DE ZWETTEKRANT JAARGANG 2 - NOVEMBER 2017
Verrassende wereld van werken & winkelen
Drie vrienden:
Wintersportbiertje Stiegl naar Leeuwarden 5 | Elfwegentocht
12 | Woontrends
16 | Cambuur
Twee weken lang bij NOS met dagelijks TV-journaal
Tot rust komen in je eigen huis in 2018, met Heart Wood
Nieuw stadion zorgt voor inkomsten en werkgelegenheid
eetcafé DE FABRIEK
Kom ook gezellig
Vermeulen Verpakkingen
langs!
met vrijdag maandag tot en 8.00 - 17.00 uur
VOOR een lunch, ESTje VERGADERing of FE
James Wattstraat 4 - 8912 AR Leeuwarden - 058 3030490
NU OOK JEUGDKARATE!
Elke zaterdag van 9:00 tot 10:30 uur - De Fabriek, James Wattstraat 4, Leeuwarden
Kerstdoos met kerstgevoel
Meld je aan voor een proefles
Train je fysieke en mentale weerbaarheid, voor jong en oud!
LEEUWARDEN EN DE WESTEREEN
WWW.TENSHO.NL • 06 512 428 88 • INFO@TENSHO.NL
Bekijk ons assortiment in onze webshop! FAHRENHEITWEG 8 | LEEUWARDEN | T (058) 2136345
WWW.VERMEULENVERPAKKINGEN.NL
Wij zijn werkzaam voor zowel bedrijven als particulieren • Maaiwerk bedrijventerreinen, sportvelden, kerkhoven, particuliere gazons, etc. • Grondverzet, aanleg en onderhoud van tuinen of gazonnen. Paardenbakken renoveren (cultivateren, frezen en egaliseren). • Groenwerk, snoeiwerkzaamheden en boomkap. Aanleggen van heggen en planten van bomen. • Gladheidsbestrijding, ijs en sneeuwvrij maken van bedrijventerreinen en parkeerterreinen.
• MAAIEN • GRONDVERZET • GROENWERK • WINTERWERK
Kromwal 12 • 8636 VD Britswert • Telefoon: 06 23189069 • E-mail: info@noordmansmaaiservice.nl
VOORWOORD
3 In deze editie: NIEUW OP DE ZWETTE 5 Ambitieuze fossielvrije Elfwegentocht scoort nationaal én internationaal
JONGENSDROOM 6 Wintersportsfeer met een Stiegltje van Oostenrijk naar Leeuwarden
SMAAK & PASSIE 7 Een kwart eeuw koken met Wim Teeuw
DUURZAAMHEID 8 Column Bouwe de Boer 11 Hoe duurzaam zijn keuken en badkamers tegenwoordig? 15 Hogere opbrengst zonnepanelen als je ze op witte daken plaatst
Vernieuwing in het groot en in het klein
21 Een duurzame brug voor
Vernieuwing zijn we gelukkig ook nu weer volop op De Zwette tegen gekomen. Vernieuwing in het groot en vernieuwing in het klein. Vernieuwing van het Cambuur Stadion – om met groot te beginnen – kost miljoenen maar gaat ook genoeg opleveren qua geld en werkgelegenheid, zoals in het artikel van twee pagina’s is te lezen.
NIEUWS
Voorbeeld van vernieuwing op persoonlijk niveau, is het artikel over de woontrends van 2018. Beken kleur en kom tot rust en balans. Verder gaat het ditmaal ook nog over vernieuwingen van daken. Beken kleur – wit in dit geval – en je zonnepanelen gaan een hogere opbrengst leveren en je pand wordt beter geisoleerd. Vernieuwing vinden we ook absoluut bij de Elfwegentocht, want alle Friezen in juli volgend jaar twee
weken lang fossielvrij laten rijden is erg vernieuwend. Zó vernieuwend dat de NOS er twee weken lang een TV-journaal over gaat maken. Duits automerk BMW stelt er twintig elektrische auto’s voor beschikbaar. Durf groot en vernieuwend te denken en moet je zien wat er gebeurt. Geweldig! Vernieuwingen in manieren van financieren vinden we in het artikel over crowdfunding. Nu banken geen risico’s meer durven nemen komen er ineens andere financiele wegen tevoorschijn. We hopen dat onze ondernemende lezers dankzij deze verhalen nieuwe input krijgen voor een nog betere bedrijfsvoering en dat de consumenten hun wereld ook mooier en beter kunnen maken. Oftewel: veel leesplezier toegewenst! Jaap Hoekstra en Fransisca Vogelzang
Energiecampus
9 Interessante nieuwtjes over bedrijven van De Zwette
LIVING 12 Woontrends 2018: Beken kleur en kom tot rust
ECONOMISCHE VOORUITGANG 16 Nieuw Cambuur stadion levert werkgelegenheid en inkomsten op
FINANCIËLE VERNIEUWING 18 Crowdfundingplatforms: zijn ze nuttig of zijn ze overbodig?
BEDRIJVENVERENIGING DE ZWETTE
COLOFON Deze krant is een uitgave van De Fabriek Leeuwarden en Ontwerpstudio Vogelzang De Fabriek Leeuwarden James Wattstraat 4 8912 AR Leeuwarden www.defabriekleeuwarden.nl Telefoon 058 3030 490 Ontwerpstudio Vogelzang James Wattstraat 4 8912 AR Leeuwarden Telefoon 058 3030 494 www.ontwerpstudiovogelzang.nl
19 Zwette-voorzitter Jaap Hoekstra wil Redactie Johan en Fransisca Vogelzang, info@dezwettekrant.nl Vormgeving en acquisitie Ontwerpstudio Vogelzang, Fransisca Vogelzang Fotografie Sandra Wolf, Johan Vogelzang en dank aan alle bedrijven die fotomateriaal beschikbaar hebben gesteld. Oplage 51.000 exemplaren Verspreider FRL vestiging Leeuwarden
ZWETTEKRANT | NOVEMBER 2017
samen prachtige dingen realiseren
HIER WERK IK 22 - Antsje Steenstra en Oeltsje Noordmans
WINTERPUZZEL 22 Maak kans op een bierpakket ter waarde van 60 euro
Uw specialist in Volvo en Saab dealer
nu al vanaf
€ 4.875,-
incl. subsidie*
* Verkoop van nieuwe auto’s en occasions * Onderhoud en service aan alle merken * APK-keuring * Ruitreparatie * Schadeherstel * Airco-service * Levering en montage van banden
Bespaar tot 70% op uw gasrekening! De Daikin-Intergas hybride warmtepomp haalt de meeste energie uit de lucht, de bodem en het grondwater. Met deze energie zorgt de warmtepomp voor een comfortabel warm huis en een grote hoeveelheid warm tapwater. Bovendien bespaart u tot wel 70% op uw jaarlijkse gasrekening! Kijk op www.asndokkum.nl voor meer informatie. * Met de ISDE-regeling kunt u een subsidie vanaf € 1.700,- aanvragen voor de aanschaf van een Daikin-Intergas hybride warmtepomp.
AUTOBEDRIJF WASSENAAR LEEUWARDEN • (058) 212 21 22 James Wattstraat 21, 8912 AS Leeuwarden • info@zweedse-auto.nl
zweedse-auto.nl
Birdaarderstraatweg 127 9101 CZ Dokkum www.asndokkum.nl 0519 - 82 00 00
=
NIEUW OP DE ZWETTE
5
Ambitieuze fossielvrije Elfwegentocht scoort nationaal én internationaal De Elfwegentocht is misschien wel het meest ambitieuze plan ooit, om álle Friezen twee weken lang zonder ook maar één druppel benzine, diesel of andere fossiele brandstof door onze provincie te laten rijden. Het projectbureau – met twee vaste krachten en een schil van studenten, stagiaires en andere enthousiastelingen eromheen – zetelt sinds 1 augustus als nieuw bedrijf op De Zwette, aan de James Wattstraat.
Projectleider Tsjeard Hofstra: “We zitten hier in De Fabriek tot 31 juli 2018, want dan zit ons project er alweer op. Op 6 april dit jaar was onze kick-off. De twee weken dat we heel Fryslân fossielvrij aan het vervoeren willen hebben, van 1 tot 14 juli 2018, zijn ons hoogtepunt. Ons projectbureau wordt met name gefinancierd vanuit de Freonen Fan Fossylfrij Fryslân en daarnaast krijgen we bij sommige projecten ook steun van gemeentes en provincie.” Met het belangrijkste project – de Elfwegentocht – worden al flinke stappen gezet. Zo stelt het Duitse automerk BMW minimaal twintig elektrische auto’s beschikbaar. Tien voor Friese bedrijven die met de
Elfwegentocht meedoen en tien voor Friese dorpen als deel auto “Als er meer animo voor is onder Friezen, wil BMW misschien wel meer auto’s beschikbaar stellen. Het is voor hen een mooie manier van reclame maken.”
“BMW stelt twintig elektrische auto’s beschikbaar en NOS maakt twee weken lang dagelijks TV-journaal” Het is de bedoeling om het bewustzijn onder mensen te vergroten dat fossielvrij – en dus milieuvriendelijk autorijden c.q. vervoeren een noodzaak is en inmiddels ook realistisch en haalbaar. “Als we zo doorgaan als de laatste eeuw dan maken we de aarde kapot. We moeten echt af van de fossiele brandstoffen”, zegt Tsjeard. “Het kabinet wil dat er vanaf 2030 geen auto’s meer worden gemaakt die op fossiele brandstoffen rijden, dus het komt steeds dichterbij.” “Het is natuurlijk fantastisch dat de NOS volgend jaar dagelijks een speciaal Elfwegentochtjournaal gaat uitzenden”, zegt Tsjeard. Het is een geweldig
nationaal uithangbord van Fryslân en vooral van de fossielvrije boodschap. Er kunnen ontzettend veel mensen worden bereikt en van nuttige informatie worden voorzien. “Er zijn zoveel varianten op fossiele brandstoffen, zoals rijden op elektriciteit, op waterstof en ook op zonne-energie. Maar mensen moeten de mogelijkheden eerst leren kennen.” Eén van de deelprojecten van de Elfwegentocht is de optocht van futuristische voertuigen, op de slotdag van 14 juli. Op de N31, de Wâldwei, zullen de meest milieuvriendelijke prototypes van zoveel mogelijk fabrikanten vanuit de hele wereld in één stoet achter elkaar rijden. Ook wordt een poging gedaan het wereldrecord van de langste stoet elektrische auto’s te verbeteren. “Helmond heeft nu het record met 746 auto’s achter elkaar en dat willen wij verbeteren”, lacht Tsjeard. Op 1 december wordt in het FeanPlaza in het Abe Lenstra stadion in Heerenveen een grote bijeenkomst voor bedrijven gehouden onder de naam ‘Hoe doe ik mee met de Elfwegentocht’, waar je tips krijgt hoe je mee kunt doen en hoe je als bedrijven elkaar kunt helpen. TV-presentator Harm Edens is dagvoorzitter. Tsjeard: “Als we elkaar helpen en samenwerken kunnen we er volgend jaar twee fantastische fossielvrije weken van maken.”
Fotografie: Sandra Wolf
ZWETTEKRANT | NOVEMBER 2017
JONGENSDROOM
6
Wintersportsfeer met een Stiegltje van Oostenrijk naar Leeuwarden Waar een biertje drinken op en Oostenrijks terras al niet toe kan leiden. “We dronken een Stiegltje op een terras in Zell am See en vonden die zo lekker dat we tegen elkaar zeiden: ‘Waarom kunnen we dit biertje niet in Nederland drinken’?” Jan Hiemstra en Marcel de Wilde waren de beide biergenieters en mede dankzij het persoonlijke contact met Stiegl door Sem Holtkamp kwam er meer schot in de zaak. Alhoewel, schot in de zaak: haast hebben ze nog steeds niet. Het past bij de ideologie van de mannen en ook van de brouwerij uit Salzburg, die de grootste private brouwerij van Oostenrijk is en een echt familiebedrijf. Het bestaat al sinds 1492 oftewel 525 jaar inmiddels. Stiegl is van de slow brewing, rustig en met aandacht. Marcel: “We zijn begonnen met af en toe een kratje voor vrienden mee te nemen naar Nederland en dat is inmiddels wat groter geworden.” Ze hebben een website en een webshop, waarop je alle bieren van het Oostenrijkse merk kunt vinden. Ook de speciale bieren. Alhoewel, het gewone bier, het Goldbräu van Stiegl smaakt voor Nederlandse begrippen ook al speciaal. Met een lekkere kruidige hopsmaak en een frisse bite. Te bierig voor een radler en toch lekker fris en verfrissend in combinatie
met een lekkere stevige afdronk. Met het vriendelijke alcoholpercentage van een pils. “Wij waken ervoor om zelf te zeggen hoe het smaakt”, zegt Jan. “Want mensen denken dan meteen dat ze weten hoe het smaakt en de smaak van Stiegl is eigenlijk nergens mee te vergelijken. Stiegl geeft het bier de tijd om te rijpen en dat maakt dat het heel anders – rijker, voller – smaakt dan Nederlandse pilsners.” Marcel: “Ik ben van mening dat je ook het zuivere bergwater proeft waarmee het wordt gebrouwen.”
“Stiegl geeft het bier tijd om te rijpen en dat maakt de smaak heel anders” In Leeuwarden wordt het nu op drie plaatsen aan consumenten geschonken. Aan de bar van een golfbaan, een skihal en een businesscafé. Sem: “We willen het best verder in Nederland verspreiden, maar dat doen we rustig aan. We willen zeker weten dat businesspartners achter de filosofie van Stiegl en ons staan. Wij gaan niet voor het snelle geld en het snelle scoren. Wij gaan voor kwaliteit en voor langdurige relaties.”
ZWETTEKRANT | NOVEMBER 2017
Ze hoeven er ook nog niet van te leven. Leeuwarders Jan en Sem hun broodwinning komt uit hun eigen marketingbedrijf Localink en Marcel uit Epe is product manager bij een voedingssupplementen bedrijf uit Harderwijk. Jan: “Als marketeers spreekt de marketing filosofie van Stiegl ons ook aan. Ze hebben al vijfhonderd jaar hetzelfde logo! Ze voeren hun consequente ideeën over uitstraling in alles door, je kunt het zo gek niet bedenken of er is tot in detail over nagedacht, ook naar de landen waar ze naartoe exporteren.” Sem: “Stiegl wil in alles zichzelf blijven en de eigen kwaliteit en uitstraling houden. Daarom hebben ze overnames door grote internationale brouwerijen ook altijd tegen gehouden. Daar meer over te leren is voor ons als vakidioten ontzettend interessant.” En ondertussen maakt de brouwerij ook gewoon ontzettend lekkere bieren, zoals het jubileumbier Columbus dat dit jaar vanwege het 525-jarig bestaan is gebrouwen. Ook weer lekker fris en lekker kruidig, vol van smaak en volledig uit natuurlijke lokale grondstoffen samengesteld. Vriendelijk zijn voor de natuur zit er daar al eeuwen in, is geen modegrill. Sem: “Ook dat spreekt ons erg aan.”
Fotografie: Sandra Wolf
SMAAK & PASSIE
7
Een kwart eeuw koken met Wim Teeuw De passie van de pure smaak, met combinaties die verrassen en verbazen, dat is waar het al een kwart eeuw om draait bij Wim Teeuw en zijn Cadenza Catering. Destijds begon hij in zijn eentje, nu staan er zeven mensen op de loonlijst en heeft hij een flexibele schil van ‘gastvrijheidsstrijders’. Deze maand bestaat Cadenza exact 25 jaar. Cadenza Catering combineert vanuit de eigen keuken aan de Foeke Sjoerdswei 26 vakmanschap, ambacht, passie voor koken, smaak en kwaliteit. Werkelijk alles maken hij en zijn medewerkers zelf, geen enkele saus komt uit een standaard pakje of tube, alles is zelf gemaakt. En dat proef je. Zijn perenijs bijvoorbeeld. Zonder zuivel, met echte peer. Verfrist als echt ijs en smaakt als de echte vrucht in zijn volle glorie. Wat een verschil met supermarktperenijs. Appelsap? Van echte appels, natuurlijk! Zó lekker. Kan geen concentraat uit welke winkel dan ook tegenop. Gebotteld en geleverd door Dekemastate uit Jelsum. “Smaakt elk jaar anders, maar dat is ook logisch, want echte appels smaken niet altijd hetzelfde”, lacht Wim. Wim heeft voorbeelden in overvloed, van verwennerijen voor de smaakpapillen. “Ik heb een leverancier in de Friese wouden die een fantastisch assortiment aardappelen, peulvruchten en groente heeft, echt geweldig. Zijn sperziebonen zijn weergaloos. Maar alleen verkrijgbaar in augustus, dan zijn ze op hun best. Koken volgens de seizoenen, dat levert echt de beste smaak op.” “Ik werk niet met een vaste menukaart. Ik bespreek met de klant wat de wensen zijn, daarna kijk ik welke producten het seizoen biedt en ga ik aan de
slag met het creatieve proces.” Liefde voor het vak, liefde voor de ingrediënten, liefde voor de smaak en de gerechten. Het zit in zijn natuur. Zijn bedrijf is gegroeid, het aantal opdrachtgevers ook, de passie en het gevoel zijn gebleven. Wim: “Dit is mooi zo, groter hoeft het niet te worden. Zo kunnen we het persoonlijk houden, kwaliteit waarborgen en toch ook aan grote opdrachtgevers tegemoetkomen.”
“Koken volgens de seizoenen, dat levert echt de beste smaak op” Wim (59) wist vrij laat wat hij echt wilde. “Ik had verschillende banen gehad, maar wilde iets dat écht bij me paste. Ik ben de culinaire vakschool in Groningen gaan volgen waar ik in twee jaar een gedegen opleiding kreeg en alles leerde.” Zelfstandig ondernemer zijn hoorde daar ook bij. “Ik wilde het gewoon allemaal zelf bepalen en koken is gewoon één van de allerleukste dingen om te doen in het leven.” “We cateren bedrijfslunches, feestelijke bijeenkomsten en uitvaarten. We koken diners bij mensen thuis, in grote zalen, boerderijschuren of op een eiland in de Friese meren en we doen veel crewcatering voor festivals in en om Leeuwarden. Als we voor een feest of diner naar Amsterdam, Maastricht of Dordrecht moeten, draaien we onze hand daar ook niet voor om. Zolang ik smaak en kwaliteit kan garanderen met mijn team en het vak mij blijft inspireren, blijf ik dit gewoon doen.”
Fotografie: Ruben van Vliet Fotografie
ZWETTEKRANT | NOVEMBER 2017
DUURZAAMHEID
8
‘Fryslân is in november uitgeroepen tot beste circulaire regio van Nederland, dankzij hergebruik, lokale schone energie, lokaal gezond voedsel, geen gif in de grond en bijenlinten.’
Fotografie: Sandra Wolf
De toekomst begint nu Durf je nog eieren te eten? Heb je deze week nog een insect gezien? Of de bloemen in de wei, nog een bosje bloemen voor je vrouw meegenomen? De wereld staat een beetje in de brand! Stukje bij beetje komen de nare berichten samen, weer een warmer jaar, gifstoffen in ons eten en drinken, minder insecten, minder bloemen in de wei…….waar eindigt dit? Is er dan nog een weg die we in kunnen slaan om onze kinderen toch nog een gezond leven te kunnen geven? Volgens mij wel! Begin november werd Fryslân aangewezen als de beste circulaire regio van Nederland, wij Friezen hebben de eerste stappen gezet om structureel meer in te zetten op hergebruik, meer lokale schone energie, lokaal gezond voedsel, geen gif in de grond, bijenlinten en noem maar op.
elektrisch, er is een tankplaats voor schone blauwe diesel, Centrum Duurzaam van de Friese Poort leidt steeds meer duurzame installateurs op en dit is nog maar het topje van de ijsberg. Nu Groenleven ook een zonnepark gaat bouwen van 17 hectare naast de Zwette is één ding duidelijk: De Zwette wordt hét energieleverende gebied van Leeuwarden. Immers Bouwgroep Dijkstra Draisma gaat begin 2018 boren naar warmte uit de grond en gaat het eerste energie-leverende voetbalstadion van de wereld bouwen. Als je dan ook nog weet dat MG Energysystems grote accu’s aan het bouwen is voor de opslag van stroom uit zonneparken….dan is het duidelijk:
Het aantal boeren dat biologisch wil gaan werken stijgt spectaculair, de streekboer levert gezonde lokale producten in een groot deel van Fryslân, De Freonen fan FossylFrij Fryslân organiseren de Elfwegentocht en de biodiversiteit is een groeiend zorgpunt waar juist in Fryslân een antwoord op gevonden gaat worden.
De Zwette is bezig het voorbeeld-bedrijventerrein te worden van Friesland, misschien Nederland. Of is het al zover? Staan andere bedrijventerreinen dat toe? Waar is de competitie? De Elfwegentocht van 1 tot en met 14 juli 2018 is een geweldig ijkpunt. Haalt Fryslân de ambitieuze doelstelling van volledig fossielvrij rijden? De complete Nederlandse journalistiek strijkt neer in Fryslân, met de NOS met een dagelijks televisiejournaal voorop.
Het interessante is dat dit allemaal in Fryslân gebeurt, maar vanwaar deze drive? Het is één van de verrassende effecten van Fryslân Culturele Hoofdstad. De mensen achter al deze initiatieven hebben elkaar gevonden door de verbindende kracht van LF2108. En 2018 geeft urgentie, want het is al bijna zover. En daar weten de Friezen wel raad mee. Niet op de gebruikelijke manier door de overheid, maar juist vanuit de ‘mienskip’.
Wil je als bedrijf jezelf ook laten zien en meedoen, meld je dan aan op www.freonen.nl en kom op vrijdag 1 december naar de start, van 14.00 tot 18.00 uur, in het Abe Lenstra Stadion. Want we gaan geschiedenis schrijven, pardon, we schrijven de toekomst! En die start, die begint nu! Oant sjen en tot ziens!
En: de Zwette speelt daar een grote rol in. De Fabriek van Jaap is sinds kort energieneutraal, er is een start gemaakt met de bouw van het zonnepark aan de noordkant van Post-NL, de Mannen van Staal rijden
Bouwe de Boer, Projectleider FossylFrij Fryslân LF 2018
ZWETTEKRANT | NOVEMBER 2017
NIEUWS
9
Gelauwerde Claudy Jongstra gaat werken bij Estafette
Lease Quality nu Van Mossel Autolease Het bedrijf Lease Quality aan de François HaverSchmidtwei is veranderd van naam naar Van Mossel Autolease. Men heeft in het Noorden vestigingen in Leeuwarden, Groningen, Zwolle en in Hengelo. Dat is ook de filosofie van het bedrijf: met lokale vestigingen een landelijke dekking hebben. Groot zijn waardoor je scherp in kunt kopen en toch lokaal herkenbaar blijft.
De nationaal en internationaal gelauwerde Friese kunstenaar Claudy Jongstra verhuist begin december met haar ‘Waste NO Waste LAB’ naar de nieuwe ‘Recycle Boulevard’ van Omrin Estafette in Leeuwarden. Claudy is expert in duurzame en milieuvriendelijke kunstuitingen. Claudy haar werk is over de hele wereld te zien en is opgenomen in verschillende collecties, waaronder die van het Stedelijk Museum, het Rijksmuseum, het Victoria & Albert Museum London en het San Francisco Museum of Modern Art. Het Nederlands publiek kent haar vanwege haar ontwerp voor de nieuwe huisstijl van het Rijksmuseum
Amsterdam en de permanente tentoonstelling van haar ‘mural’ van natuurlijke materialen in het Fries Museum. Met de verhuizing verplaatst het LAB zich van de Suikerunie aan het Waagplein in Groningen naar de nieuwe ‘Recycle Boulevard’ aan de Voltastraat. Omrin Estafette-manager Stephanie de Groot: “Claudy slaat voor ons de brug tussen afval, kunst en duurzame productieprocessen. De op 18 november geopende Recycle Boulevard wordt een innovatieve plek voor inspiratie, recycling en upcycling. Stephanie: “Deze samenwerking gaat veel mensen positief inspireren en dat is precies wat wij willen bereiken.”
Aanleg van zonnepanelenpark
Vestigingsmanager Jan Willem van Beem: “Ons groeiende kantoor heeft drie accountmanagers en een binnendienstmedewerker en een back-office in Groningen. We blijven lokaal met onze ondernemende klanten in Friesland meedenken om de beste automotive oplossing voor hen te realiseren waaronder elektrisch, aardgas, waterstof of hybride. Dan is het goed dat je lokaal aanwezig blijft en de taal en gewoonten van de mensen goed kent zodat je daar flexibel en goed op kunt inspelen.” Van Mossel Autolease is onderdeel van de International Car Lease Holding, wat een wagenpark van ruim 60.000 personen- en bedrijfswagens heeft, 40.000 auto’s per jaar verkoopt, dealer is van 11 automerken, 15 schadeherstelbedrijven bezit en ook actief is in Duitsland en België.
Wetterskip wint prijs voor renovatie gemaal Wetterskip Fryslân heeft vrijdag 10 november de Gemalenpluim 2017 in ontvangst mogen nemen. De prijs is voor de renovatie van gemaal Dongerdielen in Ezumazijl. De Nederlandse Gemalen Stichting (NGS) heeft de prijs aan Wetterskip Fryslân toegekend omdat er tijdens de technische en bouwkundige renovatie zorgvuldig is omgegaan met de monumentale status van dit rijksmonument.
De aanleg van het Zonnepark op De Zwette, op een deel van de voormalige snelweg/rondweg dat grasland was geworden vanwege de Haak om Leeuwarden, is gestart. Zonneparkontwikkelaar Ecorus uit Purmerend realiseert behalve het park op De Zwette nog twee zonneparken in Leeuwarden, van in totaal vier hectare. De andere locaties zijn Hemriksein en de Drachtsterweg. Alledrie zonneparken worden geplaatste op zogeheten ‘overhoeken’, plekken voormalige autoweg die zijn overgebleven na de aanleg van de Haak om Leeuwarden.
Peter Nijhof van NGS: “Het was voor ons heel duidelijk waar de pluim naartoe moest gaan. Het is Wetterskip Fryslân gelukt om het gemaal aan te passen aan de moderne tijd, waarbij uitgebreid rekening is gehouden met de cultuurhistorische waarde van het rijksmonument. Het gemaal in Ezumazijl stak er met kop en schouders bovenuit.”
Vanaf het voorjaar van 2018 zullen de drie zonneparken ongeveer vier megawatt aan energie opleveren. Genoeg om zeker duizend huishoudens van groene stroom te voorzien. De opgewekte stroom wordt rechtstreeks verkocht aan een energieafnemer en terug geleverd aan het net.
ZWETTEKRANT | NOVEMBER 2017
JE VCA DIPLOMA HALEN? BOEK NU! EN DOE MORGEN EXAMEN!
刀攀瀀愀爀愀琀椀攀 洀攀琀 갠甀爀漀ⴀ愀愀渀搀愀挀栀琀 䤀渀 搀攀稀攀 琀椀樀搀攀渀 洀漀攀琀攀渀 眀攀 愀氀氀攀洀愀愀氀 攀攀渀 猀琀愀瀀樀攀 琀攀爀甀最 搀漀攀渀⸀ 圀攀爀欀 攀渀 漀渀搀攀爀搀攀氀攀渀 欀漀猀琀攀渀 最攀氀搀Ⰰ 洀愀愀爀 愀氀猀 眀攀 栀愀渀搀椀最 攀渀 攀昀昀椀挀椀渀琀 爀攀瀀愀爀攀爀攀渀Ⰰ 欀甀渀渀攀渀 眀攀 搀愀琀 最漀攀搀 攀渀 瘀漀漀爀搀攀氀椀最 搀漀攀渀⸀
IN K O O U N EN! D R A W LEEU
Locatie: De Fabriek Leeuwarden James Wattstraat 4
䘀愀栀爀攀渀栀攀椀琀眀攀最 ㌀㐀 䰀攀攀甀眀愀爀搀攀渀 㔀㠀 ㈀㤀㤀 ㌀㘀㜀
Boek je VCA-examen op www.vcanivo.nl
眀眀眀⸀愀甀琀漀戀攀搀爀椀樀昀攀甀最攀渀琀椀攀猀洀愀⸀渀氀
PRAKTIJKGERICHTE COMPUTERCURSUSSEN VOOR EN BEDRIJF in bij één van PARTICULIER de examenbureaus. Onderstaande examens kun je ook bij COEL Toetscentrum Leeuwarden behalen. Schrijf je
Klassikale cursussen • Gesloten groeps cursussen Individuele cursussen • Open Leercentrum • Incompany training
• Microsoft: - Word - Powerpoint - Excel - Outlook SVH Examen Sociale Hygiëne www.mijnsocialehygiene.nl
Examen voor vastgoedbranche www.svmnivo.nl
STIBEX-examens voor boekhouden www.stibex.nl
• Windows 7 / 8 / 10 • Seniorencursussen • Internet en e-mail • Photoshop WFT NIVO
Examen CreatiefNivo www.creatiefnivo.nl
HET NIEUWSTE LEREN
DIPLOMERING WFT MODULES
Winteractie in december en januari
50% korting bij inschrijving op elke 2e cursus
n e d r e d r o v e g n e Vo o r b e g i n ne rs
Examen WFT NIVO www.wftnivo.nl
!
058 - 203 04 05 • www.computertraining.nl LEEUWARDEN James Wattstraat 4, 8912 AR Leeuwarden James Wattstraat 4 8912 AR Leeuwarden www.coeltoetscentra.nl
Flexibel cursusconcept met computertrainingen voor eindgebruikers
DUURZAAMHEID
11
Hoe duurzaam zijn keukens en badkamers tegenwoordig?
Omdat consumenten milieuvriendelijke en duurzame producten steeds belangrijker vinden, gaan ook steeds meer bedrijven er op over: duurzaam geproduceerd, duurzaam in gebruik of beide. We gaan als Zwettekrant bij bedrijven langs om hun duurzaamheid te checken. Ditmaal in de keukenen badkamerbranche, bij Sanisale/Keukensale aan de Zwettestraat. Directeur Zacheus van der Zee: “Wat we aan duurzame producten verkopen in onze zaak? De keukenbladen van merk Greenpanel zijn allemaal gemaakt van gerecycled materiaal. De werkbladen zijn duurzaam geproduceerd en er is minder materiaal dan vroeger voor gebruikt omdat er nu luchtkamers in zitten.” “Wij merken zowel bij Sanisale als bij Keukensale dat de vraag naar duurzame en milieuvriendelijke producten steeds meer toeneemt. Dat zien we zowel bij particulieren als bij de grotere nieuwbouwprojecten waar we aan mee werken. Daarnaast zien we dat het comfortniveau van de producten ook telkens wordt verhoogd en dat is toch ook erg prettig en een leuke bijkomstigheid.”
En op het gebied van badkamers? “Wat we nu nog niet in de showroom hebben maar wel gaan verkopen, zijn infrarood verwarmingen in plafonds en spiegels. Die worden opgewarmd dankzij de energie van zonnepanelen. Dan heb je geen reguliere centrale verwarming meer nodig. Wat ook leuk te melden is, is dat de reservoirs van WC’s steeds zuiniger worden qua waterverbruik. Via een app kun je bepaalde zaken ook nog eens scherp stellen aan de hand van je eigen verbruik.” Het hergebruik van water neemt ook hand over hand toe. Zacheus: “Douchewater kun je tegenwoordig ook hergebruiken. De Upfall van het merk Xenz heeft bijvoorbeeld een tank van dertig liter. Die is ontzettend handig voor bijvoorbeeld hotels en sportverenigingen. Met het hergebruik van douchewater besparen zij enorm veel geld.” Dat geldt zelfs voor regendouches. “Hoe gek het misschien ook klinkt, zij besparen water. Dit komt om
“Douchewater kun je tegenwoordig ook hergebruiken, daar bespaar je veel geld mee” “Wat betreft keukens zien we dat koken op gas nauwelijks meer wordt gedaan,we verkopen eigenlijk alleen nog inductie-kookplaten. Die zijn veel duurzamer dan gas-kookplaten.” Een ander duurzaam weetje: “Filters van afzuigkappen hoef je tegenwoordig niet meer te vervangen. Die kun je tegenwoordig in je oven schoonmaken en hergebruiken. Deze longlive koolstoffilters laat je heet worden in de oven, het vuil verkruimelt en valt eraf en je kunt je filter weer schoon in je afzuigkap zetten.”
ZWETTEKRANT | NOVEMBER 2017
dat het water wordt vermengd met lucht, het wordt als het ware vernevelt. Daardoor lijkt het alsof je meer water gebruikt, maar de druppels zijn kleiner en daardoor verbruik je minder water dan normaal.” “Dan heb je tegenwoordig ook waterontharders. Dat is niet alleen fijn omdat het water zachter wordt en vriendelijker voor je huid met wassen en douchen, maar je bespaart ook op je apparatuur omdat het water ontkalkt is en apparaten als wasmachines en dergelijke langer mee gaan.” In de eigen interne bedrijfsvoering let Zacheus zowel bij Sanisale (het linkerdeel van het pand) als bij Keukensale (het rechter deel) ook op milieuvriendelijkheid en comfort. “We hebben overal in ons 1.600 vierkante meter grote pand lichtbanen met ledverlichting hangen. Dat is niet alleen goed voor het milieu, het licht heeft daglichtkwaliteit en is gewoon ook beter dan dat van TL-lampen.” Fotografie: Sandra Wolf
LIVING
12
ZWETTEKRANT | NOVEMBER 2017
13
Woontrends 2018: in je eigen huis tot rust komen Tot rust komen in je eigen huis, je in balans voelen en zelf de regie en de controle hebben. Dat wordt de trend van volgend jaar. Dit vertaalt zich in nieuwe kleuren en verrassende vormen in het interieur. De wereld om ons heen is hectisch en al onrustig genoeg, thuis hebben we behoefte aan rust en veiligheid en een plek creëren waar je je prettig voelt. Dat zegt trendwatcher en styliste Suzan Dijkstra. Zij werkt voor Woonboulevard Kapenga Leeuwarden, Kapenga Wonen in Buitenpost en Home Center in Wolvega en kan daar haar passie voor wonen en beleven volledig in uitleven.
Comfort en
gemak staan voorop
en in je accessoires
Comforting Home
Suzan spreekt vol passie over de kleurtrends van volgend jaar. “Het thema Comforting Home kan omschreven worden als je veilige haven, je schuilplek waar je je balans terugvindt. De warme aardetinten komen overal terug in je huis. De roze tinten kalmeren je geest en zintuigen en sluiten het lawaai buiten.” De basiskleur waarop je in 2018 al je variaties kunt combineren is Heart Wood, ook wel vergrijsd roze. “Dat wordt dé basiskleur van 2018, het is heel natuurlijk en heeft een warme uitstraling.”
Inviting Home
Kleurtrend twee heet ‘Inviting Home’. “Dat betekent een warm nest om in op te groeien, een uitnodigende plek. Comfort en gemak staan voorop en in je accessoires zet je dingen om je heen die voor jou belangrijk zijn. Daarbij gaat het vooral om blauwe tinten, naturellen en zeegroen.”
The Playfull Home
“De derde kleurtrend is The Playfull Home. Hier laad je jezelf op en bedenk je nieuwe dingen en droom je lekker weg. Het is een inspirerende ruimte, met een goede vibe, een plek om vrienden te ontvangen en inspirerende ideeën te lanceren. Het kleurenpalet dat hier bij hoort is groen met een gele ondertoon en gouden elementen. Dat zorgt voor creativiteit.
Comeback industriele look
“De industriële, stoer en warme look beleeft een comeback in 2018. Met zwart staal kun je accenten geven en dat geeft weer kracht aan het Heart Wood. Onbewerkt, noten en blank houten kleuren zijn in de mode. We gaan ook terug in de tijd naar de jaren vijftig, zestig en zeventig, met designs van toen in combinatie met de techniek van nu.”
Bloemenprints en fluweel
“Abstracte bloemenprints zie je terug in onder andere het behang en kussens. Fluweel komt ook weer helemaal terug, het is zacht, aaibaar en luxe en je ziet het in sofa’s, stoelen, kussens en elementen zoals een poef. Het is onderdeel van het nieuwe luxe. Natuursteen, marmer, goudkleurig metaal geven een gevoel van luxe. In combinatie met zachte stoffen en glanzende details krijgt je interieur een vleugje glamour.”
zet je dingen om je heen
die voor jou
belangrijk zijn.
Afrikaanse invloeden
“Koper verdwijnt en maakt plaats voor goud. Het wordt volgend jaar gebruikt als klein detail, je kunt het mooi laten aansluiten bij het zachtroze en okergeel. Daarnaast blijft alles wat van ver komt populair, zoals Afrikaanse producten en Afrikaanse invloeden. De plankentrend in het interieur blijft ook en ook rotan blijft. Het rotan wordt vooral verwerkt lampen, bijzettafeltjes en ook stoelen natuurlijk. Ook het ‘biologielokaal’ is een onderdeeltje van 2018, met materialen daarvan die je nu ook als accessoire in je woning kunt gebruiken.” Suzan geniet er dagelijks van het interieur van de winkels zo in te richten dat het er prachtig uitziet. “De dynamiek in de dingen die veranderen vind ik altijd mooi en ook de combinaties die je kunt maken. Ook in 2018 mag je heel veel combineren. Volg je gevoel!”
ZWETTEKRANT | NOVEMBER 2017
Fotografie: Sandra Wolf
Allround timmerman 2.0 Jaap Hoekstra Vastgoed en De Fabriek Leeuwarden zoeken een allround timmerman/klusjesman 2.0 met ruime ervaring die graag de handen uit de mouwen wil steken…… Wij zijn op zoek naar een collega (m/v), voor 24-38 uur per week, voor onderhoud/verbouw/renovatie werkzaamheden van onze gebouwen. Het is een veelzijdige baan met uiteenlopende werkzaamheden. Ervaring in de bouw heeft onze voorkeur. Ben jij creatief, flexibel, stressbestendig, oplossingsgericht én een teamplayer? Heb je kennis van producten en oog voor details? En wil je ons gedreven team komen versterken? Dan hebben wij zeker de uitdaging voor jou! Kijk voor meer informatie en sollicitatieprocedure op www.jaaphoekstravastgoed.nl James Wattstraat 4 8912 AR Leeuwarden Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie is niet gewenst.
Prijzen zijn incl. BTW en geldig tot 20 december 2017
Dokkum P. Prinslaan 15 T (0519) 29 23 25
Leeuwarden Archimedesweg 16 T (058) 21 27 099
Heerenveen De Kuinder 10 T (0513) 63 16 00
Groningen Wismarweg 32 T (050) 54 70 070
IJZERSTERK
ENERGIENEUTRAAL
15
Hogere opbrengst zonnepanelen als je ze op witte daken plaatst Zijn bedrijf heeft vijf mensen in vaste dienst en heeft een flexibele groep van enkele zzp’ers. Alkimon groeit. “Onze klanten vinden het prettig wanneer een dakbedekker het onderhoudsplan voor zijn rekening neemt. Ontzorgen noemen we dat. Lekkage voorkomen is nog altijd beter en goedkoper dan lekkage ‘genezen’. Lekkages aan daken zorgen meestal ook voor schade aan machines en wanneer dat het geval is, is de schade vaak niet te overzien.”
Investeringsaftrek van 30 euro per vierkante meter Het isoleren van de daken en het aanbrengen van witte dakbedekking kan bedrijven een Milieu Investerings Aftrek van maximaal 30 euro per vierkante meter opleveren, in het kader van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Dat maakt het fiscaal interessant voor ondernemers.
Het is even wennen voor de meeste mensen, maar witte daken kunnen het nieuwe straatbeeld in Nederland gaan vormen. Donkere daken hebben wellicht hun langste tijd gehad. Richard Kienstra van dakbedekker Alkimon uit Dronrijp weet er alles van. Hij vervangt met zijn medewerkers 6.500 vierkante meter zwart dakoppervlak van De Fabriek door witte dakbedekking. Richard: “Wit weerkaatst de zon. Daardoor blijft het zomers veel koeler in het pand, dus is een ventilatiesysteem zuiniger in gebruik. Zie het als een wit T-shirt op je gebouw. De coating op het witte dak weerkaatst de zonnestralen, wat er voor zorgt dat zonnepanelen een hogere opbrengst leveren.” Bovendien zorgt het ervoor dat het dak beter wordt geïsoleerd.
de dakbedekking wordt een koudebrug voorkomen, de schroef zit verdiept in de thule waardoor er een luchtspouw onstaat en de vorming van condens onder het dak wordt voorkomen. Bovendien, omdat ze niet van metaal zijn gemaakt, geleiden de pluggen ook koude én warmte niet en dat is zowel in een hete zomer als in een koude winter erg handig.” Hoe nieuw is witte dakbedekking eigenlijk? Richard: “Het wordt al enkele jaren gedaan, langzamerhand raken de voordelen steeds beter bekend en zie je dat steeds meer dakbedekkers het ook aanbieden. Persoonlijk denk ik dat twintig procent van de bedrijven in onze branche het momenteel kunnen aanleggen. Ongeveer tachtig procent werkt nog traditioneel.”
Als echte dakbedekker kijkt Richard (47) als hij hardloopt, wandelt of auto rijdt nooit naar de vloer of een muur, maar altijd naar het dak van een pand en de wijze van afwerking van de dakrand, moet passen bij het gebouw. Hij vindt het mooi dat steeds meer gewone daken in het straatbeeld wit worden. “Ik vind het esthetisch gezien gewoon mooier dan zwart. Het ziet er ook apart en fris uit. In de vorm van de witte kappen zoals De Fabriek die nu heeft zie je ze nog nergens.” De flinke renovatieklus aan de James Wattstraat spreekt hem aan. “Het is mooi dat zo’n authentiek pand behouden blijft en met de tijd mee gaat en aan de eisen van nu wordt aangepast. Dat het mogelijk is om van energielabel G naar A te gaan wordt hier bewezen. Het is best een planning om ervoor te zorgen dat de huurders van De Fabriek geen overlast ervaren en dat maakt dat zo’n renovatie een grotere uitdaging is dan het aanleggen van daken bij nieuwbouwprojecten.”
Temperaturen van circa tachtig graden Celsius op zwarte bitumen daken worden op witte daken teruggebracht naar ongeveer veertig graden Celsius. Ook kan een witte bedekking de binnentemperatuur onder het dak wel 3 tot 5 graden verlagen. Tot in het kleinste detail wordt er nagedacht. Zelfs de pluggen die worden gebruikt bij het vastschroeven van het dakbedekkingspakket hebben een positieve invloed op de klimaatbeheersing. “We gebruiken bij De Fabriek speciale kunststof pluggen. Door niet direct contact van de stalenschroef met Fotografie: Sandra Wolf
ZWETTEKRANT | NOVEMBER 2017
ECONOMISCHE VOORUITGANG
16
Nieuwbouw Cambuur-stadion
De nieuwbouw van het Cambuur Stadion op De Zwette, vlakbij het WTC-terrein, levert de gemeente Leeuwarden meer dan alleen geld op. De gemeentelijke bijdrage van 4,5 miljoen euro wordt bijvoorbeeld in veelvoud terugverdiend. Daarnaast wordt verwacht dat de werkgelegenheid zal groeien omdat er zowel bij het oude stadion als bij het nieuwe stadion werk ontstaat waardoor het aantal uitkeringen zal dalen en de gemeente dus geld bespaart. Het bestedingspatroon van een aantal Leeuwarders zal toenemen – hoeveel dat zullen zijn is koffiedik kijken – en dat is ook weer goed voor de bedrijven in de (binnen)stad. Voetbalclub Cambuur maakt met de Stichting Cambuur Verbindt al plannen om met haar maatschappelijke partners mensen aan werk en toekomstperspectief te helpen. Wethouder Henk Deinum: “We denken dat er structureel tweehonderd tot driehonderd nieuwe banen
bij zullen komen. Vanwege het bouwen van al het vastgoed denken we dat daar ook nog eens vijfhonderd mensen tijdelijk aan zullen werken. Het is dus een enorme impuls voor de werkgelegenheid in Leeuwarden.” Het huidige - straks voormalige – Cambuur Stadion is eigendom van vastgoedontwikkelaar Leyten. De grasvelden eromheen, waar de Cambuur-voetballers nu nog trainen en VV Leeuwarden altijd voetbalde, zijn altijd in bezit van de gemeente Leeuwarden gebleven. Daar kan en mag straks op worden gebouwd. Als daar woningen of appartementen worden gebouwd, levert dat de gemeente jarenlang inkomsten uit bijvoorbeeld OZB (Onroerend Zaak Belasting) op. In een tijdsbestek van een paar jaar is dan de gemeentelijke investering van 4,5 miljoen euro terugverdiend. Het terrein waar het nieuwe Cambuur Stadion gaat komen, zal de gemeente ook meer
opleveren dan wat het nu doet. Het veranderen van het bestemmingsplan wordt voor de zomer 2018 door de gemeenteraad behandeld. Daarom houdt de wethouder nog een slag om de arm met wat er exact gaat gebeuren. Op dit moment is er al wel veel in grote lijnen bekend. Zo hebben verschillende bedrijven namelijk al toegezegd zich bij of in het nieuwe Cambuur Stadion te zullen gaan vestigen. Zo gaat bouwketen Karwei er waarschijnlijk een nieuw pand openen. Ook de twee supermarktketens Lidl en Jumbo hebben al toegezegd en ook fastfoodketen Mc Donalds wil er graag naartoe. ROC Friese Poort wil er een leslocatie openen, waardoor hun leerlingen van bijvoorbeeld Handel en Economie meteen vlakbij potentiële stagebedrijven zitten. Er zijn plannen voor een bioscoop. Daarnaast zijn er nog andere bedrijven die hun interesse kenbaar hebben gemaakt bij de ontwikkelaar Wyckerveste.
CONTINUÏTEIT WTC
VERDUURZAMING
INVESTERINGEN
Voor middellange termijn, met name beurzen en congressen en de daaraan verbonden bestedingen in de directe omgeving.
Investering in geothermie door Bouwgroep Dijkstra Draisma met subsidie van enkele tientallen miljoenen door het ministerie van Economische Zaken.
Circa 47 miljoen euro in commerciële voorzieningen (60.000 m2 nieuw en verplaatsing) en WTC (28.000m2). 28 miljoen euro voor nieuw stadion met 15.000 stoelen.
ZWETTEKRANT | NOVEMBER 2017
ECONOMISCHE VOORUITGANG
17
levert werk en geld op
De gemeente zal waarschijnlijk zo’n anderhalf miljoen euro moeten investeren in het aanleggen van voorzieningen rond het nieuwe stadion, zoals rotondes en wegen. De bedrijven op en rond het nieuwe stadion zullen het meeste investeren. Zo’n 75 tot 80 miljoen euro is het idee. Onder andere investeerder Wyckerveste steekt er veel geld in.
De bouwplanning? Henk Deinum: “In de loop van volgend jaar zal het bestemmingsplan klaar zijn, in 2019 kan de bouw starten en ergens in 2020 zal de oplevering van het nieuwe stadion zijn.”
De Limburgse projectontwikkelaar ziet het helemaal zitten en heeft onder andere ervaring opgedaan met het voetbalstadion van Roda JC en het Leisuredome op de Rodaboulevard in Kerkrade.
Omdat het WTC-complex begin dit jaar is gekocht door Jan Anker (directeur A-ware Groep, met eigen kapitaal), Harry Westers van hotelketen Westcord en projectontwikkelaar Wyckerveste verwacht de wethouder dat ook het WTC-complex beter zal gaan draaien en zal profiteren van de verhoogde publieke aantrekkingskracht van het gebied.
Bij het WTC zal een vergelijkbaar Leisuredome komen: bedrijven die zich richten op sportieve en ontspannende bezigheden. “Slechtweer-accommodaties zijn er nog niet veel in Leeuwarden en de rest van Fryslân, dus ik denk dat daar zeker een grote behoefte aan is. Niet alleen voor toeristen, ook voor gezinnen met kinderen”, aldus de wethouder.
“Ze willen het WTC nieuw leven inblazen en willen meer doen met de hallen. Wij zijn met hen in gesprek over wat ze er qua bestemmingplan mee mogen doen, zoals concerten organiseren, manifestaties en andere zaken. Ik durf te stellen dat zij met de overname het WTC gered hebben van de ondergang. Het was al jaren verliesgevend.”
KANSEN
WERKGELEGENHEID
Koopkracht zal aantrekken, er komen nieuwe horecaformules, een nieuw leisureaanbod met slechtweervoorzieningen. Bovendien grotere kans op eredivisievoetbal.
Structureel circa 200 tot 300 arbeidsplaatsen, inclusief behoud van huidige werkgelegenheid WTC. Tijdelijke groei werkgelegenheid van circa 500 manjaren.
ZWETTEKRANT | NOVEMBER 2017
Zowel het WTC als bedrijven op De Zwette kunnen – en zullen er waarschijnlijk – van profiteren. De wethouder: “Het hele gebied aan de westkant van Leeuwarden profiteert hier economisch van. De Zwette heeft het jarenlang moeilijk gehad, maar gaat de goede kant weer op. Sowieso gaan al deze plannen voor de hele gemeente Leeuwarden een behoorlijke economische plus betekenen.”
Overzicht bedrijvigheid in en rond nieuw stadion Leisure en Sport: John Bos Bowling (1650 m2), Glowgolf (685 m2), Lasergame (895 m2), Café (645 m2), VUE/ Euroscoop (5120 m2), Snowcentrum Leeuwarden (1020 m2), Darteldome (1980 m2), Gamebox (450 m2), Spacejump (2655 m2), Klimmen/ Ninja run, Basic Fit (1600 m2), Sports in (1400 m2). Detailhandel/Zorg: Sport 2000 (910 m2), Fysio en Manuele Therapie (650 m2), Kruidvat XL (980 m2), Toychamp (1500 m2), Action (1200 m2), Lidl (2585 m2), Jumbo (2815 m2), Karwei (4085 m2). Horeca: La Place (685 m2), Happy Italy (800 m2), De Beren (780 m2), KFC (510 m2), Subway (245 m2), Delifrance, MC Donalds (938 m2), Zorgboulevard (1920 m2), Zorg (2310 m2). Bron: Gemeente Leeuwarden. N.B. Het is een dynamisch overzicht, er kunnen nog bedrijven afvallen of bijkomen. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.
FINANCIËLE VERNIEUWING
18
Crowdfundingplatforms: zijn ze nuttig of zijn ze overbodig? Crowdfunding biedt je als particulier of als ondernemer de kans om geld te verzamelen om een project te realiseren. Er zijn voordelen en nadelen over te melden. Franke Twerda van financieel adviesbureau Eijgen Finance uit Leeuwarden legt uit. Franke heeft dit jaar bijvoorbeeld crowdfunding geregeld voor het energieneutrale project van De Fabriek. Via crowdfundingplatform Geldvoorelkaar.nl is 200.000 euro binnengehaald, tegen een rentepercentage van vier procent. Daarnaast verstrekte het Fûns Skjinne Fryske Enerzjy een lening van 850.000 euro en bracht De Fabriek 250.000 euro eigen vermogen in. “Zoiets zie je vaker, dat er verschillende financieringsbronnen worden ingezet”, zegt Franke. “Crowdfunding wordt in principe meestal ingezet voor financieringen met een iets groter risico. Financieringen die niet door een bank worden gedaan. Daardoor is het rentepercentage meestal ook iets hoger.” “Je ziet dat er momenteel een wildgroei aan crowdfundingplatforms, volgens mij zijn er wel meer dan 150. Wij richten ons met ons bedrijf op de twee grootste, op Geldvoorelkaar.nl en Colincrowdfund. nl. Er zijn in Nederland drie of vier grote platforms die in feite de dienst uitmaken. In het regeerakkoord staat dat er meer toezicht gaat komen, daarom verwachten wij dat er van alle platforms maar zo’n drie tot vier zullen overblijven.”
Het voordeel van deze platforms is dat ze beschikken over een groot bestand aan investeerders en dus snel aan een goed bedrag kunnen komen. Je hoeft zelf dus niet een wekenlange eigen PR-actie via social media en dergelijke te doen. Van deze platforms weet je dat het snel en goed geregeld kan worden, dat ze snel kunnen ‘funden’.”
‘Er zijn meer dan 150 platforms, daar zullen slechts zo’n drie tot vier van overblijven’ “Je moet je goed en gedegen voorbereiden, het beoordelingsproces wordt steeds scherper. Als je plan eenmaal afgewezen is, is het lastig die te repareren om nog eens in te dienen. Je kunt jezelf bijvoorbeeld via internet informeren of via een crowdfundingplatform laten voorlichten, of je schakelt een adviesbureau zoals wij in.” Volgens Franke hebben vooral startende ondernemers baat bij crowdfunding, omdat banken steeds minder vaak startende ondernemers een lening verstrekken. “Daarin zie je overigens ook nog steeds ‘ouderwetse’ onderhandse leningen ver-
ZWETTEKRANT | NOVEMBER 2017
strekt worden, zoals onder familieleden of vrienden die elkaar helpen. Crowdfunding is uiteraard ook een mogelijkheid.” “Sommige mensen en bedrijven vinden het niet prettig dat hun hele financiële hebben en houden via Crowdfunding op internet zichtbaar wordt. Anderen hebben daar weer minder moeite mee, want die zien het als marketinginstrument want het betekent dat jouw bedrijf en het project waar je geld voor zoekt op internet te vinden is en dat is ook weer publiciteit wat je bedrijf verder op weg kan helpen.” Als je als particulier of ondernemer investeert in een crowdfundingproject krijg je meer rente dan wat je tegenwoordig bij de bank op je spaargeld krijgt. Het rendement is dus hoger, dit kan per investering varieren tussen de vijf en acht procent. Het voordeel van deze manier van investeren is dat je jaarlijks een vast bedrag aan rente ontvangt. Maar er zijn ook risico’s aan verbonden. Hoe meer rente je voor je investering ontvangt hoe hoger vaak het risico is. “Wil je weinig risico lopen dan kun je bijvoorbeeld kiezen om te investeren in een bedrijfspand. Projecten met startende ondernemers en horecagerelateerde bedrijven brengen vaak toch meer risico’s met zich mee. Het is dan ook goed om je van tevoren goed te laten informeren voordat je je geld gaat investeren.”
Fotografie: Sandra Wolf
BEDRIJVENVERENIGING DE ZWETTE
19
Nieuwe Zwette-voorzitter Jaap Hoekstra:
‘Kennis delen om zo samen meer te bereiken’ Jaap Hoekstra is eigenaar van bedrijvenverzamelgebouw De Fabriek en tevens vastgoedondernemer. “In 1997 ben ik lid geworden van de bedrijvenvereniging van Leeuwarden-West, zoals het gebied toen nog heette. In 2007 ben ik toegetreden tot het bestuur en toen dit voorjaar de functie van voorzitter vacant kwam, was het een logische stap dat ik dat zou gaan invullen.” Hoeveel tijd kost zo’n onbezoldigde functie? “Ik ben er zo’n twee tot vier uur per week mee bezig. Maar goed, als je iets voor elkaar wilt krijgen zul je er ook iets voor moeten doen. Dat is nu eenmaal zo. Als bestuursleden moet je je gezicht laten zien bij bepaalde gelegenheden en zichtbaar zijn en de zaken die geregeld moet worden moet je ook regelen, anders is er geen vereniging. Een vereniging is nu eenmaal nodig als je belangen wilt behartigen en zaken goed voor elkaar wilt hebben.” “Zo heeft het vorige bestuur bijvoorbeeld gezorgd voor de revitalisering van De Zwette op vele fronten en heeft ervoor gezorgd dat de infrastructuur geweldig is gegroeid. Het zou jammer zijn als al dat werk voor niets zou zijn geweest, daarom is het goed dat de vereniging blijft bestaan.” Jaap heeft dankzij zijn vastgoedonderneming en De Fabriek al een groot netwerk in Leeuwarden en directe omgeving en daar laat hij de vereniging ook zoveel mogelijk van profiteren. “Als ondernemers om mij heen iets geregeld willen hebben maar niet weten hoe, dan heb ik meestal wel een naam en een telefoonnummer voor ze van diegene die ze moeten hebben.” Mensen verbinden, bedrijven verbinden, samenwerken, is iets wat Jaap sowieso aanspreekt. “Ik hoop ook dat de ondernemers van De Zwette elkaar steeds beter weten te vinden. Samen kun je zoveel prachtige dingen realiseren. Er is zo’n grote diver-
‘Mensen verbinden en samenwerken, dat is iets wat mij sowieso aanspreekt’
Fotografie: Sandra Wolf
siteit aan bedrijven, er is ontzettend veel mogelijk. Ik hoop dat ik daar mijn steentje aan kan bijdragen.” De Zwette energieneutraal krijgen is een belangrijk doel voor Jaap. “Daar hebben we ook een werkgroep voor opgericht. Als werkgroep hebben we geen budget om bedrijven te helpen, maar we kunnen bedrijven wel helpen met het vinden van de juiste informatie om hen goed op pad te helpen. Er zijn bijvoorbeeld verschillende interessante financiële mogelijkheden zoals de Milieu Investerings Aftrek, maar die moet je wel kunnen vinden.” “Zo zijn we met de werkgroep momenteel bezig om in kaart te brengen wat het kost voor een bedrijf om een elektrische laadpaal op je eigen terrein te plaat-
Nieuwe website voor De Zwette De website van De Zwette is compleet vernieuwd. “Het was hoog tijd voor een nieuwe website, die voldoet aan alle moderne eisen en een overzichtelijke uitstraling heeft”, zegt Parkmanager Lex Vergnes. “We kunnen op deze website nu regelmatig interessante nieuwsberichten plaatsen en dat gaan we ook zeker doen. We willen alle leuke en interessante gebeurtenissen en onderwerpen en bedrijven op De Zwette nog beter in beeld brengen”, aldus Lex. Alle leden krijgen de komende maanden hun eigen pagina op de site, waardoor ze nog beter in de zoekmachines te vinden zullen zijn. De promotiewerkgroep van De Zwette heeft de website samen met Van der Wal Media ontwikkeld.
ZWETTEKRANT | NOVEMBER 2017
sen. We denken dat er op De Zwette ruimte is voor een stuk of veertig. Wij zijn bezig met het verzamelen van die informatie en willen het graag zo snel mogelijk met alle leden van onze vereniging delen zodat zij daar ook profijt van kunnen hebben.” De Zwette I tot en met V energieneutraal krijgen is een belangrijk streven voor Jaap. Daarnaast houdt hij ervan dat het schoon en netjes is op het winkelen bedrijventerrein. “De netheid is iets waar elk bedrijf individueel voor verantwoordelijk is. Daarnaast zijn we vanuit de vereniging, in samenwerking met werkplaats Oud-Oost, een team gestart dat drie dagen per week De Zwette netjes houdt. Dat team wordt door ons als vereniging betaald.”
Te koop/te huur
bedrijfsgebouw in Wergea Fricoweg 31-33 Totale vraagprijs: € 275.000 k.k. Vrijstaand bedrijfsgebouw (bouwjaar 1968) dat is
gerealiseerd op een zeer ruim perceel met een oppervlakte van
3.614 m2
Oppervlakte
De oppervlakte bedraagt totaal ca. 740 m². Dit bestaat uit ca. 710 m² bvo verdeeld over de begane grond en de eerste
verdieping en een bijgebouw (opslagruimte) ter grootte van circa 30 m² dat op het perceel aanwezig is.
Mogelijkheden
- Op het perceel mag worden bijgebouwd, ca. 300-400 m2
- Perceel kan opgedeeld worden in meerdere kavels vanaf 500 m2 - Het gehele object is ook te huur
Voor meer informatie en/of het maken van een afspraak kunt u contact opnemen RBMT bedrijfsmakelaars & taxateurs, telefoon 058 - 20 40 000.
VAN DER WAL MEDIA Dé partner van het MKB! WEBDESIGN
ONLINE MARKETING
E-MAIL MARKETING
Maak van elk moment een event
VORMGEVING Vier de winter samen met Onder de Luifel en maak al uw feestelijke momenten bijzonder.
WWW.VANDERWALMEDIA.NL martin@vanderwalmedia.nl 06 235 976 32 www.onderdeluifel.nl
DUURZAAMHEID EN OPLEIDINGEN
21
Studenten ROC Friese Poort ontwerpen duurzame brug voor Energiecampus Studenten van de ROC’s uit Drachten, Sneek, Emmeloord en Leeuwarden zijn uitgedaagd een duurzame brug te ontwerpen tussen het ROC Friese Poort Leeuwarden en de Energiecampus die vlakbij gebouwd gaat worden. De Energiecampus is een initiatief van de bedrijven Ekwadraat en Oosterhof Holman om vanuit een corporate campusterrein groene energie te leveren voor tien procent van de stad Leeuwarden. De focus van de Energiecampus ligt op innovatie, experimenten en technologische ontwikkelingen. Bovendien is het een proeftuin voor duurzame start ups. “We zien de brug niet alleen als een fysieke brug maar ook als een symbolische brug tussen het bedrijfsleven en jong talent”, zegt René Garlich van ingenieursbureau Ohpen.
Onder begeleiding van Frysklab en op basis van design thinking kwamen de studenten met nieuwe ideeën en verrassende inzichten. “De winnende groep heeft vooral goed geluisterd naar de vraag en het eisenpakket”, zegt René. De fysieke en de symbolische verbinding zijn zichtbaar, het ontwerp past in de omgeving en is goed uitvoerbaar. De gevlochten bamboe afscherming laat zien dat het mogelijk is om duurzame materialen te gebruiken.” Naast het winnende idee hebben Ekwadraat, Oosterhof Holman en Ingenieursbureau Ohpen ook andere nieuwe inzichten opgedaan. René: “Zoals de windturbines in het brugdek, dat is de moeite waard om verder over na te denken. Deze ideeën van jonge mensen die niet in kaders denken geeft ons nieuwe energie.”
Nieuwe opleiding voor ICT Security-specialisten Een nieuwe MBO-opleiding die ICT Security-specialisten opleidt is vrijdag 24 november gestart bij ROC Friese Poort in Leeuwarden. De opleiding heet Cyber@ Work. Cyber@Work integreert Cyber Awareness ook in andere beroepsopleidingen van de Friese Poort. Iedereen die in het bedrijfsleven werkt heeft namelijk baat bij het leren omgaan met de veiligheid van persoons- en bedrijfsgegevens op het internet. Cyber@Work biedt daarom ook workshops Cyber Awareness aan bedrijven aan. Daarbij gaat het onder andere ook om de veiligheid van de gegevens van klanten of patiënten, afhankelijk van de bedrijfstak. Of om het herkennen spookfacturen en phishing e-mails. Cyber@Work heeft vrijdag 24 november ook de speciale Cyber Awareness app voor mbo’ers, hbo’ers en voor medewerkers van bedrijven gepresenteerd. Cyber@Work bestaat uit een Cyber Security expertiseteam van tien docenten – certified ethical hackers in cybertaal - met elk een eigen specialisatie zoals bijvoorbeeld veilig programmeren, network security of cyber awareness. ROC Friese Poort werkt hierin samen met defensie, hogeschool NHL, Thorbecke Academie, The Hague Security Delta, een aantal vmbo-scholen en met Connect.frl, dat is een samenwerkingsorganisatie van bedrijven en organisaties in Friesland en stimuleert innovatie, samenwerking en de aantrekkingskracht van de regio.
ZWETTEKRANT | NOVEMBER 2017
22 HIER WERK IK
Winterpuzzel Vul de puzzel in en maak kans op een heerlijk Oostenrijks Stiegl-bierpakket ter waarde van 60 euro. Met vier flessen jubileumbier, twee stenen kruiken, twee glazen, een echt horeca-dienblad, sleutelhanger met flessenopener, RVS flessenopener en bierviltjes met bijpassende houder.
1
6
2
2
3
3
4
12
8
5
1
14
9
7
5
13 15 10
4
11
Beantwoord onderstaande vragen: 1. Welk Oostenrijks biertje kun je nu ook in Nederland drinken? 2. Welk bedrijf bestaat deze maand precies 25 jaar? 3. Met welk badkameronderdeel kun je water besparen? 4. Wat is de basiskleur voor 2018? 5. Wat geeft een hogere opbrengst aan zonnepanelen?
OPLOSSING PUZZEL
Stuur de oplossing met jouw adres en telefoongegevens voor vrijdag 15 december naar: De Zwettekrant, James Wattstraat 4, 8912 AR Leeuwarden. Of stuur een mailtje naar puzzel@dezwettekrant.nl. In de volgende editie maken we de prijswinnaar bekend.
“Volgende maand werk ik hier twee jaar en het bevalt me nog steeds ontzettend goed. Mijn collega’s zijn supergezellig en we zijn goed op elkaar ingespeeld. Alle vijf mensen die hier werken, kunnen alle taken uitvoeren. Van kok tot caissière, koude en warme lunch verzorgen en salades maken. We verzorgen niet alleen eten en drinken, we zijn ook een groot deel van de dag bezig om vergaderzalen in te richten en klaar te zetten voor bezoekers, inclusief beamers en dergelijke. Dan heb je als medewerker ook technisch inzicht nodig.” “De diversiteit aan werkzaamheden spreekt mij aan en ik vind het ook heerlijk dat ik een horecabaan heb gevonden waarbij ik alleen tijdens kantooruren werk. Daardoor heb ik weer tijd voor mijn hobby korfbal.” “Het allerleukst vind ik het bereiden van de lunchgerechten. Van het grillen van hamburgers tot het maken van verse wraps met zalm
Antsje Steenstra (28), Eetcafé De Fabriek of heerlijke snert. Ik geniet als mensen van de gerechten smullen. Er komen veel verschillende mensen naar het Eetcafé en in onze twaalf vergaderzalen ontvangen we vaak leuke groepen. Niet een dag is hetzelfde. Heerlijk.”
Prijswinnaar puzzel september 2017 De juiste oplossing van de puzzel was ‘Energieneutraal’. Mevrouw Veenstra uit Easterwierrum had de puzzel goed opgelost en heeft hiermee een boodschappenpakket ter waarde van 50,- euro gewonnen dat aangeboden is door supermarkt Jumbo aan de Snekertrekweg Leeuwarden. Wij wensen familie Veenstra heel veel plezier met deze prijs.
Oeltsje Noordmans (55) van Noordmans Maaiservice “De eerste nachtvorst is deze maand al geweest, dus rij ik de komende tijd weer wat vaker rond in mijn strooiwagen”, zegt Oeltsje. “Op De Zwette zorg ik er bij verschillende bedrijven voor dat ze goed bereikbaar zijn en blijven in de winter en dat er op hun terrein geen ongelukken kunnen gebeuren vanwege gladheid. In de zomer hou ik met mijn maaiservice het gras netjes en verzorg ik ook de onkruidverwijdering.” Oeltsje begon in 1999 alleen en heeft inmiddels zes medewerkers. Met zijn zevenen doen ze van alles. Kortweg samengevat maaien, grondverzet, groenwerk en winterwerk. Voor zowel bedrijven als particulieren. “Ik heb een wendbare zoutstrooimachine, want ik hou de apparatuur liefst zo klein mogelijk zodat je goed overal bij kunt en je werk goed en netjes kunt uitvoeren. Ik werk met verschilende loonbedrijven samen zodat we alle klussen aan kunnen, van groot tot klein.”
Andries van der Veen van Jumbo, Snekertrekweg Leeuwarden, overhandigt de prijs aan de familie Veenstra.
Dit jaar heeft zijn zoon een cabine op zijn tractor gebouwd. “Ik zat altijd in de open lucht, had de laatste jaren een motorpak aan met een 12-volts verwarming erin om warm te blijven. Met deze cabine erop wordt het aangenamer werken.” Het tekent de man uit Britswert dat hij jarenlang zonder cabine heeft gewerkt. Niet zeuren maar werken, bezig blijven, dat is goed voor de mens.
ZWETTEKRANT | NOVEMBER 2017
www.sanisale.com/leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden Leeuwarden Leeuwarden
n e n e k a t s d i l e a i D c e p s n ! e d t n o a g l s e i r F r o o v bouw Nieuw
NIEUWE KEUKEN NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE KEUKEN NIEUWE NIEUWE KEUKEN KEUKE NIEUW KEUK KEUK KEU KE KK NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG
Kom naaKrom nKaaormKnoamarnKaaoKrmomnanaKaraoKrmo rooshomnoze moo oomw onm oze roshosh woro w wnro om shoro sh onze shoow ze nze nshze nooze ownoze oro n e rd a en en en en rdeuLeweu rdwinLe ain ain ard ardeu winawrd eueu in Leeuwin LeeuinwLe Le Le Lee in
ie novat e R d erhou - Ond
Zwettestraat 10 Zwettestraat | Zwettestraat t.10 058 213 37 Zwettestraat Zwettestraat Zwettestraat Zwettestraat | 10 t. Zwettestraat 058 10 | t.Zwettestraat |13 058 10 213 t. Zwettestraat 10 058 | 213 t. |Zwettestraat 13 10 t. Zwettestraat 058 213 10 058 37 |13 t. Zwettestra |213 10 13 t. 058 37 213 058 10 |37 13 t.213 13 | 05 10 21 t.31 leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.co leeuwarden@sanisale. leeuwarden@sani leeuwarden@sa leeuwarden leeuward leeuw
www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuward www.sanisale.com/leeuwar www.sanisale.com/leeuw www.sanisale.com/leeu www.sanisale.com/ www.sanisale.com www.sanisale www.sanisal www.san DE9007745-ONT005-CB015 Leeuwarden
NIEUWE BADKAMER Kom naar NODIG? onze showroom
Alkimon is hét adres voor reparaties,
in Leeuwarden
onderhoud en verbetering van daken en dakgoten in Friesland. Dankzij onze jarenlange ervaring, bent u verzekerd van hoogwaardig vakmanschap.
- Daken - Goten - Isolatie - EPDM - Zink info@alkimon.nl Tel. 06 11 91 84 98 www.alkimon.nl
Zwettestraat 10 | t. 058 213 13 37 leeuwarden@sanisale.com
www.sanisale.com/leeuwarden Adv_Alkimon_A4 Stnd_FC.indd 1
22-02-17 16:55
DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden Leeuwarden Leeuwarden
Wij bezorgen nu ook thuis
NIEUWE KEUKEN NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE KEUKEN NIEUWE NIEUWE KEUKEN KEUKE NIEUW KEUK KEUK KEU KE KK NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG
Kom naaKrom nKaaormKnoamarnKaaoKrmomnanaKaraoKrmo rooshomnoze mo oomw onm oze ro roshosh ro woro w wnoze wnro om sh sh onze shoow ze nze nshze nooze o o o n en rdeuen rdwinen ain ain ard ard winawrd euen eu eu in Leeuwinard LeeeuinwLe Leweu Le Le Le Lee in
Zwettestraat 10 Zwettestraat | Zwettestraat t.10 058 213 37 Zwettestraat Zwettestraat Zwettestraat Zwettestraat | 10 t. Zwettestraat 058 10 | t.Zwettestraat |13 058 10 213 t. Zwettestraat 10 058 | 213 t. |Zwettestraat 13 10 t. Zwettestraat 058 213 10 058 37 |13 t. Zwettestr |213 10 13 t. 058 37 213 058 10 |37 13 t.213 13 | 05 10 2 t.3 leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.c leeuwarden@sanisale leeuwarden@sani leeuwarden@sa leeuwarde leeuward leeuw
www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuward www.sanisale.com/leeuwar www.sanisale.com/leeu www.sanisale.com/lee www.sanisale.com/ www.sanisale.com www.sanisale www.sanisal www.san
Download de app en bestel
Jumbo, Leeuwarden, Snekertrekweg 23
snel, flexibel en duurzaam
DÉ NIEUWE MANIER VAN POST- EN PAKKETBEZORGING IN LEEUWARDEN Post- en koeriersdiensten: breng- en haalservice, frankeerservice, partijenpost, huis-aan-huis, postbusservice, print en fulfilment, e-fulfilment, spoeddiensten, food- en maaltijdbezorging, pakketbezorging, stadsdistributie, medische leveringen, inkomende en uitgaande post, boodschappen service.
FRL Fietskoerier is een onderdeel van FRL Post