεις εγωτι­ σμού του Σταντάλ. Για να συνεχίσω όμως, με την κάπως αυθαίρετη διάκριση σε ημε­ ρολόγια των επωνύμων και των ανωνύ­ μων, θα έλεγα στο σημείο αυτό ότι μάλ­ λον εσφαλμένα θεώρησαν οι γραμματολόγοι, οι κριτικοί, οι ιστορικοί, μα και οι ίδιοι οι συγγραφείς, ότι το λογοτεχνικό ημερολόγιο (το προσωπικό ή του εργα­ στηρίου) είναι ένα είδος παρεπόμενο, κα­ ταδικασμένο να μένει στη σκιά του άλλου έργου. Και ακόμα, μια άλλη έμμονη ιδέα που μας την κληροδότησε η λογική της μοντερνιστικής πρωτοπορίας, ότι μόνο οι συγγραφείς, ποιητές, πεζογράφοι και λό­ γιοι, που εκπροσωπούν τον κανόνα μιας περιόδου, είναι εκείνοι που η αξιοσύνη τους μπορεί και ανεβάζει τη σημασία κάθε παρεπόμενης ενασχόλησής τους. Και επομένως μόνο έτσι το ημερολόγιο, ως παρεπόμενη κειμενική ενασχόληοη, μπορεί να αναβαθμιστεί και να ενταχθεί στο σύνολο του ήδη καθιερωμένου έρ ­ γου τους. Αν και δεν συμφωνώ απολύτως με τη θέση του Φιλίπ Λεζέν (Lejeune), του Γάλ­ λου που ασχολήθηκε κατεξοχήν με το ημερολόγιο, ότι αποτελεί αυτό μια κατά συνθήκην αυτοβιογραφία, και τούτο γιατί

: ΕΝΗ

νομίζω ότι όποιος το διατηρεί, «επώνυ­ μος» ή «ανώνυμος», το δια τηρεί ως προ­ σκήνιο του άλλου του εαυτού, ανασκευάζοντας, επινοώντας και παραλλάσσοντας πολλές φορές τα γεγονότα που κα­ ταγράφει, δεν μπορώ να μη δεχτώ ότι οι ημερολογιακές σημειώσεις και τα σχόλια είναι και μια απόπειρα αυτοβιογραφίας. Οι πεντάτομες Μέρες τ ου Σεφέρη είναι ίσως ο καλύτερος οδηγός για να κατανοή­ σουμε τον τρόπο σκέψης του, τις αγάπες, τις απέχθειες, τα πρότυπα και την σκηνοθετική του πρακτική, που αναμφισβήτητα βγαίνουν πεντακάθαρα στην ποίησή του. Μπορούμε να αναχθούμε στην ψυχική του συγκρότηση, στην ιδιοσυγκρασία του και σε αρκετές περιπτώσεις να προσεγγί­ σουμε το ηροποιητικό στάδιο του έργου του. Από πολλές απόψεις είναι λοιπόν το ημε­ ρολόγιο ένα κατεξοχήν υβριδικό είδος, καθώς προηγείται, έπεται, συμμετέχει, ερμηνεύει, απολογείται (λ.χ., Τα Ημερο­ λόγια της τριλογίας των Ακυβέρνητων Πολιτειώ ν του Στρατή Τσίρκα και Το Ημε­ ρολόγιο του Ζ του Βασίλη Βασιλικού), παίρνει τη μορφή του επιστολικού και του ημερολογιακού μυθιστορήματος που δ ό­ ξασαν ο 18ος και ο 19ος αιώνας και, επί­ σης, εισδύει στον ποιητικό, στον αφηγη­ ματικό ή στον δοκιμιακό και τον κριτικό λόγο, όπως τα Φύλλα Ημερολογίου του Ίωνος Δραγούμη, το Αγιορείτικο Ημερο­ λόγιο του Αγγέλου Σικελιανού, το επίσης αγιορείτικο αλλά άφαντο τετράδιο ση­ μειώσεων του Νίκου Καζαντζάκη και η αποσπασματική αλλά πολύ ενδιαφ έ­ ρουσα σειρά των Βιογραφιών του Κλέωνος Παράσχου. ■

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

OuU-JCijJ ΣΕ

Ο Λ Α

ΤΑ

Β Ι Β Λ Ι Ο Π Ω Λ Ε Ι Α

7ρεΒορ

δ

ι α

β

α

ζ

ω

]

. Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α

Ζέφη Κόλια

Άμεση ματιά

οιη ζωή του συγγραφέα Κρατάτε ημερολόγιο; Ναι, κρατάω ένα είδος ημερολογίου από την εφηβεία μου: Διάφορες ατζέντες με καρδούλες και τα συναφή -και φυσικά με Mara Key. Μερικά από αυτά - τα πιο παλιά, δυστυχώς- χάθηκαν στις διάφορες μετα­ κομίσεις της ζωής μου. Όσα υπάρχουν ακόμα, είναι εκεί για να μου θυμίζουν νοσταλγικά τα χρόνια που πέρασαν. Σαν ένα είδος μηχανής του χρόνου που με γυρί­ ζει πίσω, κυρίως όποτε ξεσκονίζω τα συρ­ τάρια μου...

γυναίκας μέσα από τέσσερις δεκαετίες, από τη δεκαετία του '60 ώς το 2000: Πο­ λιτικά δρώμενα, μόδες, μουσικές και ό,τι καθόρισε τη γενιά μου, τη νενιά της μ ε­ ταπολίτευσης. Στο τελευταίο μου μυθι­ στόρημα πάλι, το Χ-αίματος, η ηρωίδα μου βρίσκει τη χαμένη μνήμη της μέσα από την καταγραφή ενός ημερολογίου που ξεκινά να γράφει μετά από ένα τραυ­ ματικό σοκ. Άρα, θεωρώ ότι τα ημερολό­ για με έχουν βοηθήσει αρκετά στο να ορ­ γανώσω και τη δική μου σκέψη.

Αν κρατάτε τώρα, ποια ευχαρίστηση σας δίνει; Παλιότερα ήταν πιο φορτωμένα και πιο φορτισμένα συναισθηματικά: Έρωτες (και άλλες πικρές ιστορίες), στίκερς, καταθλί­ ψεις, σκέψεις, στιχάκια από τραγούδια και πολλά τσιτάτα, από αναρχοκομμουνιστικά ώς παλαβά -σ ε σχέση πάντα με το μπέρ­ δεμα που κουβαλούσα στο μυαλό μου. Τώρα είναι πιο γραμμικά και λιτά: Πού πήγα, ποιον είδα. Που όμως είναι αρκετά για να μου δίνουν την εικόνα της ημέρας. Τα υπόλοιπα τα γράφω αλλιώς πλέον...

Αν κρατούσατε κάποτε, ποια ευχαρίστηση σας έδινε τότε; Ήμουν ένα άτομο που έγραφε παντού και μανιωδώς, σε τετράδια, σε λευκώματα, σε ημερολόγια, ακόμα και σε χαρτοπε­ τσέτες. Ενίοτε και σε τοίχους, συνθήματα. Η γραφή υπήρξε πάντα η καλύτερη φίλη μου. Βλέποντάς το τώρα από απόσταση χρόνου, θεωρώ ότι, εκτός όλων των άλ­ λων, τα ημερολόγια ήταν και ένας τρόπος να εκτονώνω την πλήξη μου. Και ίσως να οργανώνω τις μονίμως χαώδεις σκέψεις μου. Δεν μπορώ να το εξηγήσω αλλιώς, γιατί κατά τα άλλα ήμουν απολύτως εξωστρεφές άτομο. Όμως οι λέξεις λειτουρ­ γούσαν ανέκαθεν για μένα όπως τα τουβλάκια στα πιτσιρίκια: Μ' αυτές έχτιζα τις πολιτείες μου.

Σκοπεύετε να εκδώσετε τα ημερολόγιά σας κάποια μέρα; 0X1, εννοείται! Δεν νομίζω ότι αφορούν κάποιον, δεν είμαι δα και η Σιμόν ντε Μποβουάρ! Εξάλλου τα θεωρώ πολύ προσω­ πικά, ε, δε θα γίνουμε και ρόμπα στα μεσημεριανάδικα της τηλεόρασης! Ποια σχέση βρίσκετε ανάμεσα στο ημερο­ λόγιο και το υπόλοιπο έργο σας; Το πρώτο μου μυθιστόρημα, το Όταν όλα κλείνουν, ο έρωτας διανυκτερεύει, βασί­ στηκε εν πολλοίς στα ημερολόγιά μου, αφού ήταν η καταγραφή της ζωής μιας

1 3 0 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Κάποιες σκέψεις για το λογοτεχνικό είδος του ημερολογίου. Εννοείται ότι είναι μια άμεση ματιά όχι στο έργο αλλά και στην ίδια τη ζωή του συγ­ γραφέα. Υπάρχουν πολλές μορφές ημε­ ρολογίων στη λογοτεχνία, για να πει κα­ νείς μια γενικότητα. Προτιμώ τα ταξιδιω­ τικά ή όσα σχετίζονται με εξωτερικά ερ ε­ θίσματα από εκείνα που αφορούν την ίδια

[ Δ I A B A Ζ Ω I Α Φ I Ε Ρ Ω Μ AJ

του την προσωπική ζωή, κυρίως αν είναι μετά θάνατον και χωρίς την προηγούμενη συγκατάθεσή του. Σ' αυτήν τη περίπτωση, αισθάνομαι λίγο σαν να βλέπω από την κλειδαρότρυπα -πράγμα που, όσο κι αν εί­ ναι ερεθιστικό, εμένα μου φαίνεται πολύ

προσωπικό για να το εκθέτει κάποιος. Βεβαίως σε καμία περίπτωση δεν αμφι­ σβητώ την αξία αυτών των γραπτών, με τη έννοια ότι αποκαλύπτουν μια ζωή ή μια εποχή στις πραγματικές διαστάσεις της. Αλλά εγώ πάντα προτιμώ το παραμύθι...

Περικλής Κοροβέσης

Θα το

καιαατρέψω... Κρατάτε ημερολόγιο; Το πρώτο κείμενο που έγραψα στη ζωή μου ήταν ημερολόγιο. Σήμερα ίσως να υπάρχουν πάνω από δέκα χιλιάδες σελί­ δες ημερολογίου δακτυλογραφημένες.

Δεν κρατάω σήμερα ημερολόγιο γιατί μπορεί να έχω πνιγεί στις πολλές σελίδες που γράφω (άρθρα, βιβλία, ερωτήσεις στη Βουλή), ίσως γιατί το ημερολόγιό μου να το λέω στον αναλυτή μου.

Αν κρατάτε τώρα, ποια ευχαρίστηση σας

Σκοπεύετε να εκδώσετε το ημερολόγιό σας κάποια μέρα; Όχι, και σκοπεύω μια μέρα να το κατα­ στρέψω. Δεν έχει κανένα τρομερό μυ­ στικό. Εντούτοις δεν θα ήθελα να το δια­ βάσει κανένας, όταν λείπω από'το σπίτι και φιλοξενώ κάποιον το κρύβω. Τι φοβά­ μαι; Την προχειρότητα της γραφής, γιατί αυτά τα κείμενα βγήκαν μια και έξω. Τα κείμενά μου που είναι προς δημοσίευση περνούν από σαράντα κύματα.

δίνει; Τώρα δεν γράφω πια. Ίσως γιατί δεν έχω τίποτα να πω, ίσως γιατί μπορεί να κρύ­ βομαι πίσω από τα κείμενά μου. Αν κρατούσατε κάποτε, ποια ευχαρίστηση σας έδινε τότε; Μου έδινε την ευχαρίστηση να ανακαλύ­ πτω και να ανασυγκροτώ τον εαυτό μου, άσχετα αν αυτό γινόταν μέσα από ένα λά­ θος δρόμο. Όλοι μας έχουμε άμυνες και αυτό κάνει την ειλικρίνεια προς τον εαυτό μας ψεύτικη. Γράφουμε στα ημερολόγιά μας αυτό που καταλαβαίνουμε και όχι αυτό που είμαστε και πιθανότατα φοβό­ μαστε να το παραδεχτούμε. Αν όχι, για ποιο λόγο δεν κρατάτε ή δεν κρατήσατε;

Ποια σχέση βρίσκετε ανάμεσα στο ημερο­ λόγιο και το υπόλοιπο έργο σας; Δεν ξέρω αν έχει σχέση. Όταν έγραφα ημερολόγιο υπήρχα μόνο ένα πρόσωπο, εγώ. Όταν γράφω ένα μυθιστόρημα ή κά­ ποιο θεατρικό έργο υπάρχουν και άλλα πρόσωπα, που πρέπει να τα καταλάβω και να τους δώσω πειστική υπόσταση.

[

δ

ι α

β

α

ζ

ω

]

Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α

Θα μπορούσατε να διατυπώσετε κάποιες σκέψεις για το λογοτεχνικό είδος του ημε­ ρολογίου; Ή να προσθέσετε ό,τι νομίζετε πως δεν χώρεσε στις παραπάνω ερω τή­ σεις; Σίγουρα υπάρχει μια λογοτεχνική διά­ σταση και στα ημερολόγια και οτις αυτο­ βιογραφίες. Αλλά δεν πιστεύω πως ήταν λογοτεχνία όταν γράφτηκαν. Απλά ήταν κάποιες σημειώσεις που επεξεργάστηκαν μετά για να δικαιώσουν το συγγραφέα

τους. Κάθε ημερολόγιο ή αυτοβιογραφία που δημοσιεύεται είναι μια προπαγάνδα για το συγγραφέα του, άσχετα αν έχουν και λογοτεχνική διάσταση. Κάποιες αυτο­ βιογραφίες από ταλαντούχους ανθρώ­ πους, π.χ. Τρότσκι, Σερζ, θα μπορούσαν να ήταν εξαίρετα μυθιστορήματα.

□ Περικλής Κοροβέσης είναι συγγραφέας και βουλευτής Α'Αθηνών

Μιχάλης Μοδινός

Η χαρά του

γεωγράφου Κρατάτε ημερολόγιο; Έχω κρατήσει κατά καιρούς εκτεταμένα ταξιδιωτικά ημερολόγια, κυρίως κατά τη διάρκεια της δουλειάς μου οε χώρες και περιοχές των Τροπικών (Κολομβία, Καμε­ ρούν, Ακτή Ελεφαντοστού, Βραζιλία, Κούβα, Σαχάρα, Αμαζόνιο, Νεπάλ, Πακι­ στάν, Ινδονησία). Πρόκειται για μια κατα­ γραφή ελεύθερων συνειρμών, στοχα­ σμών και εντυπώσεων, συνοδευόμενη από επιστημονικές αποτυπώσεις, ανθρωπολογικές παρατηρήσεις αλλά και εξομολογητικού χαρακτήρα σελίδες που απει­ κονίζουν τη μοναξιά ή την αμηχανία μου απέναντι στο μεγάλο άγνωστο κόσμο. Η γραφή σ' αυτά τα ημερολόγια είναι επη­ ρεασμένη από τη μεγάλη παράδοση των γεωγράφων/εξερευνητών, αλλά και από τα έργα κοινωνικών ανθρωπολόγων όπως ο Κλωντ Λεβί- Στρως. Στο βάθος του μυα­ λού μου είχα πάντα τόοο την πιθανότητα να δημοσιευθούν ως έχουν όσο και το ν' αποτελέσουν την πρώτη ύλη για αναλυ­ τικές, δοκιμιακού τύπου αφηγήσεις, που

1 3 9 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

θα περιέγραφαν την ιστορία της περιβαλ­ λοντικής υποβάθμισης και της εκπτώχευσης των Τροπικών. Αυτό το δ εύτερο υλο­ ποιήθηκε ήδη σε μεγάλο βαθμό στα βι­ βλία μου Μύθοι της ανάπτυξης στους Τροπικούς (Στοχαστής 1986), Από την Εδέμ στο Καθαρτήριο (Εξάντας 1988) κ.ά. Όμως υλικό από τις ημερολογιακές μου καταγραφές έχει χρησιμοποιηθεί -κατα λ­ λήλως τροποποιημένο- και στα μυθιστορήματά μου -λ.χ. την Χρυσή Ακτή, αλλά και το επερχόμενο Επιστροφή ή η ανθρώ­ πινη περιπέτεια (Καστανιώτης). Πάντως, ο μεγάλος όγκος των ημερολογίων μου πα­ ραμένει αναξιοποίητος. Αν κρατάτε και τώρα, ποια ευχαρίστηση σας δίνει; Σπάνια κρατάω τώρα ημερολόγιο κι αυτό όταν επίκειται λογοτεχνική του αξιοποί­ ηση. Στις περιπτώσεις αυτές νιώθω ακόμη τη χαρά του γεωγράφου που ανακαλύ­ πτει το μετασχηματισμό των τόπων. Δια­ τηρώ τη σχεδόν παιδική ικανότητα της έκ-

Δ Ι Α Β Α Ζ Ω

A

πλήξής απέναντι στο ραγδαία μεταλλασσόμενο φυσικό και ανθρωπογενές τοπία. Αυτή είναι άλλωστε και η πρώτη ύλη μου.

ημερολογίου μου κατανόησα ότι είναι εφικτή η αλληλοτροφοδοσία λογοτεχνίας και δοκιμίου.

Σκοπεύετε να εκδώσετε το ημερολόγιό σας κάποια μέρα; Ναι, αλλά θα δούμε υπό ποια μορφή. Υπάρχουν πολλά προσωπικά στοιχεία που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως έχουν και πιθανότατα δεν θα ενδιέφεραν ιδιαίτερα τον αναγνώστη. Δεν θέλω να διε­ γείρω την ιδεολογία της κλειδαρότρυπας.

Θα μπορούσατε να διατυπώσετε κάποιες σκέψεις για το λογοτεχνικό είδος του ημε­ ρολογίου; Ή να προσθέσετε ό,τι νομίζετε πως δεν χώρεσε στις παραπάνω ερωτή­ σεις; Πρόκειται για δύσκολο είδος. Απαιτεί αυ­ τοέλεγχο και ισορροπία, αν πρόκειται να δει το φως της δημοσιότητας. Απαιτεί επί­ σης σεμνότητα και ειλικρίνεια. Και βε­ βαίως αποβολή του ναρκισσισμού που συχνά διακρίνει τους συγγραφείς. Η έκ­ δοση ενός ημερολογίου οφείλει να διαθέ­ τει αυτόνομη λογοτεχνική αξία. Εκτός αν είσαι ο Φλωμπέρ, οπότε ό,τι γράψεις κι ό,τι αποκαλύψεις για τον εαυτό σου είναι χρήσιμο για τους μ ελετητές και τους ιστο­ ρικούς της λογοτεχνίας.

Ποια σχέση βρίσκετε ανάμεσα στο ημερο­ λόγιο και το υπόλοιπο έργο σας; Νομίζω πως το ημερολόγιο έχει λειτουρ­ γήσει στην περίπτωσή μου ως η γέφυρα μεταξύ επιστημονικού έργου (οικολογική προβληματική, κριτική της ανάπτυξης, οικογεωγραφία) και αφηγηματικού/λογοτεχνικού. Στις προσωπικές σελίδες του

Χρηστός ΜπουΛώτης

Ακατέργαστη

πρώτη ύλη ικρός πίστευα ότι ημερολόγιο κρατούσαν συστηματικά μόνο τα κορίτσια, το πιο πολύ για να κρύ­ βουν περιποιητικά και «ένοχα» τους έρω ­ τές τους. Φανταζόμουν τα γραφόμενά τους να έχουν κάτι από το γλυκερό εκεί­ νο ροζ που είχαν οι ζαχαρωτές καραμέ­ λες τσάρλεστον. Αρα, το είδος δεν με αφορούσε. Έφηβος πια διάβασα Το ημε­ ρολόγιο της Άννας Φρανκ, κι η άποψή μου ήρθε κι έγινε πεποίθηση: τα κορίτσια γρά­

Μ

φουν, αν και εκείνες οι παλλόμενες ημε­ ρολογιακές σελίδες της εβραιοπούλας που με συνεπήραν τότε, με την αγωνία επιβίωσης μέσα σε μια ασφυκτική κρυπτότητα, έσταζαν ζοφερή Ιστορία. Με την Άννα Φρανκ αποκαταστάθηκε το ημερο­ λόγιο στα μάτια μου. Κι αργότερα εκτί­ μησα, βέβαια, βαθιά το είδος, είτε ως αυ­ θεντικό ντοκουμέντο είτε στις καλλιεπείς εκδοχές του ή ακόμη στις λογοτεχνικές/μυθοπλαστικές του εφαρμογές, σε

I E P 0 M A.

[

δ ι α β α ζ ω ] Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α

μια πορεία από τον 18ο έως και τον χθε­ σινό μας 20ό αι. Πλάι στα ημερολόγια απ' τη γραφίδα επωνύμων, μου άρεσε ιδιαί­ τερα να σταθμεύω, φιλοπερίεργος, σε κάποια χαμηλότερων φωνών που, αφτιασίδωτα, μας εκπλήσσουν με το νευρώ­ δες, κοφτερό τους ύφος και την αφοπλι­ στική ειλικρίνειά τους, ιδίως όταν κατα­ γράφουν από πρώτο χέρι και υπομνημα­ τίζουν την μεγάλη Ιστορία. Όσο για τις δικές μου ημερολογιακές εγ­ γραφές, που άρχισαν ουσιαστικά από τα μεταπτυχιακά μου χρόνια στη Γερμανία και φτάνουν έως σήμερα, αυτές μόνο σποράδην, χωρίς συνέπεια ειδολογική και υφολογική. Κατά κανόνα σύντομες, σε μια σειρά από δεμένα σημειωματάρια δια­ φόρων μεγεθών -τα ίδια που φιλοξενούν σκίτσα μου, σύστοιχα της γραφής, τ ίτ ­ λους βιβλίων προς ανάγνωση, αποφθεγ­ ματικές φράσεις απ' τα λογής διαβάσματά μου, αφορισμούς και κρίσεις μου για μι­ κρά γεγονότα και μεγάλα, εισιτήρια ταξιδιών που έγιναν, το πιο πολύ, εις το όνομα του Έρωτα, εφ ιάλτες που με ανα­ στάτωσαν με την παράλογη λογική των ενυπνίων κ.ά., κ.ά. Και βέβαια ριγμένες στο χαρτί, ως ακατέργαστη πρώτη ύλη, ιδέες για πεζογραφήματα, ποίηση και πα­ ραμυθένιες ιστορίες, με σταθερή εκκί­ νηση το βίωμα, δικό μου ή αλλότριο. Τα χρόνια μου στη Γερμανία και τα δύο στο Πολεμικό Ναυτικό -τρ ιαντα κοντούτης ήδη- αποδείχτηκαν τα πιο γόνιμα της ημερολογιογραφίας μου. Κι αν με ρωτούσε κανείς, κι έπρεπε οπωσδήποτε να απα­ ντήσω, θα έλεγα πως λίγες μόνο από τις εγγραφές αυτές θα άξιζαν ίσως, εάν κι εφόσον, να δουν το φως της δημοσίευ­ σης, και, βέβαια, post mortem. Στην απο­ σπασματικότητα και την υπαινικτική συχνά μορφή τους, δεν παρουσιάζουν ενδιαφέ­ ρον παρά μόνο για μένα. Ιδιόλεκτες. Υπο­ βοηθητικές της μνήμης, και ανακλητικές συγκίνησης μέσα στον χρόνο. Κάπου-κάπου επισκέπτομαι τα ημερολόγιά μου,

140

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

όπως επισκέπτεται κανείς την αποθήκη του, τιγκαρισμένη με παλιά έπιπλα, φθαρ­ μένα ρούχα, σκεύη, εργαλεία. Και δεν εί­ ναι λίγες οι φορές που θερμαίνουν τη δ η­ μιουργική γραφή μου η οποία, έτσι κι α λ ­ λιώς, δια πολλαπλών κατόπτρων, ευθέως ή διαθλασμένα, εμπεριέχει επιλεκτικά άφθονο το βιωματικό στοιχείο. Σκέφτομαι όμως πως τον χαρακτήρα σποράδην ημερολογιακών εγγραφών διεκδικεί -γ ια τί όχι;- και η επιστολογρα­ φία, που δεν έπαψα να την ασκώ χειρό­ γραφη, με εμμονή, κόντρα στους ηλε­ κτρονικούς καιρούς μας. Όλα μου τα τα ­ ξίδια, μικρές στιγμές και εντυπώσεις, κι ακόμη γεγονότα που ανακινούν δραστικά το θυμικό, βρίσκονται μοιρασμένα σε φ ί­ λους και γνωστούς με γραμματόσημο, ημερομηνία, στάμπα. Κλείνοντας, να πω ότι η εμπειρία μου από την ημερολογιογραφία θα έμενε λειψή αν δεν ανέφερα και εκείνη που επιβάλλει η αρχαιολογική μου ιδιότητα. Ανασκάπτοντας τον χρόνο, εδώ και τέσσερις σχεδόν δεκαετίες, σε Κρήτη, Σαντορίνη, Λήμνο και όπου αλλού, έχω συγγράφει ιδιόχειρα -μέρα τη μέρα, και πάντα με μολύβι­ πολλές εκατοντάδες σελίδων που αποτυ­ πώνουν καταλεπτώς την ανασκαφική πράξη, το εύρημα, τις πρώτες αχνιστές μου σκέψεις και ερμηνείες. Στις ημερολο­ γιακές αυτές εγγραφές, συνοδευόμενες κατά κανόνα από τεκμηριωτικά σκαριφή­ ματα και φωτογραφικές λήψεις, θα βασι­ στεί αργότερα η τελική δημοσίευση. 0 ανασκαφικός μου λόγος στο χαρτί, αν και αντικειμενικός και ψύχραιμος, κατά τις επι­ ταγές της επιστημονικής δεοντολογίας, δεν καταφέρνει πάντα να αποκρύψει ολότελα το συναίσθημα, την υψηλή θερμο­ κρασία της στιγμής που βιώνω ως ανασκαφέας. Και πώς; Αφού ο άνθρωπος ετεροχρονισμένα ψάχνει τον άνθρωπο, τα χνάρια, την ανάσα του, κάπως και σαν εμπράγματη άσκηση μεταφυσικής απο­ ρίας.

[ Δ I A B A Ζ Ω 1 Α Φ I Ε Ρ Ω Μ A J

Γιώργος Ξενάριος

Η φαντασιακή

ρύθμιοη της ζωής Κρατάτε ημερολόγιο; Παλιότερα μόνο. Ήταν ένα είδος αυθαί­ ρετης καταγραφής των συμβάντων της ημέρας. Χωρίς ιμπρεσιονιστική διάθεση. Σκοπεύετε να εκδώσετε το ημερολόγιό σας κάποια μέρα; Σε καμία περίπτωση. Πρώτα απ' όλα, γιατί επρόκειτο για μια ηθελημένη ασημαντο­ λογία. Και, δεύτερον, διότι, μολονότι η σύνθεση του ατομικού φαντασιακού του συγγραφέα μπορεί να περιλαμβάνει απο­ σπάσματα της αυτοβιογραφίας του, ο τ ε ­ λευταίος έχει σοβαρότερα πράγματα να κάνει: να συγκροτήσει το προσωπικό σύ­ στημα αναφοράς του με τρόπο που να ξε­ περνάει τη βιολογική ταυτότητα του προ­ σώπου του. Ποια σχέση βρίσκετε ανάμεσα στο ημερο­ λόγιο και το υπόλοιπο έργο σας; Καμία. Τέτοια σχέση έχουν μόνο εκείνα τα πλαστό ημερολόγια που γράφονται για να εκθέσουν, συνήθως ψευδώς, άλλους αν­ θρώπους ή εκείνα όπου η συγγραφική πόζα υπερβαίνει τη βιωματική πραγματι­ κότητα. Αν κρατούσατε κάποτε, ποια ευχαρίστηση σας έδινε τότε; Τη χαρά της φαντασιακής ρύθμισης της ζωής μου και της απρόσκοπτης επανεπινόησης του εαυτού. Νίκες που δεν καταγάγαμε, ήττες που αποσιωπήσαμε, ενο­ χές πόυ δεν είχαμε ρυθμίσει -τα γνωστά τεχνάσματα της ψυχικής επιβίωσης.

Χ α ρ έμ ι , ^ ά (χρ ια τ< χ

Αν όχι, για ποιο λόγο δεν κρατάτε ή δεν κρατήσατε; Έπαψα να το τηρώ γιατί εκεί, γύρω στα 40, ζώντας μια βαθιά αλλαγή, σχεδόν μια ψυ­ χική μεταμόρφωση, άρχισα να βλέπω τον κόσμο και τον εαυτό μου με μια άλλη μα­ τιά: τέρμα οι φαντασιοκοπίες, τέρμα οι αγκυλώσεις, είχε έρθει η ώρα της δράσης. Και ο άνθρωπος της δράσης δεν χρειάζε­ ται τη συμβολική θεμελίωση που του πα­ ρέχει η ημερολογιακή εγγραφή, αλλά την πραγματική διάσταση της υπέρβασής της. Θα μπορούσατε να διατυπώσετε κάποιες σκέψεις για το λογοτεχνικό είδος του ημερο­ λογίου; Ή να προσθέσετε ό,τι νομίζετε πως δεν χώρεσε στις παραπάνω ερωτήσεις; Η συγκρότηση του εαυτού, παρά τις τεχνο­ λογικές και πολιτισμικές καινοτομίες της εποχής μας, συνεχίζει να γίνεται και με τον αρχαίο τρόπο: μέσα από αυτο-αφηγήσεις που το κυριότερο γνώρισμά τους είναι η διάθλαση της πραγματικότητας και η θριαμβευτική επαναπρόσληψή της από τον εαυτό. Μια τέτοια αυτο-αφήγηση είναι και η ημερολογιακή εγγραφή, η οποία, ακόμα και όταν δεν είναι προγραμματικά λογοτε­ χνική, μετέχει της λογοτεχνίας. Όσο για τα εμπροθέτως λογοτεχνικά ημερολόγια, είτε δεν έχουν είτε έχουν ευρύτερους πολιτι­ σμικούς στόχους (περίπτωση Σεφέρη), μπορούν να αναδειχτούν σε εξόχως ενδια­ φέροντα αναγνώσματα, υπό τον όρο ότι ο συγγραφέας τους έχει βγάλει από πάνω του το, κάπως μίζερο, ένδυμα του αυτοβιογραφούμενου.

ο o i k o s ir is n S o v r is Σοφία Ν. Σφυρόερα

[

δ ι α β α ζ ω ] Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α

Βαγγέλης Ραπτόπουλος

Προτίμηση

αία δημόσια ημερολόγια Τα η μ ε ρ ο λ ό γ ιά μου Δεν πιστεύω στο παραδοσιακό, προσω­ πικό ημερολόγιο. Υπάρχει εδώ μια αντί­ φαση. Καταγράφεις μύχιες σκέψεις και αι­ σθήματα, που υποτίθεται ότι δεν θέλεις να γνωρίζουν οι άλλοι. Κι όμως, με την ίδια την πράξη της καταγραφής είναι σαν να τα προορίζεις για να τα δει κάποτε ένα άλλο μάτι. Επίσης, υπάρχει και η εγγενής αδυναμία να καταγράψεις πλήρως όοα σου συμβαίνουν έστω και μέσα σε μιοή ώρα. Η εμπειρία είναι τόσο πλούσια, όχι μόνο οε γεγονότα αλλά και σε αναμνή­ σεις και σε συνειρμούς που σου γεννιού­ νται ανά πάσα στιγμή. Πώς μπορείς να κα­ ταγράψεις ένα τέτοιο αχανές υλικό; Πώς να μεταφέρεις νερό με τις γυμνές παλά­ μες σου; Θα έχεις εντέλει καταγράψει το ένα χιλιοστό από όσα όντως συνέβησαν, και θα τα εμφανίζεις επιπλέον και ως πλήρη. Με άλλα λόγια, τα ημερολόγια εί­ ναι εξ ορισμού παραπλανητικά και ψευδή, αποτελούν μια επινόηση, μια μυθοπλα­ σία, που διαφέρει από την πεζογραφία μόνο ως προς το ότι απλώς δεν είναι έντεχνη. Κι έτσι, τις λίγες φορές που κρά­ τησα ώς τώρα προσωπικό ημερολόγιο, το έκανα σχεδόν άθελά μου, ακολουθώντας μια παρόρμηση εξομολόγησης. Καθόλου τυχαία, όλες αυτές τις φορές βρισκόμουν υπό πίεση και σε συνθήκες μεγάλης μο­ ναξιάς. Πρώτα στη Σουηδία, όπου έζησα για ένα χρόνο, αλλά το ημερολόγιο αφορά ούτε δέκα ημέρες της παραμονής μου εκεί. Μετά, στη διάρκεια της θητείας

Μικρές

μου στο αεροδρόμιο της Λήμνου. Και, τ έ ­ λος, τους πέντε περίπου μήνες που διέμεινα στις ΗΠΑ ως υπότροφος του International Writing Program. Και τα τρία είναι ολιγοσέλιδα, τμήματα δε του τελ ε υ ­ ταίου τα έχω ήδη δημοσιεύσει εδώ κι εκεί. Υπάρχει όμως κι ένα άλλο είδος ημερολο­ γίου, που αποκαλώ «δημόσιο» και κρατάω ανελλιπώς εδώ και χρόνια, δημοσιεύοντάς το -αλλιώς, τι δημόσιο θα ήταν;- καταρχάς σε ποικίλα έντυπα και εν συνεχεία υπό μορφήν βιβλίου. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για τα βιβλία μου: Ακούει ο Ση­ μίτης Μητροπάνο; (2001), Η δική μου Αμερική (2002), Λίγη Ιστορία της νεοελ­ ληνικής λογοτεχνίας (2005). Και τα τρία διαρθρώνονται με βάση τη σειρά που έγραψα και δημοσίευσα τα κεφάλαιά τους, ενώ κάθε κεφάλαιο έχει μια ημερο­ μηνία ως εναρκτήρια φράση. Χρονικά δε συχνά αλληλοεπικαλύπτονται, αφού τον χωρισμό τους σε βιβλία τον υπαγόρευσε η θεματική τους ενότητα. Το πρώτο αναφέρεται σε κοινωνικά ή πολιτικά ζητή­ ματα, το δ εύτερο στη σύγχρονη ξένη λο­ γοτεχνία (και, σύμφωνα με τον επίλογό του, θα μπορούσε κάλλιστα να τιτλοφ ο­ ρείται «Τα pulp ημερολόγια») και το τρίτο στην αντίστοιχη δική μας. Αναπόφευκτα έπεται και συνέχεια: έχω ήδη δύο ακόμη παρόμοια βιβλία μισοέτοιμα. Μισοέτοιμα, επειδή μέχρι κι αυτό εδώ το κειμενάκι ανήκει εκεί, δεν είναι παρά άλλη μία ημε­ ρολογιακή εγγραφή, που θα αρχίζει με τη φράση: «Αρχές Νοεμβρίου 2008».

Αγγελίες

Είμαι φιλόλογος στο Εκκλησιαστικό Λύκειο Τήνου κι επικεφαλής ομάδας μαθητών που έχουν αναλάβει την εκπόνηση εργασίας στα πλαίσια της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με θέμα «Στοιχεία της φύσης στην εκκλη­ σιαστική ζωή και παράδοση». Αναζητάμε χρήσιμα στοιχεία και πληροφορίες που μπορεί να υπάρχουν σε κάποιες ειδικές εκδόσεις. Επικοινωνία: Σμαραγδή Μητροπούλου, Τηλ. 6947598503 (κινητό), 22830-22283 (τηλέφωνο Εκκλησιαστικού Λυκείου Τήνου).

[ Δ IA B A Ζ Ω I Α Φ I Ε Ρ Ω Μ A J

Αλέξης Σταμάτης

Σκόρπιες

σκέψεις Κρατάτε ημερολόγιο; Όχι υπό την κλασική έννοια. Αν κρατάτε τώρα, ποια ευχαρίστηση σας δίνει; Όσα γράφω αυτήν την περίοδο είναι σκόρπιες σκέψεις που μου γεννώνται κατά τη διάρκεια ενός πολύ ιδιαιτέρου τα­ ξιδιού οτις ΗΠΑ. Δεν θα τις ονόμαζα ωστό­ σο «ημερολογιακές καταγραφές», περισ­ σότερο ως στιγμιότυπα που ακολουθούν μια γραμμική σειρά. Αν όχι, για ποιο λόγο δεν κρατάτε ή δεν κρατήσατε; Γιατί δεν είχα βρει την κατάλληλη «φω­ νή». Οι ενδόμυχες σκέψεις είτε μένουν εν­ δόμυχες ή βρίσκουν διέξοδο στα γραπτά μου. Όταν «συνομιλώ» με τον εαυτό μου δεν συνομιλώ μέσω γραφής, συνομιλώ άμεσα. Σκοπεύετε να εκδώσετε το ημερολόγιό σας κάποια μέρα; Τις σημειώσεις για την Αμερική μάλλον θα τις δώσω σε ένα λογοτεχνικό περιο­ δικό. Θα μπορούσατε να διατυπώσετε κάποιες σκέψεις για το λογοτεχνικό είδος του ημε­ ρολογίου; Ή να προσθέσετε ό,τι νομίζετε

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Μ.

πως δεν χώρεσε στις παραπάνω ερωτή­ σεις; Το σημείο κλειδί στον ημερολογιακό λόγο είναι η απεύθυνση. Άρα το καίριο ερώτημα που πρέπει να τ εθ εί είναι το εξής: Για ποιον γράφει εκείνος που το κρατάει; Γράφει για τον εαυτό του ώστε να ξαναγυρίζει ο ίδιος σε παλαιότερες καταγραφές; Γράφει απευθυνόμενος σε κάποιους δυνητικούς αναγνώστες; Είναι τα ημερολόγια ειλικρινείς αυθεντικές κα­ ταγραφές ή υφίστανται «επεξεργασία» ώστε να μοιάζουν περισσότερο λογοτε­ χνικά; Πού απευθύνομαι όταν «γράφω για τη μέρα μου»; Στον εαυτό μου ως αναγνώστη, στον εαυτό μου ως δημι­ ουργό, στον «Άλλον»; Ίσως η πιο τίμια ημερολογιακή καταγραφή είναι η άμεση, η αυθόρμητη, η αυτοσχεδιαστική. Εκείνη που δεν θα υποστεί καμιά εκ των υστέ­ ρων επεξεργασία, ώστε ο γραπτός να προσομοιάζει όσο περισσότερο με τον προφορικό ή, καλύτερα, τον συνειδησιολογικό λόγο. Οι «λογοτεχνικές» ημερολο­ γιακές καταγραφές έχουν το ενδιαφέρον τους, μια και αποκαλύπτουν ώς ένα ση­ μείο το συγγραφικό εγώ σ' εκείνα που ο γράφων επιλέγει να αναφέρει ή, ακόμα καλύτερα, σ' εκείνα τα οποία επιλέγει να αποκρύψει.

1 /1 0 /20 08

Α Λ ΕΞ A Ν Δ ΡΟ Π Ο Υ Λ Ο Υ

Ό σ ιπ Μ α ν τ ε Χ σ τά μ Μήτσοβ Αλεξανδρόπουλοβ

[ Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ] Α δ ι α β α ζ ω

Κωνσταντίνος Τζαμιώτης

Το μαύρο κουτί

της ζωής μου Κρατάτε ημερολόγιο; Ναι. Θα έλεγα ότι αντλώ ετεροχρονισμένα ευ ­ χαρίστηση. Το ημερολόγιό μου μοιάζει με το μαύρο κουτί της ζωής μου. Με απαλ­ λάσσει από το βάρος της επεξεργασίας όσων θεωρώ άξια να ασχοληθώ μαζί τους τη στιγμή που μου συμβαίνουν χωρίς τον κίνδυνο της οριστικής λησμονιάς. Από την άλλη, δεν αμφιβάλλω ότι έχουμε την τάση να ξεχνάμε ευκολότερα τις ευτυχι­ σμένες στιγμές από τις στιγμές δυστυ­ χίας. Σε μένα τουλάχιστο αυτό συμβαίνει. Δεν είναι σπάνιο όταν διαβάζω κάποιες σελίδες που γράφτηκαν ακόμη και πριν αρκετά χρόνια να ανακαλύπτω ένα σωρό πράγματα που με βοηθούν να βλέπω με μεγαλύτερη συμπάθεια τον κόσμο μου, καμιά φορά και τον κόσμο των άλλων. Σε κάθε περίπτωση μου φαίνεται πιο υγιές από το να μιλάω με τον εαυτό μου μπρο­ στά στον καθρέφτη. Σκοπεύετε να εκδώσετε το ημερολόγιό σας κάποια μέρα; Όχι.

Το ημερολόγιό μου είναι ο Κάτω Κόσμος των βιβλίων μου. Εδώ κατοικούν οι δικοί μου Μόρλοκς. Όσο αφανείς και αν είναι παραμένουν οι ρυθμιστές όσων συμβαί­ νουν στην επιφάνεια. Πέρα απ' αυτό δεν βλέπω άλλη σχέση.

Θα μπορούσατε να διατυπώσετε κάποιες σκέψεις για το λογοτεχνικό είδος του ημε­ ρολογίου; Ή να προσθέσετε ό,τι νομίζετε πως δεν χώρεσε στις παραπάνω ερω τή­ σεις; Ένα ημερολόγιο που γράφεται για να δη­ μοσιευτεί μου φαίνεται λογοτέχνημα που αξιοποιεί την τεχνική του ημερολογίου. Υπάρχουν πάλι περιπτώσεις που είναι ορ­ θότερο να γίνεται λόγος για αυτοβιογρα­ φία παρά για ημερολόγιο. Βρίσκω ωστόσο τρομερά ενδιαφέρον το γεγονός ότι το ημερολόγιο κάποιων συγγραφέων δύναται να παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέ­ ρον από το κυρίως λογοτεχνικό έργο τους. Στα μάτια μου ο μεγάλος Σεφέρης είναι μια τέτοια περίπτωση.

Ευγένιος Τριβιζος

Ημερολόγιο

ονείρων Σ η μ α ντικ ά και α σ ή μ αντα Δεν κρατώ ημερολόγιο με τη συνηθι­ σμένη έννοια του όρου. Ούτε μπήκα ποτέ σε πειρασμό να το κάνω, ίσως επειδή θα αφαιρούσε χρόνο από άλλες πιο ευχάρι­ στες και ενδιαφέρουσες ασχολίες. Έχω πάντα μαζί μου όμως ένα μπλοκάκι

144· ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

στο οποίο καταγράφω καθημερινά όχι ση­ μαντικά αλλά λίαν ασήμαντα γεγονότα, λέξεις ή εκφράσεις που ακούω, εικόνες, εικόνες που μου κάνουν εντύπωση, φ ευ­ γαλέες ιδέες που περνάνε από το μυαλό μου. Με αυτόν τον τρόπο γεμίζω δυο με τρία μπλοκάκια κάθε μήνα. Κάθε τόσο μεταφέρω τις σημειώσεις με

LΔ

I A BA Ζ Ω

Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α *

την ημερομηνία τους σε μια database στον υπολογιστή μου και χρησιμοποιώ­ ντας λέξεις-κλειδιά καταφεύγω σε αυτές, όταν χρειάζομαι κάποιο όνομα, κάποια ιδέα, κάποια λεπτομέρεια για τα παραμύ­ θια και τα θεατρικά μου έργα. Πολλές φορές οι καθημερινές αυτές ση­ μειώσεις -επειδή τις γράφω βιαστικά- ε ί­ ναι δυοανάγνωστες και αδυνατώ να τις διαβάσω και να τις μεταφέρω. Γι' αυτόν το λόγο ποτέ δεν πετάω τα πολύχρωμα μπλοκάκια. Τα ταξινομώ χρονικά και τα αρχειοθετώ, ελπίζοντας ότι κάποτε θα βρω χρόνο και υπομονή να αποκρυπτογραφήσω τα ακατάληπτα σημεία τους. Σ' ένα μπαούλο και πολλά συρτάρια περιμέ­ νουν εκατοντάδες τέτοια σπιράλ και ση­ μειωματάρια.

Ό ν ε ιρ α και σ π αράγματα Ένα άλλο, τρόπον τινά, ημερολόγιο που κρατάω είναι ένα ημερολόγιο ονείρων ή σπαραγμάτων, τα οποία σημειώνω στα πρωτοσέλιδα των βιβλίων που διαβάζω προτού κοιμηθώ. Τις σημειώσεις αυτές τις μεταφέρω στην ίδια τράπεζα στοιχείων με το περιεχόμενο των καθημερινών ση­ μειωματάριων μου και τις αξιοποιώ με πα­ ρόμοιο τρόπο. Γενικά το παραδοσιακό ημερολόγιο με απωθεί, το βρίσκω χάσιμο χρόνου, ίσως κάπως ματαιόδοξο. Συμφωνώ με την May West, ενώ νομίζεις ότι κρατάς ημερολό­ γιο, τελικά σε κρατάει εκείνο.

9/ 10/2008

Φίλιππος Φιλίππου

Καμία σχέση

με ία γραπτά μου Κρατάτε ημερολόγιο; Ναι, κρατάω αλλά όχι ακριβώς ημερολό­ γιο. Απλώς καταγράφω στο χαρτί μερικά γεγονότα και κάποιες σκέψεις μου που θα ήθελα να θυμάμαι. Συχνά η μνήμη εξα­ σθενεί και ενίοτε αδρανεί. Αν κρατάτε τώρα, ποια ευχαρίστηση σας δίνει; Δεν μιλάμε για ευχαρίστηση, αλλά για εσωτερική ανάγκη που προκαλείται από εσωτερική παρόρμηση, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε ενδοσκόπηση.

ΤΑ

ΒΙΒΛΙ Α Π Ο Υ

Αν κρατούσατε κάποτε, ποια ευχαρίστηση σας έδινε τότε; Όταν ταξίδευα ως ναυτικός κι έγραφα κα­ νονικό ημερολόγιο, οι συνθήκες ήταν εντελώ ς διαφορετικές από τις τωρινές. Υπήρχε η ανάγκη για καταγραφή των συμβάντων του βίου μου και των συναι­ σθημάτων μου, αποτέλεσμα της ανάγκης για συνομιλία με κάποιον προσφιλή. Ελλείψει αυτού, απευθυνόμουν στον εαυτό μου. Τότε, στη μοναξιά των ταξιδιών, το ημερολόγιο αποτελούσε παρη­ γοριά.

ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΑΝ

ΤΟΝ

ΚΟΣΜΟ

B iB X o s Karen Armstrong

11 ΒΙΒΛΟΣ

[ Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ]Α δ ι α β α ζ ω

Σκοπεύετε να εκδώσετε το ημερολόγιό σας κάποια μέρα; Όχι, ποτέ. Το ημερολόγιο είναι άσκηση γραφής, άρα διευκολύνει τη γραπτή διατύπωση συναι­ σθημάτων, σκέψεων, ιδεών, και ταυτό­ χρονα υποβοηθά τη λογοτεχνική αφή­ γηση συμβάντων. Ωστόσο, δεν βρίσκω κα­ μιά, μα καμιά, σχέση ανάμεσα στο ημερο­ λόγιο και τα λογοτεχνικά γραπτά μου. Θα μπορούσατε να διατυπώσετε κάποιες σκέψεις για το λογοτεχνικό είδος του ημε­ ρολογίου; Ή να προσθέσετε ό,τι νομίζετε

πως δεν χώρεσε στις παραπάνω ερω τή­ σεις; Δεν νομίζω ότι είναι λογοτεχνικό είδος. Απλώς, κάποιοι συγγραφείς, γνώστες των μυστικών της γραφής, καταχωρούν ημερο­ λογιακά στο χαρτί τις σκέψεις και όσα τους συμβαίνουν με γοητευτικό τρόπο. Έχω, πά­ ντως, την εντύπωση πως τα δημοσιευμένα ημερολόγια προορίζονταν εξαρχής για δη­ μοσίευση -πρόκειται για μια πράξη ιδιοτ ελ ή - από τους συγγραφείς τους και γι' αυτό είναι γραμμένα με καλλιέπεια. Άσε που υποψιάζομαι πως γίνονται επιδιορθώ­ σεις και καλλωπισμοί εκ των υστέρων.

Θανάσης Χειμώνας

Το έχω

χάοει.... Κρατάτε ημερολόγιο; Όχι. Έχω επιχειρήσει δύο φορές στο μα­ κρινό παρελθόν (1981,1991) να το κάνω, χωρίς όμως επιτυχία. Αν κρατούσατε κάποτε, ποια ευχαρίστηση σας έδινε τότε; Την πρώτη φορά ήμουν πολύ μικρός και το έκανα μόνο και μόνο επειδή το έκαναν και κάποιοι συμμαθητές μου. Τη δεύτερη περνούσα μια δύσκολη φάση και έψαχνα διέξοδο (εκείνη την εποχή, η ιδέα πως κά­ ποτε θα γίνω συγγραφέας δεν χωρούσε καν στο μυαλό μου). Και στις δύο περι­ πτώσεις, πάντως, το σκεφτόμουν και ως μια μελλοντική αναφορά -ένα ντοκουμέ­ ντο που θα μου θύμιζε άλλες εποχές. Σκοπεύετε να εκδώσετε το ημερολόγιό σας κάποια μέρα; Όχι. Αυτό του 1981 έχει χαθεί εδώ και χρόνια και έτσι κι αλλιώς δεν έχει λογο­ τεχνική αξία, παρά μόνο ορθογραφικά λάθη. Αυτό του '91 είναι πολύ προσωπικό

14-0 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

και -για να πω την α λήθεια- ούτε κι αυτό πολυξέρω πού βρίσκεται. Ποια σχέση βρίσκετε ανάμεσα στο ημερο­ λόγιο και το υπόλοιπο έργο σας; Καμία. Πριν μερικά χρόνια έγραψα ένα διήγημα σε μορφή ημερολογίου, το οποίο όμως δεν είναι σε καμία περίπτωση αυτοβιογραφικό κι ούτε κι έχει σχέση με τα δικά μου ημερολόγια. Θα μπορούσατε να διατυπώσετε κάποιες σκέψεις για το λογοτεχνικό είδος του ημε­ ρολογίου; Ή να προσθέσετε ό,τι νομίζετε πως δεν χώρεσε στις παραπάνω ερωτήσεις; Συγκρίνοντας το διήγημα που προανέφερα με τις δύο απόπειρές μου να κρα­ τήσω ημερολόγιο, φτάνω εύκολα στο συ­ μπέρασμα πως «λογοτεχνικό» ημερολόγιο και «πραγματικό» ημερολόγιο είναι δύο τελείω ς διαφορετικά πράγματα, δύο τ ε ­ λείω ς διαφορετικές έννοιες, δύο τελείω ς διαφορετικές διαδικασίες.

1/1 0 /2 0 0 8

ΦΙΟΝΤΟΡ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ

01 ΔΑΙΜΟΝΙΣΜΕΝΟΙ ·

Ο ΗΛΙΘΙΟΣ

ΔΕΛΤΙΟ ΚΡΙΤΙΚΟΓΡΑΦΙΑΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2008 Επιμέλεια: Θοδωρής Πέρσης

143

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ Αδαμάκης Ευάγγελος: Ανήρ εκδιδόμενος (Π. Τατσόπουλος, Τα Νέα, 18.10.08) Βαλτινός Θανάσης: Άνθη της αβύσσου (Μ. θεοδοσοπούλου, Η Εποχή, 5.10.08, Τ. Βασιλειάδη, Ημε­ ρήσια, 11.10.08, Α. Σουλογιάννη, Διαβάζω, 10/08) Γαροφάήλου Βαγγέλης: Πρωινά ξεκινήματα (Ε. Γκίκα, Έθνος, 12.10.08) Γιανναράς Σπάρος: Ο Λοξίας (Τ. Δημητρούλια, Κα­ θημερινή, 5.10.08) Γιατρομανωλάκης Γιώργης: Τοχρονικό του Δαρείου (Μ. Πιμπλής, Τα Νέα, 25.10.08) Γκάκας Σέργιος: Στάχτες (Γ. Περανιωνάκης, Εδευθεροτυπία, 17.10.08) Γκίκα Ελένη: Υγρόςχρόνος (Μ. Λαμπαδαρίδου - Πό­ θου, Καθημερινή, 28.10.08) Δεληγιώργη Αλεξάνδρα: Μια δική σου ζωή (Α. Πο­ λίτη, Διαβάζω, 10/08) Δοξιάδης Απόστολος: Βίος παράδδηδος (Γ. Ξενάριος, Εδευθεροτυπία, 31.10.08) Δούκα Μάρω: Αρχαία σκουριά (Κ. Κατσουλάρης, Εδεύθερος Τύπος, 12.10.08) Ελευθερίου Μόνος: Άνθρωπος στο πηγάδι (Ε. Γαραντούδης, Τα Νέα, 25.10.08) θέμελης Νίκος: Οι αδήθειες των άδδων (Ε. Γαραντούδης, Τα Νέα, 18.10.08, Ν. Μπακουνάκης, Το Βήμα, 19.10.08) Καπάνταη Ισμήνη: Κυνική ιστορία (Κ. Παηαγεωργίου, Εδευθεροτυπία, 17.10.08) Καραγάτση Μαρίνα: Το ευχαριστημένο ή οι δικοί μου άνθρωποι (Ε. Γκίκα, Έθνος, 26.10.08) Κούνδουρος Δημήτρης: Γυναίκες χωρίς πρόσωπο (Ρ. Φράγκου - Κικίλια, Αυγή, 12.10.08) Κούρτοβικ Δημοσθένης: Τι ζητούν οι βάρβαροι (Π. Μπουκάλας, Καθημερινή, 14.10.08) Μεταξάς Πέτρος: Η σκιά του Πανός (Γ. Μέρμηγκας, Εδευθεροτυπία, 31.10.08) Μηλιώνης Χριστόφορος: Τα πικρά γδυκά (Κ. Παπαγεωργίου, Εδευθεροτυπία, 3.10.08) Μπουραντάς Δημήτρης: Όδα σου τα 'μαθα, μα ξέχασα μια δέξη (Κ. Κουνινιώτη, Πεδοπόννησος, 12.10.08) Τζαμιώτης Κωνσταντίνος: Ηεφεύρεση της σκιάς (Γ. Βαϊλάκης, Ημερήσια, 11.10.08, Δ. Ρουμπούλα, Έθνος, 18.10.08) Τριανταφύλλου Σώτη: Αφρικανικό ημεροδόγιο (Ε. Κοτζιά, Καθημερινή, 12.10.08) Χατζημωϋσιάδης Παναγιώτης: Το παραμύθι του ύπνου (Κ. Παπαγεωργίου, Αυγή, 19.10.08) Χαλικιάς Σωτήρης: Πριν και μετά τα τείχη (Κ. Καρακώτιας, Εδεύθερος Τύπος, 12.10.08) Χωμενίδης Χρήστος: Το σοφό παιδί (Μ. θεοδοσοπούλου, Η Εποχή, 26.10.08)

ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ Αλιέντε Ιζαμπέλ: Όδες οι μέρες (Γ.Ασδραχάς, Εξπρές, 19.10.08) Έβερετ Πέρσιβαλ: Πδηγωμένοι (Σ. Σκαλίδη, Βραδυνή, 18.10.08) Κάφκα Φραντς: Η μεταμόρφωση (Τ. Γουδέλης, Εδευθεροτυπία, 17.10.08) Λεόν Ντόνα: Αφρισμένα νερά (Φ. Φιλίππου, Το Βή­ μα, 5.10.08) Μακ Κάρθυ Κόρμακ: Οδρόμος (Μ. Πανώριος, Εδευ­ θεροτυπία, 17.10.08) ΜάραϊΣαντόρ: Εμείς κι αυτός (Α. Μαντόγλου, Εδευ­ θεροτυπία, 3.10.08) Μπαρμπερί Μιριέλ: Η κομψότητα του σκαντζόχοι­ ρου (Λ. Κέξα, Το Βήμα, 26.10.08) Μπεγκοντό Φρανσουά: Ανάμεσα στους τοίχους (Ν. Κουνενής, Αυγή, 19.10.08) Μπουλγκάκοφ Μιχαήλ: Τα μοιραία αυγά (Τ. Δημπτρούλια. Καθημερινή, 12.10.08) Ντιτέρτρ Μπενουά: Το κοριτσάκι και το τσιγάρο (Σ. Λούκα, Βραδυνή, 12,10.08) Οζ Αμος: Η νύχτα του συγγραφέα (Α. Κόρκα, Εδευ­ θεροτυπία, 3.10.08, X. Σπυροπούλου, Καθημερινή, 5.10.08, Ε. Γκίκα, Έθνος, 19.10.08, Μ. Μοίρα, Αυγή, 26.10.08) Οκέρ Τζελίλ: Το πτώμα με τα ποδοσφαιρικά παπού­ τσια (Β. Πεσμαζόγλου, Τα Νέα, 25.10.08) Ουάϊλντ Όσκαρ: 0 ψαράς και η ψυχή του (Γ. Βαϊλάκης, Ημερήσια, 18.10.08) Πλαθ Σύλβια: 0 γυάδινος κώδων \Α. Μαντόγλου, Εδευθεροτυπία, 31.10.08) Ρουά Γκαμπριέλ: Ιστορίες από την οδό Ντεσαμπώ (X. Σπυροπούλου, Καθημερινή, 12.10.08) Σαβιάνο Ρομπέρτο: Γόμορρα (Α. Στουπάκη, Καθημε­ ρινή, 12.10.08) Στόλεσεν Γκούναρ: Στο σκοτάδι όδοι οι δυκοι είναι γκρι (Δ. Ρουμπούλα, Έθνος. 25.10.08) Φαλέτι Τζιόρτζιο: Ηεπιστροφή (Σ. Σκαλίδη, Βραδυνή, 18.10.08, Τ. Δημητρούλια, Καθημερινή, 26.10.08) Φόρστερ Ε. Μ.: Το πιο μεγάδο ταξίδι (Σ. Νικολαΐδου, Τα Νέα, 11.10.08) Χάβει Ρίγκινς Σάλι: Το ταξίδι του δρόμου του μετα­ ξιού με τον Σιαντζάνγκ (Δ. Κανέλλης, Εδεύθερος Τύπος, 13.10.08) Arjouni Jakob: Happy birthdav Τούρκε (Μ. Πιμπλής, Τα Νέα, 11.10.08, Φ. Φιλίππου, Το Βήμα, 26.10.08) Bolano Roberto: Πουτάνες φόνισσες (Μ. Μοδινός, Τα Νέα, 18.10.08) Chesterton Gilbert Keith: ΟΝαποδέων του Νότινγκ Χιδ (Τ. Γουδέλης, Εδευθεροτυπία, 24.10.08) Dauven Jean - Francois: 0 σοδίστας (Ρ. Γεωργακοπούλου, Τα Νέα, 11.10.08) De Heriz Enrique: Ψέμα (Γ. Βέης, Εδευθεροτυπία, 31.10.08) Dillard Annie: Οι MaytreesIQ. Γρηγοριάδης, Τα Νέα, 11.10.08) Fuentes Carlos: Όδες οι ευτυχισμένες οικογένειες

(Μ. Χαρτουλάρη, Τα Νέα, 11.10.08, Ε. Καρκι'τη, Αγγελιοφόρος, 19.10.08) Fuentes Carlos: Κονσιάνσια και άλλες ιστορίες για παρθένους U. Γουδέλης, Ελευθεροτυπία, 10.10.08) Kennedy A.L.: Day (Α. Κόρκα, Ελευθεροτυπία, 10.10.08) Knausser Helmut: Έρως (Ε. Γκίκα, Έθνος, 5.10.08) Me Cullers Carson: Ημπαλάντα του λυπημένου κα­ φενείου (I. Νικολαίδου, Τα Νέα, 25.10.08) Mengestu Dinaw: Όλες οι χάρες του ουρανού (Μ. Μοδινός, Τα Νέα, 11.10.08) Pearl Matthew: Ησκιά του Πόε (Μ. Πανώριος, Ελευθετροτυπία, 31,10.08) Quignard Pascal: ΒίλαΑμάλια (Γ. Ξενάριος, Ελευθε­ ροτυπία, 3.10.08) Roncagliolo Santiago: Ντροπή (Σ. Νικολαίδου, Τα Νέα, 18.10.08) Savage Sam: Φέρμιν (Α. Μαντόγλου, Ελευθεροτυ­ πία, 24.10.08) Smith Martin Cruz: Το φάντασμα του Στάλιν (Φ. Φι­ λίππου, 7ΌΒήμα 19.10.08) Xiadong Qlu: 0 θάνατος της κόκκινης ηρωίδας (Τ. θεοδωρόπουλος, Τα Νέα, 18.10.08) ΠΟΙΗΣΗ Κατσίμης Σπύρος: Παραίσθηση (Ν. Αντωνάΐος, Κα­ θημερινή, 14.10.08) Κοντός Γιάννης: Ηλεκτρισμένη πόλη (Β. Χατζηβασιλείου, Ελευθεροτυπία, 24.10.08, Τ. Βασιλειάδου, Ημερήσια, 25.10,08) Οούρος Μάξιμος: Η τεχνική του πραγματικού (Γ. Λίλλης, Αυγή, 26.10.08) Παπακόγκος Κωστής: Γκρεμόχορτα (Ν. Αντωνάτος, Αυγή, 19.10.08) Πασχάλης Στρατής (εισαγ. - εηιμ.): Όταν οι άγγε­ λοι περπατούν, ανθολογία πεζού ποιήματος (Σ. Τσούπρου, Αυγή, 26.10.08) Σιώτης Ντίνος: Ποιήματα πυρκαγιάς (Κ. Ζωϊόπουλος, Καθημερινή, 28.10.08)

Σουλιώτης Γιάννης (εισαγ. - μεταφ.): Ανθολογία πορτογαλικής ποίησης (Γ. Βέης, Ελευθεροτυπία, 10.10.08) Rimbaud Arthur: Το μεθυσμένο καράβι (Γ. Παπασωτηρίου, Βραδυνή, 25.10.08) ΔΟΚΙΜΙΑ Αββάς Νινουάρ: Ητέχνη της σιωπής (θ. Βασιλείου, Καθημερινή, 5.10.08) Μπόμπιο Νορμπέρτο: Εγκώμιο της πραότητας (Γ. Παπασωτηρίου, Βραδυνή, 11.10.08) Πορφυρής Κ.: Κείμενα για τον πολιτισμό, την ιστο­ ρία και την πολιτική (Β, Χατζηβασιλείου, Ελευθερο­ τυπία, 3.10.08) Ρουμελιωτάκης Χρίστος: Ασκήσεις αυτογνωσίας (Κ. Βούλγαρης, Αυγή, 19.10.08) Σταντάλ: Περί έρωτος (Δ. Χουλιαράκης, Το Βήμα, 19.10.08) Bayard Pierre: Πώς να μιλάμε για βιβλία που δεν 10.10.08, Δ. Ρουμπούλα, Έθνος, 11.10.08) Eagleton Terry: Μετά τη θεωρία (Δ. Παπανικολάου, Τα Νέα, 11.10.08) Steiner George: Ησιωπή τωνβιβλίων (Μ. Καραγιάννη, Αυγή, 12.10.08, Γ. Βαϊλάκης, Ημερήσια, 25.10.08) ΙΣΤΟΡΙΑ Αλεξάνδρου Χαράλαμπος: Μεραρχία Πινερόλο (Π. Βόγλης, Τα Νέα, 25.10.08) Ιωαννίδου Αλεξάνδρα: Υπόθεση Γκράνιν, η λογοτε­ χνική κριτική στο εδώλιο (Δ. Χουλιαράκης, Το Βήμα, 12.10.08) Μέρτζος Νικόλαος: Οδός Ελλήνων (Φ. Πανταζής, Αδέσμευτος Τύπος, 19.10.08) Στεφανίδης Ιωάννης - Βλαοίδης Βλόσης - Κωφός Ευάγγελος (εηιμ.): Μακεδονικές ταυτότητες στο χρόνο (Δ. Μουσμούτης, Ιστορία, 10/08) Φίλιππός Δημήτριος (εηιμ.): 1936 Ελλάδα και Ισπα­ νία (Δ. Μουομούτης, Ιστορία, 10/08) Cartledge Paul: Οι Σπαρτιάτες (Α. Παναγόπουλος,

ncopYns Μανουσάκια

Ο ΕΘΕΛΟΝΤΗΣ Η ιστορία ενός νέου που φεύγει δεκαεφτάχρονος από την Κρήτη, για να πολεμήσει ως εθελοντής στους Βαλκανικούς Πολέμους. Η πολιτική, κοινωνική και ερωτική του ωρίμανση χάρη στην περιπετειώδη ζωή του στα αστικά κέντρα του ελληνισμού. Η ταραχώδης ιστορία της Ελλάδας κατά την περίοδο 1912-1940, μιας χώρας που παρα­ παίει ανάμεσα στην υλοποίηση των εθνικών της οραμάτων και στο Διχασμό. Δύο ιστορίες που συνδέονται στενά, σ' ένα ιστορικό-πολιτικό μυθιστόρημα που συγχρόνως αποτελεί έργο πατριδογνωσίας.

δ

ι α

β

α

ζ

ω

]

Κ Ρ Ι Τ Ι Κ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α

Καθημερινή, 7.10.08) Malaparte Curzio: Οι πηνές του Βόλγα. Η γερμανική εισβολή στη Σοβιετική Ένωση (Σ. Αποστολίδης, Ελευθεροτυπία, 3.10.08) Newark Tim: Μαφία και θ' παγκόσμιος πόλεμος (Δ. Μουομούτης, Ιστορία, 10/08) ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ Fischer- FabianS.: Άνθρωποι που άλλαξαν τον κό­ σμο (Φ. Πανταζής, Αδέσμευτος Τόπος, 12.10.08) Kristeva Julia: Χάννα Άρεντ, γυναικεία ευφυΐα (Δ. Μουομούτης, Ιστορία, 10/08) Malcolm Janet: Δυο ζωές - Γερτρούδη και Άλις (Α. Μαντόγλου, Ελευθεροτυπία, 17.10.08) ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Αγγελόπουλος Παναγιώτης: Τράπεζες και χρηματο­ πιστωτικό σύστημα (Γ. Ασδραχάς, Εξπρές, 12.10.08) Σιώμκος Γιώργος - ΜαύροςΔημήτρης: Έρευνα αγο­ ράς (Γ. Αοδραχάς, Εξπρές, 12.10.08) Φραγκιάδης Αλέξης: Ελληνική οικονομία 19ος 20ος αιώνας (Κ. Κωοτής, Καθημερινή, 26.10.08) ΜΕΛΕΤΕΣ Ανδρειωμένος Γιώργος (εισαγ. - εκδ. κειμ.): Οι τε­ λευταίες θρησκευτικές μεταφράσεις του Ανδρέα Κόλβου (Σ. Τοούπρου, Αυγή, 12.10.08) Ανδρειωμένος Γιώργος (φιλ. επιμ.): Ευκαρπίας έπαινος (Γ. Πετρόηουλος, Διαβάζω, 10/08) Αντωνίου - Κρητικού Ιωάννα: Επικοινωνώ στα ελ­ ληνικά (Ε. Κοτζιά, Καθημερινή, 26.10.08) Αρβανιτάκης Κωνσταντίνος: Ψυχανάλυση και ομη­ ρικά έπη (Β. Πατσογιάννης, Καθημερινή, 12.10.08) Βάσσης Λαοκράτης: Αναζητήσεις πολιτιστικής πο­ λιτικής ΙΑ. Μακρυδημήτρης, Καθημερινή, 19.10.08) Κοσκινάς Γιώργος: Χάρτινοι ήρωες, ασπρόμαυρα όνειρα (Γ. Ζουμπουλάκης, Το Βήμα, 19.10.08) Κουγέας Σωκράτης: Αγνάντια στο Βενέτικο (Ν. Καραπιδάκης, Καθημερινή, 5.10.08) Κούση Μαρία - Tilly Charles (επιμ.): Οικονομικές και πολιτικές συγκρούσεις σε συγκριτική προοπτική (Δ. Παηανικολόπουλος, Αυγή, 26.10.08) Μαρκαντωνάτος Γεράσιμος: Γράφε - μίλα ορθό ελ­ ληνικά (Λ. Πλατυπόδης, Διαβάζω, 10/08) Μαρκόπουλος Θανάσης: Ανέστης Ευαγγέλου, ο ποι­ ητής, ο πεζογρόφος, ο κριτικός (Δ. Κόκορης, Αυγή, 19.10.08) Μαστραντώνης Π.: Διαχείριση αρχαιολογικών έρ­ γων β. Κακούρης, Ελευθεροτυπία, 17.10.08) Μπενβενίστε Ρίκκα: Από τους βαρβάρους στους μο­ ντέρνους (Δ. Μουομούτης, Ιστορία, 10/08) Νεμό Φιλίπ: Τι είναι η Δύση; (Σ. Βανδώρος, Ελεύ­ θερος Τύπος, 5.10.087, Β. Μουρδουκούτας, Καθη­ μερινή, 19.10.08, Δ. Κούρτοβικ, Τα Νέα, 25.10.08) Πεχλιβάνος Μίλτος: Από τη «Λέσχη» στις«Ακυβέρ­ νητες Πολιτείες» (Ε. Κοτζιά, Καθημερινή, 5.10.08)

1 5 0 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Πολίτη Γιώτα: Τα Κούκουρα, η πολιτισμική ταυτό­ τητα μιας αρβανίτικης κοινότητας στη Βοιωτία (Ε. Μπότση, Αυγή. 12.10.08) Σταυρακάκης Γιάννης: 0 Ασκόν και το πολιτικό (θ. Τζαβάρας, Ελευθεροτυπία, 10.10.08, Ν. Σιδέρης, Διαβάζω, 10/08) Χατζηνικολάου Νίκος: 0 Γκρέκο στη μεγάλη οθόνη (Λ. Καζαντζάκη, Αυγή, 19.10.08) Ψημμένος Ιορδάνης - Σκαμνάκης Χριστόφορος: Οι­ κιακή εργασία των μεταναστριών και κοινωνική προ­ στασία (Κ. Καλφόπουλος, Καθημερινή, 12.10.08) Cavallo Gulielmo: Ηανάγνωση στο Βυζάντιο (Κ. Λυμπέρη, Ελευθεροτυπία, 3.10.08) Ciddens Anthonv: Η Ευρώπη στην παγκόσμια κοι­ νωνία (Γ. Σιακαντάρης, Ελευθεροτυπία, 10.10.08) ΠΟΛΙΤΙΚΗ Ένγκελς Φρίντιχ: Σύνοψη του Κεφαλαίου (Φ. Οικονομίδης, Ελευθεροτυπία, 10.10.08) Κρούγκμαν Πολ: Η συνείδηση ενός προοδευτικού (X. Λάσκος, Αυγή, 12.10.08) Λυγερός Σταύρος: Εν ονόματι της Μακεδονίας (Α.I. Μεταξάς, Διαβάζω, 10/08) Παπακωνσταντίνου Πέτρος: Το χρυσό παραπέτα­ σμα (Δ. Μαρίτσας, Ελεύθερος Τύπος, 19.10.08) Παππάς Τάσος - Δραβαλιάρης Τριαντάφυλλος: Το τέλος του δικομματισμού; (Γ. Σιακαντάρης, Ελευθε­ ροτυπία, 31.10.08) Held David: Μοντέλα δημοκρατίας (Σ. Βανδώρος, Ελεύθερος Τύπος, 19.10.08) Leonard Mark: Τι σκέφτεται η Κίνα; (Γ. Ασδρΰχάς, Εξπρές, 5.10.08) Meyer Thomas - Hinchman Lew: Από τη δημοκρα­ τία των κομμάτων στη δημοκρατία των ΜΜΕ (Σ. Βανδώρος, Ελεύθερος Τύπος, 19.10.08) ΜΑΡΤΥΡΙΑ Irving David: Πίσω από τα σίδερα (Φ. Πανταζής, Αδέσμευτος Τύπος, 25.10.08) Sieger Robin: Γεννημένοι νικητές (Α. Μπομπούλα, Βραδυνή, 25.10.08) Venezia Shlomo: Sonderkommando (Π. Τατοόπουλος, Τα Νέα, 25.10.08) ΠΑΙΔΙΚΑ Ηλιοπούλου Ιουλίτα: Η πράσινη σκουφίτσα (Ε. Σαραντίτη, Ελευθεροτυπία, 17.10.08) Κάβενεϊ Φίλιπ: Σεμπάστιαν Νταρκ, ο πρίγκηπας των γελωτοποιών (Γ. Ασδραχάς, Εξπρές, 5.10.08) Κότσου - Καντάνη Σταυρούλα: Σώστε την πόλη μας (Ε. Σαραντίτη, Ελευθεροτυπία, 10.10.08) Τζάστερ Νόρτον: Τα διόδια της φαντασίας (Μ. Τοπάλη, Καθημερινή, 19.10.08) Brun - Cosme Nadine: 0 μεγάλος λύκος και ο μικρός λύκος (Ε. Σαραντίτη, Ελευθεροτυπία, 31.10.08) Mignon Philippe: Λαβύρινθοι (Ε. Σαραντίτη, Ελευθε­ ροτυπία, 31.10.08)

[ Δ IA B A Z Ω I KPI TI KOr PA<PI AJ

ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Σικελιανός Άγγελος: Γράμματα στην Εύα Πάλμερ Σικελιανού (Β. Χατζηβασιλείου, Ελευθεροτυπία, 31.10.08)

10.10.08) Mlodinow Leonard: Το παράθυρο του Ευκλείδη (Γ. Ευαγγελόπουλος, Ελεύθερος Τύπος, 26.10.08)

ΛΕΥΚΩΜΑ Κούρια Αφροδίτη: Το Ναύπλιο των περιηγητών (Δ. Μουσμούτης, Ιστορία, 10/08) Λουδοβίκος Σαλβατώρ, αρχιδούκας της Αυστρίας: Ζάντε, τόμος 1ος (Μ. Βαρβούνης, Καθημερινή, 28.10.08) Μητροηούλου Κάτια: Πειραιάς, ένα οεργιάνι (Δ. Κονταράκη, Απογευματινή, 25.10.08)

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ Στεφανάκης Γιάννης: Εικόνες περιπλάνησης ΙΑ. Καζαντζάκη. Αυγή, 12.10.08)

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ΠΑΙΔΕΙΑ Δαμανάκης Μιχάλης: Ταυτότητες και εκπαίδευση στη διασηορά (Α. Γκοτοβός, Καθημερινή, 5.10.08) Palmer Sue:« Τοξική» παιδική ηλικία (Μ. Ανδριωτάκης, Ελεύθερος Τύπος, 26.10.08) ΕΠΙΣΤΗΜΗ Σέρραρντ Φίλιππος: Θάνατος και ανάσταση της ιε­ ρής κοσμολογίας (Σ. Γουνελάς, Καθημερινή, 26.10.08) Galison Peter: Τα ρολόγια του Αϊνστάιν, οι χάρτες του Πουανκαρέ (θ. Αραμπατζής, Ελευθεροτυπία,

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Kempf Herve: Πώς οι πλούσιοι καταστρέφουν τον πλανήτη (Σ. Ντάλης, Ελευθεροτυπία, 17.10.08) Kerry Emanuel: Κλιματικές αλλαγές (Σ. Ντάλης, Ελευθεροτυπία, 17.10.08) ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Ευσταθιάδης Γιάννης: Απίκιος - Άπαντα (Β. Χατζηβασιλείου, Ελευθεροτυπία, 10.10.08) This Herve: Μοριακή γαστρονομία (Μ. Χαραμή, Το Βήμα, 26.10.08) ΛΕΞΙΚΟ Bullock Allan - Trombley Stephen: Λεξικό της σύγ­ χρονης σκέφης (Ε. Πασαμιχάλη, Ελεύθερος Τύπος, 12.10.08) ■

Μικρές Αγγελίες

Ζ η το ύντα ι...

Π ροσφ έρεταί ...χώρος για τη δημοσίευσή τους •

Ζ η τ ά τ ε κ ά π ο ι ο ε ξ α ν τ β η μ έ ν ο τ ε ύ χ ο ς ε ν ό ς π ε ρ ιο δ ικ ο ύ ;

·

θ έ β ε τ ε ν α π ο υ β ή σ ε τ ε σ π ά ν ια β ι β β ία ή α ν α ζ η τ ά τε

κ ά π ο ι ο δ υ σ ε ύ ρ ε τ ο β ιβ β ίο ; * Έ χ ε τ ε π ρ ο ς δ ιά θ ε σ η τ η ν π β ή ρ η σ ε ιρ ά τ ω ν τ ε υ χ ώ ν κ ά π ο ι ο υ π α β ιο ύ π ε ρ ιο δ ικ ο ύ ;

•

Ζ η τ ά τ ε υ π ά β β η β ο π ο υ γ ν ω ρ ίζ ε ι το χ ώ ρ ο τ ο υ β ιβ β ίο υ ;

σ α ς, τ ο ν υ π ο β ο γ ισ τ ή σ α ς;

μπορεί να υ π ά ρ χ ο υ ν

·

·

θ έ β ε τ ε ν α δ ια θ έ σ ε τ ε τη β ιβ β ιο θ ή κ η σ α ς, το γ ρ α φ ε ί ο

Γ ρ ά φ ε τ ε κ ά π ο ι α ε ρ γ α σ ία κ α ι α ν α ζ η τ ά τε χ ρ ή σ ι μ α σ τ ο ιχ ε ία κ α ι π β η ρ ο φ ο ρ ί ε ς π ο υ

σ ε κ ά π ο ια ά δ ικ ή έκ δ ο σ η ;

Το ΔΙΑΒΑΖΩ καθιερώνει στήλη μ ικ ρ ώ ν α γ γελιώ ν από την οποία οι αναγνώστες του θα ενημερώ νουν τους ενδιαφερομένους για τις ανάγκες τους. Οι αγγελίες σας μπορούν να φτάνουν τις 25 λέξεις και θα πρέπει να αποστέλλονται είτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση diavazo@otenet.gr είτε με fax στον αριθμό 210-33.88.006 με την ένδειξη «ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΙΚΡΕΣ ΑΓΓΕΛΙΕΣ». Κάθε απλή αγγελία μέχρι 25 λέξεις θα χρεώνεται 5 ευρώ, ενώ αγγελία μέχρι 30 λέξεις θα χρεώνεται 6 ευρώ. Αγγελίες σε πλαίσιο και με εντονότερα στοιχεία θα κοστίζουν: Μέχρι 25 λέξεις, 10 ευρώ και μέχρι 30 λέξεις, 12 ευρώ. Η πληρωμή της αγγελίας θα γίνεται: - στο λογαριασμό της Εθνικής Τράπεζας (011) 116/44021385 - στο λογαριασμό της Eurobank 0026-0255-30-0100901182 - με ταχυδρομική επιταγή στη διεύθυνση: Χαριλάου Τρικούπη 38, Τ.Κ. 106 80, Αθήνα - απευθείας στα γραφεία του περιοδικού.

Για τους συνδρομητές μας η καταχώριση τω ν α γ γελιώ ν θα γίνεται δωρεάν.

Η αθόρυβη φίλη μας φυγε αθόρυβα, όπως έζησε, αλλά όχι χωρίς να αφήσει το στίγμα της στο χώρο της λογο­ τεχνίας η συγγραφέας Νένη Ευθυμιάδη. Υπήρξε εξαρχής συνεργάτης στο περιοδικό Διαβάζω και στην πρώτη και στην τελευταία περίοδό του. Ή τα ν μια προσωπικότητα που διακρινόταν για τις δράσεις της και τους προβληματισμούς της. Αλλά πάνω απ' όλα ήταν μια από τις λο­ γοτεχνικές φυσιογνωμίες, καθώς το έργο της είχε εκτιμηθεί ως πρωτοπο­ ριακό. Το πεζογραφικό της έργο ξε­ χώριζε, καθώς είχε απεκδυθεί την όποια «ελληνικότητα», στοχεύοντας σε ένα διεθνή προβληματισμό που θα αφορά τους σκεπτόμενους όπου

Ε

1 52 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

γης. Από τα πρώτα γραπτά της είχε επισημανθεί από την κριτική «η οικουμενικότητα της προβληματικής της» και ότι «οι ήρωές της κινούνται πέρα από τα τοπικά όρια». Παράλ­ ληλα τονίστηκε πως «το έργο της εντάσσεται στο πλαίσιο του ευρύτε­ ρου προβληματισμού του σύγχρονου ευρωπαϊκού μυθιστορήματος και αναδεικνύεται σε έναν από τους κυριότερους εκπροσώπους του στην ελληνική λογοτεχνία». Είχε επεξεργα­ σ τεί λογοτεχνικά τα θέματα της εξουσίας, του φόβου, της τρομοκρα­ τίας, της προσωπικής και συλλογι­ κής ευθύνης. Η Νένη Ευθυμιάδη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1946 και σπούδασε νομικά

στη Θεσσαλονίκη. Εμφανίστηκε στα γράμματα το 1973 και μέχρι το τέλος της ζωής της ήταν παραγωγική και παρούσα. Ασχολήθηκε συστηματικά με την πεζογραφία και εξέδωσε εν­ νέα μυθιστορήματα, ενώ συμμετείχε σε διάφορες περιοδικές εκδόσεις, με διηγήματα, χρονογραφήματα, κριτι­ κές και δοκίμια ή σε συλλογικούς θε­ ματικούς τόμους με διηγήματα. Κεί­ μενά της είχαν συχνή παρουσία σε πολλά λογοτεχνικά περιοδικά ή αφιε­ ρώματα για τη λογοτεχνία στον ημε­ ρήσιο τύπο. Η Νένη Ευθυμιάδη κατα­ πιάστηκε με ιδιαίτερη αφοσίωση με τη μετάφραση από τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα αγγλικά, ενώ μετέ­ φρασε και τα ποιήματα του Αμερικα­ νού William Meredith, ο οποίος είχε τιμηθεί με το Πούλιτζερ το 1988. Η Νένη Εθυμιάδη υπήρξε μια δρα­

στήρια πολίτης, συμμετέχοντας στους προβληματισμούς της εποχής της. Σε ένα άρθρο της στο «Βήμα Ιδε­ ών» με τίτλο «Πολιτιστικός ολοκλη­ ρωτισμός; Ο μύθος του πλουραλι­ σμού στο χώρο του πολιτισμού» (τεύχος 5, 2007) κατέληγε με ένα μό­ το που χαρακτήριζε και τη δική της πορεία: «Η μοναδική, ίσως, μέθοδος αντίστασης στον πολιτιστικό ολο­ κληρωτισμό, που επ ιτίθετα ι στις πλειοψηφίες της Δύσης αδιακρίτως, είναι η αμφισβήτηση. Φτωχή μέθο­ δος, αναμφίβολα, και αποκλειστικά αμυντική, τουλάχιστον όμως προϋ­ ποθέτει και την ενεργό κριτική και την δυσπιστία στα όποια "αυτονόη­ τ α " προσπαθούν να αφαιμάξουν σκέψεις και τον ορατό σαρκασμό στα διεθνώς συμβαίνοντα, τα εν πολλοίς παράλογα...» ■

Κ άποιοι μας επαινούν για τις εγκαταστάσεις μας...

To Ι998 ενώσαμε τις δυνάμεις μας με τον φιλόδοξο στόχο, να δημιουργήσουμε μία εταιρεία ΠΡΟΤΥΠΟ στο χώρο του χαρτιού! Σήμερα η ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ - ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ καθιερώνεται σε ΕΤΑΙΡΕΙΑ - ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΗ στην κατηγορία της, με σημαντικά μεγέθη ττωλήσεων, πρότυπες ιδιόκτητες εγκαταστάσεις και εξειδικευμένα συστήματα logistics - μηχανογράφησης. Είμαστε περήφανοι για τους ανθρώπους και την οργάνωσή μας, που μας βοήθησαν να πετύχουμε όλα αυτά. Με μεθοδικά βήματα κατακτάμε το στόχο μας, δηλαδή να προσφέρουμε σε εσάς, τους πελάτες μας, προϊόντα και υπηρεσίες που ικανοποιούν απόλυτα τις ανάγκες σας. Για μας καταξίωση είναι να παραμείνουμε η πρώτη σας επιλογή... σε φύλλο και ρολό χαρτί!

...εμείς καμαρώνουμε γι αυτό που γίνεται μέσα!

2Ιο χλμ. Ε.Ο. Αθηνών - Λαμίας · I4S 68 Κρυονέρι Τηλ: 2Ι0 62 47 I00 · Fax: 2Ι0 62 47 200 http://www.AnGpaper.gr · e-mail:AnG@AnGpaper.gr

AN I A I ΑΡΕΣΕ LJO IlN f AA. OA TO ΛΑΤΡΕΨΕΤΕ LTHN ΠΡΟΤ0ΤΪΠΗ COMICS IW t H TO/.

TO GHOST WORLD·. SPECIAL EDITION TOT DANIEL CLOWES ΑΞΙΖΕΙ ΟΧΙ MONO ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΠΟΨΗΨΙΑ ΓΙΑ ΟΣΚ.ΑΡ Κ.ΑΙ /TAN® ΑΠΟ ΟΛΑ ROAT ΑΓΑΠΗΠΕΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. ΑΛΛΑ Κ.ΑΙ ΓΙΑ ΤΟ AR0AATL1M ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΤΛΙΚ.0

ΓΙΑ ΠΙΟ Κ.ΛΑΙΙΚ.Α ΓΟΪΙ.ΤΑ Κ.ΑΙ ΓΙΑ ΕΞΥΠΝΕΣ ATAK.fi. Ο CHARLIE BROWN ΚΑΙ ΟΙ <PlAOl ΤΟ/. ΕΙΝΑΙ Ο,ΤΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟ. ΟΙ ΥΠΕΡΟΧΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ COMPLETE PEANUTS ΑΠΟ ΤΗΝ FANTAGRAPHICS ΠΑΣ ΚΑΝΟ/Ν ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΠΙΟ ΑΣΤΕΙΑΣ ΠΑΡΕΑΣ.

ΚΕΙΜΕΝΑ: ΛΗΑΑ ΤΙΕΝΕ ΕΙΚΟΝΕΣ: Κ2ΙΤΑΙ Κ/ΡΙΛΚΛΚΗΙ (WW.KIRIAKAKI8.NET)

Σπύρου Κακουριώτη έλος χρόνου. Όχι όμως και τέλος εποχής. Ένας χειμώνας που Βασανίζεται να διαβεί το κατώφλι τού­ του του δίσεκτου χρόνου... νησίς Φέρει απλά το όνομα POESIA, διευκρινίζοντας διακριτικά στον υπότιτλο: Mensile Ίηternazionale di cultura poetica, ήτοι «Διεθνής μηνιαία επιθεώρηση ποιητικής κουλτούρας». Κοιτώντας όμως τα μέλη της επιτροπής που έχουν την ευθύνη της σύνταξης του περιο­ δικού, συναντά κανείς ονόματα τρανταχτά: τον νομπελίστα Σέιμους Χήνυ, τον Υβ Μπονφουά, τον Πρέντραγκ Ματβέγιεβιτς μεταξύ άλλων. Και τι έκπληξη, παρατηρώντας τον αριθμό τεύχους: 232ο! Κάθε μήνα, ανελλιπώς εδώ και 21 χρόνια, ο χαλκέντερος εκδότης από τη γειτονική Ιταλία Νικόλα Κροτσέτι θύει στην τέχνη της ποιήσεως, ιταλικής και πα­ γκόσμιας, σύγχρονης και κλασικής -όπως, π.χ., στο παρόν τεύχος οι σελίδες οι αφιερωμέ­ νες στην Καταρίνα Φρόστενσον από τη Σουηδία ή τον Ζεράρ ντε Νερβάλ. Διατρέχοντας τις 80 σελίδες του περιοδικού, οι εκπλήξεις συνεχίζονται (για μας, τουλάχιστον) μέχρι το οπι­ σθόφυλλο, όπου φιλοξενείται διαφήμιση των νέων τίτλων του εκδοτικού οίκου: Π. Μάτεσις, Α. Σταμάτης, Π. Αγαπητός, Αλκυόνη Παπαδάκη... Γιατί ο τολμηρός εκδότης παραμένει πιστός φίλος της ελληνικής λογοτεχνίας. Δεν μπορούμε παρά να του ευχηθούμε κι από εδώ «καλή δύναμη» για τη συνέχεια...

[POESIA, Crocetti Editore, Via Ε. Falck 53, 201 51 Milano, www.poesia.it] εν νησίδι Ανάμεσα στα ιστορικά περιοδικά που κυκλοφορούν, το ΑΡΧΕΙΟΤΑΞΙΟ, η ετήσια Περιοδική έκδοση των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, που εκδίδεται με τη φρο­ ντίδα του Θεμέλιου, διατηρεί την ιδιοπροσωπία του. Τόσο στο σχήμα όσο και, κυρίως, στο περιεχόμενο. Υπήρξε, όπως και τα ίδια τα ΑΣΚΙ, μια σύλληψη του μακαρίτη Φίλιπ­ που Ηλιού, που υλοποιήθηκε χάρη στον ίδιο και τους συνεργάτες του, οι οποίοι έχουν αναλάβει πλέον τη συνέχιση του έργου που τους κληροδότησε. Πηγές από τις οποίες αντλούν τα δημοσιεύματα στο περιοδικό τα αρχεία που κείνται στα ΑΣΚΙ (αλλά και σε άλλες αρχειακές συλλογές). Το παρόν 10ο τεύχος, αφιερωμένο στους Έλληνες του Πα­ ρισιού, έμελλε να συναντηθεί «επί του πιεστηρίου» με το θάνατο του «φυσικού συνομιλητή» των συντακτών του αφιερώματος, του Αγγέλου Ελεφάντη, ο οποίος υπήρξε μέλος του Δ.Σ. των ΑΣΚΙ. Κάτω απ' αυτόν τον δυ­ σοίωνο αστερισμό, παρελαύνουν επιστημονικές εργασίες για το ταξίδι του «Ματαρόα», τον αντίδικτατορικό αγώνα στο Παρίσι, τους Έλληνες τον Μάη του '68, τους έλληνες κινηματογραφιστές στη γαλλική πρωτεύ­ ουσα κ.λπ. [ΑΡΧΕΙΟΤΑΞΙΟ, Πλ. Ελευθερίας 1, 105 53 Αθήνα, χηλ. 210-32.23.062, http://askiweb.eu, askio askiweb.gr] νήσός τις Διατηρώντας τον «υβριδικό» χαρακτήρα που επέδειξε στο πρώτο της τεύχος, δη­ λαδή μιας επιστημονικής επιθεώρησης, αφενός, κι ενός οργάνου παρέμβασης στα κοινά του τόπου, η ετήσια έκδοση ΝΗΣΟΣ ΑΝΔΡΟΣ, μια προσπάθεια ψυχή της οποίας αποτελεί ο Γιώρ­ γος Δαρδανός και οι εκδόσεις Τυπωθήτω, παραδίδει στους απανταχού Ανδριώτες και τους φίλους του νησιού το δεύτερο τεύχος της. Έτσι, στο «προγραμματικό» πλαίσιο που δηλώ­ νει ο υπότιτλος Παράδοση, πολιτισμός, περιβάλλον, ανάπτυξη, κοινωνία, μπορεί να συνα­ ντάμε στο παρόν τεύχος άρθρα για τις εκκλησίες του νησιού ή για τη Σχολή ΚαΤρη, παράλ­ ληλα όμως συμβολές όπως αυτές για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την οικοδομική δρα­ στηριότητα στην Ανδρο κ.λπ. κρταδεικνύουν την αγωνία για το παρόν και το μέλλον του νη­ σιού. Ας μην περάσει απαρατήρητο όμως και το ανέκδοτο ποίημα του Ανδρέα Εμπειρικού «Τα αερόστατα» που φιλοξενείται στις σελίδες του ή οι εντυπώσεις (ποιητικές και πεζογραφικές) του Μ. Καραγάτση από την επίσκεψή του εκεί. [ΝΗΣΟΣ ΑΝΔΡΟΣ, Διδότου 37, 106 80 Αθήνα, χηλ.: 210-36.42.003, www.dardanosnet.gr]

1 5 0 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Β α σισμ ένο Δημήτρης Γεωργάς

σε αληθινή ισ το ρ ία

Λ ίι/ό ισ ϊό ρ η μ α

γραμμένί

μ ε η ά ό θ 5 , ή κ ο ι/ s , tp u /v e s κ α ι / 1 έ ξ ε ΐ 5 .

^Zns o n o p a s t n s μ α ι/p n s opyu/ μ α

Συναρπάζει με την πλοκή του και την αλήθεια που κρύβει.

Τα μυστικά σύμβολα του υπολογιστή των Αντικυθήρων Περιεκτικό και συναρπαστικό αστυνομικό μυθιστόρημα

που κρατάει το ενδιαφέρον και τη φαντασία σε εγρήγορση. Ξεναγεί τον αναγνώστη στα βάθη των αιώνων.

Τιμή: is€

σελίδες: 316

mm Του δρόμου... # 3 4

ΣΕΜΝΑ ΚΑΙ ΜΕΤΡΗΤΑ

πορεί το μήνυμα να φαίνε­ ται αμυντικό, αλλά στην ου­ σία χτυπάει στην καρδιά του θηρίου. Στην ίδια την ανάγκη του τραπεζικού συστήματος να δημιουρ­ γεί μπουλούκια οφειλετών που αυτοπαγιδευονται στο ψωνίζω αμέσως πληρώνω μετά, στο παίρνω δάνειο για να σωθώ από δάνειο. Είναι απίσ τευτο και όμως πραγμα­ τικό. Ό λ α τα συνθήματα αντιεξουσιαστικής ρητορικής κατά των τρα­

Μ

1 55 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

πεζών που έχουν γρ α φ τεί σε το ί­ χους τις τελευταίες δεκαετίες, και φάνταζαν στη συνείδηση του μέσου νοικοκύρη ως ακραία, βρήκαν ξα φ ­ νικά την πλήρη δικαίωσή τους. Σε κανέναν πια, ανεξάρτητα από ιδεο­ λογική και πολιτική τοποθέτηση, δεν ακουγονται παράλογα ή εξτρεμιστικά. Η αλεπού φεύγει από το παζάρι τρέχοντος, για να σώσει όπως-όπως το αλεπουδοτόμαρό της. Κάτι είναι κι αυτό. ■

Συλλογική

» Ρ Ε Ι Α Α ΓΑ Π Η Σ Γητας

χρ ισ το υγε νν ι α τ ι κο

BAZAAR Για την ενίσχυση της προσπάθειας σίτισης και περίθαλψης ορφανών παιδιών και απόρων η Πορεία Αγάπης διοργανώνει και φέτος

το Χριστουγεννιάτικο Bazaar της, το Σάββατο 13 και την Κυριακή 14 Δεκεμβρίου 10.00 το πρωί έως 10.00 το βράδυ Καθ'όλη την διάρκεια του διημέρου θα γίνονται ειδικές παρουσιάσεις για το έργο της Πορείας Αγάπης.

ΑΘΗΝΑ Βουλγαροκτόνου 27α & Χαρ. Τρικούπη 134 3ος όροφος, πληροφορίες: 6932 96 10 42

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Αριστοτέλους 26, 6ος όροφος πληροφορίες: 6945 32 14 23

του Κώστα Κοναβαύρη

Ποίηση είναι... ν έχεις γεννηθεί το 1919 (24 Μαρτίου) και έχεις το κουράγιο να ονομάζεις το 2004 τον Όμηρο «μεγάλο ράπερ», τότε πράγματι έχεις γεννηθεί για να είσαι ποιητής και να βαφτίζεις διαρκώς τον κόσμο, οπότε δικαιούσαι να ονομάζεσαι Λώρενς Φερλινγκέτι και να τρομάζουνε μπροστά σου όλοι οι «προικισμένοι με έλλειψη ταλέντου». Όταν έχεις το κουράγιο να μην έχεις ξεχάαει μήτε τη λύρα μήτε το τόξο και να κυβερνάς ακόμα το καταδρομικό σου υποβρύχιο των λέξεων, έτοιμος για μια ακόμα απόβαση, αυτή τη φορά όχι στη Νορμανδία αλλά στα σκοτεινά νοήματα κραυγάζοντας, ουρλιάζοντας κα­ λύτερα, διαταγές και παραγγέλματα της ποίησης, έτσι που να είναι μαζί και μια απόβαση στην ιστορία της Αμερικής μέοα από την ποίησή της, τότε ναι δικαιούσαι να έχεις υπο­ γράψει τον Αμέρικους (εκδόσεις Οδός Πανός, εισαγωγή - μετάφραση, σημειώσεις Ειρήνη Α. Βρης). Και ναι, δικαιούσαι να στριμώχνεις τους κατεργαρέους κι όλους τους «Γκράουτοο Μαρξιστές ποιητές», κι όλους τους «ποιητές των εργαστηρίων ποίησης». Γέρο μου, παλεύεις εξαίσια και ξέρεις να στριμώχνεις στα σκοινιά με τρομερά χτυπήματακανένας δεν μπορεί να ξεφύγει, αφού ποίηση είναι «η αλήθεια που αποκαλύπτει όλα τα ψέματα». Όχι πια τσάμπα λυρισμός και βερεσέ «πρωτοποριακοίτρελαμένοι ποιητές εσείς ενισχυμένοι με σίδερο και τσιμέντο ποιητές της Απτής ποίησης» (σ.σ.: εννοεί τους εκπρο­ σώπους της οπτικής ποίησης). Αλλού είναι ο λυρισμός, αλλού είναι η σκοτεινά πάμφωτη απουσία που φυτρώνει σε διαρκώς άγνωστες χώρες, εκείνα τα εδάφη δηλαδή που τα ανακαλύπτεις μονάχα αν πάρεις λάθος δρόμο, έξω από κάθε ορθότητα, ώστε κάποτε, αν επιζήσεις, να φτάσεις εκεί όπου «Ποίηση είναι ένας πιανίστας αε ένα εγκαταλελειμμένο παραθαλάσσιο καζίνο, που παίζει ακόμα» και όπου «ποίηση είναι μια βουβή μελω­ δία στο κεφάλι όλων των άφωνων ζώων». Πραγματικά, χρειάζεται μυαλό από λειωμένο ατσάλι και μπράτσα από άνεμο για να μπο­ ρείς να ρίχνεις τέτοιες ζαριές ρισκάροντας τον εαυτό σου- και να κερδίζεις. Πώς αλλιώς να σε πούνε όταν αντέχεις έτσι, εξόν από Λώρενς Φερλινγκέτι; Δεν βγαίνει νόημα αν οε λένε αλλιώς, αφού είσαι «μια βουερή θάλασσα χωρίς ακτές». Κανένα πλοίο δεν μπορεί να ταξιδέψει σε τέτοια θάλασσα, μήτε καν το πλοίο του Οδυσσέα. Μόνο τα πλοία με εξεγερμένα πληρώματα, με πληρώματα που έχουν στασιάσει, αντέχουν τέτοιο ταξίδι. Ιδού γιατί: «Η ποίηοη είναι μια διαρκής εξέγερση ενάντια στην εξορία της σιωπής και την πα­ νουργία. Είναι η γκιλοτίνα των αποδεκτών ιδεών. Είναι μια παράνομη, στασιαστική επιχεί­ ρηση». Λένε πως ο Αμέρικους είναι ένα κολάζ. Μπορεί. Αλλά τότε θα πρέπει να είναι ένα κολάζ από ανέμους, από κλεμμένα πορτοφόλια της πραγματικότητας, από σπαταλημένες βρο­ χές μέσα στο σπίτι, από προσευχές κι άλλα χρειώδη της κραυγής. Κι όλο αυτό το κολάζ δεν είναι πίνακας. Είναι πανί. Σε σπρώχνει. Για πού; Καλή ερώτηοη. Άλλωστε «τα ποιή­ ματα είναι ερωτήματα που θέτουν περαιτέρω ερωτήσεις». ■

Στο επόμενο τεύχος του ΔΙΑΒΑΖΩ, Ιανουάριος 2009,

Βιβλία για τα παιδιά

2008 Β ιβ λία

■BL

που α ξίζει να δ ια β α σ το ύ ν !

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ «

*

■

m

Γιώργης Γιατρομανωλάκης

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ TOY AAPEIOV Το Χρονικό της ανόδου αλλά και της πτώσης ενός πολιτικού κινήματος, η ανιστόρηση από έναν φανατικό οπαδό της θ ριαμβευτικής α λλά και τραγι­ κής ε ν τέ λ ε ι πορείας ενός Ηγέτη και Εραστή που εμ φ α ν ίζετα ι με το ψευδώ­ νυμο Δαρείος και 9έ λ ε ι να εφ αρμόσει «εδώ και τώρα» τη Μ εγάλη Αλλαγή. «Όπως προειδοποιώ σε σ χετική σημείω ση στην αρχή του Βιβλίου, ε ν δ έ χ ε τα ι οι αναγνώ στες να ο κ εφ το ύ ν πως το Χρονικό... π εριγρ άφ ει, απροκάλυπτα μάλιστα, πρόσωπα και καταστάσ εις της πρόσφατης [ή κ αι της τρέχου σα ς] ελ λ η ν ικ ή ς πο­ λ ιτικ ή ς ζωής. Ίσως κ α ι να μην έχ ου ν άδικο, κα9ώ ς όσα εξισ το ρο ύνται δ εν α νή­ κουν π αντελώ ς στη σ φ α ίρ α της μυθοπλασίας. Είναι ήδη ο ψ θέντα , deja vu! »Ωστόσο, όπως κά θ ε μυθιστόρημα, έ τσ ι κ α ι α υτό π ε ρ ιγ ρ ά φ ει τη ν πραγμα­ τ ικ ό τη τα που το ίδ ιο έ χ ε ι τ ε λ ικ ά δημιου ρ γήσ ει. Συνεπώ ς, τ ι ε ίν α ι ε κ ε ίν ο που όν τω ς α φ η γ ε ίτ α ι; Ένα μ εγά λο , ε ν δ ια φ έ ρ ο ν κ α ι συνάμα α λ λ ο π ρό σ α λλο κ ε ­ φ ά λ α ιο τη ς πρ όσ φ α τη ς π ο λ ιτικ ή ς μας ζωής». Ισ το ρ ία σοβαρή ή φ ά ρ σ α τη ς ν ε ό τε ρ η ς Ισ το ρ ία ς μ α ς ; Παρω δία π οά ιτική ή έ κ ­ θεση του Βίου κ α ι τη ς π ο δ ιτεία ς του «Δαρείου»; ΓΙΩΡΓΗΣ ΓΙΑ ΤΡΟΜΑΝΩΑΑΚΗΣ

Σωτήρης Δημητρίου

ΣΑΝ ΤΟ ΛΙΓΟ ΤΟ ΝΕΡΟ Η περιδιάβαση μιας ψ υχής μ ετά θάνατον στο εσω τερικό τοπίο του ανθρώ­ που- κυρίως σε σκοτεινές μεριές του, στα ανομολόγητα και στις πληγές του. Μια ψυχή, που κι αν ξ ε χ ν ιέ τ α ι μπρος στα θεσπέσια θ εά μ α τα του Σύμπαντος, ο β ασ ικό ς σκοπός τ η ς ε ίν α ι, μ ε μ ε γ ά λ η ζέση κ α ι υπό τη ν π ίεση α φ ό ρ η τη ς ν ο ­ σταλγίας, ν α ε π ισ τ ρ έ φ ε ι στη Γη, δ ιό τι ίσω ς έ τσ ι κ α τ α φ έ ρ ε ι να ά ρ ει τη βασική ψ υ χική εκ κ ρ ε μ ό τη τα που το ν β ασ άνιζε ε ν ζωή. Είναι η έά ά ειψ η , ε κ μ έ ρ ο υ ς του, τη ς συμπ όνιας; Είναι η α ναζή τηση τ η ς π ηγα ία ς γάώσαας; Είναι το α ίτη μ α τη ς ε ό ε υ θ ε ρ ία ς ; Είναι η επ ιδίω ξη, έσ τω κ α ι μ ε τ ά θάνατον, τη ς ιδ α ν ικ ή ς αγάπ ης; '^ £ ί

Ή, Β α θύ τερ α ακόμα, η α ναζή τηση τ η ς ξεγ ν ο ια σ ιά ς ;

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

#

Αγγέλα Καστρινάκη

ΕΡΩΤΑΣ ΣΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΗΣ ΕΙΡΩΝΕΙΑΣ Το δ ια ρ κ έ ς θέμα τη ς φ θο ρ ά ς τω ν σχέσεω ν, τη ς απισ τίας, του π ειρ α ­ σμού τ ης α υτοκτονίας. Ένα ψ υ χογρ αφ ικό μυθιστόρημα με π ο λλές κο ι­ νω ν ιο λ ογ ικ ές συνιστώσες γύρω από το «ευτυχισμένο» μοντέλο της κοι­ νής ζωής. Έργο αναστοχαστικό, εμ π λ έκ ει στις σ ελ ίδ ες του πο ικίλες ισ τορ ίες ερω τικώ ν τρι­ γώνων: Τ ις Ε φ ε κ τ ικ έ ς σ υ γ γ έ ν ε ιε ς τ ου Γκαίτε, την Απ ιστία του Μπέργκμαν, την παθιασμένη σχέση της Π ηνελόπης Δ έλτα με τον'Ιω να Δραγούμη. Η δ ια φ ο ρά ε ί­ να ι ότι η ιστορία της Αγγέλας Καστρινάκη δ ια δρ αματίζεται στις μ έρ ες μας, στην εποχή της ά κρας αυτοσυνειδησίας- μ ε ά λλα λόγια, στον καιρό της ειρ ω νείας. Το πάθος α λ λ ά και το χιούμορ, η α π ώ λεια του α υ τοελ έγ χο υ α λ λ ά και η ειρ ω ν εία απο τελο ύν α ν τικ είμ εν α του μυθιστορήματος, όπως κα ι τρόπους της γρ αφ ής του.

Δημοσθένης ΚούρτοΒικ

ΤΙ ΖΗΤΟΥΝ 01 ΒΑΡΒΑΡΟΙ Μια ιστορία, σχετικά με τα βαλκανικά φ αντάσματα και τ ις ιστορικές φ α ­ ντασιώσεις - σχετικά με την ιστορική μνήμη, την εθνική ταυτότητα και τη θέ­ ση της περιοχής μας στον σύγχρονο κόσμο. Ένα μυθιστόρημα που προκαλεί. Μια συνάντηση παλιώ ν φ ίλ ω ν , σε μια μικρή πόλη τη ς Β ό ρ εια ς Ελλάδας. 0 Έ λληνας Χρυσικός, ο ΣέρΒος Ζ ούριτς, ο Βούλγαρος Στογιάνοφ , ο Μ ίρ τσεφσ κι από την «ϊερεισπ οιά», ο Μπίρι από την Αλβανία , η Λουπέσκου από τη Ρουμανία κα ι ο Ο ζγκιουντέν από την Τουρκία . Ένας ξεχ α σ μένος «ματω μένος μ α κ εδ ο ν ι­ κός γάμος». Η μυστηριώ δης καλλο νή Νίνα Ν τάνεΒα μ ε την αδ η φ ά γ α γοητεία... Μ έσα σ ε τ έσ σ ερ ις ημ έρ ες , τρ ε ις δ ια φ ο ρ ε τικ έ ς εκ δ ο χ ές μ ια ς π αλιά ς ιστορ ία ς κα ι έ ν α ς α νορθόδοξος έρ ω τα ς θα γίνου ν η α φ ο ρ μ ή για να ξεσπ άσ ει π όλεμο ς α ν άμ εσ α σ ε φ ίλ ο υ ς «καθ' υποτροπήν Βαλκάνιους». θ α φ έρ ο υ ν στην ε π ιφ ά ν εια απω θημένα πάθη, εκ κ ρ εμ ό τη τες που δ ε ν έχ ο υ ν διευ θ ετη θ εί, κα ι μ ια ανομ ολό­ γητη νοσ ταλγία για τη σκο τεινή σαγήνη της β α λ κανική ς «Βαρβαρότητας».

m

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

*

#

Γιάννης Ιανθούλης

ΤΟΥ ΦΙΔΙΟΥ ΤΟ ΓΑΛΑ Ένα Βι ΒγΚο για τον δ ίχω ς όρια τρόμο τ η ς μνήμης που χ ά ν ε τα ι, α φ ή ν ο ­ ντας κενά δυσαναπλήρωτα. Ο Ανέσ της Κομνηνός, δ ιευ θ υ ν τή ς ε ν ό ς μικρού ε κδ ο τικ ο ύ οίκου, στη μελαγχολική ακμή τη ς ω ρ ιμότητάς του α να καλύ π τει πως το π ολυτιμότερο κομμάτι των ανα μνήσεώ ν του σβ ή νει από μ έρα σε μέρα. Α ντιμέτω π ος μ ε το «πολύτιμο» π αρελθόν του, α λ λ ά κ α ι το πεπρωμένο του, θα β ρ εθ εί ότα ν φ τά σ ε ι στο γ ρ α φ ε ίο του το χ ε ιρ ό γ ρ α φ ο ε ν ό ς Β ιβλίου μ ε τίτλ ο Του φ ιδ ιο ύ το γάΤΙα. Ένα μυ θιοτό ρ ημ α -θ ρίλερ , μ ε Βασικό «σ ίριαλ-κίλερ» τα π ληγω μ ένα μ α ς α ισ θή­ ματα, τα τρ αύ μ α τα της απόρριψης, α λ λ ά κα ι τη γ ο η τεία τη ς α υτοκα ταστρ οφ ής.

Γιάννης Ξανθούλης

Ο ΘΕΙΟΣ ΤΑΚΗΣ

Μια σύγχρονη παραλλαγή στο «Τραγούδι του Νεκρού Αδελφού» - παραλ­ λαγή ανα τρεπ τική κ α ι κ αυστικότατη ως προς τα ν ε ο ε λ λ η ν ικ ά ήθη.

0 Τάκης, προτού γ ίν ε ι «θείος», ήταν έ ν α α γό ρι ε λ α φ ρ ώ ς κλεισ τό , απ ό φ οιτος τη ς Ν ομικής κ α ι α πίθανος σ φ υ ρ ιχ τή ς μπλουζ, σ ουίνγκ κ α ι α υ τοσ χ έδ ιω ν κομματιών. Ι α φ ν ικ ά , το 1951, αλλ ά ζο υ ν τα π άντα στη ζωή του. Μια σ κο τεινή υπό­ θεση π α ιδ ερ ασ τίας Βα ρύνει το ν πατέρα του, μια π α λιό τερη ερ ω τικ ή ίντρ ιγκα ρ ίχ ν ε ι ά γ ρ ιες σ κ ιέ ς στην ο ικ ο γ έν ε ια , ε νώ ο πό λεμο ς τη ς Κο ρέας τού υπόσχε­ τ α ι ελ κ υ σ τικ ή κάθαρση απ' ό λα όσα τον βασανίζουν. θ α μ μ έν α μυστικά, α νομ ολόγη τα πάθη, φ α ν τά σ μ α τα του π αρ ελθόντο ς που απο­ ζητούν δικαίωση και εκδίκηση, μαύρο χιούμορ - έν α ς οικ ο γ εν εια κ ό ς «εμφύλιος».

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Γιώργος Σκαμπαρδώνης

ΟΛΑ ΒΑΙΝΟΥΝ ΚΑΛΩΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΑΣ Ο παράφ ορος, φ λ ο γ ε ρ ό ς κ α ι νοσηρός έ ρω τας του Μάρκου ΒαμΒακάρη γ ια τη Ζιγκοάλα , που ε ίν α ι η Βασική, οδυνηρή πηγή έμπνευσης του θ ε ­ μ ελιω τή του ρεμπ έτικου, στα χρόνια 1932-1940. Ο Μάρκος, από άσημος ε κ δ ο ρ ο σ φ α γ ε ύ ς , γ ν ω ρ ίζε ι σ ιγά σιγά τη δόξα: ε ίν α ι ο πρωτοπόρος που α ν ο ίγ ε ι νέ ο υ ς δρό μους στη λ α ϊκ ή μουσ ική κ α ι στη δ ια σ κ έ ­ δαση, κ α ι ο οπ οίος 9α ε κ φ ρ ά σ ε ιτ η μετα π ρο σφ υγική Α0ήνα, α λ λ ά κ α ι μία ολόκληρη εποχή. Β ρ ίσ κ ετα ι σ υ ν έ χ εια σε σύγκρουση με τ ις μο υσ ικ ές α ν τ ιλ ή ψ ε ις τ η ς εποχής, τη φ τώ χ ε ια , τη γυ ν α ίκ α του που τον προδίδει, την ο ικ ο γ έν ε ιά του, το ν καθωσπρεπισμό, τη δ ικ τα το ρ ία Μ εταξά - σ χ εδ όν με ό λ ο υ ς, κ ι εν ώ π λη­ σ ιάζει, σαν αναπότρεπτο ρ εφ ρ έν , ο π όλεμος. Ο Μ άρκος εξ εά ίσ σ ετα ι, α ν εβ α ίν ει, υ π ο φ έρ ει, π άσχει σ τη σχέση του μ ε τη θ ε ά κ α ι ά ά μ ια Ζιγκοάάα, δ η μ ιο υ ρ γεί, δ ο ξάζετα ι, εν ώ γύρω του τ α πάντα, κ ά β ε μ έ ­ ρα, επ ιδ ειν ώ ν ο ν τα ι. Όάα β α ίν ο υ ν κ α ά ώ ς ε ν α ν τ ίο ν του.

Σταύρος Σταυρόπουλος

τι γίνονται

01λέξεις

όταν μεγαλώνουν

ΤΙ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΟΤΑΝ ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΝ Ένα Βιβλίο που ε ξε ρ ευ ν ά τα μέρη ε κ ε ίν α του εαυ το ύ μας όπου Βρίσκει κ αταφ ύ γιο για να κ ρ υ φ τεί η αλήθεια- τα υπόγεια μ ε τα σκονισμένα ρού­ χα που απ οφ εύγουμ ε να φ ορ έσου με γ ια τί μας θυμίζουν ποιοι ήμασταν. Γραμμένο σε ε ξο μ ο λ ο γ η τικ ό τ όνο, α ν ο ίγ ε ι τ ις π ό ρτες δ ιά π λα τα γ ια ν α π ερά­

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

σουν ο ι λ έ ξ ε ις κ α ι να σ υ ναρ μολο γηθ ού ν τα κομ μ ά τια του παζλ που συγκρ ο­ το ύ ν τ ε λ ικ ά το μυθιστόρημα τη ς ζω ής μας: Β ιβ λία που μας ση μάδ εψ α ν, πρό­ σωπα αγαπημένα, μο υσ ικ ές που δια ρκούν, έ ρ ω τε ς που απ έτυχα ν να δ ια ρ κ έ ­ σουν αλ λ ά πέτυχαν να εξα γνιστούν, μ ικ ρ έ ς δ ια ψ εύ σ ε ις για μ ε γ ά λ ε ς ε λπ ίδες, γ ε γ ο ν ό τα που απασχόλησαν επί μ ακράν τη ν ε π ικ α ιρ ό τη τά μας. Με ήρωα, μια κα θ η μ ερ ιν ό τη τα που ε π ελ α ύ ν ει. Οι δ έ ξ ε ις ότα ν μεγα λώ νο υν δραπετεύουν από τις σεδίδες. θέά ο υ ν να γίνουν ζωή. U s S

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ^

Μ

Νόρα Πυλόρωφ-Προκοπίου

ΤΟ ΔΙΑΜΑΝΤΕΝΙΟ ΑΛΦΑ Ένα π ανοραμικό πολυπρόσωπο μυθιστόρημα με κυρίαρ χο σ το ιχ είο το γ υ ν α ικ είο σόμπαν, τα ο ικ ο γ ε ν ε ια κ ά στεγανά κ α ι το Βαρύ φ ο ρ τίο που κλ ηρ οδ ο τεί η μια γ ε ν ιά στην άλλη. 8 γυ ναίκες-θανά σ ιμα αμαρτήματα. Το χ ρ ονικό μιας ο ικ ο γ έν ε ια ς , κ ε ν τη μ έ ν ο στον καμβά τη ς θεσ σ α λ ο ν ικ ιώ τικ η ς το π ιο γ ρ α φ ία ς από τ ο υ ς Β α λ κ α ν ικ ού ς Π ολέμο υς έ ω ς τη χούντα. Εφ τά γυ ν α ί­ κ ε ς κ α ι μία η α φ η γ ή τρ ια οκτώ α φ η γ ο ύ ν τα ι τ ις π ο λυτάρ αχ ες δ ια δ ρ ο μ ές τους. Κάνουν απολογισ μό τω ν πα9ών κ α ι τω ν λ α θ ώ ν του ς, θ ύ τε ς κ α ι θύ μα τα συγ­ χρόνως. Η Νόρα Π υλόρω φ-Π ροκοπίου δ ιεισ δ ύ ει στα α ν ο μ ο λ ό γ η τα τη ς γ υ ν α ικ ε ία ς ψ υ ­ χ ή ς κ α ι υ φ α ίν ε ι μ ια π λού σ ια ισ το ρ ία που ε ίν α ι π ο λλ ά π ερ ισ σ ό τερ α από μ ια απλή ο ικ ο γ ε ν ε ια κ ή σάγκα.

Μαρία Καρδαρά

ΦΛΟΥΡΙ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑΤΟ Ένα Β ιω ματικό μυθιστόρημα, που α φ η γ ε ίτ α ι τη ζωή μ ία ς ο ικ ο γ έ ν ε ια ς κ α ι αν α π λ ά θει έ τσ ι τη ζωή ολό κ λ η ρ η ς τη ς υπαίθρου, καθώ ς, ε ν πολλ οίς, κ α ι το δράμα της Ελλάδας. Τα π άντα ήταν σ κληρά σε ε κ ε ίν ο τ ον τόπο. Τα Βουνά, κρ εμ α σ μ έν α στα ουρά­ νια· ο ποταμός, σύνορο α διάβατο· κ α ι το χώμα στις π λ α γ ιές τη ς Χ ελιδό νας, λ ι­ γοστό. Οι άνθρω ποι π άλευαν, σ υ μ φ ιλ ιω μ έν ο ι, με τη φύση για ν α επιβιώ σουν. Ά λ λ ο ι έπ αιρνα ν το δ ρόμο τη ς π ρ οσ φυγιάς προς την Α μερ ική ή την Αυστραλία. Η ζωή έ γ ιν ε ακόμη πιο δ ύσ κολη τη ν ύ χ τα που στην κ ο ρ υ φ ή τ ου Βουνού α ν α ­ μετρ ήθ ηκα ν μ ε τα όπλα ο ι άντρες... Τ ρ εις γ υ ν α ίκ ες, μ ε π είσ μ α κ α ι επ ιν ο η τικ ό τη τα , α φ η γ ο ύ ν τα ι τ ις μ ν ή μ ε ς τους, μ ια επ οχή που οι γ υ ν α ίκ ε ς ή τα ν ε ίτ ε του π ατρός τ ο υ ς ε ίτ ε του α ν τρ ό ς τους.

ξ εν η

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Νατάσα Αππανά

0 ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΑΔΕΡΦΟΣ Η ιστορία της συγκλονισ τικής φ ιλ ία ς δύο τραυματισμένω ν παιδιών που, παρά το δ ια φ ο ρ ε τικ ό τους χρώμα, τη δ ια φ ο ρ ε τικ ή γλώσσα κ α ι το πολι­ τισ μ ικό υπόβαθρό τους, αναπτύσσουν μια σχέση Βα9ιάς αγάπης, κ ατα­ λ υ τικ ή ς για τη ζωή τους, μ ια εποχή που η Ιστορία, α ν ελ έη τη , α γ ν ο εί την ατομική μοίρα. Στις 26 Δ ε κ ε μ β ρ ίο υ το υ 1940, έ ν α π λο ίο φ τ ά ν ε ι στον Μ αυρίκιο, β ρ ετα ν ικ ή Μετάφραση: Μαρίνα Μέντζου

αποικία ε κ είν η την εποχή, μ ετα φ έρ οντας περίπου 1.500 εκτοπισΟέντες Εβραίους από τη ν Ευρώπη. Μ αζί του ς, κ α ι ο μ ικρός, ο ρ φ α ν ό ς Δαβίδ.

0 ε ν νιά χ ρο νος Ρατζ χ ά ν ε ι τα δυο του α δ έ ρ φ ια κ αι μ ε τα κ ο μ ίζε ι με του ς γο­ ν ε ίς του κοντά στη μυστηριώ δη «μεγάλη φ υλακή», όπου, α νά μεσ α στις «λευ ­ κ έ ς σκιές», ξ ε χ ω ρ ίζ ε ι μ ε τ η ν πρώτη μ α τιά τ ο ν Δ αβίδ, « χα μένο στην υγρα σία κα ι τη ζέστη», που 8α γ ίν ε ι ο τε λ ε υ τ α ίο ς του α δ ερ φ ό ς . Στο χ ειμ ώ ν α τη ς ζω ή ς του, ο Ρ α τ ζ α ν α κ α λ ε ί τ ις μ ν ή μ ε ς μ ια ς ζω ής που έ μ ε λ λ ε να τη ν σ α ρ ώ σ ει έ ν α ς κυ κ λώ ν ας, κ α ι το ν σ η μ ά δ εψ α ν α ν εξ ίτη λ α - μ ν ή μ ε ς που επ ισύ ρ ου ν κ α ι τη ν ντροπή γ ια τη ν ανθρώ π ινη υπόσταση.

Έρικ Φόσνες Χάνσεν

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΣΥΜΠΤΩΣΗ Από τη Σουηδία του 19ου α ιώ να μ έ χ ρ ι τ ην Ιτα λ ία τ η ς Ανα γέννησης, ο Χάνσεν - η μεγάλη φ ω νή τη ς νορβηγικής λ ο γ ο τεχ ν ία ς - υ φ α ίν ε ι έ ξο χ ες ισ τορ ίες σε μ ια εντυπω σιακή δ ιερεύνησ η της ερώ τησης: «Μήπως τα πά­ ντα στη ζωή ο φ ε ίλ ο ν τ α ι σ τις κα θ η μ ερ ιν ές συμπτώσεις;» 0 Μπολτ, έν α ς εκ κ εν τρ ικ ό ς ε πιστήμονας, κ ε ίτ ε τα ι νεκ ρ ό ς στο φ έ ρ ε τρ ό του και στοχάζεται το παρελθόν του. Είχε α φ ιερ ώ σ ει τη ζωή του στη συλλογή συμπτωμαΜετάφραση από ία Νορβηγικά: Δέαηω Παπαγρηγοράκη

τικώ ν γ εγονό τω ν από την ανθρώ πινη ιστορία, ψ ά χ ν ο ν τα ς να β ρ ει τ ις υ π όγειες σ υ ν δ έσ εις τους... Μια α υ θεντική διερεύνηση της π ροβληματικής «γιατί τα πράγματα συμβαίνουν μ ε το ν τρόπο που συμβαίνουν» π ρ ο τείνοντα ς τη θ εω ρ ία τής «α λληλουχίας τω ν γεγονότων», μ ια ψευδο-επισ τήμη γύρω από την ισχύ τω ν ανθρώπινων συσχετίσεων.

ΝτέιΒιντ Μίτσελ

ΜΑΥΡΟΣ ΚΥΚΝΟΣ Τ ρ υ φ ερ ό ς, ο ξυ δ ερ κής κ α ι ταυ τό χρο να α σ τείος , ο Μ αύρος κύ κνοςχ ο ο πολυβραβευμένου Ν τέιΒιντ Μ ίτοελ δ ίν ε ι γνήσ ια φ ω νή στη μ ετα β ατική η λ ικ ία τω ν δ εκατρ ιώ ν, α να β ιώ νοντας γ λ α φ υ ρ ά τη δ εκ α ε τ ία του 'ΒΟ. Το 1982 ο δεκ α τρ ιά χ ρ ο ν ο ς Τζέισον Τέυλορ ζ ε ι στο Μ πλακΣουάν Γκρην κ α ι πα­ λ ε ύ ε ι μ ονίμω ς με τ ο ν τρόμο μήπως α π ο κ α λ υ φ β εί η βραδυγλω σσία του ή μή­ πως ο ι σκλη ρο ί του σ χ ο λείο υ του α ν τιλ η φ β ο ύ ν την αγάπη του γ ια την ποίηση. Μετάφραση - Επίμετρο: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

Στη δ ιά ρ κ ε ια τη ς σ ημαδιακής α υ τής χρ ον ιά ς ο ήρωας, έ ν α ς έ φ η β ο ς «μαύ­ ρος κύκνος», Β α δ ίζε ι προς τ η ν ω ρ ιμ ότητα , σ κ ο ν τά φ το ν τα ς σε πρόσωπα κ α ι ε μ π ε ιρ ίες που το ν δ ια μορ φ ώ νου ν. Γ ρα μμένο γ ια τα π α ιδ ιά που ή μ α σ τα ν κά π οτε, το μ υ θ ισ τό ρ η μ α μ ε τη ν α μεσ ότ η τά του κ ά ν ε ι το υ ς ε ν ή ά ικ ε ς ν α σαστίζουν.

ΝτέιΒιντ Μίτσελ

0 ΑΤΛΑΣ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ Το π ολυβραβευμένο αυτό βιβλίο φ α ν ε ρ ώ ν ει τη σ υ γγραφ ική ωριμότητα του Μ ίτσελ, καθ ώ ς γρ α φ ή κ α ι αφ ή γησ η π αρουσιά ζουν αξιοσ ημείω τη πληρότητα. Ένας παιάνας στη δύναμη της αφ ήγησης και τη ς φ αντασίας.

Μετάφραση: Άρτεμις Λόη

ΝτέιΒιντ Μίτσελ

ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΤΥΧΗΣ Από την Ιαπωνία στο Χονγκ-Κονγκ κ α ι από ε κ ε ί στην Κίνα, τη Μ ογγολία , τη Ρωσία, την Α γγλία και την Αμερική. 0 γύ ρο ς του κόσμου με ό χημα τη ζωή τω ν ανθρώ πων, το υ ς θρ ύ λ ο υ ς τ ο υ ς κ α ι ό ,τι απ οζητά ο κ α θ έν α ς. Έ νας έ ξο χ ο ς σ υνδυασμός λ α ο γ ρ α φ ία ς , ρομαντισμού, κυ β ερ ν ο θ ρ ίλ ερ κ α ι μυστικισ μού.

Ουμπέρχο Έκο

ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΣΤΟΝ ΛΑΒΥΡΙΝΘΟ Τα κ ε ίμ εν α του β ιβ λίου «Από το δ έν τρ ο στον λαβύρινθο» δ εν τα χ αρ α­ κ τη ρ ίζ ει η ο μ οιομο ρφ ία. Συντάχθηκαν από τον σ υ γ γ ρ α φ έα υπό δ ια φ ο ­ ρ ε τ ικ έ ς σ υ ν θ ή κ ες α λ λ ά γ ια έ ν α ε υ ρ ύ τε ρ ο κοινό. Α κόμα κ α ι ο ι α ν α ­ γν ώ σ τες που δ εν έ χ ο υ ν σ η μ ειω τικ ά ε ν δ ια φ έ ρ ο ν τα - μ ε την επ ιστημο­ νική έ ν ν ο ια του όρου - μπορούν να δια βάσουν α υτά τα κ ε ίμ εν α σαν συ­ ν ε ισ φ ο ρ έ ς σε μ ια ισ το ρ ία τω ν π ο ικ ίλ ω ν φ ιλ ο σ ο φ ιώ ν τ η ς γλώ σ σας ή τω ν ιδιω μάτω ν.

Μετάφραση: Έφη ΚαΜφατίδη

Σόνια Ιλίνσκαγια

_____________________ ΣΤΗΝ ΤΡΟΧΙΑ ΤΟΥ ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΥ Η Σόνια Ιλίνσ κ α για σ κ ια γ ρ α φ ε ί τη ν ε τ ε ρ ο γ έ ν ε ια του ρ ομ α ν τικ ού ρ εύ ­ μ ατος με τ ις δ ιισ τ ά μ ε ν ε ς ε κ δ ο χ έ ς του- τ ις ιδ ιό μ ο ρ φ ε ς π ο λ ιτισ μ ικ έ ς συ νθ ήκες τη ς π ρόσληψης κα ι ανάπτυξής του στον ε λ λ η ν ικ ό χώρο· τη μ εικτή , κλα σ ικο ρο μαντική π α ιδ εία τω ν ποιητώ ν μας·... το ερώ τη μα για το ποιό ε ίν α ι το δ εσπόζον στοιχείο, π άντοτε στο επίπεδο του ποιητικού λόγου...· και, ω ς απόσταγμα α υ τή ς τη ς σ φ α ιρ ικ ή ς π ρ οσ έγγισης, τη ν εκτίμη σ η ό τι «ο ε λ λ η ν ικ ό ς ρομαντισμό ς μας α π ο καλύ π τεται περισσό­ τ ερ ο σαν έ ν α π ερίπ λο κο κ α ι κ α τε ξο χ ή ν αυ τόχθ ονο φ α ιν ό μ ε ν ο , π αρά σαν ε π ιγονική π αρ αλλαγή του δυτικοευ ρω π αϊκού ρομαντισμού».

θεοδόσης Πελεγρίνης

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΠΑΘΩΝ Στο Ε γχ ειρίδ ιο ν Παθών, π ρ ω ταγω νισ τούν 31 πρόσωπα (Όσκαρ Ουάιλ ντ, Γο υίλιαμ Σαίξπηρ, Σω κρά της, Δ ιο γ έν η ς, Επ ίκτητος, Υ πατία, Α λτου σέρ, Καντ, Λ ω τρεαμόντ, Μ πετόΒεν, Μάρκος Αυρ ήλιος κ.ά.] που ε ά ν «ξε χώ ρ ισαν γ ια τ ις ιδ έ ε ς το υ ς, το τ α λ έ ν το τ ο υ ς, τη δράση το υ ς, το χρω σ τάνε α υτό στα πάθη τους», γ εγ ο ν ό ς που τ ελ ικ ά , αν μη τ ι άλλο, μ ας κά ν ε ι να δ ού μ ε τα πάθη μ ε ά λ λ ο μάτι.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ

ΒΙΒΛΙΟ

*

« * »Τ

Ιωάννα Ανχωνίου-Κρητικού

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΩ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕννοιοΠογικό Πεζικό χειρονομιών και εκφράσεων Στο BiBflio αυτό, έ ν α π ρωτότυπο λ ε ξικ ό , σ υ γ κ ε ν τρ ώ ν ο ν τα ι γ ια πρώτη φ ο ρ ά ο ι χ ε ιρ ο ν ο μ ίε ς που χρησιμοποιούνται, έ στω κ α ι μ ε μ ικρή συχνό­ τητα, σ την ε λ λ η ν ικ ή γλώσσα. Εκτός από το σκίτσο, τη λ ε κ τικ ή απόδοση κ α ι τη ν π ε ρ ιγ ρ α φ ή τ η ς , κά 9 ε έ ν ν ο ια σ υ ν ο δ ε ύ ετα ι από π αρ α δ είγ μ α τα από το ν κ α θ η μ ερ ιν ό π ρ οφ ο ρ ικ ό κ α ι γραπτό λόγο. Η παρουσία ση ο λ ο ­ κ λ η ρ ώ ν ε τ α ι με σ χ ε τ ικ έ ς ε κ φ ρ ά σ ε ις ή π α ρ ο ιμ ιώ δ ε ις φ ρ ά σ ε ις κ α ι με Πρόλογος: Γεώργιος Μπαμπινιώτης Εικονογράφηση: Λευτέρης ΒΓΙαχάκης

π λ η ρ ο φ ο ρ ίε ς π ο λιτισ μικο ύ π ερ ιεχ ο μ έν ο υ που υπογραμμίζουν τ ις ε λ ­ λ η ν ικ έ ς π ρ α κ τικ έ ς κ α ι συ ν ή θ ειες . Η χ ρ ησιμότητα του Βιβλίου δ εν π ε ρ ιο ρ ίζε τα ι μόνο στη σ υσ τηματική κ α ­ τα γ ρ α φ ή τ ω ν χειρ ο ν ο μ ιώ ν που ε ίν α ι φ ο ρ ε ίς σημασίας σε συγχρονικό επίπεδο. Μπορεί, ε πιπλέον, να α ξιοπ οιηθ εί στη δ ιδ α σ κα λία τη ς Ε λληνι­ κ ής ω ς μητρικής, δ εύ τερ η ς ή ξέν η ς γλώσσας. Για τον λόγο αυτό, στο τ έ ­ λ ο ς του ε γ χ ε ιρ ιδ ίο υ π α ρ α τίθ ε τα ι κ α τά λ ο γ ο ς μ ε μ ε τά φ ρ α σ η τω ν ε ν ­ νοιώ ν σε δ ιά φ ο ρ ε ς γ λώ σ σες: Α γγλικά, Α λβ α νικά , Γαλλικά, Γερμανικά, Ισπανικά, Ιτα λ ικ ά κ α ι Ρωσικά. Ένα μ ο ναδικό στην ε λ λ η ν ικ ή β ιβ λ ιο γ ρ α φ ία έργο, που α ν α δ ε ικ ν ύ ε ι μ ια ε ξίσ ου σ η μ α ντική όψ η τ η ς ε π ικ ο ιν ω ν ία ς μ α ς κ α ι σ υνάμα έ ν α αναπό­ σπαστο σ το ιχ είο του π ολιτισμού μας.

Jean Delisle, Hannelore Lee Jahnke, Monique C. Cormier (επιμ.) ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ

ΟΡΩΛΩΓΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ «Ένας ε π ισ τη μ ο ν ικ ό ς τ ο μ έ α ς ο ρ ιο θ ε τ ε ίτ α ι μόνο ό τα ν κ α τ α φ έ ρ ε ι να ε δ ρ α ιώ σ ει τ ις έ ν ν ο ιε ς που χρησιμοποιεί». Με α υ τά τ α λ ό γ ια ο ι ε π ιμ ε ­ λ η τ έ ς τη ς πρωτότυπης Ο ρ ολογία ς τη ς Μ ετά φ ρ α σ η ς π ερ ιγ ρ ά φ ο υ ν την ιδ έ α που τ ο υ ς οδ ή γησ ε τ ο 1996 στη δ η μ ιο υ ρ γ ία ε ν ό ς τετρ ά γ λ ω σ σ ο υ

<i>

:λ

λεξικ ο ύ [Γα λλικά , Αγγλικά, Γ ερμανικά κ α ι Ισπανικά] περίπου 200 όρων ο ι οπ οίοι χρ ησιμο π οιο ύνται στη Δ ιδ α κ τικ ή τ η ς μετά φ ρ α σ η ς . Έ κτοτε το λ ε ξ ικ ό α υτό α π ο τέλ ε σ ε α φ ε τη ρ ία γ ια τ η ν π ροσαρμογή τω ν όρω ν σε π ερ ισ σ ό τερ ες από δ εκ α π έν τε ακόμη γλώ σ σες.

Πρόλογος-Μετάφραση: Γεώργιος ΦΜρος Επιστημονική επιμέλεια: Προς Γραμμενίδης

Στην Ελλά δα η Μ ετά φ ρ α σ η ω ς επ ισ τη μ ο ν ικ ό ς το μ έ α ς ά ρ χ ισ ε να ανα π τύ σ σ εται σ χ ε τικ ά π ρόσ φατα, κ α ι τα υ τό χ ρ ο ν α α ν α δ ύ θ η κ ε η α ν ά ­ γκη γ ια τη συνεπή δ ιδ α σ κ α λ ία τ η ς μ ε Βάση σ α φ ε ίς έ ν ν ο ιε ς κ α ι α υ τό ­ νομη ο ρ ολο γία. Το παρόν έ ρ γ ο φ ιλ ο δ ο ξ ε ί να α ν τα π ο κ ρ ιθ εί σ την α ν ά ­ γκη αυτή με τ η ν προσαρμογή τ ω ν πρωτότυπων εν ν ο ιώ ν κ α ι όρω ν στα Ε λληνικά, κ α ι α π ε υ θ ύ ν ε τα ι τόσο σε δ ιδ ά σ κ ο ν τες όσο κ α ι σε δ ιδ ασ κό­ μ εν ου ς τη ν τέχ ν η τ η ς Μ ετάφ ρ αση ς.

|ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ οιβλιο

Λίμπυ Τατά Αροέδ, Μίκα ΧαρίτουΦατούρου, θεοδώρα Αδαμάκη (επιστ. επιμ.)

ΚΑΤΑΡΓΩΝΤΑΣ ΤΑ ΕΜΠΟΔΙΑ Συμβουλευτική και ενδυνάμωση γυναικών Το ΒιΒΤΙίο α υτό π ρ ο σ φ έρ ει μια δ ια φ ο ρ ε τ ικ ή οπτική, την οπτική του φ ύ δου, σύμφ ω να με την οποία η γυ ν α ίκ α α ν τιμ ετω π ίζ ετα ι ω ς ισότιμο μέδ ος του κ ο ινω νικού συνόδου. Οι σ υ γ γ ρ α φ είς ε ξε τ ά ζο υ ν τα β α σ ικ ό τε­ ρα π ρ οβ δήμα τα που α ν τιμ ετω π ίζο υ ν σ ή μερα ο ι γ υ ν α ίκ ες , συ νδ υά ζο­ ν τα ς τη θ εω ρητική α νάδυση με την πρακτική Σ υμβουδευτική. Μέσα από Β ιω ματικές κα τα σ τά σ εις κ α ι αδ η β ιν ές ισ το ρ ίες γυναικώ ν, π εριγρ άφ ον τ α ι ο ι δ υ σ κ ο δ ίε ς σε δ ιά φ ο ρ ο υ ς τ ο μ ε ίς τ η ς ζω ής το υ ς κ α ι κ α τ α δ ε ι­ κ ν ύ ετα ι πώς αντιμετω π ίσ τηκαν με σ υ γ κ εκ ρ ιμ έν ες συ μβ ο υδ ευτικές πα­ ρ εμβ ά σ εις.

Eric R. Wolf

Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ 01 ΛΑΩΙ ΧΩΡΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Στο ΒιΒδίο α υτό ο Eric W o lf σ υ νδ υά ζει την κ οινω νική ανθρω ποδογία μ ε τη ν ισ τορία κα ι την ποδιτική οικονομία, πρ οκειμένο υ να π ρ οσ φ έρ ει μια ν έ α βεώρηση του κόσμου, σ ύ μφ ω να με τ η ν οποία ο κόσ μος α π ο τεδ εί μια ο δότητα, έ ν α σύστημα κ α ι ό χι έ ν α άθροισμα αυθύπαρκτω ν κοινω ­ ν ιώ ν κ α ι ποδιτισμών. Μετάφραση: Εμμανουήλ Σπυριδάκης Επιστημονική επιμέλεια: Βασίδης Αδραχτάς, Γεράσιμος Μακρής

Τα ανθρώ πινα σ ύνοδα σ υ ν δ έο ν τα ι μ ετα ξύ το υ ς με σ χ έσ εις α ιτίω ν κ α ι α ιτια τώ ν, ο ι οπ οίες από το 1400 κ α ι μ ε τά ε ν ερ γοπ οιήθ ηκα ν με την εξάπδω ση τη ς Ευρώπης, σ υμπ εριδαμβάνοντας σε α υτή την παγκόσμια συγκυρία οδ ό κ δ η ρ ε ς ηπ είρ ους. Α ξιοπ οιώ ντας α ρ κ ε τ έ ς μ α ρ ξ ικ έ ς έ ν ­ ν ο ιε ς κ α ι ε ξ ε τ ά ζ ο ν τα ς τ ρ ε ις β ασ ικο ύ ς τρό π ους π αρ αγω γής [σ υγγεν ε ια κ ό ς , ε ισ φ ο ρ ικ ό ς κ α ι καπ ιταδ ισ τικό ς), ο σ υ γ γ ρ α φ έα ς κ α τ α φ έ ρ ν ε ι ν α δ ε ίξ ε ι πώς άνθρω ποι δ ια φ ο ρ ε τ ικ ή ς π ρ οέδευ σ η ς κ α ι κ ο ιν ω ν ικ ή ς σύνθεσ ης α να γκάσ τηκαν να σ υμμετάσχουν στην κ ατασ κευ ή ε ν ό ς κ ο ι­ νού κόσμου, γ ια να υποστηρίξει τ εδ ικ ά ό τι δ εν υπάρχουν π οδιτισ μοί και δ αοί «πρωτόγονοι», « π ερ ιφ ερ ειακο ί» κ α ι γ ι' α υτό «χω ρίς ιστορία». Α ντί­ θετα , ό δ ο ι υ πέστησαν μ ε γ ά δ ε ς μ ε τα θ ο δ έ ς μέσα από α υτή τ η ν ε υ ρ ω ­ παϊκή εξάπδω ση κ α ι όδω ν η ιστορ ία ε ξε δ ίχ θ η κ ε μα ζί μ ε α υτήν.

ϋ ϋ :

ΠΑΙΔΙΚΟ

ΒΙΒΛΙΟ

Ευγένιος Τριβιζάς

ΤΟ ΝΑΝΟΥΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΦΑΚΙΡΗ Τα βράδια στην ον ε ιρ ε μ έ ν η Χώρα τω ν Φ ακίρηδω ν ε ίν α ι α λ λ ιώ τικ α από ό λ α τ α ά λ λ α β ράδια. Εμπριμέ κόμ π ρες β γ α ίν ο υν από χ ρ ω μ α τισ τά π ι­ θ άρια κ α ι λικ ν ίζο ν τα ι ν ω χ ε λ ικ ά στο φ ε γ γ α ρ ό φ ω το , α ν τ ίλ α λ ο ι από μα­ γ ε υ τ ικ έ ς φ λ ο γ έ ρ ε ς τα ξιδ εύο υ ν στους α ιθ έρ ες , σκαντζόχοιροι στήνουν Εικονογράφηση: Μεήίνα Δεοφινιώτου

χορό στους κήπους με τ ο υ ς κά κ το υ ς κ α ι στο ν υ χ τε ρ ιν ό παζάρι, υπνο­ β ά τε ς αγορά ζουν μοσχοκά ρφ ια, φ ιδ έ από συρματόσχοινα, μ α ξιλ ά ρ ια π α ρ αγεμισ μένα με α χ ινο ύς κ α ι ζ ε λ έ από τσού χτρες. Ένα τέ τ ο ιο ο ν ε ιρ ε μ έ ν ο Βράδυ μια σ τοργική γ ια γ ιά να ν ο υ ρ ίζε ι έ ν α μικρό φ α κ ίρ η με κ α μ ά ρ ι κ α ι λ ο γ ά κ ια τ ρ υ φ ερ ά . Ένα ασ υνήθισ το ν α ­ νούρισμα, όχι μόνο γ ια μ ικρο ύ ς φ α κ ίρ η δ ε ς που κ ο ιμ ο ύ ν τα ι σε κρ εθ ατ ά κ ια με τοσ ο δ ο ύ λ ικ α κ α ρ φ ά κ ια , α λ λ ά κ α ι για ό λ α τ α παιδιά, έ ν α ν α ­ νού ρ ισ μα ό,τι π ρ έπ ει γ ια να το δ ια β ά ζε ι κ α ν ε ίς , προτού το ν π ά ρ ει ο ύπνος.

Ευγένιος Τριβιζάς

ΠΑΝΙΚΟΣ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΗΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑΣ

Ή ταν κάποτε έ ν α ς μ αθητής που α π εχ θ α ν ό τα ν τη Γεω μετρία κ α ι μισού­ σε α φ ά ν τα σ τα τ α Μ αθηματικά. Έ κανε τ ο ν ά ρρω στο ότα ν ε ίχ ε α ρ ιθμη­ τική, έπ α ιζε τ ε λ ίτ σ ε ς στου β ιβλίου τα παραλληλόγραμμα, ο ν ειρ ευ ό τα ν δάση ξω τικ ά κ α ι α ν τί να δ ια β ά ζε ι Μ αθηματικά, ζω γ ρ ά φ ιζε κ α ρ δ ο ύ λ ες στης Γεω μετρίας τα περιθώ ρια . Ώσπου φ τ ά ν ε ι η στιγμή που π λ η ρ ώ ν ει α κ ρ ιβ ά τα κ ρ ίμ α τά του. Ένα δ ε ιλ ιν ό , σε έ ν α απ όμερο σοκάκι, μια σ υ μμορία από α π ε ιλ η τικ ο ύ ς κύ ­ κ λου ς, βλο συ ρο ύς κύβους, ορ γ ισ μ έν α π ο λύγω να κ α ι απο κρο υστικά σχήματα π ερικυ κλώ νο υ ν το μαθητή, το ν δ έν ο υν σ φ ιχ τά μ ε υ π οτείνο υ ­ σ ες κ αι τον σέρνουν άρον άρον στη Χώρα τη ς Γ εω μετρίας και της Αριθ­ μ η τικ ής. Με ποιον τρόπο θα τ ο ν βασανίσουν; Π οιοι απάνθρω ποι α ν α ­ κ ρ ιτ έ ς θα το ν ανα κ ρ ίν ο υ ν ; Πόσοι μ ά ρ τυ ρ ες κ α τη γ ο ρ ία ς θα π αρ ελάσουν; Και ποια θα ε ίν α ι η φ ρ ικ τή κα τα δ ίκ η του;

Ευγένιος ΤριΒιζάς

Η ΚΑΙΤΟΥΛΑ Η ΚΟΚΕΤΑ Η ΚΟΤΟΥΛΑ Η Κ α ιτού λ α η κ ο κ έ τα η κ ο το ύ λ α αγ α π ά ει σ τα κ ρ υ φ ά τ ο ν Νούλη, έν α ν ωραίο π ετειν ο ύ λ η με πλουμισ τή ουρά. 0 Νούλης ο π ετειν ού λ η ς, όμως, δ εν της δ ίν ε ι καμία μα καμία απολύτω ς σημασία. Για να τον κά ν ε ι να την προσ έξει η Καιτούλα φ ο ρ ά ε ι όλο κ αι πιο κ ο κ έτικ α ρούχα κ αι σ το λ ίζετα ι με όλο κ α ι πιο φ α ν τα χ τερ ά μπιζού. Ώσπου ο Νούλης ο π ε τειν ο ύ λ η ς την κ α λ ε ί να π άνε έ ν α βράδυ στο χορό για να χορ έψ ου ν μπολερό. Η Κ α ιτο ύ λ α φ ο ρ ά ε ι ε ν ν ιά αρώ μα τα, β ά φ ε τ α ι με ζω ηρά χρ ώ ματα κ α ι ντυ μ έ ν η με τ η ν πιο εντυπ ω σιακή τ ο υ α λ έ τα που μπ ο ρεί κ α ν ε ίς να φ α ν τ α σ τ ε ί ξ ε κ ιν ά ε ι μ ε καρ διο χτύ π ι για το π ολυπόθητο ε κ ε ίν ο ρ α ν τε ­ βού. Ό ταν όμω ς μία μ ο ιρ α ία πνοή του α νέμο υ τ ή ς π α ίρ ν ει το ο μ π ρελί­ νο της, μ ία σ ειρά από α π ίσ τευ τες α τυ χ ίες , α ν α π ά ν τεχ ες κ α τα σ τρ ο φ ές κ α ι σ π α ρ α ξικ ά ρ δ ιες α ν α π ο δ ιές α ν α τρ έπ ε ι τα σ χ έδ ιά τ η ς κ α ι α π ε ιλ ε ί την ε υ τυ χ ία της...

Ευγένιος ΤριΒιζάς

0 ΚΥΡΙΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΚΑΙ Η ΚΥΡΙΑ ΓΛΥΚΕΡΙΑ Το πιο μ ε λ ισ τά λ α χ το π αραμύβι ό λω ν τω ν εποχώ ν! Π οτέ τόσο π ο λ λ ές λ ιχ ο υ δ ιέ ς δ ε χώ ρ εσ αν μέσα στην ίδ ια ιστορ ία! Ένα Β ιβλίο γ ε μ ά το κ α ­ ρ α μ έ λ ε ς , κ ο υ λ ο υ ρ ά κ ια , α μ υ γδ αλω τά, μ π α κλαΒ αδ άκια κ α ι π εντα νόστιμα παγω τά. 0 κ ύ ρ ιο ς Ζ α χ α ρ ία ς κ α ι η κ υ ρ ία Γ λ υ κ ερ ία γ ν ω ρ ίζο ν τα ι Εικονογράφηση: ΡάνιαΒαρΒάκη

έ ν α πρωί έ ξω από έν α ζ α χαρο π λασ τείο κ α ι α νταλλάσ σ ο υν χαμό γελα , φ ιλ ά κ ια κ α ι ζαχαρω τά. 0 ρ ομαντικός περίπατος κ α τα λ ή γ ει σε μ ία κου­ ζίν α όπου ο ι δ ύο ε ρ ω τε υ μ έ ν ο ι δ εν κ ρ α τιο ύ ν τα ι από τη χ αρά τ ο υ ς κ α ι απ οφ ασίζουν να κ άνο υν μ ια τρ έ λ α που δ εν έ χ ε ι ξα ν α γ ίν ει. Έτσι α ρ χ ίζει έν α ξεκ α ρ δ ισ τικ ό ξ εφ ά ν τω μ α , μία λ αχταρ ισ τή πανδαι­ σία μ ε αλ ευ ρ ο κ οσ κ ιν ίσ μ α τα , α μ υ γ δ α λοκα β ου ρντίσ ματα, μ αρ μελαδο γ λ ισ τρ ή μ α τα κ α ι σο κ ολ α το π α σ α λ είμ μ α τα . Το α π ο τέλ εσ μ α τω ν προ­ σπ αθειώ ν το υ ς θα κ α τα π λ ή ξ ει α κ ό μα κ α ι το ν πιο α π α ιτη τικ ό λιχού δ η αναγνώστη.

Φωτεινή Φραγκούλη

ΕΦΤΑ ΟΡΦΑΝΑ ΜΟΛΥΒΙΑ... ΕΦΤΑ ΙΣΤΟΡΙΕΣ «Η επ ίσκεψ η», «Η κερασιά», «Η κ ε ρ α σ ιά του λιμανιού», «Η ορ χή­ στρα», «0 Ποτούλης», «Το σμα ράγδ ι κ α ι το κεχριμπάρι», «Τα ορ ­ φ α ν ά μολύβια». Ε φ τά σ π ονδ υλω τές ισ τ ο ρ ίες γ ια τη ν αγάπη, τη ν ε λ ε υ β ε ρ ία κ α ι το σεβασμό σε έ μ ψ υ χ α κ α ι άψυχα, τη ν αξία τη ς φ ύσης. Ε φτά ισ το ρ ίες α φ ιε ρ ω μ έ ν ε ς στον Νάσο Θ εοφ ίλ ο υ, π λα σ μ έν ες ν α μ ε ­ Φωτεινή Στεφανίδη

ταδώ σουν τη χ αρά τ η ς α νάγνω σης α λ λ ά κ α ι τη ς σ υ γγραφ ής.

Jean-Bernard Pouy, Ser^e Bloch, Anne Blanchard

TO ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΑΝΕΠΙΔΕΚΤΩΝ, ΤΟΝ ΑΤΙΘΑΣΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΙΔΙΟΦΥΩΝ Μία πρωτότυπη εκδοχή Βιογραφ ιώ ν, ένα άλμπουμ προσωπογρα­ φ ιώ ν για τα π αιδιά α λλά κ α ι του ς ε ν η λ ίκ ο υ ς , που προσεγγίσει με χιούμορ κ α ι ό χι με τον τυπ ικό εγ κυκλο π αιδ ικό τρόπο ση μαντικές προσωπικότητες.

Εικονογράφηση: Serqe Bloch Μετάφραση: Εύη Βαγγεδάτου

Έ νας ε π ιτυ χ η μ έν ο ς συ γ κ ερ α σ μ ό ς 27 π ροσ ω π ικοτήτω ν από δ ια φ ο ρ ε ­ τ ικ έ ς π τυ χ ές του π ολιτισμού [ισ τορ ία , ε πιστήμη, λ ογ ο τεχ ν ία , ζ ω γ ρ α φ ι­ κή, μουσική, κ ιν η μ α το γ ρ ά φ ο ς], με α φ ε τη ρ ία τη ν π αιδική η λ ικ ία κ α ι κο ι­ νό σ τ ο ιχ ε ίο το «ανάρμοστο» το υ χ α ρ α κ τή ρ α κ α ι τ ο « α νεπ ίδ εκτο » τη ς μάθησ ης - ιδ ια ιτ ε ρ ό τ η τ α που το υ ς α ν έ δ ε ιξ ε σε ιδ ιο φ υ ίε ς . Ε ξιστορού­ ν τ α ι λ ε π τ ο μ έ ρ ε ιε ς τ η ς π α ιδ ικ ή ς το υ ς η λ ικ ία ς , κ α θ ο ρ ισ τικ έ ς σ τιγ μ έ ς τ η ς ε φ η β ε ία ς του ς, καθ ώ ς κ α ι το ισ το ρ ικ ό -κ ο ιν ω ν ικ ό πλαίσ ιο τη ς δρά­ σης του ς.

ΕΦΗΒΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Λ ο γοτεχνικά Βιβλία για ν έου ς κ α ι όσους 9εω ρούν την ανάγνωση μια αγαπημένη διαδρομή Α ργυρώ Κ ο κορ έλη

ΜΙΑ ΜΠΟΥΝΙΑ ΚΙ ΕΝΑ ΦΙΛΑΚΙ Χ α ρ ά Γ ια ν ν α κ ο π ο ύ λ ο υ

ΑΗΤΟ ■Απρόβλεπτες, αστείες καταστάσεις, σχέσεις ίων δύοφύλων

Τ ζ ε ρ α λ ν τ ίν Μ α κ ό ρ κ ρ α ν

ΛΕΥΚΟ ΣΚΟΤΑΔΙ Ν ικ ό λ α ς Σ τα ύ ρ ο υ

ΔΡΑΚΟΨΙΘΥΡΙΣΜΑ

Ε λ έ ν η Π ρ ιο Β ό λ ο υ

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ Ε λ έ ν η Π ρ ιο Β ό λ ο υ

ΚΑΠΕΤΑΝ ΖΩΗ Ι φ ιγ έ ν ε ια Μ α ο τ ρ ο γ ιά ν ν η

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΘΡΑΝΙΟΥ

S Χαρά Γιοννακοπούλου l i

^

• Αναζήτηση, σχολείο, σχέσεις

8Μ ΚΜΑ

• Περιπέτεια, μυστήριο, ένταση

• Φαντασία, δράση, χιούμορ

ΕΦΗΒΙΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Ν τ έ ρ ε κ Λ ά ν τι

Βιβλίο Δεύτερο: Παίζοντας με τη φωτιά Ένας ε π ιτυ χ η μ έν ο ς συνδυασμός μυστηρίου, π ε ρ ιπ έ τεια ς κ α ι τρόμου, που 8α μ α γ έ ψ ε ι το ε φ η β ικ ό αναγνω στικό κοινό. Η Σ τέφ α ν ι, που α κ ο ύ ε ι π λέον στο όνομα Β α λκυρία, κ α ι ο ζ ω ντα νός σ κ ε λ ε τό ς Σ κ α λ ν τά γ κ ερ ι, έ χ ο ν τ α ς δ ώ σ ει τη ν πρώτη το υ ς μάχη ε ν ά ν τ ια στο κακό, πι­ Μετάφραση: Εύη ΒαγγεΜτου

σ τεύουν ό τι ο κόσμος ε ίν α ι ασ φ αλής. Μ έχρι που ο δ ια β όη το ς κακοπ οιός Μπάρ ον Β έν τζου ς δ ρ α π ε τ εύ ε ι από τη φ υ λ α κ ή κ α ι το π αρ άτολμο δ ίδυμο τω ν ν τετ έ κ τ ιβ α ν τιμ ετω π ίζ ει τη μ εγ α λ ύ τερ η α π ειλή α λ λ ά κ α ι τη μ εγ α λ ύ τερ η πρόκλη­ ση τ η ς ζω ής του. Π ρέπ ει να απ ο τρ έψ ου ν τ ις δ υ ν ά μ εις του σκό το υ ς ν α α ν ο ί­ ξουν την πύλη για την ε π ισ τρο φ ή τω ν Δίχω ς Πρόσωπο κ α ι έχ ου ν μόνο δύο μ έ ­ ρ ες στη δ ιά θεσή τ ο υ ς να σώσουν το ν κόσμο.

Φιλίπ ΚάΒενεϊ

Βιβλίο Δεύτερο: 0 Πρίγκιπας των Πειρατών

Π νευμα τώ δεις, απ ολαυστικοί δ ιά λογο ι - π λημμ υρ ισ μένοι από το α σ τεί­ ρ ευτο χιούμορ τ η ς π αραπονιάρας ΒουΒαλόπης Μ αξ- κ α ι έ ν α αίσθημα σ υ ντρο φ ικό τη τας συνοδεύουν το δ εύ τερ ο Βιβλίο της τρ ιλ ο γ ία ς ΣεμπάΜετάφραση: Κατερίνα Αθανασίου

στιαν Ν ταρκ ω ς το τέ λ ο ς του.

0 Σ εμπάστια ν Ν ταρκ έ χ ε ι ε γ κ α τ α λ ε ίψ ε ι πια τη ν ιδ έ α να α κο λου θή σ ει το επάγ­ γ ε λ μ α του π α τέρ α του, που ήτα ν ξα κ ο υσ τό ς γ ελ ω το π ο ιό ς , κ α ι μ α ζ ί μ ε το μικ ρ οκαμω μένο π ο λεμισ τή Κορνήλιο κ α ι τη ΒουΒαλόπη του, το ν Μαξ, ξ εκ ιν ο ύ ν έ ν α ακόμα τα ξίδ ι, α ν α ζη τώ ν τα ς αυτή τη φ ο ρ ά το χ α μ έν ο θησαυρό του θρ υ λ ι­ κού Βασιλιά τω ν π ειρατώ ν, του καπ ετάν Κ α λινέστρα.

Ν ε ν η Ε υ θ υ μ ιά δ η Ε α α η ν ι κ η

Λ

ο γ ο τ ε χ ν ί α

Ο yios ιου Μπίλυ Μπλου Η Νένη Ευθυμιάδη οργανώνει ένα κείμενο που, πίσω από μια καλοστημένη πλοκή, διακωμωδεί

Εάν απούσιαζε το ελληνικότατο ονοματεπώνυμο,

xcopis να ισοπέδωνα, ανατρέπει xcopis να μηδένι­

θα enaipves όρκο noos πρόκειται για ξένη πεζο­

ζα , ναρκοθετώντίΰ με μαύρο χιούμορ το πεδίο ms

γραφία. Η Νένη Ευθυμιάδη παραμένει από ions

ouyxpovns πραγμαιικόΐητα$.

πλέον ευστροφουβ, εγκεφ α λικοί, ευφάνταστουβ

Alois Καλογνώμηβ, «Καθημερινή»

και με αυτοσαρκασμό και χιουμορΈλληνεβ συγΥραφείβ. Ελένη Γκίκα, «Έθνος ms Κυριακής»

Βλέπουμε μια συγγραφέα που ενδιαφέρεται πε ρισσότερο να σχολιάσει τον σύγχρονο τρόπο

Σφιχτό, γραμμένο με αρκετό χ ιού­

zoms, την εξουσία, us αντι-

μορ και, το κυριότερο, xcopis κενά

δράσειβ ms υπναλέαβ νοο-

ή περιπέβ κινήσεις

Tponias pas, παρά μια συγ­

\

ΝΕΝΗ

Βαγγέληβ Χατζηβασιλείου,

γραφέα που βαδίζει στα χνά­

pias τυπικά νουάρ ιστοpias.

ρια

Ένα ενδιαφέρον μυθιστόρημα

Xapns Πονάδα, «Βιβθιοδρόμιο»

με γερή δομή και κλιμάκωση που συνιστά μια σκληρή κριτι­ κή ous ιδεολογίεβ και τα ιδεο­

Η Νένη Ευθυμιάδη γράφει ένα

λογήματα αλλά και μια πρότα­

μυθιστόρημα «αυτοϋπονομευ-

ση, την αγάπη «xcopis κριτική»,

τικό», στον βαθμό που δείχνει την

την αποδοχή του άλλου oncos

πραγματικότητα σαν μια πελώρια

είναι.

φάρσα.

Γιώργοβ X. Παπασωτηρίου,

Γιώργοβ Ν. Περαντωνάκηβ,

Ένα μνθιοτόρημα ηον, ονχνά με μαύρο χιούμορ, διακνομνΰδεί και ιον ούγχρονο τρόπο ζινήε και την εξονοία.

ΣΕ

ΟΛΑ

ΤΑ

Β Ι Β Λ Ι Ο Π Ω Λ Ε Ι Α

Τ ά ο ος ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ

Γιάννης ΡΙΤΣΟΣ

ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ

♦

ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ Υάκινθοι. βιολέτες και ηλιοτρόπια

ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ Συνομιλία με τον νυχτερινό επισκέπτη

Μια εηιβογή ποιημάτων από τον Γιάννη Κοντό

Επιμέλεια Γιώργος Δουατζής

Τα ποιήμαχο θέλουν πολλές αναγνώσεις noflfles σκηνοθεσίες και τη σωστή διάθεση. Με αυτά θέλω να πω ότι η επιλογή έγινε με μεράκι, και φυσικό, καθόλου φιλολογική. Αφησα τα ποιήματα να αναπνεύσουν, να συνομιλήσουν, να θυμίσουν την εποχή τη συγκεκριμένη και την υπαρξιακή θηλιά του ποιητή. Με αυτά τα ποιήματα ταξίδεψα, μαθήτευσα και για άλλη μια φορά θαύμασα τον Λετβαδίτη.

Μικρό αφιέρωμα μνήμης στον Τάσο Λειβαδίτη για τη συμπλήρωση είκοσι χρόνων από το θάνατό του. Φίλοι και ομότεχνοι με παλαιότερα και πιο πρόσφατα κείμενά τους μιλούν για τον ποιητή και το έργο του. Ανάμεσά τους ο Prawns Ρήσος με το ποίημα «Στον αδελφό μου Τάσο ΛειΡαδίτη». Η έκδοση περιλαμβάνει επίση5 χειρόγραφα, ανέκδοτες φωτογραφίες του ποιητή και μικρό απάνθισμα από το έργο του.

0 ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΙ 0 ΠΟΛΙΤΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ Οτ εισηγήσεις Εηιμέβεια.· Α. Μακρυνικάβο - Σ. Mnoupvazos 0 παρών τόμος συγκεντρώνει ns εισηγήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου «0 ποιητής και ο πολίτης Γιάννης Ρήσος», το οποίο οργανώθηκε από το Μουσείο Μπενάκη (28/9 - 1/10 2005). Με τη συμμετοχή σημανηκών Ελλήνων και ξένων μελετητών του Ρήσου και ms νεοελληνικής λογοτεχνίας, η πρώτη αυτή διεθνής συνάντηση είχε ως στόχο την εμβάθυνση στο έργο του ποιητή και της θέσης που κατέχει στη νεοελληνική λογοτεχνία, αλλά και τη διερεύνήση των σημερινών δυνατοτήτων ανάγνωσής του.

Prawns Κοντός

Ε

Κ

Λ

Ο

Σ

1

κ

κ

δ

ρ

ο

>: