ECONOMY TODAY JUNE 2021 by diaspublications

TEΥΧΟΣ 60 / Ιουνιοσ 2021 / €2.50

τουρισμοσ το μεγάλο στοίχημα

Αγωνία για την απόφαση των Βρετανών – Το ζητούμενο της ανάκαμψης και ο ρόλος των κυπριακών επενδυτικών ταμείων ΠΙΕΡΗΣ ΜΑΡΚΟΥ:

ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΤΟΛΜΗΡΟ «ΛΙΦΤΙΝΓΚ» ΣΤΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ

ΤΙ ΚΡΥΒΕΤΑΙ

ΠΙΣΩ ΑΠο ΤΗ ΒΟΥΤΙΑ ΤΟΥ BITCOIN;

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ FOCUS

TEΥΧΟΣ 60 / ΙΟΥΝΙΟΣ 2021

32 56

OVER STORY: Κρίνουν το μέλλον C της τουριστικής σεζόν οι Βρετανοί - 36 ΦΙΛΟΚΥΠΡΟΣ ΡΟΥΣΟΥΝΙΔΗΣ: Προκλήσεις και επόμενη μέρα - 39 ΔΩΡΟΣ ΤΑΚΚΑΣ: Κλειδί το να καταστούμε πράσινος προορισμός - 40 ΘΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ: Η ευελιξία είναι εξαιρετικά σημαντική - 42 ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΑΡΑΝΤΩΚΗ: Εύθραυστη και αβέβαιη η εικόνα του τουρισμού - 44 ΟΜΗΡΟΣ ΟΜΗΡΟΥ: Πίσω από κάθε πρόκληση υπάρχει μια ευκαιρία - 46 ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗΣ: Επενδυτικά ταμεία και τουριστική βιομηχανία

ΘΕΜΑΤΑ/ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ

12 ΒΡΑΣΙΔΑΣ ΝΕΟΦΥΤΟΥ: Τι κρύβεται πίσω από τη βουτιά του Bitcoin; 22 ΕΛΕΝΗ ΔΡΑΚΟΥ: Το νέο επενδυτικό πρόγραμμα 26 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ του νέου CEO της Deloitte, Πιερή Μάρκου 50 ΨΗΦΙΑΚΟ πιστοποιητικό COVID 52 ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ: Κομβική στιγμή για την οικονομική ιστορία του τόπου 56 ΤΑΣΟΣ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗΣ: Δυνατότητα προσαρμογής στα νέα δεδομένα 60 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ του Ανώτατου Εκτελεστικού Διευθυντή της Remedica, Δρος Μιχάλη Νεοπτολέμου 64 ΣΤΟ «ΚΑΔΡΟ» της Ε.Ε. η βιώσιμη γαλάζια οικονομία 68 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ για ανταγωνιστική υδατοκαλλιέργεια 70 ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΡΑΣΙ: Έτοιμο ν’ ανοίξει τα φτερά του 94 ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Ή αποαστικοποίηση στην Ε.Ε.; 100 EL CHOLO: Ο Σιμεόνε και η Ατλέτικο Μαδρίτης

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΥΝ

100

18 98

ΠΑΥΛΟΣ ΛΟΪΖΟΥ: Το όνομά της είναι Tech, PropTech ΚΥΡΙΑΚΟΣ Ε. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Ο ρόλος της δομημένης διεύθυνσης στην αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ 4 EDITORIAL 5 EI-KONOMIA 8 MARKET WATCH 104 ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ 106 ΙΣΤΟΡΙΑ ενός brand

ΚΑΙ ΑΚΟΜΗ… 76 ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Τριτοβάθμια εκπαίδευση 90 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ του Προέδρου των Zela Jet και Zela Aviation, Ανδρέα Χριστοδουλίδη 108 PLANTY: Έτοιμοι να υλοποιήσουμε το business plan μας

EconomyToday 3

ΕDITORIAL

ίναι σαφές ότι η ένταση και οι αντιπαραθέσεις που κυριάρχησαν σε μια μακρά προεκλογική περίοδο έχουν προκαλέσει ζημιές. Και προφανώς δεν αναφέρομαι στις πολιτικές ζημιές. Η χώρα και η πολιτική της ηγεσία έστειλαν ακόμη και μηνύματα αποσταθεροποίησης στην επενδυτική κοινότητα, σε μια δύσκολη χρονικά συγκυρία συνεπεία της πανδημικής κρίσης του κορωνοϊού. Ένα τέτοιο μήνυμα ήταν και η καταψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού, σε συνέχεια του μεγάλου σκανδάλου των «χρυσών διαβατηρίων». Υπήρξαν δυνητικοί επενδυτές που άρχισαν να ρωτούν και να ανησυχούν, με αποτέλεσμα να καθυστερούν τις αποφάσεις τους. Η επόμενη μέρα των εκλογών δεν είναι καθόλου εύκολη, καθώς σε λίγους μήνες σερβίρεται και επισήμως στον λαό το κυρίως μενού της προεκλογικής περιόδου για τις προεδρικές του 2023. Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι ζωτικής σημασίας να δοθεί έμφαση στα όσα χρειάζεται να γίνουν για να μπορέσει η Κύπρος να μαζέψει το ρευστό του Ταμείου Ανάκαμψης της Ε.Ε. Το πρώτο κρίσιμο ραντεβού με τις μεταρρυθμίσεις, που απαιτούνται για να εκταμιευθούν χρήματα, είναι ενώπιον των βουλευτών, προτού καθίσουν στα έδρανα. Μέχρι το τέλος του χρόνου, θα πρέπει να γίνει πράξη η μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας. Πολύ σημαντική για τη χώρα είναι και η μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης. Είναι σημαντική για την προσέλκυση επενδύσεων, όχι στη βάση της αρπαχτής, αλλά σοβαρών επενδύσεων και επενδυτών. Χωρίς συναινέσεις δεν προχωρά τίποτα. Απαιτούνται λοιπόν συναινέσεις για να μην την πληρώσει και πάλι ο κοσμάκης.

Ώρα για συναινέσεις ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

TEΥΧΟΣ 60 / ΙΟΥΝΙΟΣ 2021 / €2.50

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ

ΑΓΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΩΝ ΒΡΕΤΑΝΩΝ – ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΚΥΠΡΙΑΚΩΝ ΕΠΕΝ∆ΥΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ ΠΙΕΡΗΣ ΜΑΡΚΟΥ:

ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΤΟΛΜΗΡΟ «ΛΙΦΤΙΝΓΚ» ΣΤΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ

ΤΙ ΚΡΥΒΕΤΑΙ

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΟΥΤΙΑ ΤΟΥ BITCOIN;

4 EconomyToday

ΜΕΓΑΡΟ ΔΙΑΣ Λεωφόρος Άντη Χατζηκωστή και γωνία Λεωφόρου Αρχαγγέλου 31, 2057, Στρόβολος, Λευκωσία Τηλ.: 22580580 Φαξ: 22580675 Αρχισυντάκτης: Νέστορας Βασιλείου Art Director: Αναστασία Ερωτοκρίτου, Ελένη Νικολάου ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Έμιλυ Μιντή, Έλενα Καλυφόμματου, Ξένιος Μεσαρίτης, Χρήστος Πέτρου, Θεόδωρος Καυκαρίδης, Ναταλία Γεωργιάδου ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ/ΑΝΑΛΥΤΕΣ: Ανδρέας Γιασεμίδης, Τάσος Γιασεμίδης, Βρασίδας Νεοφύτου, Κυριάκος Ε. Γεωργίου, Ελένη Δράκου, Παύλος Λοΐζου, Φιλόκυπρος Ρουσουνίδης, Δώρος Τάκκας, Θάνος Μιχαηλίδης, Δήμητρα Καραντώκη, Όμηρος Ομήρου Διόρθωση: Σάββας Πολυβίου ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Advertising Executive: Γιώτα Παναγιώτου, e-mail: panayiotouy@diaspublishing.com τηλ. 22580812 Client Service Supervisor: Μαρία Χαραλάμπους MARKETING MANAGER: Γιώτα Ορφανίδου Υπεύθυνη Παραγωγής και Προγραμματισμού: Χριστιάνα Παναγίδου Υπεύθυνος Λογιστηρίου: Γιώργος Γεωργίου Λογιστήριό: Σάββια Αριστείδου EΚΔΟΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΔΙΑΣ ΛΤΔ Ιδρυτής: Κώστας Ν. Χατζηκωστής Διευθύνων Σύμβουλος: Χρύσανθος Τσουρούλλης Εκτύπωση: Proteas Press Ltd Διανομή: Πρακτορείο Τύπου Κρόνος

EI-KONOMIA

Η γλώσσα των αριθμών στην Κύπρο

-4,9%

ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021: 34.288 ΑΝΕΡΓΟΙ ΜΑΡΤΙΟΣ 2021: 31.673 ΑΝΕΡΓΟΙ

ΤΑ ΕΣΟΔΑ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ 2021: €2.038,6 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ 2020: €2.144,4 εκατ.

€251,7 εκατ.

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ (1,1% στο ΑΕΠ) ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ 2021

+283,5% ΤΑ ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΥΠΡΙΩΝ

ΑΦΙΞΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021: 38.226 ΑΦΙΞΕΙΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2020: 0 ΑΦΙΞΕΙΣ (Λόγω Covid-19)

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021: 15.338 ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2020: 4.000 ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ

+19,4% ΟΙ ΔΑΠΑΝΕΣ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ 2021: €2.290,3 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ 2020: €1.917,5 εκατ.

+10,3%

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ 2021: €826,6 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ 2020: €749,5 εκατ. 6 EconomyToday

market watch

5+1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ 1

Στρατηγική συνεργασία City of Dreams Mediterranean - Υφυπουργείου Τουρισμού Η Melco Cyprus υποδέχθηκε τον Υφυπουργό Τουρισμού, Σάββα Περδίο, στον χώρο ανέγερσης του City of Dreams Mediterranean, στις 13 Μαΐου 2021. Ο Υφυπουργός είχε την ευκαιρία να δει από κοντά την πρόοδο των κατασκευαστικών εργασιών στο πολυθεματικό θέρετρο και να ενημερωθεί από μέλη της διοίκησης της εταιρείας για τις τελευταίες εξελίξεις. Η ολοκλήρωση του City of Dreams Mediterranean, το καλοκαίρι του 2022, θα αποτελέσει ορόσημο για την Κύπρο, αφού το έργο θα καταστεί το πρώτο πολυθεματικό θέρετρο της χώρας και το μεγαλύτερο στην Ευρώπη, διανοίγοντας νέες προοπτικές ανάπτυξης που θα μετασχηματίσουν την τουριστική βιομηχανία της χώρας. Με στόχο να συμβάλει ενεργά στην προσπάθεια για αναζωογόνηση του τουρισμού, η Melco Cyprus προχωρεί σε στρατηγική συμμαχία με το Υφυπουργείο Τουρισμού, η

Invest Cyprus: Προώθηση του τομέα των επενδυτικών ταμείων στο εξωτερικό

οποία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη διενέργεια κοινών δράσεων με γνώμονα τη διαμόρφωση ενός πιο ανθεκτικού και βιώσιμου μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης για την Κύπρο. Επιπρόσθετα, το γεγονός ότι το πολυθεματικό θέρετρο θα διαθέτει συνεδριακούς και εκθεσιακούς χώρους, έκτασης 10.000 τετραγωνικών μέτρων, καθώς και αθλητικές εγκαταστάσεις, επιτρέπει στις δύο πλευρές να συνεργαστούν στενά για την προώθηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως η διοργάνωση διεθνών συνεδρίων και αθλητικών εκδηλώσεων, εξερευνώντας, την ίδια ώρα, νέες ευκαιρίες και αγορές.

Έρευνα ΕΥ: Αυξημένος ο φορολογικός κίνδυνος για τις επιχειρήσεις παγκοσμίως Πάνω από τα μισά ανώτατα στελέχη φορολογικών και οικονομικών διευθύνσεων (53%) αναμένουν αυξημένη φορολογία τα επόμενα τρία έτη, καθώς οι κυβερνήσεις καλούνται να διαχειριστούν δημοσιονομικές πιέσεις και να επανεκκινήσουν τις οικονομίες τους, μετά το πέρας της πανδημίας του COVID-19. Αυτό προκύπτει από τη νέα παγκόσμια έρευνα 8 EconomyToday

Δίνοντας συνέχεια στις προωθητικές του δράσεις για ανάδειξη της Κύπρου ως ευρωπαϊκής δικαιοδοσίας εγγραφής επενδυτικών ταμείων και εγκατάστασης διαχειριστών κεφαλαίων, ο Κυπριακός Οργανισμός Προώθησης Επενδύσεων (Invest Cyprus) διοργάνωσε το 1ο διεθνές διαδικτυακό συνέδριο «Cyprus: A leading EU Asset Management and Fund Hosting Jurisdiction». Το συνέδριο σημείωσε μεγάλη επιτυχία, προσελκύοντας πέραν των 200 συμμετεχόντων που δραστηριοποιούνται στον τομέα των επενδυτικών ταμείων, όπως διαχειριστές κεφαλαίων, family offices, τράπεζες επενδύσεων, private equity firms, καθώς και νομικούς συμβούλους και επαγγελματίες από τον χρηματοοικονομικό τομέα. Οι σύνεδροι προέρχονταν από συνολικά 25 χώρες, ανάμεσά τους το Ισραήλ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ινδία, καθώς και περιοχές της Μέσης Ανατολής και της νοτιοανατολικής Ασίας, γεγονός που επιβεβαιώνει το γεωγραφικά διευρυμένο ενδιαφέρον που υπάρχει για το κυπριακό jurisdiction.

2 της ΕΥ, 2021 EY Tax Risk and Controversy Survey, η οποία κατέγραψε, κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2020, τις απόψεις 1.265 φορολογικών και οικονομικών διευθυντών από 60 χώρες και 20 κλάδους της οικονομίας. Όσον αφορά την πανδημία, τα διευθυντικά στελέχη που συμμετείχαν στην έρευνα ανέδειξαν ως κορυφαίους φορολογικούς κινδύνους τα ζητήματα που προκύπτουν σχετικά με εργαζόμενους που έχουν αποκλειστεί στο εξωτερικό, την αντιμετώπιση των οικονομικών ζημιών που προκάλεσε o COVID-19, τις απαιτήσεις επιστροφών φόρου, αλλά και τα μέτρα τόνωσης της οικονομίας.

Οι ερωτηθέντες ανησυχούν, επίσης, για φορολογικούς κινδύνους που σχετίζονται με τις ενδοομιλικές συναλλαγές (transfer pricing), οι οποίες έχουν επηρεαστεί από την πανδημία, καθώς και με την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού των φορολογικών αρχών. Οι συμμετέχοντες δηλώνουν ότι αναμένουν να διαμορφωθεί ένα αυξητικό περιβάλλον φορολογικών κινδύνων, που θα εκτείνεται από τον ενδελεχή έλεγχο της συνήθους επιχειρηματικής δραστηριότητας έως τα φορολογικά δικαστήρια.

market watch 4

6 Διάκριση της Logicom Solutions από τη Cisco

Η Τράπεζα Κύπρου εταίρος του World Economic Forum

Η Τράπεζα Κύπρου, το μεγαλύτερο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα στην Κύπρο, ανακοινώνει ότι αποτελεί έναν από τους δύο εταίρους του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (World Economic Forum) που θα συμβάλουν στη διενέργεια της έρευνας για την Παγκόσμια Ανταγωνιστικότητα στην Κύπρο. Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής συγκεντρώνονται με σκοπό τη σύνταξη της Παγκόσμιας Έκθεσης Ανταγωνιστικότητας, που εκδίδεται κάθε χρόνο. Μαζί με την Τράπεζα Κύπρου, εταίρος στην έρευνα είναι η Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ). Με αφορμή την 6η συνεχόμενη συμμετοχή της Τράπεζας Κύπρου στην έρευνα, ο Διευθυντής Διεύθυνσης Εταιρικών Υποθέσεων της Τράπεζας Κύπρου, Μιχάλης Περσιάνης, αναφέρει: «Η συνεχής ανάλυση των δεδομένων της Κύπρου, η κλινική προσέγγιση στα δυνατά και αδύνατά μας στοιχεία ως οικονομίας και η σύγκρισή μας με ανταγωνιστές είναι πάντοτε εξαιρετικής σημασίας. Στόχος της συνεργασίας μας με την ΟΕΒ είναι να συνεχίσουμε να εξασφαλίζουμε αναλυτικά ευρήματα μέσα από μια μεθοδική διαδικασία, έτσι ώστε να μπορούμε να λάβουμε ως κοινωνία μέτρα για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Κύπρου».

Gulf Air: Επαναρχίζει απευθείας πτήσεις από και προς Κύπρο Ο εθνικός αερομεταφορέας του Βασιλείου του Μπαχρέιν, Gulf Air, έχει ανακοινώσει ότι θα επαναρχίσει στις 15 Ιουνίου τις απευθείας πτήσεις στο διεθνές αεροδρόμιο Λάρνακας, με δύο πτήσεις την εβδομάδα. Σε ανακοίνωσή της, η Gulf Air αναφέρει ότι πραγματοποιεί από το 1982 απευθείας πτήσεις από το Μπαχρέιν στην Κυπριακή Δημοκρατία και σημειώνει ότι η περιοχή της Μεσογείου αποτελεί έναν από τους κύριους προορισμούς της. 10 EconomyToday

H Logicom Solutions βραβεύτηκε από τη Cisco Systems με 4 βραβεία για το οικονομικό έτος 2020. Πιο συγκεκριμένα, βραβεύτηκε ως «Ecosystem Partner of the Year 2020 - South Region», «Partner of the Year 2020 for Greece, Cyprus and Malta», «Partner of the Year 2020 - Customer Experience for Greece, Cyprus and Malta», καθώς επίσης και ως «Technology Excellence - Collaboration for Greece, Cyprus and Malta». Η Logicom Solutions είναι ιδιαίτερα περήφανη για τη μακροχρόνια συνεργασία της με τη Cisco Systems, κατά τη διάρκεια της οποίας έχει υλοποιήσει αριθμό σημαντικών έργων, βασισμένων σε τεχνολογίες αιχμής. Διαθέτει μια άρτια καταρτισμένη ομάδα, με σειρά εξειδικεύσεων και πιστοποιήσεων από τη Cisco στους τομείς «Advanced Collaboration Architecture», «Advanced Data Center Architecture», «Advanced Enterprise Networks Architecture», «SP Architecture», «Advanced Security Architecture» και «Αdvanced Video Specialization», και είναι πιστοποιημένη με την υψηλότερη βαθμίδα πιστοποίησης, «Cisco Gold Certified Partner». Στόχος της Logicom Solutions είναι η συνεχής ενδυνάμωση της συνεργασίας της με τη Cisco μέσα από τη συνεχή ανάπτυξη και παροχή νέων, καινοτόμων και πρωτοπόρων τεχνολογικών λύσεων και υπηρεσιών. H Logicom Solutions είναι μια από τις μεγαλύτερες και πιο καινοτόμες εταιρείες υπηρεσιών και προϊόντων τεχνολογίας στην Κύπρο, την Ελλάδα και τη Μάλτα, και είναι μέλος του ομίλου εταιρειών της Logicom, ενός διεθνούς ομίλου εταιρειών με πάνω από 800 στελέχη, 8.000 πελάτες, δραστηριότητες σε 14 χώρες και πολυετή πείρα στον χώρο του ΙCΤ.

θεμα

Τι κρύβεται πίσω από τη βουτιά του Bitcoin;

Η ακραία μεταβλητότητα και τα αίτια της πτώσης

ΤΟΥ ΒΡΑΣΙΔΑ ΝΕΟΦΥΤΟΥ Υπεύθυνου Επενδυτικής Στρατηγικής Exclusive Capital

12 EconomyToday

Σε περισσότερα από $1 τρισ. ανέρχονται οι απώλειες των κρυπτονομισμάτων, με τη συνολική τους αξία να υποχωρεί από τα $2,5 τρισ. στο $1,5 τρισ.

« Μ

ια σειρά από αρνητικούς εξωτερικούς παράγοντες προκάλεσε μια από τις πιο τρομακτικές και θεαματικές διορθώσεις στην αγορά κρυπτονομισμάτων κατά τον μήνα Μάιο, με τις τιμές τους να καταγράφουν έως και 50% απώλειες από τα ιστορικά υψηλά τους. Οι πρόσφατες εξελίξεις έχουν προκαλέσει ανησυχίες και αμφιβολίες μεταξύ των μικροεπενδυτών και των εταιρειών διαχείρισης κεφαλαίου, που σχετίζονται με το μέλλον και τις προοπτικές των επενδύσεων σε ψηφιακά νομίσματα έναντι του χρυσού και των εθνικών νομισμάτων (fiat currencies) στα χαρτοφυλάκιά τους.

Ακραίες μεταβολές στα κρυπτονομίσματα κατά τον μήνα Μάιο

Την Τετάρτη 19 Μαΐου 2021 είχαμε μια από τις πιο βίαιες πτώσεις στις τιμές των κρυπτονομισμάτων, εφόσον σε λιγότερο από 24 ώρες το Bitcoin έπεσε έως και 30% στα επίπεδα των $30.000, το Ethereum έπεσε περισσότερο από 40% στα επίπεδα των $1.800, ενώ το δημοφιλές Dogecoin έχασε πέραν του 50% της αξίας του, πέφτοντας προς στιγμήν κάτω από τα επίπεδα των 20 σεντς δολαρίου. Κοινό χαρακτηριστικό των κρυπτονομισμάτων είναι οι απότομες πτώσεις και οι ιλιγγιώδεις άνοδοι. Έτσι, την αμέσως επόμενη μέρα, τα νομίσματα κατέγραψαν ένα θεαματικό ράλι, με την τιμή του Bitcoin να αναρριχάται έως τα επίπεδα των $40.000, καταγράφοντας άνοδο μέχρι και 35%, ενώ το Ethereum και το Dogecoin κατέγραψαν μια ιλιγγιώδη άνοδο της τάξης του 70%, με τις τιμές τους να αναρριχώνται στα επίπεδα των $3.000 και $0,35 αντίστοιχα. Όλα αυτά τα γεγονότα έγιναν μόλις λίγες μέρες μετά που η τιμή του δημοφιλέστερου ψηφιακού νομίσματος, του Bitcoin, κατέγραψε νέο ιστορικό υψηλό στις $65.000 (14 Απριλίου 2021). Το

EconomyToday 13

θεμα Bitcoin κατάφερε να δεκαπλασιάσει την αξία του σε μόλις 12 μήνες, λόγω της αυξανόμενης ζήτησης από θεσμικούς επενδυτές, της προστασίας που προσφέρει από τον αναδυόμενο πληθωρισμό, της οικονομικής κρίσης από την πανδημία του COVID-19 και –το κυριότερο– της επιτάχυνσης της υιοθέτησης των κρυπτονομισμάτων ως μέσου πληρωμής από διάσημες εταιρείες σε όλο τον κόσμο. Ανάλογη εντυπωσιακή άνοδο κατέγραψαν και τα υπόλοιπα δημοφιλή ψηφιακά νομίσματα, με την τιμή του δεύτερου μεγαλύτερου σε αξία, του Ethereum, να σκαρφαλώνει στις $4.300 (8 Μαΐου 2021) από τα $600, τιμή στην οποία τύγχανε διαπραγμάτευσης στις αρχές του 2021, ενώ η τιμή του Dogecoin εκτοξεύθηκε από τα 5 σεντς στα 70 σεντς σε μόλις 4 εβδομάδες.

Αιτίες της έντονης διόρθωσης

Οι κυριότερες αιτίες που κατάφεραν να βάλουν φρένο στο εξωπραγματικό και ασταμάτητο ράλι των κρυπτονομισμάτων ήταν η αρχική αποκήρυξη του Bitcoin από τον Έλον Μασκ ως προς το περιβαλλοντικό κόστος εξόρυξής του και η ταυτόχρονη πρόθεση των ρυθμιστικών αρχών της Κίνας και των ΗΠΑ για αυστηροποίηση του πλαισίου εμπορίας και εξόρυξης κρυπτονομισμάτων. • Ο Έλον Μασκ και οι περιβαλλοντικές του ευαισθησίες Ενώ το Bitcoin τύγχανε διαπραγμάτευσης κοντά στα ιστορικά υψηλά των $65.000 στις αρχές Μαΐου, ο CEO της Tesla, Έλον Μασκ, προκάλεσε τις πρώτες σοβαρές απώλειες στην αγορά, με το Bitcoin να πέφτει πέραν του 15% στις $50.000 και το Ethereum να διορθώνεται από τις $4.300 στα επίπεδα των $3.500. Με ανάρτησή του στο Twitter, ο Μασκ ανακοίνωσε ότι η εταιρεία του δεν θα δέχεται πλέον πληρωμές σε Bitcoin για αγορές ηλεκτρικών οχημάτων Tesla, λόγω του υψηλού περιβαλλοντικού κόστους δημιουργίας του κρυπτονομίσματος. Όπως ανέφερε, η απόφαση πάρθηκε εφόσον, για τους σκοπούς εξόρυξης και πραγματοποίησης συναλλαγών σε Bitcoin, υπάρχει μια ταχέως αυξανόμενη χρήση ορυκτών καυσίμων (ιδίως άνθρακα στην Κίνα), τα οποία έχουν τις μεγαλύτερες εκπομπές ρύπων από οποιοδήποτε άλλο καύσιμο για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Περίπου το 65% της εξόρυξης Bitcoin πιστεύεται ότι προέρχεται από την Κίνα, όπου περίπου το 60% του ενεργειακού μείγματος προέρχεται από τον άνθρακα. Η ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται για την εξόρυξη Bitcoin ανά έτος είναι μεγαλύτερη από την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνεται από μεγάλες χώρες, όπως η Σουηδία, η Ουκρανία και η Νορβηγία, για το ίδιο χρονικό διάστημα. Αυτό το γεγονός προκάλεσε νευρικότητα και μια πρόσκαιρη κρίση εμπιστοσύνης από τους επενδυτές προς το πρόσωπο του Έλον Μασκ, ο οποίος 14 EconomyToday

θεωρείται ο «πατέρας» των κρυπτονομισμάτων, λόγω της συνεχούς υποστήριξής του προς τα αποκεντρωμένα ψηφιακά νομίσματα, ειδικά το Bitcoin και το Dogecoin. Ας μην ξεχνάμε ότι το ράλι στις τιμές των ψηφιακών νομισμάτων πήρε επιπλέον ώθηση μετά την ανακοίνωση της Tesla για αγορά $1,5 δισ. σε Bitcoin στις αρχές του 2021, τα οποία ανέβηκαν στα $2,5 δισ. στο τέλος Μαρτίου. Παρά την κατακραυγή των επενδυτών εναντίον του Έλον Μασκ για χειραγώγηση της αγοράς των κρυπτονομισμάτων, ο πιο πλούσιος άνθρωπος στον πλανήτη έχει αποδείξει ότι σκέφτεται πολύ πιο μπροστά από τον μέσο άνθρωπο, έχοντας ήδη προκαλέσει αναταράξεις στους κλάδους της ηλεκτρικής αυτοκίνησης μέσω της Tesla, της αεροδιαστημικής μέσω της SpaceX (έσπασε το μονοπώλιο της NASA) και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Με όλο τον επενδυτικό κόσμο και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στραμμένους στα δημοφιλή κρυπτονομίσματα λόγω των μεγάλων κερδών, ο Μασκ είχε την αυτοπεποίθηση να θεωρήσει ότι ήταν η

κατάλληλη στιγμή για να ανοίξει τη συζήτηση για την «αχίλλειο πτέρνα» της κρυπτογράφησης, δηλαδή το αμφιλεγόμενο σημείο της κατανάλωσης πράσινης ενέργειας για την παραγωγή και λειτουργία του Bitcoin και των υπόλοιπων κρυπτονομισμάτων. Το οικολογικό επιχείρημα του Μασκ βασίζεται σε αληθινά δεδομένα, εφόσον όλο και περισσότερες εταιρείες εξόρυξης (miners) χρησιμοποιούν εργοστάσια παραγωγής ενέργειας με καύση του βλαβερού για το περιβάλλον άνθρακα, με στόχο μικρότερο κόστος παραγωγής και μεγαλύτερα κέρδη. Μάλιστα, κάποιες εξ αυτών έχουν προχωρήσει σε αγορά εγκαταλελειμμένων εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρισμού με καύση άνθρακα σε ΗΠΑ και Κίνα, με σκοπό την αποκλειστική χρήση τους για την εξόρυξη Bitcoin και όχι για την τροφοδότηση με ηλεκτρισμό ανθρώπινων οικισμών ή βιομηχανιών. Τόσο ο Έλον Μασκ όσο και οι έμπειροι αναλυτές της αγοράς θεωρούν ότι η κίνηση αυτή θα λειτουργήσει θετικά για το μέλλον του κλάδου των κρυπτονο-

Περίπου το 65% της εξόρυξης Bitcoin πιστεύεται ότι προέρχεται από την Κίνα, όπου περίπου το 60% του ενεργειακού μείγματος προέρχεται από τον άνθρακα

μισμάτων, εφόσον θα κατευθύνει τους εξορύκτες Bitcoin αποκλειστικά στη χρησιμοποίηση καθαρών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι εξορύκτες θα επωφεληθούν από το χαμηλότερο κόστος χρησιμοποίησης ηλιακής, αιολικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας έναντι της χρήσης άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά θα είναι και εναρμονισμένοι με τα πρωτόκολλα της Συνθήκης του Παρισιού για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Ενδεικτική της βαρύτητας του ονόματος του Έλον Μασκ είναι η ανακούφιση που ένιωσαν οι επενδυτές και η ανάκαμψη των τιμών που ακολούθησε τη συνομιλία του Μασκ με εταιρείες εξόρυξης Bitcoin της Βόρειας Αμερικής. Οι εξορύκτες δεσμεύτηκαν να δημοσιεύσουν την τρέχουσα και προγραμματισμένη ανανεώσιμη χρήση και να ζητήσουν από άλλους διεθνώς να το πράξουν. Δεσμεύτηκαν επίσης να δημιουργήσουν το Συμβούλιο Εξόρυξης Bitcoin, το οποίο θα προωθήσει τη βιωσιμότητα και αειφορία στη δραστηριότητα εξόρυξης.

EconomyToday 15

θεμα • Το νοκ-άουτ χτύπημα στο Bitcoin από Κίνα και ΗΠΑ Σεισμικές δονήσεις προκάλεσε στην αγορά η πρόθεση της Κίνας και των ΗΠΑ να θέσουν αυστηρά όρια στα κρυπτονομίσματα όσον αφορά το ρυθμιστικό πλαίσιο και τη φορολογική συμμόρφωση. Οι ανακοινώσεις για τους αυστηρούς πολιτικούς και εποπτικούς ελέγχους προκάλεσαν την κατάρρευση των τιμών κατά 30%-50% στις 19 Μαΐου, εφόσον οι συνεχόμενες αρνητικές ειδήσεις ανατροφοδοτούσαν κύματα πανικού και ρευστοποιήσεων, τα οποία προξένησαν μεγάλες απώλειες ανάμεσα στους επενδυτές. Σε περισσότερα από $1 τρισ. ανέρχονται οι απώλειες των κρυπτονομισμάτων, με τη συνολική τους αξία να υποχωρεί από τα $2,5 τρισ. (επίπεδα-ρεκόρ του Απριλίου) στο $1,5 τρισ., κατά την κορύφωση της πτώσης, καθώς υπολογίζεται ότι πέραν των 800.000 θέσεων στα νομίσματα έκλεισαν με ζημιά. Αρχικά, η Κίνα απαγόρευσε στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τις εταιρείες πληρωμών να παρέχουν υπηρεσίες που σχετίζονται με συναλλαγές κρυπτονομισμάτων και προειδοποίησε επίσης τους επενδυτές να αποφεύγουν κερδοσκοπικές συναλλαγές σε αυτά. Με τον πιο επίσημο τρόπο, ο Κινέζος Αντιπρόεδρος, Λιου Χε, ανέφερε ότι απαιτείται αυστηρότερη εποπτεία για την προστασία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, ενώ η λήψη μέτρων για την εξόρυξη και τις συναλλαγές σε Bitcoin θα είναι ένας τρόπος για να «αποτραπεί η μετάδοση ρίσκων» στην κινεζική οικονομία. Από την άλλη, το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι θα απαιτήσει να δηλώνονται στην Υπηρεσία Δημοσίων Εσόδων των ΗΠΑ όλες οι συναλλαγές με κρυπτονομίσματα αξίας άνω των $10.000, όπως ισχύει και για τις συναλλαγές με μετρητά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει πολλούς επενδυτές να εκκαθαρίσουν τις θέσεις τους σε κρυπτονομίσματα, πριν το σχέδιο της κυβέρνησης Μπάιντεν για επιβολή του φόρου γίνει νόμος στο Κογκρέσο. Ο Πρόεδρος της αμερικανικής SEC, Garry Gensler, σε πρόσφατη ακρόαση της επιτροπής του σώματος, κατέστησε σαφές ότι δεν υπάρχει προς το παρόν καθεστώς προστασίας των επενδυτών για τον χώρο των κρυπτονομισμάτων, πράγμα που υποδηλώνει την ανάγκη ρύθμισης. Οι επενδυτές θα πρέπει να έχουν υπόψη ότι η ελκυστικότητα των ψηφιακών νομισμάτων έναντι των εθνικών νομισμάτων βασίστηκε στη μη ρυθμιζόμενη και αποκεντρωμένη ιδιότητα του ψηφιακού οικοσυστήματος πληρωμών. Ωστόσο, εάν οι ρυθμιστικές αρχές της Κίνας και των ΗΠΑ επιβάλουν τον ίδιο κανονιστικό έλεγχο στον χώρο των κρυπτονομισμάτων όπως και στις άλλες επενδύσεις (μετοχές, ακίνητα, χρυσός κ.ά.), αυτό θα μπορούσε να αλλάξει την ελκυστικότητα του οικοσυστήματος και τη μελλοντική αξία των ψηφιακών νομισμάτων. 16 EconomyToday

Χαμένοι και κερδισμένοι από την πτώση Σεισμικές δονήσεις προκάλεσε στην αγορά η πρόθεση της Κίνας και των ΗΠΑ να θέσουν αυστηρά όρια στα κρυπτονομίσματα όσον αφορά το ρυθμιστικό πλαίσιο και τη φορολογική συμμόρφωση

Είναι κοινώς αποδεκτό ότι η αγορά κρυπτονομισμάτων εμπεριέχει μεγάλους κινδύνους για τους επενδυτές, λόγω της υψηλής μεταβλητότητας και του μη ρυθμιστικού της πλαισίου. Η υψηλή μεταβλητότητα θεωρείται «ευλογία και κατάρα» στα κρυπτονομίσματα, εφόσον από τη μια προσελκύει την προσοχή των επενδυτών υψηλού ρίσκου που επιζητούν γρήγορες και υψηλές αποδόσεις και δίνουν ρευστότητα στην αγορά, ενώ από την άλλη αποτελεί την κατάρα του αρχάριου μικροεπενδυτή που χρησιμοποιεί μόχλευση για την επένδυσή του. • Οι χαμένοι Η τρομακτική πτώση της τιμής του Bitcoin από τα επίπεδα ρεκόρ των $60.000-$65.000 στις $30.000, του Ethereum από τις $4.300 στα $1.800 και του δημοφιλούς Dogecoin από τα $0,75 στα $0,25 σε μόλις λίγες μέρες, προκάλεσε πανικό και μεγάλες ζημιές, κυρίως σε μικροεπενδυτές που τοποθετήθηκαν τελευταίοι στο ράλι. Πρόκειται για αρχάριους επενδυτές χωρίς χρηματιστηριακή παιδεία και ανάλογη εμπειρία από τις παραδοσιακές αγορές μετοχών, οι οποίοι ακολουθούν την τάση της αγοράς (momentum) με κερδοσκοπικούς ορίζοντες.

Τέτοιου είδους επενδυτές συνήθως αγοράζουν κοντά στην κορυφή, επηρεαζόμενοι από τους φανταχτερούς τίτλους στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, καθώς και από γνωστούς και άγνωστους φίλους που ήδη έβγαλαν ένα σεβαστό κέρδος από τις προηγούμενες ανόδους. Είναι οι ίδιοι κερδοσκόποι που πιστεύουν στο παραμύθι του εύκολου κέρδους, βλέποντας τον εαυτό τους σαν τους επόμενους εκατομμυριούχους από τα κρυπτονομίσματα, επενδύοντας χαλαρά από ένα beach bar στη Μύκονο ή πίνοντας mojito σε μια εξωτική παραλία στην Καραϊβική. Για να πετύχουν τα γρήγορα και μεγάλα κέρδη που ονειρεύονται, καταφεύγουν συνήθως σε ριψοκίνδυνες τοποθετήσεις στο Bitcoin, χρησιμοποιώντας «μόχλευση» (leverage), δηλαδή επενδύοντας ποσά κατά 10 ή 20 ή 100 φορές μεγαλύτερα από την αρχική τους επένδυση (αέρας) μέσω κάποιας χρηματιστηριακής εταιρείας (broker). Αν υποθέσουμε ότι ο επενδυτής χρησιμοποίησε μόχλευση x10 για να ποντάρει στην άνοδο, αυτό σημαίνει ότι αν η τιμή του Bitcoin ανέβει +10% τότε διπλασιάζει το αρχικό του κεφάλαιο, ενώ αν χάσει -10% τότε μηδενίζει τον λογαριασμό του εφόσον η μόχλευση ρευστοποιείται (margin call), εντείνοντας πιο δραματικά τον πτωτικό κύκλο του Bitcoin.

Αυτή η διόρθωση του Bitcoin, αν και ακραία, θεωρείται από τους γνώστες της αγοράς ως φυσιολογική εξέλιξη ενός περιουσιακού στοιχείου που φούσκωσε απότομα

Δυστυχώς, αυτοί θα είναι και οι τελευταίοι που θα πουλήσουν, πανικοβλημένοι και απελπισμένοι, κοντά στον πάτο της απότομης πτώσης, μη αντέχοντας την ψυχολογική πίεση των μεγάλων απωλειών στο χαρτοφυλάκιό τους από τη μόχλευση. Συνήθως, οι μικροεπενδυτές ρίχνουν το φταίξιμο της ζημιάς τους στην ατυχία τους, στο «κακό» σύστημα και στους αόρατους εχθρούς που θέλουν τα λεφτά τους, αγνοώντας το υψηλό ρίσκο επένδυσης που πήραν. • Οι κερδισμένοι Η 13χρονη ιστορία του Bitcoin και των άλλων κρυπτονομισμάτων έχει να επιδείξει ακραίες διορθώσεις με μέσο όρο 40%-80% από την προηγούμενη κορυφή τους. Έχει αποδειχθεί ότι οι έμπειροι διαχειριστές κεφαλαίων με μακροχρόνιο ορίζοντα επένδυσης και οι έξυπνοι μικροεπενδυτές με γερό στομάχι έχουν βγει κερδισμένοι, εκμεταλλευόμενοι αυτές τις ακραίες διακυμάνσεις κατά τα προηγούμενα χρόνια. Επομένως, η παρούσα πτώση των τιμών θεωρήθηκε ως ακόμη μια ευκαιρία αγοράς από τους ίδιους τους έμπειρους επενδυτές κρυπτονομισμάτων, οι οποίοι γνωρίζουν πώς παίζεται το μεγάλο παιχνίδι. Είναι επενδυτές που διαχρονικά κάνουν σωστή διαχείριση κινδύνων στα χαρτοφυλάκιά τους, που έχουν υποδομές, εργαλεία και καταρτισμένο προσωπικό, που πιστεύουν στις μακροπρόθεσμες θεμελιώδεις αξίες των αποκεντρωμένων νομισμάτων και της τεχνολογίας blockchain, και που αναγνωρίζουν τη μεταβλητότητα ως τεράστια αγοραστική ευκαιρία.

Καθησυχαστικοί οι υποστηρικτές των ψηφιακών νομισμάτων

Αυτή η διόρθωση του Bitcoin, αν και ακραία, θεωρείται από τους γνώστες της αγοράς ως φυσιολογική εξέλιξη ενός περιουσιακού στοιχείου που φούσκωσε απότομα από τα δεκάδες εκατομμύρια δολάρια που εισέρρευσαν κερδοσκοπικά από τους μικρομεσαίους επενδυτές κατά τους τελευταίους μήνες. Οι τεράστιες αυτές εισροές σε μια αγορά που ήταν ήδη υπεραγορασμένη προκάλεσαν φαινόμενα κορύφωσης και χρειαζόταν απλώς μια είδηση ή ένα ωραίο αφήγημα για να προκληθεί πανικός ανάμεσα στους επενδυτές και να ξεκινήσουν οι συντονισμένες πωλήσεις θέσεων. Οι υποστηρικτές των κρυπτονομισμάτων θεωρούν ότι οι μεγάλες πτώσεις προκλήθηκαν από εξωτερικούς παράγοντες, χωρίς να υπάρξει θεμελιώδης αλλαγή στην τεχνολογία του blockchain και στις μακροπρόθεσμες προοπτικές του ψηφιακού κλάδου. Επίσης, πιστεύουν ότι μια διόρθωση της τάξης του 30%-50% θεωρείται φυσιολογική για μια αγορά η οποία σημείωσε άνοδο άνω του 300% μέσα στο 2021, ενώ κέρδισε πέραν του 1.000% από τα χαμηλά του 2020.

EconomyToday 17

θε Θ Εμ Μα Α

Το όνομά της

είναι Tech, PropTech Ο σκληρός και δύσκαμπτος τομέας των ακινήτων, όπως τον γνωρίζουμε εδώ και αιώνες, μπορεί να γίνει απλούστερος, πιο διαφανής και πιο αποδοτικός με τη χρήση της τεχνολογίας

ΤΟΥ Παύλου Λοΐζου Διευθύνοντος Συμβούλου WiRE FS

18 EconomyToday

Και στην Κύπρο υπάρχουν εξελίξεις στον τομέα του PropTech, οι οποίες θα συμβάλουν στη μετεξέλιξη του τομέα και στη χώρα μας

ο τρίπτυχο τεχνολογίαχρηματοοικονομικά-ακίνητα εξελίσσεται σε ένα από τα ισχυρότερα της διεθνούς οικονομίας. Το συγκεκριμένο τρίπτυχο καλύπτεται από τους όρους FinTech και PropTech, δηλαδή την τεχνολογία που σχετίζεται με τον χρηματοοικονομικό τομέα και την τεχνολογία που σχετίζεται με τον τομέα των ακινήτων. Γίνεται εύκολα αντιληπτό –και ειδικά στην Κύπρο το γνωρίζουμε από πρώτο χέρι– πως οι δύο τομείς σχετίζονται απόλυτα και η κατάσταση του ενός επηρεάζει άμεσα και τον άλλο. Αν υπάρχει ζήτηση στα ακίνητα και ο τομέας κινηθεί ανοδικά, τότε ευνοούνται και οι τράπεζες, αφού οι ενυπόθηκες εξασφαλίσεις τους έχουν μεγαλύτερη αξία. Αν οι τράπεζες δείξουν μεγαλύτερη διάθεση για να δανείσουν αγοραστές ακινήτων, τότε ευνοείται ο τομέας των ακινήτων γιατί αυξάνεται η ζήτηση. Το ίδιο βέβαια ισχύει και όταν οι εξελίξεις είναι αρνητικές. Ο ένας τομέας επηρεάζει τον άλλο σε μεγάλο βαθμό. Αναπόφευκτα, λοιπόν, και οι τεχνολογίες που επηρεάζουν τους δύο τομείς, FinTech και PropTech, συμπληρώνουν και αλληλεπιδρούν η μια με την άλλη. Στο εξωτερικό, μάλιστα, όπου οι τεχνολογικές εξελίξεις είναι τεράστιες, πολλές φορές δημιουργείται σύγχυση αν μια υπηρεσία ή ένα εργαλείο εμπίπτει στον όρο του FinTech ή του PropTech. Αναλυτές στο εξωτερικό χαρακτηρίζουν τη FinTech ως τον μεγάλο αδελφό και την PropTech ως τον μικρό αδελφό. Και υπάρχει συγκεκριμένος λόγος γι’ αυτό. Η τεχνολογία σε θέματα FinTech είναι πολύ πιο προχωρημένη, κάτι που σημαίνει πως όσοι ασχολούνται με την PropTech μπορούν να διδαχθούν από τα σωστά και τα λάθη που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης της τεχνολογίας για τον χρηματοοικονομικό τομέα. Επίσης, οι διάφορες πρωτοποριακές, πολλές φορές τρελές, ιδέες οι οποίες προκύπτουν στον τομέα του FinTech, ενδεχομένως να μη λαμβάνονταν καν σοβαρά υπόψη αν δεν είχε προηγηθεί η αποδεδειγμένη οικονομική βιωσιμότητα και επιτυχία αντίστοιχων ιδεών στον τομέα του PropTech. Επί της ουσίας, η FinTech επανακαθορίζει τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες στην ψηφιακή εποχή με καινοτομίες και χρήση εργαλείων όπως blockchain, data science, machine learning, artificial intelligence και ούτω καθεξής. Την ίδια λογική ακολουθεί και η PropTech, με τις τεχνολογικές εταιρείες του τομέα να επικεντρώνονται στην ψηφιοποίηση σχεδόν κάθε πτυχής η οποία σχετίζεται με τον τομέα των ακινήτων. Από τις αγοραπωλησίες, τις ενοικιάσεις και τον σχεδιασμό μέχρι τη διαχείριση και το μάρκετινγκ ακινήτων. Φανταστείτε, λοιπόν, αν στην Κύπρο μπορούσαμε να έχουμε την εκτίμηση της αξίας του ακινήτου μας με το πάτημα και μόνο ενός κουμπιού. Ή αν είχαμε όλα τα δεδομένα για την ακίνητη περιουσία μας σε ένα application. Κοιτάζοντας ακόμα πιο μακριά και συνδυάζοντας την PropTech με τη FinTech, τι θα λέγατε αν μπορούσαμε να υποβάλουμε μια πλήρη αίτηση για οικιστικό δάνειο μέσω υπολογιστή; Σας ακούγεται ως επιστημονική φαντασία ή ένα σενάριο για το πολύ μακρινό μέλλον; Για σκεφτείτε όμως πόσο απότομα εμείς οι ίδιοι υιοθετήσαμε,

EconomyToday 19

θεμα

λόγω των συνθηκών της πανδημίας, τεχνολογίες και λύσεις τις οποίες μερικούς μήνες προηγουμένως ούτε καν διανοούμασταν. Αντίστοιχη προσαρμογή έγινε και στον τομέα των ακινήτων. Οι υποψήφιοι αγοραστές, αντί να επισκέπτονται τα ακίνητα που τους ενδιέφεραν, τα έβλεπαν μέσω live βίντεο περιήγησης. Αντί να επισκεφθούν το γραφείο του επιχειρηματία ανάπτυξης γης ή του μεσίτη, συνεννοούνταν μέσω Zoom και άλλων παρόμοιων πλατφορμών. Βέβαια, για να είμαστε ξεκάθαροι, η εξ αποστάσεως θέαση των ακινήτων δεν είναι τίποτα περισσότερο από απλώς την παρανυχίδα των λύσεων που προσφέρει η τεχνολογία PropTech. Ακολουθεί μια γεύση από τεχνολογικές λύσεις οι οποίες αναπτύσσονται στο εξωτερικό και που είτε άμεσα είτε πιο έμμεσα σχετίζονται με τον τομέα των ακινήτων. Το online εργαλείο IMMO Investment Technologies χρησιμοποιείται για πωλήσεις, ενοικιάσεις και επενδύσεις σε οικιστικά ακίνητα. Το Made.com είναι μια πλατφόρμα ηλεκτρονικού εμπορίου η οποία πουλά απευθείας designer έπιπλα χωρίς μεσάζοντες και προμήθειες. Το Guesty είναι ένα εργαλείο online διαχείρισης βραχυχρόνιων μισθώσεων. Το Trussle είναι ένα διαδικτυακό εργαλείο διαπραγμάτευσης υποθηκών με διαφάνεια. To Exporo είναι μια διαδικτυακή πλατφόρμα για επενδύσεις στον τομέα των ακινήτων. Το Smartfrog είναι μια λύση ασφάλειας και παρακολούθησης του ακινήτου σας με τη χρήση κάμερας και αποθήκευσης βίντεο. Και η λίστα είναι ατέλειωτη, από υπηρεσίες καθαριότητας του σπιτιού μέχρι εξεύρεσης 20 EconomyToday

Η FinTech επανακαθορίζει τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες στην ψηφιακή εποχή με καινοτομίες και χρήση εργαλείων όπως blockchain, data science, machine learning, artificial intelligence και ούτω καθεξής

βαρέων κατασκευαστικών μηχανημάτων online. Σημειώστε πως όλα αυτά δεν είναι απλώς ιδέες σε ένα χαρτί ή pre-seed σχεδιασμοί. Αντίθετα, πάρα πολλά από αυτά τα εργαλεία συγκεντρώνουν καθημερινά δεκάδες εκατομμύρια επενδυτές διεθνώς, με το συνολικό ετήσιο ποσό να ανέρχεται σε μερικά δισεκατομμύρια ετησίως. Αντίστοιχες ενέργειες το τελευταίο διάστημα επιχειρούνται και στην Κύπρο από διάφορους οργανισμούς και start-ups. Ένα τέτοιο εγχείρημα έχουμε ξεκινήσει κι εμείς ως WiRE FS, στοχεύοντας στο να φέρουμε ένα νέο καινοτόμο εργαλείο για την κυπριακή αγορά, το οποίο θα φέρνει διαφάνεια και θα απλοποιεί υφιστάμενες πολύπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες. Μάλιστα, είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι που το εγχείρημά μας έχει ασπαστεί και στηρίξει (οικονομικά) η HD 360 Ltd, θυγατρική της ασφαλιστικής Hellas Direct. Έχω αναφέρει τα πιο πάνω όχι επειδή θέλω να περιαυτολογήσω ή να προωθήσω τους σχεδιασμούς μας. Άλλωστε, άλλο οι σχεδιασμοί, άλλο η υλοποίηση και άλλο η αποδοχή τους από το κοινό, κάτι που αποτελεί και το μεγαλύτερο στοίχημα. Έχω αναφέρει τα πιο πάνω γιατί θέλω να καταδείξω πως και στην Κύπρο υπάρχουν εξελίξεις στον τομέα του PropTech, οι οποίες θα συμβάλουν στη μετεξέλιξη του τομέα και στη χώρα μας. Η τεχνολογία πλέον είναι παντού και μπορεί μόνο να βοηθήσει. Όσο πιο γρήγορα την εκμεταλλευτούμε σε όλες τις εκφάνσεις, τόσο πιο απλή και παραγωγική θα γίνει η ζωή μας.

θεμα

Το νέο επενδυτικό πρόγραμμα

Ταχεία διαδικασία χορήγησης άδειας μετανάστευσης και τροποποιήσεις

ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΔΡΑΚΟΥ Δικηγόρου - Συνέταιρου

22 EconomyToday

Σε περίπτωση έγκρισης της αίτησης και έκδοσης της άδειας μετανάστευσης, ο κάτοχος θα πρέπει να επισκέπτεται την Κύπρο τουλάχιστον μία φορά κάθε δύο έτη

α επενδυτικά προγράμματα εφαρμόζονται συχνά από διάφορες χώρες εντός και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο κυρίως την προσέλκυση επενδύσεων. Οι επενδύσεις αυτές αποδεδειγμένα μπορούν να ενισχύσουν και να τονώσουν την οικονομία μιας χώρας μέσω των άμεσων επενδύσεων, ενώ παράλληλα ενισχύονται έμμεσα και άλλοι τομείς, όπως για παράδειγμα ο τομέας του τουρισμού αλλά και της τεχνογνωσίας μέσω της ανταλλαγής επιχειρηματικών πρακτικών. Τα επενδυτικά προγράμματα συνήθως παρέχουν κίνητρα σε ξένους επενδυτές, τα οποία μπορεί να είναι φορολογικά, οικονομικά ή να σχετίζονται με την εξασφάλιση άδειας παραμονής. Το κυπριακό πρόγραμμα για την έκδοση άδειας μετανάστευσης, το οποίο προϋπήρχε, τροποποιήθηκε πρόσφατα, και συγκεκριμένα στις 24 Μαρτίου 2021. Το πρόγραμμα αυτό απευθύνεται σε αιτητές που προέρχονται από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εξέταση της αίτησης και η χορήγηση της άδειας μετανάστευσης ακολουθούν μια ταχεία διαδικασία, εφόσον πληρούνται τα σχετικά κριτήρια που ορίζονται από τους Κανονισμούς περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης (Κανονισμός 6.2). Απώτερος στόχος των αλλαγών αυτών είναι η ενίσχυση και άλλων τομέων της οικονομίας, πέρα από τον τομέα των ακινήτων, ο οποίος είχε ενισχυθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια από ξένες επενδύσεις. Παράλληλα, οι επενδυτές αποκτούν περισσότερες επιλογές και δυνατότητες όσον αφορά τις επενδύσεις τους στην Κύπρο, όπως αναλύεται πιο κάτω. Οι αιτητές θα πρέπει να πληρούν τα επενδυτικά κριτήρια καθώς και τα ποιοτικά κριτήρια που ορίζονται από τον κανονισμό για να μπορούν να αιτηθούν άδεια μετανάστευσης. Αναφορικά με τα επενδυτικά κριτήρια, μπορούν να επιλέξουν μία από τις προσφερόμενες επενδυτικές επιλογές, ενώ τα χρήματα που θα χρησιμοποιηθούν για την επένδυση στην Κύπρο θα πρέπει να προέρχονται από το εξωτερικό και για τον σκοπό αυτό ο αιτητής θα πρέπει να υποβάλει τα απαραίτητα δικαιολογητικά.

Το προηγούμενο καθεστώς

Σύμφωνα με το προηγούμενο καθεστώς, οι επενδυτές είχαν τη δυνατότητα να αιτηθούν άδεια μετανάστευσης μέσω επένδυσης σε ακίνητα και συγκεκριμένα σε οικιστικές μονάδες (μέχρι δύο οικιστικές μονάδες), ενώ είχαν και τη δυνατότητα να επενδύσουν σε μία οικιστική και μία εμπορική μονάδα, εφόσον το συνολικό ποσό της επένδυσης ήταν ίσο ή μεγαλύτερο των €300.000 (πλέον ΦΠΑ) και εφόσον τα ακίνητα ήταν καινούργια και προέρχονταν από την ίδια κατασκευαστική εταιρεία.

EconomyToday 23

θεμα

Το νέο καθεστώς

Με το νέο καθεστώς το ελάχιστο ποσό επένδυσης παραμένει το ίδιο (€300.000 πλέον ΦΠΑ), όπως και η διαδικασία υποβολής και εξέτασης μιας αίτησης. Μετά από τις πρόσφατες αναθεωρήσεις στο πρόγραμμα, όμως, οι επενδυτές έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν την αίτησή τους για άδεια μετανάστευσης επενδύοντας και σε άλλες κατηγορίες, πέρα από τα καινούργια οικιστικά ακίνητα. Οι νέες κατηγορίες περιλαμβάνουν κυπριακές επιχειρήσεις οι οποίες έχουν δραστηριότητα, φυσική παρουσία και προσωπικό στην Κύπρο, κυπριακούς επενδυτικούς οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων, καθώς και εμπορικά ακίνητα, τα οποία μπορεί να είναι καινούργια ή να αφορούν μεταπωλήσεις. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα νέα κριτήρια, ένας αιτητής θα πρέπει να επενδύσει σε μία από τις πιο κάτω κατηγορίες: - Επένδυση σε οικία/διαμέρισμα: Αγορά οικίας ή διαμερίσματος από εταιρεία ανάπτυξης γης, η οποία θα πρέπει να αφορά πρώτη πώληση ύψους τουλάχιστον €300.000 (πλέον ΦΠΑ). Μπορούν να αποκτηθούν μέχρι δύο οικιστικές μονάδες, χωρίς να είναι απαραίτητο να αγοράζονται από την ίδια εταιρεία ανάπτυξης γης. - Επένδυση σε ακίνητα (εξαιρουμένων οικιών/διαμερισμάτων): Αγορά άλλης μορφής ακινήτων, όπως γραφείων, καταστημάτων, ξενοδοχείων ή παρόμοιας φύσης αναπτύξεων, ή συνδυασμός εμπορικών ακινήτων, συνολικής αξίας €300.000. Τα εν λόγω ακίνητα μπορούν να αφορούν και μεταπωλήσεις. - Επένδυση σε κυπριακές εταιρείες: Επένδυση αξίας €300.000 σε μετοχικό κεφάλαιο εταιρείας εγγεγραμμένης στην Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία εδρεύει και δραστηριοποιείται στην Κυπριακή Δημοκρατία και έχει αποδεδειγμένα φυσική παρουσία στην Κύπρο και απασχολεί τουλάχιστον πέντε άτομα. Θα πρέπει να υποβάλλεται το επιχειρηματικό προφίλ της εταιρείας, το οποίο να περιλαμβάνει τους επιχειρηματικούς στόχους, καθώς και αποδεικτικά στοιχεία για την απασχόληση των υπαλλήλων από το Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων. - Επένδυση σε κυπριακούς επενδυτικούς οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων (UCIs): Οι επενδυτές έχουν πλέον τη δυνατότητα να αποκτήσουν την άδεια μετανάστευσης μέσω επενδύσεων σε μερίδια κυπριακού επενδυτικού οργανισμού συλλογικών επενδύσεων (τύπου AIF, AIFLNP, RAIF). Θα πρέπει να υποβάλλονται τίτλοι ή άλλη επιβεβαίωση για τις μονάδες που αγοράστηκαν, το μνημόνιο του ταμείου ή του επενδυτικού σχεδίου, καθώς και επιβεβαίωση από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς για τη σύσταση του ταμείου.

Κατοικία

Επιπρόσθετα με τα πιο πάνω επενδυτικά κριτήρια, ο αιτητής θα πρέπει να διατηρεί την κατοικία του στην Κύπρο, η οποία μπορεί να είναι ιδιόκτητη ή να την ενοικιάζει, εκτός και αν έχει επιλέξει να επενδύσει σε οικιστικά ακίνητα. Σχετικά αποδεικτικά έγγραφα θα πρέπει να υποβάλλονται για τον χώρο διαμονής του αιτητή κατά την κατάθεση της αίτησης, όπως για 24 EconomyToday

παράδειγμα τίτλος ιδιοκτησίας ακινήτου, αγοραπωλητήριο έγγραφο ή ενοικιαστήριο έγγραφο.

Εισόδημα

Για να διατηρηθεί η άδεια μετανάστευσης θα πρέπει να διατηρείται και η επένδυση στην Κύπρο

Καθότι η άδεια μετανάστευσης δεν συνοδεύεται από άδεια απασχόλησης και εργασίας στην Κύπρο, ο αιτητής θα πρέπει να αποδείξει ότι έχει στη διάθεσή του ασφαλισμένο ετήσιο εισόδημα ανάλογα με τα μέλη της οικογένειάς του, ικανό να καλύψει τα έξοδα και τις ανάγκες της οικογένειάς του. Τέτοιο εισόδημα θα πρέπει να παράγεται από πηγές εκτός Κύπρου, όπως για παράδειγμα από απολαβές, μερίσματα, συντάξεις, ενοίκια, εκτός και αν τέτοιο εισόδημα παράγεται από τις επενδυτικές δραστηριότητες του αιτητή στην Κύπρο. Κατά την υποβολή της αίτησης, ο αιτητής και τα ενήλικα μέλη της οικογένειάς του θα πρέπει να βεβαιώνουν ότι δεν προτίθενται να απασχοληθούν στη Δημοκρατία, με εξαίρεση την απασχόληση του αιτητή ως διευθυντή σε κυπριακή εταιρεία στην οποία έχει επιλέξει να επενδύσει. Παρ’ όλα αυτά, επιτρέπεται στους αιτητές να είναι μέτοχοι σε εταιρείες εγγεγραμμένες στην Κύπρο και να λαμβάνουν εισοδήματα από τα μερίσματα των εταιρειών αυτών, καθώς και να κατέχουν αμισθί τη θέση του διευθυντή σε τέτοιες εταιρείες.

Ποιοτικά κριτήρια

Απαραίτητη κατά την κατάθεση της αίτησης είναι η υποβολή πιστοποιητικού λευκού ποινικού μητρώου των ενήλικων αιτητών από τη χώρα παραμονής τους. Γενικότερα, δεν πρέπει οι αιτητές να αποτελούν με οποιοδήποτε τρόπο απειλή κατά της δημόσιας τάξης ή της δημόσιας ασφάλειας.

Ταχεία διαδικασία

Η εξέταση της άδειας μετανάστευσης, εφόσον πληρούνται τα πιο πάνω κριτήρια, ακολουθεί μια ταχεία διαδικασία. Ως εκ τούτου, ο χρόνος εξέτασης μιας αίτησης είναι περίπου δύο μήνες. Εκ των πραγμάτων, ο χρόνος αυτός έχει επεκταθεί στους πέντε μήνες, λόγω του όγκου εργασίας του αντίστοιχου τμήματος, αλλά και λόγω της πανδημίας, η οποία έχει επηρεάσει τη λειτουργία του τμήματος. Σε περίπτωση έγκρισης της αίτησης και έκδοσης της άδειας μετανάστευσης, ο κάτοχος θα πρέπει να επισκέπτεται την Κύπρο τουλάχιστον μία φορά κάθε δύο έτη, ενώ για να διατηρηθεί η άδεια μετανάστευσης θα πρέπει να διατηρείται και η επένδυση στην Κύπρο. Σε περίπτωση που η επένδυση αποξενώνεται χωρίς άμεση αντικατάστασή της με άλλη ίσης ή μεγαλύτερης αξίας, τότε θα ενεργοποιείται η διαδικασία ακύρωσης της άδειας μετανάστευσης.

αλλεσ αλλαγες Μια σημαντική αλλαγή η οποία έχει επέλθει με τις πρόσφατες τροποποιήσεις είναι η κατάργηση του προηγούμενου κριτηρίου ύπαρξης προθεσμιακής κατάθεσης. Το προηγούμενο καθεστώς απαιτούσε προθεσμιακή κατάθεση ύψους €30.000 για τρία χρόνια σε λογαριασμό κυπριακού τραπεζικού ιδρύματος. Πλέον αυτό το κριτήριο έχει καταργηθεί, συντομεύοντας τον χρόνο προετοιμασίας μιας σχετικής αίτησης, καθότι εκ των πραγμάτων το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού καθυστερούσε τη διαδικασία κατά μερικές εβδομάδες. Παράλληλα, είναι σημαντικό να σημειωθεί πως με το νέο

καθεστώς δεν είναι πλέον δυνατός ο συνδυασμός μεταξύ των επενδυτικών κατηγοριών. Ενώ παλαιότερα επιτρεπόταν ο συνδυασμός μεταξύ οικιστικών και εμπορικών ακινήτων εφόσον το συνολικό ποσό επένδυσης ανερχόταν σε €300.000, πλέον ο επενδυτής θα πρέπει να επιλέξει μία από τις κατηγορίες και να επενδύσει το ελάχιστο ποσό που απαιτείται μόνο σε μία κατηγορία. Σε γενικές γραμμές, οι τροποποιήσεις στο πρόγραμμα αντιμετωπίζονται θετικά και αναμένεται να δώσουν ώθηση στην κυπριακή οικονομία, και συγκεκριμένα στις κατηγορίες επενδύσεων που έχουν προστεθεί.

EconomyToday 25

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΤΟΛΜΗΡΟ

«ΛΙΦΤΙΝΓΚ»

ΣΤΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ Ο νέος Ανώτατος Εκτελεστικός Διευθυντής της Deloitte Κύπρου Πιερής Μάρκου μάς μιλά για την επόμενη μέρα της εταιρείας και τους στόχους του ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΜΙΛΥ ΜΙΝΤΗ

26 EconomyToday

«Κ Επιδιώκουμε μια νέα φορολογική μεταρρύθμιση που να λαμβάνει υπόψη τα νέα δεδομένα της οικονομίας μας και τις νέες απαιτήσεις φορολογίας

αθώς επιστρέφουμε σταδιακά σε μια κανονικότητα, θα πρέπει αφενός να καλύψουμε τις “τρύπες” που δημιουργήθηκαν και αφετέρου να προετοιμάσουμε την οικονομία για τη μετά πανδημία εποχή», τονίζει σε συνέντευξη που παραχωρεί στο περιοδικό Economy Today ο νέος Ανώτατος Εκτελεστικός Διευθυντής της Deloitte Κύπρου, Πιερής Μάρκου, εξηγώντας πως, «για να το πετύχουμε αυτό, χρειάζεται ένα έκτακτο σχέδιο δράσης για την οικονομία, με χρονοδιαγράμματα υλοποίησης και καθορισμένους στόχους, θεσμικές μεταρρυθμίσεις και ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους και της οικονομίας». Ο κ. Μάρκου, ο οποίος αναλαμβάνει τα ηνία σε μια περίοδο κατά την οποία η πανδημία έχει φέρει σημαντικές αλλαγές στην οικονομία και την επιχειρηματικότητα, αλλά και εντός της ίδιας της Deloitte, μετά την ένταξή της στο περιφερειακό δίκτυο της Deloitte North and South Europe, υπογραμμίζει μεταξύ άλλων πως έχει καταρτιστεί ένα «φιλόδοξο πλάνο που διασφαλίζει την επόμενη μέρα της Deloitte». Στην εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη που ακολουθεί, ο κ. Μάρκου αναφέρεται στη μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος και στα προβλήματα των τραπεζικών ιδρυμάτων, ενώ καταθέτει τις απόψεις του για τη βελτίωση του μοντέλου ανάπτυξης της Κύπρου.

EconomyToday 27

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ δομή και οργάνωσή μας, και αφετέρου διευρύνουμε τις υπηρεσίες μας προς την αγορά. Κινούμενοι πάνω σ’ αυτούς τους δύο άξονες, θα αντιμετωπίσουμε τις σημερινές προκλήσεις και θα πετύχουμε τις αυριανές στοχεύσεις μας. Το στρατηγικό μας πλάνο λαμβάνει υπόψη τις ευρύτερες σημερινές δυσκολίες της αγοράς, αλλά περιλαμβάνει και τις λύσεις για το αύριο. Είναι ένα φιλόδοξο πλάνο που διασφαλίζει την επόμενη μέρα της Deloitte.

Ποιοι θα είναι οι πρώτοι, άμεσοι στόχοι σας ως νέου CEO της Deloitte Κύπρου; Τι είναι αυτό που θέλετε να πετύχετε ως επικεφαλής της εταιρείας; Ειδικότερα με δεδομένο το ότι η αγορά βρίσκεται υπό αναδιαμόρφωση λόγω των πολλών αναταράξεων που προκάλεσε η πανδημία, ο κύριος στόχος είναι η δημιουργία μιας ακόμα πιο ευέλικτης εταιρείας, που να προσαρμόζεται άμεσα στις τάσεις της αγοράς και στις ανάγκες των πελατών και πρωτίστως των στελεχών μας. Η επιδίωξη όλων μας στην Deloitte είναι η δημιουργία μιας σύγχρονης και δυναμικής εταιρείας που να προσδίδει αξία στους πελάτες της, στην αγορά, αλλά και ευρύτερα στην κοινωνία. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, είναι σημαντική η συνεργασία με το διεθνές μας δίκτυο, αξιοποιώντας τη μεγάλη τεχνογνωσία και εμπειρία των στελεχών μας και με οδηγό το όραμά μας για μια εταιρεία-πρότυπο στον κλάδο των επαγγελματικών υπηρεσιών. Δίνοντας έμφαση στην παροχή ολοκληρωμένων λύσεων με θετικό αντίκτυπο, θα συνεχίσουμε να είμαστε δίπλα στους πελάτες, στην κυπριακή οικονομία και στην κοινωνία μας.

ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ

Ποιες προκλήσεις καλείστε να διαχειριστείτε αλλά και ποιες προοπτικές διακρίνετε για την Deloitte; Οι προκλήσεις αλλά και οι ευκαιρίες σήμερα είναι πάρα πολλές. Κατ’ αρχάς, εσωτερικά αναδιαμορφώνουμε συνεχώς το μοντέλο ανάπτυξής μας και επαναπροσδιορίζουμε τους επιχειρηματικούς μας στόχους, ακολουθώντας την κατεύθυνση του διεθνούς δικτύου μας. Δίνοντας ιδιαίτερη σημασία τόσο στην ευημερία των στελεχών μας όσο και στις ανάγκες της αγοράς και της κοινωνίας, εργαζόμαστε πυρετωδώς για την επόμενη μέρα, μετά το τέλος της πανδημίας. Όσον αφορά τις προοπτικές του οργανισμού μας, στην Deloitte έχουμε αποδείξει διαχρονικά ότι μπορούμε να διαχειριστούμε με επιτυχία καταστάσεις κρίσης και ανάγκης για αναδιαμόρφωση, και είμαι αισιόδοξος για τα επόμενά μας βήματα. Η πανδημία έχει επιφέρει μεγάλες αλλαγές, και ειδικότερα στο μέλλον της εργασίας (Future of Work). Στόχος μας είναι να βελτιώνουμε συνεχώς το εργασιακό μας περιβάλλον και να παραμένουμε ευέλικτοι, για να είμαστε εργοδότης προτίμησης για τους επαγγελματίες του μέλλοντος. Με αυτά τα στελέχη στο δυναμικό μας, θα μπορέσουμε να προσδώσουμε πραγματική αξία στους πελάτες, στην αγορά και στους συνανθρώπους μας.

ΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΜΑΣ ΠΛΑΝΟ

Σε ποιους άξονες θα κινηθεί το στρατηγικό σας πλάνο; Να αναφέρω ότι ο ρόλος της Deloitte στην Κύπρο γίνεται ακόμη πιο σημαντικός με την ένταξή μας στο περιφερειακό δίκτυο της Deloitte North and South Europe, που δημιουργεί ευκαιρίες για την επέκταση των υπηρεσιών μας και τη δημιουργία νέων προοπτικών για τους ανθρώπους μας. Η κατεύθυνσή μας λοιπόν είναι διττή. Αφενός ενισχύουμε την εσωτερική 28 EconomyToday

Who is Who Ο Πιερής Μάρκου ανέλαβε καθήκοντα Ανώτατου Εκτελεστικού Διευθυντή της Deloitte Κύπρου και είναι μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Deloitte Middle East από την 1η Ιουνίου 2021, αφού είχε υπηρετήσει ως ο Επικεφαλής των Φορολογικών & Νομικών Υπηρεσιών για σειρά ετών. Είναι Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου (ΣΕΛΚ). Είναι επίσης μέλος του Ινστιτούτου Ορκωτών Λογιστών στην Αγγλία και την Ουαλία, του Chartered Institute of Taxation και του Διοικητικού Συμβουλίου του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Λευκωσίας. Συμμετέχει ενεργά τα τελευταία χρόνια στη διαμόρφωση της φορολογικής πολιτικής των εκάστοτε κυβερνήσεων.

Στον τομέα των υπηρεσιών, ποια είναι η εικόνα που επικρατεί; Ποια ήταν η επίδραση της κρίσης του κορωνοϊού και ποιες νέες ευκαιρίες έχει φέρει για τον τομέα σας; Ο τομέας των επαγγελματικών υπηρεσιών είχε μια καλή πορεία τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ωστόσο, τώρα με την πανδημία υπάρχουν δυσκολίες, αφού σημαντικό μέρος των επαγγελματικών υπηρεσιών έχει επηρεαστεί, μιας και βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις δραστηριότητες των ξένων επενδυτών και των High Net Worth Individuals. Πιστεύω, όμως, ότι με τη σταδιακή επιστροφή σε μια νέα κανονικότητα θα επανέλθουν και οι προοπτικές για τον κλάδο. Βεβαίως, η συνεχής εξυπηρέτηση των πελατών δεν έχει επηρεαστεί πολύ, αφού συνεχίζουν να υπάρχουν οι καθημερινές ανάγκες των οργανισμών σε θέματα συμμόρφωσης και λειτουργίας. Επίσης, η πανδημία έχει φέρει στο προσκήνιο την παγκοσμιοποίηση μέσω της τεχνολογίας και τη διασυνοριακή παροχή υπηρεσιών. Το μέλλον του τομέα των επαγγελματικών υπηρεσιών θα βασιστεί στην ικανότητά μας να αγκαλιάσουμε την τεχνολογία και να προσφέρουμε μέγιστη ποιότητα στην εξυπηρέτηση πελατών.

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Ποιες προοπτικές υπάρχουν στον τομέα των επενδύσεων; Πόσο μας επηρέασε η κατάργηση του ΚΕΠ και πού θεωρείτε ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση; Όπως γνωρίζετε, η Κύπρος στα τέλη της δεκαετίας του 1970 εφάρμοσε νομοθεσίες που πρόσφεραν ελκυστικά φορολογικά και άλλα κίνητρα για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Αυτό συνέβαλε στην αύξηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος για την Κύπρο. Ωστόσο, τα όσα έχουν γίνει πρόσφατα σε σχέση με τις κακές πρακτικές σε μεμονωμένες περιπτώσεις πολιτογραφήσεων έχουν πλήξει την εικόνα της Κύπρου διεθνώς. Προσωπικά, θεωρώ ότι, με στρατηγικές πρωτοβουλίες του δημόσιου και ιδιωτικού κλάδου στον τομέα των ξένων επενδύσεων, η Κύπρος θα βρεθεί και πάλι στις επιλογές των ξένων επενδυτών. Η πρωτοβουλία της κυβέρνησης για την οικονομική διπλωματία πιστεύω ότι θα βοηθήσει τις επενδύσεις και την κυπριακή οικονομία ευρύτερα. Με ποιους τρόπους μπορεί να επιτευχθεί βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Κύπρου; Πού εντοπίζετε τις μεγαλύτερες αδυναμίες και ποιες είναι οι εισηγήσεις σας; Το θέμα της ανταγωνιστικότητας της Κύπρου συζη-

Προσωπικά δεν μου αρέσει ο όρος «δημιουργία νέου μοντέλου ανάπτυξης», αλλά προτιμώ τον όρο «βελτίωση του μοντέλου ανάπτυξης» της Κύπρου. Και αυτό γιατί δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε από το κάδρο της ανάπτυξης παραδοσιακούς ζωτικούς τομείς, όπως ο τουρισμός, τα ακίνητα και οι επενδύσεις

EconomyToday 29

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ τείται εδώ και χρόνια. Παρά τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί, η ανταγωνιστικότητα της Κύπρου παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Για να βελτιώσουμε τη θέση της χώρας μας, κατ’ αρχάς θα πρέπει να δούμε το εργατικό κόστος, το οποίο βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα στην Κύπρο. Στη συνέχεια, επιβάλλεται να εγκύψουμε στο κόστος παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών, σε συνάρτηση με τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας. Επίσης, θα πρέπει να δούμε τις πτυχές που αφορούν τη φορολογία. Εάν καταφέρουμε να συγκρατήσουμε τα κόστη μας και να αυξήσουμε την εξωστρέφεια της οικονομίας μας, θα μπορέσουμε να καταστούμε πιο ανταγωνιστικοί, κάτι που είναι απαραίτητο σήμερα με την παγκοσμιοποίηση.

ΙΣΧΥΡΟ ΤΟ ΠΛΗΓΜΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την πορεία της κυπριακής οικονομίας; Με ποιο τρόπο πιστεύετε ότι μπορεί να επιτευχθεί πιο γρήγορη ανάκαμψη; Η κυπριακή οικονομία, όπως όλες, δέχθηκε ισχυρά πλήγματα λόγω της πανδημίας. Τα υποχρεωτικά lockdowns, το κλείσιμο επιχειρήσεων, η αναστολή εργασιών, η πολύμηνη κρατική ενίσχυση σε επιχειρήσεις και εργαζόμενους, και γενικά η όλη αποδιοργάνωση της οικονομίας, δημιούργησαν τεράστια προβλήματα. Καθώς επιστρέφουμε σταδιακά σε μια κανονικότητα, θα πρέπει αφενός να καλύψουμε τις «τρύπες» που δημιουργήθηκαν και αφετέρου να προετοιμάσουμε την οικονομία για τη μετά πανδημία εποχή. Για να τα επιτύχουμε αυτά, χρειάζεται ένα έκτακτο σχέδιο δράσης για την οικονομία, με χρονοδιαγράμματα υλοποίησης και καθορισμένους στόχους. Παράλληλα, οφείλουμε να προχωρήσουμε σε θεσμικές μεταρρυθμίσεις και σε ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους και της οικονομίας. Αν συνεχίσουμε να εξαγγέλλουμε μεμονωμένα και αποσπασματικά μέτρα, δεν θα πετύχουμε τους στόχους μας.

θέματα που οδήγησαν στην κατάργησή του. Όσον αφορά άλλους τομείς, οφείλουμε να τους εμπλουτίσουμε και να τους αξιοποιήσουμε περισσότερο, όπως την ενέργεια, την τεχνολογία, την καινοτομία, την ιδιωτική εκπαίδευση, την ιατρική και την πράσινη και γαλάζια ανάπτυξη. Αναβαθμίζοντας λοιπόν τους παραδοσιακούς τομείς και προωθώντας περισσότερο τους αναδυόμενους, θα δημιουργήσουμε το ιδανικό μοντέλο ανάπτυξης για την Κύπρο.

Πώς μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος για τη δημιουργία ενός νέου μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης; Προσωπικά δεν μου αρέσει ο όρος «δημιουργία νέου μοντέλου», αλλά προτιμώ τον όρο «βελτίωση του μοντέλου ανάπτυξης» της Κύπρου. Και αυτό γιατί δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε από το κάδρο της ανάπτυξης παραδοσιακούς ζωτικούς τομείς, όπως ο τουρισμός, τα ακίνητα και οι επενδύσεις. ΕΤΑΙΡΙΚΟΣ ΦΟΡΟΣ Κάθε χώρα διαμορφώνει το μοντέλο ανάπτυξής της Ποια είναι η άποψή σας σε σχέση με την επιβολή ανάλογα με τα συγκριτικά πλεονεκτήματά της. Με ενός παγκόσμιου εταιρικού φόρου; επίκεντρο τους τομείς που προανέφερα, μπορούμε να Το θέμα αυτό το ήγειρε πρώτα ο Τζο Μπάιτους βελτιώσουμε για να καλύπτουν νέες ντεν και συμφώνησαν μαζί του διάφορες τάσεις και ανάγκες. Για παράδειγμα, στον Είναι φανερό ότι οι τράπεζες χώρες της Ευρώπης. Δεν είναι όμως εύκολο τουρισμό θα πρέπει να προχωρήσουμε σε εγχείρημα, γιατί έχει να κάνει με τις ιδιαισήμερα, αν και διαθέτουν μεγάλη εμπλουτισμό και αναβάθμιση του τουριστικού μας προϊόντος, στα ακίνητα να μει- ρευστότητα χρήματος, δεν μπορούν τερότητες και τους φορολογικούς στόχους κάθε χώρας. Η παρόμοια πρόταση που ώσουμε φορολογίες (π.χ. ΦΠΑ και τέλη) να στηρίξουν επαρκώς την αγορά, έγινε για έναν ευρωπαϊκό κοινό εταιρικό και στις επενδύσεις να δημιουργήσουμε αφού ανησυχούν για την αύξηση φόρο δεν προχώρησε λόγω αντιδράσεων ένα πιο αξιόπιστο και διάφανο επενδυτικό αρκετών χωρών-μελών της Ε.Ε., μεταξύ των των ΜΕΔ τους πρόγραμμα που να συνάδει με τα δεδοοποίων και η Κύπρος. Θεωρώ λοιπόν ότι μένα της Ε.Ε., ώστε να αποφύγουμε τα 30 EconomyToday

Αν συνεχίσουμε να εξαγγέλλουμε μεμονωμένα και αποσπασματικά μέτρα, δεν θα πετύχουμε τους στόχους μας

η πανδημία είναι η στροφή προς τη νέα τεχνολογία. Πολλές επιχειρήσεις που καθυστερούσαν την τεχνολογική αναβάθμισή τους, κατά τη διάρκεια της πανδημίας υποχρεώθηκαν να καταφύγουν στη χρήση της τεχνολογίας για να επιβιώσουν και να γίνουν πιο ανταγωνιστικές. Οι νέες τάσεις δεν πρόκειται να υποχωρήσουν μετά τη λήξη της πανδημίας, οπότε οι επιχειρήσεις θα πρέπει να συνεχίσουν να εκσυγχρονίζονται τεχνολογικά και παράλληλα να εστιάζουν στους νέους τρόπους συμπεριφοράς των καταναλωτών.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΑ ΜΕΔ

Ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα; Η σημαντικότερη πρόκληση είναι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Παρά την πώληση αρκετών δανείων από τις τράπεζες, το ποσό των 5 δισ. ευρώ που απομένει στα χαρτοφυλάκιά τους είναι υψηλό και δημιουργεί προβλήματα στο τραπεζικό σύστημα. Πρόκληση για τον χρηματοπιστωτικό τομέα συνεχίζει να παραμένει η καλύτερη οργάνωση και δομή του, ώστε να συγκρατήσει τα κόστη λειτουργίας του. Είναι φανερό ότι οι τράπεζες σήμερα, αν και διαθέτουν μεγάλη ρευστότητα χρήματος, δεν μπορούν να στηρίξουν επαρκώς την αγορά, αφού ανησυχούν για την αύξηση των ΜΕΔ τους. Κατά τη γνώμη μου, το χρηματοπιστωτικό σύστημα χρειάζεται μια γενική ανασύνταξη που να περιλαμβάνει την προώθηση περισσότερων ψηφιακών προϊόντων, τη συγκράτηση του κόστους λειτουργίας, την επινόηση νέων προϊόντων, πιο ευέλικτες μεθόδους και άλλες εναρμονίσεις με τα νέα δεδομένα της αγοράς.

και η συζήτηση που άρχισε για έναν παγκόσμιο εταιρικό φόρο θα κρατήσει χρόνια και δεν θα λυθεί εύκολα. Με ποιο τρόπο θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί το φορολογικό σύστημα της χώρας; Όπως γνωρίζετε, οι επαγγελματίες του κλάδου και ο ΣΕΛΚ προτείνουμε εδώ και καιρό την προώθηση σημαντικών αλλαγών στο φορολογικό μας σύστημα. Βασικά, επιδιώκουμε μια νέα φορολογική μεταρρύθμιση που να λαμβάνει υπόψη τα νέα δεδομένα της οικονομίας μας και τις νέες απαιτήσεις φορολογίας. Η προηγούμενη μεταρρύθμιση έγινε το 2003 και από τότε έχουν διαφοροποιηθεί πολύ τα δεδομένα της οικονομίας. Κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει να καταργηθούν αχρείαστες φορολογίες, να συμπτυχθούν φόροι, να επεκταθεί η χρήση της τεχνολογίας στα φορολογικά, να περιοριστεί η γραφειοκρατία, να προσεγγιστεί διαφορετικά το θέμα της φοροδιαφυγής και γενικά να γίνει ένα τολμηρό «λίφτινγκ» στα φορολογικά. Ποιες αλλαγές έχει φέρει η πανδημία στον τομέα των επιχειρήσεων και τι άλλο θα πρέπει να αναμένουμε; H κυριότερη αλλαγή που έφερε στις επιχειρήσεις

ΑΜΕΣΗ ΑΝΑΓΚΗ

ΓΙΑ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ποια είναι η στρατηγική σας προσέγγιση όσον αφορά τη βιώσιμη ανάπτυξη; Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι η προσπάθεια συνδυασμού στόχων για καλύτερη ποιότητα ζωής, υγείας και ευημερίας, με κοινωνική δικαιοσύνη και διατήρηση της ικανότητας της γης να υποστηρίζει τη ζωή σε όλη της την ποικιλότητα. Βιώσιμη ανάπτυξη έχουμε όταν επιτυγχάνονται οικονομικοί, κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί στόχοι ταυτόχρονα. Στην Deloitte, κατανοούμε την άμεση ανάγκη για βιώσιμη ανάπτυξη και πιστεύουμε ότι με τη συλλογική προσπάθεια, τόσο επιχειρήσεων όσο και της κοινωνίας, μπορούμε να επιτύχουμε θετικά αποτελέσματα αν δράσουμε άμεσα. Έχουμε θέσει στόχους

παγκοσμίως, που συμπεριλαμβάνουν net-zero μέχρι το 2030, την ανάπτυξη πράσινων πολιτικών και πρακτικών, τη συμμετοχή και εκπαίδευση των ανθρώπων μας σχετικά με τις θετικές κλιματικές επιλογές που μπορούν να κάνουν στο σπίτι και στην εργασία, καθώς και τη δημιουργία πράσινων οικοσυστημάτων που θα απαρτίζονται από τους πελάτες, τους συνεργάτες, ΜΚΟ και άλλους σχετικούς οργανισμούς. Θα συνεχίσουμε βεβαίως και τις πρωτοβουλίες μας για τη στήριξη ευάλωτων ομάδων, αλλά και startups που συμβάλλουν στην εξέλιξη της οικονομίας μας, στον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους και στην αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών.

EconomyToday 31

cover story

Κρίνουν το μέλλον της τουριστικής σεζόν οι Βρετανοί

Στα πατώματα ο τουρισμός το πρώτο εξάμηνο ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΚΑΛΥΦΟΜΜΑΤΟΥ

32 EconomyToday

πειτα από μια χαμένη χρονιά στον τουρισμό, οι εμπλεκόμενοι φορείς σηκώνουν μανίκια, σε μια προσπάθειά τους να καλύψουν τις ζημιές που επέφερε η πανδημία. Μέχρι στιγμής, τα μηνύματα που λαμβάνουν οι τουριστικές επιχειρήσεις είναι ενθαρρυντικά, ωστόσο, όπως αναφέρουν στο Economy Today, βρίσκονται πολύ μακριά από τα επίπεδα του 2019. Η τουριστική βιομηχανία θα χρειαστεί μία πενταετία για να ορθοποδήσει και να φτάσει στα επίπεδα της προ κορωνοϊού εποχής. Οι φορείς του τουρισμού βρίσκονται σε αναμμένα κάρβουνα, καθώς αναμένουν τις αποφάσεις της κυβέρνησης Μπόρις Τζόνσον για τις διακοπές των Βρετανών. Ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα για την επανεκκίνηση της οικονομίας, μετά και τη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων, καθώς και για τη σταδιακή επιστροφή στην κανονικότητα, είναι ο τουρισμός. Αφού και τα επιδημιολογικά δεδομένα το επέτρεψαν, στις 10 Μαΐου άνοιξε η τουριστική αγορά για ξένους και ντόπιους τουρίστες. Η φετινή σεζόν είναι ένα δύσκολο παζλ με πολλά κομμάτια. Από την πορεία της πανδημίας στη χώρα και τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας, καθώς και από την πολιτική που θα ακολουθήσουν οι βασικές τουριστικές αγορές, θα διαφανεί κατά πόσον η Κύπρος είναι κοντά στο να ανακτήσει σιγά-σιγά τη δύναμή της στον τομέα. Διάθεση για διακοπές, πάντως, υπάρχει και αυτό είναι εμφανές. Το θέμα είναι πότε θα ξεκινήσει η ταξιδιωτική ροή και πώς θα γίνει αυτό με ασφάλεια, χωρίς τον κίνδυνο αναζωπύρωσης της πανδημίας. Όπως αναφέρουν οι επιχειρηματίες, όλο το παιχνίδι θα κριθεί φέτος από τις κρατήσεις της τελευταίας στιγμής και, φυσικά, από τον ανταγωνισμό στις προσφορές.

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ

ΟΛΟΙ ΟΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΑΝΑΜΕΝΟΥΝ ΤΙΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΛΗΦΘΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΜΕΡΕΣ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΣΤΙΣ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ

Οι πιο προχωρημένες χώρες στο κομμάτι του εμβολιασμού, που αναμένεται να θέσουν υπό έλεγχο καλύτερα την πανδημία, είναι σήμερα η Βρετανία, το Ισραήλ και η Ρωσία, που αποτελούν τις παραδοσιακές αγορές της Κύπρου. Αυτό αποτυπώνεται στο 65% των αφίξεων που προέρχονται από τις συγκεκριμένες χώρες. Η εμβολιαστική κάλυψη αυτών των χωρών, σύμφωνα με τον Υφυπουργό Τουρισμού, Σάββα Περδίο, θα θέσει πιο εύκολα την κατάσταση υπό έλεγχο, αφού θα υπάρχουν λιγότεροι περιορισμοί για να ταξιδέψουν στην Κύπρο. Παράλληλα, όπως ανέφερε, θετικό είναι το γεγονός ότι αναμένονται απευθείας πτήσεις από τη Γαλλία και τις σκανδιναβικές χώρες και ότι δεν θα υπάρχει πλέον εξάρτηση από τους οργανωτές ταξιδιών.

ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ

Όλοι οι τουριστικοί φορείς αναμένουν τις αποφάσεις που θα ληφθούν τις επόμενες μέρες στη Μεγάλη Βρετανία και συγκεκριμένα στις 10 Ιουνίου, όσον αφορά τα διεθνή ταξίδια. Οι μέχρι στιγμής πληροφορίες και τα δημοσιεύματα στον βρετανικό Τύπο θέλουν την Κύπρο να τίθεται στην «πορτοκαλί» κατηγορία μαζί με αρκετές άλλες χώρες, ωστόσο φαίνεται πως κάποιοι ανταγωνιστικοί προορισμοί, όπως η Μάλτα, θα βρίσκονται στην «πράσινη» κατηγορία. Αν τελικά έτσι έχουν τα πράγματα,

EconomyToday 33

cover story

ΠΟΙΑ ΕΜΒΟΛΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΙ

θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να ανοίξει αυτή η σημαντική αγορά, αφού η παραμονή σε υποχρεωτική απομόνωση για 10 μέρες, όπως προβλέπεται για όσους επιστρέφουν από χώρες που βρίσκονται στην «πορτοκαλί» κατηγορία, αποτελεί ισχυρό αντικίνητρο. Ήδη, δημοσκοπήσεις που διεξάγουν βρετανικά μέσα ενημέρωσης καταδεικνύουν πως οι Βρετανοί που θα ταξιδέψουν θεωρούν σημαντικό αντικίνητρο τόσο τη δεκαήμερη απομόνωση όσο και την ανάγκη διενέργειας δύο PCR τεστ με την επιστροφή στη χώρα τους. Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς του τουρισμού ευελπιστούν ότι η Κύπρος θα βρεθεί στην «πράσινη» κατηγορία της Μεγάλης Βρετανίας το συντομότερο δυνατόν και σίγουρα όχι μετά από βασικούς ανταγωνιστικούς προορισμούς.

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΤΩΣΗ ΣΤΙΣ ΑΦΙΞΕΙΣ

Τον Απρίλιο του 2021 καταγράφηκαν 38.226 αφίξεις τουριστών, σε σύγκριση με μηδενικές αφίξεις τουριστών τον Απρίλιο του 2020. Βέβαια, οι μηδενικές αφίξεις κατά τον περσινό Απρίλιο οφείλονται στην απαγόρευση εισόδου στην Κυπριακή Δημοκρατία, στο πλαίσιο της προσπάθειας ανάσχεσης της πανδημίας. Την ίδια ώρα, η δραματική πτώση φαίνεται και στη σύγκριση του Απριλίου του 2019 με τον αντίστοιχο φετινό μήνα, όπου καταγράφεται μείωση 88,4%, αφού τον Απρίλιο του 2019 είχαμε 309.308 αφίξεις τουριστών. Όσον αφορά την περίοδο Ιανουαρίου-Απριλίου 2021, οι αφίξεις τουριστών ανήλθαν σε 55.973 σε σύγκριση με 246.556 την αντίστοιχη περίοδο του 2020, σημειώνοντας μείωση 77,3%, καθώς και μείωση 91,8% σε σχέση με την περίοδο Ιανουαρίου-Απριλίου 2019, κατά την οποία καταγράφηκαν 686.783 αφίξεις.

34 EconomyToday

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΦΥΛΑΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΘΑ ΔΙΑΦΑΝΕΙ ΚΑΤΑ ΠΟΣΟΝ Η ΚΥΠΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟ ΝΑ ΑΝΑΚΤΗΣΕΙ ΣΙΓΑ-ΣΙΓΑ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ

Βάσει των δεδομένων που ισχύουν μέχρι στιγμής, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. θα αποδέχονται Ευρωπαίους πολίτες που εμβολιάστηκαν με ένα από τα τέσσερα εμβόλια που έχουν λάβει έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων. Αυτά είναι τα εμβόλια των εταιρειών Pfizer-BioNTech, Moderna, AstraZeneca και Janssen (Johnson & Johnson). Η Κύπρος δέχεται και το ρωσικό εμβόλιο Sputnik, κάτι βέβαια που θα προσελκύσει τη ρωσική αγορά στη χώρα μας. Κάθε χώρα μπορεί να επιβάλει τους δικούς της όρους όσον αφορά τους εμβολιασμούς. Συγκεκριμένα, κάθε χώρα αποφασίζει κατά πόσον θα επιτρέψει την είσοδο σε πολίτες που έχουν κάνει μόνο τη μία δόση ή και τις δύο δόσεις. Πάντως, η Κομισιόν συστήνει να υπάρξει μια κοινή γραμμή, ώστε να υπάρχει αρμονία. Σε περίπτωση που ένας πολίτης δεν πληροί τις προϋποθέσεις για τα εμβόλια, θα πρέπει να έχει μαζί του και αρνητικό τεστ, με χρονική ισχύ 72 ώρες. Το συγκεκριμένο πιστοποιητικό απευθύνεται στους πολίτες που δεν επιθυμούν να εμβολιαστούν, ωστόσο αυτοί θα πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες των χωρών που προτίθενται να επισκεφθούν, ώστε να έχουν τα απαραίτητα τεστ. Η Ε.Ε., εν τω μεταξύ, παροτρύνει τα κράτη-μέλη να μην επιβάλλουν επιπρόσθετα μέτρα, όπως υποχρεωτική καραντίνα, απομόνωση ή υποχρεωτικό έλεγχο, εκτός αν είναι απαραίτητο για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας. Επιπρόσθετα, τα συμβουλεύει να παρακολουθούν τις συμβουλές του ECDC (Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων) πριν λάβουν τα μέτρα τους.

«Από τις πρώτες χώρες που άνοιξαν τον τουρισμό η Κύπρος»

ληθείς να σχολιάσει στο Economy Today την εικόνα του τουρισμού, ο Υφυπουργός Τουρισμού, Σάββας Περδίος, ανέφερε ότι «η Κύπρος είναι από τις πρώτες χώρες που κατάφεραν να ανοίξουν τον τουρισμό τους για ταξίδια είτε αναψυχής είτε επαγγελματικά από την 1η Μαρτίου. Την ίδια ώρα, ανοίξαμε για χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και για χώρες εκτός Ευρώπης από την 1η Απριλίου». Μίλησε επίσης και για το νέο πρωτόκολλο εισόδου στη Δημοκρατία, το οποίο συμφωνήθηκε τον Δεκέμβριο του 2020. «Στη βάση του συγκεκριμένου πρωτοκόλλου, εντάσσονται στο πλαίσιο 65-70 χώρες, οι οποίες μπορούν ανά πάσα στιγμή να έχουν πτήσεις για την Κύπρο. Αυτές οι πτήσεις δεν διακόπτονται ποτέ, τουλάχιστον από τη δική μας πλευρά. Όσοι έρχονται από τις χώρες αυτές δεν μπαίνουν σε καραντίνα, εκτός αν είναι επαφές ή κρούσματα, και εκπροσωπούνται πάντα σε μια από τις κατηγορίες όπου επιτρέπονται τα ταξίδια, είτε πράσινη είτε πορτοκαλί είτε κόκκινη κατηγορία», επισήμανε ο Σάββας Περδίος. Συμπλήρωσε πως «οι προϋποθέσεις εισόδου από αυτές τις κατηγορίες είναι να έχεις τεστ κορωνοϊού ανάλογα με την κατηγοριοποίηση της κάθε χώρας, ενώ αυτό που προστέθηκε τον Μάιο στο συγκεκριμένο πρωτόκολλο εισόδου είναι το πιστοποιητικό εμβολιασμού, το οποίο λαμβάνει κάποιος από τη χώρα του όταν έχει εμβολιαστεί πλήρως. Αν κάποιος έχει πιστοποιητικό εμβολιασμού, μπορεί να εισέλθει χωρίς να κάνει τεστ, ανεξαρτήτως της κατηγοριοποίησης της χώρας».

σύμφωνα με τον ίδιο, η εικόνα θα βελτιωθεί σύντομα. «Από τη Ρωσία ακόμα περιμένουμε το πράσινο φως για να επιτραπούν οι ναυλωμένες πτήσεις, διότι εκεί είναι ο μεγάλος όγκος από τη Ρωσία. Αυτό προκύπτει λόγω του ότι οι Ρώσοι τουρίστες κλείνουν πακέτα για τις διακοπές τους. Αυτό προσπαθούμε να το καταφέρουμε και σε διπλωματικό επίπεδο, έτσι ώστε να πειστούν οι Ρώσοι να επιτρέψουν τις ναυλωμένες πτήσεις». Όσον αφορά τους πολίτες χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι ακόμη διστακτικοί στο να ταξιδέψουν, λόγω των συνθηκών. Οι πλείστοι, όπως αναφέρει ο κ. Περδίος, «περιμένουν να μπει σε εφαρμογή το πράσινο πιστοποιητικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να νιώσουν πιο άνετα να ταξιδέψουν. Άρα πρέπει να πω ότι το νερό μπήκε στ’ αυλάκι, ο τροχός ξεκίνησε να γυρίζει, αλλά σίγουρα ακόμα να δούμε σημαντική ροή τουρισμού στην Κύπρο. Ευελπιστούμε αυτό να γίνει τις επόμενες εβδομάδες».

ΣΕ ΑΝΑΜΟΝΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΒΡΕΤΑΝΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ

ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΡΩΣΙΑ ΚΑΙ ΙΣΡΑΗΛ

Η Κύπρος ήταν από τις πρώτες χώρες, τουλάχιστον της Ευρώπης, που έκαναν αυτόν τον διακανονισμό. Εκτός του ότι ήταν μια τεράστια διευκόλυνση και για τις δύο πλευρές, αυτό προσέφερε και τη σταθερότητα που χρειάζονταν και οι οργανωτές ταξιδιών και οι αεροπορικές εταιρείες. Ερωτηθείς εάν ευδοκίμησε ο συγκεκριμένος διακανονισμός, ο Υφυπουργός Τουρισμού ανέφερε ότι υπήρξε ανταπόκριση από το Ισραήλ, που ήταν και η πιο προχωρημένη χώρα όσον αφορά το εμβολιαστικό πρόγραμμα, και ακολούθως ενδιαφέρον έδειξε η ρωσική αγορά, ωστόσο όχι με ναυλωμένες πτήσεις. Από τον Απρίλιο και τις αρχές Μαΐου υπήρξαν αφίξεις από αυτές τις χώρες ως επί το πλείστον. Ωστόσο, μετά την κρίση στο Ισραήλ, οι πτήσεις διακόπηκαν για ένα διάστημα, ενώ από τη Ρωσία συνεχίζεται κανονικά η ροή των αφίξεων. Όπως ανέφερε ο κ. Περδίος, όσον αφορά το Ισραήλ, υπήρξαν δυσκολίες εξαιτίας της εμπόλεμης κατάστασης, αλλά,

το νερό μπήκε στ’ αυλάκι, ο τροχός ξεκίνησε να γυρίζει

Το κλειδί και το μεγάλο στοίχημα για την τουριστική βιομηχανία αποτελεί η Βρετανία. Η απόφασή της να επιτρέπει στους Βρετανούς να ταξιδεύουν μόνο στις «πράσινες» χώρες έχει στοιχίσει πολύ στην Κύπρο, διότι βρίσκεται στην πορτοκαλί κατηγορία. Ο κ. Περδίος επ’ αυτού αναφέρει πως «στην Ευρώπη, αν δεν κάνω λάθος, μόνο η Πορτογαλία είναι στην πράσινη κατηγορία, ενώ όλες οι άλλες χώρες και οι βασικοί μας ανταγωνιστές είναι στην πορτοκαλί κατηγορία. Η επόμενη αξιολόγηση των Βρετανών θα είναι γύρω στις 10 Ιουνίου. Οπωσδήποτε, είναι πάρα πολύ σημαντικό για την Κύπρο να ενταχθεί στην πράσινη κατηγορία των Βρετανών, αφού αποτελούν τον βασικό αιμοδότη του κυπριακού τουρισμού. Προς το παρόν, οι αφίξεις από τη Βρετανία είναι μηδαμινές, αφού έρχονται μόνο για επαγγελματικούς λόγους». Ο κ. Περδίος δηλώνει αισιόδοξος για την επικείμενη απόφαση των βρετανικών αρχών, διότι η επιδημιολογική εικόνα της χώρας μας βρίσκεται σε πολύ καλά επίπεδα, κάτι που θα επιτρέψει στη Βρετανία, καθώς και σε άλλες χώρες, να αναθεωρήσουν τις λίστες τους.

EconomyToday 35

cover story

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ

ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΦΙΛΟΚΥΠΡΟΥ ΡΟΥΣΟΥΝΙΔΗ Γενικού Διευθυντή Παγκύπριου Συνδέσμου Ξενοδόχων

ον τελευταίο ενάμιση χρόνο, τίποτα στη ζωή μας δεν θυμίζει την καθημερινή μας «κανονικότητα». Η πανδημία του κορωνοϊού διαφοροποίησε καθημερινές συνήθειες και κατέστησε αναγκαία την κοινωνική αποστασιοποίηση, κρατώντας μας μακριά από αγαπημένα πρόσωπα και ρίχνοντας βαριά τη σκιά της πάνω στις οικονομίες διεθνώς, μη εξαιρουμένης και της κυπριακής. Ειδικά η τουριστική βιομηχανία, που διαχρονικά λειτουργούσε ως βασικός πυλώνας οικονομικής ανάπτυξης για την κυπριακή οικονομία, σήμερα μετρά βαθιές πληγές και τραύματα από την πανδημία, αφού η μείωση αφίξεων και εσόδων είναι δραματική. Στη δεκαετία του ’80 –40 ολόκληρα χρόνια πίσω– επέστρεψε φέτος ο τουρισμός στο νησί μας! Η πανδημία COVID-19, όχι μόνο ανέκοψε την ανοδική πορεία της τουριστικής ατμομηχανής, αλλά και απειλεί να την καθηλώσει σε «χαμηλές πτήσεις» και για τα επόμενα 3-4 χρόνια. Για τη χρονιά που έφυγε, όλοι συμφωνούν ότι ο τουρισμός κλήθηκε, εν μέσω πανδημίας, να δώ36 EconomyToday

Καλούμαστε να επενδύσουμε περισσότερο στην ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουμε και στην αυθεντικότητα του brand της Κύπρου

σει έναν πρωτοφανή αγώνα επιβίωσης, καθώς ουσιαστικά χάθηκε το 85% των εσόδων του. Η χρονιά 2021 για την τουριστική βιομηχανία ξεκίνησε με συγκρατημένη αισιοδοξία, δεδομένης της έναρξης των εμβολιασμών. Εντούτοις, και η φετινή σεζόν θα είναι εξίσου εξαιρετικά δύσκολη για τον τουρισμό. Η πανδημία επιμένει, η τουριστική περίοδος όπως όλα δείχνουν θα αργήσει να ανοίξει, ενώ το διάστημα μέχρι τον Ιούνιο θεωρείται χαμένο. Πολλές από τις χώρες που αποτελούν τις κύριες αγορές μας παραμένουν «μουδιασμένες» όσον αφορά τις κρατήσεις τους και με αβέβαιο το άνοιγμά τους στο άμεσο μέλλον. Αυτό δημιουργεί αρνητική ψυχολογία στους επικείμενους ταξιδιώτες στο να προγραμματίσουν τις διακοπές τους και είναι λογικό αυτή η ανασφάλεια να επικρατεί σε όλο τον κόσμο, δημιουργώντας μια αναβλητικότητα στη διάθεση οργάνωσης διακοπών. Βλέπουμε τις κρατήσεις να είναι αρκετά πίσω σε σχέση με το άνοιγμα της σεζόν, οπότε στο τρίτο

Η έναρξη της καλοκαιρινής τουριστικής σεζόν θα έχει μια σημαντική καθυστέρηση, αλλά ευελπιστούμε ότι θα επιμηκυνθεί το τέλος της

τρίμηνο του έτους περιμένουμε ότι θα δοθεί μια ώθηση στην τουριστική εισροή με την προσέλευση τουριστών από τις κύριες αγορές μας, καθώς θα υπάρξουν διακρατικές συμφωνίες, θα έχει πια εμβολιαστεί το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού και, σε συνδυασμό με τις κλιματολογικές συνθήκες που θα επικρατούν, θα αποτρέπεται η μετάδοση του ιού. Κατά συνέπεια, η έναρξη της καλοκαιρινής τουριστικής σεζόν θα έχει μια σημαντική καθυστέρηση, αλλά ευελπιστούμε ότι θα επιμηκυνθεί το τέλος της. Στην προσπάθεια ανάκτησης των εσόδων του τουρισμού θα συμβάλει η υγειονομική κατάσταση της χώρας μας, σε συνδυασμό με την αντίστοιχη των άλλων χωρών απ’ όπου θέλουμε να προσελκύσουμε πελάτες. Δεν είναι λοιπόν εύκολο να μιλήσουμε για ποσοστά, όσο δεν γνωρίζουμε πώς θα κινηθεί η υγεία σε παγκόσμια κλίμακα. Ο κόσμος έχει την επιθυμία να ταξιδέψει και θα το κάνει μόλις του δοθεί η ευκαιρία. Υπάρχει μια

κούραση από τον εγκλεισμό και μια δυσφορία λόγω του ότι δεν μπορεί να μετακινηθεί όπου και όπως θέλει. Τα μηνύματα αισιοδοξίας που λαμβάνουμε από τους τουριστικούς εταίρους και συμβαλλόμενους φορείς το αποδεικνύουν με το παραπάνω. Όλα θα εξαρτηθούν από τις εξελίξεις που θα έχουμε στο άμεσο μέλλον, όπως π.χ. η εξομάλυνση της κατάστασης στο Ισραήλ, καθώς ζούμε σε μια δύσκολη συγκυρία που καθημερινά μεταβάλλεται και δεν είναι προβλέψιμη. Ο κλάδος του τουρισμού οφείλει να βρίσκεται σε ετοιμότητα για να αντιμετωπίσει όλα τα ενδεχόμενα σενάρια, αλλά και να διατηρεί την αισιοδοξία του, χτίζοντας ένα μέλλον που θα έχει τη δυναμική να τον απογειώσει και πάλι! Το 2021, είναι πυρετώδης η προσπάθεια επανεκκίνησης του τουριστικού τομέα για την επίτευξη των καλύτερων δυνατών αποτελεσμάτων, προτάσσοντας εκ νέου τον ήλιο και τη θάλασσα. Νέα δεδομένα διαμορφώνουν τον τρόπο που επιλέγεται πλέον ένας προορισμός. Ο ταξιδιώτης θέλει πρωτίστως να νιώσει ασφάλεια στον τόπο προορισμού του, απολαμβάνοντας τα βασικά και τις ανέσεις του. Παρόλο που οι επόμενοι μήνες προδιαγράφονται πολύ δύσκολοι, εντούτοις η πανδημία δεν πρέπει να μας αποπροσανατολίσει από τον μεγάλο μας στόχο που είναι το rebranding της Κύπρου και η αναβάθμιση του κυπριακού τουριστικού προϊόντος. Για πολλά χρόνια ο ήλιος και η θάλασσα ήταν τα μοναδικά μας όπλα και σε αυτά πρέπει να επιστρέψουμε για αρχή. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, σε ένα έντονα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον, καλούμαστε να επενδύσουμε περισσότερο στην ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουμε και στην αυθεντικότητα του brand της Κύπρου, προσμετρώντας το γεγονός ότι ο σύγχρονος επισκέπτης αντιμετωπίζει πλέον τις διακοπές ως ολιστική εμπειρία και συνυπολογίζει όλες τις εμπειρίες και εντυπώσεις που προσλαμβάνει από τον χώρο που επισκέπτεται – το επίπεδο των υπηρεσιών και της εξυπηρέτησης, αλλά και την ποιότητα του καταλύματος όπου θα μείνει, της ταβέρνας ή του χώρου διασκέδασης που θα επισκεφθεί. Ειδικά σε αυτές τις συνθήκες που βιώνουμε, επιβάλλεται να επισπεύσουμε τη διαμόρφωση του νέου branding της Κύπρου και να επικεντρωθούμε: • στην ανάδειξη της Κύπρου ως ολόχρονου τουριστικού προορισμού • στην περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των ξενοδοχειακών μονάδων και του τουριστικού προϊόντος που προσφέρουμε • στην ενίσχυση του πτητικού προγράμματος προς την Κύπρο, με τη συμπερίληψη πτήσεων από υποσχόμενους προορισμούς • στην ανάπτυξη νέων μορφών τουρισμού με εξειδικευμένα προϊόντα και υπηρεσίες και στην ανάδειξη της κυπριακής γαστρονομίας, των

EconomyToday 37

cover story

προϊόντων και της κουλτούρας του τόπου, αφού χρειάζεται «περισσότερη Κύπρος στο προϊόν μας» • στην αξιοποίηση των εργαλείων που προσφέρουν το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να προσελκύσουμε επισκέπτες • στην προώθηση εκείνων των μεταρρυθμίσεων που θα καταστήσουν τη χώρα μας ακόμη πιο φιλική για επισκέπτες και επενδυτές. Οι δράσεις του αρμόδιου Υφυπουργείου Τουρισμού αφορούν αρχικά το μάρκετινγκ και την προβολή με την υλοποίηση της μεγαλύτερης ψηφιακής διαφημιστικής εκστρατείας που έγινε ποτέ στην Κύπρο, την αλλαγή της εικόνας της Κύπρου στο εξωτερικό, με νέο υλικό και λογότυπο που θα συνάδουν με τις σύγχρονες τουριστικές τάσεις, καθώς και τη διενέργεια καμπάνιας ευσυνειδησίας των μόνιμα διαμενόντων στην Κύπρο, για τις ομορφιές του νησιού και την ανάγκη να το κρατάμε καθαρό. Επίσης, χρειάζεται η βελτίωση των υποδομών και η ενίσχυση ειδικών μορφών τουρισμού, με υλοποίηση στην πράξη των διαφόρων σχεδίων κινήτρων που εκπονήθηκαν το 2020, η ολοκλήρωση του συστήματος διαχείρισης φήμης της τουριστικής Κύπρου και η ψήφιση σημαντικών νομοθεσιών που αφορούν 38 EconomyToday

Ο κλάδος του τουρισμού οφείλει να βρίσκεται σε ετοιμότητα για να αντιμετωπίσει όλα τα ενδεχόμενα σενάρια, αλλά και να διατηρεί την αισιοδοξία του

τα κέντρα αναψυχής, τα ταξιδιωτικά γραφεία, τα θεματικά πάρκα, τους κατασκηνωτικούς χώρους κ.ά. Αλλαγές αναμένονται και στις ταξιδιωτικές τάσεις της φετινής χρονιάς, οι οποίες σύμφωνα με τους τουριστικούς παράγοντες θα είναι δύο και αντίθετες μεταξύ τους. Από τη μια, θα υπάρχουν εκείνοι που μπορούν να υποστηρίξουν οικονομικά το μεμονωμένο ταξίδι, την περιήγηση στη φύση και τη διαμονή σε μικρότερες ξενοδοχειακές μονάδες. Από την άλλη, οι οικονομικές συνθήκες των Ευρωπαίων θα είναι δύσκολες, οπότε θα αναζητηθούν φθηνότεροι προορισμοί διακοπών. Ως εκ τούτου, το μαζικό μοντέλο (οικονομική αεροπορική θέση και ξενοδοχειακή κλίνη) θα είναι σίγουρα στις πρώτες θέσεις επιλογής των Ευρωπαίων. Επιπρόσθετα, πρέπει και οι ξενοδοχειακές μονάδες να επιβιώσουν λαμβάνοντας «οξυγόνο» από τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία και από την ψήφιση των κρατικών εγγυήσεων. Η επόμενη μέρα της τουριστικής και ξενοδοχειακής βιομηχανίας θα έχει ορίζοντα τετραετίας, με στόχο, μετά από σκληρή δουλειά και προσπάθεια, να επιστρέψουμε στα επίπεδα του 2019.

ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΕΙΝΑΙ

ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΟΥΜΕ ΠΡΑΣΙΝΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ

ΤΟΥ ΔΩΡΟΥ ΤΑΚΚΑ Managing Director Golden Reef Hotels

υτή την εποχή οι κρατήσεις είναι της τελευταίας στιγμής. Αυτό υπό τις περιστάσεις ερμηνεύεται ως θετικό, γιατί, με το πέρας της πανδημίας και αφού τελικά «πρασινίσουμε» στον χάρτη, ελπίζουμε να πάρουν μπροστά και να έχουμε ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα στο τέλος της χρονιάς. Δεν έχουμε σαφή εικόνα για τους επόμενους μήνες –όπως παλαιά– αλλά αισιοδοξούμε. Αυτή τη χρονιά, δυστυχώς, θα βλέπουμε μόνο τις επόμενες μέρες και έτσι θα πορευόμαστε. Είμαστε αναγκασμένοι να ακολουθούμε αυστηρά τα πρωτόκολλα, χωρίς εκπτώσεις, και μπορώ να πω πως το πετυχαίνουμε με σχετική ευκολία, και αυτό φέρνει αποτελέσματα. Δεν μπορώ να ισχυριστώ πως αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στο θέμα αυτό και γενικά δεν έχουμε αντιδράσεις στα ξενοδοχεία, ούτε από τους

πελάτες μας αλλά ούτε και από το προσωπικό μας. Όλοι τα δέχονται και τα εφαρμόζουν. Το κλειδί για την όποια επιτυχία στη φετινή χρονιά έχει όνομα και αυτό είναι να καταστούμε πράσινος προορισμός. Χωρίς αυτό, δεν μπορούμε να ελπίζουμε. Θα πρέπει λοιπόν να πρασινίσουμε στον χάρτη και στη συνέχεια να προβούμε στις ενέργειες που απαιτούνται για προσέλκυση τουρισμού από τις διάφορες χώρες με τις οποίες συνεργαζόμαστε. Είμαστε σε στενή επαφή με τους συνεργάτες μας στο εξωτερικό και έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να ξεκινήσουμε τις εκστρατείες μας. Για τον εγχώριο τουρισμό τα πράγματα είναι διαφορετικά, αφού όλοι γνωρίζουμε τα δεδομένα. Πέρσι είχαμε δεχθεί πολλούς συμπατριώτες μας στην ελεύθερη Αμμόχωστο και πιστεύω πως το ίδιο θα συμβεί και φέτος, αφού υπάρχουν πολύ καλές και ελκυστικές προσφο-

Ο τουρισμός θα επανέλθει, θα ανακάμψει και στη συνέχεια θα αυξηθεί

ρές από τα ξενοδοχεία. Το Υφυπουργείο Τουρισμού, και ειδικά ο Υφυπουργός, είναι από τους πιο στενούς μας συνεργάτες στην προσπάθειά μας για την ανάκαμψη του τουρισμού. Όλοι μαζί προσπαθούμε και σίγουρα το Υφυπουργείο προβαίνει συνεχώς σε φιλότιμες προσπάθειες. Ναι, είμαστε ικανοποιημένοι από τα σχέδια του Υφυπουργείου και είμαι βέβαιος πως το αποτέλεσμα αυτής της συνολικής προσπάθειας σύντομα θα αποδώσει τα αναμενόμενα. Θα πρέπει όλοι να κατανοήσουμε πως αυτή η πανδημία έφερε τα πάνω κάτω και άλλαξε όλα τα δεδομένα. Ο τουρισμός παγκόσμια έχει πληγεί στον μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με άλλες βιομηχανίες και θα χρειαστεί χρόνος και μεγάλη προσπάθεια για να φτάσουμε στα επίπεδα του 2019. Είμαι βέβαιος όμως πως ο τουρισμός θα επανέλθει, θα ανακάμψει και στη συνέχεια θα αυξηθεί.

EconomyToday 39

θo c εμ v eαr s t o r y

Η ΕΥΕΛΙΞΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΤΟΥ ΘΑΝΟΥ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ CEO Thanos Hotels & Resorts

ι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η τουριστική βιομηχανία είναι πολλαπλές και μπορούν να διαχωριστούν σε βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες. Οι βραχυπρόθεσμες προκλήσεις έχουν άμεση σχέση με την πανδημία, όμως δεν προέκυψαν μόνο ως αποτέλεσμά της. Η πανδημία έχει λειτουργήσει ως καταλύτης και πολλές τάσεις στην τουριστική βιομηχανία και γενικότερα στην οικονομία έχουν γίνει οι επικρατέστερες νόρμες της οικονομίας. Η διαχείριση της πανδημίας όσον αφορά τη λειτουργία των ξενοδοχείων είναι κάτι που αντιμετωπίζουμε από το 2020. Για τους εργαζόμενους είναι εξαιρετικά δύσκολη η εργασία με τα νέα πρωτόκολλα, ειδικά με τις υψηλές θερμοκρασίες του κυπριακού καλοκαιριού. Επιπρόσθετα, η παροχή ενός ασφαλούς χώρου εργασίας έχει αυξήσει το λειτουργικό κόστος των ξενοδοχείων. Ταυτόχρονα, η διαχείριση των ξενοδοχείων σε σχέση με την εμπειρία των πελατών δημιουργεί προκλήσεις και αυξάνει περαιτέρω τις δαπάνες ενός ξενοδοχείου. 40 EconomyToday

Στο άμεσο μέλλον, πρέπει να αναθεωρήσουμε το μοντέλο ανάπτυξης των ξενοδοχείων

Η πανδημία έχει προκαλέσει «στρες» στην ταμειακή ροή των ξενοδοχείων και αυτό δημιουργεί την ανάγκη ευελιξίας από πλευράς των τραπεζών, ούτως ώστε τα ξενοδοχεία να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στην αρνητική ταμειακή ροή. Σημειώνεται εξάλλου ότι κάποιοι τουριστικοί πράκτορες δεν έχουν πληρώσει τα ξενοδοχεία για διακοπές που πούλησαν για το καλοκαίρι του 2020, ενώ υπάρχει αμφιβολία κατά πόσον κάποιοι τουριστικοί πράκτορες θα είναι σε θέση να πληρώσουν τα ξενοδοχεία για διακοπές του 2021. Γενικότερα, η πανδημία έχει επιφέρει μεγάλη αναταραχή στην αλυσίδα της προσφοράς, την οποία θα μπορούσαμε να χωρίσουμε σε τρεις κατηγορίες: 1. Έχουμε τους διοργανωτές ταξιδίων, οι οποίοι έχουν μειώσει τα πτητικά προγράμματά τους και τον αριθμό προορισμών και ξενοδοχείων που προωθούν. Οι διοργανωτές ταξιδίων που παραδοσιακά είχαν δεσμεύσεις με ξενοδοχεία για συγκεκριμένο αριθμό διανυκτερεύσεων με δεδομένες πληρωμές, έχουν μειώσει σημαντικά αυτές τις υποχρεώσεις.

Οι βραχυπρόθεσμες προκλήσεις έχουν άμεση σχέση με την πανδημία, όμως δεν προέκυψαν μόνο ως αποτέλεσμά της

βιομηχανία για να μπορέσει να λειτουργήσει σε κερδοφόρα επίπεδα. 3. Τέλος, υπάρχουν οι ανεξάρτητοι ταξιδιώτες που αποφασίζουν και αγοράζουν διακοπές από το διαδίκτυο. Αυτοί αποτελούν ένα κομμάτι της αγοράς που μεγαλώνει και η προώθηση του τουριστικού προϊόντος απαιτεί εξειδίκευση στους σύγχρονους τρόπους προώθησης μέσω ψηφιακής τεχνολογίας και σωστής εκμετάλλευσης των μέσων μαζικής επικοινωνίας και κοινωνικής δικτύωσης. Μετά το 2021, δηλαδή στο άμεσο μέλλον, πρέπει να αναθεωρήσουμε το μοντέλο ανάπτυξης των ξενοδοχείων. Η ανάπτυξη των κτιρίων και εγκαταστάσεων, καθώς και τα τεχνικά χαρακτηριστικά των μηχανολογικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων, πρέπει να παρέχουν την επιλογή στον ξενοδόχο να λειτουργεί το ξενοδοχείο με ευέλικτο τρόπο και να επιτρέπει την καλύτερη αντιμετώπιση περιστατικών όπως η πανδημία. Διαχρονικά, η τουριστική βιομηχανία είχε συνηθίσει σε ένα σταθερό και προβλεπόμενο μοντέλο λειτουργίας. Είναι αναγκαίο να αγκαλιάσουμε τις αλλαγές που δημιουργούνται ως αποτέλεσμα της τεχνολογίας και φαινομένων όπως η πανδημία και να αναπροσαρμόσουμε το μοντέλο λειτουργίας μας. Εάν υπάρχει ένα δίδαγμα από την εμπειρία της πανδημίας, είναι ότι η ευελιξία είναι εξαιρετικά σημαντική για την επιβίωση της τουριστικής βιομηχανίας. Αυτή την ευελιξία πρέπει να υιοθετήσουν όλοι οι συμβαλλόμενοι στην αλυσίδα της βιομηχανίας, εργοδότες, εργοδοτούμενοι, τράπεζες, προμηθευτές, η τοπική αυτοδιοίκηση και το κράτος.

Υπάρχουν ξενοδοχεία που ήταν σχεδόν 100% εξαρτώμενα από αυτό το μοντέλο λειτουργίας και ξαφνικά έχουν βρεθεί εκτός αγοράς. Αυτό θα δημιουργήσει αστάθεια στην προσφορά και πιθανή μείωση των τιμών, που θα δημιουργήσει πίεση στην κερδοφορία των ξενοδοχείων. Υπάρχουν επίσης διοργανωτές ταξιδίων που έχουν ξενοδοχεία στο ενεργητικό τους. Σε αυτές τις καθετοποιημένες επιχειρήσεις, οι προσπάθειες θα επικεντρωθούν πρωτίστως στην προώθηση των ιδιόκτητων ξενοδοχείων, κάτι που θα οδηγήσει σε αποξένωση κάποιων ξενοδοχείων από την αγορά. 2. Οι αεροπορικές εταιρείες έχουν μειώσει τον αριθμό των αεροσκαφών τους και αυτό μειώνει την προσφορά. Η μείωση των πτήσεων μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των αφίξεων και όταν αργότερα δημιουργηθεί αρκετή ζήτηση και αυξηθούν οι πληρότητες των αεροσκαφών, οι τιμές των εισιτηρίων θα σταθεροποιηθούν. Η ταχύτητα με την οποία αντιδρούν οι τομείς της αγοράς είναι καθοριστική ως προς το πόσο γρήγορα θα αναπροσαρμοστεί η τουριστική

EconomyToday 41

cover story

ΕΥΘΡΑΥΣΤΗ ΚΑΙ ΑΒΕΒΑΙΗ

Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΚΑΡΑΝΤΩΚΗ Αντιπροέδρου Συνδέσμου Τουριστικών Επιχειρήσεων Κύπρου (ΣΤΕΚ)

ερίπου 16 μήνες μετά το ξέσπασμα της πανδημίας και στη χώρα μας, παρόλο που τα υγειονομικά δεδομένα φαντάζουν πιο αισιόδοξα όσο προχωρούν οι εμβολιασμοί, η αβεβαιότητα εξακολουθεί να είναι μεγάλη. Αναμένουμε μεν από πλευράς αφίξεων η κατάσταση να είναι καλύτερη από πέρσι (χειρότερη δεν μπορεί να είναι), ωστόσο είναι ιδιαίτερα δύσκολο να γίνουν οι όποιες προβλέψεις. Στις θετικές εξελίξεις περιλαμβάνεται η πρόσφατη έγκριση του ευρωπαϊκού ψηφιακού COVID-19 πιστοποιητικού (το λεγόμενο Green Pass), καθώς ανοίγει σημαντικές ευρωπαϊκές αγορές για εμάς, όπως αυτή της Γερμανίας. Την ίδια ώρα, η αποδοχή του κινεζικού εμβολίου Sinopharm από την Κυπριακή Δημοκρατία για εισδοχή στη χώρα ανοίγει αραβικές χώρες όπως το Ντουμπάι, το Κατάρ, τη Σαουδική Αραβία κτλ., οι πληθυσμοί των οποίων εμβολιάστηκαν με το συγκεκριμένο εμβόλιο. Από την άλλη, η στάση που τηρεί αυτή την περίοδο 42 EconomyToday

Οι αφίξεις από μόνες τους δεν αποτελούν πανάκεια για τον τομέα

το Ηνωμένο Βασίλειο σε σχέση με όσους Βρετανούς θα ήθελαν να ταξιδέψουν σε χώρες οι οποίες βρίσκονται στη λεγόμενη «amber» κατηγορία, όπως είναι η Κύπρος, ουσιαστικά κρατά κλειστή τη συγκεκριμένη αγορά. Άλλωστε, υπάρχει ειδική οδηγία με την οποία καλούνται οι Βρετανοί να μην ταξιδέψουν σε χώρες που βρίσκονται στη συγκεκριμένη κατηγορία, ενώ και οι προϋποθέσεις που έχουν τεθεί για όσους επιστρέφουν στη Βρετανία καθιστούν απαγορευτικά τα ταξίδια στη χώρα μας, όπως βέβαια και στις υπόλοιπες χώρες που βρίσκονται στην ίδια κατηγορία. Είναι πολύ σημαντικό να αντιληφθούμε ότι ο διεθνής ανταγωνισμός που επικρατεί για προσέλκυση τουριστών είναι τεράστιος. Θα πρέπει ως χώρα να είμαστε παρόντες σ’ αυτόν τον αγώνα, παρουσιάζοντας συγκεκριμένες ενέργειες, οι οποίες θα μας βοηθήσουν να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη και των ίδιων των τουριστών αλλά και των tour operators. Ας μην ξεχνάμε πως έχουμε ήδη διανύσει σχεδόν το πρώτο μισό του 2021 και τα δεδο-

είναι η πιο προχωρημένη αγορά μας τη συγκεκριμένη στιγμή. Την ίδια ώρα, τα αυστηρά, αλλά απαραίτητα, υγειονομικά πρωτόκολλα λειτουργίας των ξενοδοχειακών μονάδων ανεβάζουν ακόμα περισσότερο το λειτουργικό κόστος. Ο εγχώριος τουρισμός ήταν και είναι καλοδεχούμενος, ωστόσο το ποσοστό του είναι τόσο μικρό που είναι ξεκάθαρο πως από μόνος του δεν μπορεί να κάνει κάποια μεγάλη διαφορά. Αν και χαιρετίζουμε την επέκταση του σχεδίου του Υφυπουργείου Τουρισμού για στήριξη του εγχώριου τουρισμού μέχρι και τον Νοέμβριο (με εξαίρεση τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο), θεωρούμε πως το σχέδιο αφήνει εκ των πραγμάτων εκτός τις καλύτερες ξενοδοχειακές μονάδες του τόπου λόγω του πλαφόν των 60 ευρώ ανά διανυκτέρευση. Ως αποτέλεσμα, τα μέλη του ΣΤΕΚ, που στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι ξενοδοχεία που προσφέρουν υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, δεν έχουν την ευχέρεια να συμμετέχουν στο σχέδιο. Θεωρούμε πως θα ήταν δικαιότερο και πιο ορθό αν οι ενδιαφερόμενοι μπορούσαν να επιλέξουν το ξενοδοχείο της επιλογής τους και το κράτος απλώς να κάλυπτε το ποσό που του αναλογεί, με το υπόλοιπο ποσό να το καταβάλλει ο ίδιος ο παραθεριστής.

Οικονομία και πανδημία

μένα για το πρώτο τετράμηνο ήταν χειρότερα από αυτά της αντίστοιχης περιόδου του 2020 (λόγω του ότι μέχρι τον Μάρτιο του 2020 τα αεροδρόμιά μας λειτουργούσαν κανονικά). Με περίπου 56.000 αφίξεις τουριστών μέσα σε τέσσερις μήνες, γίνεται εύκολα αντιληπτό το πόσο εύθραυστη και αβέβαιη είναι ακόμα η κατάσταση. Υπάρχει βέβαια η εκτίμηση πως τον Ιούλιο και τον Αύγουστο θα υπάρξει μια καλή ροή τουριστών, αλλά στο τέλος της ημέρας οι αφίξεις από μόνες τους δεν αποτελούν πανάκεια για τον τομέα. Θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κι άλλοι σημαντικοί παράγοντες. Ένας από αυτούς είναι οι μεγάλοι διεθνείς διοργανωτές ταξιδιών, οι οποίοι βρέθηκαν υπό τεράστια οικονομική πίεση λόγω της πανδημίας και πλέον ζητούν πολύ χαμηλότερες τιμές από τους ξενοδόχους, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται επιπρόσθετες ζημιές με τη λειτουργία, πέρα από εκείνες που έχουν συσσωρευτεί με την αδράνεια. Ήδη, βλέπουμε στην πράξη τη συγκεκριμένη τάση από διοργανωτές ταξιδιών από τη Ρωσία, η οποία

Ο διεθνής ανταγωνισμός που επικρατεί για προσέλκυση τουριστών είναι τεράστιος

Κανείς δεν αμφισβητεί πως ούτε το κράτος ούτε οι πολίτες ευθύνονται για την πανδημία και τις επιπτώσεις της. Ωστόσο, έχουμε όλοι προσωπική ευθύνη για την αναχαίτισή της και αυτή δεν είναι τίποτε άλλο από τον εμβολιασμό. Καλούμε όλους τους εργαζόμενούς μας να εμβολιαστούν για το καλό των ιδίων, των οικογενειών και των συναδέλφων τους, αλλά και του τομέα μας. Θα ήταν καταστροφικό για τη φήμη μας αν οι πρώτοι τουρίστες επέστρεφαν στις χώρες τους έχοντας κολλήσει τον ιό στο νησί μας. Θα πρέπει να αντιληφθούμε πως από τον τουρισμό δεν επωφελούνται μόνο τα ξενοδοχεία αλλά και μια αλυσίδα από παρεμφερείς και επηρεαζόμενες επιχειρήσεις, από εστιατόρια, προμηθευτές HORECA και άλλους, μέχρι ενοικιάσεις αυτοκινήτων, πάρκα αναψυχής, θαλάσσια αθλήματα και ούτω καθεξής.

Συνέχιση κρατικών σχεδίων Στην ξενοδοχειακή βιομηχανία εργάζονται περίπου 30.000 άτομα, τα οποία συντηρούνται αυτή τη στιγμή από τα κρατικά σχέδια στήριξης. Ως ΣΤΕΚ, ζητούμε τα κρατικά σχέδια να συνεχιστούν μέχρι το τέλος του 2021, αφού, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Τουρισμού, ο τομέας διεθνώς δεν θα επανεκκινήσει ουσιαστικά πριν από το 2022 και δεν θα φτάσει στα επίπεδα του 2019 πριν από το 2024.

EconomyToday 43

θo c εμ v eαr s t o r y

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΚΑΘΕ

ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Sales & Marketing Manager Stademos Hotels LTD

44 EconomyToday

τουριστική βιομηχανία σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζει μια δύσκολη περίοδο τον τελευταίο χρόνο και εμείς, ως ξενοδόχοι, έπρεπε και οφείλαμε να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα, εφαρμόζοντας στρατηγικές μείωσης του κινδύνου, καθώς και πρωτόκολλα, ώστε να διασφαλίσουμε την ασφάλεια του προσωπικού μας, αλλά και την ασφαλή διαμονή των πελατών μας στα ξενοδοχεία του ομίλου μας, γνωρίζοντας ότι η πανδημία έχει αλλάξει και τις προτεραιότητες όσων μας τίμησαν ή θα μας τιμήσουν με την επιλογή τους να περάσουν τις διακοπές τους σε ένα από τα τρία ξενοδοχεία μας. Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω, η Stademos Hotels τήρησε και τηρεί αυστηρά πρωτόκολλα υγείας και ασφάλειας, όπως περιγράφονται από το Υπουργείο Υγείας, διασφαλίζοντας έτσι την υγεία και την ευεξία των επισκεπτών και των μελών της ομάδας μας σε κάθε βήμα. Ταυτόχρονα, έχει επενδύσει έτσι ώστε να διευκολυνθεί η διαμονή των πελατών μας σε ένα ασφαλές περιβάλλον, με την εφαρμογή της τεχνολογίας σε ένα πολύ μεγαλύτερο φάσμα της λειτουργίας των ξενοδοχείων μας, όπως με τη χρήση ανέπαφων συναλλαγών, ψηφιακών μενού και άλλων σύγχρονων εφαρμογών. Παρά το γεγονός ότι εδώ και δύο μήνες αρχίσαμε να βλέπουμε κάποια μικρή ζήτηση για την τρέχουσα περίοδο, εντούτοις οι κρατήσεις βρίσκονται ακόμα σε χαμηλό επίπεδο, κυρίως λόγω της αβεβαιότητας με τις θεωρήσεις ταξιδιών, καθώς και με τη συνδεσιμότητα των πτήσεων. Το ενδιαφέρον αυτή τη στιγμή επικεντρώνεται σε διακοπές από τον μήνα Ιούλιο και μετέπειτα, αφού οι ταξιδιώτες νιώθουν μεγαλύτερη ασφάλεια ότι η κατάσταση μέχρι τότε θα βελτιωθεί και τα ταξίδια θα είναι πιο εύκολα και ασφαλή. Αυτή τη στιγμή, με εξαίρεση την ισραηλινή αγορά, η οποία είχε και αυτή τα προβλήματά της λόγω της κρίσης που ξέσπασε πρόσφατα στη Μέση Ανατολή, όλες οι

Παρά το γεγονός ότι εδώ και δύο μήνες αρχίσαμε να βλέπουμε κάποια μικρή ζήτηση για την τρέχουσα περίοδο, εντούτοις οι κρατήσεις βρίσκονται ακόμα σε χαμηλό επίπεδο

άλλες κύριες αγορές της Κύπρου είτε είναι κλειστές είτε εφαρμόζουν μέτρα κατά την επιστροφή των ταξιδιωτών που κάνουν τα ταξίδια αποτρεπτικά. Ευελπιστούμε ότι η καλή εικόνα που δείχνει η Κύπρος αυτή τη στιγμή στη διαχείριση της πανδημίας, οι εύκολες και γρήγορες διατυπώσεις τις οποίες ανακοίνωσε το Υφυπουργείο Τουρισμού για τους ξένους τουρίστες που θέλουν να επισκεφτούν την Κύπρο, καθώς και το εμβολιαστικό πρόγραμμα που προχωρά γρήγορα, θα βοηθήσουν ώστε η Κύπρος να μπει σύντομα στον πράσινο κατάλογο των χωρών από τις οποίες δεχόμαστε τουρίστες και έτσι το ενδιαφέρον να αυξηθεί και να μετουσιωθεί σε κρατήσεις. Ως όμιλος, πιστεύαμε πάντα ότι πίσω από κάθε πρόκληση υπάρχει μια ευκαιρία και, ως εκ τούτου, εκμεταλλευτήκαμε αυτόν τον χρόνο για να βελτιώσουμε και να αναβαθμίσουμε την προσφορά μας στους επισκέπτες μας, κάτι που θα μας επιτρέψει να κάνουμε μια δυναμική επιστροφή σε προ-πανδημικά επίπεδα. Συνεχίσαμε, παρά τις δυσκολίες, να επενδύουμε στην αναβάθμιση της υπάρχουσας υποδομής μας αλλά και των υπηρεσιών μας. Ταυτόχρονα, το προσωπικό μας έχει παρευρεθεί σε σεμινάρια εκπαίδευσης, τα οποία βοήθησαν να διατηρηθεί το ηθικό υψηλό, ενώ επίσης τους προετοίμασαν καλύτερα για την επιστροφή των επισκεπτών μας σε ένα ασφαλές και υγιές περιβάλλον. Η προβολή των ξενοδοχείων μας στην κυπριακή αγορά, αλλά και στο εξωτερικό, συνεχίστηκε χωρίς διακοπή, κυρίως με ψηφιακά μέσα, έτσι ώστε να διατηρήσουμε επαφή με τους πελάτες μας, αλλά και να τους ενημερώνουμε για τις αναβαθμίσεις των υπηρεσιών μας και των υποδομών μας. Γνωρίζοντας τις προτεραιότητες των πελατών μας και τις υψηλές προσδοκίες που έχουν από τα ξενοδοχεία του ομίλου μας, έχουμε παράλληλα ετοιμάσει ειδικά πακέτα για την κυπριακή και την ξένη αγορά, παρέχοντας όπως πάντα υψηλής ποιότητας υπηρεσίες. Πάντως, τα κίνητρα και τα σχέδια τα οποία εξαγγέλθηκαν και τέθηκαν σε εφαρμογή από την κυπριακή κυβέρνηση και το Υφυπουργείο Τουρισμού κατά τη διάρκεια της πανδημίας βοήθησαν στον μέγιστο δυνατό βαθμό και κάτω από δύσκολες περιστάσεις έτσι ώστε να διατηρηθεί ο τουριστικός τομέας σε υψηλό επίπεδο και να είναι έτοιμος για επανεκκίνηση. Ευχαριστούμε το Υφυπουργείο Τουρισμού και τον Υφυπουργό, κ. Περδίο, προσωπικά, όχι μόνο για τις προσπάθειες για να διασφαλιστεί ότι η Κύπρος είναι ένας ασφαλής ταξιδιωτικός προορισμός, αλλά και για τις διευκολύνσεις που παρέχονται σε μεμονωμένους ταξιδιώτες και τουριστικούς πράκτορες, έτσι ώστε το νησί να επανενταχθεί γρήγορα στον χάρτη των τουριστικών προορισμών. Η προσπάθεια αυτή, σε συνεργασία πάντα με τον ιδιωτικό τομέα, είναι βέβαιο ότι θα βοηθήσει την τουριστική βιομηχανία της Κύπρου να επιστρέψει στις προηγούμενες επιτυχημένες χρονιές πολύ πιο γρήγορα.

EconomyToday 45

cover story

Επενδυτικά ταμεία και τουριστική βιομηχανία

ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗ Υπεύθυνου Συνέταιρου Υπηρεσιών Επενδυτικών Ταμείων PwC, Προέδρου του Κυπριακού Οργανισμού Επενδυτικών Ταμείων (CIFA) και Προέδρου του Κυπρο-Ινδικού Συνδέσμου

46 EconomyToday

Τα κυπριακά επενδυτικά ταμεία μπορούν να αποτελέσουν καταλύτη, καθώς προσφέρουν πρόσβαση σε διεθνή κεφάλαια και μπορούν να παρέχουν στους επενδυτές ελκυστικά προνόμια

υχαγωγία, μάθηση, θεραπεία, ευκαιρίες, ανάπτυξη, επιχειρηματικότητα, ο τουρισμός τα προσφέρει όλα! Η τουριστική βιομηχανία (τουρισμός) αποτελεί έναν ιδιαίτερο και πάρα πολύ σημαντικό τομέα για κάθε χώρα, καθώς έχει πολύπλευρη συνεισφορά στην οικονομία. Είναι ένας από τους κύριους τομείς απασχόλησης σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς και ένας από τους μεγαλύτερους παγκόσμιους παραγωγούς όσον αφορά το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν στο οποίο συμβάλλει. Στην ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας, σε χώρες του μεγέθους της Κύπρου, σημαντικό ρόλο έχουν οι ξένες επενδύσεις, που σε μεγάλο βαθμό υλοποιούνται μέσω των επενδυτικών ταμείων. Τα τελευταία δύο χρόνια, η πανδημία COVID-19 έχει πλήξει σχεδόν όλους τους τομείς της οικονομίας σε κάθε χώρα. Συγκεκριμένα, όμως, η τουριστική βιομηχανία έχει πληγεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, κυρίως λόγω της σημαντικής μείωσης των ταξιδιών. Η τουριστική οικονομική δραστηριότητα στην Κύπρο συρρικνώθηκε απότομα το πρώτο εξάμηνο του 2020, λόγω της πανδημίας, και συνεχίζει να κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα μέχρι και σήμερα. Ο σημαντικός, για τη χώρα μας, τουριστικός τομέας έχει επιβραδυνθεί και συρρικνωθεί. Σωσίβιο αποτελεί η εγχώρια ζήτηση, η οποία επιδεικνύει ανθεκτικότητα. Πιο συγκεκριμένα, για το 2020, οι αφίξεις τουριστών μεταξύ Ιανουαρίου και Σεπτεμβρίου μειώθηκαν κατά περίπου 85%, ενώ τα έσοδα μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουλίου ήταν σχεδόν 90% χαμηλότερα. Οι αφίξεις τουριστών από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Ρωσία (οι κύριες τουριστικές αγορές της Κύπρου) έπεσαν, καθώς ορισμένοι περιορισμοί για τα ταξίδια στην Κύπρο παρέμειναν, και μάλιστα για όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Η ανάκαμψη του τομέα στο επίπεδο που ήταν πριν από την κρίση αναμένεται να διαρκέσει περισσότερο από τον προβλεπόμενο ορίζοντα.

Προοπτική

Ο τουρισμός, ως ένας από τους πιο πολλά υποσχόμενους μοχλούς ανάπτυξης για την παγκόσμια οικονομία, μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο τόσο στην οικονομική ανάκαμψη όσο και στην προώθηση της μετάβασης σε μια πράσινη και πιο βιώσιμη οικονομία. Αυτό αποτελεί και έναν πολύ σημαντικό λόγο για τον οποίο η προώθηση και η κατεύθυνση επενδύσεων προς την τουριστική βιομηχανία είναι ταυτόχρονα ανάγκη και ευκαιρία. Ο όρος «αειφόρος τουρισμός» (ή βιώσιμος τουρι-

EconomyToday 47

cover story σμός) αναφέρεται στον τουρισμό που αναπτύσσεται με τρόπο που δεν προκαλεί σοβαρά οικολογικά ή κοινωνικο-πολιτιστικά προβλήματα, διατηρώντας, ακόμη και βελτιώνοντας, τη συνολική ποιότητα του περιβάλλοντος σε τουριστικούς χώρους, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι τουρίστες είναι απόλυτα ικανοποιημένοι και ότι όλα τα επίπεδα της κοινωνίας επωφελούνται από τον τουρισμό. Προς αυτή την κατεύθυνση, καίριο ρόλο διαδραματίζουν οι επενδύσεις και η χρηματοδότηση. Οι δυνατότητες για μετάβαση σε μια πιο βιώσιμη και πράσινη τουριστική βιομηχανία είναι ευρείας κλίμακας. Περιλαμβάνουν δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις σε επιλογές μεταφοράς χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και την κατασκευή αποδοτικών πόρων τουριστικής υποδομής, αλλά και πρωτοβουλίες για την υποστήριξη της καινοτομίας, την προώθηση της υιοθέτησης υπεύθυνων επιχειρηματικών πρακτικών και την ενθάρρυνση της ενσωμάτωσης τουριστικών επιχειρήσεων σε πράσινες και φιλικές προς το περιβάλλον επιχειρήσεις, καθώς και βιώσιμου τουρισμού.

Επενδύσεις στην τουριστική βιομηχανία

Οι επενδυτικές ευκαιρίες για την υποστήριξη της πράσινης καινοτομίας στον τουρισμό έχουν διάφορες εφαρμογές, κάποιες από τις οποίες είναι οι ακόλουθες: • Ενεργειακά αποδοτική μετάβαση: Στον τομέα των καταλυμάτων υπάρχει μεγάλο περιθώριο για επενδύσεις σε πράσινες επιδόσεις, συμπεριλαμβανομένων των βελτιώσεων στα συστήματα ψύξης, τηλεόρασης, κλιματισμού, θέρμανσης και πλυντηρίου. • Διαχείριση αποβλήτων: Υπάρχουν πολλές διαστάσεις στις οποίες η βελτίωση της διαχείρισης αποβλήτων μπορεί να αυξήσει τη βιωσιμότητα του τουρισμού, τη βελτίωση της αποδοτικότητας των πόρων, την ενίσχυση της ελκυστικότητας των προορισμών και τη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης. • Πολιτιστική κληρονομιά: Επενδύσεις που διατηρούν την πολιτιστική κληρονομιά, ενώ προσφέρουν ευκαιρίες για συνέχιση, αναζωογόνηση ή ενίσχυση των παραδόσεων, βελτιώνουν την τουριστική προσφορά και συμβάλλουν στην κατανομή των οφελών του τουρισμού στον τοπικό πληθυσμό.

Παράπλευρα πλεονεκτήματα

Ο τουρισμός έχει αναδειχθεί ως σημαντικό μέσο για την αειφόρο ανάπτυξη και παρόλο που οι παγκόσμιες ροές απευθείας ξένων επενδύσεων στον τουρισμό είναι μικρές μέχρι στιγμής, οι δυνατότητές τους δεν πρέπει να αγνοούνται. Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της τουριστικής βιομηχανίας είναι ότι αποτελεί μια υψηλής έντασης εργασία. Δηλαδή, ένα επίπεδο εσόδων ή επενδύσεων κεφαλαίου δημιουργεί πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας στον τουρισμό από ό,τι το ίδιο επίπεδο εσόδων ή επενδύσεων σε πολλούς άλλους τομείς της οικονομίας. Ο τουρισμός είναι επίσης μια σημαντική πηγή διαπεριφερειακών και 48 EconomyToday

διεθνών ταμειακών ροών. Ο τουρισμός περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, όπως μεταφορές, διαμονή και τροφοδοσία, ταξιδιωτικές επιχειρήσεις και επιχειρήσεις ταξιδιωτικών πρακτορείων, ξεναγήσεις, πώληση αναμνηστικών και χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Η τουριστική βιομηχανία οδηγεί επίσης την ανάπτυξη, προσελκύοντας άλλους τομείς, όπως οι κατασκευές, οι υποδομές, οι τέχνες και οι βιοτεχνίες, η γεωργία, οι υπηρεσίες, οι μεταφορές και η μεταποίηση. Ένας επιτυχημένος τουριστικός προορισμός μπορεί επίσης να προσελκύσει άλλους κλάδους που αναγνωρίζουν τα οφέλη που μπορούν να αποκομίσουν από μια μεγάλη εισροή καταναλωτών. Επιπλέον, ο τουρισμός δημιουργεί ένα ευρύ φάσμα ευκαιριών εργασίας, από ανειδίκευτους έως πολύ ειδικευμένους επαγγελματίες, τόσο μέσω της άμεσης απασχόλησης σε τουριστικές εγκαταστάσεις όσο και της έμμεσης

απασχόλησης. Συνοπτικά, η ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας έχει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα: • Αυξημένο εισόδημα / βελτιωμένο βιοτικό επίπεδο • Ευκαιρίες εργασίας • Βελτιωμένες υποδομές και τουριστικές εγκαταστάσεις • Αυξημένα φορολογικά έσοδα • Ενισχυμένη ευαισθητοποίηση και περισσότερους πόρους για τη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά • Παροχή κεφαλαίων • Μεταφορά εμπειρογνωμοσύνης και διαχειριστικών δεξιοτήτων • Συνέργειες αγοράς

Χρήση κυπριακών επενδυτικών ταμείων

Για την υποστήριξη της ανάκαμψης της τουριστικής βιομηχανίας στην Κύπρο, τα κυπριακά επενδυτικά

Οι επενδυτικές ευκαιρίες για την υποστήριξη της πράσινης καινοτομίας στον τουρισμό έχουν διάφορες εφαρμογές

ταμεία μπορούν να αποτελέσουν καταλύτη, καθώς προσφέρουν πρόσβαση σε διεθνή κεφάλαια (απαραίτητα για την υλοποίηση μεγάλων έργων) και παράλληλα μπορούν να παρέχουν στους επενδυτές ελκυστικά προνόμια. Με γνώμονα την περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισμού και κατ’ επέκταση την περαιτέρω ανάπτυξη της οικονομίας μας, μπορούμε ως χώρα να εξετάσουμε τα εξής μέτρα: • Δημιουργία επενδυτικών ταμείων που να στοχεύουν στην υλοποίηση μικρών τουριστικών έργων. Με αυτόν τον τρόπο, καλύπτεται το κενό μεταξύ επενδυτών οι οποίοι θέλουν να ρευστοποιούν τις επενδύσεις τους γρηγορότερα, και του χρόνου που χρειάζεται για την υλοποίηση ενός μεγάλου έργου. • Δημιουργία κινήτρων για την προώθηση επενδυτικών ταμείων που συγκεντρώνουν, ή συμπεριλαμβάνουν, πράσινες τουριστικές επενδύσεις στο χαρτοφυλάκιό τους. • Κίνητρα φθηνότερης χρηματοδότησης και χαμηλότερης φορολογίας για επενδυτικά ταμεία τα οποία στοχεύουν, ή συμπεριλαμβάνουν, υποδομές φιλικές προς το περιβάλλον και βιώσιμης ανάπτυξης. • Αναγκαίες τροποποιήσεις νομοθεσιών που να περιλαμβάνουν αυτές τις προτάσεις. • Αναθεώρηση πολιτικών για το κλίμα, όπως, για παράδειγμα, ακανόνιστων, υπερβολικά άκαμπτων ή παρωχημένων ρυθμίσεων που δημιουργούν εμπόδια στην είσοδο καινοτόμων εταιρειών που θέλουν να εισαγάγουν νέα, βιώσιμα τουριστικά προϊόντα, διαδικασίες ή οργανωτικά μοντέλα (πράσινη καινοτομία). • Αναθεώρηση πολιτικών για την ανάπτυξη βιώσιμου και καινοτόμου τουρισμού. Τέτοιες νομοθεσίες μπορούν να αποτελέσουν κίνητρο προσέλκυσης επενδύσεων. • Περαιτέρω κίνητρα για καινοτόμες εταιρείες και επενδυτικά σχέδια που επενδύουν σε καινοτόμες εταιρείες. Είναι λοιπόν αδήριτη η ανάγκη να εξετάσουμε τη στροφή προς τις επενδυτικές και χρηματοδοτικές πρακτικές που υποστηρίζουν τον αειφόρο τουρισμό. Σημαντικοί πυλώνες είναι η διερεύνηση των πολιτικών θεσμών και μέσων για πράσινη χρηματοδότηση και επενδύσεις που σχετίζονται με τον τομέα, καθώς και η σύνδεση αυτών των επενδύσεων με τα κυπριακά επενδυτικά ταμεία. Μέσω των επενδυτικών ταμείων, οι επενδυτές, καθώς και η χώρα μας, μπορούν να επωφεληθούν μιας σφαιρικής ανάπτυξης της τουριστικής βιομηχανίας, καθώς το κάθε ταμείο μπορεί να επενδύσει σε όλο το φάσμα των τουριστικών υπηρεσιών. Για παράδειγμα, μπορεί να επενδύσει σε μια καινοτόμο πλατφόρμα παροχών ταξιδιών, σε μια ξενοδοχειακή μονάδα, καθώς και σε μια εταιρεία που να ειδικεύεται στην πράσινη ανάπτυξη (μεταμόρφωση) υφιστάμενων ξενοδοχειακών μονάδων, επιτυγχάνοντας έτσι μια σφαιρική ανάπτυξη και πολύπλευρη πηγή εσόδων. Ας μην ξεχνάμε ότι τα επενδυτικά ταμεία αποτελούν μια αποδεδειγμένη λύση στην προσέλκυση υγιών ξένων επενδύσεων στη χώρα μας.

EconomyToday 49

θεμα

ΨΗΦΙΑΚΟ

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ COVID ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

ε προσωρινή πολιτική συμφωνία κατέληξαν στα τέλη Μαΐου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για τον κανονισμό ο οποίος θα διέπει το ενωσιακό ψηφιακό πιστοποιητικό COVID. Την ικανοποίησή της για την εξέλιξη αυτή εξέφρασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι το πιστοποιητικό (το οποίο προηγουμένως ονομαζόταν «ψηφιακό πράσινο πιστοποιητικό») βρίσκεται σε καλό δρόμο για να είναι έτοιμο στα τέλη Ιουνίου, όπως είχε προγραμματιστεί. Η συμφωνία επιτεύχθηκε σε χρόνο-ρεκόρ, μόλις δύο μήνες μετά τη σχετική πρόταση της Κομισιόν. Των διαπραγματεύσεων για το πιστοποιητικό ηγήθηκε, για την Επιτροπή, ο Επίτροπος Ντιντιέ Ρεντέρς, σε στενή συνεργασία με τους Αντιπροέδρους Βιέρα Γιούροβα και Μαργαρίτη Σχοινά και τους Επιτρόπους Τιερί Μπρετόν, Στέλλα Κυριακίδου και Ίλβα Γιούανσον.

Φον ντερ Λάιεν: Δωρεάν, ασφαλές και προσβάσιμο

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εξέφρασε την ικανοποίησή της, λέγοντας ότι υλοποιείται η δέσμευση «για την υλοποίηση του ενωσιακού ψηφιακού πιστοποιητικού COVID πριν από το καλοκαίρι. Οι Ευρωπαίοι πολίτες ανυπομονούν να 50 EconomyToday

Η συμφωνία επιτεύχθηκε σε χρόνο-ρεκόρ, μόλις δύο μήνες μετά τη σχετική πρόταση της Κομισιόν

ταξιδέψουν ξανά και η συμφωνία σημαίνει ότι θα είναι σε θέση να το πράξουν με ασφάλεια πολύ σύντομα». «Το ενωσιακό ψηφιακό πιστοποιητικό COVID είναι δωρεάν, ασφαλές και προσβάσιμο σε όλους. Θα καλύπτει τον εμβολιασμό, τις εξετάσεις και την ανάρρωση, προσφέροντας διάφορες επιλογές στους πολίτες. Σέβεται πλήρως τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Όλοι οι πολίτες της Ε.Ε. έχουν θεμελιώδες δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας στην Ε.Ε. Το ενωσιακό ψηφιακό πιστοποιητικό COVID, το οποίο διατίθεται σε έντυπη ή ψηφιακή μορφή, θα διευκολύνει τους Ευρωπαίους να ταξιδεύουν – είτε για να δουν τις οικογένειές τους και τα αγαπημένα τους πρόσωπα είτε για αναψυχή. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την πορτογαλική Προεδρία του Συμβουλίου για την αφοσίωση, την επιμονή και το τεράστιο έργο τους, το οποίο επιτέλεσαν με πρωτοφανή ταχύτητα, για την επίτευξη συμφωνίας σχετικά με την πρόταση που παρουσιάσαμε. Μένει ακόμη να γίνουν πολλά. Σε επίπεδο Ε.Ε., το σύστημα θα είναι έτοιμο τις προσεχείς ημέρες. Είναι πλέον σημαντικό όλα τα κράτη-μέλη να προωθήσουν την ανάπτυξη των εθνικών τους συστημάτων, ώστε να εξασφαλιστεί ότι το σύστημα μπορεί να τεθεί σε λει-

Ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιουλίου, με περίοδο σταδιακής εφαρμογής έξι εβδομάδων για την έκδοση πιστοποιητικών για τα κράτημέλη που χρειάζονται επιπλέον χρόνο

διωτικούς περιορισμούς στους κατόχους του ενωσιακού ψηφιακού πιστοποιητικού COVID, εκτός εάν είναι αναγκαίοι και αναλογικοί για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας. • Η Επιτροπή θα κινητοποιήσει επίσης €100 εκατ. για τη στήριξη των κρατών-μελών στην παροχή οικονομικά προσιτών εξετάσεων.

Οι επόμενες κινήσεις

Η πολιτική συμφωνία θα πρέπει τώρα να εγκριθεί επίσημα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιουλίου, με περίοδο σταδιακής εφαρμογής έξι εβδομάδων για την έκδοση πιστοποιητικών για τα κράτη-μέλη που χρειάζονται επιπλέον χρόνο. Παράλληλα, η Επιτροπή θα συνεχίσει να στηρίζει τα κράτη-μέλη στην οριστικοποίηση των εθνικών τους λύσεων για την έκδοση και επαλήθευση του ενωσιακού ψηφιακού πιστοποιητικού COVID και να παρέχει τεχνική και οικονομική στήριξη στα κράτη-μέλη για τη σύνδεσή τους στην πύλη.

Η πορεία

τουργία το συντομότερο δυνατόν. Αυτό αναμένουν, δικαίως, οι πολίτες της Ε.Ε. Η συμφωνία κατέδειξε ότι, με τη δέσμευση και τη συνεργασία όλων, το ενωσιακό ψηφιακό πιστοποιητικό COVID θα είναι διαθέσιμο εγκαίρως».

Το ενωσιακό ψηφιακό πιστοποιητικό COVID – Βασικά χαρακτηριστικά

Μετά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, το ενωσιακό ψηφιακό πιστοποιητικό COVID: • Θα καλύπτει τον εμβολιασμό, τις εξετάσεις και την ανάρρωση. • Θα διατίθεται σε ψηφιακή και έντυπη μορφή, ανάλογα με την επιλογή των παραληπτών, και θα περιέχει ψηφιακά υπογεγραμμένο κωδικό QR. • Θα είναι δωρεάν, θα αποκτάται εύκολα και θα διατίθεται επίσης σε άτομα που είχαν εμβολιαστεί πριν από την έναρξη ισχύος του κανονισμού για το ενωσιακό ψηφιακό πιστοποιητικό COVID. • Μπορεί επίσης να χρησιμοποιείται από τα κράτημέλη για εθνικούς σκοπούς, αν αυτό προβλέπεται στο εθνικό δίκαιο. • Τα κράτη-μέλη δεν επιβάλλουν πρόσθετους ταξι-

Στις 17 Μαρτίου 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για τη δημιουργία ενωσιακού πιστοποιητικού COVID, με σκοπό τη διευκόλυνση της ασφαλούς ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών εντός της Ε.Ε. κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής, το Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της ενεργοποίησης της επείγουσας διαδικασίας για τις δύο προτάσεις στις 25 Μαρτίου. Το Συμβούλιο ενέκρινε τη διαπραγματευτική του θέση στις 14 Απριλίου και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το έπραξε στις 29 Απριλίου. Στις 20 Μαΐου οι συννομοθέτες κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία επί του φακέλου αυτού. Παράλληλα με τη νομοθετική διαδικασία, είχε ήδη σημειωθεί σημαντική πρόοδος από τεχνική άποψη. Η πύλη της Ε.Ε., η οποία επιτρέπει την επαλήθευση των πιστοποιητικών σε διασυνοριακό επίπεδο, είναι έτοιμη και θα τεθεί σε λειτουργία από τον Ιούνιο. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων, πραγματοποιήθηκαν επιτυχείς πιλοτικές δοκιμές με 17 κράτη-μέλη και την Ισλανδία, ενώ αναμένεται να δοκιμαστούν πέντε επιπλέον κράτη-μέλη. Η Επιτροπή παρέχει επίσης λογισμικό αναφοράς ανοικτής πηγής για να βοηθήσει τα κράτη-μέλη στην ανάπτυξη της εθνικής τους λύσης για την έκδοση πιστοποιητικών, τη σάρωση και τον έλεγχο των κωδικών QR, καθώς και ένα πορτοφόλι αναφοράς για αποθήκευση. Προηγουμένως, στις 21 Απριλίου, εγκρίθηκαν κατευθυντήριες γραμμές τεχνικών προδιαγραφών από τους εκπροσώπους των κρατών-μελών στο δίκτυο eHealth, ένα εθελοντικό δίκτυο που συνδέει τις εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες για την ηλεκτρονική υγεία. Οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές βασίζονται στη στενή συνεργασία της Επιτροπής με τα κράτη-μέλη, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την έγκριση των πρώτων κατευθυντήριων γραμμών τον Ιανουάριο και την επικαιροποίησή τους στις 12 Μαρτίου, καθώς και τη συμφωνία για ένα σχέδιο πλαισίου εμπιστοσύνης, που επιτεύχθηκε στις 12 Μαρτίου. Επιπλέον, αναπτύχθηκε ένα κοινό πρότυπο σχεδιασμού στο δίκτυο eHealth.

EconomyToday 51

θεμα

Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας: Κομβική στιγμή για την οικονομική ιστορία του τόπου

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ

52 EconomyToday

υλοποίηση του πλάνου μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που περιλαμβάνει το στρατηγικό σχέδιο «Κύπρος_το αύριο» - Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) συνεπάγεται την αναβάθμιση και την προσαρμογή στα νέα δεδομένα για το παραγωγικό μοντέλο και γενικότερα την οικονομική μηχανή του τόπου. Είναι ίσως από τα πιο σοβαρά πλάνα που σχεδιάστηκαν και πρόκειται να υλοποιηθούν από την Κυπριακή Δημοκρατία και τους θεσμούς της, αφού ουσιαστικά από αυτό εξαρτάται αν το ταλαιπωρημένο μας κράτος θα καταφέρει να προσαρμόσει το παραγωγικό μοντέλο του τόπου και γενικότερα την οικονομική του μηχανή στα εντελώς καινούργια δεδομένα που διαμορφώνονται, εν πολλοίς και λόγω της πανδημίας, σε παγκόσμια κλίμακα. Πρόκειται για μια χρυσή ευκαιρία, την οποία οι θεσμικοί –και όχι μόνο– ιθύνοντες πρέπει να εκμεταλλευτούν προκειμένου η κομβικής σημασίας χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης να πιάσει τόπο. Χρήσιμο είναι, επίσης, οι μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις να μην ξεφύγουν από τα χρονοδιαγράμματα που αναφέρονται στο ΣΑΑ, επειδή, πέρα από τον κίνδυνο να χαθούν κονδύλια, η δυναμική μεταρρυθμίσεων που διαπερνά σχεδόν στο σύνολό τους τα κράτη της Ε.Ε. και προκύπτει ως ανάγκη ανάκαμψης από την κρίση της πανδημίας, είναι μια ευνοϊκότατη συνθήκη για καίρια και τολμηρά άλματα προς τα εμπρός. Το γεγονός ότι η παρουσίαση και οι πρώτες συζητήσεις που διεξάγονται γύρω από το ΣΑΑ ξεκίνησαν εν μέσω προεκλογικής περιόδου αφήνει μια χροιά δυσαρέσκειας, αφού φαίνεται ότι υποβιβάζεται η σημαντικότητα του γεγονότος και τυγχάνει εργαλειοποίησης για ψηφοθηρικούς λόγους, αφενός ως νερό στον μύλο της παροχολογίας και αφετέρου ως τροφή μηδενισμού και αποδόμησης. Όμως οι εκλογές έχουν παρέλθει και η επόμενη μέρα είναι χρήσιμο να βρει, ως προς την υλοποίηση του πλάνου, σοβαρές και με συναινετική διάθεση τις πολιτικές παρατάξεις του τόπου που θα νομοθετούν επί των μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων του ΣΑΑ, καθώς και τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους.

Τι είναι το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

Η επομένη των εκλογών είναι χρήσιμο να βρει σοβαρές και με συναινετική διάθεση τις πολιτικές παρατάξεις του τόπου που θα νομοθετούν επί των μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων του Σχεδίου

περισσότερο βιώσιμες, ανθεκτικές και καλύτερα προετοιμασμένες σε μελλοντικές προκλήσεις, μέσω της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Προϋπόθεση για πρόσβαση και αξιοποίηση των χρηματοδοτικών κεφαλαίων του ΜΑΑ από τα κράτη-μέλη αποτελεί η υποβολή ολοκληρωμένων εθνικών σχεδίων. Στις 17 Μαΐου η κυπριακή κυβέρνηση υπέβαλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το δικό της «Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας» (ΣΑΑ), το οποίο αναμένεται να εγκριθεί περί τα τέλη Ιουλίου. Το ΣΑΑ της Κύπρου είναι ένα πλάνο 1.000 σελίδων και περιλαμβάνει «μια συνεκτική δέσμη κοστολογημένων μεταρρυθμίσεων και δημόσιων επενδύσεων με ορίζοντα υλοποίησης μέχρι το 2026» και αποτελεί ουσιαστικά το στρατηγικό πλάνο για την πορεία των μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που άπτονται της μετεξέλιξης του παραγωγικού - οικονομικού μοντέλου της χώρας. Το κόστος του συνολικού πλάνου φτάνει τα €4,4 δισ. και, από αυτά, ποσό ύψους €1,23 δισ. θα αντληθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Οι άξονες πολιτικής για την κατανομή των πόρων του ΣΑΑ είναι οι εξής πέντε: 1. Δημόσια υγεία και πολιτική προστασίαδιδάγματα από την πανδημία 2. Ταχεία μετάβαση σε μια Πράσινη Οικονομία 3. Ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας 4. Προς μια ψηφιακή εποχή 5. Απασχόληση, εκπαίδευση και ανθρώπινο δυναμικό Όπως έχει επισημανθεί εξάλλου από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα ευεργετηθεί το σύνολο της οικονομίας του τόπου, άμεσα ή έμμεσα. Σε παρουσίαση του πλάνου «Κύπρος_το αύριο. Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας», ο Υπουργός Οικονομικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης, επεσήμανε ότι σε βάθος 20ετίας το ΣΑΑ θα συντελέσει στην αύξηση του ΑΕΠ της Κύπρου κατά 16% και στην αύξηση της απασχόλησης κατά 6%. Συγκεκριμένα, για την απασχόληση έγινε αναφορά για 11.000 νέες θέσεις εργασίας, οι οποίες θα δημιουργηθούν στα επόμενα χρόνια κατά την υλοποίηση του ΣΑΑ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε το 2020 στη δημιουργία ενός έκτακτου και προσωρινού μέσου χρηματοδότησης της ανάκαμψης και εξόδου της Ε.Ε. από την κρίση που επέφερε η πανδημία, με την επωνυμία «Next Generation EU». Ο συνολικός προϋπολογισμός του Next Generation EU φτάνει τα €750 δισ. και εντάσσεται στο πλαίσιο του Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-2027. Τον πυρήνα του πιο πάνω μέσου αποτελεί ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), με €672,5 δισ. σε διαθέσιμα δάνεια και επιχορηγήσεις για τη στήριξη μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που θα υλοποιήσουν τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Στόχος, πέρα από τον μετριασμό των επιπτώσεων της πανδημίας, είναι να καταστούν οι ευρωπαϊκές οικονομίες

EconomyToday 53

θεμα

με θετικο οικονομικο αντικτυπο ΜΕΛΕΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΥ

Βραχυπρόθεσμα (επόμενα 2 χρόνια)

Μεσοπρόθεσμα (επόμενα 5 χρόνια)

Μακροπρόθεσμα (επόμενα 20 χρόνια)

16% Αύξηση του ΑΕΠ της Κύπρου σωρευτικά

Αύξηση απασχόλησης

Ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του Σχεδίου, θα ευεργετηθεί το σύνολο της οικονομίας και της κοινωνίας. Σύμφωνα με τη Μελέτη Οικονομικού Αντικτύπου, το ΣΑΑ μεσοπρόθεσμα (5ετία): Μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη της Κύπρου, οδηγώντας σε αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) της Κύπρου σωρευτικά κατά περίπου 7%. Θα δημιουργήσει περί τις 11 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, υψηλής προστιθέμενης αξίας.

πηγή: κέντρο οικονομικων ερευνων, πανεπιστημιο κυπρου

Οι συνολικές μεταρρυθμίσεις που προνοεί το ΣΑΑ ανέρχονται σε 56 και χωρίζονται σε δύο κύριες κατευθύνσεις: - Αύξηση παραγωγικότητας: Μεταρρύθμιση δικαστηρίων, τοπικής αυτοδιοίκησης και δημόσιας υπηρεσίας, σύστημα αξιολόγησης εκπαιδευτικών. - Χρηματοοικονομική σταθερότητα: Βελτίωση πλαισίου αφερεγγυότητας, ταχύτερη έκδοση τίτλων ιδιοκτησίας, διαχείριση ΜΕΧ.

σημαντικοι διαθεσιμοι ποροι για την κυπρο

προς επίτευξη της Μακροπρόθεσμης Στρατηγικής Ανάπτυξης Δημόσιοι πόροι ύψους 1,23 δισ. από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (χορηγία ύψους 1,006 δισ. και 0,23 δισ. δάνειο)

Κινητοποίηση πρόσθετων ιδιωτικών κονδυλίων ύψους 1,4 δισ. μέσα από την υλοποίηση σχεδίων χορηγιών που θα στηρίξουν τις ιδιωτικές επενδύσεις και δαπάνες στους επιμέρους τομείς προτεραιότητας του ΣΑΑ

Υλοποίηση άλλων προγραμμάτων όπως Πρόγραμμα Πολιτικής Συνοχής ΘΑλΕΙΑ (1,8 δισ.) με επιπρόσθετα κονδύλια

▶Σ τοχευμένος καταρτισμός των εθνικών προϋπολογισμών και πλήρης αξιοποίηση των ευρωπαϊκων πόρων χρηματοδότησης για υλοποίηση του οράματός μας για την Κύπρο του αύριο. ▶ Τα πιο πάνω διαμορφώνουν το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο και υλοποιούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό. ▶ Άμεση σύνδεση προϋπολογισμού με Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο.

54 EconomyToday

Επισημαίνεται επίσης ότι το ΣΑΑ περιέχει 76 στοχευμένες επενδύσεις, που αφορούν τα πιο κάτω: • Πρόσβαση στη χρηματοδότηση: Σχέδια χορηγιών για ΜμΕ, Equity Fund. • Βελτίωση παροχής υπηρεσιών υγείας: Εκσυγχρονισμός δημόσιων νοσηλευτηρίων, αγορά εξοπλισμού και διαπίστευση για δημόσια/ιδιωτικά νοσηλευτήρια. • Εκσυγχρονισμός εκπαιδευτικού συστήματος: Ψηφιοποίηση και αναβάθμιση δεξιοτήτων στα σχολεία, δημιουργία πρότυπων τεχνικών σχολών. • Παροχή κοινωνικών υπηρεσιών και ενίσχυση της αγοράς εργασίας: Προώθηση ευέλικτων μορφών απασχόλησης, πολυδύναμα κέντρα για παιδιά και άλλες δομές για ευάλωτες ομάδες. Το συνολικό ύψος των €4,4 δισ. που θα δαπανηθούν για το ΣΑΑ μέχρι και το 2026 συγκεντρώνεται από το €1,23 δισ. που θα λάβει η Κύπρος μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, το €1,4 δισ. που θα κινητοποιηθεί από συνδυασμό δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων, καθώς και από την υλοποίηση άλλων προγραμμάτων (όπως επί παραδείγματι το ΘΑλΕΙΑ) που το ύψος τους φτάνει το €1,8 δισ. Πάντως, από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης έχει τονιστεί ότι η υλοποίηση του στόχου, που είναι η πλήρης εφαρμογή του ΣΑΑ, περνά μέσα από τη συνεργασία όλων των θεσμών της χώρας, της δημόσιας υπηρεσίας, της Βουλής και των κομμάτων στο σύνολό τους. Εξάλλου, στην παρουσίαση του ΣΑΑ από τον Υπουργό Οικονομικών, επισημάνθηκε με εμφατικό τρόπο η «ανάγκη επίτευξης συναίνεσης και έγκαιρης ψήφισης των νομοσχεδίων που αφορούν άμεσα ή επηρεάζουν την υλοποίηση του Σχεδίου».

θεμα

Δυνατότητα προσαρμογής

στα νέα δεδομένα ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗ Οικονομολόγου

56 EconomyToday

Η Η χρηματοδότηση των μεταρρυθμίσεων και της αναβάθμισης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος μέσω του Σχεδίου Ανθεκτικότητας αποτελεί ευκαιρία για μετασχηματισμό της κυπριακής οικονομίας

επιβάρυνση των δημόσιων οικονομικών, με αύξηση στα ελλείμματα και στο δημόσιο χρέος, λόγω των δαπανών υγείας και των επιδομάτων/χορηγήσεων για διατήρηση των παραγωγικών δυνάμεων, εξαιτίας της εξάπλωσης του κορωνοϊού, απαιτεί την ορθολογιστική διαχείριση της επόμενης μέρας και την αντιμετώπιση των δημοσιονομικών ανισορροπιών. Τα προγράμματα στήριξης των επιχειρήσεων και της απασχόλησης επεκτάθηκαν, ενώ η κατάσταση θα επαναξιολογείται και, αν οι μηχανές της οικονομίας αρχίσουν να λειτουργούν, ενδεχομένως να μην υπάρξει συνέχιση των μέτρων. Σημειώνεται ότι τα συγκεκριμένα μέτρα είχαν έκτακτο χαρακτήρα και ήταν συνδεδεμένα με τις συνέπειες της πανδημίας, ενώ επιβάρυναν σημαντικά τον κρατικό προϋπολογισμό. Επικρατέστερο σενάριο είναι η σταδιακή απόσυρση των μέτρων, για να μπορέσουν οι επιχειρήσεις να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Η επαναδραστηριοποίηση των παραγωγικών μονάδων του τόπου αναμένεται να περιορίσει και την αυξητική τάση που παρουσιάζει ο αριθμός των ανέργων, ενώ όσο οι οικονομικές συνθήκες βελτιώνονται θα ενισχύεται και η απασχόληση. Είναι με ιδιαίτερο ενδιαφέρον που αναμένουμε να δούμε αν οι σημαντικοί τομείς της οικονομίας, όπως ο τουρισμός και οι κατασκευές, θα καταφέρουν να φτάσουν σε σύντομο χρονικό διάστημα σε ποσοστά απασχόλησης παρόμοια με αυτά της περιόδου 2018-2019.

EconomyToday 57

θεμα

Ανησυχίες για τα ακίνητα Αναφορικά με τον τομέα των ακινήτων και των κατασκευών, θα πρέπει να σημειωθεί από τη μια το ενδιαφέρον που αναπτύσσεται από την εγχώρια αγορά και από την άλλη η σημαντική μείωση της εξωτερικής ζήτησης, κυρίως για πολυτελή στεγαστικά ακίνητα. Ανησυχία για την πορεία των ακινήτων εκφράζει και σε έκθεσή της η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ). Στην έκθεση σημειώνεται ότι μια ενδεχόμενη επιδείνωση του τομέα των ακινήτων, έστω και μικρή, αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά την κερδοφορία και την κεφαλαιακή βάση των τραπεζών. Πέραν του σημαντικού αριθμού ακινήτων που έχουν μαζευτεί στον ισολογισμό των τραπεζών, οι ανησυχίες επικεντρώνονται στην επαναξιολόγηση της αξίας των υποθηκών, στη δυνατότητα εκποίησής τους, πέραν του νομικού μέρους, αν δηλαδή θα υπάρχει η αναγκαία αγοραστική δυνατότητα και διάθεση, αλλά και στα ενδεχόμενα προβλήματα που μπορούν να αντιμετωπίσουν εταιρείες του κλάδου, ειδικά αυτές με υψηλή μόχλευση, για εξυπηρέτηση των δανειακών τους υποχρεώσεων. Στην έκθεσή της, η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου σημειώνει πως, παρά το γεγονός ότι ο τομέας παρουσιάστηκε ανθεκτικός στην κρίση της πανδημίας, ενδεχομένως να υπάρξει κάποια καθυστέρηση των αρνητικών επιπτώσεων από την εξάπλωση του κορωνοϊού. Αυτό ενισχύεται από το γεγονός ότι υπήρξε σημαντικός αριθμός προπωλήσεων, ειδικά πολυτελών κατοικιών και διαμερισμάτων, πράγμα που σημαίνει πως, όταν η κατασκευή τους αποπερατωθεί και με την τωρινή ζήτηση τέτοιων ακινήτων να έχει μειωθεί, ενδεχομένως να παρουσιαστεί κάμψη στον τομέα. Από τα στατιστικά που αφορούν τις αδειοδοτήσεις νέων έργων μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι σταδιακά αλλάζει το προσφερόμενο προϊόν, με τις εταιρείες του κλάδου να επικεντρώνονται σε χαμηλότερης αξίας οικιστικά ακίνητα αλλά και σε εμπορικά, όπως γραφεία.

Το Σχέδιο Ανθεκτικότητας Την ίδια στιγμή, η χρηματοδότηση των μεταρρυθμίσεων και της αναβάθμισης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος μέσα από το Σχέδιο Ανθεκτικότητας αποτελεί ευκαιρία για μετασχηματισμό της κυπριακής οικονομίας. Ωστόσο, όπως γίνεται αντιληπτό, απαιτούνται σημαντικές πολιτικές συναινέσεις. Σημειώνεται ότι το όφελος για κάθε κράτος-μέλος της Ε.Ε. θα εξαρτηθεί από τον χρόνο εκταμίευσης των κονδυλίων, το ποσοστό απορρόφησης και τον πολλαπλασιαστικό χαρακτήρα που θα έχουν στην οικονομία οι μεταρρυθμίσεις/μέτρα που θα υιοθετηθούν, με βάση το πρόγραμμα που θα κατατεθεί. Οπότε, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό για 58 EconomyToday

ESG Την ίδια στιγμή, οι ίδιες οι επιχειρήσεις θα πρέπει να επαναξιολογήσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα στη βάση των νέων δεδομένων που δημιουργούνται από την πανδημία. Μια από τις καινοτομίες που παρουσιάζει αυτό το νέο περιβάλλον είναι οι επενδύσεις που γίνονται με βάση την προσέγγιση ESG (Environment, Social, Governance). Οι επενδυτές, πέρα από την αξιοποίηση των επενδυτικών ευκαιριών, που σκοπό έχουν τη διασφάλιση θετικών αποδόσεων στα κεφάλαια που επενδύουν, συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη, στηρίζοντας πολιτικές που αφορούν τη διασφάλιση του περιβάλλοντος, την ενίσχυση κοινωνικών πρωτοβουλιών (σχέσεις με τους εργαζόμενους, τους προμηθευτές, τους πελάτες και τις κοινότητες στις οποίες υπάρχει δραστηριοποίηση, ισότητα των δύο φύλων) και φυσικά τη σωστή εταιρική διακυβέρνηση (επιχειρηματική ηθική, διαφάνεια, καταπολέμηση διαφθοράς, λογοδοσία).

κάθε κυβέρνηση να κινηθεί με γρήγορους ρυθμούς, ώστε να διασφαλίσει γρήγορη εκταμίευση των κεφαλαίων και όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απορρόφηση. H Κύπρος προχώρησε στην κατάθεση του ολοκληρωμένου τελικού σχεδίου, όπου καταγράφονται με λεπτομέρεια οι δράσεις και οι μεταρρυθμίσεις οι οποίες πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι το 2026 (με την έγκρισή του αναμένεται να εκταμιευθεί το 13% του συνολικού ποσού που αναλογεί στην Κύπρο ή περίπου €120 εκατ.). Σημειώνεται ότι το πρόγραμμα εστιάζει κυρίως στην τεχνολογική αναβάθμιση/ψηφιοποίηση των οικονομιών και σε πολιτικές διασφάλισης του περιβάλλοντος, ενίσχυσης της απασχόλησης και ευημερίας των πολιτών. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, το πλάνο της Κύπρου χωρίζεται σε πέντε άξονες προτεραιοτήτων: τη δημόσια υγεία και πολιτική προστασία, την επιτάχυνση της μετάβασης σε μια πράσινη οικονομία, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και ανθεκτικότητας της οικονομίας

και της αγοράς εργασίας, την εκπαίδευση και το ανθρώπινο κεφάλαιο.

Το κεφάλαιο μεταρρυθμίσεις Κατά καιρούς υπήρξαν αρκετές συζητήσεις για τις «ριζοσπαστικές» μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται ο τόπος και για την ανάγκη το οικονομικό μοντέλο της χώρας να προσαρμοστεί στα νέα διεθνή πρότυπα της ψηφιοποίησης και της τεχνολογίας. Συζητήσεις που έγιναν πολλές φορές, ειδικά σε προεκλογικές περιόδους, αλλά το αποτέλεσμα δεν ήταν ουσιαστικό. Δυστυχώς για την Κύπρο, πολλές μεταρρυθμίσεις αναβλήθηκαν κατά περιόδους, ενώ άλλες άρχισαν και έμειναν στη μέση, κάτι που οδήγησε σε μια μη ανταγωνιστική οικονομία, με γραφειοκρατικές διαδικασίες και τεράστια προβλήματα στην καθημερινότητα των πολιτών. Αυτό, πέρα από τη διαχρονική πολιτική ατολμία, ήταν και αποτέλεσμα της αδυναμίας συγκερασμού των επιδιώξεων όλων των ενδιαφερομένων.

«Κλειδί»

η συνεννόηση Είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η μεγαλύτερη δυνατή άντληση πόρων από το Ταμείο Ανθεκτικότητας για ενίσχυση των παραγωγικών δυνάμεων του τόπου και η μεγέθυνση του πολλαπλασιαστικού χαρακτήρα των μέτρων. Το τελευταίο θα γίνει μόνο αν υπάρχει πλήρης συνεννόηση με τους παράγοντες της αγοράς και της κοινωνίας, ώστε να προσαρμόσουν τα μοντέλα και τις πολιτικές τους στις δράσεις του προγράμματος. Σημαντική σε αυτή την προσπάθεια είναι η αφομοίωση των οποιωνδήποτε αλλαγών από την κοινωνία και τους πολίτες, ώστε να στηρίξουν τις μεταρρυθμίσεις. Πέρα από τα

οφέλη για την τοπική κοινωνία, η δημιουργία ενός ευέλικτου επιχειρηματικού περιβάλλοντος και η ενίσχυση των δημόσιων υπηρεσιών αναμένεται επίσης να προσελκύσει ξένους επιχειρηματίες, οι οποίοι είτε θέλουν να δραστηριοποιηθούν μέσω Κύπρου είτε να δημιουργήσουν την έδρα τους στη χώρα. Πέρα από το μεγάλο στοίχημα του εμβολιαστικού προγράμματος και της διαχείρισης της πανδημίας, η οικονομία και οι φορείς της καλούνται να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα το συντομότερο δυνατόν, ώστε να διασφαλιστούν οι θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης.

EconomyToday 59

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Προσαρμοζόμαστε με επιτυχία στα νέα δεδομένα Ο δρ Μιχάλης Νεοπτολέμου αναφέρεται στις ευκαιρίες που αναδύθηκαν για τη Remedica μέσα από την πανδημία, στα επόμενα σχέδια, αλλά και στο έργο Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης που υλοποιεί η εταιρεία ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη ναταλια γεωργιαδου

«Π

αραμένουμε προσηλωμένοι στους στόχους ανάπτυξης που έχουν τεθεί και προσαρμοζόμαστε στα νέα δεδομένα με γνώμονα την εξωστρέφεια και την καινοτομία σε επιχειρησιακό και εμπορικό επίπεδο», υπογραμμίζει σε συνέντευξη που παραχωρεί στο περιοδικό Economy Today ο Ανώτατος Εκτελεστικός Διευθυντής της Remedica, δρ Μιχάλης Νεοπτολέμου. Όπως επισημαίνει, η Remedica είναι μια κορυφαία φαρμακευτική εταιρεία με έδρα την Κύπρο, με τα φαρμακευτικά της προϊόντα να διανέμονται σε περισσότερες από 160 χώρες. Ερωτηθείς για τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης από πλευράς της εταιρείας, ο δρ Νεοπτολέμου σημείωσε ότι από την πρώτη στιγμή η Remedica λειτούργησε πρωτοποριακά, εφαρμόζοντας ολοκληρωμένες λύσεις προστασίας του προσωπικού της, ενώ πρόσθεσε πως «μέσα από τον άμεσο στρατηγικό σχεδιασμό της σε λειτουργικό και εμπορικό επίπεδο, κατάφερε να εντοπίσει ευκαιρίες».

60 EconomyToday

Μιλήστε μας για τη Remedica. Πότε ιδρύθηκε, σε ποιες άλλες χώρες δραστηριοποιείται και τι περιλαμβάνει το χαρτοφυλάκιό σας; Η Remedica είναι μια κορυφαία φαρμακευτική βιομηχανία με έδρα την Κύπρο, με τα φαρμακευτικά της προϊόντα να διανέμονται σε πέραν των 160 χωρών παγκοσμίως. Ιδρύθηκε το 1980 και, αφού πέρασε από διάφορα στάδια ανάπτυξης, πλέον ειδικεύεται στην ανάπτυξη, παραγωγή και εμπορία υψηλής ποιότητας, ασφαλών και αποτελεσματικών γενόσημων φαρμάκων για ανθρώπινη χρήση. Το χαρτοφυλάκιό της περιλαμβάνει περισσότερα από 350 φαρμακευτικά προϊόντα για ανθρώπινη χρήση. Προσφέρει προϊόντα που ανήκουν σε διάφορες θεραπευτικές κατηγορίες, όπως φάρμακα για τον καρκίνο, αντινεοπλασματικούς και ανοσοτροποποιητικούς παράγοντες, ορμονικά σκευάσματα για συστημική χρήση, φάρμακα παθήσεων του κυκλοφορικού συστήματος και άλλα. Τα πιο πάνω είναι διαθέσιμα σε διάφορες φαρμακοτεχνικές μορφές, όπως δισκία, κάψουλες, γέλες, κρέμες, αλοιφές, σιρόπια κόνεως, τοπικά αερολύματα (spray) και υπόθετα.

«H Remedica έχει προσαρμοστεί και έχει αποδείξει ότι μπορεί να βγει καλύτερη ακόμα και μέσα από μια μεγάλη κρίση, όπως αυτή της πανδημίας»

Επί του παρόντος, οι εγκαταστάσεις της Remedica στη Λεμεσό περιλαμβάνουν 13 κτίρια συνολικής έκτασης πέραν των 50.000 τ.μ. Από αυτά, τα πέντε είναι εργοστάσια παραγωγής τελευταίας τεχνολογίας, τα οποία αποτελούνται από το κεντρικό εργοστάσιο, που προορίζεται για γενικής χρήσης προϊόντα, και από τέσσερις επιπλέον εγκαταστάσεις, που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή παραγώγων πενικιλίνης, κεφαλοσπορίνων, συγκεκριμένων ορμονών και αντικαρκινικών προϊόντων. Η εταιρεία προχωρά προς την περαιτέρω ανάπτυξη των τεχνολογιών της καθώς και των εργοστασίων παραγωγής της. Η Remedica λειτουργεί σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διεθνή κανονιστικά πρότυπα που διέπουν τους κανόνες Καλής Παρασκευαστικής Πρακτικής (cGMP). Εκτός από τις αρμόδιες αρχές της Κύπρου, η εταιρεία έχει ελεγχθεί και εγκριθεί από τις αρχές αρκετών κρατώνμελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακόμα και πριν από την ένταξή μας στην Ε.Ε., όπως της Γερμανίας και της Δανίας, καθώς και άλλων χωρών, όπως του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ρωσίας, της Αυστραλίας, της Βραζιλίας, της Ιαπωνίας και πολλών άλλων. Ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι σταθμοί στην πορεία σας; Κάθε μέρα μπορεί να θεωρηθεί ως ορόσημο κάποιου τύπου. Στον τομέα δραστηριοποίησης της Remedica, η επίλυση κάποιου προβλήματος, η αξιολόγηση κάποιας καινούργιας ευκαιρίας, μια νέα νομοθεσία, μια διαδικασία που πρέπει να αλλάξει, αποτελούν καθημερινότητα για τους ανθρώπους μας σε κάθε βαθμίδα. Ιστορικά, υπάρχουν διάφορες χρονιές-ορόσημα στην πορεία της εταιρείας μας. Το 1980 αποτελεί τη χρονιά κατά την οποία η Remedica ξεκίνησε την παραγωγή και την εμπορία φαρμάκων, ενώ το έτος 2004, λόγω της ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έπρεπε να εναρμονιστούμε με τη νομοθεσία και τις κατευθυντήριες γραμμές της Ένωσης σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, χωρίς καμιά εξαίρεση ή παράταση χρόνου. Μια άλλη χρονιά-ορόσημο για την εταιρεία μας ήταν το 2007, όταν αρχίσαμε μια στρατηγική συνεργασία για ανάπτυξη καινούργιων προϊόντων, ενώ το 2012 το νέο μας εργοστάσιο παραγωγής αντικαρκινικών προϊόντων εγκρίθηκε από τις αρμόδιες αρχές της Κύπρου. Το 2016 ο όμιλος Ascendis Health εξαγόρασε την εταιρεία, ενώ το 2019 άλλαξε η διεύθυνση της εταιρείας. Τότε, μέσα από τον ανασχεδιασμό της στρατηγικής και την αναδόμηση του οργανισμού, δημιουργήθηκαν τα θεμέλια για την αξιοσημείωτη ανάπτυξη της εταιρείας αλλά και για τη δημιουργία ενός διατηρήσιμου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Τέλος, το 2019 η Remedica συμπεριλήφθηκε στις 1.000 εταιρείες που εμπνέουν την Ευρώπη, από το χρηματιστήριο του Λονδίνου, ενώ καταρτίστηκε άλλη μια στρατηγική για ανάπτυξη και άλλων, καινούργιων προϊόντων.

1980

‘Ετος ίδρυσης

2012

Νέο εργοστάσιο παραγωγής αντικαρκινικών προϊόντων

2016

Εξαγοράστηκε από την Ascendis Health

2019

Στις 1.000 εταιρείες που εμπνέουν την Ευρώπη

160+

Χώρες παγκοσμίως όπου γίνεται διανομή φαρμάκων

350+

Φαρμακευτικά προϊόντα

της παραγωγής και της εμπορίας ασφαλών και αποτελεσματικών γενόσημων φαρμάκων υψηλής ποιότητας για ανθρώπινη χρήση: • Βραβείο Εξαγωγής Βιομηχανίας από το Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο σε συνεργασία με το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού (1989, 1995, 2000, 2004, 2006, 2009, 2014, 2018) • Ειδικό Βραβείο Εξαγωγής Βιομηχανίας από το Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο σε συνεργασία με το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού (1998) • Βραβείο Ποιότητας από το περιοδικό ecoQ (2004) • Βραβείο Καλύτερης Βιομηχανίας από τα Βραβεία Επιχειρήσεων IMH (2010) • Η Remedica στη λίστα των Ευρωπαϊκών Βραβείων Επιχειρήσεων ως μια από τις 10 καλύτερες εταιρείες εξαγωγών/εισαγωγών σε όλη την Ευρώπη (2015) • Αναγνώριση ως η καλύτερη εταιρεία του ομίλου Ascendis Health (2017) • Βραβείο Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της IMH (2017) • Βραβείο «Υγιείς Χώροι Εργασίας» (2017) • Βραβείο Ενεργού Πολίτη (2019) • «National Winner» στα European Business Awards 2017-18 (2018) και 2018-19 (2019) • Βραβεία Ανθρώπινου Δυναμικού «Cyprus HR Awards» (2019 και 2020) • Βραβείο «Χρυσός Προστάτης του Περιβάλλοντος» (2018, 2019 και 2020) • Cyprus Healthcare Business Awards (2020) • Cyprus Responsible Business Awards (2020) • Πιστοποίηση Εργοδότη Ισότητας (2021)

Κτίρια

50.000 τ.μ.

Συνολική έκταση

ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ

Ποιες βραβεύσεις έχετε λάβει; Η Remedica έχει λάβει πληθώρα βραβείων και διακρίσεων που αναδεικνύουν και επιβραβεύουν τις προσπάθειές της να βελτιώσει την ανθρώπινη ζωή και να διασφαλίσει την ποιότητα στο πλαίσιο της ανάπτυξης,

EconomyToday 61

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Ποιο είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα της Remedica; Σημείο αναφοράς στην ανάπτυξη της εταιρείας αποτέλεσε ο ανασχεδιασμός της στρατηγικής της το 2019, ο οποίος ενισχύθηκε από μια ριζική αναδόμηση του οργανισμού, βάσει της οποίας δημιουργήθηκαν οι απαραίτητες δομές ανάπτυξης, οι οποίες σύντομα καρποφόρησαν.

ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΜΑΣ

Ποιοι είναι οι στόχοι σας σε ορίζοντα τριετίας; Η Remedica έχει αποδείξει πως είναι ένας οργανισμός ο οποίος μπορεί να προσαρμοστεί με επιτυχία στα νέα δεδομένα που παρουσιάζονται στον τοπικό και παγκόσμιο χάρτη και να βγει καλύτερη ακόμα και μέσα από μια μεγάλη κρίση, όπως ήταν αυτή της πανδημίας. Παραμένουμε προσηλωμένοι στους στόχους ανάπτυξης που έχουν τεθεί, αποβλέποντας στη διάνοιξη νέων αγορών και στην ενίσχυση των υφιστάμενων, καθώς επίσης και στη διεύρυνση του προσφερόμενου χαρτοφυλακίου, μέσα από την ανάπτυξη νέων προϊόντων. Ως ένας οργανισμός που λειτουργεί μέσα στη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα και το διεθνές εμπόριο, δεν θα μπορούσαμε παρά να παρακολουθούμε τις εξελίξεις στη φαρμακοβιομηχανία αλλά και στο παγκόσμιο γίγνεσθαι και να προσαρμοζόμαστε με γνώμονα την εξωστρέφεια και την καινοτομία σε επιχειρησιακό και εμπορικό επίπεδο. Η κυπριακή κοινωνία και η κυπριακή οικονομία βρίσκονται εν μέσω της κρίσης που προκάλεσε η πανδημία του COVID-19. Ως επιχειρηματίας αλλά και ως άνθρωπος, ποιο είναι το μήνυμά σας προς τους συμπολίτες μας ώστε να ξεπεράσουμε το συντομότερο δυνατόν αυτή τη δοκιμασία; Αναμφίβολα, η πανδημία έχει προκαλέσει ένα αίσθημα ανησυχίας στην κυπριακή κοινωνία, τόσο για τη διασφάλιση της υγείας όσο και για τον χρόνο που θα χρειαστεί για να επιστρέψουμε στην κανονικότητα. Έχοντας ωστόσο μπροστά μας ένα εμβολιαστικό πρόγραμμα, στο πλαίσιο του οποίου ένα ποσοστό του πληθυσμού έχει ήδη εμβολιαστεί, δεν θα μπορούσαμε παρά να νιώθουμε αισιόδοξοι ότι θα βγούμε νικητές μέσα από αυτή τη μάχη. Σ’ αυτή την πεποίθηση βασίζεται και το μήνυμα που θα ήθελα να μεταφέρω, ένα μήνυμα ελπίδας, αλληλεγγύης αλλά και ενότητας. Ο κυπριακός λαός έχει αποδείξει ιστορικά πως μέσα από δύσκολες καταστάσεις βγαίνει πάντα πιο δυνατός. Ως Remedica, με ποιο τρόπο διαχειριστήκατε την υγειονομική κρίση; Ποια ήταν η επίδραση στις εργασίες της εταιρείας σας και πώς αντιμετωπίσατε τις προκλήσεις; Ο COVID-19 αναμφίβολα δημιούργησε πρωτόγνωρα δεδομένα σε όλες τις επιχειρήσεις ανά το παγκόσμιο. Σε τοπικό επίπεδο, η Remedica από την πρώτη στιγμή λειτούργησε πρωτοποριακά, εφαρμόζοντας ολοκληρωμένες λύσεις προστασίας του προσωπικού της από τον ιό, λαμβάνοντας προστατευτικά μέτρα σε ολόκληρη την εσωτερική αλυσίδα διεκπεραίωσης της παραγωγικής διαδικασίας αλλά και των υποστηρικτικών υπηρεσιών και 62 EconomyToday

«Ο κυπριακός λαός έχει αποδείξει ιστορικά πως μέσα από δύσκολες καταστάσεις βγαίνει πάντα πιο δυνατός»

γραφειακών χώρων, διασφαλίζοντας έτσι την απρόσκοπτη λειτουργία των εργοστασίων και γενικά ολόκληρης της εταιρείας. Για την αντιμετώπιση πιθανών κρουσμάτων, είχαν θεσπιστεί από την πρώτη στιγμή επιτροπές διαχείρισης της πανδημίας, οι οποίες με τη σειρά τους είχαν δημιουργήσει και εφαρμόσει διαδικασίες για την αποφυγή εισόδου κρούσματος στις εγκαταστάσεις αλλά και μηχανισμούς άμεσης αντιμετώπισής τους σε περίπτωση εντοπισμού τους. Τα πιο πάνω διασφάλισαν την αδιάλειπτη συνέχιση των επιχειρησιακών λειτουργιών της εταιρείας σχεδόν στα ίδια επίπεδα με τα προ πανδημίας έτη. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η πανδημία επηρέασε κατ’ αρχάς τη δυνατότητα των προμηθευτών μας να τροφοδοτήσουν σε ικανοποιητικό βαθμό τη Remedica με πρώτες ύλες, ενώ αρκετές ήταν και οι προκλήσεις που παρουσιάστηκαν σε οργανωτικό και λειτουργικό επίπεδο, ιδιαίτερα όσον αφορά τη δυνατότητα εξεύρεσης πτήσεων για τη μεταφορά πρώτων υλών. Το γεγονός αυτό επέφερε αναπόφευκτα αύξηση στο κόστος μεταφοράς. Με σωστό προγραμματισμό όμως και χάρη στην άψογη συνεργασία με τους προμηθευτές μας, καταφέραμε να βρούμε τις σωστές λύσεις για τη διασφάλιση των υλικών που ήταν απαραίτητα για τη διεκπεραίωση των υποχρεώσεών μας αλλά και για την παροχή φαρμακευτικών σκευασμάτων για την αντιμετώπιση της πανδημίας στο κυπριακό σύ-

της ζήτησης σε συγκεκριμένες θεραπευτικές κατηγορίες, με αποτέλεσμα την περαιτέρω επέκταση της παρουσίας μας σε παγκόσμιο επίπεδο, και αφετέρου καθιερώνοντας αποτελεσματικές πρακτικές που είχαν εφαρμοστεί κατά την περίοδο της πανδημίας.

Στο εμπορικό κομμάτι και με δεδομένη την παρουσία της Remedica σε όλες τις ηπείρους, η περίπτωση της κάθε χώρας ξεχωριστά έπρεπε να αντιμετωπίζεται διαφορετικά, ανάλογα με τον τρόπο και τον βαθμό στον οποίο είχε επηρεαστεί από την πανδημία. Η συνεργασία με τους πελάτες και τους συνεργάτες μας στα 3PL μάς βοήθησε να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα της κάθε αγοράς αλλά και της κάθε εφοδιαστικής αλυσίδας ξεχωριστά. Παράλληλα, η αβεβαιότητα που επικρατεί στην αγορά αλλά και ο μεγάλος αριθμός κρουσμάτων που παρατηρήθηκαν σε κάποιες χώρες έχουν παρατείνει το χρονικό διάστημα που απαιτείται για να επανέλθουν αυτές οι χώρες στην κανονικότητα. Παρ’ όλα αυτά όμως, μέσα από την επαφή με τους συνεργάτες και τους αντιπροσώπους μας και μέσα από τη συνεχή παρακολούθηση των αγορών, καταφέραμε να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που δημιουργήθηκαν και να ελαχιστοποιήσουμε τις αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας. Ποιες ευκαιρίες δημιούργησε για τη Remedica η πανδημία; Η Remedica, μέσα από τον άμεσο στρατηγικό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση της πανδημίας, κατάφερε να εντοπίσει ευκαιρίες, τόσο σε εμπορικό όσο και σε λειτουργικό επίπεδο, αφενός αξιοποιώντας την αύξηση

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Remedica Ltd Οδός Αχαρνών, Βιομηχανική Περιοχή Λεμεσού, 3056, Λεμεσός Τηλ.: 25 55 3000 Ιστοσελίδα: www.remedica.eu

Ως μια εταιρεία με διαχρονική προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, ποιες δράσεις έχετε αναπτύξει στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης; Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) της Remedica βασίζεται στο όραμα και την αποστολή της που επικεντρώνονται στη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής των ανθρώπων ανά το παγκόσμιο, μέσω της παροχής ασφαλών και αποτελεσματικών φαρμακευτικών προϊόντων υψηλής ποιότητας, σε προσιτές τιμές, σε όλα τα στάδια της ζωής τους. Το περιβάλλον, η κοινωνία, η παιδεία και ο αθλητισμός αποτελούν τους τέσσερις πυλώνες βάσει των οποίων η Remedica συνθέτει το πλαίσιο της πολιτικής που ακολουθεί για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη. Η συμβολή της Remedica στην οικονομία της Κύπρου είναι αδιαμφισβήτητα πολύ σημαντική, γι’ αυτό και το κοινωνικό της αποτύπωμα ενσωματώθηκε από νωρίς στο DNA της. Η εταιρεία, μέσα από διάφορες πολιτικές και διαδικασίες, στοχεύει στη διασφάλιση της ποιότητας ζωής μέσα από την υγεία και προάγει τη διαρκή, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη, καθώς και την πλήρη και παραγωγική απασχόληση. Επιπλέον, η εταιρεία είναι συνιδρυτής του μη κυβερνητικού, μη κερδοσκοπικού οργανισμού CSR Cyprus (Κυπριακό Δίκτυο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη). Μερικές από τις πρακτικές και τα έργα Εταιρικής Ευθύνης της Remedica που έχουν υλοποιηθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη είναι: • Δωρεές φαρμάκων (στην Κύπρο και στο εξωτερικό). • Εκπαιδευτικές επισκέψεις μαθητών στις εγκαταστάσεις μας με σκοπό να ενημερωθούν και να ενθαρρυνθούν ώστε να ακολουθήσουν σπουδές στον τομέα της υγείας. • Εκπαιδευτικές επισκέψεις από φοιτητές στις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις της εταιρείας. • Οικονομική –και όχι μόνο– στήριξη αρκετών μη κυβερνητικών οργανισμών και άλλων μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων, που έχουν σχέση κυρίως με την υγεία. • Ετήσια αιμοδοσία, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας από τις μεγαλύτερες εισφορές στην τράπεζα αίματος στην Κύπρο. • Οικονομική στήριξη των κοινωνικών παντοπωλείων της Κύπρου. • Δράσεις για την ενίσχυση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. • Διοργάνωση δράσεων που αποσκοπούν στην προστασία του περιβάλλοντος, όπως καθαρισμοί παραλιών και δεντροφυτεύσεις. • Συλλογές ρουχισμού και τροφίμων για συνανθρώπους μας που έχουν ανάγκη. • Χορηγίες σε ομάδες αθλητισμού. • Χορηγίες ατομικά σε αθλητές. • Δωρεές ιατρικού εξοπλισμού (αναπνευστήρες κλπ.). • Δωρεές στους δήμους (καλάθους κλπ.). • Χρηματοδότηση του «Remedica Open Access Author Fund».

EconomyToday 63

θεμα

Στο «κάδρο»

της Ε.Ε.

η βιώσιμη γαλάζια οικονομία

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

64 EconomyToday

έα προσέγγιση για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία στην Ε.Ε., για τις βιομηχανίες και τους τομείς που σχετίζονται με τους ωκεανούς, τις θάλασσες και τις ακτές, προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η βιώσιμη γαλάζια οικονομία χαρακτηρίζεται απαραίτητη για την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και για την εξασφάλιση μιας πράσινης, χωρίς αποκλεισμούς, ανάκαμψης από την πανδημία.

Φρανς Τίμερμανς

Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για την Πράσινη Συμφωνία

Παροτρύνονται τα κράτη-μέλη της Ένωσης να συμπεριλάβουν επενδύσεις για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία στα εθνικά τους σχέδια ανθεκτικότητας και ανάκαμψης

«Οι υγιείς ωκεανοί αποτελούν προϋπόθεση για μια ακμάζουσα γαλάζια οικονομία. Η ρύπανση, η υπεραλίευση και η καταστροφή των οικοτόπων, σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, απειλούν όλα την πλούσια θαλάσσια βιοποικιλότητα από την οποία εξαρτάται η γαλάζια οικονομία. Πρέπει να αλλάξουμε πορεία και να αναπτύξουμε μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία, στην οποία η προστασία του περιβάλλοντος θα συμβαδίζει με τις οικονομικές δραστηριότητες».

Βιργκίνιους Σινκέβιτσιους Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας

«Η πανδημία έπληξε τους τομείς της θαλάσσιας οικονομίας με διαφορετικούς αλλά βαθείς τρόπους. Έχουμε την ευκαιρία να ξεκινήσουμε από την αρχή και θέλουμε να εξασφαλίσουμε ότι η ανάκαμψη θα μετατοπίσει το επίκεντρο από την απλή εκμετάλλευση στη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα. Έτσι, για να είμαστε πραγματικά πράσινοι, πρέπει επίσης να σκεφτούμε το γαλάζιο».

EconomyToday 65

θεμα

Φιλική προς το περιβάλλον

Όλοι οι τομείς της γαλάζιας οικονομίας –μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η αλιεία, η υδατοκαλλιέργεια, ο παράκτιος τουρισμός, οι θαλάσσιες μεταφορές, οι λιμενικές δραστηριότητες και η ναυπηγία– θα πρέπει να μειώσουν τον περιβαλλοντικό και κλιματικό αντίκτυπό τους. Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και της κρίσης της βιοποικιλότητας απαιτεί υγιείς θάλασσες και βιώσιμη χρήση των πόρων τους, ώστε να δημιουργούνται εναλλακτικές λύσεις αντί των ορυκτών καυσίμων και της παραδοσιακής παραγωγής τροφίμων. Η μετάβαση στη βιώσιμη γαλάζια οικονομία απαιτεί επενδύσεις σε καινοτόμες τεχνολογίες. Η κυματική και παλιρροϊκή ενέργεια, η παραγωγή φυκιών, η ανάπτυξη καινοτόμων αλιευτικών εργαλείων ή η αποκατάσταση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων θα δημιουργήσουν νέες πράσινες θέσεις εργασίας και επιχειρήσεις στη γαλάζια οικονομία.

Οι τομείς

Η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καθορίζει λεπτομερές θεματολόγιο για τη γαλάζια οικονομία στους εξής τομείς: • Την επίτευξη των στόχων της κλιματικής ουδετερότητας και της μηδενικής ρύπανσης – κυρίως με την ανάπτυξη υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με την απαλλαγή των θαλάσσιων μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές και την οικολογική μεταστροφή των λιμένων. Ένα βιώσιμο μείγμα ωκεάνιας ενέργειας, το οποίο θα περιλαμβάνει πλωτή αιολική, θερμική, κυματική και παλιρροϊκή ενέργεια, θα μπορούσε να παράγει το ένα τέταρτο του ηλεκτρισμού της Ε.Ε. το 2050. Τα λιμάνια έχουν κρίσιμη σημασία για τη συνδεσιμότητα και την οικονομία των περιφερειών και των χωρών της Ευρώπης και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως ενεργειακοί κόμβοι. • Μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία και μείωση της ρύπανσης – μεταξύ άλλων μέσω ανανεωμένων προτύπων για τον σχεδιασμό αλιευτικών εργαλείων, για την ανακύκλωση πλοίων και για τον παροπλισμό υπεράκτιων πλατφορμών και τη λήψη μέτρων για τη μείωση της ρύπανσης από πλαστικά και μικροπλαστικά. • Τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και τις επενδύσεις στη φύση – η προστασία του 30% της θαλάσσιας περιοχής της Ε.Ε. θα αντιστρέψει την απώλεια σε βιοποικιλότητα, θα συμβάλει στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην ανθεκτικότητα και θα αποφέρει σημαντικά οικονομικά και κοινωνικά οφέλη. Θα μειωθούν ακόμα περισσότερο οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της αλιείας στους θαλάσσιους οικοτόπους. • Τη στήριξη της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και της ανθεκτικότητας των ακτών – οι δραστηριότητες προσαρμογής, όπως η ανάπτυξη πράσινων υποδομών σε παράκτιες περιοχές και η προστασία των 66 EconomyToday

Η μετάβαση στη βιώσιμη γαλάζια οικονομία απαιτεί επενδύσεις σε καινοτόμες τεχνολογίες

ακτών από τον κίνδυνο διάβρωσης και πλημμύρας, θα συμβάλουν στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και των τοπίων, ενώ παράλληλα θα ωφελήσουν τον τουρισμό και την παράκτια οικονομία. • Την εξασφάλιση βιώσιμης παραγωγής τροφίμων – η βιώσιμη παραγωγή και τα νέα πρότυπα εμπορίας για τα θαλάσσια τρόφιμα, η χρήση φυκιών και άλλης θαλάσσιας βλάστησης, ο ισχυρότερος έλεγχος της αλιείας, καθώς και η έρευνα και η καινοτομία στον τομέα των θαλάσσιων τροφίμων που βασίζονται στα κύτταρα, θα βοηθήσουν τη διατήρηση των θαλασσών της Ευρώπης. Με τις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές της Ε.Ε. για τη βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια που επίσης εγκρίθηκαν, η Επιτροπή δεσμεύτηκε για

άλλη μια φορά να προωθήσει τη βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια στην Ε.Ε. • Τη βελτίωση της διαχείρισης του θαλάσσιου χώρου. Συγκρότηση Γαλάζιου Φόρουμ – το νέο γαλάζιο φόρουμ για τους χρήστες της θάλασσας, με σκοπό να συντονιστεί ο διάλογος μεταξύ υπεράκτιων φορέων εκμετάλλευσης, ενδιαφερόμενων μερών και επιστημόνων που δραστηριοποιούνται στους τομείς της αλιείας, της υδατοκαλλιέργειας, της ναυτιλίας, του τουρισμού, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και άλλων δραστηριοτήτων, θα τονώσει τις συνεργατικές ανταλλαγές για τη βιώσιμη χρήση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Το 2022 θα εκδοθεί έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας της Ε.Ε. για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, μετά την έγκριση των εθνικών θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων του Μαρτίου 2021. Η Κομισιόν σημειώνει ότι θα συνεχίσει να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία σε διεθνές επίπεδο, σύμφωνα με το θεματολόγιο για τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών.

Χρηματοδότηση της βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας

Το προφίλ της γαλάζιας ευρωπαϊκής οικονομίας Η γαλάζια οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιλαμβάνει όλες τις βιομηχανίες και τους κλάδους που σχετίζονται με τους ωκεανούς, τις θάλασσες και τις ακτές, είτε έχουν άμεση βάση στο θαλάσσιο περιβάλλον (π.χ. ναυτιλία, θαλάσσια τρόφιμα, παραγωγή ενέργειας) είτε στην ξηρά (π.χ. λιμάνια, ναυπηγεία, παράκτιες υποδομές). Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση για τη γαλάζια οικονομία, οι παρα-

δοσιακοί τομείς της γαλάζιας οικονομίας παρέχουν 4,5 εκατ. άμεσες θέσεις εργασίας και παράγουν έσοδα άνω των 650 δισ. ευρώ. Η Κομισιόν διευκρινίζει ότι η ανακοίνωσή της αντικαθιστά αυτήν που είχε εκδοθεί για τη γαλάζια ανάπτυξη το 2012. Η οδηγία για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό καλεί όλα τα κράτη-μέλη να σχεδιάσουν επισήμως τον θαλάσσιό τους χώρο έως το 2021.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο όμιλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, που αποτελείται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕ), θα αυξήσουν τη συνεργασία τους για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία. Τα θεσμικά όργανα θα συνεργαστούν με τα κράτη-μέλη για την κάλυψη των υφιστάμενων χρηματοδοτικών αναγκών για τη μείωση της ρύπανσης στις ευρωπαϊκές θάλασσες και τη στήριξη των επενδύσεων για γαλάζια καινοτομία και γαλάζια βιοοικονομία. Το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας –ιδίως μέσω της πλατφόρμας του «BlueInvest» και του νέου ταμείου «BlueInvest Fund»– θα στηρίξει τη μετάβαση προς πιο βιώσιμες αλυσίδες αξίας, βασισμένες στους ωκεανούς, τις θάλασσες και τις παράκτιες δραστηριότητες. Για την περαιτέρω χρηματοδότηση του μετασχηματισμού, η Επιτροπή παρότρυνε τα κράτη-μέλη να συμπεριλάβουν επενδύσεις για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία στα εθνικά τους σχέδια που αφορούν την ανθεκτικότητα και την ανάκαμψη, καθώς και στα εθνικά τους επιχειρησιακά προγράμματα που συνδέονται με διάφορα ταμεία της Ε.Ε. από τώρα έως το 2027. Θα συμβάλουν επίσης και άλλα προγράμματα της Ε.Ε., όπως το ερευνητικό πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», και θα συσταθεί ειδική αποστολή για τους ωκεανούς και τα ύδατα. Όσον αφορά τις ιδιωτικές επενδύσεις, κατά τη λήψη σχετικών επενδυτικών αποφάσεων θα πρέπει να εφαρμόζονται συμφωνημένες αρχές και πρότυπα βιωσιμότητας ειδικά για τους ωκεανούς, όπως η χρηματοδοτούμενη από την Ε.Ε. πρωτοβουλία χρηματοδότησης της βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας.

EconomyToday 67

θεμα

Στρατηγική για ανταγωνιστική υδατοκαλλιέργεια ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

έες στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές προς ενίσχυση της βιωσιμότητας και της ανταγωνιστικότητας της υδατοκαλλιέργειας στην Ε.Ε. ανακοίνωσε και προωθεί η Κομισιόν. Οι κατευθυντήριες γραμμές προσφέρουν στην Επιτροπή, τα κράτη-μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη ένα κοινό όραμα ανάπτυξης του κλάδου, κατά τρόπο που να συμβάλλει άμεσα στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και ιδίως στη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο». Οι κατευθυντήριες γραμμές θα βοηθήσουν τον κλάδο της υδατοκαλλιέργειας της Ε.Ε. να καταστεί πιο ανταγωνιστικός και ανθεκτικός και θα βελτιώσουν τις περιβαλλοντικές και κλιματικές του επιδόσεις. 68 EconomyToday

Τέσσερις αλληλένδετοι στόχοι Η υδατοκαλλιέργεια είναι σημαντική για την ευρωπαϊκή επισιτιστική ασφάλεια, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την απασχόληση

Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές εκπονήθηκαν σε στενή συνεργασία με τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και τα ενδιαφερόμενα μέρη, κυρίως εκείνα που εκπροσωπούνται στο γνωμοδοτικό συμβούλιο υδατοκαλλιέργειας. Θέτουν τέσσερις αλληλένδετους στόχους για την περαιτέρω ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας στην Ένωση: • Οικοδόμηση ανθεκτικότητας και ανταγωνιστικότητας • Συμμετοχή στην πράσινη μετάβαση • Διασφάλιση της κοινωνικής αποδοχής και της ενημέρωσης του καταναλωτή • Ενίσχυση των γνώσεων και της καινοτομίας.

Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος αυτής της κατανάλωσης Οι προτεινόμενες κατευθυντήριες γραμμές θα στηαλιείας καλύπτεται από εισαγωγές, οι οποίες αντιπρορίξουν επίσης τη σημαντική αύξηση της βιολογικής σωπεύουν περίπου το 60% της συνολικής υδατοκαλλιέργειας σε επίπεδο Ε.Ε. Όπως προσφοράς. Συνολικά, μόνο το 10% της επισημαίνεται στο πρόσφατα δημοσιευθέν Η στρατηγική προσέγγιση έχει κατανάλωσης προϊόντων αλιείας στην Ε.Ε. σχέδιο δράσης για τη βιολογική γεωργία, καταστεί ακόμη πιο σημαντική προέρχεται από την υδατοκαλλιέργεια εντός η βιολογική υδατοκαλλιέργεια παραμένει σήμερα, δεδομένων των της Ε.Ε. Αυτό σημαίνει ότι το δυναμικό ένας σχετικά νέος κλάδος, αλλά με σημαδυνατοτήτων που έχει ο κλάδος ανάπτυξης είναι υψηλό. ντικό δυναμικό ανάπτυξης. της υδατοκαλλιέργειας και οι Παρά τις εν λόγω εμπορικές προοπτικές, η Σε αντίθεση με την αλιεία, η υδατοκαλλιοποίες μπορούν να συμβάλουν παραγωγή από υδατοκαλλιέργεια στην Ε.Ε. έργεια δεν αποτελεί τομέα αποκλειστικής έχει αυξηθεί μόνο κατά 6% σε σύγκριση με αρμοδιότητας της Ε.Ε. Ωστόσο, αναγνωρίστην επίτευξη των στόχων της ζοντας τον σημαντικό ρόλο της υδατοκαλ- Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας το 2007, φθάνοντας το 1,2 εκατ. τόνους σε όγκο πωλήσεων και τα €4,1 δισ. σε κύκλο λιέργειας για την ευρωπαϊκή επισιτιστική εργασιών το 2018. Η συμβολή της Ε.Ε. στην ασφάλεια, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την παγκόσμια παραγωγή από υδατοκαλλιέργεια απασχόληση, η Κοινή Αλιευτική Πολιτική αντιπροσώπευε λιγότερο από το 2% της παγκόσμιας προβλέπει σύστημα στρατηγικού συντονισμού της παραγωγής το 2018 (FAO 2020). πολιτικής για την υδατοκαλλιέργεια στην Ε.Ε. Οι προηγούμενες κατευθυντήριες γραμμές, που εγκρίΑυτή η στρατηγική προσέγγιση έχει καταστεί ακόμη θηκαν από την Επιτροπή το 2013, αποτέλεσαν τη βάση πιο σημαντική σήμερα, δεδομένων των δυνατοτήτων των πολυετών εθνικών στρατηγικών σχεδίων των που έχει ο κλάδος της υδατοκαλλιέργειας και οι οποίες κρατών-μελών της Ε.Ε. για την ανάπτυξη δραστηριομπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων τήτων υδατοκαλλιέργειας στην επικράτειά τους. της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, καθώς και της ανάγκης να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα του κλάδου, ιδίως υπό Κάλεσμα Κομισιόν το πρίσμα της κρίσης COVID-19. Οι νέες στρατηγικές Η Επιτροπή καλεί τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να λάβουν υπόψη αυτές τις νέες κατευθυντήρικατευθυντήριες γραμμές έχουν ενσωματώσει πλήρως ες γραμμές στα πολυετή εθνικά στρατηγικά τους στόχους αυτούς. τους σχέδια για την ανάπτυξη του κλάδου της Οι κατευθυντήριες γραμμές εξετάζουν τις προκλήσεις υδατοκαλλιέργειας, καθώς και να στηρίξουν τον κλάδο στο πλαίσιο του μελλοντικού Ευρωπαϊκού και τις ευκαιρίες του κλάδου της υδατοκαλλιέργειας Ταμείου Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέρτης Ε.Ε. και προτείνουν συγκεκριμένες δράσεις σε γειας (ΕΤΘΑΥ) και άλλων ταμείων της Ε.Ε. διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων της πρόσβασης σε χώρο και ύδατα, της υγείας του ανθρώπου και των ζώων, των περιβαλλοντικών επιδόσεων, της κλιματικής αλλαγής, της καλής μεταχείρισης των ζώων, του κανονιστικού και διοικητικού πλαισίου, καθώς και της επικοινωνίας σχετικά με την υδατοκαλλιέργεια στην Ε.Ε. Ειδικότερα, η Επιτροπή προτείνει την εκπόνηση λεπτομερών εγγράφων καθοδήγησης σχετικά με τις ορθές πρακτικές στους σημαντικότερους τομείς και προβλέπει ειδικό μηχανισμό βοήθειας για την υδατοκαλλιέργεια που θα υποστηρίξει την εκπόνηση των εν λόγω εγγράφων καθοδήγησης, καθώς και την εφαρμογή των ορθών πρακτικών που περιγράφονται σε αυτά. Μεταξύ άλλων, η Επιτροπή ενθαρρύνει επίσης τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να συμπεριλάβουν την αύξηση της βιολογικής υδατοκαλλιέργειας στην (τρέχουσα) επανεξέταση των εθνικών στρατηγικών σχεδίων τους για τον κλάδο της υδατοκαλλιέργειας, καθώς και να στηρίξουν αυτό το είδος παραγωγής υδατοκαλλιέργειας με μέρος των κονδυλίων που διατίθενται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ).

Η εικόνα της υδατοκαλλιέργειας Ένα στα τέσσερα προϊόντα αλιείας που καταναλώνεται στην Ευρώπη προέρχεται από υδατοκαλλιέργεια.

EconomyToday 69

θεμα

Έτοιμο ν’ ανοίξει

τα φτερά του το κυπριακό κρασί ΤΟΥ ΞΕΝΙΟΥ ΜΕΣΑΡΙΤΗ

70 EconomyToday

Έ Το κυπριακό κρασί μπορεί να σταθεί επάξια δίπλα σε κορυφαία κρασιά ευρωπαϊκών χωρών Ή χωρών του Νέου Κόσμου

χει περάσει ανεπιστρεπτί η αμηχανία που προκαλούσε η ατάκα «μα τα ξένα κρασιά δεν είναι φτηνότερα και καλύτερα από τα κυπριακά;», αφού πλέον το κυπριακό κρασί μπορεί να σταθεί επάξια δίπλα σε κορυφαία κρασιά ευρωπαϊκών χωρών ή χωρών του Νέου Κόσμου. Οι οινοποιοί Σοφοκλής Βλασίδης του Οινοποιείου Βλασίδης, Κώστας Τσιάκκας του Οινοποιείου Τσιάκκας και Χάρης Αθηνοδώρου του Οινοποιείου Γερόλεμο προκαλούν πλέον οποιονδήποτε να φέρει κρασιά από το εξωτερικό και αφού τα συγκρίνει με τα κυπριακά κρασιά, ίδιας τιμολόγησης, να πει αν το ξένο πλέον είναι όντως καλύτερο. Μιλούν στο Economy Today και δίνουν τις δικές τους ερμηνείες για την άνοδο του κυπριακού κρασιού, τη στήριξη στις γηγενείς ποικιλίες σταφυλιού, τις επιπτώσεις του κορωνοϊού στον κλάδο και τις προκλήσεις που έπονται ώστε ο οινικός τομέας να εδραιωθεί ως μια από τις πιο αναπτυσσόμενες βιομηχανίες του τόπου. Η τελευταία δεκαετία έχει οδηγήσει το κυπριακό κρασί σε εντελώς διαφορετικό σημείο από αυτό στο οποίο βρισκόταν τις προηγούμενες δεκαετίες, με τις συνολικές πωλήσεις κυπριακού κρασιού να φτάνουν σήμερα τα €40 εκατ. συνολικά (εγχώρια αγορά και εξαγωγές), ενώ οι προοπτικές στον ορίζοντα φαίνονται ακόμα μεγαλύτερες.

EconomyToday 71

θεμα

Η τελευταία δεκαετία έχει μεταλλάξει το κυπριακό κρασί

Το τι έχει επιτευχθεί τα τελευταία 10 περίπου χρόνια είναι ένα κατόρθωμα και πλέον ο οινικός τομέας έχει ωριμάσει σε μεγάλο βαθμό στην Κύπρο, σημειώνει ο Σοφοκλής Βλασίδης. Ο Κώστας Τσιάκκας τονίζει ότι δεν έγιναν όλα αυτά με ένα κλικ, αλλά ότι έπρεπε να γίνουν πολλά λάθη και να πέσουν πολλά φύλλα κάτω από τα αμπέλια, που αργότερα λειτούργησαν ως τροφή για να ανθίσουν ξανά. Η μεταμόρφωση της τελευταίας δεκαετίας προέκυψε κυρίως λόγω της τεχνογνωσίας που αποκτήθηκε, της αξιοποίησης των κυπριακών ποικιλιών και του συναγωνισμού ανάμεσα στους οινοποιούς, κάτι που βοήθησε πολλά οινοποιεία να εισέλθουν δυναμικά στην παραγωγή κρασιού και να αποκτήσουν σημαντικό μερίδιο αγοράς, απορροφώντας σιγά-σιγά την κυριαρχία των τεσσάρων μεγάλων βιομηχανιών που επικρατούσαν για δεκαετίες στο κυπριακό κρασί. Χαρακτηριστικά για το τελευταίο, ο Κώστας Τσιάκκας ανέφερε: «Όταν σταδιακά έχασαν τη δύναμή τους οι τέσσερις μεγάλες βιομηχανίες του κρασιού, σιγά-σιγά βρήκαμε τον τρόπο. Όπως όταν κάτω από τη μεγάλη σκιά ενός δέντρου δεν φυτρώνει τίποτε, αλλά όταν φυλλοροεί αρχίζουν και πετάγονται από κάτω άλλα φυτά». Οι οινοποιοί τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιήσει τεράστιες επενδύσεις για τη βελτίωση των αμπελώνων τους και της πρώτης ύλης του κρασιού, ενώ έχουν αντλήσει τεχνογνωσία στην παραγωγή, αναβαθμίζοντας τις εγκαταστάσεις, δηλαδή τα κυπριακά οινοποιεία, όπου γίνεται η παραγωγική διαδικασία, η παλαίωση, η ωρίμανση και η εμφιάλωση. Σαφώς, στην προσπάθεια ήταν ουσιαστική η αξιοποίηση των επιχορηγήσεων, κυρίως από τα

72 EconomyToday

Το τι έχει επιτευχθεί τα τελευταία 10 περίπου χρόνια είναι ένα κατόρθωμα και πλέον ο οινικός τομέας έχει ωριμάσει σε μεγάλο βαθμό στην Κύπρο

ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες, όπως ξεκαθαρίζουν οι οινοποιοί, δεν αποτελούν συγχρηματοδοτούμενα κονδύλια της Ε.Ε. και της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά έρχονται απευθείας από τα ευρωπαϊκά ταμεία, χωρίς να θέλουν να υποβαθμίσουν τη στήριξη και τη βοήθεια της κυπριακής πολιτείας. Ο Χάρης Αθηνοδώρου τονίζει ότι οι επιχορηγήσεις δημιούργησαν ακόμα πιο εύφορο έδαφος για τον τομέα και επιτάχυναν τα σχέδια που ήδη θα έκαναν οι οινοποιοί ούτως ή άλλως. «Τα σχέδια μάς έδωσαν την ευχέρεια να είμαστε άνετοι και να επενδύσουμε στην τεχνολογία, στον πειραματισμό και στις δοκιμές, που εν τέλει οδήγησαν στη βελτίωση της ποιότητας του κυπριακού κρασιού ταχύτερα».

Διαθέσιμα κονδύλια ύψους €4,3 εκατ. για τον κυπριακό οινικό τομέα

Κάθε χρόνο, ο οινικός τομέας της Κύπρου έχει τη δυνατότητα να λάβει απευθείας από την Ευρωπαϊκή Ένωση περισσότερα από €4,3 εκατ. σε επιχορηγήσεις που αφορούν τους κυπριακούς αμπελώνες και τα κυπριακά κρασιά. Τα συγκεκριμένα κονδύλια κατανέμονται σε όλη τη διαδικασία παραγωγής του κρασιού, δηλαδή από τον αμπελώνα στο οινοποιείο και μετέπειτα στην εμπορία και προώθηση του κρασιού. Σε ό,τι αφορά τον αμπελώνα, υπάρχει το Σχέδιο Αναδιάρθρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον αμπελώνα, το οποίο αφορά την ανανέωση των υφιστάμενων αμπελώνων με σκοπό να διαμορφωθεί εκ νέου ο αμπελώνας ή να φυτευτούν διαφορετικές ποικιλίες, αναλόγως και της ζήτησης που υπάρχει στην αγορά. Οι ποικιλίες που εμπίπτουν στα πλαίσια χρηματοδότησης είναι κυρίως οι γηγενείς ποικιλίες

του κάθε κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή διεθνείς ποικιλίες σε περίπτωση που ένα κυπριακό οινοποιείο έχει επιβεβαιωμένη ανάγκη για συγκεκριμένη ποικιλία για την παραγωγή κρασιού. Επίσης, στο πλαίσιο επιδότησης των αμπελώνων, επιχορηγείται η επαναφύτευση των αμπελιών ώστε να γίνουν πιο παραγωγικά, πιο ποιοτικά και πιο ελεγχόμενα, όπως με τη μέθοδο της γραμμικής φύτευσης. Ακόμα, υπάρχει επιχορήγηση για τη δημιουργία ξερολιθιών (οι γνωστές «δόμες» στην κυπριακή ντοπιολαλιά), κυρίως για λόγους βελτίωσης της εικόνας των αμπελώνων.

Αιχμή του δόρατος οι γηγενείς ποικιλίες

Οι κυπριακές ποικιλίες αποτελούν την αιχμή του δόρατος του οινικού τομέα σήμερα και η αξιοποίησή τους έναν από τους λόγους που οδήγησαν το κυπριακό κρασί στη σημερινή του ανάπτυξη. Ένας από τους στόχους των οινοποιών τα τελευταία χρόνια ήταν ο κάθε οινοποιός της Κύπρου να αναδείξει το δικό του ξυνιστέρι, την κατεξοχήν λευκή κυπριακή ποικιλία, ούτως ώστε να γίνει γνωστή στο κοινό και μέσα από τη συλλογική προσπάθεια να εδραιωθεί στη συνείδηση των Κυπρίων καταναλωτών. Το ξυνιστέρι, αναφέρει ο Σοφοκλής Βλασίδης, είναι ένα από τα καμάρια της κυπριακής γης, «σαν τες ελιές τζαι τες τερατσιές του Μόντη», ενώ η επιβίωση και η βιωσιμότητα της κυπριακής βιομηχανίας κρασιού εξαρτώνται από τη στήριξη των γηγενών ποικιλιών. Οι ξένες ποικιλίες, τόνισε, ναι μεν μπορούν να ευδοκιμήσουν στην κυπριακή γη, αλλά, «αν θέλουμε να βλέπουμε μακροπρόθεσμα και να προγραμματίζουμε για το μέλλον με ασφάλεια, πρέπει να εμπιστευτούμε τις κυπριακές ποικιλίες, που έχουν μάθει να επιβιώνουν και να στέκονται γερά σε αυτόν τον τόπο». Το ξυνιστέρι, η μωροκανέλλα, η πρωμάρα, το μαραθεύτικο, το γιαννούδι, το μαύρο και οι υπόλοιπες κυπριακές ποικιλίες είναι αυτές στις οποίες μπορούμε να βασιστούμε για να πετύχουμε το επόμενο βήμα στο κυπριακό κρασί και αυτές που βοήθησαν για να φτάσουμε εδώ που φτάσαμε, είπε ο Χάρης Αθηνοδώρου. Συμπλήρωσε ότι το στοίχημα είναι να αποδείξουμε ότι μπορούμε να ανταγωνιστούμε οποιοδήποτε είδος κρασιού και οποιαδήποτε ποικιλία με τις δικές μας. Το πλεονέκτημα των ποικιλιών σταφυλιού της Κύπρου είναι ότι είναι πιο ανθεκτικές στις καιρικές συνθήκες της Κύπρου αλλά και στις ασθένειες, καθιστώντας την καλλιέργειά τους βιώσιμη. Ωστόσο, όπως αναφέρει ο Κώστας Τσιάκκας, που συνεισέφερε τα μέγιστα στο να αναδειχθεί η ποικιλία γιαννούδι, δεν αρκεί η μοναδικότητα των ποικιλιών, αλλά πρέπει να έχουν κάτι ιδιαίτερο να δώσουν στον καταναλωτή. Δεν αποτελεί πανάκεια και λύση για όλα τα προβλήματα η χρήση των κυπριακών ποικιλιών και δεν πρέπει να παραμεριστούν οι ξένες ποικιλίες, αλλά οφείλουμε να τις παντρέψουμε με τις γηγενείς.

Η πανδημία έχει ανακόψει εν μέρει την άνοδο του κυπριακού κρασιού αλλά…

Μια χώρα που στηρίζεται στον όγκο των τουριστών που επισκέπτονται το νησί, με αριθμούς πολλαπλάσιους του τοπικού πληθυσμού, σαφέστατα συγκλονίζεται από τις επιδράσεις της πανδημίας στον παγκόσμιο τουρισμό. Ως εκ τούτου, η βιομηχανία του κυπριακού κρασιού κλονίστηκε από τις επιδράσεις του κορωνοϊού, ωστόσο, όπως εξηγεί ο Σοφοκλής Βλασίδης, δεν είχαν όλοι οι παραγωγοί κρασιού την ίδια ζημιά από την επέλαση του κορωνοϊού. Εξηγώντας, ανέφερε ότι όντως το κρασί είναι συνδεδεμένο με τον τουριστικό τομέα και ότι οινοποιοί που βασίζονταν στις πωλήσεις κυρίως στις τουριστικές περιοχές υπέστησαν τις μεγαλύτερες ζημιές. Τη μεγαλύτερη ζημιά υπέστησαν οι μεγάλες οινοβιομηχανίες, οι οποίες παράγουν μεγαλύτερες ποσότητες κρασιού και δεν κατάφεραν να πουλήσουν τις ποσότητες που πουλούσαν τα προηγούμενα χρόνια, λόγω της μείωσης του τουρισμού. Επίσης, οινοποιοί

EconomyToday 73

θεμα

που είχαν στήσει το παραγωγικό τους μοντέλο στη διοχέτευση των κρασιών τους σε ξενοδοχεία και τουριστικά καταλύματα αντιμετωπίζουν σοβαρότατα προβλήματα. Ο κ. Βλασίδης επεσήμανε ότι η οικονομική κρίση που επέφερε η πανδημία του κορωνοϊού ήταν εντελώς ανάποδη σε σχέση με την οικονομική κρίση του 2013, κατά την οποία ο τουρισμός δεν είχε επηρεαστεί καθόλου και ο αντίκτυπος ήταν ολοκληρωτικά στην ντόπια κοινωνία, με συνέπεια την τότε μεγάλη μείωση της κατανάλωσης κυπριακού κρασιού εντός συνόρων. Ερωτηθείς για τις πωλήσεις του κυπριακού κρασιού στις υπεραγορές και τις κάβες, οι οποίες παρέμειναν ανοικτές κατά τη διάρκεια των παρατεταμένων περιοριστικών μέτρων κατά του κορωνοϊού, ο κ. Βλασίδης τόνισε ότι αυξήθηκαν οι πωλήσεις των κυπριακών κρασιών σε κάβες και υπεραγορές, αλλά δεν κατάφεραν να αντισταθμίσουν την τεράστια μείωση που προκλήθηκε από το κλείσιμο των χώρων εστίασης. Η πανδημία θα έχει ως συνέπεια ακόμα κάτι που θα είναι πρωτόγνωρο στα ιστορικά της κυπριακής οινοποίησης, δηλαδή ότι η μειωμένη ζήτηση θα αναγκάσει τους οινοπαραγωγούς να κρατήσουν τα κόκκινα κρασιά για ακόμη ένα χρόνο στα βαρέλια για παλαίωση ή στα οινοποιεία τους και δεν θα τα κυκλοφορήσουν στην αγορά. Αυτό θα γίνει αντιληπτό από τους καταναλωτές τα επόμενα χρόνια, όταν θα εμφιαλωθούν και θα κυκλοφορήσουν στην αγορά κρασιά που θα αφορούν τον τρύγο του 2018 ή του 2019 και τα οποία θα κυκλοφορούσαν κανονικά το 2020.

«Πράσινος τρύγος» λόγω COVID-19

Ο πράσινος τρύγος αφορά την αφαίρεση του σταφυλιού πριν ακόμη δημιουργηθεί το σταφύλι, στη φάση της ταξιανθίας ή μόλις καρποδένει, ώστε να μειωθεί η παραγωγή του αμπελώνα λόγω του ότι δεν υπάρχει ζήτηση. Ο πράσινος τρύγος δεν μπορεί να γίνεται συνεχώς, αφού προκαλεί ζημιά στο αμπέλι, και γίνεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και κατόπιν έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Προφανώς, η πανδημία αποτελεί μία από αυτές τις εξαιρετικές περιπτώσεις, αφού οδήγησε στη μείωση της ζήτησης τοπικών σταφυλιών από τα οινοποιεία, και οι αμπελουργοί επιδοτούνται για να εφαρμόσουν τον πράσινο τρύγο. Ουσιαστικά, ο πράσινος τρύγος είναι επιδότηση των αμπελουργών από την Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να μην παραχθούν οι επιπλέον ποσότητες και να δημιουργηθεί πίεση προς τις βιομηχανίες να τις παραλάβουν χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να τις αξιοποιήσουν ή να οδηγηθούν οι τιμές σε πολύ χαμηλά επίπεδα από την υπερβάλλουσα προσφορά σε σχέση με τη φετινή ζήτηση. Ο Κώστας Τσιάκκας σημείωσε ότι πιθανότατα αυτό θα επιφέρει κάποια προβλήματα στον προγραμματισμό της αμπελουργίας και της οινοποίησης για τις επόμενες χρονιές. 74 EconomyToday

Οι προοπτικές του κυπριακού κρασιού

Τα σημερινά €40 εκατ. του κυπριακού κρασιού υπάρχει προοπτική να διπλασιαστούν και να φτάσουν ακόμα και τα €100 εκατ. τα επόμενα χρόνια. Όπως τονίζει ο Σοφοκλής Βλασίδης, για να φτάσει ο κυπριακός οινικός τομέας στους εν λόγω τζίρους, θα πρέπει να κεφαλαιοποιηθεί η ποιότητα στην οποία έχει φτάσει το κυπριακό κρασί και σιγά-σιγά να αυξηθεί ο μέσος όρος των τιμών ανά φιάλη. Εξηγώντας, σημείωσε ότι δεν πρέπει να αυξηθούν οι τιμές στα καθημερινά ποιοτικά κρασιά των Κυπρίων οινοποιών, αλλά θα πρέπει να δημιουργηθεί σειρά προϊόντων από κάθε οινοποιείο που θα περιλαμβάνει, πέραν των βασικών κρασιών, τα πιο premium και τα super premium. Η άνοδος της τιμής δεν θα επηρεάσει τη σχέση ποιότητας-τιμής, αλλά είναι κάτι το οποίο πρέπει να γίνει, αφού πλέον υπάρχουν οινοποιεία τα οποία φτιάχνουν κρασιά αντάξια των γαλλικών και ιταλικών, τα οποία στα ράφια πωλούνται για €40 και €50. Σημείωσε

επίσης ότι ακόμη δεν υπάρχει μπουκάλι κυπριακού κρασιού που να πωλείται προς €30, ενώ υπάρχουν κρασιά που ποιοτικά αξίζουν τόσα, σύμφωνα με την αγορά και τις κριτικές. Βλέποντας την τελευταία δεκαετία, αυτό δεν είναι κάτι το οποίο είναι μακρινό, ωστόσο πρέπει «να το πιστέψουμε, να το παράξουμε σωστά και να το πραγματοποιήσουμε», τόνισε ο κ. Βλασίδης. «Είμαστε τώρα στο σημείο που πρέπει μαζικά να προωθήσουμε το κυπριακό κρασί ως όνομα, ως brand, και εδώ μπαίνουν και οι προσπάθειες της κυβέρνησης που συμβαδίζουν με το κοινό μας όραμα. Είναι ξεκάθαρο πλέον για την πλειοψηφία των οινοποιών, και αυτό έχει μεταλαμπαδευτεί και στο κράτος, ότι πλέον πρέπει να στοχεύσουμε στη βελτίωση της εικόνας και στη δημιουργία του branding του κυπριακού κρασιού. Εννοείται ωστόσο πως πριν από κάποια χρόνια δεν μπορούσε να δημιουργηθεί το όνομα χωρίς να υπάρχει το προϊόν για να το στηρίξει. Τώρα χρειάζεται το σπρώξιμο που θα προσφέρει το μάρκετινγκ, που

Το ξυνιστέρι, η μωροκανέλλα, η πρωμάρα, το μαραθεύτικο, το γιαννούδι, το μαύρο και οι υπόλοιπες κυπριακές ποικιλίες

σήμερα απουσιάζει, και αυτό χρειάζεται να γίνει όχι μόνο από τα οινοποιεία αλλά και συλλογικά από το κράτος και την κοινωνία. Τονίζεται ωστόσο ότι δεν θα μπορούσε να γίνει μάρκετινγκ χωρίς να έχει γίνει η πρόοδος των τελευταίων χρόνων». Το κυπριακό κρασί έχει φτάσει στο σημείο όπου, όπως και ένας σπουδαίος πίνακας που έχει ολοκληρωθεί, πρέπει στη συνέχεια να αναδειχθεί, ούτως ώστε να πάρει την αναγνώριση που του αξίζει, τόνισε ο Κώστας Τσιάκκας. Ο Χάρης Αθηνοδώρου σημείωσε ότι «το μέλλον του κυπριακού κρασιού αναμένεται λαμπρό», αφού ήδη «φτάσαμε στο σημείο όπου όλοι οι εμπλεκόμενοι στο κυπριακό κρασί, ξεκινώντας από τον απλό αμπελουργό και τον οινοποιό που έχει δικά του αμπέλια, μέχρι τους sommelier, τους συνδέσμους, τους διανομείς και τους συνδέσμους οινοφίλων, όλοι ξέρουν να ψάχνουν και να αξιολογούν και στόχος είναι το κυπριακό κρασί να φτάσει σε υψηλότερα επίπεδα. Πλέον δεν υπάρχει πισωγύρισμα προς το παρελθόν».

EconomyToday 75

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΝΕΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕ ΥΨΗΛΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ

Στο αφιέρωμα που ακολουθεί, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, το Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου, το UCLan Cyprus και η Σχολή Μοριακής Ιατρικής του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου μάς παρουσιάζουν τους σχεδιασμούς τους για τη νέα χρονιά και τα προγράμματα σπουδών. Παράλληλα, διευθυντικά τους στελέχη και ακαδημαϊκοί τοποθετούνται για τη σημασία της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τη συμβολή της στην οικονομία.

«Καταθέσαμε σειρά προτάσεων για τη βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στον τομέα της εκπαίδευσης» Παντελής Σκλιάς Νεάπολις Πάφου 76 EconomyToday

διαμορφώνουν και υοίωνες είναι οι προοπτιδιαφοροποιούν κές για την τριτοβάθμια σε πολύ μεγάλο εκπαίδευση της Κύπρου. βαθμό τα δεδομένα, Τόσο στα δημόσια όσο και «Η πρόκληση που καλούνται να αφού φαίνεται να στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, υπάρχει αντιμετωπίσουν τα πανεπιστημιακά συγκρατούν εντός έντονη κινητικότητα και προγραμμαιδρύματα σε όλο τον κόσμο, του νησιού αριθμό τισμός για τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά Κυπρίων φοιτητών που που θα αρχίσει το φθινόπωρο. Τα λόγω της πανδημίας, έφερε στο παραδοσιακά επέλεγαν κυπριακά πανεπιστήμια αλλά και οι προσκήνιο τη σημασία το Ηνωμένο Βασίλειο σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης για τις σπουδές τους. Η προετοιμάζονται για να ανοίξουν τις και τον ρόλο της τεχνολογίας χρονιά φυσικά αρχίζει πύλες τους και να υποδεχθούν τις με την εξ αποστάσεως χιλιάδες των φοιτητών, Κυπρίων και κατά την προσαρμογή τους εκπαίδευση να ξένων, που επιλέγουν να σπουδάσε περιόδους κρίσης» βρίσκεται στο κάδρο σουν στην Κύπρο. Χρόνο με τον ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ και βεβαίως με τα χρόνο, η αύξηση στη ζήτηση είναι εκπαιδευτικά ιδρύματα ανοδική, ενώ παράλληλα αυτό που πιο έτοιμα από ποτέ διαπιστώνεται είναι πως η Κύπρος να αντεπεξέλθουν στις νέες συνθήκες, αφού από το ενδυναμώνει την παρουσία της στον ακαδημαϊκό πρώτο κύμα απέδειξαν την προσαρμοστικότητά τους χάρτη. Επενδύοντας στο υψηλό επίπεδο σπουδών και την ευελιξία να αντιμετωπίσουν απρόβλεπτους και την άρτια υποδομή σε εγκαταστάσεις και δίνοντας παράγοντες, έχοντας ως συμμάχους την τεχνολογία έμφαση στην έρευνα και την καινοτομία, τα ακαδημακαι την τεχνογνωσία. Εκτός από τους εγχώριους ϊκά ιδρύματα της χώρας μας είναι περήφανα για την φοιτητές, ζήτηση και ενδιαφέρον υπάρχει και ολοένα και καλύτερη κατάταξή τους, τις σημαντικές από ξένους φοιτητές. Τόσο η παραμονή Κυπρίων βραβεύσεις και διακρίσεις, αλλά και την αναγνώριση φοιτητών όσο και η εγκατάσταση ξένων φοιτητών του έργου τους. στο νησί συνεπάγονται σημαντικά οφέλη για την κοινωνία και την οικονομία. Όσον αφορά τους ξένους ΟΙ ΝΕΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ φοιτητές, οι παράγοντες που συμβάλλουν στην Όπως κάθε νέα χρονιά, έτσι και αυτή που έρχεται προσέλκυσή τους είναι αρκετοί, όπως για παράδειγμα αρχίζει με μια σειρά προκλήσεων οι οποίες το ότι η χώρα μας θεωρείται ασφαλής προορισμός με ανεβάζουν τον πήχη ψηλά. Η πανδημική κρίση και καλό βιοτικό επίπεδο. η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε.

EconomyToday 77

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Ο ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ

Στην Κύπρο, η οποία προσβλέπει και επενδύει στις δυνατότητες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τον ακαδημαϊκό χάρτη συνθέτουν 8 πανεπιστήμια και μεγάλος αριθμός σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από τη χαρτογράφηση του πεδίου της ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης στην Κύπρο από το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, η ζήτηση για φοίτηση στην Κύπρο παρουσιάζει ανοδική πορεία. Από την έρευνα του Υπουργείου προκύπτουν αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία για τις προτιμήσεις στους κλάδους

σπουδών ανά επίπεδο, για την προσέλευση των φοιτητών και για τις προτιμήσεις για εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Αξίζει δε να αναφέρουμε πως η άνοδος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης εντάθηκε κυρίως στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, μετά και τη δημιουργία των ιδιωτικών πανεπιστημίων αλλά και του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ) στη Λεμεσό. Παράλληλα με την αριθμητική αύξηση των πανεπιστημίων, βλέπουμε μια ραγδαία ανάπτυξη σε ό,τι αφορά την κτιριακή υποδομή, τη δημιουργία φοιτητικών εστιών, το εύρος των κλάδων σπουδών σε όλα τα επίπεδα, την αναγνωρισιμότητα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στο εξωτερικό, τις σημαντικές συνεργασίες

με άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα, την εξωστρέφεια που επιδεικνύουν κ.ά.

«Τα έμμεσα, μακροχρόνια και πιο ουσιώδη οφέλη είναι η δημιουργία της νέας γενιάς επιστημόνων, κάθε κλάδου, οι οποίοι θα αποτελέσουν τη συνέχεια και ανάπτυξη μιας χώρας» ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΦΥΛΑΚΤΟΥ ΣΜΙ-ΙΝΓΚ

αριθμος φοιτητων/τριων στα πανεπιστημια και στις δημοσιες και ιδιωτικες σχολες τριτοβαθμιασ εκπαιδευσησ κατα τα ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ετη 2015-2016, 2016-2017, 2017-2018, 2018-2019 και 2019-2020

40.000

38.997 35.551

35.000

39.203

36.922

31.386

30.000 25.000

20.000 15.000

14.059 11.250

10.000

12.089

8.895 7.261

5.000 0 2015-2016

2016-2017

Πανεπιστημια πηγή: ΥΠΠΑΝ 78 EconomyToday

2017-2018

2018-2019

2019-2020

σχολες τριτοβαθμιας εκπαιδευσης

Η ΖΗΤΗΣΗ

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας, για το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020 το σύνολο των φοιτητών που σπούδαζαν στην Κύπρο σε πανεπιστήμια και σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (στοιχεία εαρινού εξαμήνου 2020) ανήλθε σε 53.262 φοιτητές, εκ των οποίων 39.203 φοίτησαν σε πανεπιστήμια και 14.059 σε σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στα προγράμματα σπουδών 1-3 ετών των σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης φοίτησαν 5.421 άτομα, στα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών των πανεπιστημίων ο αριθμός ανήλθε σε 19.271 άτομα, στα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών των σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε 7.213 άτομα, στα προγράμματα μεταπτυχιακού επιπέδου των πανεπιστημίων σε 18.470 άτομα, ενώ στα μεταπτυχιακά προγράμματα των σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε 1.338 άτομα. Στα προγράμματα διδακτορικού επιπέδου των πανεπιστημίων φοίτησαν 1.462 άτομα, ενώ στα αντίστοιχα προγράμματα των σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης φοίτησαν 87 άτομα. Από το σύνολο των 53.262 φοιτητών/τριών που σπούδαζαν κατά την εν λόγω χρονική περίοδο στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Κύπρου, 22.949 ήταν Κύπριοι πολίτες (ποσοστό 43,08%), 18.863 ήταν πολίτες άλλων ευρωπαϊκών χωρών (35,42%), ενώ 11.450 ήταν πολίτες τρίτων χωρών (21,5%). Για την ακαδημαϊκή περίοδο 20182019 το σύνολο των φοιτητών που σπούδαζαν στην Κύπρο ανήλθε σε 51.086, εκ των οποίων 38.997 φοιτούσαν σε πανεπιστήμια και 12.089 φοιτούσαν σε σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στα προγράμματα σπουδών 1-3 ετών των σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης φοίτησαν 4.730 άτομα, στα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών των πανεπιστημίων φοίτησαν 20.439 άτομα, στα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών των

ΟΙ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ

Επιλογές Κλάδων Σπουδών των Φοιτητών/τριών στα Δημόσια και Ιδιωτικά Πανεπιστήμια

ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

κλαδος

(σύνολο φοιτητών-μεταβολή)

Ιατρικών και Παραϊατρικών Επιστημών

5.157

Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης

Πολυτεχνικών Επιστημών Ανθρωπιστικών Επιστημών Θετικών και Εφαρμοσμένων Επιστημών Φιλοσοφική ΣΥΝΟΛΟ

(σύνολο φοιτητών-μεταβολή)

800

26,8%

4,3%

3.888

5.309

3.862

9.482

20,2%

Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών της Αγωγής

μεταπτυχιακες σπουδες

20,0%

2.630

28,7%

51,3%

499

13,6%

2,7%

1.771

1.766

9,2%

1.622 8,4%

341

9,6%

530

2,9%

διδακτορικα προγραμματα

(σύνολο φοιτητών-μεταβολή)

188

12,9%

202

13,8%

418

28,6%

321

22,0%

133

9,1%

109

7,4%

1,8%

0,5%

6,2%

19.271

18.470

1.462

πηγή: ΥΠΠΑΝ σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης φοίτησαν 5.981 άτομα, στα προγράμματα μεταπτυχιακού επιπέδου των πανεπιστημίων φοίτησαν 17.188 άτομα, ενώ στα μεταπτυχιακά προγράμματα των σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης φοίτησαν 1.305 άτομα. Στα προγράμματα διδακτορικού επιπέδου των πανεπιστημίων φοίτησαν 1.370 άτομα, ενώ στα αντίστοιχα προγράμματα των σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης φοίτησαν 73 άτομα. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που επεξεργάστηκε το Υπουργείο Παιδείας, η ζήτηση από Κύπριους και ξένους φοιτητές που προέρχονται από χώρες της Ευρώπης κινήθηκε περίπου στο ίδιο επίπεδο. Με βάση τα στοιχεία, για το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020, από το σύνολο των 39.203 φοιτητών που σπούδαζαν στην Κύπρο, στα δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια,18.015 ήταν

«Η Κύπρος συγκαταλέγεται πλέον ανάμεσα στους πιο αξιόπιστους περιφερειακούς πανεπιστημιακούς προορισμούς» ΦΛΩΡΟΣ ΒΩΝΙΑΤΗΣ UClan Cyprus Κύπριοι, 18.694 ήταν Ευρωπαίοι και 2.494 αλλοδαποί. Σε προπτυχιακό επίπεδο, φοίτησαν συνολικά στα δημόσια πανεπιστήμια 7.487 φοιτητές και στα ιδιωτικά 11.784. Σε μεταπτυχιακό επίπεδο, το σύνολο των φοιτητών στα δημόσια πανεπιστήμια ανήλθε σε 4.512

και στα ιδιωτικά σε 13.958. Σε διδακτορικό επίπεδο το σύνολο των φοιτητών στα δημόσια πανεπιστήμια ήταν 991 και στα ιδιωτικά 471.

ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, η οποία έχει εισέλθει για τα καλά στη ζωή μας από τον Μάρτιο του 2020, οπότε και ξέσπασε στην Κύπρο η πανδημία του COVID-19, είναι πλέον μείζονος σημασίας τόσο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση όσο και για τις υπόλοιπες βαθμίδες. Χάρη στην τεχνολογία αλλά και την ετοιμότητα που επέδειξαν τα κυπριακά πανεπιστήμια για τηλεκπαίδευση, οι φοιτητές κατάφεραν να συνεχίσουν τις σπουδές τους και να ολοκληρώσουν το ακαδημαϊκό έτος πέρσι και φέτος χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουρ-

γείου Παιδείας, «διαπιστώνεται ότι η φοίτηση σε μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών αυξάνεται σταθερά, ενώ αντίθετα η φοίτηση σε προπτυχιακά προγράμματα σπουδών μειώνεται σταδιακά». Πιο συγκεκριμένα, στα δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια η ζήτηση για εξ αποστάσεως εκπαίδευση σε προπτυχιακό επίπεδο σε διάρκεια τριετίας διαμορφώθηκε στους 942 φοιτητές την περίοδο 20192020, στους 1.914 την περίοδο 2018-2019 και σε 2.030 την περίοδο 2017-2018. Η εικόνα διαφέρει ωστόσο σε ό,τι αφορά τη ζήτηση σε προγράμματα μεταπτυχιακού επιπέδου. Την περίοδο 2019-2020, ο αριθμός των φοιτητών στα δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια ήταν στις 14.664, την περίοδο 2018-2019 στις 12.439, ενώ το 2017 ο αριθμός ανήλθε στις 11.2016.

EconomyToday 79

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Πανεπιστήμιο Λευκωσίας: Άξιος πρεσβευτής της Κύπρου ως ιδανικού προορισμού για σπουδές

α τελευταία δύο χρόνια, ο τομέας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης βρίσκεται αντιμέτωπος με μια αναπάντεχη πρόκληση, η οποία δεν έχει αφήσει ανεπηρέαστη καμία πτυχή της ανθρώπινης ζωής. Η πανδημία του κορωνοϊού χαρακτηρίζεται από διεθνείς και πρωτόγνωρες για την ανθρωπότητα διαστάσεις, ενώ έχει αναγκάσει τα πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο να λάβουν άμεσες και αποτελεσματικές αποφάσεις προκειμένου να προσαρμοστούν έγκαιρα στα νέα δεδομένα, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο την ακαδημαϊκή τους

80 EconomyToday

ακεραιότητα και το επίπεδο των υπηρεσιών που παρέχουν στους φοιτητές τους. Ανταποκρινόμενο έγκαιρα και μεθοδικά στην πρόκληση αυτή, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας κατάφερε να καταστεί πρότυπο επιτυχημένου παραδείγματος, συνεχίζοντας την απρόσκοπτη παροχή ακαδημαϊκής αριστείας. Οι τελευταίες ακαδημαϊκές του κατατάξεις επισφραγίζουν μάλιστα την ανταγωνιστική του θέση ανάμεσα σε κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου και ενισχύουν τη θέση του ως άξιου πρεσβευτή της χώρας μας στη διεθνή πανεπιστημιακή κοινότητα.

Στο 4% των κορυφαίων πανεπιστημίων διεθνώς

Το παράδειγμα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας αποτελεί ένα από τα πολλά που έχει να επιδείξει η Κύπρος ως ελκυστικός προορισμός για σπουδές

Οι πρόσφατες ακαδημαϊκές κατατάξεις του Πανεπιστημίου Λευκωσίας επιβεβαιώνουν την καλά εδραιωμένη θέση του στη διεθνή πανεπιστημιακή κοινότητα, αλλά κυρίως την ελκυστικότητα της Κύπρου ως διεθνούς προορισμού για σπουδές. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Times Higher Education (THE) World University Rankings 2021, που αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη και πιο πολυεπίπεδη κατάταξη πανεπιστημίων στον κόσμο, το Πανεπιστήμιο

Λευκωσίας συγκαταλέγεται ανάμεσα στα 801-1000 καλύτερα πανεπιστήμια παγκοσμίως. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί επίσης μια ισχυρή απόδειξη για την αλματώδη ανάπτυξη της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στην Κύπρο τα τελευταία 30 χρόνια, αφού πλέον η χώρα διαθέτει τρία από τα καλύτερα πανεπιστήμια στον κόσμο, δύο δημόσια και ένα ιδιωτικό. Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας βρίσκεται επίσης ανάμεσα στα κορυφαία 201-250 πανεπιστήμια των Χωρών με Αναδυόμενες Οικονομίες, σύμφωνα με την κατάταξη Times Higher Education Emerging Economies University Rankings 2021. Σημειώνεται επίσης ότι τα τελευταία αποτελέσματα της ετήσιας κατάταξης Times Higher Education (THE) World University Rankings by Subject 2021 κατατάσσουν το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας μεταξύ των 301-400 καλύτερων πανεπιστημίων στον κόσμο στον τομέα των Επιχειρήσεων και των Οικονομικών. Αυτή η κατάταξη τοποθετεί το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας ως το #1 πανεπιστήμιο σε Κύπρο και Ελλάδα, και ανάμεσα στα κορυφαία 100 στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε αυτόν τον τομέα. Επιπρόσθετα, στην Περιφέρεια Αναδυόμενης Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας, περιοχή στην οποία λειτουργούν 3.300 πανεπιστήμια και που χαρακτηρίζεται από την πλέον δυναμική ανάπτυξη στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας κατατάσσεται για τρίτη συνεχή χρονιά στο 4% των καλύτερων πανεπιστημίων, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του «QS World University Rankings: EECA» για το 2021. Έχει επίσης αναγνωριστεί για την Ποιότητα στην Εκπαίδευση και τη Διαχρονική του Διεθνή Συνεισφορά (THE Times Higher Education Impact Rankings 2020) και έχει βραβευθεί με 5 αστέρια QS για Ιδρυματική Αριστεία (QS Stars Ratings System). Συγκρινόμενο με τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια, που συμπεριλαμβάνονται

στις παγκόσμιες πανεπιστημιακές κατατάξεις, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας βρίσκεται στην αντίστοιχη 8η θέση.

Ολοκληρωμένη Φοιτητική Εμπειρία

Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας επενδύει στην ευημερία των φοιτητών και των φοιτητριών του προσφέροντάς τους μια ολοκληρωμένη φοιτητική εμπειρία, στα πρότυπα της φοιτητικής εμπειρίας του εξωτερικού. Ως προς αυτό, τα τελευταία χρόνια έχει επενδύσει περισσότερα από €160 εκατομμύρια σε υποδομές και εγκαταστάσεις για τη δημιουργία μιας σύγχρονης πανεπιστημιούπολης. Το UNIC CITY αποτελείται από 20 ειδικά οικοδομημένα ή ανακαινισμένα κτίρια, όπως βιβλιοθήκη, υπερσύγχρονο γυμναστήριο, εστιατόριο, καφετέριες, φοιτητικές εστίες, κινηματογράφο και άλλα. Οι νέες εστίες για τους φοιτητές του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, UNIC Residences («SIX», «TRIANGLE» και «U»), είναι επίσης η πιο πρόσφατη προσθήκη στην πανεπιστημιούπολη και αποτελούν τη μεγαλύτερη επένδυση σε πανεπιστημιακή υποδομή στην Κύπρο. Οι εστίες προσδίδουν τόσο μέσα από την αρχιτεκτονική τους όσο και μέσα από τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα των ενοίκων τους, οι οποίοι προέρχονται από 44 χώρες, με την πλειοψηφία τους από Ελλάδα, Αυστραλία και Νέα Ζηλαν-

Η φοίτηση σε κυπριακό πανεπιστήμιο, αντί σε βρετανικό Ή ακόμα και ολλανδικό, μπορεί να κοστίσει σε μια οικογένεια κατά 30-50% λιγότερο δία, έναν κοσμοπολίτικο αέρα. Τα κτίρια αυτά βρίσκονται διάσπαρτα στην πολυσύχναστη περιοχή της Έγκωμης, η οποία φιλοξενεί παράλληλα περισσότερα από 70 εστιατόρια, καφετέριες, μπαρ, υπεραγορές, πολυκαταστήματα και το εμπορικό κέντρο Mall of Engomi, όλα σε κοντινή απόσταση. Η ευρύτερη περιοχή γύρω από την πανεπιστημιούπολη αναπτύσσεται λαμβάνοντας υπόψη τον φοιτητή, προσφέροντας τη δυνατότητα για μια μοναδική κοινωνική και φοιτητική εμπειρία. Ο καλοφτιαγμένος πεζόδρομος της Έγκωμης, ο οποίος εξαπλώνεται σε συνολικό μήκος 1,4 χλμ., προσφέρεται τόσο για περπάτημα, όσο και για ποδηλασία και επιπλέον συνδέεται με δύο γραμμές λεωφορείων. Σε αυτόν προσδίδουν μία ανεπανάληπτη πολυπολιτισμική νότα οι φοιτητές του Πανεπιστημίου Λευκωσίας

από την Αμερική, το Ισραήλ, το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες χώρες, που τον αξιοποιούν για την καθημερινή τους άσκηση.

Παγκόσμια πρωτοπορία στα ψηφιακά νομίσματα και την τεχνολογία Blockchain

Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας αναγνωρίζεται διεθνώς από ανεξάρτητους παρατηρητές για τη δυναμική και πρωτοπόρο συμβολή του, σε επίπεδο έρευνας και τεχνολογίας, στα ψηφιακά νομίσματα και την τεχνολογία Blockchain. Αποτελεί το πρώτο πανεπιστήμιο στον κόσμο που προσέφερε από το 2014 δωρεάν εξ αποστάσεως μάθημα (ΜΟΟC) στα ψηφιακά νομίσματα, το οποίο έχουν παρακολουθήσει μέχρι σήμερα περισσότεροι από 40.000 φοιτητές από 120 χώρες. Το συγκεκριμένο μάθημα έχει μάλιστα αναγνωριστεί, σε άρθρο της ιστοσελίδας forbes.com (Δεκέμβριος 2019), ως το καλύτερο που προσφέρεται σήμερα στον κόσμο, ανάμεσα σε 11 πανεπιστήμια. Παράλληλα, το εξ αποστάσεως αγγλόφωνο μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο ψηφιακό νόμισμα (MSc in Digital Currency) του Πανεπιστημίου υπήρξε το πρώτο ακαδημαϊκό πρόγραμμα στον τομέα παγκοσμίως και θεωρείται ευρέως το κορυφαίο στον κόσμο – όπως αναγνωρίζουν έγκυρα έντυπα όπως το περιοδικό The Merkle (Ιανουάριος 2017).

EconomyToday 81

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ας στους φοιτητές του, για διασφάλιση της απρόσκοπτης ακαδημαϊκής τους πορείας, είναι η εκπαιδευτική δραστηριότητα «Lab-in-a-Box», που υλοποιείται από το πρόγραμμα Φαρμακευτικής. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό μέσο τηλεκπαίδευσης, το οποίο προτείνεται από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Φαρμακευτικής για έκτακτες καταστάσεις και όπου υπάρχουν περιορισμοί στη φυσική παρουσία των φοιτητών στο εργαστήριο. Το εν λόγω καινοτόμο μαθησιακό εργαλείο διακρίθηκε πρόσφατα με το βραβείο Silver από τον θεσμό «Αριστεία Φαρμακευτικής Αγοράς 2021» της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοποιών. Επιπλέον, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας είναι, από την άνοιξη του 2017, το πρώτο στον κόσμο το οποίο εκδίδει πλέον όλους τους τίτλους σπουδών των αποφοίτων του στο Bitcoin Blockchain, παρέχοντας παράλληλα άμεση ηλεκτρονική πιστοποίηση της γνησιότητας των τίτλων αυτών.

Άμεση απορρόφηση από την παγκόσμια αγορά εργασίας

Σύμφωνα με τα στοιχεία απασχόλησης αποφοίτων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, οι απόφοιτοί του απορροφούνται αμέσως από την τοπική και την παγκόσμια αγορά εργασίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι απόφοιτοι της Ιατρικής Σχολής του, που, κατά την περίοδο 2015-2019, εξασφάλισαν θέση εργασίας κατά 99,4%, ποσοστό που αποτελεί ρεκόρ. Ανάμεσα στα 200 και πλέον ιατρικά κέντρα στα οποία εργοδοτούνται οι απόφοιτοι, συμπεριλαμβάνονται νοσοκομεία διεθνούς κύρους και εμβέλειας, όπως το John Radcliffe Hospital της Οξφόρδης, το Addenbrooke’s Hospital του Κέιμπριτζ, το St. Mary’s Hospital, το King’s College Hospital και το University College Hospital του Λονδίνου, το Massachusetts General Hospital της Βοστώνης (συνδεδεμένο με το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ) κ.ά. 82 EconomyToday

Παράδειγμα προς μίμηση στη διαχείριση της πανδημίας

Αναμφίβολα, οι περιορισμοί, οι αποστάσεις και οι ευρύτερες πρωτόγνωρες συνθήκες που έχει επιβάλει η πανδημία του κορωνοϊού σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής δεν έχουν αφήσει ανεπηρέαστη ούτε την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η πρόκληση αυτή, που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα πανεπιστημιακά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο, έφερε στο προσκήνιο τη σημασία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και τον ρόλο της τεχνολογίας κατά την προσαρμογή τους σε περιόδους κρίσης. Με την ενεργοποίηση ενός σωστά δομημένου και έγκαιρα προετοιμασμένου στρατηγικού πλάνου για περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της μακροχρόνιας εμπειρίας και των καλά θεμελιωμένων υφιστάμενων δομών του για εξ αποστάσεως εκπαίδευση, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, από την αρχή της εμφάνισης της πανδημίας, ήταν σε θέση να συνεχίσει με επιτυχία το έργο του, παρά τις αντίξοες συνθήκες, προσφέροντας στους φοιτητές του τα ίδια επίπεδα ακαδημαϊκής ποιότητας και αριστείας, από την άνεση και ασφάλεια του σπιτιού τους. Ανάμεσα στις ποικίλες λύσεις που παρέχει το Πανεπιστήμιο Λευκωσί-

CMY

Η Κύπρος ως ελκυστικός προορισμός για σπουδές

Το παράδειγμα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας αποτελεί ένα από τα πολλά που έχει να επιδείξει η Κύπρος ως ελκυστικός προορισμός για σπουδές. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τρία στο σύνολο κυπριακά πανεπιστήμια κατατάσσονται ανάμεσα στο 4% των καλύτερων πανεπιστημίων στον κόσμο, σύμφωνα με τη δημοφιλή και αξιόπιστη κατάταξη THE Times Higher Education Rankings 2021. Ο αριθμός αυτός αποτελεί ρεκόρ για μια χώρα του μεγέθους αυτού. Η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. (Brexit) και η συνεπαγόμενη αύξηση των διδάκτρων καθιστούν τα κυπριακά πανεπιστήμια ακόμα πιο ελκυστικά ως επιλογή, καθώς το κόστος σπουδών σε αυτά είναι κατά πολύ χαμηλότερο σε σύγκριση με τα αντίστοιχα βρετανικά, ενώ οι πανεπιστημιακές κατατάξεις επιβεβαιώνουν ότι δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από εκείνα σε ό,τι αφορά το επίπεδο σπουδών που παρέχουν. Συγκεκριμένα, η φοίτηση σε κυπριακό πανεπιστήμιο, αντί σε βρετανικό ή ακόμα και ολλανδικό, μπορεί να κοστίσει σε μια οικογένεια κατά 30-50% λιγότερο, λαμβάνοντας υπόψη δίδακτρα, κόστος διαμονής και διατροφής, εισιτήρια, μεταφορικά και άλλα βασικά έξοδα ζωής. Επιπλέον, η φοίτηση στην Κύπρο προσφέρει θεαματικά υψηλότερα επίπεδα ασφάλειας αλλά και μια συνολική φοιτητική εμπειρία, χωρίς να αποκλείει την επιλογή για μερική φοίτηση στο εξωτερικό μέσω του προγράμματος Erasmus, το οποίο παρέχει και σχετική οικονομική στήριξη.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΧΡΟΝΙΑ

Την ακαδημαϊκή ταυτότητα του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου συνθέτουν 5 Σχολές και 46 Προγράμματα Σπουδών

«Τ

ο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου ανέδειξε τη σημασία της λειτουργίας και περαιτέρω ανάπτυξης της Ανώτατης Εκπαίδευσης στην Κυπριακή Δημοκρατία ως βασικού συντελεστή κοινωνικής συνοχής για τις τοπικές κοινωνίες, οικονομικής σταθερότητας, ακαδημαϊκής διεθνοποίησης και αναπτυξιακής προοπτικής», τονίζει ο Καθηγητής Παντελής Σκλιας, Πρύτανης του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου και Πρόεδρος της Συνόδου των Πρυτάνεων των Κυπριακών Πανεπιστημίων. Παρουσιάζοντας τις Σχολές και τα Προγράμματα Σπουδών που παρέχει το Πανεπιστήμιο, ο κ. Σκλιας τονίζει μεταξύ άλλων τα ποιοτικά κριτήρια και τις σύγχρονες και καινοτόμες παιδαγωγικές μεθόδους μάθησης που έχουν σχεδιαστεί. Ποιες σχολές συνθέτουν την ακαδημαϊκή ταυτότητα του Πανεπιστημίου Νεάπολις; Την ακαδημαϊκή ταυτότητα του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου συνθέτουν πέντε Σχολές (Σχολή Οικονομικών, Διοίκησης και Πληροφορικής, Νομική Σχολή, Σχολή Επιστημών Υγείας, Σχολή Αρχιτεκτονικής, Μηχανικής και Γεωπεριβαλλοντικών Επιστημών, και Σχολή Κοινωνικών Επιστημών, Τεχνών και Ανθρωπιστικών Σπουδών), οι οποίες θεραπεύουν τα αντίστοιχα γνωστικά τους πεδία μέσω 10 Τμημάτων, προσφέροντας 46 Προγράμματα Σπουδών σε προπτυχιακό, μεταπτυχιακό και διδακτορικό

84 EconomyToday

επίπεδο στην ελληνική και αγγλική γλώσσα σε συμβατική και εξ αποστάσεως μορφή εκπαίδευσης. Πέρα από τα γνωστά και καταξιωμένα προπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών της Διοίκησης Επιχειρήσεων, Νομικής, Ψυχολογίας, Αρχιτεκτονικής, Μηχανικής και Γεωπεριβαλλοντικών Επιστημών, κατά το νέο ακαδημαϊκό έτος 2021-2022 λειτουργούν όλα τα νέα Προγράμματα Σπουδών σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, τα οποία πιστοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών από τον Φορέα ΔΙΠΑΕ, όπως το Πρόγραμμα στα Πληροφορικά Συστήματα και την Ψηφιακή Καινοτομία, το Πρόγραμμα στις Διεθνείς Σχέσεις, Στρατηγική & Ασφάλεια, το Πρόγραμμα Ευρωπαϊκές Πολιτικές και Διακυβέρνηση, το Πρόγραμμα Ποινική Δικαιοσύνη και Οικονομικό Έγκλημα, το Πρόγραμμα Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο των Επιχειρήσεων, το Πρόγραμμα στη Διοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων, το Πρόγραμμα στην Ανθεκτικότητα Κατασκευών σε Ακραίες Συνθήκες Φόρτισης, τα Προγράμματα στην Ψηφιακή Επιχειρηματικότητα και το Ψηφιακό Marketing, και το Πρόγραμμα στη Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Μαζί με τα ήδη λειτουργούντα με επιτυχία μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών στη Δημόσια Διοίκηση (MPA), με κατευθύνσεις Γενική Διοίκηση, Διοίκηση Μονάδων Υγείας και Εκπαιδευτική Διοίκηση, στη Διοίκηση Επιχειρήσεων (ΜΒΑ) και στην Εκπαιδευτική Ψυχολογία, παρουσιάζουν μεγάλη ζήτηση από νέους αποφοίτους, αλλά και μεγαλύτερους σε ηλικία κατόχους πανεπιστημιακών τίτλων, οι οποίοι

Όλα τα Προγράμματα Σπουδών προσφέρονται στην ελληνική και αγγλική γλώσσα σε συμβατική και εξ αποστάσεως μορφή εκπαίδευσης επιθυμούν να εξειδικευτούν σε σύγχρονα γνωστικά πεδία και να αναβαθμίσουν τις επαγγελματικές τους δυνατότητες. Όλα τα Curricula των νέων Προγραμμάτων Σπουδών έχουν σχεδιαστεί προκειμένου να ανταποκρίνονται στις νέες συνθήκες της 4IR (Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης) και στο νέο σύνθετο εθνικό και διεθνές γεωπολιτικοοικονομικό περιβάλλον των αγορών εργασίας, έχοντας ενσωματώσει το σύνολο των ποιοτικών κριτηρίων όπως ορίζονται από το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (EQF), καθώς επίσης και μια σειρά από σύγχρονες, καινοτόμες παιδαγωγικές μεθόδους μάθησης, συμπεριλαμβανομένων των διαμορφωτικών δραστηριοτήτων, της συνεχούς

διάδρασης φοιτητών - διδασκόντων και των ασκήσεων ρόλων και προσομοίωσης σε real life scenarios, και τις πλέον σύγχρονες υπηρεσίες φοιτητικής μέριμνας. Ποια είναι η συμβολή του Πανεπιστημίου Νεάπολις στη μεγάλη προσπάθεια που καταβάλλεται για επιστροφή στην κανονικότητα; Ποιες προτάσεις έχετε καταθέσει; Το Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου ανέδειξε τη σημασία της λειτουργίας και περαιτέρω ανάπτυξης της Ανώτατης Εκπαίδευσης στην Κυπριακή Δημοκρατία ως βασικού συντελεστή κοινωνικής συνοχής για τις τοπικές κοινωνίες, οικονομικής σταθερότητας, ακαδημαϊκής διεθνοποίησης και αναπτυξιακής προοπτικής. Ήδη τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα έχουν καταθέσει, σε συνέχεια πρόσκλησης από την Πολιτεία, σειρά προτάσεων για τη βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στον τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης, οι οποίες με την υιοθέτησή τους θα δημιουργήσουν πολλαπλασιαστική επίδραση και οφέλη, τα οποία θα στηρίξουν τους πυλώνες ανάπτυξης της επόμενης ημέρας, αλλά και θα διαχυθούν οριζόντια στην κοινωνία και την οικονομία.

EconomyToday 85

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕ ΤΗ ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ Δέκα χρόνια ζωής και περισσότεροι από 200 απόφοιτοι για τη Σχολή Μοριακής Ιατρικής Κύπρου του ΙΝΓΚ

τον απολογισμό των τελευταίων δύο ακαδημαϊκών ετών, είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι οι αλλαγές στην καθημερινότητά μας με αιτία την πανδημία είναι αμέτρητες και οι αλλαγές στην εκπαίδευση αναπόφευκτες. Λαμβάνοντας υπόψη τις μεγάλες προκλήσεις που υπάρχουν στον τομέα της υγείας, της ιατρικής και της βιοϊατρικής έρευνας, το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου (ΙΝΓΚ) ίδρυσε τη Σχολή Μοριακής Ιατρικής Κύπρου (ΣΜΙΚ). Κύριος σκοπός της ΣΜΙΚ είναι η προαγωγή της ακαδημαϊκής αριστείας, μέσα από την οποία ενδυναμώνεται τόσο το ερευνητικό όσο και το εκπαιδευτικό έργο του Ινστιτούτου.

ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Η Σχολή προσφέρει τα ακόλουθα προγράμματα: • Μάστερ (MSc) και Διδακτορικό (PhD) στη Μοριακή Ιατρική • Μάστερ (MSc) και Διδακτορικό (PhD) στην Ιατρική Γενετική • Μάστερ (MSc) και Διδακτορικό (PhD) στη Νευροεπιστήμη • Μάστερ (MSc) στη Βιοϊατρική Έρευνα Τα προγράμματα σπουδών της ΣΜΙΚ απευθύνονται σε απόφοιτους από τους κλάδους της Βιολογίας, των Βιοϊατρικών Επιστημών, της Χημείας, της Ιατρικής, της Γενετικής, της Νευροεπιστήμης, της Ψυχολο86 EconomyToday

γίας, της Φαρμακολογίας, της Φυσιολογίας και από συναφείς κλάδους. Οι απόφοιτοι της ΣΜΙΚ μπορούν να εργαστούν σε ερευνητικά κέντρα, στην εκπαίδευση, στη φαρμακευτική βιομηχανία, σε κλινικά εργαστήρια, σε βιοϊατρικά εργαστήρια, σε νοσοκομεία και άλλα συναφή επαγγέλματα. Επιπλέον, θα έχουν τα εφόδια για συνέχιση της σταδιοδρομίας τους στην έρευνα ή για περαιτέρω σπουδές σε διδακτορικό και μεταδιδακτορικό επίπεδο.

ΠΡΟΝΟΜΙΑ ΦΟΙΤΗΣΗΣ

Η ΣΜΙΚ έχει αναπτύξει ένα καινοτόμο μοντέλο φοίτησης, που χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα ιδιαίτερα στοιχεία: • Περιορισμένος αριθμός φοιτητών, ώστε ο κάθε φοιτητής να επωφελείται από τον προσωπικό του ακαδημαϊκό και ερευνητικό επόπτη. Ο πολύ υψηλός δείκτης ακαδημαϊκού προσωπικού έναντι φοιτητών διασφαλίζει πως θα παρέχεται μια εξατομικευμένη κατά το δυνατόν προσέγγιση στην εκπαίδευση των φοιτητών. • Συνδυασμός της ακαδημαϊκής φοίτησης με πρακτική εκπαίδευση. Οι φοιτητές της ΣΜΙΚ παρακολουθούν εξειδικευμένα μαθήματα κοινού κορμού και επιλογής, ενώ φιλοξενούνται στα τμήματα του ΙΝΓΚ, όπου εκπονούν τη μεταπτυχιακή τους εργασία. • Τα μεταπτυχιακά προγράμματα της ΣΜΙΚ είναι καινοτόμα και βασίζονται στην πολύπλευρη και μακρόχρονη εμπειρία του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου. Μέσω του υψηλού επιπέδου έρευνας, τέθηκαν οι μαθησιακοί στόχοι των μαθημάτων,

ενώ, μέσω της συσσωρευμένης εμπειρίας των τμημάτων ως εργοδοτών, τέθηκαν οι εργασιακοί στόχοι των μαθημάτων. Αυτός ο συνδυασμός προσφέρει ένα ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στους απόφοιτους της Σχολής, προετοιμάζοντάς τους για εργασία σε πραγματικές συνθήκες, αμέσως μετά την αποφοίτησή τους. • Εργασία και επιτήρηση από έμπειρους επιστήμονες, χρησιμοποιώντας εξοπλισμό τεχνολογίας αιχμής. Οι φοιτητές επωφελούνται άμεσα από το δημιουργικό περιβάλλον που έχει αναπτύξει το Ινστιτούτο, όπου η προσφορά εξειδικευμένων υπηρεσιών, η έρευνα και η εκπαίδευση διεξάγονται κάτω από την ίδια στέγη. Το ΙΝΓΚ απαρτίζεται από δραστήριους ερευνητές, οι οποίοι, ως μέλη διεθνών επιστημονικών δικτύων, καθοδηγούν τους φοιτητές της ΣΜΙΚ ούτως ώστε να ενταχθούν στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα μέσα από παρουσιάσεις σε συνέδρια, καθώς και μέσα από τη συμμετοχή τους σε διεθνή δίκτυα συνεργασίας.

Υποτροφίες Αριστείας

Η ΣΜΙΚ προσφέρει υποτροφί-

ες στους φοιτητές σε επίπεδο Μάστερ βάσει ακαδημαϊκών κριτηρίων. Η γλώσσα διδασκαλίας σε όλα τα προγράμματα είναι η αγγλική. Γίνονται δεκτές αιτήσεις για όλα τα προγράμματα της Σχολής.

ΚΟΣΤΟΣ ΦΟΙΤΗΣΗΣ

Προγράμματα Μάστερ Τα δίδακτρα φοίτησης ανέρχονται στις €8.000 για τα προγράμματα Μάστερ στους κλάδους της Μοριακής Ιατρικής, της Ιατρικής Γενετικής και της Νευροεπιστήμης. Τα δίδακτρα για το διετές πρόγραμμα Μάστερ της Βιοϊατρικής Έρευνας ανέρχονται στις €10.550. Διδακτορικά προγράμματα Τα δίδακτρα για τα διδακτορικά προγράμματα ανέρχονται στις €5.450, κόστος το οποίο αντιστοιχεί στο 1ο έτος φοίτησης για κάλυψη των μαθημάτων. Για τις χρονιές 2, 3 και 4 της διδακτορικής φοίτησης, παρέχονται υποτροφίες διδάκτρων σε όλους τους διδακτορικούς φοιτητές. Επιπλέον, το κόστος των αναλωσίμων που απαιτείται τόσο για τις μεταπτυχιακές εργασίες όσο και για τις διδακτορικές προσφέρεται από τη ΣΜΙΚ και άλλους συνεργαζόμενους φορείς.

ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΤΟΙΜΟΙ ΝΑ ΣΤΗΡΙΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ «Πρέπει να εξευρεθούν εναλλακτικοί τρόποι μάθησης για αντιμετώπιση μιας πιθανής νέας κρίσης οποιασδήποτε μορφής», τονίζει ο Καθηγητής Λεωνίδας Φυλακτού, Γενικός Εκτελεστικός Ιατρικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου, Γενικός Διευθυντής της Σχολής Μοριακής Ιατρικής Κύπρου

Κύπρος βρίσκεται ενώπιον των σοβαρών προβλημάτων που έχουν προκαλέσει η πανδημική κρίση, η πρόσφατη χρηματοοικονομική κρίση, αλλά και η βαθιά θεσμική κρίση. Πώς μπορούμε ως χώρα να αντιμετωπίσουμε αυτά τα προβλήματα και πώς μπορεί η ακαδημαϊκή κοινότητα να συμβάλει στην προσπάθεια αυτή; Θα πρέπει ως χώρα να αρχίσουμε να ανασυντασσόμαστε για να μπορέσουμε να επανέλθουμε άμεσα και να ανακτήσουμε πρώτα όσα έχουμε χάσει μέσα από τις κρίσεις, από τις οποίες περνά όχι μόνο η Κύπρος αλλά όλες οι χώρες, αλλά και για να εξελιχθούμε από εκεί και πέρα. Θα πρέπει να μπει ένα χρονοδιάγραμμα επανένταξης στην κανονικότητα με προγράμματα στήριξης των διαφόρων κλάδων που έχουν πληγεί, έτσι ώστε να τους δοθεί το έναυσμα για να επιστρέψουν στην κανονικότητα. Πολύς κόσμος, πολλές επιχειρήσεις, πολλοί κλάδοι έχουν πληγεί. Ανεπηρέαστο δεν άφησε η όλη κατάσταση ούτε και το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας, που για σχεδόν δυο χρόνια λειτουργεί υπό δύσκολες συνθήκες. Όντας ένας από τους ουσιώδεις τομείς της κοινωνίας μας,

ο τομέας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μπορεί να συνδράμει στην επανεκκίνηση της οικονομίας. Με την επιστροφή των φοιτητών στα πανεπιστήμια και στις σχολές τους, με φυσική παρουσία, αδιαμφισβήτητα η οικονομία θα επαναλειτουργήσει, με πολυδιάστατα οφέλη για τα ίδια τα πανεπιστήμια αλλά κυρίως για την κοινωνία και την πολιτεία. Πέραν αυτού, η τεχνογνωσία η οποία μπορεί να προσφερθεί από την ακαδημαϊκή κοινότητα ως προς τους τρόπους ανάκαμψης της οικονομίας αλλά και από επιστημονικής πλευράς ως προς την πρωτόγνωρη υγειονομική κρίση, είναι ίσως και η πιο πολύτιμη συνεισφορά μας προς τον τόπο. Επαναφέροντας την κανονική ροή στην εκπαίδευση, το εκπαιδευτικό σύστημα θα μπει σε πλαίσιο, επαναπροσδιορίζοντας τους σκοπούς και τις αξίες του ακαδημαϊκού και φοιτητικού κόσμου. Αξίες οι οποίες βασίζονται στη δημιουργία γνώσης και στην εφαρμογή καινοτόμων μηχανισμών για την πρόοδο του τόπου και γενικά της κοινωνίας μας.

Η επανένταξη των φοιτητών με φυσική παρουσία στα πανεπιστήμια αποτελεί την επανέναρξη εισροής εσόδων στη χώρα υπό διάφορες μορφές. Η ίδια η ένταξη των φοιτητών στα πανεπιστήμια, η επαναφορά τους από το εξωτερικό, η διακίνηση και η διαμονή τους στη χώρα μας είναι μόνο μερικά από τα άμεσα οφέλη από τα οποία επωφελείται ένα κράτος. Τα έμμεσα, μακροχρόνια και πιο ουσιώδη οφέλη είναι η δημιουργία της νέας γενιάς επιστημόνων, κάθε κλάδου, οι οποίοι θα αποτελέσουν τη συνέχεια και ανάπτυξη μιας χώρας. Η πολιτεία θα πρέπει λοιπόν να εξασφαλίσει ένα ασφαλές περιβάλλον διαμονής, τόσο για όλη την κοινωνία, τη νεολαία και τους φοιτητές της, όσο και για τους εν δυνάμει φοιτητές οι οποίοι θα αφήσουν τις χώρες τους για να σπουδάσουν σε μια ξένη χώρα. Αυτή η «νέα» τους χώρα θα πρέπει να τους εμπνέει εμπιστοσύνη για όσα χρόνια θα περάσουν σε αυτήν, προφέροντάς τους τα εχέγγυα για

Με ποιο τρόπο τα πανεπιστήμια συμβάλλουν στη δημιουργία ενός νέου μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης; Ποια είναι τα τρία κύρια σημεία που θέτετε ενώπιον της πολιτείας;

Η τριτοβάθμια εκπαίδευση μπορεί να συνδράμει στην ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ της οικονομίας

ένα ασφαλές και ελπιδοφόρο μέλλον. Η πολιτεία πιθανόν να πρέπει να προσφέρει κάποια στήριξη στους φοιτητές, κυρίως στα αρχικά στάδια της επαναπροσαρμογής τους, εφόσον όλος ο κόσμος έχει πληγεί, τόσο ψυχολογικά όσο και οικονομικά, για να μπορεί το εκπαιδευτικό σύστημα να αποδώσει καλύτερα. Τέλος, θα έλεγα ότι, μέσα από τις κρίσεις που έχουμε περάσει και μαθαίνοντας από αυτές, η πολιτεία πλέον θα πρέπει να βρει και να στηρίξει εναλλακτικούς τρόπους εκπαίδευσης, χωρίς να χάνεται η ταυτότητα αλλά και η ίδια η μάθηση, σε πιθανές νέες κρίσεις στο μέλλον. Η πολιτεία θα πρέπει να είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει, με τις λιγότερες επιπτώσεις, το ενδεχόμενο μιας πιθανής νέας κρίσης, οποιασδήποτε μορφής. Εμείς, από την πλευρά μας, είμαστε πάντα έτοιμοι να στηρίξουμε κάθε προσπάθεια της χώρας μας και κυρίως να στηρίξουμε τη νεολαία μας, στην οποία έχουμε εναποθέσει τις ελπίδες μας αλλά και η οποία έχει συνάμα και μια τεράστια ευθύνη για την καλυτέρευση του βιοτικού επιπέδου της χώρας μας. Θα πρέπει λοιπόν να στηρίξουμε τους νέους, για να μπορέσουν από τη μια να εκπληρώσουν τα όνειρά τους και από την άλλη να αναπτύξουν τη χώρα μας.

EconomyToday 87

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Πανεπιστήμιο UCLan Cyprus: ΧΤΙΣΜΕΝΟ ΣΕ ΙΣΧΥΡΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΘΕΜΕΛΙΑ

Το University of Central Lancashire του Ηνωμένου Βασιλείου συγκαταλέγεται στο 6,8% των καλύτερων πανεπιστημίων παγκοσμίως.

ναμφίβολα, το ακαδημαϊκό έτος 2020/21 ήταν όντως μια μεγάλη πρόκληση για εμάς, αφού είχαμε να αντιμετωπίσουμε όλες τις απρόβλεπτες συνέπειες της πανδημίας και ταυτόχρονα να ολοκληρώσουμε λειτουργικά τη χρονιά, σύμφωνα με τις καθορισμένες παραμέτρους των αρμόδιων αρχών. Με σύμμαχο την άριστη τεχνολογική επάρκεια του Πανεπιστημίου, καταφέραμε επιτυχώς να ολοκληρώσουμε το ακαδημαϊκό έτος 2020/21 με σχεδόν καθόλου συνέπειες για τους φοιτητές μας. Όσον αφορά τον προγραμματισμό μας για τη νέα χρονιά 2021/22, είμαστε έτοιμοι και θα θέλαμε να επιστρέψουμε στην κανονικότητα, ώστε οι φοιτητές μας να βιώσουν τη μοναδική φοιτητική εμπειρία που μπορεί να προσφέρει το μόνο βρετανικό πανεπιστήμιο της Κύπρου. Ταυτόχρονα, είμαστε έτοιμοι και ακόμα πιο έμπειροι να λειτουργήσουμε διαδικτυακά, καθώς έχει γίνει όλος ο προγραμματισμός και έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα, για να παρέχουμε στους φοιτητές μας κορυφαία ακαδημαϊκή ποιότητα και εκπαίδευση.

ΟΙ ΣΧΟΛΕΣ ΜΑΣ

Το Πανεπιστήμιο UCLan Cyprus αποτελείται από τη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων, τη Σχολή Νομικής και τη Σχολή Επιστημών, προσφέροντας προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα που καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες στην αγορά εργασίας. 88 EconomyToday

Πιο κάτω αναφέρονται μερικά από τα προγράμματά μας: BA (Hons) Accounting and Finance, BA (Hons) Hospitality and Tourism Management, Bachelor of Laws LLB (Hons), BSc (Hons) Computing, BSc (Hons) Psychology, BSc (Hons) Sport & Exercise Science, BSc (Hons) Mathematics & Statistics, MSc Cybersecurity, MSc Data Analytics.

ΚΟΣΤΟΣ ΦΟΙΤΗΣΗΣ

Τα δίδακτρα για τα προπτυχιακά προγράμματα ανέρχονται σε €8.500, ενώ για τα μεταπτυχιακά προγράμματα σε €8.925. Τα δίδακτρα για κάποια μεταπτυχιακά, όπως για παράδειγμα τα εξ αποστάσεως ΜΒΑ και Cybersecurity, ανέρχονται σε €6.500 και €8.000 αντίστοιχα. Υπάρχουν επίσης ευκαιρίες για ακαδημαϊκές και αθλητικές υποτροφίες, για τις οποίες οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές θα πρέπει να πληρούν τα αναγκαία κριτήρια. Υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον τόσο από Κύπριους όσο και από ξένους φοιτητές για το Πανεπιστήμιο, για όλα τα προπτυχιακά αλλά και μεταπτυχιακά προγράμματα. Οι ξένοι φοιτητές αποτελούν περίπου το 30% των φοιτητών μας και προέρχονται από 45 διαφορετικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων ευρωπαϊκών χωρών.

ΑΡΙΣΤΕΙΑ

Χτισμένο σε ισχυρά ακαδημαϊκά θεμέλια, το University of Central Lancashire στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει μια ιστορία πέραν των 190 χρόνων. Συγκαταλέγεται στο 6,8% των καλύτερων πανεπιστημίων παγκοσμίως, σύμφωνα με τη διεθνή λίστα κατάταξης πανεπιστημίων Centre for World University Rankings (CWUR) 2021/22. Το πρόγραμμα BA (Hons) Hospitality and Tourism Management κατέκτησε την 3η θέση στο Ηνωμένο Βασίλειο για σπουδές στον τομέα Hospitality & Tourism Management, σύμφωνα με τη διεθνή λίστα κατάταξης πανεπιστημίων Guardian University Guide 2021. Στο Πανεπιστήμιο λειτουργούν αυτόνομα ερευνητικά κέντρα με διεθνή εμβέλεια: • CEDAR (Centre for Entrepreneurial Development, Alliance and Research): Αποστολή του η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στην Κύπρο μέσω της δημιουργίας συνεργειών μεταξύ των τομέων της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, της έρευνας, της βιομηχανίας και της πολιτικής. • ΙnSPIRE (Centre of Interdisciplinary Science

Promotion & Innovative Research Exploration): Διεπιστημονικό ερευνητικό κέντρο που έχει ως στόχο την προώθηση και ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας μέσα από καινοτόμες συνεργασίες μεταξύ των διαφόρων κλάδων της επιστήμης. • ICLAIM (Interdisciplinary Centre for Law, Alternative and Innovative Methods): Επικεντρώνεται στη Νομική και την εφαρμογή της στον πραγματικό κόσμο μέσω εναλλακτικών και καινοτόμων μεθόδων.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ

Κάποιες από τις συνεργασίες μας είναι: Υπουργείο Εξωτερικών, Γραφείο Επιτρόπου Προεδρίας, Σύνδεσμος Τουριστικών Επιχειρήσεων Κύπρου (ΣΤΕΚ), Chartered Institute for Securities and Investment (CISI), Παγκύπριος Σύνδεσμος Ευημερίας Τυφλών, Σύνδεσμος Πρόληψης και Αντιμετώπισης Βίας στην Οικογένεια, Hope for Children κ.ά. Λεωφόρος Πανεπιστημίου 12 – 14, Πύλα, 7080, Λάρνακα T: + 357 24 69 40 00 F: + 357 24 81 21 20 admissions@uclancyprus.ac.cy www.uclancyprus.ac.cy

ΧΩΡΙΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ, Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΣΤΑΣΙΜΗ «Η ακαδημαϊκή γνώση, η εφαρμοσμένη έρευνα και η πραγματική καινοτομία αποτελούν τις βάσεις για ανάπτυξη, δημιουργώντας έτσι συνθήκες για υγιή οικονομία», τονίζει ο CEO και πρόεδρος του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου UCLan Cyprus, κ. Φλώρος Βωνιάτης, υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων πού θα πρέπει να δώσει έμφαση η πολιτεία για τη δημιουργία ενός νέου μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης.

Κύπρος βρίσκεται ενώπιον των σοβαρών προβλημάτων που έχουν π ρ ο κα λ έ σ ε ι η πανδημική κρίση, η πρόσφατη χρηματοοικονομική κρίση, αλλά και η βαθιά θεσμική κρίση. Πώς μπορούμε ως χώρα να αντιμετωπίσουμε αυτά τα προβλήματα και πώς μπορεί η ακαδημαϊκή κοινότητα να συμβάλει στην προσπάθεια αυτή; Η συλλογικότητα, η συνεργασία ανάμεσα σε όλους τους κοινωνικούς εταίρους και η σκληρή δουλειά είναι αποδεδειγμένο ότι μπορούν να οδηγήσουν στη σωστή διαχείριση των όποιων προκλήσεων παρουσιαστούν. Όσον αφορά τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και ειδικότερα τα πανεπιστήμια, εκτός από τον συμβουλευτικό χαρακτήρα της προσφοράς εξειδικευμένων γνώσεων για τη διαχείριση κρίσεων, όπως αυτής που προκάλεσε η πανδημία, είναι γνωστή σε όλους η προσφορά μας στην οικονομία με την προσέλκυση ξένων φοιτητών και στρατηγικών επενδυτών. Η φιλική και φιλόξενη κουλτούρα της Κύπρου, οι καλές κλιματολογι-

κές της συνθήκες και τα διεθνώς αναγνωρισμένα πλέον πανεπιστήμιά της, αποτελούν κίνητρα τόσο για ντόπιους υποψήφιους φοιτητές όσο και για ξένους, ώστε να επιλέξουν τη χώρα μας για τις σπουδές τους. Η Κύπρος συγκαταλέγεται πλέον ανάμεσα στους πιο αξιόπιστους περιφερειακούς πανεπιστημιακούς προορισμούς. Η ακαδημαϊκή κοινότητα συνέβαλε τα μέγιστα σε αυτό το επίτευγμα και πρέπει να χτίσουμε πάνω σε αυτό. Η οικονομική συνεισφορά ενός πραγματικού φοιτητή στην οικονομία είναι εξίσου σημαντική με αυτήν ενός ποιοτικού τουρίστα. Με ποιον τρόπο τα πανεπιστήμια συμβάλλουν στη δημιουργία ενός νέου μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης; Ποια είναι τα τρία κύρια σημεία που θέτετε ενώπιον της πολιτείας; Τα πανεπιστήμια διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην οικονομία μιας χώρας, αφού είναι αποδεδειγμένο ότι μέσω των ερευνητικών τους κέντρων προάγουν την εξειδικευμένη έρευνα και τις γνώσεις για τεχνολογικές και καινοτόμες αλλαγές, οι

Η οικονομική συνεισφορά ενός πραγματικού φοιτητή στην οικονομία είναι εξίσου σημαντική με αυτήν ενός ποιοτικού τουρίστα οποίες μετά υιοθετούνται στην πραγματική αγορά και στην οικονομία. Η ακαδημαϊκή γνώση, η εφαρμοσμένη έρευνα και η πραγματική καινοτομία αποτελούν τις βάσεις για ανάπτυξη, δημιουργώντας έτσι συνθήκες για υγιή οικονομία. Χωρίς καινοτομία, η οικονομία παραμένει στάσιμη και ως κράτος υποβαθ-

μίζεσαι στο διεθνές προσκήνιο. Tα τρία σημεία που θέτω ενώπιον της πολιτείας είναι τα εξής: -Στήριξη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και του επιχειρείν με τη δημιουργία συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού, για να προσελκύσουμε επενδύσεις σε όλους τους τομείς της οικονομίας. -Συνεχής και συστηματική αναβάθμιση της τεχνολογικής υποδομής όλων των υπηρεσιών του κράτους, καθώς και νέες και πιο αποδοτικές μέθοδοι εκπαίδευσης και αξιολόγησης του ανθρώπινου δυναμικού, ώστε ο ιδιωτικός τομέας να εξυπηρετείται πιο άμεσα και χωρίς τόσο μεγάλη γραφειοκρατία και καθυστέρηση. -Ευελιξία και ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων στα υψηλότερα κέντρα αποφάσεων και ειδικότερα στο νομοθετικό σώμα. Αυτό διαχρονικά είναι ίσως το μεγαλύτερό μας πρόβλημα.

EconomyToday 89

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Αποστολή μας η value for money προσέγγιση στα ιδιωτικά ταξίδια «Αυτό που κάνει τη Zela Jet ξεχωριστή είναι η παροχή tailor made προτάσεων στους ταξιδιώτες» ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

«Π

αρέχουμε μια ολοκληρωμένη ταξιδιωτική εμπειρία γι’ αυτόν που θέλει να ταξιδέψει ιδιωτικά», αναφέρει σε συνέντευξή του στο Economy Today o Πρόεδρος της Zela Jet, Ανδρέας Χριστοδουλίδης, ο οποίος μας μιλά για τις υπηρεσίες που προσφέρει η εταιρεία, τα δρομολόγια που πραγματοποιεί και το κόστος των πτήσεων. Ποιο είναι το προφίλ της Zela Jet; Η Zela Jet είναι μια νεοσύστατη εταιρεία, η οποία έχει ως στόχο να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση για ιδιωτικές πτήσεις αεροπλάνων και ελικοπτέρων στην ανατολική Ευρώπη, με επίκεντρο την Ελλάδα και την Κύπρο. Ανήκει στον όμιλο εταιρειών Zela Aviation, που καταγράφει μια σημαντική ιστορία 16 ετών στον χώρο της ναύλωσης και πώλησης αεροσκαφών, καθώς και των αερομεταφορών. Η Zela Jet αποτελείται από μια ομάδα πλήρως καταρτισμένων επαγγελματιών στον χώρο των αερομεταφορών, με βασικό χαρακτηριστικό την εμπειρία και την εξαιρετική εξυπηρέτηση. Αποστολή της 90 EconomyToday

εταιρείας, μια value for money προσέγγιση στα ιδιωτικά ταξίδια, με ασφάλεια, διακριτικότητα και αξιοπιστία.

ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΑΣ

Ποιες υπηρεσίες μπορεί να απολαύσει κάποιος ο οποίος θα επιλέξει την εταιρεία σας; Αυτό που παρέχει η εταιρεία μας είναι μια ολοκληρωμένη ταξιδιωτική εμπειρία για τον επιβάτη που θέλει να ταξιδέψει ιδιωτικά. Λέγοντας ολοκληρωμένη, εννοούμε ότι αναλαμβάνουμε την πλήρη μεταφορά των επιβατών από το ξενοδοχείο ή το κατάλυμα στο οποίο διαμένουν μέχρι την πόρτα του τελικού προορισμού τους. Αυτό γίνεται με προσεκτική επιλογή εναέριων ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΗΣΙΑ αλλά και επίγειων μέσων. Η Zela Jet συνεργάζεται με τις μεγαλύτερες (Δημοφιλή δρομολόγια) αεροπορικές εταιρείες στον κόσμο όσον ΜΥΚΟΝΟΣ, ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ, ΠΑΡΟΣ αφορά τα ιδιωτικά αεροπλάνα και ελικόπτερα, ΡΟΔΟΣ, ΠΑΤΜΟΣ, ΚΡΗΤΗ αλλά και με εταιρείες μεταφοράς επιβατών από και προς αεροδρόμια ή ελικοδρόμια, ΚΟΣΤΟΣ με συμβατικά VIP αυτοκίνητα, λιμουζίνες και mini vans. Αυτό που κάνει τη Zela Jet ξεχωριστή είναι η παροχή tailor made προ(με μεσαίου μεγέθους αεροπλάνο) τάσεων στους ταξιδιώτες και η εγγύηση πως κάθε πτήση βασίζεται στα υψηλότερα αεροπορικά πρότυπα.

€4.000 μέχρι €6.000 €1.500 μέχρι €6.000 (με ελικόπτερο)

Σε ποιους απευθύνονται κυρίως οι την Ασία ή την Αφρική. Όπως προανέφερα, υπηρεσίες σας και πού κυμαίνεται το συνεργαζόμαστε με εταιρείες σε ολόκληρο κόστος για ένα ταξίδι; τον κόσμο, κάτι που μας δίνει απεριόριστες ΕΥΡΩΠΗ Ουσιαστικά υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες δυνατότητες. Τα δημοφιλέστερα δρομολόγια ταξιδιωτών. Αυτοί οι οποίοι χρειάζονται μια τους καλοκαιρινούς μήνες, όσον αφορά (Δημοφιλή δρομολόγια) ιδιωτική πτήση για τουριστικούς σκοπούς και τουλάχιστον την Ευρώπη, είναι τα διασημόΜιλάνο, Ίμπιζα, Βαρκελώνη, εκείνοι που θέλουν να πετάξουν για επαγγελτερα ελληνικά νησιά (Μύκονος, Σαντορίνη, Νίκαια, Κωνσταντινούπολη, ματικούς λόγους. Η Zela Jet αξιολογεί τις Πάρος, Ρόδος, Πάτμος και Κρήτη). Οι δηΓενεύη, Λονδίνο προτεραιότητες κάθε ταξιδιώτη και καλύπτει τις μοφιλέστεροι προορισμοί του εξωτερικού ανάγκες και των δύο κατηγοριών, επιλέγοντας είναι το Μιλάνο, η Ίμπιζα, η Βαρκελώνη, η Παρίσι, Ζυρίχη, τα σωστά αεροσκάφη. Νίκαια, η Κωνσταντινούπολη και κυρίως Κεντρική και βόρεια Ευρώπη Το κόστος μιας πτήσης εξαρτάται από τρεις πόλεις της Μεσογείου. Κατά τη διάρκεια της ΚΟΣΤΟΣ παράγοντες. Αρχικά το δρομολόγιο. Όπως χειμερινής περιόδου, όπου αναπτύσσεται αντιλαμβάνεστε, διαφορετικό κόστος έχει η αγορά των επαγγελματικών ταξιδιών, οι μια ιδιωτική πτήση από το Λονδίνο στη Νέα δημοφιλέστεροι προορισμοί είναι η Γενεύη, Υόρκη και διαφορετικό από την Αθήνα στη το Λονδίνο, το Παρίσι, η Ζυρίχη, το Μόναχο Μύκονο. Ο δεύτερος παράγοντας είναι ο και κυρίως προορισμοί της κεντρικής και αριθμός των επιβατών, ο οποίος καθορίζει βόρειας Ευρώπης. την κατηγορία ή διαφορετικά το μέγεθος του αεροσκάφους που θα χρειαστεί. Τέλος, το κόστος εξαρτάται ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΒΑΤΩΝ από το αεροσκάφος αυτό καθεαυτό. Ενδεικτικά, το κόστος Πόσα άτομα μπορούν να ταξιδέψουν με ένα ιδιωτικό μιας πτήσης εντός Ελλάδος με ένα μεσαίου μεγέθους αεαεροσκάφος ή ένα ελικόπτερο της Zela Jet; ροπλάνο κυμαίνεται από €4.000 μέχρι €6.000. Μια πτήση Υπάρχουν διαφορές ανάμεσα σε αεροπλάνα και ελικόπτερα από την Ελλάδα προς άλλους ευρωπαϊκούς προορισμούς όσον αφορά τη χωρητικότητα. Ένα ελικόπτερο μπορεί να από €10.000 και άνω. Τα ελικόπτερα χρησιμοποιούνται μεταφέρει από 1 μέχρι το πολύ 7 με 8 επιβάτες. Υπάρχουν κυρίως για ταξίδια εντός Ελλάδος, λόγω του ότι δεν έχουν και ελικόπτερα που έχουν τη δυνατότητα μεταφοράς μέχρι μεγάλη αυτονομία. Το κόστος μιας πτήσης με ελικόπτερο και 15 επιβατών, αλλά βρίσκονται κυρίως στην Αμερική και αρχίζει από €1.500 και μπορεί να ανέλθει στα €6.000 είναι ελάχιστα στον αριθμό. Όσον αφορά όμως την Ελλάδα περίπου, ενώ η πτήση διαρκεί μέχρι 2 ώρες. και την Ευρώπη, 8 επιβάτες είναι ο μέγιστος αριθμός. Τα αεροπλάνα χωρίζονται σε πολλές κατηγορίες. Σε ένα ΟΙ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ ιδιωτικό αεροπλάνο μπορούν να επιβιβαστούν από 1 μέχρι Σε ποιους προορισμούς πετάτε και ποια είναι τα και 18-19 επιβάτες, όταν μιλάμε για executive jets. Υπάρχει δημοφιλέστερα δρομολόγια; και η κατηγορία των airliners, που είναι ειδικά διαμορφωΑυτό που λέμε πάντα όταν μας κάνουν αυτή την ερώτηση μένα εμπορικά αεροσκάφη (Airbus, Boeing) και ο μέγιστος είναι ότι μπορούμε να πετάξουμε οπουδήποτε στον κόσμο. αριθμός επιβατών μπορεί να υπερβεί τους 20. Τέλος, ας Είτε ο προορισμός είναι στην Ευρώπη είτε στη Νότια Αμερική, μην ξεχνάμε ότι υπάρχει και η δυνατότητα ναύλωσης ενός

Από €10.000 και άνω

EconomyToday 91

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ κανονικού, μεγάλου αεροσκάφους, το οποίο μεταφέρει μέχρι και 150 επιβάτες. Αυτές οι πτήσεις είναι ιδιωτικές αλλά η διαμόρφωση του εσωτερικού του αεροσκάφους είναι η κλασική που γνωρίζουμε και με την οποία έχουμε ταξιδέψει όλοι.

2021 είναι να ξεπεράσουμε, όσο πιο γρήγορα μπορούμε, τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί από την πανδημία και να προετοιμαστούμε για ένα πολύ ενδιαφέρον 2022, κατά το οποίο προβλέπεται μεγάλη αύξηση στη ζήτηση ιδιωτικών πτήσεων.

Υπάρχουν κάποιες εταιρείες με τις οποίες συνεργάζεστε διεθνώς; Όπως προανέφερα, συνεργαζόμαστε με όλες τις εταιρείες διεθνώς. Ο τομέας των ιδιωτικών πτήσεων έχει αναπτυχθεί τόσο πολύ τα τελευταία 10 περίπου χρόνια, που η επικοινωνία ανάμεσα σε αεροπορικές εταιρείες έχει γίνει πιο άμεση και γρήγορη. Εφόσον μας ζητηθεί μια πτήση για παράδειγμα στην Αυστραλία, είμαστε σε θέση να βρούμε αεροσκάφος εντός 2 ωρών. Ο κύριος στόχος όμως της Zela Jet είναι να φέρουμε τα δικά μας αεροσκάφη μόνιμα στην Κύπρο και την Ελλάδα. Να προσφέρουμε ακόμα περισσότερες λύσεις με δικά μας πτητικά μέσα στους Κύπριους και τους Έλληνες, με χαμηλότερο κόστος αλλά με το ίδιο επίπεδο ασφάλειας και αξιοπιστίας. Φιλοδοξούμε στα τέλη του 2021 να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης που θα επικρατήσει την επόμενη χρονιά, ώστε να κάνουμε τον σχεδιασμό μας με σοβαρότητα και σύνεση.

Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την καλοκαιρινή περίοδο και πόσο σας ικανοποιεί η μέχρι στιγμής ζήτηση; Ακόμα είναι σχετικά νωρίς για να εκτιμήσουμε την κατάσταση με σιγουριά, κυρίως επειδή, όπως βλέπετε κι εσείς, οι αποφάσεις κάθε χώρας που αφορούν την ελευθερία των ταξιδιωτών αλλάζουν συνεχώς. Η αγορά μέχρι τώρα που μιλάμε είναι «σφιχτή», αλλά μέρα με τη μέρα διαφαίνεται μια μικρή αύξηση. Αντιλαμβανόμαστε ότι και οι ταξιδιώτες πρέπει να είναι 100% βέβαιοι για τους προσεχείς μήνες, δηλαδή τι θα επιτρέπεται και τι όχι, ώστε να ολοκληρώσουν τον σχεδιασμό των διακοπών τους. Εμείς πάντως είμαστε έτοιμοι να υποδεχτούμε όλους τους ταξιδιώτες και να τους προσφέρουμε την εμπειρία που τους αξίζει, ακόμα και σε μια τόσο δύσκολη περίοδο.

ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

Who is Who

Διανύουμε μια δύσκολη περίοδο, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Ποιες προκλήσεις καλείται να αντιμετωπίσει η Zela Jet; Η Zela Jet δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19. Αυτό σημαίνει ότι γνωρίζαμε καλά τις προκλήσεις που προκύπτουν, κυρίως από την αβεβαιότητα που επικρατεί εδώ και ένα περίπου έτος. Ο σχεδιασμός των δραστηριοτήτων της Zela Jet ακολουθεί πλήρως τα πρωτόκολλα υγιεινής που έχουν επιβληθεί, καθώς αναγνωρίζει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος ταξιδιώτης, με την αναστολή και την ακύρωση των προγραμματισμένων αεροπορικών υπηρεσιών. Ο βασικός μας στόχος για το

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ www.zelajet.com Εmail: sales@zelajet.com Τηλ. (Ελλάδα): +30 210 9604713 / +30 6983 286 132 Τηλ. (Κύπρος): +357 25 878051 / +357 99 25 07 62 92 EconomyToday

Ο Κύπριος επιχειρηματίας Ανδρέας Χριστοδουλίδης δραστηριοποιείται στον χώρο των αερομεταφορών και συγκεκριμένα στις ναυλώσεις, ενοικιάσεις και αγοραπωλησίες από το 1996. Καθοριστικός σταθμός στην επιτυχημένη καριέρα του ήταν η δημιουργία της Zela Aviation, που ιδρύθηκε το 2006. Η εταιρεία, ακολουθώντας μια πορεία ταχείας ανάπτυξης και εξέλιξης, καταφέρνει να επεκταθεί πέρα από τα γεωγραφικά όρια της Ευρώπης, κλείνοντας μεγάλες συνεργασίες με εταιρείες στη Μέση Ανατολή, την Ασία, την Αφρική και την Κεντρική Αμερική. Ο ευρηματικός και οξυδερκής επιχειρηματίας –όπως τον χαρακτηρίζουν οι συνεργάτες του– συνεχίζει να θέτει μακροπρόθεσμα σχέδια και στόχους. Κάνει το επόμενο βήμα και μετά από 38 χρόνια στο Λονδίνο «ανοίγει τα φτερά» του σε Ελλάδα και Κύπρο. Αξιοποιώντας το πάθος του για την αεροπορία και την αγάπη που είχε από παιδί για τα αεροπλάνα, αποφασίζει, σε μια δύσκολη περίοδο, να τολμήσει ένα νέο εγχείρημα και να δημιουργήσει τη Zela Jet, με όραμα να ενισχύσει την τουριστική βιομηχανία και να καλύψει με ιδιωτικές πτήσεις τις ανάγκες ταξιδιωτών, αλλά και επιχειρηματιών και επαγγελματιών.

θεμα

Αστικοποίηση Ή αποαστικοποίηση

στην Ευρωπαϊκή Ένωση; ΤΟΥ ΞΕΝΙΟΥ ΜΕΣΑΡΙΤΗ

94 EconomyToday

Έως το 2050, ο πληθυσμός αναμένεται να αυξηθεί σε σχεδόν τρεις στις πέντε αστικές περιοχές της Ε.Ε., ενώ είναι πιθανό να συρρικνωθεί σε τέσσερις από τις πέντε αγροτικές περιοχές

νησυχίες εκφράζει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την περαιτέρω αστικοποίηση του πληθυσμού που αναμένεται, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, μέχρι το 2050. Στην Κύπρο, όπως δείχνουν τα στοιχεία της Eurostat, αναμένεται αύξηση του πληθυσμού κατά περίπου 20% στις ενδιάμεσες περιοχές, δηλαδή στην ενδιάμεση κατηγορία ανάμεσα στις αστικές και τις αγροτικές περιοχές (δεν παρουσιάζονται στοιχεία για τις αγροτικές και αστικές περιοχές στην Κύπρο). Σύμφωνα με σχετικό δελτίο της Eurostat, έως το 2050, ο πληθυσμός αναμένεται να αυξηθεί σε σχεδόν τρεις στις πέντε αστικές περιοχές της Ε.Ε., ενώ είναι πιθανό να συρρικνωθεί σε τέσσερις από τις πέντε αγροτικές περιοχές. Αυτές οι πληροφορίες προέρχονται από τις τελευταίες πληθυσμιακές προβλέψεις περιφερειακών δημογραφικών προτύπων. Από το 2019 έως το 2050, ο συνολικός αστικός πληθυσμός προβλέπεται να αυξηθεί σε 15 κράτη-μέλη της Ε.Ε., από +2,3% στην Κροατία έως +35,4% στη Μάλτα. Μαζί με τη Μάλτα, η Ιρλανδία και η Σουηδία προβλέπεται επίσης να σημειώσουν αυξήσεις άνω του 20% στους συνολικούς αστικούς πληθυσμούς τους (+29,2% και +25,1% αντίστοιχα).

EconomyToday 95

θεμα

Μείωση του αστικού πληθυσμού στην Ελλάδα κατά 16,7%

Αντίθετα, ο συνολικός αστικός πληθυσμός προβλέπεται να μειωθεί σε εννέα κράτη-μέλη της Ε.Ε.: Βουλγαρία (-1,4%), Πορτογαλία (-1,6%), Ουγγαρία (-1,7%), Λιθουανία (-2,7%), Ιταλία (-3,1%), Ρουμανία (-8,6%), Πολωνία (-10,3%), Ελλάδα (-16,7%) και Λετονία (-17,7%). Κατά την ίδια περίοδο, ο συνολικός αγροτικός πληθυσμός προβλέπεται να αυξηθεί σε τέσσερα μόνο κράτη-μέλη της Ε.Ε.: Ιρλανδία (+24,5%), Σουηδία (+10,9%), Δανία (+1,2%) και Βέλγιο (+1,0%). Στο άλλο άκρο της κλίμακας, 20 κράτη-μέλη αναμένεται να σημειώσουν μείωση στους συνολικούς αγροτικούς πληθυσμούς τους, που κυμαίνεται από -43,5% στη Λιθουανία έως -0,6% στην Αυστρία. Σημαντικές μειώσεις άνω του 20% προβλέπονται επίσης στους αγροτικούς πληθυσμούς της Λετονίας (-37,6%), της Βουλγαρίας (-26,8%), της Ρουμανίας (-25,0%) και της Κροατίας (-23,3%). Όσον αφορά τις ενδιάμεσες περιοχές, οι πληθυσμοί αναμένεται να μειωθούν σε 17 κράτη-μέλη της Ε.Ε. και να αυξηθούν σε οκτώ, με τις μεγαλύτερες πληθυσμιακές μεταβολές να σημειώνονται στην Ιρλανδία και την Εσθονία (+30,6% και -41,7% αντίστοιχα).

Ανησυχίες

«Οι δημογραφικές μεταβολές μπορούν να αποτελέσουν σοβαρή πρόκληση για την Ε.Ε.», αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τονίζοντας ότι εξετάζει τις αιτίες και τους τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου. Οι δημογραφικές τάσεις στην Ε.Ε. έχουν σημαντικό αντίκτυπο σε ποικίλες πτυχές της ζωής μας, τόσο στην κοινωνία και την οικονομία όσο και στον πολιτισμό και το περιβάλλον. «Αν και δεν έχουμε ακόμα πλήρη γνώση των συνεπειών που θα έχει η κρίση του κορωνοϊού, η πανδημία ενδέχεται να επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στα ποσοστά γεννήσεων και θανάτων, καθώς και στις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη», τονίζεται.

(σε σύγκριση με το 20,3% το 2019). Μείωση πληθυσμού: Το 2015 σημειώθηκε η πρώτη φυσική μείωση του πληθυσμού στην Ε.Ε. (με περισσότερους θανάτους από ό,τι γεννήσεις) – ο πληθυσμός αναμένεται να μειωθεί σημαντικά μακροπρόθεσμα. Οι περιφέρειες με ταχέως συρρικνούμενο πληθυσμό έχουν συχνά περιορισμένη πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες (υγειονομικές, πολιτιστικές), στις μεταφορές, στις τεχνολογίες ΤΠΑ, στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας.

Δημογραφικές τάσεις στην Ε.Ε.

Απερήμωση ορισμένων περιοχών: Σημαντικές μειώσεις, ιδιαίτερα στην ανατολική και νότια Ευρώπη – λόγω του υψηλού επιπέδου ενδοκοινοτικής μετανάστευσης από αυτές τις περιοχές και της υπογεννητικότητας. Διαρροή/εισροή εγκεφάλων: Μετανάστευση εξειδικευμένου δυναμικού από τις λιγότερο ανεπτυγμένες προς τις πιο ανεπτυγμένες περιοχές. Χάσμα μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών: Οι αγροτικές περιοχές αντιπροσωπεύουν το 44% της έκτασης της Ε.Ε., ωστόσο το 78% του πληθυσμού της ζει σε αστικές περιοχές ή λειτουργικές αστικές περιοχές. Γήρανση πληθυσμού: Λόγω του αυξανόμενου προσδόκιμου ζωής, το 30,3% του πληθυσμού προβλέπεται να είναι ηλικίας 65 ετών ή περισσότερο το 2070 96 EconomyToday

Οι περιοχές που πλήττονται από μείωση πληθυσμού είναι συχνά αγροτικές περιοχές χαμηλού εισοδήματος Ή μεταβιομηχανικές περιοχές

Κύριες αιτίες των δημογραφικών αλλαγών

Οι περιοχές που πλήττονται από μείωση πληθυσμού είναι συχνά αγροτικές περιοχές χαμηλού εισοδήματος ή μεταβιομηχανικές περιοχές, οι οποίες παρουσιάζουν περιορισμένες προοπτικές για τον ενεργό πληθυσμό. Η φυγή νέων, ειδικευμένων εργαζομένων έχει περαιτέρω αρνητικό αντίκτυπο στη γήρανση του πληθυσμού, την ανανέωση των γενεών και την αγροτική ανάπτυξη. Η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων είναι μία από τις τέσσερις ελευθερίες της Ε.Ε. και της ενιαίας αγοράς. Η οικονομική κρίση

της Ε.Ε. και στην κατάρτιση μιας νέας πανευρωπαϊκής στρατηγικής σχετικά με το σημαντικό αυτό ζήτημα. Οι εθνικές κυβερνήσεις και οι τοπικές αρχές είναι εξίσου σημαντικές για την αντιμετώπιση των δημογραφικών μεταβολών. Ως συνέταιροι στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μπορούν να συμβάλουν αποτελεσματικά στην ανάκαμψη των πιο ευάλωτων περιοχών. Η Ε.Ε. δεν πρέπει να παραμελεί τις αγροτικές και απόκεντρες περιφέρειες στο πλαίσιο της στρατηγικής της όσον αφορά την κινητικότητα: τα μεταφορικά δίκτυα μπορούν να συνεισφέρουν στην ανάσχεση της πληθυσμιακής μείωσης μέσω της ενίσχυσης των διασυνδέσεων μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών. Ο αγροτικός τουρισμός μπορεί επίσης να παίξει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της μείωσης του πληθυσμού μέσω της δημιουργίας θέσεων εργασίας και της διαφοροποίησης του οικονομικού και δημογραφικού ιστού στις αγροτικές περιοχές. Η πανδημία ανέδειξε το ψηφιακό χάσμα μεταξύ των γενεών και μεταξύ των ανεπτυγμένων και λιγότερο ανεπτυγμένων περιφερειών. Οι επενδύσεις στον ψηφιακό τομέα αναμένεται να ενθαρρύνουν τη δίκαιη και ισότιμη μετάβαση προς μια ψηφιακή οικονομία και ένα ψηφιακό εκπαιδευτικό σύστημα που θα είναι προσιτό σε όλους τους πολίτες. Η αύξηση της τηλεργασίας εν καιρώ πανδημίας ενδέχεται να συμβάλει στην ανάσχεση της μείωσης του πληθυσμού στις αγροτικές περιοχές, επιτρέποντας στους μορφωμένους νέους να συνεχίσουν να ζουν σε περιοχές τις οποίες διαφορετικά θα αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν. Η αντιμετώπιση των δημογραφικών ανισορροπιών ενισχύει την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή της Ένωσης, συμβάλλοντας παράλληλα στην καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης.

του 2008 οδήγησε στη μετανάστευση νέων, μορφωμένων εργαζομένων από τη νοτιοανατολική προς τη βορειοδυτική Ευρώπη. Η κρίση του COVID-19 ενδέχεται να ενθαρρύνει αυτή την τάση. Η μειωμένη οικονομική δραστηριότητα και η ανεργία αναμένεται να δημιουργήσουν ένα νέο κύμα μετανάστευσης νέων ανθρώπων εντός και μεταξύ των κρατών-μελών.

Τι θέλει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Οι ευρωβουλευτές, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θέλουν να αναγάγουν τις δημογραφικές μεταβολές σε βασική προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε συνδυασμό με τις προτεραιότητες της κλιματικής αλλαγής και του ψηφιακού μετασχηματισμού. Μια συντονισμένη προσέγγιση, που συμπεριλαμβάνει τις αρχές της βιωσιμότητας και της ψηφιοποίησης στους διάφορους τομείς πολιτικής της Ε.Ε., θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στην αντιμετώπιση των δημογραφικών μεταβολών. Κατά τη σύνοδο ολομέλειας του Μαΐου, οι ευρωβουλευτές ενέκριναν ψήφισμα που στοχεύει στην αντιμετώπιση των δημογραφικών προκλήσεων

EconomyToday 97

ΑΠΟΨΗ

Ο ρόλος της δομημένης διεύθυνσης στην αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων Κυριακός E. Γεωργίου Εργάτης Γνώσης

κόσμος των επιχειρήσεων είναι ένας δυναμικός, αέναος χώρος παραγωγής αξίας και πλούτου. Τα αποτελέσματα του επιχειρείν δεν είναι πάντα αυτονόητα και συνεπακόλουθα της προσπάθειας. Ενίοτε η τύχη και η περίπτωση έχουν ρόλο. Επίσης, δεν αφορά αποκλειστικά ή σε μεγάλο βαθμό τον ρόλο μόνο του επιχειρηματία ή και μιας μικρής ομάδας διευθυντικών στελεχών. Αφορά και την αξιοποίηση βέλτιστων πρακτικών στη διεύθυνση και στην προσφορά των εργαζομένων με τη μορφή της αύξησης της παραγωγικότητας. Ο Peter F. Drucker είχε μια συμβουλή για την πρόσληψη και διαχείριση υπαλλήλων. Οι διευθυντές οφείλουν να επιλέγουν εργαζόμενους στη βάση τριών κριτηρίων: ευφυΐα, ικανότητα και καλοσύνη. Αν ένας υπάλληλος δεν είναι καλός άνθρωπος, καλύτερα να είναι τεμπέλης και μειωμένης ευφυΐας, ώστε να κάνει τη μικρότερη δυνατή ζημιά. Βεβαίως, πέρα από αυτή τη συμβουλή, υπάρχει και η επιβεβαίωση μέσα από τη μελέτη της βιβλιογραφίας και της έρευνας. Μια τέτοια προσέγγιση γίνεται μέσα από την έρευνα η οποία παρουσιάζεται πιο κάτω. Οι αποφάσεις για προσλήψεις και απολύσεις στους οργανισμούς επηρεάζουν το σύνολο της αγοράς εργασίας. Οι επιπτώσεις από αυτές τις αποφάσεις παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητες. Η μελέτη της σχέσης μεταξύ των πρακτικών διαχείρισης μιας επιχείρησης και του τρόπου με τον οποίο προσλαμβάνει, διαχειρίζεται και απολύει τους υπαλλήλους της, συνδέεται με τη διαχείριση, σε επίπεδο εταιρείας, των αρχείων παραγωγής και εργαζομένων. Μέσα από την 98 EconomyToday

έρευνα διαπιστώθηκε ότι οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν δομημένες πρακτικές διαχείρισης προσλαμβάνουν και διατηρούν καλύτερους εργαζόμενους και απολύουν πιο επιλεκτικά. Οι καλοί εργαζόμενοι στην παραγωγή ταιριάζουν με τις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν δομημένες πρακτικές διαχείρισης προσωπικού. Επίσης, οι καλύτεροι διευθυντές ταιριάζουν με τις εταιρείες που χρησιμοποιούν δομημένες πρακτικές διαχείρισης λειτουργιών. Οι δομημένες πρακτικές διαχείρισης προσωπικού έχουν να κάνουν με τις καταγεγραμμένες και ακολουθούμενες διαδικασίες προσλήψεων, αξιολόγησης της απόδοσης και παροχής κινήτρων, αλλά και με αυτές που αφορούν τις επιλεκτικές απολύσεις, εκεί όπου χρειάζονται, ώστε να δημιουργηθεί χώρος για προσεκτικές προσλήψεις. Πέρα από τις πρακτικές διαχείρισης, σημαντικό ρόλο έχει η ποιότητα των διευθυντών που εφαρμόζουν αυτές τις πρακτικές και των διαδικασιών που ακολουθούνται. Η έρευνα στηρίχθηκε πάνω στο ευρέως διαδεδομένο μοντέλο World Management Survey (https://worldmanagementsurvey. org/survey-data/methodology/), μια εις βάθος μεθοδολογία έρευνας και ένα ισχυρό εργαλείο μέτρησης διευθυντικών πρακτικών, το οποίο επιτρέπει τη διερεύνηση των διαφορών στις πρακτικές διαχείρισης μεταξύ επιχειρήσεων και χωρών σε διάφορους τομείς. Η μεθοδολογία WMS περιγράφεται λεπτομερώς στο άρθρο «Measuring and Explaining Management Practices across Firms and Countries» των Nicholas Bloom και John Van Reenen (2007, Quarterly Journal of Economics 122 (4): 1351-

1408). Το μοντέλο αποτελείται από τις ακόλουθες παραμέτρους: • Εισαγωγή σύγχρονων τεχνικών • Σκεπτικό για την εισαγωγή σύγχρονων τεχνικών • Τυποποίηση • Καλή χρήση του ανθρώπινου δυναμικού • Σχεδιασμός και μετάβαση μαθητών με γνώμονα τα δεδομένα (ειδικά για σχολεία) • Εξατομίκευση της διδασκαλίας και μάθησης (ειδικά για σχολεία) • Υιοθέτηση δόκιμων βέλτιστων πρακτικών • Τεκμηρίωση διαδικασιών και συνεχής βελτίωση • Παρακολούθηση επιδόσεων • Αξιολόγηση απόδοσης • Διάλογος για την απόδοση • Διαχείριση συνεπειών • Τύποι και ισοζύγιο στόχων • Διασύνδεση στόχων • Χρονικός ορίζοντας στόχων • Δύσκολοι αλλά εφικτοί στόχοι • Σαφήνεια και συγκρισιμότητα των στόχων • Όραμα ηγεσίας • Σαφώς καθορισμένη λογοδοσία για την ηγεσία • Σαφώς καθορισμένοι ρόλοι ηγεσίας και προσωπικού • Ενσταλάζοντας νοοτροπία ταλέντου / Διαχείριση ταλέντου • Χτίζοντας μια κουλτούρα υψηλής απόδοσης μέσω κινήτρων και εκτιμήσεων • Αφαίρεση μη αποδοτικών εργαζομένων / Κάνοντας χώρο για ταλέντο • Ανάπτυξη ταλέντου και προώθηση εξαιρετικών εργαζομένων • Ξεχωριστή πρόταση αξίας εργαζομένων • Προώθηση ταλαντούχων εργαζομένων

Τα ευρήματα της έρευνας συνοψίζονται ως εξής: (α) Οι επιχειρήσεις με δομημένες πρακτικές διεύθυνσης προσλαμβάνουν δυσανάλογα μεγαλύτερο αριθμό ποιοτικών εργαζομένων, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις πρόσληψης διευθυντικών στελεχών. (β) Οι εταιρείες αυτές είναι επίσης πιο επιτυχημένες στη διατήρηση των εργαζομένων υψηλής ποιότητας. Οι υφιστάμενοι διευθυντές έχουν διπλάσιες πιθανότητες να είναι υψηλής ποιότητας και να ξεχωρίζουν ακόμη και μεταξύ των εργαζομένων. (γ) Οι επιχειρήσεις με δομημένες πρακτικές διαχείρισης έχουν πολύ χαμηλότερα συνολικά ποσοστά απολύσεων, γεγονός που υποδηλώνει ότι παρακολουθούν ή παρακινούν αποτελεσματικότερα τους εργαζομένους. Οι δομημένες πρακτικές διεύθυνσης φαίνεται να εξασφαλίζουν μια αίσθηση σταθερότητας και διαφάνειας, η οποία οδηγεί σε εργασιακή ικανοποίηση και αύξηση της παραγωγικότητας. Επιπλέον, όταν απολύουν εργαζομένους, οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν δομημένες πρακτικές λαμβάνουν υπόψη την ποιότητα των εργαζομένων και οι απολύσεις είναι πιο επιλεκτικές. Συνολικά, η χρήση δομημένων πρακτικών διεύθυνσης συνδέεται με αύξηση της ποιότητας των εργαζομένων κατά περίπου το ήμισυ της τυπικής απόκλισης για τους διευθυντές και κατά το ένα τρίτο της τυπικής απόκλισης για τους εργαζομένους. Και για τις δύο ομάδες εργαζομένων, περίπου το ένα τέταρτο της σχέσης μεταξύ των πρακτικών διεύθυνσης και της ποιότητας των εργαζομένων διατη-

ρείται, λαμβάνοντας υπόψη τα υπό έρευνα χαρακτηριστικά των εργαζομένων και των επιχειρήσεων. Οι πρακτικές διεύθυνσης μιας επιχείρησης, οι δομές και οι διαδικασίες που εφαρμόζονται μπορούν να θεωρηθούν ως ένα είδος διοικητικής τεχνολογίας, η οποία μπορεί να επηρεάσει την παραγωγικότητα. Σημαντικό βεβαίως ρόλο στην αύξηση της παραγωγικότητας έχει και η ποιότητα του εργατικού δυναμικού. Επίσης, σημαντική είναι και η παραδοχή των ερευνητών ότι, παρ’ όλη τη σημαντικότητα των ευρημάτων τους, δεν μπορούν να στηρίξουν μια ισχυρή σχέση αιτίου και αιτιατού μεταξύ των πρακτικών διαχείρισης και της ποιότητας του εργατικού δυναμικού μιας επιχείρησης. Μια άλλη συναφής έρευνα έχει καταδείξει

Όσο σημαντική είναι η αποτελεσματικότητα, άλλη τόση είναι η σπουδαιότητα της αποδοτικότητας. Η βιβλιογραφία προτάσσει ότι η πρώτη είναι που κάνει τη διαφορά ενώ η δεύτερη έχει μικρότερη συνεισφορά στην παραγωγή αξίας και πλούτου

ότι οι συνεπείς προσλήψεις, η αξιολόγηση της απόδοσης και οι πρακτικές παροχής κινήτρων είναι εξίσου σημαντικές για την παραγωγικότητα με τις επενδύσεις στους τομείς της έρευνας και ανάπτυξης και υπερδιπλάσιες από την εφαρμογή της πληροφορικής. Αυτό είναι σίγουρα ένα πολύ ενδιαφέρον συμπέρασμα, με πολλαπλές προεκτάσεις, ιδιαίτερα ως προς τη σημαντικότητα της έρευνας και ανάπτυξης για νέα προϊόντα και υπηρεσίες και της υποκατάστασης εργασίας με κεφάλαιο με την εφαρμογή της πληροφορικής. Στο άρθρο «Building a Productive Workforce: The Role of Structured Management» των Cornwell M., Schmutte I.M. και Scur D. (2019, CEP Discussion Paper No 1644), παρουσιάζεται έρευνα που διεξήχθη σε εργοστάσια στη Βραζιλία. Στην πορεία μελέτης της βιβλιογραφίας φάνηκε ότι αντίστοιχες έρευνες έχουν γίνει και σε άλλες χώρες και τομείς της οικονομίας. Οι πλείστες από αυτές τις έρευνες στηρίζονται στο ευρέως διαδεδομένο μοντέλο World Management Survey και δίνουν μια διάσταση διαφορετική από αυτήν που είχε προβληθεί τις τελευταίες δεκαετίες, με τη σαφή έμφαση στην επιχειρηματικότητα, την τεχνολογία και την υποκατάσταση της εργασίας με κεφάλαιο. Όσο σημαντική είναι η αποτελεσματικότητα, άλλη τόση είναι η σπουδαιότητα της αποδοτικότητας. Η βιβλιογραφία προτάσσει ότι η πρώτη είναι που κάνει τη διαφορά ενώ η δεύτερη έχει μικρότερη συνεισφορά στην παραγωγή αξίας και πλούτου. Ίσως θα πρέπει να μελετήσουμε εξαρχής τον ρόλο και τη συνεισφορά των εργαζομένων.

EconomyToday 99

θεμα

EL CHOLO! Η συνταγή Σιμεόνε δεν θα έπιανε τόπο, αν όλο αυτό το πάθος που τον χαρακτηρίζει δεν περνούσε στο μεδούλι των παικτών του. Το πνεύμα της Ατλέτικο και η ομαδικότητα είναι κατά πολλούς ασύγκριτα. Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΥΚΑΡΙΔΗ

100 EconomyToday

10 ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΑ ΗΝΙΑ ΤΗΣ ΑΤΛΕΤΙΚΟ, 10 ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΤΙΕΓΟ ΣΙΜΕΟΝΕ

ρωταθλήτρια μετά από επτά χρόνια η Ατλέτικο Μαδρίτης. Φαντάζει μεγάλο διάστημα, αλλά αν σκεφτούμε τις αμέσως επόμενες διαφορές στις κατακτήσεις, φαντάζει μια χαρά. Η Ατλέτικο είχε στεφθεί πρωταθλήτρια το 1977, το 1996 και το 2014. Απόσταση 19 και 18 σεζόν αντίστοιχα. Οπότε αυτό που πέτυχε πάλι ο Ντιέγο Σιμεόνε είναι εξαιρετικά μεγάλο. Έπαιξε φέτος την καλύτερη μπάλα; Μάλλον όχι. Είχε καλύτερη ομάδα από άλλες χρονιές; Μάλλον όχι, στο κάτω-κάτω, ακόμη και η άμυνα (το σήμα κατατεθέν όλα τα χρόνια της θητείας Σιμεόνε) δεν έσπαγε κόκκαλα και ας ήταν στατιστικά η πιο καλή. Στον 2ο γύρο έμπαζε και γι’ αυτό χάθηκαν πολλοί βαθμοί. Αξιοποίησε την αστάθεια της Μπαρτσελόνα και της Ρεάλ, αλλά και την αδυναμία τους να κάνουν μεγάλες μεταγραφές; Φυσικά την βόλεψε, αν και η Μπαρτσελόνα ξόδεψε περισσότερα από την Ατλέτικο. Αλλά τίποτα από όλα αυτά δεν μειώνουν τη δίκαιη κατάκτηση του τίτλου. Αλλά και ακόμα μίας κούπας στη συλλογή του «Τσόλο» Σιμεόνε επί εποχής του στους «κολτσονέρος». Ο «Τσόλο» είναι ειδική περίπτωση. Ακόμη και το παρατσούκλι του. Του το κόλλησε στα 1985 ένας από τους προπονητές του στις ακαδημίες. Πρακτικά δεν σημαίνει τίποτα, αν και υπάρχουν 5-6 διαφορετικές ερμηνείες σε χώρες της Αμερικής, που χαρακτηρίζουν από συμμορίες μέχρι παραδοσιακούς ψαράδες. Όπως και να ’χει. Ο Σιμεόνε πέτυχε πάρα πολλά, πολύ περισσότερα από όσα ανέμεναν στη Μαδρίτη όταν ανέλαβε τον Δεκέμβριο του 2011. Το γεγονός ότι κρατά την Ατλέτικο στην ελίτ της Ευρώπης εδώ και τόσα χρόνια είναι μεγάλη επιτυχία. Ίσως μάλιστα η ιστορία να τον έχει αδικήσει. Πόσο διαφορετικός θα ήταν ο χάρτης τροπαίων και όχι μόνο στην Ευρώπη, αν το 2014 δεν δεχόταν γκολ στο τελευταίο δευτερόλεπτο της κανονικής διάρκειας στον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ; Ή αν κέρδιζε στα πέναλτι δύο χρόνια μετά; Παρ’ όλα αυτά, μετράτε τρόπαια. Δύο πρωταθλήματα, ένα κύπελλο, ένα σούπερ καπ Ισπανίας. Αλλά και δύο κατακτήσεις Γιουρόπα Λιγκ και δύο ευρωπαϊκά σούπερ καπ. Η αλήθεια είναι πως όταν ο Σιμεόνε ανέλαβε το 2011, η Ατλέτικο είχε βγει από τη μετριότητα. Θυμίζουμε ότι ήταν μια ομάδα που στις αρχές του αιώνα έπεσε κατηγορία, δεν επανήλθε αμέσως και άρχισε να συνέρχεται μετά το 2006. Το 2010 κατέκτησε το Γιουρόπα Λιγκ. Αλλά έπρεπε να πάει σε άλλο επίπεδο και ο Σιμεόνε έβαλε κάτω τη δική του συνταγή. Απλή αλλά κατανοητή. Η επίθεση δίνει νίκες, αλλά η άμυνα (όλης της ομάδας) δίνει τρόπαια. Ειδικά αν τα μπάτζετ σου σε σχέση με

EconomyToday 101

θεμα τους ανταγωνιστές σου σε Ισπανία και Ευρώπη είναι μικρά. Λοιπόν, πρέσινγκ από… τα αποδυτήρια, σε κάθε σπιθαμή του γηπέδου. Υπεροχή στον αέρα, υπεροχή στα mind games, αλληλοκάλυψη για Όσκαρ. Η Ατλέτικο δεν ήταν η πιο ισχυρή, αλλά κανένας δεν την ήθελε για αντίπαλο σε δύο 90λεπτα νοκ-άουτ. Ο Κλοπ είχε κάνει λόγο για «ένα σφυρί που σε βαράει» από το πρώτο δευτερόλεπτο μέχρι το τελευταίο. Από θέαμα λίγα πράγματα, ίσως να ήταν και βαρετή η εικόνα σε πολλά ματς. Αλλά είναι μια φιλοσοφία σεβαστή από όλο τον ποδοσφαιρικό κόσμο. Η συνταγή Σιμεόνε δεν θα έπιανε τόπο, αν όλο αυτό το πάθος που τον χαρακτηρίζει δεν περνούσε στο μεδούλι των παικτών του. Το πνεύμα της Ατλέτικο και η ομαδικότητα είναι κατά πολλούς ασύγκριτα. Οι παίκτες του τον λατρεύουν, ακόμη και αυτοί που αποχωρούν λένε τα καλύτερα. Οι αναλύσεις λένε πως, αν υπάρχει ιδανικό αποδυτήριο, αυτό είναι της Ατλέτικο του Σιμεόνε. Βέβαια, πέρασε και τα ζόρια του. Το 2017, έγινε λόγος για κλείσιμο ενός κύκλου, για ώρα αποχώρησης. Η Ίντερ, και όχι μόνο, του έστρωνε πλουσιοπάροχα συμβόλαια στα πόδια του. Ο ίδιος το σκέφτηκε καλά, το ίδιο και ο Σερέθο, ο πρόεδρος της Ατλέτικο. Τελικά υπέγραψε νέο διετές συμβόλαιο. Ίδια κουβέντα και το 2019, με ίδια κατάληξη, ανανέωση συμβολαίου. Η περσινή χρονιά δεν ήταν καλή για την Ατλέτικο και πολλοί θεώρησαν πως οι δύο πλευρές έπρεπε να είχαν χωρίσει. Ο Σιμεόνε έβλεπε μια ομάδα που είχε χάσει σπουδαίους παίκτες και ήθελε χρόνο για να ανακάμψει. Δώδεκα μήνες μετά ήταν πρωταθλητής.

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΑΚΡΙΒΟΤΕΡΕΣ

ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ

Ζοάο Φέλιξ Τόμας Λεμάρ Ντιέγο Κόστα Αντουάν Γκριεζμάν Φαλκάο

ΣΕΖΟΝ 2012-13 2013-14 2014-15 2015-16 2016-17 2017-18 2018-19 2019-20 2020-21

ΑΓΟΡΕΣ (εκατ. ευρώ)

ΠΩΛΗΣΕΙΣ

4,05 32,4 129,9 107,1 70,92 86,04 150,75 220,77 80,10

19,22 63,09 80,37 136,8 39,6 93,06 58,86 278,10 65,97

102 EconomyToday

εκατ. εκατ. εκατ. εκατ. εκατ.

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΑΚΡΙΒΟΤΕΡΕΣ

πωλησεις

Αντουάν Γκριεζμάν Λούκας Ερνάντεζ Ρόδρι Φαλκάο Μαρτίνεζ

Ξοδεύει συνετά Λοιπόν, ας πάμε και στα λεφτά. Έχει ξοδέψει, δεν λέμε, έκανε και δαπανηρές μεταγραφές, βγαίνει και λίγο μείον. Αλλά, αλήθεια, ποια ομάδα της ελίτ μπορεί να έχει ισορροπία στις αγορές και τις πωλήσεις; Το ισοζύγιο όλων των υπολοίπων (πλην της Ντόρτμουντ) καταγράφει ένα πλην από εδώ μέχρι τη Μαδρίτη. Γενικώς ξοδεύει συνετά. Όταν, δε, του φεύγει ένα γερό όνομα, συνήθως η αντικατάσταση έχει να κάνει με παίκτη-επένδυση. Τι πήρε και τι έδωσε λοιπόν ο Σιμεόνε από το καλοκαίρι του 2012, όταν έκανε τον πρώτο του προγραμματισμό στο «Βιθέντε Καλντερόν». Ιδού ο πίνακας:

€127 €72 €60 €54 €40

ΚΕΡΔΙΣΕ ΤΟ 2ο ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ ΙΣΠΑΝΙΑΣ, ΠΕΤΥΧΕ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΙΣΩΣ ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΟΣΑ ΑΞΙΖΕ

€108 €72 €56,3 €38,7 €37,8

εκατ. εκατ. εκατ. εκατ. εκατ.

Απλά, λοιπόν, σε στρογγυλά νούμερα, η Ατλέτικο επί Σιμεόνε ξόδεψε σε εννέα μεταγραφικές περιόδους €882,4 εκατ., άρα €98 εκατ. κατά μέσο όρο. Την ίδια στιγμή, τα έσοδα από παραχωρήσεις παικτών κυμάνθηκαν στα €835,6 εκατ. Δηλαδή σε εννέα χρόνια, εκεί που πάντα η τρύπα (μεταγραφές) είναι τεράστια, η Ατλέτικο έχασε λιγότερα από 10 εκατομμύρια. Για να συγκρίνουμε, απλά σημειώνουμε πως στο ίδιο διάστημα η Μπαρτσελόνα ξόδεψε για αγορές παικτών €1,4 δισ. και προχώρησε σε πωλήσεις αξίας €849,95 εκατ. Πρακτικά €600 εκατ. ζημιά. Θα μου πείτε, άλλο Μπαρτσελόνα, άλλο Ατλέτικο. Άλλα μεγέθη, άλλες επιτυχίες. Αλλά τα ποσά είναι χαρακτηριστικά και ας μην ξεχνάμε πως την τελευταία διετία η Μπαρτσελόνα κάνει γερές πωλήσεις γιατί το χρέος της είναι ασύλληπτο. Ο Σιμεόνε καταφέρνει και κάτι άλλο. Εκτός από το να εντοπίζει καλούς και έμπειρους παίκτες και να τους εκτοξεύει (Γοδίν, Χουανφράν, Κόστα, Γκάμπι, μερικά από τα παραδείγματα), συνήθως πέφτει μέσα και σε ανερχόμενους νεαρούς, που τους αναπτύσσει και τους μοσχοπουλάει. Λούκας, Ρόδρι είναι δύο εξαίρετα παραδείγματα.

ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΤΟΥ ΣΙΜΕΟΝΕ ΣΤΗΝ ΑΤΛΕΤΙΚΟ

Φέρνει ζεστό euro-χρήμα Αλλά είναι και τα ευρωπαϊκά έσοδα. Η Ατλέτικο έχει κερδίσει πάνω από €500 εκατ. στα χρόνια που ο «Τσόλο» είναι στο τιμόνι της. Η σταθερή πορεία στο πρωτάθλημα την φέρνει πάντα σε όμιλο Τσάμπιονς Λιγκ. Οι πορείες της είναι πάντα καλές, πλην του αποκλεισμού από τους ομίλους το 2018, αλλά εκεί αποζημιώθηκε κάπως με την κατάκτηση του Γιουρόπα Λιγκ.

Ιδού και τα έσοδα: 2013-14: 2014-15: 2015-16: 2016-17: 2017-18: 2018-19: 2019-20: 2020-21:

€50.048.000 €43.723.000 €69.665.000 €60.615.000 €41.730.000 €85.650.000 €76.300.000 €79.400.000

ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ ΙΣΠΑΝΙΑΣ

2013-14, 2020-21 ΚΥΠΕΛΛΟ ΙΣΠΑΝΙΑΣ

2012-13

ΣΟΥΠΕΡ ΚΑΠ ΙΣΠΑΝΙΑΣ

2014

EUROPA LEAGUE

2011-12, 2017-18 ΣΟΥΠΕΡ ΚΑΠ ΟΥΕΦΑ

2012, 2018

Επί Σιμεόνε η Ατλέτικο μεγάλωσε γενικώς. Δεν είναι μόνο η αγωνιστική εικόνα. Ο σύλλογος βρέθηκε σε θέση να προχωρήσει στην ανέγερση και επένδυση του Metropolitano, του κατά πολλούς αρτιότερου αυτή τη στιγμή σταδίου. Σαφώς και μπορεί να προσελκύει χορηγούς που πληρώνουν αδρά. Μπήκε σε αγορές που ούτε φανταζόταν πριν από δέκα χρόνια, όπως στην Αμερική και την Άπω Ανατολή. Η Ατλέτικο δεν είναι Ρεάλ, δεν είναι Μπαρτσελόνα. Δεν μπορεί να ανταγωνιστεί οικονομικά την Παρί, τη Σίτι, τη Γιουνάιτεντ, την Τσέλσι και τη Λίβερπουλ. Δεν έχει το εκτόπισμα της Γιουβέντους. Αλλά μπορεί να τις κοιτάει όλες στα μάτια όταν κατεβαίνει στο γήπεδο και να τους κάνει τη ζωή αφόρητη. Όλα αυτά επί Ντιέγο Σιμεόνε. Και ποιος ξέρει, τα καλύτερα ίσως έπονται για τον Τσόλο. Χαλάλι του λοιπόν και τα €43 εκατ. που βάζει πλέον στον τραπεζικό του λογαριασμό ως ετήσιο μισθό. Είναι ο πιο ακριβοπληρωμένος στον κόσμο και υπάρχουν λόγοι, πολλοί λόγοι. Κυρίως γιατί ό,τι επιτυγχάνει έχει να κάνει με υπέρβαση.

EconomyToday 103

Ν Ε Α Π Ρ Ο Ϊ Ο Ν ΤΑ

360:

H καλύτερη επιλογή για ενοικίαση διαμερίσματος στο κέντρο της Λευκωσίας

Το 360, που πλέον αποτελεί σημείο αναφοράς για την πρωτεύουσα, προσφέρει τώρα τα διαμερίσματά του, εκτός από πώληση, και προς ενοικίαση σε ανθρώπους που επιζητούν να είναι στο κέντρο της πόλης και να έχουν στη διάθεσή τους όλες τις σύγχρονες υποδομές ενός πολυτελούς κτιρίου. Η απέραντη θέα του, οι ανέσεις του, η φωτεινότητα των χώρων απ’ όλες τις πλευρές και οι πάρα πολλές υπηρεσίες που προσφέρει, καθιστούν το 360 ως την καλύτερη επιλογή για μια ονειρική ζωή στο κέντρο της Λευκωσίας. Τα ευρύχωρα διαμερίσματά του, με όλες τις σύγχρονες υποδομές τους, δημιουργούν την απαιτούμενη ευφορία για ευχάριστη ψυχολογία κάθε στιγμή της ημέρας και της νύχτας. Οι ένοικοι του 360 έχουν τη δυνατότητα να απολαμβάνουν το πλήρως εξοπλισμένο γυμναστήριο, την πισίνα και το σπα με όλες τις συναφείς υπηρεσίες του. Το Residents’ Club δίπλα στην πισίνα προσφέρεται για χαλάρωση και ξεκούραση. Επίσης, οι μεγάλοι υπόγειοι χώροι στάθμευσης προσφέρονται για ασφαλή στάθμευση των αυτοκινήτων των ενοίκων, ενώ η υπηρεσία θυρωρού και άλλες υπηρεσίες διευκολύνουν την καθημερινότητα τόσο των ενοίκων όσο και των επισκεπτών.

Delfi Auctions: Επιτυχημένη η πρώτη ηλεκτρονική δημοπρασία

Με επιτυχία στέφθηκε η πρώτη ηλεκτρονική δημοπρασία ακινήτων της Delfi Auctions. Η πλήρως προσαρμοσμένη στα δεδομένα της κυπριακής αγοράς πλατφόρμα της Delfi Auctions ανταποκρίθηκε πλήρως στις απαιτήσεις της δημοπρασίας, τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκειά της. Υπενθυμίζεται πως η πλατφόρμα αναπτύχθηκε εξαρχής από το τμήμα ανάπτυξης εφαρμογών διαδικτύου του Ομίλου, συνδυάζοντας έτσι εξειδίκευση σε θέματα ακινήτων, ανάλυσης δεδομένων και τεχνολογίας. Το ενδιαφέρον για την πρώτη δημοπρασία της Delfi Auctions ήταν ιδιαίτερα έντονο, αφού, αν και επρόκειτο για την πρώτη δημοπρασία με μικρό αριθμό επιλεγμένων ακινήτων, πραγματοποιήθηκαν πωλήσεις τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της δημοπρασίας. Ήδη, η Delfi Auctions ετοιμάζεται για την επόμενη ηλεκτρονική δημοπρασία, με μεγαλύτερο αριθμό ακινήτων διαφόρων κατηγοριών και σε ακόμα πιο ελκυστικές τιμές. «Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από την πρώτη μας δημοπρασία, από όλες τις απόψεις. Θεωρούμε πως ικανοποιήσαμε πλήρως τις απαιτήσεις των ιδιοκτητών που μας εμπιστεύτηκαν, αλλά και των αγοραστών που επέδειξαν ενδιαφέρον, και αποδείξαμε στην πράξη πως μια πλατφόρμα η οποία αναπτύχθηκε αμιγώς στην Κύπρο δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από άλλες του εξωτερικού», εξηγεί ο COO του Ομίλου Delfi, Παναγιώτης Παστός.

104 EconomyToday

Nicosia Mall: Σημείο δειγματοληψίας rapid test

Ο απόλυτος προορισμός shopping και ψυχαγωγίας μάς υποδέχεται ξανά, δίνοντάς μας την ευκαιρία να ζήσουμε τις πιο απολαυστικές, ασφαλείς και incredible στιγμές μας, υγιείς και την ώρα που εμείς επιθυμούμε. Κάτι που επιτυγχάνει με την παροχή δωρεάν ελέγχων με τη μέθοδο ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου, των γνωστών σε όλους μας rapid test, τα οποία πραγματοποιούνται από τη μέρα επαναλειτουργίας του, τη Δευτέρα 10 Μαΐου, έξω από την κεντρική του είσοδο. Οι ώρες διεξαγωγής των rapid tests στο Νicosia Mall είναι αυτές που ανακοινώνονται από το Υπουργείο Υγείας. Το Nicosia Mall μάς περιμένει λοιπόν ξανά, λαμβάνοντας όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα και διασφαλίζοντας πλήρως την ασφάλεια και την υγεία των επισκεπτών και των εργαζομένων του.

Ν Ε Α Π Ρ Ο Ϊ Ο Ν ΤΑ

SupportCY: Σκίαστρα σε μεγάλα κέντρα εμβολιασμού

Το SupportCY βρίσκεται ξανά δίπλα στην κοινωνία μας, στηρίζοντας έμπρακτα το Υπουργείο Υγείας, με την παραχώρηση τεντών σκίασης σε μεγάλα κέντρα εμβολιασμού. Το δίκτυο SupportCY της Τράπεζας Κύπρου, που για δεύτερη συνεχή χρονιά στηρίζει δυναμικά και δίνει έμπρακτα το παρών του στις ανάγκες που προκύπτουν από την πανδημία και όχι μόνο, προχώρησε στην αγορά τεντών έτσι ώστε να τοποθετηθούν, μετά από καθοδήγηση του Υπουργείου Υγείας, σε μεγάλα κέντρα εμβολιασμού σε Λευκωσία και Λεμεσό. Η τοποθέτηση στο εμβολιαστικό κέντρο στη Λευκωσία (Κρατική Έκθεση) μόλις έχει πραγματοποιηθεί, ενώ τις επόμενες μέρες θα τοποθετηθούν τέντες σκίασης και στη Λεμεσό. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία πραγματοποιείται χάρη στην προσφορά της Τράπεζας Κύπρου και την πολύτιμη συμμετοχή άλλων τριών μελών του SupportCY: του Οργανισμού Reaction, της ομάδας ΕΤΕΑ (Εθελοντικό Τμήμα Εκτάκτων Αναγκών), που ανέλαβε την τοποθέτηση των τεντών σκίασης, και της εταιρείας AnconArt.

Medochemie:

Μεγάλος νικητής των βραβείων Cyprus Healthcare Business Awards

Τρία ιδιαίτερα τιμητικά βραβεία, για τη συνεισφορά της και τον ρόλο που διαδραματίζει στον τομέα της υγείας και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των συνανθρώπων μας, απέσπασε η φαρμακοβιομηχανία Medochemie στα Cyprus Healthcare Business Awards 2020. Συγκεκριμένα, η Medochemie κατέκτησε δύο Platinum Βραβεία, ένα στην κατηγορία «Ανάπτυξη - Οικονομικοί Δείκτες: Εξαιρετική Επιχειρηματική Επίδοση», για την προσφορά της στην πολλαπλασιαστική ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας, και ένα δεύτερο στην κατηγορία «Κοινωνική Ευαισθησία - Περιβάλλον», για την καινοτόμο δράση της στην ανακύκλωση και τη συμβολή της στην αναδάσωση. Παράλληλα, η Medochemie απέσπασε το Bronze Βραβείο στην ενότητα «Ανάπτυξη - Στρατηγική συνεργασία για τη διεθνοποίηση, την έρευνα, τα καινοτόμα προϊόντα ή υπηρεσίες και νέες τεχνολογίες», για τη νέα καινοτομική εφαρμογή της ρίγανης. 106 EconomyToday

Neo Plaza: 350 νέες θέσεις εργασίας

Το Neo Plaza, το πρώτο εμπορικό και ψυχαγωγικό πάρκο στη Λευκωσία, ανοίγει τις πύλες του στις αρχές Σεπτεμβρίου και, σε συνεργασία με τα περίπου 45 καταστήματα μόδας, εστίασης και ψυχαγωγίας που θα στεγάζει, αναζητά συνεργάτες για τη στελέχωση 350 περίπου θέσεων εργασίας. Οι ειδικότητες προς κάλυψη αφορούν πωλήσεις ειδών ένδυσης και υπόδησης, καλλυντικών, κοσμημάτων, παιχνιδιών και τροφίμων, εξυπηρέτηση πελατών σε καταστήματα εστίασης, εξειδικευμένες υπηρεσίες ομορφιάς από ειδικούς του χώρου, δημιουργική απασχόληση νηπίων και παιδιών, καθώς και διαχείριση καταστημάτων λιανικής και εστίασης. Η περίοδος υποβολής αιτήσεων ολοκληρώνεται στις 11 Ιουνίου. To Neo Plaza αποτελεί μια νέα πρόταση αγορών και ψυχαγωγίας, λίγα μόλις λεπτά οδικώς από το κέντρο της Λευκωσίας. Θα φιλοξενεί γνωστές μάρκες ένδυσης και υπόδησης, σε ελκυστικές τιμές, καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Επιπλέον, θα προσφέρει πλήθος δραστηριοτήτων για όλες τις ηλικίες, όπως έναν σύγχρονο παιδότοπο 4.000 τ.μ., ποικιλία επιλογών σε εστιατόρια και καφέ, ειδικά διαμορφωμένο χώρο για τη διεξαγωγή συναυλιών και εκδηλώσεων, pop-up stores, eSports επιλογές και μια υπαίθρια γιγαντοοθόνη στην οποία θα προβάλλονται σημαντικά αθλητικά και πολιτιστικά γεγονότα. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αποστέλλουν τα βιογραφικά τους σημειώματα στην ηλεκτρονική διεύθυνση admin@neoplaza. com.cy και βάσει των δεξιοτήτων τους θα προγραμματιστούν οι σχετικές συνεντεύξεις.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΕΤΟΙΜΟΙ ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΟΥΜΕ ΤΟ BUSINESS PLAN ΜΑΣ Η Planty είναι μια καινοτόμα εταιρεία που από τον Ιανουάριο του 2020 παράγει premium φυλλώδη λαχανικά και microleaves, θέτοντας νέες βάσεις στα trends της αγοράς

Γιάννος Κωνσταντινίδης και Λοΐζος Τόφας

«Σ

εταιρείες ο καθένας, στους τομείς των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και των Βιομηχανικών Αυτοματισμών αντίστοιχα.

τόχος μας είναι να εδραιωθούμε ως η εταιρεία που παράγει καθαρά και υγιεινά προϊόντα, σαν να κόπηκαν μόλις από τον λαχανόκηπο. Που τολμά και καινοτομεί παρουσιάζοντας προϊόντα υψηλής ποιότητας, εφάμιλλα του εξωτερικού, και που χρησιμοποιεί την Κύπρο ως βάση για την προμήθειά τους στις αγορές της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής». Τα πιο πάνω δηλώνει μεταξύ άλλων σε συνέντευξή του στο Economy Today o συνιδρυτής της Planty, Λοΐζος Τόφας, o οποίος αναφέρεται στο επαγγελματικό και καινοτόμο εγχείρημά του μαζί με τον συνεργάτη του, Γιάννο Κωνσταντινίδη. Τι σας οδήγησε στη δημιουργία της θερμοκηπιακής μονάδας Planty; Η ιδέα γεννήθηκε από την επιθυμία μας να φέρουμε την κοινωνία και τα παιδιά μας πίσω στα ιδανικά που είχαμε εμείς στην παιδική μας ηλικία. Τότε που όλα ήταν πιο αγνά και φυσικά. Τότε που η οικογένεια μαζευόταν γύρω από το μεσημεριανό τραπέζι, από το οποίο η σαλάτα δεν έλειπε ποτέ. Η καθαρή, αγνή, καταπράσινη σαλάτα. Η στροφή της αγοράς προς πιο υγιεινό και καθαρό φαγητό, καθώς και η αυξανόμενη απαίτηση για πράσινα, φυσικά και φυλλώδη λαχανικά, μας ώθησαν να δημιουργήσουμε την Planty. Τόσο εγώ όσο και ο συνέταιρός μου, Γιάννος Κωνσταντινίδης, είμαστε μηχανικοί με επιτυχημένες 108 EconomyToday

Οι τεχνικές παραγωγής που χρησιμοποιούμε είναι η υδροπονία χωρίς υπόστρωμα (NFT) και το εξελιγμένο μας ριζωτήριο

Πείτε μας λίγα λόγια για την Planty. Τι περιλαμβάνει η γκάμα των προϊόντων σας; Η Planty είναι μια καινοτόμα εταιρεία που από τον Ιανουάριο του 2020 παράγει premium φυλλώδη λαχανικά και microleaves, θέτοντας νέες βάσεις στα trends της αγοράς. Σε μια πρότυπη θερμοκηπιακή μονάδα 10.000 τετραγωνικών μέτρων στον Ψεµατισµένο, παράγουμε συνολικά 35 διαφορετικά είδη λαχανικών και μικροβλαστών, γεμάτα βιταμίνες, πλούσια γεύση, άρωμα και χρώμα. Οι τεχνικές παραγωγής που χρησιμοποιούμε είναι η υδροπονία χωρίς υπόστρωμα (NFT) και το εξελιγμένο μας ριζωτήριο. Ξεκινάμε από τη σπορά, φτάνοντας ως την τελική ωρίμανση των προϊόντων μας, ακολουθώντας όλα τα βήματα της φύσης. Αυτή η φυσική μέθοδος παραγωγής γίνεται σε ένα προστατευόμενο περιβάλλον που μας επιτρέπει να έχουμε μειωμένους ψεκασμούς μέχρι και κατά 70% σε σχέση με τις συμβατικές μεθόδους παραγωγής και τεράστια εξοικονόμηση σε νερό. Απουσία χώματος σημαίνει δεν ξεπλένω, δεν ταλαιπωρώ το προϊόν μου, άρα έχω μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και ποιοτικότερο προϊόν. Η χρήση της τεχνολογίας στη μονάδα μας ξεκινά από τη σπορά, με αυτόματη μηχανή φύτευσης των σπόρων ανά προϊόν σε δίσκους οι οποίοι

καταλήγουν στον προηγμένο θάλαμο προβλάστησης. Στη συνέχεια, εισάγονται εντός της θερμοκηπιακής μονάδας και ειδικότερα στο ριζωτήριο, όπου το ρομποτικό σύστημα ποτίσματος αναλαμβάνει την ευθύνη. Έπειτα, τα baby και τα microleaves θα προωθηθούν στις εγκαταστάσεις του συσκευαστηρίου για την κοπή και συσκευασία τους, ενώ τα υπόλοιπα θα μεταφερθούν στο σύστημα υδροπονίας NFT για την τελική τους ωρίμανση. Τα προϊόντα της Planty ήδη εμπλουτίζουν τις γεύσεις πιάτων γνωστών εστιατορίων και πλέον διατίθενται και στις υπεραγορές.

ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Έχετε κάποιο στόχο για την εταιρεία σας που δεν τον έχετε ακόμη υλοποιήσει; Στόχος μας είναι να συνδεθεί η Planty στο μυαλό του καταναλωτή με την πραγματικότητά μας: την ποιότητα, την απλότητα και τη φρεσκάδα… την υγεία! Να εδραιωθούμε ως η εταιρεία που παράγει καθαρά και υγιεινά προϊόντα, σαν να κόπηκαν μόλις από τον λαχανόκηπο. Που τολμά και καινοτομεί παρουσιάζοντας προϊόντα υψηλής ποιότητας, εφάμιλλα του εξωτερικού, και που χρησιμοποιεί την Κύπρο ως βάση για την προμήθειά τους στις αγορές της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής. Η πρότυπη θερμοκηπιακή μας μονάδα, εξοπλισμένη με τελευταίας τεχνολογίας μηχανήματα και εργαλεία, σε συνάρτηση με τους φυσικούς μηχανισμούς που απλόχερα μας προσφέρει η φύση, μας επιτρέπουν να παράγουμε ποιοτικά ανώτερα προϊόντα. Στόχος μας τώρα είναι να σταθεροποιήσουμε την καθημερινότητα και να τροφοδοτούμε με μεγαλύτερες ποσότητες τις αγορές που έχουμε ήδη ανοίξει. Να επανακάμψουμε όπως όλοι αυτή την περίοδο της πανδημίας και ως νέα εταιρεία να υλοποιήσουμε στην πράξη το business plan που έχει ετοιμαστεί. Βλέπετε να υπάρχει ενδιαφέρον από τους νέους για να ασχοληθούν με τον τομέα της γεωργίας στην Κύπρο; Μέσα από την εμπειρία σας, τι θα συμβουλεύατε όλους εκείνους τους νέους που θέλουν να κάνουν κάτι δικό τους αλλά δεν τολμούν;

Στόχος μας είναι να συνδεθεί η Planty στο μυαλό του καταναλωτή με την πραγματικότητά μας: την ποιότητα, την απλότητα και τη φρεσκάδα… την υγεία!

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΑΠΟ ΚΑΠ

Για τη δημιουργία της θερμοκηπιακής μονάδας Planty έχετε λάβει χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, το οποίο εντάσσεται στα κονδύλια της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Ποια ήταν η διαδικασία επιχορήγησης και πόσο εύκολη θα ήταν η δημιουργία της μονάδας χωρίς τη βοήθεια της ΚΑΠ; Ναι, έχουμε λάβει χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης. Χωρίς αυτή τη δυνατότητα, ίσως να μη λαμβάναμε την τελική απόφαση για την έναρξη του project. Η διαδικασία επιχορήγησης ήταν αρκετά απλή, αλλά η επίπονη διαδικασία είναι κατά τη διάρκεια υλοποίησης. Χωρίς την πολύτιμη βοήθεια των λειτουργών τόσο του ΚΟΑΠ όσο και του Υπουργείου Γεωργίας, αυτό δεν θα ήταν δυνατόν να υλοποιηθεί και θα ήθελα και πάλι να τους ευχαριστήσω. Να σημειώσω ότι μια έγκριση επιχορήγησης δεν σημαίνει τίποτα, αν δεν έχεις μια ομάδα που να σε στηρίζει και αν δεν έχεις αναλύσει το έργο που θα υλοποιήσεις. Για να λάβεις την όποια χορηγία, θα πρέπει να δαπανήσεις τα χρήματα. Για να το καταφέρεις, προϋποθέτει να έχεις «στημένη» την ομάδα σου με μέλη τους project managers που θα τρέξουν το έργο, οικονομολόγους τεχνοκράτες, καθώς και το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που θα σε υποστηρίξει. Διαφορετικά, δεν θα καταφέρεις να λάβεις χρήματα από την όποια επιχορήγηση αλλά απλώς θα έχεις κερδίσει μια έγκριση! Ο ρόλος του κράτους είναι πολύ σημαντικός και πρέπει όχι απλώς να στηρίζει με οικονομικά κίνητρα, αλλά και να γίνεται συμμέτοχος σε αυτή την προσπάθεια επιτυχίας, χρησιμοποιώντας τα δικά του εργαλεία και μηχανισμούς.

Ενδιαφέρον υπάρχει. Αλλά θα πρέπει να το δουν ως μια πολύ σοβαρή επιχειρηματική κίνηση, χωρίς συναισθηματισμούς. Η Κύπρος προσφέρεται για αυτό και ένα πολύ καλό χαρακτηριστικό του κυπριακού επιχειρηματικού περιβάλλοντος είναι ότι ένας νέος επιχειρηματίας μπορεί να δει αποτελέσματα της δουλειάς του στην αγορά σε σύντομο χρονικό διάστημα, δεδομένου ότι υπάρχει σωστός προγραμματισμός, αφοσίωση και σκληρή δουλειά. Το να ασχοληθεί με τη γεωργία δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να μείνει στους πατροπαράδοτους τρόπους παραγωγής και κυρίως θα πρέπει να αποφύγει τους «πατροπαράδοτους» τρόπους σκέψης που έχουν οι παλιοί γεωργοί. Να είναι ανοιχτόμυαλος και δεκτικός σε συνεργασίες, νέες μεθόδους, νέα προϊόντα και νέες ιδέες. Οι συνέργειες αυτές σίγουρα θα αποδώσουν οφέλη για όλους και πολλαπλάσια για τη χώρα μας.

EconomyToday 109

θεμα

Απονομή βραβείων Cyprus Digital Marketing Awards 2020 Επιβραβεύθηκαν οι πιο καινοτόμες και αποτελεσματικές ενέργειες γύρω από το Digital Marketing

Cablenet παρουσίασε τους μεγάλους νικητές των Cyprus Digital Marketing Awards 2020, που διοργανώθηκαν για 2η συνεχή χρονιά. Η επίσημη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 5 Μαΐου 2021, σε μια διαδικτυακή τελετή απονομής, η οποία προβλήθηκε μέσω της Digital TV. Ο θεσμός ανέλαβε και φέτος να επιβραβεύσει τις σημαντικότερες τάσεις και τις πιο καινοτόμες και

αποτελεσματικές ενέργειες γύρω από το Digital Marketing. Το έργο της αξιολόγησης είχε αναλάβει κριτική επιτροπή, η οποία σχηματίστηκε με δύο προέδρους, την Ελένη Καραμαλέγκου, Social Media Director της Sky, και τον Γιώργο Μονοκάνδυλο, Head of Branding and Creative Agencies, Google. Μαζί τους, αξιολόγησαν τα έργα άλλοι 27 experts από την Κύπρο, την Ελλάδα και το εξωτερικό. Συνολικά απονεμήθηκαν 9 Gold βραβεία, 11 Silver και 17 Bronze.

Gnomi: Νίκη Λιαλιάρη, Μάριος Κυθρεώτης, Γιώργος Δημητρουλάκης

EKO: Μιχάλης Ηρακλείδης, Μαρίνα Τζιακούρη, Γιώργος Κοσμά

Student Life: Κώστας Χαραλάμπους, Γιάννης Χατζηκωνσταντούρας, Σάββας Σωκράτους

Red Wolf: Φίλιππος Σιακαβάρας, Μάριος Τσιάρτας, Δημήτρης Σόλωνος

Opium Works: Μιχάλης Δημητριάδης, Δάφνη Παπαϊωάννου, Χριστόφορος Τζιτζιπής

Idea Seven: Φαίδρος Σπύρου, Νανά Ασμένη, Aλέξανδρος Κωνσταντή

110 EconomyToday

Οι μεγάλοι νικητές των βραβείων

Vassos Eliades: Μιχάλης Καττιρτζής, Αλέξια Αντωνιάδη

PHC: Θεόδοτος Κωνσταντίνου, Λία Μιχαηλίδου

Partners: Ξένια Χατζηιωαννίδου

Bazaraki: Στέλλα Πίτκα

Gnomi Integrated Communications (3 Gold/3 Silver/5 Bronze), Partners VMLY&R (1 Gold/2 Silver/4 Bronze), PHC Franchised Restaurants Ltd (1 Gold/1 Silver/1 Bronze), Bazaraki. com (2 Silver/1 Bronze), Ελληνικά Πετρέλαια Κύπρου (1 Gold/1 Silver/1 Bronze), StudentLife (1 Gold/1 Silver/1 Bronze), PUBLIC Κύπρου (2 Gold/1 Bronze), Vassos Eliades Ltd (2 Silver/1 Bronze), Opium Works (1 Silver), Ideaseven Digital (1 Bronze) και Red Wolf Digital Group Ltd (1 Bronze). Στα special awards, Brand

of the Year αναδείχτηκε η Lidl Cyprus, ενώ η Gnomi Integrated Communications βραβεύτηκε στην κατηγορία Social Media Agency of the Year, αλλά και στην αντίστοιχη ειδική κατηγορία Performance Agency of the Year. Τα Cyprus Digital Marketing Awards 2020 ήταν μια διοργάνωση της BOUSSIAS Cyprus, με την ευγενική υποστήριξη του Εκδοτικού Οίκου Δίας και με συνδιοργανωτή το Γραφείο Τύπου & Πληροφοριών. Η διοργάνωση πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του KOEΔ.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την απονομή και τα βραβεία επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.digitalmarketingawardscy.com και τον επίσημο λογαριασμό της απονομής στο Facebook @ digitalmarketingawardscy.

EconomyToday 111

θεμα

3o Digital Banking & Payments

«Responding to Change | Empowering Resilience» Σε βάθος ανάλυση για τις διαστάσεις από το commoditization των Τραπεζικών Υπηρεσιών, στα καινοτόμα Banking Models, στα new Payments, στην επίδραση των τραπεζικών υπηρεσιών και των Fintech για την ανάπτυξη κύριων κάθετων αγορών όπως Retail, Hospitality, Transport, Telecoms ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΙ ΟΜΙΛΗΤΕΣ

ραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία το 3o Συνέδριο Virtual Digital Banking & Payments, live on your screen, στο οποίο έγινε μια σε βάθος ανάλυση προς τους συνέδρους και την κυπριακή αγορά πάνω στις διαστάσεις από το commoditization των Τραπεζικών Υπηρεσιών στα καινοτόμα Banking Models, στα new Payments, στην επίδραση των τραπεζικών υπηρεσιών και των Fintech για την ανάπτυξη κύριων κάθετων αγορών όπως Retail, Hospitality, Transport, Telecoms κ.ά., με υιοθέτηση τεχνολογιών αιχμής και νέων πελατοκεντρικών λύσεων. Τις εργασίες του συνεδρίου εγκαινίασε η CEO της Boussias Cyprus, Μαρία Κυριάκου, ενώ χαιρετισμό εκ μέρους της κυβέρνησης απηύθυνε ο Υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, Κυριάκος Κόκκινος. Στον χαιρετισμό του, ο κ. Κόκκινος ανέπτυξε την κρίσιμη αξία και σημασία των τεχνολογιών για το Digital Banking ως κεντρικό μοχλό ανάκαμψης και ευελιξίας στην πορεία ανάπτυξης μετά την πανδημία. 112 EconomyToday

Το πάνελ του συνεδρίου πλαισίωσαν διακεκριμένοι στον τομέα ομιλητές, οι οποίοι παρουσίασαν τη σημερινή εικόνα σε σχέση με τις digital υπηρεσίες, ενώ κατέθεσαν τις εμπειρίες και τις απόψεις τους. Στην παρέμβασή της, η Vice President, Group Product Manager for Employee Digital Strategy, CDO, U.S. Bank, Mary Wharmby, ανέδειξε μια οριζόντια employee-centric προσέγγιση προς τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό με έμφαση στις Τράπεζες. Ακολούθως, ο Κώστας Αγρότης, Chairman of the Board, Cyprus Computer Society, ανέλυσε τα Digital Banking Services. Στη δική του ομιλία, ο Νικόλας Πρέντζας, Deputy CEO & Chief Operating Officer της Ancoria Bank, παρουσίασε τα βήματα μετασχηματισμού της Τράπεζας προς ένα υβριδικό μοντέλο στην πορεία προς την ψηφιακή τραπεζική. Τις προοπτικές εκ μέρους της ΔΙΑΣ-Διατραπεζικά Συστήματα σχετικά με τα instant payments και τη σύνδεση του TIPS με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανέπτυξε η Chief Executive Officer, DIAS SA - Interbanking Systems, Σταυρούλα Καμπουρίδου.

Στη συνέχεια, ο Καθηγητής Γιάννης Πολλάλης, Professor of Strategy & Director of iLEADS Lab, University of Piraeus, ανέλυσε τη διαδικασία υλοποίησης του Digital Transformation εγχειρήματος και τις προοπτικές που απορρέουν σε συνδυασμό με την επιτάχυνση που προκαλείται από την COVID-19 στην υιοθέτηση της καινοτομίας. Τέλος, η Μαρία Ραφαήλ, Chair, European Association of Data Protection Professionals (EADPP), αναφέρθηκε με λεπτομέρεια στη σχέση του PSD2 με την επιρροή του πλαισίου GDPR και τις προκλήσεις στην προστασία προσωπικών δεδομένων στις συναλλαγές.

ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΤΗΤΑ ΠΕΛΑΤΩΝ Οι νέες τεχνολογίες μπορούν να αποτελέσουν για το digital banking κεντρικό μοχλό ανάκαμψης και ευελιξίας στην πορεία ανάπτυξης μετά την πανδημία

Στο 1o Πάνελ με θέμα «How Customers & Staff influence Digital B2B Banking & new Payments – Regulations, Privacy, Customer Loyalty, Mobile Channels»   και με συντονίστρια τη Μαρία Ραφαήλ, Chair, European Association of Data Protection Professionals (EADPP), αναλύθηκαν κανονιστικοί παράγοντες, διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού και η πιστότητα των πελατών στο Digital Banking. Στο πάνελ

τρέπει το πεδίο των συναλλαγών και πληρωμών και δίνει ώθηση στην Ψηφιακή Τραπεζική.

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΙΤ

συμμετείχαν οι Χρήστος Εοτζουριάν, Channels & Digital Products Manager, Hellenic Bank, Δημήτρης Νικολάου, Manager Digital Transformation, Bank of Cyprus, και Γεώργιος Παγλάς, Chief Banking & Business Development Officer, Ancoria Bank. Στη 2η Ενότητα, ο Scott Gaten, Global Head of Payment Operations, HSBC, παρουσίασε τις προσπάθειες για την καλύτερη λειτουργική επίδοση της Τράπεζας διεθνώς. Ο Νέαρχος Πετρίδης, Chief Executive Officer, Ellinas Finance Public Company Limited, ανέλυσε τις διαστάσεις και τη συνεισφορά της ELF στη στήριξη της ανάπτυξης των επιχειρήσεων στην Κύπρο και η Elena Lavezzi, Head of Southern Europe at Revolut, έριξε φως στις δυνατότητες βέλτιστης διαχείρισης των χρημάτων των πελατών τους μέσω των υπηρεσιών της Revolut.

στις ψηφιακές πλατφόρμες και τις πολλαπλές επιχειρησιακές λειτουργίες μέσω τραπεζικής υποστήριξης, όπου συμμετείχαν οι Ελένη Κωνσταντίνου, Chief Financial Officer, Superhome Center (DIY) Limited, Ανδρέας Δημητρίου, Chief Information Officer, Alphamega Hypermarkets, και Μαρία Γερμανού, Chief Operating Officer, C.A.Papaellinas Group. Συντονιστής ήταν ο Χάρρυ Ξενοφώντος, Head of Merchant Acquiring, Open Banking & Digital Payment Services, RCB Bank. Στην 3η Ενότητα, ο Καθηγητής Μαρίνος Θεμιστοκλέους, Director, Institute For the Future (IFF), Associate Dean, School of Business, University of Nicosia, ανέλυσε πώς το blockchain ανα-

Στο 3ο Πάνελ με θέμα «What lies ahead: High-Tech Breakthroughs for Banking», η συζήτηση ανέδειξε τη συμβολή του ΙΤ και των καινοτόμων τεχνολογιών στην ώθηση της Ψηφιακής Τραπεζικής. Συμμετέχοντες ήταν οι Χαράλαμπος Φραντζέσκος, Chief Technology Officer, Hellenic Bank, Σπύρος Λοΐζου, Chief Information Officer (CIO), Eurobank Cyprus, και Γεώργιος Τζιωρτζής, Acting CIO, Bank of Cyprus. Συντονίστρια ήταν η Ευτυχία Ανδρέου, Marketing Executive. Στο 3ο Digital Banking & Payments, Χρυσός Χορηγός ήταν η Ελληνική Τράπεζα, Χορηγός η Ellinas Finance Public Company Limited, Χορηγός Επικοινωνίας η ΔΙΑΣ και το livestreaming ανέλαβε η Coneq. Το συνέδριο έγινε υπό την Τιμητική Υποστήριξη από το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, τον Σύνδεσμο Τραπεζών Κύπρου, το European Association of Data Protection Professionals (EADPP), το Institute For the Future, UNIC, το iLeads LAB του Πανεπιστημίου Πειραιώς, το Cyprus Computer Society (CCS), τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Εταιρειών Πληροφορικής (CITEA) και το ISACA Cyprus Chapter. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την επίσημη ιστοσελίδα: https://www. digitalbanking.cy/

ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ

Στο 2ο Πάνελ με θέμα «The evolving role of Banks2-Business relationship – Upgrading Digital Banking Services to extend Business Potential», αναπτύχθηκαν οι εμπειρίες συνεργασίας Bank-2-Business σε διαφορετικό επίπεδο μέσα από τη σύγκλιση

EconomyToday 113

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ BRAND

1951 Στις 17 Μαΐου η εταιρεία KEO λανσάρει στην αγορά την μπύρα που φέρει περήφανα το όνομά της. Σχεδιάστηκε από Τσέχους ζυθοποιούς βάσει της φημισμένης τσέχικης παράδοσης στις μπύρες lager, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τις κυπριακές κλιματολογικές συνθήκες. Έμφαση δόθηκε στις πιο υγιεινές συνθήκες παραγωγής, έτσι που η μπύρα να μη χρειάζεται παστερίωση κατά την εμφιάλωση, διατηρώντας τη φρεσκάδα και το άρωμά της. Η ίδια ακριβώς διαδικασία εφαρμόζεται με συνέπεια μέχρι σήμερα, διατηρώντας την υψηλή ποιότητα της μπύρας ΚΕΟ.

1956

Διπλασιάζεται η χωρητικότητα του brewhouse, αποτέλεσμα της μεγάλης ζήτησης της μπύρας ΚΕΟ στην αγορά.

1972

Μετά το μπουκάλι και το βαρέλι, η μπύρα ΚΕΟ συσκευάζεται και σε κουτί.

1987

Η μπύρα ΚΕΟ κερδίζει το Πρώτο Βραβείο στην κατηγορία Lager στον παγκόσμιο διαγωνισμό μεταξύ των πιο φημισμένων ζυθοποιείων, που έγινε στο Burton-on-Trent στην Αγγλία.

1991

Το ζυθοποιείο επεκτείνεται για να φιλοξενήσει τη νέα αυτόματη γραμμή εμφιάλωσης και ελέγχου ποιότητας, αυξάνοντας την παραγωγή από 25.000 σε 36.000 φιάλες ανά ώρα.

1997

Η εμφάνιση της μπύρας KEO αλλάζει, με το μπουκάλι να γίνεται long neck και τις ετικέτες, από οβάλ σχήμα, να παίρνουν σχήμα ωμέγα.

2002

Λανσάρεται η διαφημιστική καμπάνια «Παγωμένη». Η τεράστια επιτυχία της διαφήμισης ακολουθεί τη μάρκα μέχρι σήμερα, κάνοντας τη λέξη παγωμένη συνώνυμη με την μπύρα ΚΕΟ.

114 EconomyToday

KEO Beer

2008

Άλλη μια μεγάλη διαφημιστική συνεργασία. Αυτή τη φορά με τον Μιχάλη Χατζηγιάννη, που πρωταγωνιστεί στις ταινίες της ΚΕΟ και γράφει το jingle «Πάντα Δικιά μου».

2011

Εμπορική συμφωνία με τις αλυσίδες υπεραγορών Tesco, Morrisons, ASDA και SPAR στο Ηνωμένο Βασίλειο.

2013

Ανανεώνει ξανά την εμφάνισή της, παρουσιάζοντας μια νέα, μοντέρνα εικόνα, και λανσάρει πλατφόρμα επικοινωνίας σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

2014

Το MOVEMBER CYPRUS είναι η κύρια εφαρμογή της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης της εταιρείας, αφού η μπύρα ΚΕΟ συνδιοργανώνει την παγκόσμια αυτή φιλανθρωπική κίνηση κατά του καρκίνου του προστάτη στην Κύπρο.

2015

Λανσάρεται στην αγορά η ΚΕΟ Light. Μια εξαιρετικής ποιότητας μπύρα με λιγότερο αλκοόλ και λιγότερες θερμίδες.

2016

Υπερήφανος χορηγός της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου ανδρών Κύπρου.

2021

Η μπύρα ΚΕΟ γιορτάζει 70 χρόνια ζωής. 70 χρόνια γεμίζει τα ποτήρια μας και γίνεται μέρος των πιο όμορφων αναμνήσεών μας. 70 χρόνια παρέα!

The greener the better Addressing ESGs is ever more important. Global challenges like scarcity of resources, population growth, deteriorating ecosystems, the pandemic, convey the existing risks and opportunities. Global initiatives like the UN SDGs, GRI, TCFD, SASB create momentum towards sound sustainability strategies. Our services have been developed to assist your journey including Risk Assessment, Strategy Formulation, Reporting non-financial disclosures, obtaining Assurance.

Talk to us and find out more: Antonis Bargilly Board Member, Advisory Services E: abargilly@kpmg.com Marilena Zarka Principal, Advisory Services E: mzarka@kpmg.com Petros Sorokkos Manager, Advisory Services E: psorokkos@kpmg.com home.kpmg/cy/sustainability

©2021 KPMG Limited, a Cyprus limited liability company and a member firm of the KPMG global organization of independent member firms affiliated with KPMG International Limited, a private English company limited by guarantee. All rights reserved. The KPMG name and logo are trademarks used under license by the independent member firms of the KPMG global organization.