DE ZWETTEKRANT JAARGANG 4 - MAART 2019
Nieuws van De Zwette voor iedereen in Leeuwarden en omgeving
Energie Kenniscentrum:
Milieubewust miljoenenproject groeit naar innovatieve voltooiing 5 | Jubileum
12 | Grutte Pier
15 | Voor MKB
Na tachtig jaar gaat GrainPlastics gewoon door met groeien
Speciaalbieren met smaak en zo krachtig als Friese volksheld
Tjerk Binnema wil advocatuur betaalbaar maken
Nu ook planten en bloemen!
Ampèrestraat 10 • LEEUWARDEN www.woonwinkelrustiek.nl
UCT Leeuwarden Elke week wordt er enthousiast les gegeven in Kungfu voor jong en oud. Deze praktische zelfverdediging afkomstig uit het huidige Hong Kong is genaamd Practical Wing Chun. Er wordt gebruikt gemaakt van snelheid, slimheid en structuur van je lichaam om efficiënt te kunnen verdedigen tegen een (sterkere) tegenstander. De trainingen vinden elke vrijdagavond plaats in De Fabriek in Leeuwarden. 17:00-18:00: Jing Wu kids kungfu 6 t/m 11 jaar 18:00-19:00: Jing Wu kids kungfu 12 t/m 15 jaar 19:00-21:00: Practical Wing Chun volwassenen www.jingwukids.com - www.uct-international.com
PROFITEER VAN ZONNE-ENERGIE OP UW DAK
UCT Leeuwarden: 06 21 913 064 • Facebook: UCT Leeuwarden DE9007745-ONT005-CB015 Leeuwarden
ZONNE-ENERGIE OP UW DAK? WIJ HELPEN U GRAAG! Heeft u een groot dak beschikbaar voor zonnepanelen en wilt u met zonne-energie uw bedrijf verduurzamen? GroenLeven helpt u dan graag! U kunt bij GroenLeven zonnepanelen op uw dak aanschaffen, maar u heeft ook de mogelijkheid om uw dak te verhuren. Wij ontzorgen u graag van A tot Z.
NIEUWE BADKAMER Kom naar NODIG? onze showroom in Leeuwarden
Meer weten over de mogelijkheden? Kijk dan op www.groenleven.nl.
Zwettestraat 10 | t. 058 213 13 37 leeuwarden@sanisale.com
www.sanisale.com/leeuwarden C: 75% M: 5% Y: 100% K: 0%
Pantone 361 C
C: 0% M: 0% Y: 0% K: 85%
Pantone cool grey 11 c
DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden Leeuwarden Leeuwarden
VOORWOORD
3 In deze editie: JUBILEUM: 80 JAAR 005 GrainPlastics en de groei in kunststofleidingsystemen
NIEUWS 006 De HET, Lastoorts, Midnight Walk en ondernemersplein BCDN 077 Vermeulen Verpakkingen 250 jaar
HIER WERK IK
Volop vernieuwing en nieuwe bedrijven Groei, vernieuwing, innovatie, blijdschap en leed, het is er allemaal op De Zwette en wij hebben, naar wij hopen, er weer een prettig leesbaar en informatief geheel van gemaakt waar iedereen zijn of haar voordeel mee kan doen: of je nu consument of ondernemer bent. Wij zijn er graag voor iedereen en informeren zowel gewone burgers als ondernemers over de mogelijkheden op De Zwette.
Een andere innovatie is een kosteninnovatie. Financieel gezien gaat startend zelfstandig advocaat Tjerk Binnema het anders doen dan zijn meeste collega’s: “Uurtarieven van 200 tot 300 euro vind ik persoonlijk niet te verdedigen.” Zijn vernieuwing is een lager uurtarief en een kantoor dat in een laagdrempelig bedrijvencentrum zit, zodat hij laagdrempelig en gemakkelijk bereikbaar is voor met name ondernemers.
Er zijn weer nieuwe bedrijven op De Zwette bij gekomen en bestaande bedrijven hebben ook volop nieuws te melden. Zoals GrainPlastics dat zelfs in het tachtigjarige jubileumjaar groeit en nog volop personeel zoekt om de groeiambities en groeimogelijkheden waar te maken en te benutten.
Verder zal er een proeftuin voor waterstof, zonneenergie en lithium accu’s komen in de achtertuin van De Fabriek: een initiatief van vijf bedrijven die duurzaamheid en marktwerking willen matchen. Dat zou kunnen leiden tot het allereerste waterstoftankstation in de provincie Fryslân.
De bouw van het Kenniscentrum van Energie Campus Leeuwarden op voormalige vuilstort Schenkenschans nadert rap zijn voltooiing, waarna de innovatieve milieuvriendelijke proeftuinplannen echt los kunnen gaan. Wist je dat dit hele project in totaal 60 miljoen euro vergt? Een megaprestatie van initiatiefnemers Oosterhof Holman en Ekwadraat. De voorbereiding kostte niet voor niets negen jaar.
De brouwers van Grutte Pier Brouwerij zijn innovatief in hun keuzes en kwalitatief sterk op dezelfde fronten. Zodra zij bovendien een investeerder vinden, kunnen ze helemaal los met hun plannen én een niet onbelangrijk smaakdetail: hun proeflokaal. Wij wensen je veel leesplezier toe. Team Zwettekrant: Jaap, Johan, Fransisca en Sandra
NIEUW OP DE ZWETTE 009 W.A.S Leeuwarden ziet kansen op nieuwe locatie Zwettestraat 015 Advocaat Binnema richt zich op juridische hulp aan ondernemers
ENERGIETRANSITIE 010 Vijf bedrijven bundelen hun krachten en experimenteren in eigen proeftuin
INTERNATIONAAL BEDRIJF 011 Fietsfabrikant Cycle Unie Benelux gaat fietswereld enthousiasmeren
SMAAKVOL ONDERNEMEN 012 De brouwers van Grutte Pier en hun passie voor speciaalbier
FAMILIEBEDRIJF 014 Elza Feenstra zet Autoglaz van haar broer Willem voort
WEBINARS EN LIVESTREAMS
COLOFON
017 Geocast Media uniek in het noorden met professionele mobiele TV-studio
Deze krant is een uitgave van De Fabriek Leeuwarden en Ontwerpstudio Vogelzang
Verspreider FRL vestiging Leeuwarden
Redactie Johan en Fransisca Vogelzang, info@dezwettekrant.nl, Telefoon 058 30 30 494
Verspreidingsgebied: Huis aan huis in Leeuwarden en veertig omliggende dorpen
INNOVATIEF MILJOENENPROJECT 018 Energie Kenniscentrum Leeuwarden groeit per dag
COLUMN 020 Energiecommissaris Bouwe de Boer
Vormgeving en acquisitie Ontwerpstudio Vogelzang, Fransisca Vogelzang
DUURZAAMHEID EN OPLEIDINGEN
Fotografie Sandra Wolf, Johan Vogelzang en dank aan alle bedrijven die fotomateriaal beschikbaar hebben gesteld. Oplage 52.000 exemplaren
007 Olga de Ridder, Projectmanager ROC Friese Poort
021 Nieuwe MBO-opleiding Technicus Smart Energy Leeuwarden
PUZZEL 022 Win één van de drie bierpakketten van Grutte Pier Brouwerij t.w.v. € 20,-
De Fabriek Leeuwarden James Wattstraat 4 8912 AR Leeuwarden www.defabriekleeuwarden.nl Telefoon 058 30 30 490 Ontwerpstudio Vogelzang www.ontwerpstudiovogelzang.nl
ZWETTEKRANT | MAART 2019
Supersnel internet via glasvezel voor iedereen! De beste glasvezeldeal op uw bedrijventerrein Sneller en nog stabieler internet Symmetrische bandbreedte HĂŠt netwerk van de toekomst Regionale netwerkbeheerder Hoe meldt u zich aan? U kunt ons bellen op 058 - 845 80 00 of aanmelden via onze website:
www.ddfr.nl/supersnelinternet
JUBILEUM: 80 JAAR
5
GrainPlastics super enthousiast over de toekomst van kunststofleidingsystemen De opvallende grote gekleurde opgerolde kunststof leidingen en buizen langs de spoorlijn over De Zwette, zijn van een bedrijf dat dit jaar tachtig jaar bestaat. Het is een bedrijf dat allesbehalve bejaard is, omdat het volop groeit. GrainPlastics, want daar gaat het over, heeft mede daarom per 1 januari 2019 in Jos van Steijn een nieuwe directeur aangenomen. Ook is het nog op zoek naar andere nieuwe medewerkers. “We zijn op alle fronten per direct op zoek naar nieuwe collega’s”, zegt Jos (35) enthousiast. Van productie-medewerkers, heftruckchauffeurs tot voormannen: het complete actuele aanbod is te vinden op de website van GrainPlastics. “Wij zoeken met name personeel voor onze Leeuwarder fabriek”, zegt Jos. GrainPlastics bestaat namelijk uit twee productielocaties sinds 1 januari, dit door de fusie met een zusterbedrijf in Hoogeveen. Beiden zijn onderdeel van de Vermeulen Groep, een familiebedrijf met meerdere bedrijven. Bij GrainPlastics werken in totaal ongeveer 80 mensen.
‘We zijn op alle fronten per direct op zoek naar nieuwe collega’s voor onze Leeuwarder fabriek’ GrainPlastics maakt recyclebare buizen uit gerecyclede grondstoffen. Drainagebuizen zijn van oudsher de ‘core business’ in de Leeuwarder fabriek, daarnaast maakt het kabelbeschermingsbuizen, kunststof rioleringsbuizen tot een maximale diameter van 400 millimeter, zuigbuizen en rookgasafvoerbuizen. “Wij maken ze in verschillende lengtes en diameters, maar net wat de klant wenst. Wij verkopen ze voornamelijk aan bedrijven in Nederland, Scandinavië, Duitsland, België en Frankrijk”, zegt Jos. “Wij maken ook veel op voorraad, zodat we snel kunnen leveren aan onze klanten.” Jos heeft zich in beide fabrieken goed ingeleefd, want hij heeft alle mogelijke functies een dagdeel bekleed.
De fabrieken werken in ploegendiensten. Jos heeft ook een nachtdienst meegedraaid. “Zo heb ik een goed beeld gekregen van wat onze mensen doen en hoe onze processen werken.” De nieuwe directeur wil in overleg met de mensen op de werkvloer de productiecapaciteit verhogen. “We willen in Leeuwarden efficiënter gaan werken en groeien naar een hogere productiecapaciteit. De komende tijd gaan we daar over in gesprek, want vaak weten mensen op de werkvloer goed waar het verbeterpotentieel zit.”
‘We willen efficiënter gaan werken en groeien naar een hogere productiecapaciteit’ GrainPlastics is in 1939 als grasdrogerij Grasso begonnen, door de familie De Vries. Naast de grasdrogerij ging het bedrijf zich steeds verder ontwik-
kelen in de aanleg van drainage omdat men zag dat daar ook behoefte aan was in Friesland. Vervolgens verhuisde het bedrijf naar Marrum, waar het in 1993 de naam veranderde in GrainPlastics en de focus kwam te liggen op de productie van drainagebuizen. In 1996 werd GrainPlastics overgenomen door de Vermeulen groep, om vervolgens in 2002 te verhuizen naar een nieuwe fabriek op de Zwette, waar het ook gestaag verder groeide. Jos van Steijn: “Vorig jaar vond de directie dat er meer aandacht aan ‘Leeuwarden’ geschonken moest worden, dat verdient dit bedrijf. Ze zochten een nieuwe directeur met praktische kennis en volop ambitie. Ik werkte bij een chemische fabriek in de provincie Groningen en zag in GrainPlastics een geweldig mooie uitdaging. Ik heb er ontzettend veel zin in om met alle medewerkers hier een succes van te maken.”
Cradle to cradle Jos: “We versnipperen onze afgekeurde en oude buizen tot regranulaat, waar we weer nieuwe buizen van maken. De omhulling van onze drainagebuizen is onder andere gemaakt van restproducten uit de tapijtindustrie. Wij gooien in ons hele bedrijf niets weg. Wij zijn bijna cradle to cradle, in elk geval circulair.” “De 10.000 vierkante meter op de drie daken van onze gebouwen staan vol met zonnepanelen, waarmee we voor een gedeelte in de stroomvoorziening van ons eigen productieproces voorzien. Omdat onze machines 24 uur per dag draaien, gebruiken we veel energie.”
ZWETTEKRANT | MAART 2019
Fotografie: Sandra Wolf
NIEUWS
6
Welk bedrijf wint Leeuwarder Ondernemersprijs De HET? Wie er uiteindelijk De HET wint en zich Leeuwarder Ondernemer van het jaar 2019 mag noemen, wordt duidelijk op 20 maart tijdens de Business Contact Dagen Noord in het WTC Expo. Daar vindt de prijsuitreiking plaats. Wie moet de HET in 2019 winnen? Breng je stem uit op www.dehet.nl Wethouder Friso Douwstra heeft op vrijdag 1 februari de drie finalisten voor de Leeuwarder Ondernemersprijs ‘De HET’ bekend gemaakt. Innovatie staat centraal bij deze prijs omdat innovatie een voorwaarde is voor goed ondernemerschap en voor continuïteit. De ondernemingen die kans maken op de prestigieuze prijs zijn Bureau Schmidt, snelgroeiend projectbureau op gebied van infrastructuur, YFK Marketing, die met jonge talenten ondernemingen vernieuwen en CIN-ergy, die unieke Virtual Reality producten ontwikkelt voor de luchtvaart, medische industrie en defensie. Boekhandel van der Velde won vorig jaar. Saco Velt won de extra prijs voor de culturele ondernemer van het jaar, ingesteld vanwege Culturele Hoofdstad.
Fotografie: Henri Vos
Zwette-bedrijven De Lastoorts overgenomen door Probin Telder op plein bij BCDN Bij de Bedrijven Contact Dagen Noord in het WTC Expo op dinsdag 19 en woensdag 20 maart komt een speciaal ondernemersplein waarop bedrijven van De Zwette en De Hemrik zich presenteren. De bedrijvenverenigingen van De Hemrik en De Zwette verzorgen op dinsdag een netwerkborrel van 17.00 tot 19.00 uur op het plein. Groothandel Macro verzorgt midden op het plein de catering voor de standhouders en hun bezoekers. Er is op het plein veel ruimte met tafeltjes en stoelen om informeel te kunnen praten en te netwerken. BCDN draait om netwerken, kennis delen, verbindingen leggen, leads genereren, voor ondernemers, organisaties en (overheids)instanties.
Handelsonderneming De Lastoorts, met vestigingen op De Zwette en in Bolsward, is overgenomen door het bedrijf Probin Telder uit Kampen. Eigenaar/oprichter Joop Brouwer van het in 1991 door hemzelf gestarte bedrijf zocht na 27 jaar een opvolger en heeft er alle vertrouwen dat Probin Telder De Lastoorts kan voortzetten en waar mogelijk uitbreiden.
De Lastoorts was en is toeleverancier voor bedrijven in de bouw en industrie. Probin Telder is specialist in onder meer gereedschappen, pneumatiek, las-, hijs-, lagertechniek en bevestigingsartikelen. Het bedrijf heeft vestigingen in Kampen, Lelystad, Emmeloord en Dronten en heeft voor de komende jaren een stevige groeiambitie uitgesproken. Pieter Bram Woltjer, directeur van Probin Telder: “Onze doelstelling is om
onze onderneming in omvang te laten verdubbelen. Wij willen onze positie in de markt verstevigen door in Midden- en Noord-Nederland het aantal vestigingen uit te breiden, zo gaan we in het eerste kwartaal van dit jaar van vier naar zes vestigingen.” Hij vervolgt: “Het assortiment van De Lastoorts, sterk in lastechniek, breiden we uit met onder meer producten op het gebied van hijs-, lager-, smeertechniek en bevestigingsmaterialen.” De naam De Lastoorts blijft na de overname gewoon voortbestaan, met dezelfde negen medewerkers. Joop Brouwer: “Waarom Probin Telder? We zijn beiden een familiebedrijf, daarnaast zag ik een verstandige ondernemersgeest en een huidige, goede marktpositie. Ook de groeiambitie van Probin Telder sprak me aan.”
Volledige opbrengst Midnight Walk voor elf goede doelen De vierde Midnight Walk die in het culturele topjaar 2018 gehouden zou gaan worden, zal op vrijdagavond 5 april haar ‘re-walk’ beleven. De gehele opbrengst van deze bijzondere wandeltocht met veel culturele en kunstzinnige verrassingen op en rond de route gaat naar elf goede doelen. In september vorig jaar werd de Walk afgelast vanwege de slechtweervoorspellingen. Alle hoofdlocaties, de wijken, bedrijven, instellingen en artiesten gaan dit jaar voor een uitmuntende re-walk. De organisatie rekent op achtduizend deelnemers en heeft een wandelroute van tien kilometer uitgestippeld met vier startlocaties die tevens de vier hoofdpodia vormen waarop optredens worden gegeven vooraf, tijdens en na afloop van de re-walk. Tussendoor zullen de vele culturele en kunstzinnige verrassingen plaatsvinden.
Alles is georganiseerd in nauwe samenwerking met de deelnemende wijken. Onderweg zullen, tussen de vier festivalterreinen in, bedrijven en instellingen hun deuren openen en andere events plaatsvinden.
De startlocaties zijn het plein van het Friesland College aan de Julianalaan, het plein van CSG Comenius Mariënburg aan Achter de Hoven, Oldehoofsterkerkhof en speeltuin De Toekomst van OBS De Vosseburcht aan de Achlumerstraat.
Nachtwandeling met culturele en kunstzinnige verrassingen op vrijdagavond 5 april
Tickets kosten € 10,75. Tien euro gaat naar de goede doelen en 75 cent is voor de transactiekosten. Reeds gekochte kaarten kunnen niet worden geretourneerd.
Kijk regelmatig op www.midnightwalkleeuwarden.nl voor actuele informatie, je kunt je ook inschrijven voor de nieuwsbrief om op de hoogte te blijven. De vorig jaar gekochte deelnametickets zijn gewoon weer geldig en de laatste kaarten zijn te koop via www.harmonie.nl.
De startlocaties gaan open vanaf 19.00 uur, de Midnight Walk start om 20.00 uur en de evenementen langs de route duren tot 23.00 uur. De eindtijd van de evenementen op de startlocaties is 24.00 uur en daarna zal vanaf middernacht het slotfeest in Stadsschouwburg De Harmonie zijn.
ZWETTEKRANT | MAART 2019
NIEUWS
7
Olga de Ridder Projectmanager ROC Friese Poort
HIER WERK IK
Vermeulen Verpakkingen bestaat in 2019 250 jaar
“Officieel ben ik projectmanager van Centrum Duurzaam, maar in de praktijk noem ik mezelf ‘manager of many things’. In feite komt het erop neer dat ik vooral een ‘event manager’ ben. We organiseren hier veel activiteiten, van Duurzaam Doen lezingen met lunch tot gastlessen, challenges voor studenten samen met het bedrijfsleven, het mee organiseren van de Open Dagen waar je kennis kunt maken met de meer dan 25 opleidingen die we hier geven. Ik zorg er voor dat de activiteiten met alle partijen, intern en extern goed georganiseerd zijn. Het is bijna teveel om op te noemen. Fotografie: Johan Vogelzang
Mijn ouders waren ondernemers en ik ben gewend aan hard werken en veel te doen,
Het bedrijf begon in 1769 als papiermolen in Makkum en groeide door tot wat het nu is: een moderne groothandel in verpakkingsmateriaal aan de Fahrenheitweg in Leeuwarden. De huidige directeur Desiré van Santen is erg blij met dit resultaat. “Zo’n historie opbouwen doe je natuurlijk niet alleen. Hiervoor zijn klanten, leveranciers en collega’s nodig. Wij willen iedereen bedanken die op welke manier dan ook heeft bijgedragen aan het halen van dit prachtige jubileum.” Desiré: “Het is natuurlijk erg uniek dat een bedrijf al zo’n lange historie heeft. Van papierproducent, naar papierhandel, naar verpakkingsgroothandel. Wij zijn met allemaal erg trots dat wij deel mogen uitmaken van die geschiedenis.” Uit historie en oude krantartikelen blijkt dat de oorsprong van Vermeulen Verpakkingen in Makkum ligt met de bouw en ingebruikname van een papiermolen door Jan Ymes Tichelaar. Halverwege de achttiende eeuw werd de molen gekocht door papierhandelaar Into Nauta Andrea. Begin 1900 heeft Sijtze Vermeulen de molen en papierhandel overgenomen en is de handel verplaatst naar Leeuwarden, het was daar gevestigd aan de Tuinen. Daar staat nog altijd een windwijzer met springend hert op de gevel. Alhoewel de molen verkocht is, is het handelsmerk ‘Het springend hert’ en het oprichtingsjaar van de molen altijd aangehouden. Binnen Leeuwarden is Vermeulen Verpakkingen een aantal keer verhuisd, van de Tuinen naar de Emmakade en uiteindelijk naar de Fahrenheitweg.
Vermeulen Verpakkingen is in principe altijd een familiebedrijf, zij het steeds met een andere familie aan het roer. Desiré: “Na het overlijden van de oprichter, hij was voor eenvijfde deel eigenaar, is het bedrijf verkocht.
daarom voel ik me thuis in deze functie. Het
Daarna is het altijd een familiebedrijf geweest, want bij elke verkoop aan een andere familie zijn er zoonsen ofdochters geweest die de zaak hebben voortgezet.” Desiré haar vader nam het bedrijf in september 1996 over en sindsdien wordt het bedrijf geleid door de familie Van Santen.
gegaan, daarvoor ben ik jarenlang dtp’er
“Wat wij gaan doen om het jubileum te vieren? Wij hebben onze huisstijl voor dit jaar aangepast om met gepaste trots stil te staan bij de oorsprong en het lange verleden dat Vermeulen Verpakkingen heeft”, zegt Desiré. “Daarnaast hebben we enkele aanpassingen gedaan aan de uitingen op ons pand. Er zullen leuke attenties worden gemaakt die we aan onze vaste klanten zullen meegeven. Daarnaast zijn we bezig met het organiseren van een relatiedag voor onze jarenlange relaties.” Vermeulen Verpakkingen voorziet industrie en detailhandel in Noord-Nederland van het beste verpakkingsmateriaal. Zowel met standaardverpakkingen als met klantspecifieke verpakkingsoplossingen en verpakkingen op maat, passend bij de huisstijl van de klant. Daarnaast is het bedrijf een one stop shop met aanverwante producten zoals decoratie-, kantoor- en hygiëneartikelen.
ZWETTEKRANT | MAART 2019
is erg dynamisch, geen dag is hetzelfde en er moet elke dag veel worden geregeld. In 2012 ben ik bij ROC Friese Poort aan de slag geweest bij een reclamebureau waar ik ook allerlei nevenactiviteiten deed. Bij ROC Friese Poort voel ik me goed op mijn plek. Wij als onderwijsinstelling passen ons voortdurend aan naar wat de markt vraagt en die dynamiek en levendigheid past goed bij mij. Mijn collega Roeland en ik zien altijd kansen en zeggen bijna nooit nee als bedrijven, docenten of studenten met interessante ideeën komen.”
WERKTIJD IS NU OOK GEVESTIGD IN DE FABRIEK IN LEEUWARDEN We hebben diverse vacatures in de omgeving van Leeuwarden zoals:
Intakes zijn mogelijk op donderdagmiddag in de Fabriek of op afspraak.
GEVELREINIGERS ASBESTVERWIJDERAARS BETON/BOUW MEDEWERKERS MEDEWERKERS METAAL ELECTROMONTEURS TECHNISCH PERSONEEL
Kijk voor alle vacatures ook op
www.werktijdbv.nl
HEERENVEEN Het Meer 58a Tel 0513 65 41 42
De Fabriek Leeuwarden James Wattstraat 4 8912 AR Leeuwarden
r ! a a l k t a a t s e i f De k o f
BUITENPOST Voorstraat 24 Tel 0511 54 03 85
Nieuw: Zakelijk boodschappen doen Voordelig en snel alles in 1 keer Betaal je boodschappen achteraf op rekening Een fiscus proof factuur bij elke bestelling Eenvoudige registratie met je KvK-nummer Laat je boodschappen op je werk bezorgen of haal ze op
Al je boodschappen in 1 keer besteld
Ideaal voor: · MKB · Kinderdagverblijven · Verzorgingscentra · Iedereen die zakelijke lunches bestelt
Registreer je op jumbo.com/ zakelijk
Zo makkelijk werkt het
Bestel je boodschappen via jumbo.com of de app
Laat je boodschappen op je werk bezorgen of haal ze op
Klaar! Bestel makkelijk en snel nog een keer
Jumbo, Leeuwarden, Snekertrekweg 23
NIEUW OP DE ZWETTE
9
Witgoedspecialist ziet kansen op nieuwe locatie Zwettestraat
De zeven jaar jonge witgoedspecialist W.A.S Leeuwarden groeit de laatste paar jaar flink uit het winkeljasje aan het Cambuurplein. Een nieuwe locatie voor de winkel en magazijn werd gevonden op De Zwette, aan de Zwettestraat 9 - 15, ook wel bekend als de voormalige Estafette (kringloop) winkel. “Dit pand bestaat uit een groot aantal vierkante meters zodat ik zowel een showroom als ons magazijn met voorraad op één plek kan vestigen. Voorheen reden we tussen drie opslaglocaties en de winkel heen en weer en dat kostte veel onnodige tijd. Die tijd besparen we nu mooi.”
Het nieuwe pand zorgt ook voor veel verandering in de presentatie van de witgoedproducten waardoor de consument een betere keuze kan maken bij de aankoop van een nieuw product. De grote Estafette-balie wordt bijvoorbeeld omgetoverd tot een groot aanrecht – een demonstratiekeuken – waar je alles op het gebied van koken op inductie kunt testen. “Zo kun je meteen zien wat het verschil is tussen goedkoop koken op inductie en iets duurdere kooktoestellen. Hierdoor kun je ervaren wat voor jou het handigst is.” W.A.S Leeuwarden staat voor Witgoed, Accessoires en Service en biedt alle mogelijke inbouwapparatuur voor keukens, van koken tot wassen en alles daar tussenin. In de winkel aan het Cambuurplein was het behelpen. “Jan Gardenier deed de reparaties bijvoorbeeld op één vierkante meter, in de winkel. Hij krijgt nu zijn eigen reparatie-afdeling, dat is veel handiger.” Jan is in april 2017 bij W.A.S Leeuwarden komen werken, samen met eigenaar Harry Bruining runt hij de winkel en doet de reparaties. De afdeling
W.A.S Projecten is drie jaar geleden gestart, is sinds 1 januari 2018 een zelfstandig bedrijf en werkt nauw samen met Harry en Jan. W.A.S Projecten, dat zijn Jim Heins en Jacob Bekkema. “Zoals de naam al zegt: zij doen vooral projecten.”
‘Onze winkelruimte wordt nu bijna driehonderd vierkante meter groot’ Bij renovatieprojecten van woningbouwcorporaties, bouwbedrijven en dergelijke, komen zij in actie. “Bij de gerenoveerde keukens plaatsen zij de apparatuur voor elektrisch koken. Als de bewoners ook nieuw witgoed willen, regelen wij dat ook voor hen. Dat is heel dankbaar werk, want het is vaak bij oudere mensen. Wij hanteren nog ouderwetse service – after sales wordt dat tegenwoordig genoemd – en dat vinden mensen gelukkig nog erg prettig. Wij zijn geen onpersoonlijk grootwinkelbedrijf, maar helpen de mensen graag.”
ZWETTEKRANT | MAART 2019
Fotografie: Sandra Wolf
Dat persoonlijke contact met mensen, iets voor mensen betekenen, met mensen omgaan, is één van de redenen waarom Harry Bruining zeven jaar geleden zijn eigen winkel startte. “De eerste vier jaar deed ik het vooral in mijn eentje, bijgestaan door mijn ouders”, zegt de 49-jarige Leeuwarder van Lekkumer origine. Harry: “Ik ben negentien jaar vertegenwoordiger geweest voor grote merken in het witgoed en was toe aan een nieuwe uitdaging. Ik was er van overtuigd dat het kon om een eigen zaak te hebben en het voldoet mij nog steeds uitstekend.” De praktische voordelen van de Zwettestraat 9 tot 15? “Jim krijgt een showroom van bijna honderd vierkante meter voor W.A.S Projecten, onze winkelruimte van W.A.S Leeuwarden wordt bijna driehonderd vierkante meter. In die ruime winkel komen veel opstellingen van inbouwapparatuur, wat in de vorige winkel niet mogelijk was.” Gratis parkeren was op het Cambuurplein ook al het geval, dus dat is op zich niet iets extra’s. “Het grappige is wel dat bij veel mensen die ik spreek onze nieuwe plek erg goed bekend is, veel mensen kennen de voormalige Estafette-winkel. Tegenover de winkel stoppen veel automobilisten bij het tankstation: het is een drukke weg en dat is voor ons alleen maar mooi natuurlijk. We zitten op een mooie zichtlocatie.”
ENERGIETRANSITIE
10
Vijf bedrijven bundelen hun krachten en experimenteren in eigen proeftuin
Fotografie: Sandra Wolf
Wat gebeurt er als je de duurzame energiebronnen waterstof, zonne-energie en lithium accu’s bij elkaar zet? Dat kan ontzettend veel milieutechnisch en zakelijk voordeel opleveren. Wellicht. Zo’n zakelijk experiment of business case waarin de voor- en nadelen op een rij worden gezet is er nog nergens, vandaar dat de bedrijven GroenLeven, MG Energy, Tieluk, Liander en De Fabriek hun krachten bundelen: letterlijk in de achtertuin van De Fabriek. “Ik zie dat er echt interessante voordelen te behalen zijn”, zegt Gerard van der Schaar van MG Energy. “Ik zou alleen erg graag zekerheid willen hebben, zodat ik dat zakelijk kan inzetten.” Soms moet je als bedrijf financiële risico’s nemen, maar natuurlijk niet teveel. Het mag je bedrijf niet benadelen. Jaap Hoekstra (directeur De Fabriek, voorzitter werkgroep De Zwette Energieneutraal) houdt ook wel van een experiment – binnen zakelijk verantwoorde grenzen – en stelt graag zijn achtertuin beschikbaar. Maandag 4 maart hadden de bedrijven een inspiratiesessie in De Fabriek om te onderzoeken of ze elkaar zouden kunnen versterken. Daar kwam dit initiatief uit voort. “We gaan de komende weken bespreken hoe we het exact vorm gaan geven”, zegt Erik Hanenburg namens GroenLeven. “Ik ben hier erg blij mee want ik zie ook veel mogelijkheden.” GroenLeven ziet sowieso veel mogelijkheden in ‘aardevriendelijke’ energiebronnen. Het richt zich vooreerst vooral op zonnepanelen en daar zit al ontzettend veel werk in. Siebren Zijlstra, financieel directeur: “We zijn in een jaar tijd van twintig naar honderd medewerkers gegroeid en deze zomer zullen dat er honderdvijftig zijn.” Het bedrijf legt onder andere zonnepanelen op daken van boerderijen,
fabrieken, distributiecentra en andere bedrijven. GroenLeven bouwt vlak naast Schenkenschans een groot zonnepanelenpark van 13 Megawatt en zou met de kennis van Tieluk die energie deels kunnen omzetten naar een waterstoftankstation, dat dan de eerste van Fryslân wordt waar auto’s waterstof als brandstof kunnen gaan tanken. De duurzame technieken hebben echt de toekomst, heel Nederland van het gas af en van de fossiele brandstoffen komt eraan. Daar zijn veel techneuten voor nodig. Siebren: “Als je nu een technische opleiding gaat volgen heb je absoluut een baangarantie.” Dat zegt ook Oeds Kuipers van netwerkbeheerder Liander. “Wij zijn als Liander al begonnen met een opleidingenplein, samen met ROC Friese Poort, omdat er anders veel te weinig technisch geschoold personeel op de markt komt.”
‘Wie een technische opleiding gaat volgen heeft praktisch al een baangarantie’ Een probleem voor Liander is bijvoorbeeld de toekomstige schommelingen in het energienet, als de zon even iets minder vaak schijnt, de wind wat minder hard waait. “Die schommelingen zijn wel met slimme technieken te reduceren, in de samenwerking met waterstoftechnieken kun je bijvoorbeeld een buffer maken om schommelingen op te vangen.” Frank Turksma van waterstofspecialist Tieluk heeft dankzij het eigen onderzoeksteam al een techniek beschikbaar die op microniveau aanpassinkjes doet
ZWETTEKRANT | MAART 2019
afhankelijk van de energietoevoer. Ook worden volop de technieken onderzocht en verbeterd met betrekking tot zo weinig mogelijk energieverlies tussen verschillende energienetwerken. Frank wil tonen dat hij honderd procent kan garanderen, terwijl onderzoeken van instanties nog niet zover zijn. De achtertuin van De Fabriek kan een mooie proeftuin met zakelijke resultaten opleveren. Frank: “Als je als bedrijven je krachten bundelt kun je sneller werken en resultaten behalen dan wanneer je er overheidsinstanties bij betrekt, is onze ervaring. Niks ten nadele, maar het duurt gewoon langer.” Hoe de waterstof, zonne-energie en accu-energie elkaar gaan versterken wordt nog uitgedokterd. Het onderzoek en de resultaten worden zo openbaar mogelijk met iedereen gedeeld. Siebren: “Kennis moet je delen, er is zoals ik al zei wel ruimte voor tien GroenLevens. De energietransitie is zo’n groot proces, ik denk dat we daar met zijn allen jarenlang werk van hebben. Het is een super interessante periode waar we nu in leven.”
‘Plannen voor eerste waterstoftankstation van Fryslân, op De Zwette’ Gerard van der Schaar van MG Energy: “Ik vergelijk de grootte en de gevolgen van de energietransitie wel eens met de impact van de industriële revolutie. Wij als bedrijven zullen het voortouw moeten nemen, want het is voor de overheid ontzettend lastig om de snelle veranderingen te volgen met wet- en regelgeving.”
INTERNATIONAAL BEDRIJF
11
Fietsfabrikant Cycle Unie Benelux gaat fietswereld enthousiasmeren De vier fietsmerken van Cycle Unie Benelux gaan vanuit Leeuwarden de fietsbranche in Nederland, België en Luxemburg veroveren. Ook Frankrijk overigens, daar zijn net twee agenten voor aangenomen. Verkoopleider Tjerk van Dijk heeft met zijn kantoor op 1 oktober zijn intrek genomen in De Fabriek aan de James Wattstraat. Van daaruit stuurt hij drie Nederlandse buitendienstmedewerkers, de Belgische agent en de twee Franse agenten aan. “Ik woon mijn hele leven al in Leeuwarden dus dan is het heerlijk om zoiets vanuit Leeuwarden te gaan doen”, zegt de 48-jarige Tjerk. “Dan kan ik mooi op de fiets naar het werk, lopend zelfs als ik het wil. Heerlijk.” Moedermaatschappij Cycle Union uit het Duitse Oldenburg bouwt de fietsen in de fabriek in Oldenburg, door dochterbedrijf Cycle Unie Benelux worden ze aan de fietsenwinkels en speciaalzaken in de vier genoemde landen verkocht. Het bekendste merk dat in Oldenburg wordt gemaakt is Kreidler, het brommermerk dat vanaf de jaren zestig enorm populair is geweest in Nederland. “Het is fantastisch dat we nu in Nederland terug zijn met e-bikes, mountainbikes, stadsfietsen en racefietsen van Kreidler. Wat helemaal grappig is dat hier bij de hoofdingang van De Fabriek, een antieke goed onderhouden brommer van Kreidler staat. Ik voelde me meteen thuis toen ik hier langs kwam om te onderzoeken of ik hier een kantoor wilde gaan huren.”
‘Het brommermerk Kreidler is terug als elektrische fiets, met Leeuwarden als verkoopcentrum voor de Benelux en Frankrijk’
Fotografie: Sandra Wolf
Rabeneick is een merk van het bedrijf waarin ‘less is more’ voorop staat, modieus en rank. Dat zie je zowel bij de hippe stadsfietsen van dat merk als bij de e-bikes, die slanke accu’s in het frame hebben die nauwelijks zichtbaar zijn. Fahrradmanufaktur en E-bikemanufaktur zijn de andere twee fietsmerken van de Duitse fabriek. In 2012 kwam Tjerk van Dijk in dienst bij Cycle Union, dat onder de naam Cycle Unie Benelux een kantoor opende in Hoogezand. Toen dit jaar Tjerk verkoopleider/directeur werd, mocht hij kiezen waar het kantoor mocht zijn en dat werd zijn woonplaats Leeuwarden. “Met de huidige communicatiemiddelen kun je bijna overal zitten, dus dat is prima te doen.” Tot december 2007 was Tjerk 14 jaar eigenaar van Rijwielhuis De Versnelling in Dronrijp. “Dat was een geweldige tijd, echt waar. Mijn omzet was veel hoger dan je volgens de BOVAG per vierkante meter kunt verkopen. Ik deed alles, van reparaties tot verkoop, administratie en de fietsen thuis bezorgen. Geertsma uit Dokkum, groothandel in fietsonderdelen, vroeg of ik bij hen wilde komen werken en dat heb ik na lang nadenken gedaan. Want het is toch wel weer lekker dat je om 17.00 uur de deur op kantoor dicht kunt doen en vrij van je werk bent. Dat is met een eigen zaak toch anders.”
ZWETTEKRANT | MAART 2019
Geertsma ging met drie andere bedrijven fuseren en vestigde zich als Odice in Drachten. Daar werd het in 2012 overgenomen door Cycle Union. “Dat voelde meteen goed, omdat het een familiebedrijf is. De aandelen zijn in het bezit van twee families, van de famillie Lönnen en van de familie Prophete. Het betekent dat wij – binnen bepaalde grenzen – goed met ons personeel omgaan. Onze medewerkers zijn geen nummers en dat vind ik fijn.” Cycle Union maakt 80.000 fietsen per jaar, waarvan 80 procent voor de Duitse markt is en de rest voor het buitenland. Het heeft fietsen in verschillende prijsklassen. De topper bij de e-bikes heeft bijvoorbeeld twee accu’s en daarmee een actieradius van meer dan tweehonderd kilometer. “Het is geweldig materiaal, tot op elk detail doordacht en met de hoogste kwaliteit en een scherpe prijs voor die kwaliteit.” Leeuwarder fietsenzaken bieden zijn fietsen nog niet aan consumenten te koop. Een minpuntje natuurlijk. “Nu ik hier kantoor hou is het voor mij makkelijker om ze goed te informeren over de kwaliteiten en voordelen van de vier merken. Maar los daarvan is het natuurlijk heerlijk om vanuit je woonplaats te kunnen werken voor een internationaal bedrijf, dat zijn echt de grote voordelen van de huidige communicatiemogelijkheden.”
SMAAKVOL ONDERNEMEN
12
Smaakbeleving en karaktervol bier van volksheld Grutte Pier
“Zonder passie zouden we al lang zijn gestopt”, zegt Frans Filius. De groei van ‘thuisbrouwer’ naar professional is niet eenvoudig, maar wat geeft het een voldoening wanneer dat lukt. Frans kan zijn passie uitleven in de verschillende bijzondere biersmaken, bijzondere etiketten: wat is het mooi als je van je hobby je beroep kan maken. Die passie, die proef je. Frans heeft gelukkig samen met Renze Bil – een voormalig bankmedewerker met ook passie voor bier – een geweldige match. Samen zijn ze krachtig.
ZWETTEKRANT | MAART 2019
SMAAKVOL ONDERNEMEN
Frans Filius is de creatieve geest die de biersmaken bedenkt, Renze Bil brengt het aan de man/horeca en verzorgt de financiën. Op hoofdlijnen, want af en toe loopt hun takenpakket door elkaar heen. Frans: “Vier jaar geleden ben ik met mijn eerste batch bier begonnen van duizend liter, ik wilde graag één keer een commercieel geslaagd bier maken. Ik wilde er een bier met een krachtig imago van maken, krachtig, stoer en toch ook vriendelijk. Dat vond ik in Grutte Pier, die eerst een vriendelijke voor zijn familie zorgende boer was en na de moord op zijn vrouw – door de Hollanders - een krachtige volksheld werd toen hij de Hollanders versloeg.”
‘De smaken van onze biersoorten houden we toegankelijk, maar dan wel met een leuke twist’ “Speciaalbiercafé De Markies wilde ons bier wel hebben. De resterende flessen hebben we binnen een paar uur verkocht toen we een rondje door de stad deden. Daarna wilde ik nog één keer zo’n batch doen en dan stoppen, maar dat is een beetje uit de hand gelopen”, lacht Frans. “Renze werkte bij de Rabobank en hielp mij af en toe vrijwillig,
13
hij is vrij snel na de tweede batch erbij gekomen. We hebben het eerst naast ons eigen werk gedaan en zijn tegenwoordig alletwee volledig werkzaam in onze eigen brouwerij.” Frans had zijn eigen bedrijf in de internetmarketing en zet zijn kennis en ervaring uiteraard ook in voor het Grutte Pier-bier. “Op 1 januari 2015 zijn we officieel begonnen. In ons eerste jaar hebben we in totaal 12.000 liter bier gemaakt en geleverd. Tegenwoordig is dat onze maandelijkse hoeveelheid”, lacht Renze. Renze is de bancaire bierliefhebber die de verkoop en administratie voor zijn rekening neemt, die met winkelketens en horecazaken onderhandelt. “Ons bier is landelijk verkrijgbaar bij de Mitra, Albert Heijn en bij de grotere filialen van de Jumbo, dat is een mooi succes. Maar we richten ons voornamelijk op bedrijven in onze regio, dat betekent dat ons bier ook bij lokale slijterijen, slagers en bakkers te koop is. Wij vinden dat ons bier laagdrempelig verkrijgbaar moet zijn.” Frans: “Dat past ook bij onze visie, wij vinden dat het drinken van een speciaalbiertje net zo normaal voor mensen wordt als het drinken van een pils. Daarom houden we de smaken van onze biersoorten toegankelijk.” Toegankelijk maar dan wel met een leuke twist, vergelijkbaar met de smaken en de kwaliteit van Belgisch speciaalbier.
In het beleidsplan staat dat ze over enkele jaren een volledig zelfstandige brouwerij willen zijn. Nu zijn ze nog net te klein om grote hoeveelheden zelf te brouwen en gaan ze met de eigen recepten naar Admiraal Brouwerij uit Aldtsjerk om er daar het gerstenat naar wens van te maken. “Als er een investeerder is die ons wil helpen de stap naar zelfstandige brouwerij te maken, dan mag die zich altijd bij ons melden”, zegt Renze.
‘Als er een investeerder is die ons wil helpen, dan mag die zich bij ons melden’ Ze zijn druk aan het ‘sparen’ om het ooit ook op eigen kracht te kunnen. Hun huidige plek is er iets te klein voor. Renze, met zijn kenmerkende lachoogjes: “Dan hebben we het liefst een pand dat bij onze uitstraling past. Klein genoeg om gezellig te zijn en groot genoeg om vrachtwagens te ontvangen voor de aan- en afvoer van ons bier.” Frans: “En ruimte genoeg voor het geven van rondleidingen, met een proeflokaal in onze eigen sfeer. We hebben helaas net nog een studentenvereniging moeten afberichten dat er bij ons geen rondleiding te geven is. Dat is toch wel erg jammer, want zulke dingen zijn toch ook erg leuk om te doen.”
Van Tripel tot Elixer met Beerenburger De enthousiaste vakmannen Frans en Renze begonnen met hun inmiddels (inter)nationaal Beer Awards-winnende Grutte Pier Tripel en hebben hun creativiteit inmiddels vormgegeven met een groot assortiment aan smaken. De nieuwste loot aan de stam(boom) is de Grutte Pier Elixer, vermengd met Boomsma Beerenburger tot een krachtig karaktervol geheel. Hun Friese Boezem, van Fries regenwater, is ook zo’n bijzonder bier. En vergeet ook niet de Blond, de Dubbel, de Quadrupel, Bock, Lente Kuit, Bretttûne en Kracht in de Nacht. Niet alleen de bieren zijn speciaal, ook de namen zijn speciaal. Met zo nu en dan ook nog eens Limited Editions in samenwerking met kunstenaars. Verkrijgbaar bij restaurants, café’s en in diverse slijterijen.
ZWETTEKRANT | MAART 2019
Fotografie: Sandra Wolf
FAMILIEBEDRIJF
14
Elza Feenstra zet Autoglaz voort na overlijden van broer Willem Elza Agricola-Feenstra zet het bedrijf Autoglaz Leeuwarden voort, na het plotselinge overlijden van haar broer Willem Feenstra (49) in november vorig jaar. Willem was de oprichter van het bedrijf. Hij was trots op wat hij had bereikt. Hij heeft het vanaf 2013 opgebouwd. Zoiets verkoop je niet zomaar aan iemand anders”, zegt Elza. Elza: Mijn broer en ik hadden een speciale band al vanaf jongs af aan. Het geeft mij een goed gevoel dat ik dit voor hem kan doen en zijn bedrijf in familiehanden kan houden.” Willem zijn overlijden kwam als een donderslag bij heldere hemel. Een week voor zijn plotselinge hartstilstand – een maand voordat hij zijn vijftigste verjaardag zou vieren – had hij zijn handtekening gezet onder een koopovereenkomst voor een nieuw bedrijfspand in Leeuwarden. Die aankoop is nu van de baan, Autoglaz blijft voorlopig werken vanuit de welbekende huurlocatie aan de Zwettestraat 24B.
Fotografie: Sandra Wolf
Elza: “De hoeveelheid werk is de afgelopen maanden wat minder geworden, maar ik ben van plan om het bedrijf weer op de kaart te zetten en waar het kan uit te breiden. Ik hoop over enkele jaren Willem zijn droom van een eigen pand voor Autoglaz waar te kunnen maken. Dat is ook een belangrijke reden voor mij om er vol voor te gaan.”
‘Het geeft mij een goed gevoel dat ik zijn bedrijf in familiehanden kan houden’ “De franchise-organisatie en de dames van de helpdeks van Autoglaz zijn erg behulpzaam en helpen ons daar waar nodig om Autoglaz Leeuwarden weer op de kaart te zetten.”
ZWETTEKRANT | MAART 2019
De praktische werkzaamheden van Willem worden door een nieuwe monteur uitgevoerd. Elza is vooral het gezicht van het kantoor en de regelaar voor planning en logistiek en voor alle benodigde administratieve werkzaamheden. “Ons bedrijf blijft hetzelfde doen als wat het ook al deed onder leiding van Willem. Wij repareren en vervangen niet alleen ramen van auto’s, maar ook van busjes, vrachtwagens en tractoren. Alles op wielen wat ramen heeft en waar een raam voor beschikbaar is, kunnen wij helpen.”
NIEUW OP DE ZWETTE
15
Advocaat Binnema richt zich op juridische hulp aan ondernemers
‘Persoonlijk vind ik uurtarieven van 200 tot 300 euro niet te verdedigen’
Fotografie: Sandra Wolf
De missie en visie van Mr. Tjerk Binnema laten aan duidelijkheid niets te wensen over. “Advocatuur dichter bij het midden- en kleinbedrijf brengen. Ik wil dat ondernemers makkelijker de stap naar een advocaat maken. Ik merk dat veel ondernemers dat vaak niet doen, meestal uit angst voor hoge rekeningen. De financiële drempel van veel kantoren is vaak te hoog om zo even naar binnen te stappen.” “Dat wil ik anders doen en betekent allereerst dat ik tarieven reken die voor MKB’ers betaalbaar en transparant zijn. Daarnaast wil ik dat ondernemers makkelijk bij mij binnen kunnen stappen. Vandaar dat ik kantoor hou op een bedrijventerrein.” Sinds 1 maart dit jaar huurt Tjerk een kantoor in het bedrijvenverzamelgebouw De Fabriek. “De stap om voor mijzelf te beginnen met mijn eigen Binnema Advocatuur leefde al langer bij mij en net als elke ondernemer moet je dan op enig moment die stap zetten”, aldus de 35-jarige Leeuwarder. Tjerk heeft meer dan tien jaar ervaring en heeft voor meerdere advocatenkantoren gewerkt en is nu klaar om zelf te ‘zwemmen’, het diepe in te springen. Tjerk wil graag werken volgens zijn eigen missie, volgens zijn visie op hoe de advocatuur volgens hem zou
mogen zijn. Let wel, niet hoe het móet zijn: zoals het mág zijn. “Persoonlijk vind ik het niet te verdedigen dat een advocaat voor de zakelijke markt een uurtarief tussen de 200 en 300 euro rekent. De meeste MKBbedrijven kunnen en willen dat ook niet eens betalen.” “Dat geldt trouwens ook voor particulieren. Ik werk ook voor particulieren met zakelijke en financiële geschillen, bijvoorbeeld over contracten zoals huur, koop of het lenen van geld. Er zijn maar weinig particulieren die met gemak hoge tarieven betalen.”
‘Ik reken tarieven die betaalbaar zijn voor ondernemers in het MKB’ Tjerk: “Als ik kijk naar wat mijn kosten zijn en wat ik per maand wil verdienen om een redelijk inkomen te genereren, dan kan dat best met lagere tarieven dan de gangbare. Bovendien is een eerste gesprek bij mij altijd gratis. Ik heb het altijd raar gevonden dat je bij andere bedrijven – laten we zeggen een keukenspecialist – wel een gratis gesprek kunt voeren en een offerte opvragen, terwijl dat bij een advocatenkantoor niet kan. Ik wil dat patroon op mijn eigen wijze graag doorbreken. Niet om belerend te
ZWETTEKRANT | MAART 2019
zijn, maar gewoon omdat ik dat vind. Maar let wel, ik word geen prijsstunter. Kwaliteit staat voorop.” “Ik wil laagdrempelig en benaderbaar zijn. Ik help ondernemers graag op weg, door bijvoorbeeld mee te denken over situaties die zich mogelijk voor gaan doen. Dat klinkt misschien raar, maar is heel verstandig. Je kunt je als ondernemer richten op het aanpakken van problemen, maar het voorkomen van problemen is vaak beter en goedkoper.” “Als advocaat verkoop je namelijk niet alleen kennis, een klant koopt vooral jouw vermogen om een probleem op te lossen. Mijn kracht ligt bijvoorbeeld in het snel overzien van een probleem, snel tot de kern te komen en snel verbindingen te kunnen leggen tussen de wettelijke mogelijkheden die je kunt benutten om het probleem op te lossen. Je kunt het probleem oplossen met onderhandelingen of door een procedure op te starten.” Bij ondernemers ontbreekt vaak juridische kennis. “Weet als MKB’er maar eens hoe je groei, samenwerking, beëindiging of iets anders juridisch verantwoord moet aanpakken en vastleggen in een juridisch waterdicht contract. Dan is het handig als je iemand laagdrempelig en voor een redelijke prijs snel en doeltreffend om hulp kunt vragen.”
n e n e k a t s d i l a i De c e p s n ! e d t n a go l s e i r F r o vo ouw b w u Nie
atie v o n e d-R u o h r e - Ond
- Daken - Goten - Isolatie - EPDM - Zink -
Alkimon is hĂŠt adres voor reparaties, onderhoud en verbetering van daken en dakgoten in Friesland. Dankzij onze jarenlange ervaring, bent u verzekerd van hoogwaardig vakmanschap. info@alkimon.nl Tel. 06 11 91 84 98 www.alkimon.nl
Adv_Alkimon_A4_LIGGEND_FC.indd 1
22-02-17 16:54
WEBINARS EN LIVESTREAMS
17
Geocast Media uniek in het noorden met professionele mobiele TV-studio De techniek én het vertellen van een verhaal via een TV-programma hebben zijn grote interesse. “Elk bedrijf heeft een verhaal en dat vind ik interessant. Iedereen heeft er baat bij zijn of haar verhaal via internet op een professionele manier te vertellen. Het leuke van video’s op internet is dat het er heel lang op blijft staan, je kunt er heel lang publiciteit mee genereren door het goed in de zoekmachines te zetten. Bedrijven weten vaak niet hoe leuk en laagdrempelig het is.” De webinars en livestreams kunnen ook in een gesloten circuit worden verzonden, dan is het bijvoorbeeld alleen mogelijk voor klanten of medewerkers mee te kijken. “Bedrijven met meerdere vestigingen kunnen zo gelijktijdig al het personeel toespreken of op regelmatige basis iets vertellen richting hun klanten. Er is ontzettend veel mogelijk.” Fotografie: Sandra Wolf
Wimer Algera van Geocast Media levert als oprjochte Fries geen half werk. Hij maakt voor diverse opdrachtgevers in Nederland televisieuitzendingen op het internet. Live streams en webinars, met echte TV-studiokwaliteit. Met de meest moderne technische snufjes. In het karakteristieke Crystalic Business Park huurt hij zijn kantoor annex studio. Het als Friese stolpboerderij vormgegeven glazen gebouw heeft een geweldige uitstraling. “Schitterende plek, prachtig licht en ik krijg alle medewerking om hier webinars te maken”, zegt Wimer. Uiteraard – het is geen aanklacht, het is realiteit – loopt Friesland iets achter op online mediagebied. Wimer vind dat niet erg, heeft ook in Amsterdam en in Leiden een locatie waar hij opnames kan maken met zijn apparatuur. Daarnaast verzorgt hij ook livestreams en webinars op locatie elders in Nederland, Duitsland en België. De Zwette is voor hem handig omdat hij vanaf daar ook snel de rest van het land kan bereiken en het pand is een mooie zakelijke eyecatcher. Volop parkeerruimte en vlak langs de snelweg. “Ik zat in de binnenstad met mijn kantoor, maar dit is toch handiger.” De 34-jarige Wimer weet dat hij de enige in NoordNederland is die webinars en live streams van zijn niveau kan aanbieden. “Met je smartphone kun je al livestreamen tegenwoordig, maar ik lever een andere kwaliteit die beter past bij een zakelijke uitstraling. Ik maak bijvoorbeeld uitzendingen met vijf camera’s tegelijk, vooraf opgenomen video’s, naamtitels, met de mogelijkheid voor kijkers om live te reageren en voor de presentatoren om iemand te interviewen die in een andere ruimte of op een andere locatie zit, terwijl diegene toch in beeld komt bij het webinar of de live stream. Zo hebben we vorig jaar voor een grote transportonderneming een verbinding tussen Utrecht en Singapore gemaakt.”
In de eerste jaren was Wimer als technicus veel in opdracht van andere bedrijven aan het werk, maar de laatste jaren telkens vaker ook rechtstreeks voor nieuwe eigen opdrachtgevers. “Veel bedrijven en organisaties in Noord-Nederland ontdekken de mogelijkheden van het geven van webinars. Ik mag graag met de klant meedenken over de techniek en de vorm van de inhoud. Daarnaast ben ik nu vaker als ondernemer aan het werk en dat bevalt me ook goed. Voor de grotere opdrachten schakel ik een team van visagisten, professionele technici, cameramensen en geluidtechnici in.”
‘Bedrijven met meerdere vestigingen kunnen zo gelijktijdig al het personeel toespreken’ De afgelopen maanden verzorgde Wimer livestreams voor het onderwijs, de zorg en begin januari een uitzending voor beleggers vanuit Amsterdam waar maar liefst 8.300 kijkers op af kwamen. In Crystalic zijn de eerste webinars al geweest – voor AB Vakwerk, Nordwin College en VNN - en voor de rest van het jaar zijn er diverse webinars in de planning. Hij heeft in de loop der jaren een flinke portie aan technische apparatuur ingekocht waar hij zijn professionele uitzendingen mee verzorgt. Zulke investeringen kan en wil niet iedereen doen, Wimer heeft het er graag voor over. Hij blijft investeren in kwaliteit omdat zich dat uiteindelijk wel weer terugbetaalt. “Ik bezoek regelmatig vakbeurzen, want ik wil weten wat er speelt en wat het meest moderne en professionele is wat er aan apparatuur te verkrijgen is.”
ZWETTEKRANT | MAART 2019
Fotografie: Jacob Fokkens
INNOVATIEF MILJOENENPROJECT
18
Per dag groeit het innovatieve Energie Het Energie Kenniscentrum Leeuwarden is het eerste gerealiseerde onderdeel van wat straks dé ontmoetingsplek voor duurzame initiatieven moet worden: de Energiecampus Leeuwarden. De Energiecampus Leeuwarden omvat onder andere een ecologisch testcentrum, experimentenproeftuin, een zonnepark en diverse duurzame bedrijvigheid. Totale investering van rond de 60 miljoen. In september 2019 wordt het Energie Kenniscentrum Leeuwarden in gebruik genomen. Je ziet het Energie Kenniscentrum elke dag verder groeien en toegroeien naar het moment dat de innovatieve behuizing klaar is. Leeuwarder energieadviesbureau Ekwadraat heeft samen met initiatiefnemer en ontwikkelaar Koninklijke Oosterhof Holman uit het Groninger Grijpskerk negen jaar toegewerkt naar de realisatie van dit miljoenenproject voor een super ecologisch en milieuvriendelijke campus op de voormalige vuilstort Schenkenschans. Energiecampus Leeuwarden is geen initiatief van de overheid, maar in eerste instantie van Harm Beerda van Koninklijke Oosterhof Holman. Wat begon met een eerste idee voor een duurzame asfaltcentrale, groeide uit tot een campusconcept van twee directeuren met een visie en een groot doorzettingsvermogen. Want het is niet zomaar wat om iets innovatiefs neer te zetten waar door verschillende bedrijven en instanties zo’n 60 miljoen euro in wordt gestoken.
Hoe je anderen zo enthousiast krijgt dat ze meebetalen aan jouw idee? Douwe: “We hebben veel weerstand moeten overwinnen, want het was en is een zeer complex project. Waarom het ons dan wel is gelukt waar andere vergelijkbare projecten niet van de grond zijn gekomen? Omdat wij het écht wilden. Als je écht wilt, dan kun je heel veel – misschien wel alles – bereiken. Dat zie ik ook vaak in mijn passie voor verschillende sporten. Wij sponsoren verschillende topsporters en talenten en ook daarin zie je dat het je pas lukt iets te bereiken als je het écht diep van binnen wilt en er vol voor gaat.” De officiële openingshandeling van Energiecampus Leeuwarden was eind vorig jaar en sindsdien zijn de eerste bouwwerkzaamheden gestart, onder andere de bouw van het Energie
Kenniscentrum door Friso Bouwgroep. Op dit moment zie je het bijzondere architectonisch vormgegeven en lichtgewicht gebouw – dat zonder heipalen wordt gebouwd - met de dag groeien. De heipalen onder het Kenniscentrum ontbreken omdat die de ondergrond van de voormalige vuilstort teveel zouden verstoren. Speciaal voor dit project wordt het gebouwd op een grote plaat die bovenop de vuilstortomhullende graszoden wordt gelegd. Om een kleine mogelijke verzakking op te vangen kunnen de palen onder het gebouw op lengte worden gesteld zodat het waterpas blijft staan. Douwe geniet van de aanblik van de groei van het Kenniscentrum, zoals hij ook geniet van het succes en de aantrekkingskracht van het project op anderen. Zo is er bijvoorbeeld in de proeftuin weer een bedrijf bij gekomen dat iets milieuvriendelijks wil gaan testen.
In dit innovatief project wordt door verschillende bedrijven en instanties zo’n 60 miljoen euro gestoken
ZWETTEKRANT | MAART 2019
INNOVATIEF MILJOENENPROJECT
19
Kenniscentrum Leeuwarden Douwe mag nog niet zeggen wat de huidige vijftien aangesloten bedrijven en onderzoeksinstanties zullen gaan onderzoeken. “Dat is aan hen om aan de buitenwereld wel of niet te vertellen.” Concurrerende bedrijven moeten natuurlijk niet met de onderzoeksresultaten aan de haal gaan, dat is logisch.
Eén van de vele innovaties: alle gebouwen worden zonder heipalen ‘vast’ gezet Wel kan hij zeggen dat het bedrijf Tarkett er net als laatste bij is gekomen. “Dat bedrijf levert wereldwijd aan voetbalclubs als Barcelona en Ajax kunstgrasvelden en wil bij ons innovaties gaan testen.
Tarkett is ook de leverancier van de vloeren in het Energie Kenniscentrum”, zegt Douwe. De vijftien onderzoeksprojecten die uitgevoerd worden zijn van MKB-bedrijven, NGO’s, overheden en kennisinstellingen uit het MBO en HBO. Op het terrein wordt ook een zonnepark gerealiseerd dat circa vier miljoen kilowattuur per jaar energie gaat leveren, voor zo’n 1.200 huishoudens. De interessante lijst van onderzoeken, activiteiten en andere nieuwswaardigheden is ontzettend groot met betrekking tot dit innovatieve miljoenenproject. Wil je alle achtergronden weten en ook op de hoogte blijven van de laatste nieuwswaardigheden? Hou dan de website goed in de gaten: www.energiecampusleeuwarden.nl.
ZWETTEKRANT | MAART 2019
NIEUWS
20
Hoe bedrijven geld kunnen verdienen met het milieu op eigen bedrijfsterrein
COLUMN BOUWE DE BOER
Je bedrijf natuurvriendelijk bouwen en je bedrijfsterrein natuurvriendelijk inrichten kan je zakelijk succes opleveren. Daar gaat het onder andere over op vrijdag 22 maart bij een bijeenkomst bij Mannen van Staal, waar de nieuwe tuin wordt geopend: een tuin op het bedrijfsterrein waar de natuur het hoogste woord heeft.
Energiecoördinator gemeente Leeuwarden Energiecommissaris Fryslân
Jouw stem telt nu voor drie bij de verkiezingen Beste burgers, boeren, buitenlui, ondernemers en particulieren van De Zwette en omstreken: er komen verkiezingen aan en daarin kunnen we het verschil maken. Het verschil tussen slecht omgaan met ons milieu of er goed mee omgaan. Jouw stem, ieders stem, doet er toe voor de Waterschaps-verkiezingen, de Provinciale Statenverkiezingen en de uit de Statenverkiezingen voortvloeiende indeling van de Eerste Kamer. Als je namelijk denkt dat er toch niks verandert, wil ik je graag meenemen naar belangrijke historische momenten. Ooit had Nederland namelijk nog helemaal geen gasaansluitingen om huizen te verwarmen. In de jaren zestig was het binnen tien jaar zover: vrijwel elk huis werd verwarmd door gaskachels. Geen kolenkachels en oliekachels meer, maar schone lucht. Een wereldprestatie met heel veel werk tot gevolg en een golf aan technische ontwikkelingen van verwarmingstoestellen. Het heeft het Nederlandse bedrijfsleven geen windeieren gelegd! Ooit werd rond 1970 het water in Nederland zo vies, dat er een wet kwam: de wet Verontreiniging Oppervlaktewater (WVO). Binnen tien jaar zat elk huis op de riolering, er werden waterzuiveringen gebouwd en elk jaar werd het buitenwater in ons land schoner en schoner. Een wereldprestatie, met heel veel innovatie in waterzuivering, overal ter wereld werden onze waterzuiveringen gerealiseerd. Ooit werden de bomen in Nederland en in de rest van de wereld steeds kaler: zure regen. Er kwam een wet en die had tot gevolg, dat de zuurmakers (o.a. zwavel) werden geweerd uit de uitlaatgassen van auto’s, en andere verbrandingsinstallaties. Binnen tien jaar werd de lucht weer schoner en de zure regen was weg. Ooit kwam er een gat in de ozonlaag, er kwam in no time een wet waarin de uitstoot en gebruik van koelmiddelen in koelkasten en drijfgassen in spuitbussen werd verboden. Binnen tien jaar: weg ozongat. Nu hebben we het CO2 probleem: de oplossing lijkt simpel: er komt een klimaatwet en die moet er voor zorgen dat de uitstoot van CO2 teruggedrongen wordt. Maar: waarom lukt het nu niet? Omdat we zijn opgesloten in ons poldermodel. Iedereen mag meepraten. Tja, als een heel groot deel van ons land geld verdient aan fossiele brandstoffen, dan voel je al aan dat het lastig gaat worden.
De bijeenkomst wordt georganiseerd door de gemeente Leeuwarden, Stichting Ynnatura, It Fryske Gea en de Friese Milieufederatie en is mede mogelijk gemaakt door de bedrijvenverenigingen van De Hemrik en De Zwette. Vanaf 16.30 uur vertellen diverse sprekers aan de hand van praktijkvoorbeelden hoe biodiversiteit en succesvol ondernemerschap hand in hand kunnen gaan. Bedrijven als Mannen van Staal, Bijlsma uit Gytsjerk en Ecomunitypark Oosterwolde bewijzen dat je met een biologisch bedrijfsterrein geld kunt verdienen, waardoor het ook goed voor het economisch rendement van een bedrijf is. Zoveel mogelijk Friese bedrijven zijn ervoor uitgenodigd. Bedrijven van De Zwette krijgen bijvoorbeeld via de ondernemersvereniging bericht dat ze zich aan kunnen melden. De inschrijving staat overigens open voor alle ondernemers en is kosteloos. Je kunt je nog aanmelden via info@itfryskegea.nl.
De inschrijving staat open voor alle ondernemers en is kosteloos De voordelen van biodiversiteit op je bedrijfsterrein zijn volgens de betrokken bedrijven kostenbesparing (minder onderhoud en minder pesticiden), waardeverhoging (aantrekkelijk groen verhoogt vastgoedwaarde), groen imago (prettige uitstraling voor omwonenden, gemeente en klanten), sociale voordelen (mensen werken beter in een groene omgeving, dat levert minder verzuim op), gezondheid (een groene omgeving is een gezonde omgeving) en een netwerk aan bedrijven met aandacht voor de biodiversiteit. De sprekers zijn Jelle Coen Bijlsma namens Stiching Ynnatura, bedrijven voor It Fryske Gea, Anne Jan Zwart over het Ecomunitypark in Oosterwolde, Mannen van Staal over hun groene bedrijventerrein, Jan Wester over biodiversiteit in de gemeente Leeuwarden. Om 17.35 uur wordt de nieuwe biodiversiteitstuin op het terrein van Mannen van Staal feestelijk geopend. Daarna volgt een informele afsluiting en is er gelegenheid tot netwerken.
Ons innovatieland is ook hier zeker in staat om dit probleem aan te pakken. Daar is politieke wil voor nodig, duidelijkheid voor de komende tien jaar. Als premier Rutte zegt dat we niet hoeven te haasten omdat we nog elf jaar hebben voor de eerste doelstelling van 49% CO2 reductie.....dan heeft hij het niet begrepen. Mede daarom hebben we op 10 maart de Klimaatmars van Fryslân naar Amsterdam georganiseerd om een duidelijk signaal te geven. Geef jij ook een signaal, bij de verkiezingen? Je stem telt nu voor drie!
Fotografie: Jan Wester
ZWETTEKRANT | MAART 2019
DUURZAAMHEID EN OPLEIDINGEN
21
Leerzame expeditie voor studenten ‘Waterstofbedrijf’ bij innovatieve Zwette-bedrijven Tieluk werkt samen met ROC Friese Poort
Het bedrijf Tieluk werkt als één van de 45 noordelijke bedrijven actief mee met de splinternieuwe innovatieve duurzame mboopleiding GAS 2.0, die vanaf eind vorig jaar vorm en inhoud heeft gekregen in Friesland, Groningen en Drenthe. Zeven noordelijke MBO-scholen vormen samen Energy College en ze werken met de 45 bedrijven samen. Vier gemeenten en de drie provincies zijn ook betrokken bij dit project om MBO-studenten op te leiden voor een aardgasloze duurzame toekomst.
Studenten Bouwkunde en SMG – AVOK van ROC Friese Poort hebben een leerzame en interessante tocht langs vijf innovatieve bedrijven op De Zwette gemaakt. Ze begonnen bij het startup-centrum There. Eigenaar Erwin Kenter vertelde hen dat 60 tot 70 procent van de huidige beroepen over zeven jaar niet meer bestaat. Daarom biedt There startups de gelegenheid innovaties te ontwikkelen. Kenter: “Niet iedereen hoeft ondernemer te worden. Als je het ambieert, adviseer ik aan de slag te gaan bij een start-up. Grote bedrijven hebben namelijk moeite de snelle ontwikkelingen bij te houden.” Bij bedrijvencentrum De Fabriek liet eigenaar Jaap Hoekstra de studenten weten: “Wij laten zien dat je een oud pand uitstekend kunt verduurzamen. Het hele gebouw is goed geïsoleerd, we gebruiken onder meer 12 centimeter dikke PIR isolatieplaten en wit dakleer. Dit weerkaatst het zonlicht, zorgt in de zomer voor minder warmte in het gebouw en bespaart aircokosten.” De derde halte was Tieluk. Dit bedrijf maakt een apparaat waarmee je het
aardgas in de cv-ketel kunt vervangen door waterstof. Op dit moment is Tieluk in gesprek met woningstichtingen om voor bestaande bouw deze waterstofketels te leveren. Het slotstuk was Zaanderwijk. “In 2016 zijn wij het project Tolhuizen gestart met veertien innovatieve, circulaire en duurzame woningen van Rockwool. Wij hebben het bouwproces ontwikkeld en het innovatieve concept vormgegeven. De daken zijn volledig afgewerkt met hoogwaardige zonnepanelen. Hiermee leveren zij een vermogen van zo’n 9600 kWh aan elektriciteit. Een gemiddeld huishouden verbruikt zo’n 3500 kWh per jaar.”
Smart Energy gaat over ontwerpen van duurzame energiesystemen zoals gasloos bouwen, warmtepompen, biomassa en all electric als alternatieven voor verwarming van gebouwen. Ook gaan studenten met
Met dit project wordt alvast vooruit gedacht en gewerkt en ingespeeld op het dichtdraaien van de Groningse gaskraan in 2030 en de toenemende vraag naar duurzame energievoorziening. Het is de bedoeling dat de noordelijke toonaangevend blijven op het gebied van energie.
Sije Prins, instructeur Bouwkunde bij ROC Friese Poort: “Bij deze rondgang langs bedrijven zien studenten met eigen ogen wat er nu al in de praktijk gebeurt. Ik zie aan hen dat ze het erg interessant vinden. De arbeidsmarkt is steeds meer op duurzaamheid gericht, wij willen onze studenten daar zo goed mogelijk op laten aansluiten.”
Nieuwe MBO-opleiding Technicus Smart Energy Vanaf augustus dit jaar gaat de nieuwe MBOopleiding MKE Technicus Smart Energy van start bij ROC Friese Poort. Zes Friese installatiebedrijven werken daarin nauw samen met het opleidingencentrum zodat het goed aansluit op de dagelijkse praktijk. De installatiebranche heeft te maken met een verschuiving van mechanische naar digitale processen en met de energietransitie. Dat vraagt ICT skills en kennis van nieuwe duurzame technieken.
De opleiding wordt de komende vier jaar doorontwikkeld. Vooruitlopend daarop mocht ROC Friese Poort-student Jordy de Vries alvast stagelopen bij Tieluk op De Zwette. Tieluk is een van de bedrijven die een actieve bijdrage levert binnen het thema waterstof. Door het Energy College-project worden de komende vier jaar 3400 vakmensen opgeleid die in NoordNederland aan de slag kunnen bij de overstap van fossiele naar duurzame energie.
behulp van ICT-toepassingen het energieverbruik van gebouwen monitoren en analyseren. Gedurende de opleiding krijgen de studenten een coach voor persoonlijke en vakinhoudelijke begeleiding. In leerjaar drie en vier lopen de studenten een betaalde stage bij de participerende installatiebedrijven. Na de opleiding zijn de studenten vrijwel zeker van een baan. Naast leren door theorie en praktijkonderwijs in de technische werkplaatsen leren de studenten ook in het Duurzaam Doen Huis van ROC Friese Poort en door levensecht projectonderwijs.
ZWETTEKRANT | MAART 2019
Jordy de Vries is student Middenkader Engineering aan ROC Friese Poort en volgt de richting elektro. Nadat hij zijn opleiding heeft afgerond, leert hij graag verder. “In de toekomst wil ik naar het hbo om Mechatronica te volgen. Het leuke is dat ik dan veel kan programmeren, iets wat ik graag doe. Daarom ben ik ook zo blij met mijn stage waar ik de hele week mocht programmeren.” Tieluk maakt een apparaat waarmee je het aardgas in de cv-ketel kunt vervangen door waterstof. Hiervoor heb je alleen elektriciteit nodig en verminder je dus het gebruik van aardgas. Door het bijmengen van waterstof in de verbranding van verwarmingsinstallaties kun je een rendement van 50 procent behalen. In de toekomst kan dit zelfs oplopen naar 70 procent.
PUZZEL
22
Prijswinnaar puzzel december 2018
Voorjaarspuzzel We hebben ditmaal niet één, maar drie prijzen te verdelen. Vul de puzzel in en maak kans op één van deze drie bierpakketten van Grutte Pier Brouwerij ter waarde van 20 euro. Oftewel: bûter, brea en griene tsiis, makkest no kâns op in hearlike bierpakketpriis. Tsjoch!
4
1 3
2 3
1
2 5
12
4
Fotografie: Johan Vogelzang
8 10
7
5
9
De juiste oplossing van de puzzel uit de vorige editie van De Zwettekrant is ‘Kerstwensen’. Uit de vele goede inzendingen kwam mevrouw Hunnik uit Leeuwarden als winnaar uit de bus. Zij heeft de cadeaubon ter waarde van 50 euro gewonnen, die beschikbaar is gesteld door Carwash XL Leeuwarden. Op de foto overhandigt Karim Romondt van Carwash XL de cadeaubon aan mevrouw Hunnik, haar schoonzoon Sietze Boersma en kleinzoon Merijn van Hunnik.
11 6
13
Beantwoord onderstaande vragen: 1. Op welk event wordt de Leeuwarder Ondernemersprijs uitgereikt?
DE9007745-ONT005-CB015 Leeuwarden
NIEUWE BADKAMER Kom naar NODIG? onze showroom
2. Door welke familie wordt Vermeulen Verpakkingen sinds 1996 geleid? 3. Hoe heet het oude brommermerk dat terug is als elektrische fiets? 4. Naar welke krachtige volksheld hebben Frans Filius en Renze Bil hun gerstenat vernoemd?
5. Welk bedrijf heeft een professionele mobiele TV-studio?
in Leeuwarden
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
OPLOSSING PUZZEL
Stuur de oplossing met jouw adres en telefoongegevens voor zaterdag Zwettestraat 10 |Wattstraat t. 058 4, 213 37 20 april naar: De Zwettekrant, James 891213 AR Leeuwarden. Of stuur een mailtjeleeuwarden@sanisale.com naar puzzel@dezwettekrant.nl. In de volgende editie maken wewww.sanisale.com/leeuwarden de prijswinnaars bekend. DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden Leeuwarden Leeuwarden
NIEUWE KEUKEN NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE KEUKEN NIEUWE NIEUWE KEUKEN KEUKEN NIEUWE KEUKEN KEUKEN KEUKEN KEUKEN KEUKEN KEUKEN KEUKEN KEUKEN KEUKEN NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? naanKraaormKnoamarnKaaoKrmomnanaKaraorm naar Kom naaKrom nKaaormKnoamarnKaaoKrmomnanaKaraoKrmom m o ro moosh mownoro mze moomwroom oomw onm oze oomw onm osh roshosh roshosh ro woro w wnro wooro w wro om om shoro sh shoro onze shoow ze ze ze nze shonnoze nshze nooze nsh nooze ownoze oro ownoze e rd a en en en en en en en en en en w rd rd rd rd rd rd rd rd rd rd rd u a a a a a a a a a a a e winwin winwLeeuenwarden eueu euinwLeineuLeweuinwinLeLe eueu in Le in LeeuinwLeineuLeweuinwinLeLe Leeu Lew
Zwettestraat 10 Zwettestraat | Zwettestraat t.10 058 213 37 Zwettestraat Zwettestraat Zwettestraat Zwettestraat | 10 t. Zwettestraat 058 10 | t.Zwettestraat |13 058 10 213 t. Zwettestraat 10 058 | 213 t. |Zwettestraat 13 10 t. Zwettestraat 058 213 10 058 37 |13 t. Zwettestraat |213 10 13 t. 058 37 213 058 10 |37 13 t.213 13 | 058 10 213 t.37 10 37 058 13 | 213 t. |13 10 t.37 058 213 058 37 |13 t.213 13 058 37 213 37 13 213 1337 37 13 37 leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com
www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden
DĂŠ trot verspre se ider van De Zwe ttekran t
Partner op gebied van bezorging en logistiek
FRL is de allround specialist op het gebied van bezorging en logistiek: postbezorging, huis-aan-huis verspreiding, (fiets)koerierswerk en pakket- en palletdistributie voor de zakelijke markt. FRL biedt landelijke dekking, kwalitatief hoogwaardige bezorging en hanteert aantrekkelijke tarieven.
Zwettestraat 31, Leeuwarden / 058 - 21 54 157 /
www.frlpost.nl
Waar BEARING zit, blijft het draaien BEARING BV
R E C L A M E M A K E R S
5905 _ Jumbozuil
Als specialisten op het gebied van aandrijftechniek, met een ruime voorraad en jarenlange ervaring staan wij 24/7 voor u klaar! • LAGERTECHNIEK
(GROOTSTE LAGERVOORRAAD VAN NOORD-NEDERLAND)
• SKF LINEARTECHNIEK
(MET BEWERKINGSMOGELIJKHEDEN)
KOGELLAGERS
SKF Linear Motion Distributor
RECHTGELEIDING
• KETTINGEN/KETTINGWIELEN • V-RIEMEN/PULLEY’S • PNEUMATIEK • ELEKTROMOTOREN • FREQUENTIEREGELINGEN • TECHNISCHE OPLEIDINGEN
(OP LOCATIE LEEUWARDEN, IN SAMENWERKING MET ROVC)
PNEUMATIEK
ELEKTROMOTOREN
TRANSPORTWIELEN
FREQUENTIEREGELAARS
MOTORREDUCTOREN
TECHNISCHE OPLEIDINGEN
zuil v.v. lichtdoorlatende folie. Extra vakken voor aanvullende logo’s al wel gesneden, maar nog niet verwijderd.
Wij zijn er ook! Je vindt ons op standnummer 4120
Bearing B.V. Heerenveen Businesspark Friesland-West 19c 8447 SL Heerenveen Tel.: 0513-78 99 07 e-mail: info@bearing.nl
Bearing B.V. Leeuwarden James Wattstraat 19 8912 AS Leeuwarden Tel.: 058-203 81 00 e-mail: leeuwarden@bearing.nl