De Zwettekrant maart 2018

DE ZWETTEKRANT JAARGANG 3 - MAART 2018

Verrassende wereld van werken & winkelen

Kim Sloterdijk:

“Kunst nog dichterbij mensen brengen vind ik fantastisch” 6 | Column Bouwe

7 | Blauwe Diesel

20 | Duurzaamheid

Willem en Máxima doen ook mee aan Elfwegentocht!

Biologisch afbreekbaar, geschikt voor alle dieselauto’s

Aardgas bijna overbodig door Tieluk’s unieke brandstofcel

eetcafé DE FABRIEK

Kom ook gezellig

Vermeulen Verpakkingen

langs!

met vrijdag maandag tot en 8.00 - 17.00 uur

Wij hebben een breed assortiment dozen in klein, middel en groot formaat. Met of zonder bedrukking.

VOOR een lunch, ESTje VERGADERing of FE

James Wattstraat 4 - 8912 AR Leeuwarden - 058 3030490 DE9007745-ONT005-CB015 Leeuwarden

NIEUWE BADKAMER Kom naar NODIG? onze showroom in Leeuwarden

Meer dan 11.000 artikelen!

DRAAGTASSEN • SCHALEN • TAPE • BAKKEN BEKERS • DOZEN • FOLIES • ZAKKEN • CADEAUPAPIER LINT • WIJNKISTEN • MANDEN • BESTEK

Zwettestraat 10 | t. 058 213 13 37 leeuwarden@sanisale.com

www.sanisale.com/leeuwarden

FAHRENHEITWEG 8 | LEEUWARDEN | T (058) 2136345

WWW.VERMEULENVERPAKKINGEN.NL

DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden Leeuwarden Leeuwarden

NIEUWE KEUKEN NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE KEUKEN NIEUWE NIEUWE KEUKEN KEUKEN NIEUWE KEUKEN KEUKEN KEUKEN KEUKEN KEUKEN KEUKEN KEUKEN KEUKEN KEUKEN NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? naanKraaormKnoamarnKaaoKrmomnanaKaraorm naar Kom naaKrom nKaaormKnoamarnKaaoKrmomnanaKaraoKrmom m o ro m m m m m mze moomwroom w o o o o o oomw onm osh o roshsh roshosh ro woro wnze wnro wooro w wro oownoze om sh shosh sh onze sh onze shonoze ze ze ze nshzeow nooze nsh nooze oro oro ownoro oro ownoze n e en en rdeuen rdwinen rdeuen rdwinen ain ain ard ard aen ain ard ard winawrd winawrd euen eu eu euinawrdLe euen eu euenwarden in Leeuwinard LeeuinwLe Leweu Le Le Le Leenw Leweu Le Le Le in in

Wij zijn werkzaam voor zowel bedrijven als Zwettestraat particulieren 10 Zwettestraat | Zwettestraat t.10 058 213 37 Zwettestraat Zwettestraat Zwettestraat Zwettestraat | 10 t.

Zwettestraat 058 10 | t.Zwettestraat |13 058 10 213 t.

Zwettestraat 10 058 | 213 t. |Zwettestraat 13 10 t.

Zwettestraat 058 213 10 058 37 |13 t.

Zwettestraat |213 10 13 t.

058 37 213 058 10 |37 13 t.213 13 | 058 10 213 t.37 10 37 058 13 | 213 t. |13 10 t.37 058 213 058 37 |13 t.213 13 058 37 213 37 13 213 1337 37 13 37 leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com

www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden

• MAAIEN • GRONDVERZET • GROENWERK • WINTERWERK

• Maaiwerk bedrijfsterreinen, sportvelden, kerkhoven, particuliere gazons, etc.

• Grondverzet, aanleg en onderhoud van tuinen of gazons. Paardenbakken renoveren (cultivateren, frezen en egaliseren).

• Groenwerk, snoeiwerkzaamheden en boomkap.

Aanleg van heggen of planten van bomen.

• Gladheidsbestrijding, ijs en sneeuwvrij maken van bedrijfsterreinen en parkeerterreinen.

Kromwal 12 • 8636 VD Britswert • Telefoon: 06 23189069 • E-mail: info@noordmansmaaiservice.nl

VOORWOORD

3 In deze editie: DUURZAAMHEID 05 Duurzaamheid staat hoog in het vaandel bij Wetterskip Fryslân 06 Column Bouwe de Boer 20 Brandstofcel van Tieluk kan een deel van aardgasproblemen oplossen 25 Studenten ROC Friese Poort bouwen auto op waterstof 25 Een andere kijk op energieneutraal bouwen

NIEUWS 07 Tweede editie van Pitch!

07 Tamoil eerste tankstation met blauwe diesel in Leeuwarden 13 Broodjeszaak FreshCorner opent eerste vestiging op de Zwette 13 Italiaans bedrijf Swissway

Verbonden met de wereld Dit jaar staat Leeuwarden als Culturele Hoofdstad van Europa op de kaart. Dit zorgt voor een sterke boost en zorgt voor veel beweging in de stad en in de rest van de provincie. Er ontstaan mooie initiatieven en samenwerkingsverbanden. We zijn helemaal klaar om mensen uit de hele wereld te ontvangen en te ontmoeten.

Je verbonden voelen met de wereld lijkt makkelijk, maar je levenswijze erop aanpassen is dat niet altijd.

Want wat is het makkelijk om even de auto te pakken in plaats van de fiets. De Elfwegentocht in juli zal via de NOS en andere media tonen of wij veertien dagen fossielvrij gaan reizen.

Dat er veel gebeurt op De Zwette weten we ook. Op het gebied van duurzaamheid lopen we misschien wel vooruit. Zo heeft het bedrijf Tieluk een gepatenteerde uitvinding gedaan om in CV-installaties aardgas te vervangen door waterstof. Onze buren in Groningen zullen er ontzettend blij mee zijn als aardgas overbodig wordt.

Wij als Zwettekrant voelen ons ook verbonden met de wereld en De Zwette en doen er ook graag ons best voor. Zowel qua fossielvrij reizen als qua nieuws verspreiden van en over De Zwette, nieuws over interessante ontwikkelingen op het opbloeiende bedrijven- en winkelpark. We hebben weer veel leuk nieuws weten te verzamelen, voor zowel ondernemers als consumenten. Want iedereen telt mee, iedereen is belangrijk.

Dit zijn twee voorbeelden van verbondenheid met de wereld. Het besef dat we de aarde samen moeten redden - voor toekomstige generaties - is groeiende.

Team Zwettekrant: Jaap, Johan, Fransisca en Sandra

De Fabriek Leeuwarden James Wattstraat 4 8912 AR Leeuwarden www.defabriekleeuwarden.nl Telefoon 058 3030 490 Ontwerpstudio Vogelzang James Wattstraat 4 8912 AR Leeuwarden Telefoon 058 3030 494 www.ontwerpstudiovogelzang.nl Redactie Johan en Fransisca Vogelzang, info@dezwettekrant.nl Vormgeving en acquisitie Ontwerpstudio Vogelzang, Fransisca Vogelzang

13 Kunstzinnig Sense of Place trapt tweemaal af in Leeuwarden 18 Twee Zwette-bedrijven finalist bij ondernemersprijs de HET 18 Samenwerking op De Zwette tegen cybercrime

NIEUWE BEDRIJVIGHEID 09 Twee hoogwaardige technologieen adviesbedrijven naar De Zwette

KUNST 11 De Nieuwe Kunstuitleen wordt Kunstmuur 23 SELF. collective broedplaats voor kunstenaars en kunstliefhebbers

GROEIEND BEDRIJF 14 Steven en Patricia van Eetcafé

COLOFON Deze krant is een uitgave van De Fabriek Leeuwarden en Ontwerpstudio Vogelzang

verhuist naar Leeuwarden

De Fabriek zien hun zaak groeien Fotografie Sandra Wolf, Johan Vogelzang en dank aan alle bedrijven die fotomateriaal beschikbaar hebben gesteld.

Oplage 51.000 exemplaren Verspreidingsgebied Huis aan huis in Leeuwarden en de omliggende dorpen: Aldtsjerk, Bears, Blessum, Boksum, Britsum, Deinum, Dronryp, Eagum, Easterwierrum, Feinsum, Friens, Goutum, Gytsjerk, Hempens, Hijum, Hilaard, Hurdegaryp, Idaerd, Ingelum, Jellum, Jelsum, Jorwert, Koarnjum, Lekkum, Mantgum, Marsum, Menaam, Miedum, Oentsjerk, Reduzum, Ryptsjerk, Snakkerburen, Stiens, Suwâld, Swichum, Teerns, Tytsjerk, Warstiens, Warten, Weidum, Wergea, Wirdum en Wytgaard Verspreider FRL vestiging Leeuwarden

ZWETTEKRANT | MAART 2018

GROENE VINGERS 17 Lentekriebels op de Zwette

LEEUWARDEN-FRIESLAND 2018 19 De Mistfontein bij het station: from Barcelona with love

PUZZEL 26 Voorjaarspuzzel. Win het Welkoop moestuinpakket ter waarde van € 100,-

n metaal.

Welkom... bij

woonboulevard Kapenga Een enorme inspiratiebron voor hedendaags wonen

Bij Woonboulevard Kapenga vindt u bijzondere woonwinkels onder één dak. Deze prachtige winkels staan boordevol met trendy accessoires, lampen, slaapkamers, keukens, eetkamers, zitmeubelen etc.

Kom langs en ervaar het zelf.

Eetka

mer Delfi stoel no

3-Zits Ph oenix v.a. € 1.09 9-

NU v .a € 99, .

-

Boekenkast Semora Gemaakt van massief Mangohout met metaal, 200x90x40 cm € 429,-

Eettafel Tavolo

Leverbaar in veel verschillende maten, kleuren en onderstellen.

240x100 cm v.a. € 999,-

Eetkamerstoel Delfino

In diverse kleuren met en zonder armleuning.

Zwart metalen onderstel.

Zonder arm € 99,- Met arm € 119,-

Windlicht Urban 40 cm € 59,95 Salontafel Santi

Van geborsteld metaal met massief eiken bovenblad, gecombineerd met een bruin lederen tijdschriftenvak.

140x70x35 cm € 499,-

Beeld Vis

Met zilver en metaal 39x42x9 cm

€ 39,95

W O O N B O U L E VA R D

Balthasar Bekkerwei 1, 8914 BB LEEUWARDEN (058) 20 450 00 www.kapenga.nl / E: leeuwarden@kapenga.nl

Fauteuil Gratz

In diverse kleuren stof en leder leverbaar. Met zwart metalen onderstel. In stof v.a. € 449,-

DUURZAAMHEID

5

Duurzaamheid staat hoog in het vaandel bij Wetterskip Fryslân Voor alle 27 rioolwaterzuiveringsinstallaties van Wetterskip Fryslân wordt groene stroom ingekocht.

De rioolwaterzuiveringen zuiveren het afvalwater van huizen en bedrijven. Het gezuiverde water gaat terug naar het oppervlaktewater zoals sloten, kanalen en meren.

Vorig jaar is Wetterskip Fryslân uitgeroepen tot het allereerste Fairtrade Waterschap van Nederland.

Dat is uiteraard te danken aan de fairtradeproducten in het werkcafé en daarnaast ook aan de bedrijfskleding, zogeheten Fairware. Jurjen: “De bedrijfskleding is Wetterskipsbreed volledig fairware. Uiteraard voldoet het aan al onze wensen wat betreft draagcomfort en is het goed gemaakt.

Dat wil zeggen: niet door kinderarbeid.”

Bauke Zuidema (links) en Jurjen de Boer

Van ‘cradle to cradle’ meubilair tot regenwater in de toiletten, gerecycled kantoorpapier als wc-papier, een warmteterugwin-installatie, 36 warmtebronnen c.q. grondboringen in de eigen tuin, bijna duizend zonnepanelen, een energieneutraal hoofdkantoor en rioolwaterzuiveringsinstallaties die werken op groene stroom.

Wetterskip Fryslân doet veel voor een duurzame natuur.

Op het eigen terrein staan laadpalen voor de elektrisch aangedreven bedrijfsauto’s. Ook heeft Wetterskip Fryslân Groengas-auto’s. “Met de verbouw van ons hoofdkantoor en de verhuizing en nieuwbouw van onze werkplaats hebben we de laatste jaren veel vernieuwingen door kunnen voeren”, zeggen Jurjen de Boer en Bauke Zuidema van het waterschap. “In alles wat wij doen onderzoeken wij de mogelijkheden van een zo duurzaam mogelijke aanpak”, zegt Bauke Zuidema, teamleider facilitair beheer.

De 383 zonnepanelen op het dak en 632 zonnepanelen op carports op het parkeerterrein wekken alle energie op die het kantoor nodig heeft. Wetterskip Fryslân draagt zo bij aan de Nederlandse klimaatafspraken: dertig procent energiebesparing en veertig procent duurzame energie opwekken in 2020.

Jurjen, medewerker gebouwen en diensten: “Al het licht in het kantoor komt uit led-armaturen, ongeveer duizend in totaal. Ze worden aangestuurd door bewegingssensoren en branden dus alleen als het nodig is. De verlichting reageert ook op het licht dat van buiten komt.”

Alle wc’s in het kantoor van Wetterskip Fryslân worden doorgespoeld met regenwater. Bauke: “We vangen het water op in twee grote tanks, die verstopt liggen in onze tuin. Zo maken we slim gebruik van water dat de natuur ons gratis aanreikt.”

Het bijzondere is dat alle veranderingen ertoe hebben geleid dat Wetterskip Fryslân maar liefst 380.000 euro per jaar bespaart doordat het gebouw energiezuiniger is geworden. “Wij zijn een maatschappelijke organisatie en besparen daarmee veel belastinggeld voor de burgers. Dat is een mooie win-win-situatie”, zegt Jurjen.

“De overschakeling van PC’s naar NC’s (netwerkcomputers) heeft ook een mooie besparing opgeleverd”, zegt hij. “Door steeds meer te digitaliseren, gebruiken en verbruiken we minder papier en het papier wat we weggooien, wordt sinds kort hergebruikt en komt bij ons terug als wc-papier.”

Wetterskip Fryslân onderzoekt serieus de mogelijkheden om gebruikt wc-papier uit het afvalwater te recyclen tot meubilair. Nog een leuk weetje: zelfs de vloerbedekking is van duurzaam materiaal gemaakt. Bauke: “Het zit inmiddels helemaal in de genen van onze organisatie en onze medewerkers om duurzaam met het milieu om te gaan. We kunnen en we willen niet meer anders.”

Van het hoofdkantoor is het complete innerlijk aangepast. Het is op vier verdiepingen volledig gestript, opnieuw opgebouwd en open en transparant ingericht. Lange kantoorgangen maakten plaats voor open kantoorlandschappen. Met gesloten werkruimtes om in alle rust te kunnen werken.

Het bedrijfsrestaurant werd een werkcafé, met gratis wifi voor bezoekers, als gezellige werkplek en informele overleglocatie in één. Veertig procent van de producten, zoals het biologisch brood, vlees en vleeswaren, kaas en zuivel, komt bij leveranciers uit de omgeving vandaan. De koffie, thee en zoetwaren zijn honderd procent fairtrade en komen uit ontwikkelingslanden.

Fotografie: Sandra Wolf

ZWETTEKRANT | MAART 2018

COLUMN BOUWE DE BOER

6

Fotografie: Ruben van Vliet

Ook Willem en Máxima zeggen: ‘Ik doch mei!’

We leven in een gekke wereld, er is (bijna) geen mens die meer twijfelt aan de opwarming van de aarde. Maar toch zijn we met z’n allen nauwelijks in staat om daar krachtig op te reageren.

Het jaar 2018 is zo’n jaar in Fryslân waar duurzame energie en besparing als nooit tevoren op de agenda staat. FossylFrij Fryslân raast met haar aanstaande Elfwegentocht als een tornado door onze provincie.

Ook al is Fryslân best een provincie waar echt veel dingen gebeuren, het heeft een miniem effect op de uitstoot van broeikasgassen tot op dit moment. Als we elke dag maar blijven doen wat we doen, dan gaat het niet opschieten met het terugdringen van het gebruik van fossiele brandstoffen. Gelukkig komt er altijd een ommekeer!

Het is best bijzonder dat we dit jaar de Elfwegentocht gaan beleven. Niemand op deze wereld heeft zoiets ooit meegemaakt. En niemand in onze provincie ontkomt eraan, want niet meedoen is geen optie meer. De studenten die dit twee jaar geleden hebben bedacht hadden nooit kunnen bedenken dat er al duizenden Friezen gereed zijn om twee weken fossielvrij te gaan reizen. Honderden studenten staan in de startblokken om de uitvoering te gaan oppakken. Er worden app’s gebouwd, voertuigen, er worden communicatie-opdrachten uitgevoerd…

Vandaag sprak ik een collega met een gekke achternaam, ze vertelde mij dat die naam in Nederland is terecht gekomen door een vulkaanuitbarsting in 1900 in Indonesië! Die was zo krachtig, dat zelfs de lucht in Zuid-Europa daardoor ernstig vervuild was. Zo ernstig dat haar voorouders gevlucht waren naar Nederland. Daar had ik nooit van gehoord, maar het deed me denken aan de ramp die we als mensheid aan het organiseren zijn. De ramp waarbij miljoenen mensen op de vlucht zullen slaan door wateroverlast, hoge temperaturen en verwoeste oogsten. Is daar dan nog aan te ontkomen? Oh zeker, maar dan moet er wel echt iets opzienbarends gebeuren!

Gelukkig is er een groeiend besef dat de techniek er wel is om die ramp te voorkomen, maar dat wij mensen de oorzaak zijn van dit verkeerde spoor wat gevolgd wordt. Kijken naar het Rijk of lokale overheden om de problemen op te lossen is niet genoeg, juist ieder van ons persoonlijk is in staat om anders te handelen. Samen, met zijn allen. Zelf de schouders eronder zetten en daardoor samen sterk zijn. Het besef groeit gelukkig steeds meer dat je er zelf verantwoordelijk voor bent.

Honderdtwintig Freonen hebben zich met hun organisatie al bij de organisatie aangemeld en het aantal groeit maar door! De hele wereld gaat er getuige van zijn, de NOS komt met een dagelijks Elfwegenjournaal op televisie, het internet en de sociale media zullen er door overspoeld raken, dit wordt groots! Op deze manier laten wij Friezen zien, dat we met elkaar in staat zijn om iets te doen wat niet mogelijk werd geacht. Dat geeft vertrouwen, brengt ons op andere gedachten en is de voedingsbodem voor vele nieuwe doe-projecten.

Steeds als wij van FossylFrij Fryslân aan mensen vragen: doe je mee?

Dan is het antwoord: uiteraard! Hoe kan het ook anders in de schoonste provincie van Nederland, ús moaie Fryslân. Onlangs kwam ik een leuk verliefd stel tegen in Leeuwarden, ik vroeg hen of ze zin hadden in de Elfwegentocht, als opwarmer voor een nieuwe Elfstedentocht in 2019.

En hun antwoord? Die is op bovenstaande foto goed te zien. It giet oan!

Bouwe de Boer, Projectleider FossylFrij Fryslân LF 2018

ZWETTEKRANT | MAART 2018

NIEUWS

7

Tweede editie van Pitch, speeddaten voor ondernemers Speeddate-event voor ondernemers Pitch! krijgt een vervolg. De tweede editie van dit evenement vindt op de derde donderdag van september plaats, wederom in bedrijvencentrum Crystalic.

“Vorig jaar waren er 42 standhouders. Dit jaar gaan we voor het maximale aantal van tachtig”, zegt Jan Hiemstra van het bedrijf Localink. “We gaan Crystalic opsplitsen in maximaal vier eilanden, gericht op specifieke thema’s waar ondernemers behoefte aan hebben.”

Het begint om 10.00 uur en omdat iedereen gericht is op speeddaten kun je er in korte tijd veel nuttige contacten opdoen. Er komt bovendien een speciaal magazine met nieuws en achtergrondverhalen over het evenement en de deelnemende bedrijven. De website van vorig jaar wordt binnenkort aangepakt om volledig 2018 te zijn. Ook daar komt veel informatie over de deelnemende bedrijven op te staan.

Zo krijgen de bedrijven veel netwerk- en informatiemomenten om zichzelf te laten zien en om in contact te komen met andere bedrijven. Jan: “Sem Holtkamp en ik hebben onze organisatie versterkt met Fransisca en Johan van Ontwerpstudio Vogelzang, samen met hen gaan we het event verder vormgeven. Daarom hebben we het merk Pitch Network Events opgericht, onder die vlag gaan we er met zijn allen tegenaan. We hebben de eerste brainstormsessies gehad en zijn alle ideeën nu verder aan het uitwerken.”

Ombudsman voor bedrijven De Ondernemers Ombudsman is verhuisd naar Kelvinstraat 17. Dhr. ing. Lars Weeling is de man achter dit bedrijf dat zich richt op ondernemers, hij heeft het in 2016 gestart.

Lars: “Veel MKB-ers en ZZP’ers zijn kwetsbaar omdat een kostbare juridische procedure kan leiden tot het sluiten van de bedrijfsdeur. Terwijl er ook vaak wel een oplossing bestaat die beide partijen tevreden kan stellen.

De Stichting Ondernemers Ombudsman heeft een dagelijks bestuur. Het bestuur wordt weer gecontroleerd door een Raad van Toezicht. Alle gegevens over de stichting zijn opvraagbaar via de Kamer van Koophandel of op verzoek bij de Ondernemers Ombudsman zelf.

Tamoil eerste tankstation met blauwe diesel in Leeuwarden Bij het Tamoil-tankstation aan de Zwettestraat kun je binnenkort blauwe diesel tanken. Blauwe diesel is volledig fossielvrij, energieneutraal en milieuvriendelijk. Deze blauwe diesel heet officieel Ssynfuel+ en wordt geleverd door Wiersma Olie en Techniek, die in Noord-Nederland dealer is van Future Fuels Wholesale.

“Blauwe diesel is een fossielvrije, klimaatneutrale en CO2-neutrale brandstof”, zegt Vincent van Maurik, salesmanager van het bedrijf. “Het is gemaakt uit afvalproducten van de voedingsmiddelenindustrie, is honderd procent biologisch afbreekbaar en kan zonder aanpassingen aan de dieselmotor worden gebruikt. Ssynfuel+ is dan ook geschikt voor ieder voer- of vaartuig met een dieselmotor.

Tijdens de Elfwegentocht die wordt gehouden van 1 tot en met 14 juli kan er sowieso blauwe diesel oftewel Ssynfuel+ worden getankt aan de Zwettestraat. Wiersma Olie en Techniek doet er samen met Tamoil alles aan om al eerder de blauwe diesel te kunnen leveren. Vincent: “We heb-

ben met Tamoil een samenwerkingsovereenkomst gesloten en gaan bij meer van hun tankstations de blauwe diesel leveren.”

Vincent: “Op dit moment leveren wij het product vooral aan bedrijven met een eigen opslagtanks.

Ons doel is om verspreid over de provincie zelf tankstations te plaatsen. Iedereen kan dan blauwe diesel tanken. Hoeveel punten er komen wordt nog bepaald, dát ze er komen is een zekerheid.”

“Wat het verschil is met de reguliere dieselprijs?

Er zit een kleine meerprijs aan, het gaat dan om dubbeltjes. In het hoogste geval zal de prijs van blauwe diesel hetzelfde zijn als de benzineprijs. Wij hopen de prijs nog wel naar beneden te brengen.”

De Elfwegentocht zet in 2018 veel duurzame brandstoffen in de schijnwerpers, omdat het heel Fryslân fossielvrij wil laten reizen. Blauwe diesel is één van die brandstoffen. Vincent: “Als gezonde onderneming moet je natuurlijk geld verdienen, tegelijkertijd heb je ook een sociale verantwoordelijkheid tegenover de volgende generaties.”

Gemeente helpt met zonnepanelen Met de speciaal ontwikkelde website www.planvoordezon.nl helpt de gemeente Leeuwarden bedrijven en ontwikkelaars met een plan voor zonnepanelen en/of zonnecollectoren in de gemeente Leeuwarden.

Het is een website waar je je plan kunt toetsen en informatie kunt vinden over hoe je jouw plan tot in de puntjes goed kunt realiseren. Enkele voorbeelden van haalbare ideeën zijn bijvoorbeeld het overdekken van een parkeerterrein of zonnepanelen op grondconstructies (zonneweides). De regelgeving van nu biedt ook meer mogelijkheden om zonnepanelen en collectoren te plaatsen op daken, op constructies en op grondopstellingen.

Plan voor de Zon is onderdeel van de Leeuwarder Energie Agenda. Heb je vragen over Plan voor de Zon? Neem dan contact op met gemeente Leeuwarden via info@leeuwarden.nl of telefoonnummer 14058.

ZWETTEKRANT | MAART 2018

Uw specialist in Volvo en Saab dealer

JE VCA DIPLOMA HALEN? BOEK NU! EN DOE MORGEN EXAMEN!

FEEST? * Verkoop van nieuwe auto’s en occasions * Onderhoud en service aan alle merken * APK-keuring * Ruitreparatie * Schadeherstel * Airco-service * Levering en montage van banden

AUTOBEDRIJF WASSENAAR LEEUWARDEN • (058) 212 21 22 James Wattstraat 21, 8912 AS Leeuwarden • info@zweedse-auto.nl

zweedse-auto.nl

IN K O O U N EN! D R A W LEEU

Onder de Luifel: VOORDELIG LAAT JE DOOR & VERRASSEND! ONS VERRASSEN Locatie: De Fabriek Leeuwarden James Wattstraat 4

Balthasar Bekkerwei 106 • 8914 BE Leeuwarden Boek (058) je VCA-examen www.vcanivo.nl Telefoon 21 29 013 • op info@onderdeluifel.nl

Onderstaande examens kun je ook bij COEL Toetscentrum Leeuwarden behalen. Schrijf je in bij één van de examenbureaus.

FEEST!

SVH Examen Sociale Hygiëne www.mijnsocialehygiene.nl

12 T/M 18 MAART

Examen CreatiefNivo www.creatiefnivo.nl

WFT NIVO HET NIEUWSTE LEREN

DIPLOMERING WFT MODULES

• SCHERPE AANBIEDINGEN • CADEAUS NAAR KEUZE • BOUWMAAT SHOPTEGOED

Bouwmaat Leeuwarden Simon Vestdijkwei 1, 8914 AX Leeuwarden T 058 - 234 09 00 Kijk op www.bouwmaat.nl voor de openingstijden.

Toegankelijk voor iedereen met KVK inschrijving.

Examen voor vastgoedbranche www.svmnivo.nl

STIBEX-examens voor boekhouden www.stibex.nl

Examen WFT NIVO www.wftnivo.nl

James Wattstraat 4 8912 AR Leeuwarden www.coeltoetscentra.nl

NIEUW OP DE ZWETTE

9

Twee hoogwaardige technologieen adviesbedrijven naar De Zwette Twee hoogwaardige technologie- en adviesbedrijven verhuizen naar De Zwette. Vanaf 1 maart zijn de bedrijven Acquaint en HDM Pipelines vanaf De Zwettestraat 27 werkzaam.

De bedrijven zijn nog voornamelijk werkzaam in Nederland, maar richten zich nu al op zaken doen in Europa en andere continenten.

“Onze medewerkers komen uit heel Nederland en De Zwette is per auto en per trein gewoon goed bereikbaar”, zegt Rudy Dijkstra uit Wommels, algemeen directeur van beide bedrijven. Hij startte in 2011 HDM Pipelines, dat adviseert en ondersteunt in het managen van leidingsystemen van allerlei formaten en soorten: van waterleidingen tot olieleidingen.

“De eerste ideeën over Acquaint kwamen in 2012 en in 2015 is het opgericht. Acquaint richt zich vooral op leidinginspecties. Voor beide bedrijven heb ik een andere zakenpartner. Als algemeen directeur richt ik me vooral op de aansturing op hoofdlijnen.

We hebben twee mooie teams met techneuten van uiteenlopende niveaus – van MTS tot universitair niveau – die samen alle mogelijke problemen kunnen oplossen.”

Het pand aan de Zwettestraat telt negenhonderd vierkante meters en is een mooie uitbreiding ten opzichte van de vorige locatie aan De Lange Baan 11 in Wommels. “We hebben nu volop ruimte voor kantoren, voor opslag van materialen en ook voor research en development. Want het ontwikkelen van nieuwe ideeën en die praktisch uitvoerbaar maken is ook een belangrijk onderdeel van onze bedrijven.”

Acquaint is aangesloten bij Wetsus, het Europese onderzoekscentrum voor watertechnologie, in Leeuwarden. Rudy: “Wij participeren momenteel in vier onderzoeken, waarin wij de link naar de praktijk proberen te brengen. Aangesloten zijn bij Wetsus is voor ons een belangrijke innovatiemotor.”

“Veel leidingen in Nederland zijn meer dan veertig jaar oud en onderhand aan vervanging toe.”

Om een voorbeeld van het hoge niveau te noemen: Acquaint beschikt over de robot Acquarius I die zelfstandig (stand alone) door een leiding gaat en deze controleert op gebreken en kwaliteit. Daardoor kan een klant – een overheidsinstantie of een bedrijf – een planning maken voor reparatie of vervanging op korte of lange termijn.

Met klanten zoals Tulip Oil, Waterbedrijf Groningen, Akzo Nobel, Arcadis, de NAM, Engie, Essent, Waterschap Rijn en IJssel, Waterschapsbedrijf Limburg en Vitens mag duidelijk zijn dat HDM Pipelines een gevestigd bedrijf is. Acquaint is nog groeiende.

Rudy: “Qua marktpotentieel valt er voor Acquaint nog genoeg te behalen, want veel leidingen in Nederland zijn meer dan veertig jaar oud en onderhand aan vervanging toe. Hoe snel die vernieuwd gaan worden is onder andere afhankelijk van de conditie van de leidingen en hoe de beheerder hier mee om gaat. Wil die zich uitsluitend beperken tot het repareren van lekkages of alvast verder kijken richting de toekomst?”

De aanwezigheid van onderzoeksinstituut Wetsus in Capital of Water Technology Leeuwarden maakt dat HDM Pipelines en Acquaint ook voor medewerkers van elders steeds interessanter worden. “We hebben een gezelschap van mensen van allerlei opleidingsniveaus en verschillende nationaliteiten. Dat maakt dat wij een dynamisch karakter hebben.”

“We leggen de lat best hoog, willen onze medewerkers uitdaging bieden en een aantrekkelijke werkgever zijn. Bij ons mag je als medewerker ook groeien, wij faciliteren daar graag in. Wij denken dat wij als bedrijf aan de Zwettestraat ook verder kunnen groeien. Het is een mooie dynamische omgeving.”

De ontwikkeling van de inspectierobot Acquarius I is mede tot stand gekomen door Waterbedrijven Vitens, PWN, Brabant Water, Evides & Oasen, Wetenschappelijk onderzoeksinstituut Wetsus en met co-financiering van het Ministerie van Economische Zaken, SNN en de Provincie Fryslân.

ZWETTEKRANT | MAART 2018

Fotografie: Sandra Wolf

OPEN

TERREIN

8 tot 16

ZWETTESTRAAT 12

MA T/M VR

TAMOIL

MENU LEKKERE HAP

BROODJES Jonge kaas Oude kaas Ham Ei Ossenworst Gezond Filet Americain Tonijnsalade

€ 1,90 € 2,00 € 2,00 € 2,00 € 2,70 € 2,90 € 2,90 € 2,90

Alle broodjes zijn op zachte puntjes (wit / br uin) Liever een pistolet? +€0,50

Kroket Satekroket Bamihap Kipstick Saucijzenbroodje Frikandelbroodje Kaasbroodje Gehaktstaaf Gehaktbal uit de jus

€ 1,50 € 1,75 € 1,75 € 1,75 € 2,00 € 2,00 € 2,00 € 2,00 € 2,50

SAPPEN Jus d’orange Multisap Appelsap

ZOET & ZALIG Gevulde koek Croissant Appelflap

€ 1,00 € 1,00 € 1,50

FRISDRANK Vanaf

COUPON VOOR

GRATIS KOPJE KOFFIE

BESTEL NU ONLINE www.freshcorner.eu

Wissel deze coupon in voor een gratis kopje koffie bij besteding van minimaal € 2,50 bij de FreshCorner in Leeuwarden.

Stiga Combi 44 E elektrisch - Mulchen of opvangen - 1.800 watt - Maaibreedte 42 cm - Opvangbak 50 l

€ 219,-

Stiga Multiclip 50 SB benzine - Mulchen - Zelfrijdend - Maaibreedte 48 cm

€ 599,-

Prijzen zijn incl. BTW en geldig t/m 30-09-2018

058 - 250 4255 Zwettestraat 12, Leeuwarden

Stiga Combi 48 ES elektrisch - Mulchen of opvangen - 1.800 watt - Maaibreedte 46 cm - Opvangbak 60 l

€ 389,-

Stiga SLM 4048 AE accu - Mulchen of opvangen - Incl. 48v / 5,0 Ah accu - Maaibreedte 38 cm - Opvangbak 40 l

€ 389,-

€ 2,50 € 2,50 € 2,50

Stiga Combi 48 SB benzine - Mulchen of opvangen - Zelfrijdend - Maaibreedte 46 cm - Opvangbak 60 l

€ 399,-

Stiga verticuteermachine SV 415 E - 1.500 watt - Maaibreedte 38 cm - Opvangbak 50 l

€ 159,-

€ 1,50

KUNST OP DE ZWETTE

11

De Nieuwe Kunstuitleen wordt Kunstmuur De Nieuwe Kunstuitleen die ruim twee jaar geleden is opgestart in De Fabriek, krijgt een doorstart in de vorm van een Kunstmuur. Oprichter Jacco Boomsma is verhuisd en Kim Sloterdijk geeft het initiatief vanaf dit jaar op haar eigen energieke en enthousiaste manier vorm.

Kim: “De Kunstmuur is een gemakkelijk toegankelijk project wat kosteloos ruimte en podium biedt in de gangen van de Fabriek voor onder andere kunst, fotografie en grafisch werk. Maar het staat ook open voor andere mooie kunstige uitingen aan de muur, zoals wandkleden, gedichten, bedenk het maar!”

Ze houdt van een leuke fijne mooie wereld en ziet daarin een dito rol voor de kunst en de kunstenaars. “Kunst nog dichter bij de mensen brengen, de wereld een beetje mooier maken, dat vind ik fantastisch. Ik hoop dan ook dat veel mensen de kunst gaan lenen of kopen en dat veel kunstenaars via mij hun werk exposeren. Elkaar versterken en inspireren, dat is mooi.”

Ze wil haar eigen persoonlijke smaak niet te veel door laten klinken in het aanbod maar een mooie balans hierin vinden. “Kunst is een breed begrip en ik wil een aanbod creëren waar iedereen iets van zijn of haar eigen smaak kan vinden. Ik wil daarom mijn persoonlijke smaak er niet te veel op drukken en hoop dat het zich op een organische manier steeds verder ontwikkeld.”

enthousiast is om de verbinder te zijn tussen kunstenaars en kunstliefhebbers.”

De Kunstmuur hangt het werk van de creatievelingen op onder hun eigen verantwoording, zij zijn en blijven baas over hun eigen werk. Het werk mag te koop zijn, alleen voor bezichtiging hangen, het mag er lang hangen, kort hangen, wat men maar wil.

“Kortom, er zijn veel mogelijkheden in de gang maar wel in goed overleg met mij. Het is een mooie toegankelijke plek ook voor mensen om rustig een kijkje te nemen in de gangen, wie weet word je geinspireerd of vind je iets moois en origineels voor in je huis of op kantoor.”

Enkele kunstenaars die voorheen ook bij De Nieuwe Kunstuitleen waren aangesloten blijven nu ook hangen met hun werken. Er komen dit jaar ook nieuwe kunstwerken te hangen. “Ik heb al contact met nieuwe kunstenaars, maar anderen zijn uiteraard ook van harte welkom om zich aan te melden!”

“Kunst nog dichter bij de mensen brengen dat vind ik fantastisch”

Er komt bij het werk inhoudelijke informatie te hangen over de eigenaar van het werk, zoals de betekenis van het werk of de visie van deze persoon. Kim: “En dit wordt ook nog via de social media kanalen, eerst alleen onze Facebook, gepost. Het is ook goed mogelijk dat we dit jaar enkele leuke activiteiten bedenken en koppelen aan de Kunstmuur.”

“Wie ik ben? Een Cultureel Maatschappelijk Vormer die houdt van alles wat de wereld mooier maakt en

ZWETTEKRANT | MAART 2018

Fotografie: Sandra Wolf

-€

neutraal Onze Ssynfuel+ is klimaatneutraal!

Onze Ssynfuel+ is fossielvrij!

Emissiereductie van 30 – 70%

Ssynfuel+ is volledig biologisch afbreekbaar

Tot wel 10% brandstofbesparing

Meer weten?

Germ Wiersma

Expert duurzame dieselbrandstoffen www.futurefuels.nl info@futurefuels.nl 085-48 90 221 Het hele jaar door winterbestendig

100% afvalvermindering

RIJS P N I STERK GD! A VERLA .k. k 0 0 0 .

40 nu € 2 geheel. et

voor h

Onze grondstof raakt nooit op

sustainability for tomorrow

Te koop/te huur

bedrijfsgebouw in Wergea Fricoweg 31-33 Totale vraagprijs: € 275.000 k.k.

(bouwjaar 1968) dat is ruim perceel met een

L2

gerealiseerd op een zeer

PERCEEL 1

PERCEE

Vrijstaand bedrijfsgebouw

oppervlakte van

3.614 m2

PERCEEL 3

Oppervlakte

Mogelijkheden

De oppervlakte bedraagt totaal ca. 740 m². Dit bestaat uit

• Op het perceel mag worden bijgebouwd, ca. 300-400 m2

ca. 710 m² bvo verdeeld over de begane grond en de eerste verdieping en een bijgebouw (opslagruimte) ter grootte van circa 30 m² dat op het perceel aanwezig is.

Interesse?

Bel 058 - 20 40 000

• Perceel kan opgedeeld worden in meerdere kavels vanaf 500 m2 • Het gehele object is ook te huur

Meer informatie?

www.rbmt.nl, www.funda.nl www.jaaphoekstravastgoed.nl

NIEUWS

13

Italiaans bedrijf verhuist naar Leeuwarden Vorig jaar heeft de SMI Groep het bedrijf Swissway overgenomen. Na de aankoop heeft het bedrijf een aanpassing in de naam ondergaan: Swissway Marine Holland B.V. Het bedrijf Swissway is eind februari verhuisd van Vicenza in Italië naar Leeuwarden, naar de Edisonstraat 22. Het wordt de buurman van het bedrijf Hydromar Marine Equipment. Beide

Broodjeszaak FreshCorner opent eerste vestiging op de Zwette Leeuwarden is de eerste in wellicht een grote reeks nieuwe broodjeszaken door heel Nederland.

De naam? FreshCorner. De eerste zit bij het tankstation van Tamoil aan de Zwettestraat 12. “Het is een nieuw concept, waar wij in Leeuwarden mee gaan beginnen”, zegt initiatiefnemer Aniel Gopal uit Den Haag. Op 15 januari is het van start gegaan.

“We bieden A-merken voor een lage prijs, volgens ons is daar een markt voor. Zo bieden we versgemalen koffie van het Italiaanse merk Lavazza, dankzij onze samenwerking met Selecta. Omdat we ook met het bedrijf Lekkerland samenwerken, bieden we geweldige broodjes en verse drankjes voor een sympathieke prijs. Wij denken dat mensen dat niet gewend zijn bij tankstations”, lacht Aniel.

De ondernemer heeft in Den Haag zijn eigen tankstation waar hij zeven personeelsleden heeft.

In FreshCorner ziet hij de mogelijkheid zijn onderneming uit te breiden. “Er zijn heel veel tankstations die hun shop sluiten. Ik zie daarin

juist mogelijkheden, als je het maar goed aanpakt door klantvriendelijk te zijn en uitstekende kwaliteit voor vriendelijke prijzen te rekenen.”

bedrijven vallen onder de SMI Groep.

Swissway maakt onder andere loopplanken en zwemladders voor jachten en schepen tot dertig meter lang. Hydromar maakt onder andere hydraulische loopplanken, zwemplatformen, statietrappen en dek-kranen voor superjachten vanaf dertig tot honderd meter.

Hij ging niet over één nacht ijs. “Ik heb me eerst goed laten informeren door de gemeente Leeuwarden en de ondernemersvereniging van De Zwette. Ze hebben me laten zien dat dit gebied een goede toekomst heeft. Er komt hier veel verkeer langs, mede door de activiteiten rond Culturele Hoofdstad 2018 en omdat we vlakbij de Haak om Leeuwarden zitten.”

Beide bedrijven versterken elkaar en kunnen

Aniel: “We kunnen FreshCorner gaan uitbreiden naar andere locaties waar tankstations hun shop sluiten, maar we kunnen het ook best op andere locaties in binnensteden of bedrijventerreinen neerzetten.” Zijn dochter Vandana Gopal en medewerkster Jellou Klimova zijn dagelijks actief in de Leeuwarder broodjeszaak, van maandag tot en met vrijdag.

Tot de SMI-groep behoren nu zeven bedrijven.

samen een grotere markt bedienen. Managing director Rob Montijn van Hydromar zal ook Swissway gaan leiden. Daarnaast zijn er nieuwe medewerkers aangenomen voor het bedrijf, er is geen personeel uit Italië mee verhuisd.

Het is een familiebedrijf gevestigd in Dokkum, dat is opgericht in 1980 door de gebroeders Spijksma. De groep telt 150 medewerkers en heeft een jaaromzet van 25 miljoen euro.

Kunstzinnig Sense of Place trapt tweemaal af in Leeuwarden Internationaal landschapsproject Sense of Place, dat kantoor houdt op De Zwette, trapt haar activiteiten af in Leeuwarden op 4 april. De aftrap vindt plaats met twee tentoonstellingen. Eentje in het Aegongebouw en de andere in de Kanselarij.

De tentoonstelling in het Aegon-gebouw heet Waterpanorama en in de Kanselarij is het de expositie Waddenkelder. Bij Waterpanorama ruik, proef en ervaar je de Middelzee, ooit de verbinding met het Waddengebied. Het internationale

Waddengebied is het podium van Sense of Place voor de komende jaren.

De initiator van Sense of Place heet Joop Mulder, hij is ook bekend van Oerol op Terschelling. Sense of Place is een langetermijnproces: een initiatief dat gaat groeien, zodat in de loop van de tijd het gedroomde lint van culturele landschapsprojecten wordt gerealiseerd.

Meer informatie over alle projecten is te vinden op www.sense-of-place.eu

ZWETTEKRANT | MAART 2018

GROEIEND BEDRIJF

14

Patricia en Steven van Eetcafé De Fabriek zien hun zaak groeien

Drie jaar geleden op hun allereerste werkdag verdienden ze een dagomzet van slechts veertig euro.

Toch gingen ze door. “Er zijn genoeg mensen geweest die ons voor gek verklaarden, maar wij geloofden erin en zijn er vol voor gegaan. Dat we hier nu met acht mensen werken is een prachtig mooi resultaat”, zeggen Steven en Patricia Wiegman van Eetcafé De Fabriek.

ZWETTEKRANT | MAART 2018

15

Wat nu het Eetcafé is, met Steven en Patricia als uitbaters, was tot 2015 een bedrijfskantine. Patricia en Steven zagen mogelijkheden er iets moois van te maken. Patricia stopte met haar vaste baan bij de Leeuwarder Golfclub en stak al haar twintig jaar horeca-ervaring in hun eigen bedrijf. Steven, met marine-achtergrond en werkervaring op facilitair gebied bij justitie, moest alles op het horecavlak nog leren.

Steven: “Wat dat betreft was het handig dat het rustig was, daardoor had ik de tijd om alles te leren.

Als ik in de hectiek van nu zou moeten beginnen had het waarschijnlijk niet gekund.” Ze begonnen met een rustig eetcafé en het faciliteren van twee zalen van sport- en bedrijvencentrum De Fabriek.

Het eetcafé is anno 2018 gezellig druk, met een begrijpelijke piek rond lunchtijd. Eetcafé De Fabriek is gegroeid naar een bloeiend bedrijf en inmiddels faciliteren en exploiteren Steven, Patricia en hun medewerkers maar liefst twaalf zalen, in grootte geschikt voor 4 tot 200 personen.

“Mensen denken vaak dat we alleen aan de voorkant in het eetcafé werken, maar we verzorgen ook alles in de zalen van De Fabriek”, zegt Steven. “Ook dat hoort bij ons bedrijf.” Bedrijven en scholen geven daar lessen, trainingen, presentaties, workshops, houden vergaderingen. Steven: “Van beamers klaarzetten, licht en geluid verzorgen, lescomputers

installeren tot koffie en thee of de lunch verzorgen tot schoonhouden, alles doen we.”

“We hebben in drie jaar tijd een leuk team kunnen creëren met mensen die allemaal hun eigen specialiteit hebben en ook goed kunnen samenwerken.

Sabine Loeff en Lisette Giezen verzorgen de administratie en reserveringen. Sandra Wolf ontvangt de mensen bij de receptie. En als we het hebben over techniek, dan is Jouke Brander de man. Sievert

“Iedereen beschikt over een zevende versnelling en die heb je bij piekmomenten wel nodig”

worden verhuurd aan verschillende (hoge)scholen en opleidingscentra en andere bedrijven die een workshop-, cursus- of vergaderruimte zoeken. De Fabriek verhuurt ook kantoorruimtes en sportruimtes, maar dat staat los van het Eetcafé. ’s Avonds en in het weekend is het Eetcafé alleen voor speciale gelegenheden geopend. Patricia: “Bruiloftsfeesten, bandjes met 300 man en barbecues vinden we ook geweldig om te doen”, aldus Steven. “Wij vinden het nog altijd leuk om naar klanten te luisteren en aan hun wensen te voldoen, zodat hun dag geslaagd is. Daarom kun je bij ons ook met al je dieet-wensen terecht, van vegetarisch tot veganistisch en glutenvrij. Wij houden overal rekening mee.”

Schreiber is super klantvriendelijk en stipt en Antsje Steenstra is het zonnetje in huis en erg creatief met het verzorgen van de lunch. Iedereen beschikt over een zevende versnelling en die heb je hier bij piekmomenten ook echt wel nodig.”

Op de vaste menukaart van het eetcafé is Uitsmijter De Fabriek een topper. Steven: “Er gaan dankzij de uitsmijter dagelijks zomaar tachtig tot honderd eieren doorheen. De kop verse soep met een broodje erbij, loopt ook lekker. We hebben elke dag een vegetarisch gerecht in ons assortiment en ook voor veganisten kunnen we iets lekkers maken.”

In 2015 beschikte De Fabriek over twee te verhuren zalen. Er kwam steeds meer vraag naar zaalverhuur en daarom heeft eigenaar Jaap Hoekstra het aantal zalen uitgebreid. Het bedrijvencomplex beschikt nu over twaalf zalen die compleet zijn opgeknapt en gerestyled in de retro-look. Deze verschillende zalen

De passie en het plezier van hun allereerste dag in 2015 zijn altijd gebleven. “Ons motto? Een dag niet gelachen is een dag niet geleefd. Wij houden van sfeer en gezelligheid. Wij werken elke dag hard om het iedereen naar de zin te maken en we vinden het nog ontzettend leuk ook, wat wil je nog meer?”

ZWETTEKRANT | MAART 2018

Fotografie: Sandra Wolf

snel, flexibel en duurzaam

DÉ NIEUWE MANIER VAN POST- EN PAKKETBEZORGING IN LEEUWARDEN Post- en koeriersdiensten: breng- en haalservice, frankeerservice, partijenpost, huis-aan-huis, postbusservice, print en fulfilment, e-fulfilment, spoeddiensten, food- en maaltijdbezorging, pakketbezorging, stadsdistributie, medische leveringen, inkomende en uitgaande post, boodschappen service.

FRL Fietskoerier is een onderdeel van FRL Post

GROENE VINGERS

17

Lentekriebels Het is maart, het voorjaar begint, bij veel mensen kriebelt het aan alle kanten om met de tuin aan de slag te gaan. Weet je de nieuwste trends al? Wil je er ook diertjes bij, van vlinders, lieveheersbeestjes tot konijntjes? Of je eigen (balkon)moestuin met ecologische en biologische groente? In de Zwette-vestiging van de Welkoop vroegen we Tecla Klijnsma van de Tuinafdeling wat dit voorjaar hip en trendy en vooral ook leuk is om te doen.

Moestuin op je balkon

“Het is populair om bewust met je moestuin bezig te zijn en zelf je eigen onbespoten groente te kweken, ecologisch en biologisch. Daarnaast is het ook gewoon ontzettend leuk om te doen. Van groentezaden, fruitzaden, kruidenzaden, pootaardappelen tot plantuien en pootgoed, alles kun je in je kweektafel of kweekbak laten groeien.”

op de Zwette

Schattige babydiertjes

In het voorjaar leggen alle vogels een ei en komen er ook weer veel nieuwe jonge schattige babytjes van andere diersoorten op de wereld bij.

Zo ook konijntjes. “ Dat is en blijft elk jaar altijd leuk”, zegt Tecla. “Konijntjes zijn schattig en hebben een hoge aaibaarheidsfactor. Ouders blijven het leuk vinden om een konijntje voor hun kinderen te kopen. Het is natuurlijk ook goed, zo leren kinderen op een leuke manier te zorgen en verzorgen.”

Bommetjes met plantenzaadjes

“Zaadbommetjes zijn enorm populair. Je gooit ze in de berm of zomaar in je tuin en er ontstaan de leukste verrassingen.” Een zaadbom is een pakketje bloemzaadjes, beschermd door klei en compost.

Je kunt ook speciale zaadbommetjes kopen met plantenzaadjes voor vlinders, bijen, zelfs voor lieveheersbeestjes of voor vogels.

Grasmaaier op accu

Draadloze grasmaaiers, met een oplaadbare accu, zijn in opkomst.

Tecla: “Het is milieubewust want je hebt geen uitstoot van CO2 en het is ook nog eens super handig want je hebt niet meer met een snoer te maken waar je tijdens het maaien om moet denken.

De kwaliteit van de accu’s wordt ook steeds beter, de accu’s laden steeds sneller op en kunnen steeds langer mee.” Naast grasmaaiers met accu zijn er ook trimmers, bladblazers, kettingzagen en heggenscharen met accu.

ZWETTEKRANT | MAART 2018

Tecla Klijnsma en Ernst Jan Walstra

NIEUWS

18

Twee Zwette-bedrijven finalist bij de HET Energie Inspectie Friesland en Data Centre Friesland zijn doorgedrongen tot de finale van de Leeuwarder ondernemersprijs, de HET van Leeuwarden. Hun concurrentie komt uit het centrum van Leeuwarden, van Boekhandel Van der Velde.

Wethouder Friso Douwstra maakte op vrijdag 2 februari de zes finalisten bekend voor de Leeuwarder Ondernemerspijs ‘De HET’. In verband met Culture Hoofdstad 2018 is er dit jaar naast de reguliere ondernemersprijs ook speciale aandacht voor culturele ondernemers in de vorm van een extra categorie: Culturele Ondernemersprijs. Daar zijn de drie finalisten Dansschool Saco Velt, Kunstacademia Friesland en A Guide to Leeuwarden.

Twintig houten schillen als hoepelrok van MeM Vier weken lang hebben in de loods van het voormalige Zwettemeubelen acht studenten van ROC Friese Poort Drachten getimmerd aan twintig grote houten schillen. Deze schillen gaan dit jaar de hoepelrok vormen van een moeder, een mem, in de Prinsentuin bij het Talenpaviljoen.

In de derde week van februari zijn de houten schillen naar de Prinsentuin vervoerd, waar de bijzondere rok het huis wordt van Lân fan Taal. MeM is de ‘huiskamer’ van Lân fan Taal waarin kleine talen uit Europa, streektalen en -dialecten uit Nederland en minderheidstalen uit Leeuwarden van 30 maart tot en met 28 oktober centraal staan.

De studenten timmerden onder leiding van bevlogen docent Sym Timmerman en in overleg met BUOG: Bedenkers en Uitvoerders van Ongewone Gebeurtenissen, de opdrachtgever. De twintig houten zijn elk twaalf meter en vormen het paviljoen in de vorm van twee moeders op een hoepelrok.

Het bijzondere bedrijf BUOG, dat nu huist in het bijzondere blauwe opvallende huis aan de Harlingertekweg, begon haar carrière op de Ampèrestraat waar nu de oprit naar het Stephensonviaduct gekomen is.

Samenwerking op De Zwette tegen cybercrime Else Maria van der Meulen, directeur DataDienstenFryslân, Renze Tjoelker van ROC Friese Poort en Lex Vergnes, parkmanager van De Zwette hebben de handen ineen geslagen tegen cybercrime.

Ondernemers hebben namelijk meestal niet goed in de gaten wat voor een dankbare prooi zij zijn voor de echte cybercrimineel. Lex: “Wij als bedrijvenvereniging De Zwette willen onze leden graag bewust maken van de reële gevaren die op de loer liggen voor ondernemers in het middenen klein bedrijf.”

Dinsdag 13 maart wordt er daarom voor de leden van de bedrijvenvereniging een speciale avond belegd. Else Maria van der Meulen, directeur DataDienstenFryslân, gaat vertellen dat Cybersecurity beschikbaar moet zijn voor iedereen en dat

er daarom in Friesland een Digital Trust Center (DTC) wordt opgericht om het bedrijfsleven weerbaar te maken.

Else Maria legt alle ins en outs daarachter uit.

Een andere spreekster, Anouk Vos, heeft tien jaar ervaring met cybercrime en zal in heldere, duidelijke en begrijpelijke mensentaal duidelijk maken waar het bij cybercrime nu echt om gaat.

Renze Tjoelker, docent bij ROC Friese Poort Cyber@Work, geeft samen met studenten workshops en demonstraties. Studenten laten zien hoe eenvoudig het is om een webshop te hacken, je camera over te nemen en die te laten doen wat zij willen. Onder andere. Ook laten ze zien hoe je eenvoudig je telefoon kunt beveiligen tegen het ongewenst stelen van bedrijfs- en privégegevens.

ZWETTEKRANT | MAART 2018

De zes finalisten gaan nu een speciaal traject in dat hun ondernemer-skills zal verbreden. Vanaf halverwege februari kan iedereen thuis stemmen op zijn favoriet via de Facebookpagina van De HET. Op woensdag 21 maart tijdens de Business Contact Dagen Noord in het WTC Expo zal de prijsuitreiking plaatsvinden om 17.00 uur.

Martijn van der Harst van Energie Inspectie Friesland: “Het bijzondere aan deze ondernemersprijs is dat innovatie centraal staat. Zoals de organisatie zelf zegt: ‘Groot zakelijk succes hoeft niet doorslaggevend te zijn. Innovatief ondernemerschap des te meer.’

“Wij zijn actief in verantwoordelijkheid nemen als het gaat om duurzaam omgaan met onze omgeving.

Het winnen van De HET 2018 zou fantastisch zijn, het kan ons helpen iedereen het belang in te laten zien van wij zuinig zijn op onze omgeving. Want eigenlijk hebben wij onze planeet van onze kinderen te leen.

Die moeten we goed achterlaten.”

Beide genomineerden zijn buren van elkaar, aan de Francois HaverSchmidtwei. Data Center Friesland maakt vanaf haar locatie aan de Francois HaverSchmidtwei 3 de ICT-omgeving van organisaties beter op een groene manier, op een manier die onze planeet zo weinig mogelijk – tot liefst geen – schade doet. Het datacenter is bewust bezig met het besparen van energie en met groene energie van Delta maakt Datacenter Fryslân het verschil.

Wie moet HET winnen?

Wie er uiteindelijk De HET wint en zich Leeuwarder Ondernemer en Culturele ondernemers van het jaar 2018 mag noemen weten wij uiteindelijk op 21 maart tijdens de Business Contact Dagen Noord in het WTC Expo. Daar vindt de prijsuitreiking plaats. Wie moet de HET in 2018 winnen?

Breng je stem uit op www.dehet.nl

LEEUWARDEN - FRIESLAND 2018

19

De Mistfontein bij het station: from Barcelona with love Niet alleen Leeuwarden maar heel Friesland komt in beweging door de Culturele Hoofdstad.

Er zijn veel initiatieven ontplooid en de stad Leeuwarden wordt zichtbaar omgetoverd tot een ware culturele plek waar dit jaar veel bijzondere activiteiten plaats gaan vinden. Een iconische eyecatcher is de Mistfontein die bij het station van Leeuwarden is verrezen.

De naam van de fontein is Love en het is in Barcelona gemaakt door de Spaanse kunstenaar Jaume Plensa. De twee kinderhoofden van elk zeven meter hoog staan al op de goede plek, de laaghangende nevel komt nog. Die typisch Friese ochtendmist zal er vanaf april zichtbaar zijn, zodra de wintervorst uit de lucht en uit de grond is. Want de nevel moet niet bevriezen natuurlijk.

Andreas Hiemstra van Zwette-bedrijf Wiersma Verhuizingen weet alles van de fontein. Hij mocht in opdracht van de gemeente Leeuwarden het transport regelen van de immens grote sculpturen - van elk zeven met meter hoog - van Barcelona naar Leeuwarden. “Een geweldige opdracht om te mogen

doen.” Samen met de firma Rensink uit Almelo heeft hij met twee extra grote trailers het vervoer verzorgd.

Andreas en zijn vrouw Rania, zij vormen de directie van het bedrijf, hebben direct tickets geboekt naar Barcelona om in december dit bijzondere vervoer persoonlijk te begeleiden. “We vonden het zo’n mooie opdracht, dat wij hebben besloten het transport voor een groot deel financieel te sponsoren om zo ons steentje bij te dragen aan het grote evemenent.”

“Het is prachtig om op een tastbare manier zo’n groot evenement te sponsoren. Het is voor onszelf namelijk ook een prachtige herinnering wanneer we door de stad rijden en bij het station telkens de fontein tegenkomen die wij naar Leeuwarden hebben verplaatst. Je kunt ook in algemene zin een sponsorbedrag overmaken, maar een specifiek onderdeel sponsoren is veel leuker.”

Love is de naam van de fontein in de mist. De laaghangende mist, waarboven twee de twee kindergezichten uitrijzen, verbeeldt de ochtenden in

het mooie Fryslân, de schoonheid van de nevel.

In nije dei, in de ogen van de Spaanse kunstenaar Jaume Plensa.

De Mistfontein zal elke dag opnieuw de start van een frisse nieuwe dag in het vernieuwde stationsgebied markeren. De Leeuwarder fontein markeert ook de start van 11 Fonteinen, met in elke Friese stad zo’n eyecatcher vanwege Culturele Hoofdstad 2018.

Andreas Hiemstra is tevreden dat het transport goed is verlopen. “We zijn een ervaren bedrijf met twaalf medewerkers van wie de meesten al lang bij ons werken, maar je moet bij elk transport altijd goed opletten. Gelukkig weten wij waar we op moeten letten en beschikken we over het juiste materiaal om goed en handig te werken. Daarom zijn we bijvoorbeeld ook de vaste verhuizer van verschillende musea.”

Wie zijn woning wil laten inrichten, stofferen, zijn of haar inboedel wil opslaan of een archiefruimte zoekt voor zijn of haar bedrijf kan ook bij Wiersma terecht. Maar dat terzijde.

“Wij mochten het transport van de immens grote sculpturen van Barcelona naar Leeuwarden regelen”

ZWETTEKRANT | MAART 2018

Fotografie: Sandra Wolf

DUURZAAMHEID

20

Brandstofcel van Tieluk kan een deel van aardgasproblemen oplossen Het bedrijf Tieluk heeft een unieke brandstofcel ontwikkeld die een deel van de Groninger aardgasproblematiek kan oplossen. De brandstofcel produceert waterstof waarmee er geen aardgas meer nodig is voor warmte-installaties zoals CV-ketels. In het Groninger dorp Uithuizen liet Tieluk zaterdag 24 februari een installatie zien die met grote belangstelling werd ontvangen.

Burgemeester Marijke van Beek van de gemeente Eemsmond nam die zaterdag een installatie officieel in gebruik bij Technisch Expert Jansen in Uithuizen. Nagenoeg midden in het ‘episch centrum’ van het aardbevingsgebied. Dat de belangstelling hierbij groot was spreekt bijna voor zich. Inmiddels hebben ook de gemeentes Leeuwarden en Groningen zich gemeld voor de afname van zo’n hybride waterstof/aardgas CV-installatie van Tieluk.

De naam Tieluk is de afkorting van de naam van de uitvinder: Tienus Lukkes. In zijn installatiebedrijf in Arum (familiebedrijf, Tienus is de vierde generatie, red) ontwikkelde hij in zijn eigen vrije tijd de brandstofcel. In de loop van de jaren zijn octrooien aangevraagd

ZWETTEKRANT | MAART 2018

DUURZAAMHEID

en inmiddels toegekend, om de brandstofcel heen is een team van professionele medewerkers geformeerd en het bedrijf is verhuisd naar De Zwette.

Het vernuftige apparaat is de uitkomst van jarenlange ontwikkeling met als doel te komen tot een energievorm die géén CO2 uitstoot kent en duurzaam is in gebruik. Frank Turksma, zakenpartner van Tienus, zegt: “Het mooie hieraan is dat water, zoals we dat allemaal kennen, de basisbrandstof is voor dit systeem.”

21

het waterstof heeft op het verminderen van aardgas in hun installatie. Want het kan zomaar zijn dat het merk dat het meeste aardgas bespaart, in de toekomst het meest verkocht gaat worden.

Bijkomend niet onbelangrijk voordeel is ook nog eens dat het gebruik van waterstof goedkoper is dan dat van aardgas. De toepassingsgebieden van waterstof zijn, bijvoorbeeld voor de transportsector.

“Water zoals we dat allemaal kennen, is de basisbrandstof voor dit systeem”

Tienus en Frank zijn samen met nog twee partners het bedrijf Tieluk zakelijk gaan vormgeven. Inmiddels staat er een professioneel bedrijf wat zich bezig houdt met het fabriceren van brandstofcellen voor de verwarmingstechniek. Zo heeft het bedrijf afgelopen zomer een installatie geplaatst bij het openluchtzwembad ’Mounewetter’ in Witmarsum, waar het zwembad dertig procent van de verwarmingskosten mee bespaart. Recent is een installatie voor het leveren van warm water en verwarming bij een appartementencomplex van ruim tweehonderd wooneenheden in Enschede geïnstalleerd.

Zowel vrachtschepen, vrachtauto’s als vliegtuigen kunnen er ooit ook gebruik van maken. Nóg een voordeel: waterstof kun je opslaan zonder dat het in energiewaarde achteruit gaat en dus pas gebruiken dan als het nodig is.

In het pand in Leeuwarden worden de brandstofcellen geproduceerd en daarnaast wordt er op de research en development-afdeling verder gesleuteld aan het doorontwikkelen van de bestaande brandstofcel en andere mogelijke innovaties op het gebied van waterstof. Zes grote merken uit de CVketelbranche werken ook graag mee, ze staan op een rijtje opgesteld om te testen hoeveel invloed

Frank: “Als je die energie die er nodig is ook nog eens gaat opwekken met zon en of wind zijn we écht duurzaam bezig. Waterstof kan ook nu al probleemloos bij het bestaande aardgasnetwerk ingepompt worden, wat direct leidt tot een reductie op het aardgas verbruik van minimaal tien procent.

Dat kan een speerpunt gaan worden in de energietransitie waar we allemaal voor staan.”

ZWETTEKRANT | MAART 2018

Grote voordeel: het al aanwezige gasleidingennetwerk in Nederland hoeft ‘slechts’ alleen nog maar op de toevoeging van waterstof over te gaan. Er hoeft niet een nieuw leidingennetwerk te worden gemaakt, er kan gebruikt gemaakt worden van de bestaande aardgasleidingen. Of dat ook gaat lukken is afwachten, het hangt af van hoe de technologie zich verder ontwikkelt in combinatie met bereidwilligheid van instanties.

Toen Tieluk nog in Arum een proefopstelling had staan, is er al eens een delegatie van de Tweede Kamer op bezoek geweest. Dan weet je dat je met iets potentieel groots bezig bent. Frank: “Het is geweldig om middenin zo’n dynamische wereld te zitten, er gebeurt van alles en wij zijn er bij. Dat is toch fantastisch?!”

Item in Doe Maar Duurzaam van RTL Z Televisieprogramma Doe Maar Duurzaam van RTL Z heeft in december vorig jaar aandacht besteed aan de Tieluk Fuel Cell en heeft Frank Turksma geïnterviewd, evenals Bouwe de Boer van de gemeente Leeuwarden en Frans Kooiker: directeur van de Enschedese woningcorporatie De Woonplaats.

Het is te vinden op YouTube via de zoekwoorden Tieluk Fuel Cell.

ANNA MARIA

een befaamde 17e-eeuwse vrouw

Een bijzondere theatervoorstelling, die je gezien moet hebben!

6 - 28 april - In de kerken van Britswert en Wiuwert

Bestel je ticket op www.annamaria2018.nl

KUNST OP DE ZWETTE

23

SELF. collective broedplaats voor kunstenaars en kunstliefhebbers SELF. collective is de nieuwe creatieve broedplaats van Leeuwarden waar jonge makers en ‘start-up’ kunstenaars hun werk kunnen tentoonstellen. De grote voormalige fabriekshal aan de Archimedesweg 20 is daarnaast ook bedoeld als inspirerende ontmoetingsplek voor jonge kunstenaars, om samen te sparren en verder te ontwikkelen.

De kunstenaars kunnen er ruimtes huren om te gebruiken als atelier of werkplaats en aangezien de toegang gratis is, mag iedereen komen kijken en de kunst te kopen of te huren via de kunstuitleen.

De openingstijden kun je vinden op de Facebookpagina van SELF. collective.

“In samenwerking met Podium Asteriks gaan we in juni het festival Broeikas organiseren met een avond- en dagvullend programma. We hopen op veel crossovers tussen verschillende disciplines en verschillende kunstenaars, zodat alles in de ‘kas’ gaat bloeien en groeien.”

Céline en Alex vinden het fijn als er mensen opstaan om hen te ondersteunen.“Wij zijn een stichting aan het oprichten en zoeken bestuursleden. Het zou fantastisch zijn als we hulp krijgen en van SELF. Collective een succes kunnen maken. Want we zien

helaas een braindrain van jonge kunstenaars uit het Noorden die naar de Randstad vertrekken. Dat willen we graag voorkomen en daarom zou het fantastisch zijn als dit een plek wordt waar veel mensen komen, een elkaar versterkend geheel.”

Omdat Céline en Alex nog studeren is SELF. collective aan de Archimedesweg niet de hele dag geopend. De openingstijden wisselen nu nog.

“Op onze Facebookpagina geven we elke week de openingstijden door, dus hou die goed in de gaten.”

Céline Wierda, derdejaars Docent Theater-studente is de initiator van dit project. “Toen wij vorig jaar de LC Awards wonnen voor het beste HBO-project van Fryslân kwam Trudie Timmermans van LEDfactory met het voorstel om een lege hal van haar bedrijf als expositieruimte te gebruiken. Dat was natuurlijk fantastisch!”

“Het zou fantastisch zijn als dit een plek wordt waar veel mensen komen die elkaar versterken” Samen met Denise Alexandra (‘Alex’) Wening geeft Celine vorm aan SELF. collective. De eerste expositie is al gestart en te bezichtigen, eind maart volgt de feestelijke opening van de tweede expositie met nieuwe kunstenaars. “We hebben al enkele kunstenaars op het oog, maar er kunnen altijd nieuwe bij. Als iemand zich aanmeldt en zijn of haar werk past niet in de volgende expositie, dan zoeken we altijd naar andere mogelijkheden.

Naast expositieruimte wil Céline van SELF ook graag een creatieve broedplaats voor kunstenaars maken. “Dat mist voor ons gevoel nog in Leeuwarden en als jonge kunstenaar is het toch wel fijn om zo’n plek met gelijkgestemden te hebben. Als startende kunstenaar kan het best lastig zijn jezelf te redden.” Céline: “Alex en ik willen van SELF. collective graag een laagdrempelig podium maken waar iedereen welkom is.”

“Wij hebben een doorlopend thema ’Lichamen’, waar wij als team werk voor maken en aanvulling van buiten voor zoeken. Verder verschilt het andere werk qua thema. Wij bieden ruimtes voor kunstenaars om aan het werk te gaan, daarnaast zijn wij bezig met een aantal concepten die uiteindelijk gepresenteerd worden onder het mom van ‘artist in residence’.

Céline Wierda (links) en Alex Wening bij de kunstwerken van Niene Vandromme

ZWETTEKRANT | MAART 2018

Fotografie: Sandra Wolf

DE9007745-ONT005-CB015 Leeuwarden

Metaalrecycling, goed voor het milieu en uw portemonnee!

NIEUWE BADKAMER UCT Leeuwarden Kom naar NODIG? onze showroom Elke week wordt er enthousiasteles gegeven uward n in Le in Kungfu voor jong eneoud. Deze praktische zelfverdediging afkomstig uit het huidige Hong Kong is genaamd Practical Wing Chun. Er wordt gebruikt gemaakt van snelheid, slimheid en structuur van je lichaam om efficiënt te kunnen verdedigen tegen een (sterkere) tegenstander.

De trainingen vinden elke vrijdagavond plaats in De Fabriek in Leeuwarden.

17:00-18:00: Jing Wu kids kungfu 6 t/m 11 jaar 18:00-19:00: Jing Wu kids kungfu 12 t/m 15 jaar Zwettestraat 10 t. 058 213 13 37 19:00-21:00: Practical Wing Chun volwassenen leeuwarden@sanisale.com www.jingwukids.com - www.uct-international.com

|

www.sanisale.com/leeuwarden

UCT Leeuwarden: 06 21 913 064 • Facebook: UCT Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden DE9007745-ONT006-CB015 Leeuwarden Leeuwarden Leeuwarden

NIEUWE KEUKEN NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE NIEUWE KEUKEN NIEUWE NIEUWE KEUKEN KEUKE NIEUW KEUK KEUK KEU KE KK NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG? NODIG

Kom naaKrom nKaaormKnoamarnKaaoKrmomnanaKaraoKrmo rooshomnoze moo oomw onm oze roshosh woro w wnro om shoro sh onze shoow ze nze nshze nooze ownoze oro n e rd a en rdeuen rdwinen ain ain ard ard winawrd euen eu eu in Leeuwin LeeuinwLe Leweu Le Le Le Lee in

Kom bij ons langs met uw • • • • •

OUD IJZER METALEN COMPUTERS ACCU’S SLOOPAFVAL

Einsteinweg 16, Leeuwarden Tel: 058-2130402 E-mail: info@vdmm.nl www.vdmm.nl

Zwettestraat 10 Zwettestraat | Zwettestraat t.10 058 213 37 Zwettestraat Zwettestraat Zwettestraat Zwettestraat | 10 t.

Zwettestraat 058 10 | t.Zwettestraat |13 058 10 213 t.

Zwettestraat 10 058 | 213 t. |Zwettestraat 13 10 t.

Zwettestraat 058 213 10 058 37 |13 t.

Zwettestra |213 10 13 t.

058 37 213 058 10 |37 13 t.213 13 | 05 10 21 t.31 leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.com leeuwarden@sanisale.co leeuwarden@sanisale. leeuwarden@sanis leeuwarden@sa leeuwarden leeuward leeuw

www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuwarden www.sanisale.com/leeuward www.sanisale.com/leeuwar www.sanisale.com/leeuw www.sanisale.com/leeu www.sanisale.com/ www.sanisale.com www.sanisale www.sanisal www.san

PRAKTIJKGERICHTE COMPUTERCURSUSSEN VOOR PARTICULIER EN BEDRIJF Klassikale cursussen • Gesloten groeps cursussen Individuele cursussen • Open Leercentrum • Incompany training

• Microsoft: - Word - Powerpoint - Excel - Outlook

LEEUWARDEN

• Windows 7 / 8 / 10 • Seniorencursussen • Internet en e-mail • Photoshop

Voorjaarsactie in maart en april

50% korting bij inschrijving op elke 2e cursus

! n e d r e d r o v e g n e Vo o r b e g i n ne rs

058 - 203 04 05 • www.computertraining.nl James Wattstraat 4, 8912 AR Leeuwarden

Flexibel cursusconcept met computertrainingen voor eindgebruikers

DUURZAAMHEID EN OPLEIDINGEN

25

Studenten ROC Friese Poort bouwen auto op waterstof Een auto die kan rijden met waterstof als brandstof, daar gaan studenten van ROC Friese Poort mee aan de slag, samen met de bedrijven Frisian Motors en Holthausen. Van de opleiding mechatronica gaan vijfentwintig studenten er mee bezig.

Rijden op waterstof is honderd procent schoon mits opgewekt met zon en wind. ‘Dat betekent nul procent emissie en dus geen CO2 uitstoot’, legt Carl Holhausen van Holthausen uit.

Het bedrijf uit Hoogezand maakt de eerste waterstofauto van Noord-Nederland, de zogenaamde Hesla. Een Hesla is - kort door de bocht gezegd - een elektrische auto zoals een Tesla, die dankzij een

ingebouwde waterstof unit een eigen energiefabriek krijgt. ‘Zo krijgt een elektrische auto een grotere actieradius en is razendsnel tanken mogelijk‘, zegt Carl.

In dit innovatieproject krijgen de mechatronica studenten vooral te maken met veiligheid. Daarnaast met vele technische disciplines zoals hoogspanning, regeltechniek, constructie, installatietechniek, engineering en aandrijftechniek.

Het is bittere noodzaak om over te schakelen op elektrisch aangedreven voertuigen. ‘Olie is een fossiele brandstof en raakt een keer op’, stelt Theo de Jong van Frisian Motors. ‘Op stroom rijden is fossielvrij als we de energie zelf opwekken’. Frisian Motors is een assemblage fabrikant van elektrische

voertuigen zoals bijvoorbeeld transporters, zitmaaiers en mini-shovels.

Cor Scholte, docent ROC Friese Poort zegt: ‘Dit is leren op school aan een levensecht project. Naast vakmanschap vragen deze levensechte projecten ook sociaal vakmanschap en ondernemerschap of ondernemend gedrag van de studenten . ‘We leiden onze studenten immers op tot de vakmensen van de toekomst’.

Dit project van een auto die op waterstof rijdt, sluit ook nog eens perfect aan bij de Elfwegentocht.

Die tocht daagt Friesland van 1 tot en met 14 juli 2018 uit om twee weken lang te reizen op nietfossiele brandstoffen.

Een andere kijk op energieneutraal bouwen Energieneutraal bouwen met zonnepanelen is misleidend, was de prikkelende stelling van de Duurzaam Doen-lezing van ROC Friese Poort waar zestig belangstellenden op af kwamen.

Ingenieur Chris Zijdeveld uit Schiedam kwam het uitleggen.

“Zonnepanelen leveren slechts tien procent energie gedurende het stookseizoen”, aldus Zijdeveld. Het stookseizoen is jaarlijks van 1 oktober tot 1 mei. “Dat betekent dat kolencentrales in deze periode energie bij moeten leveren.”

Roeland Westra van het Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort: “Er zijn nu ruim twaalf miljoen zonnepanelen in Nederland die slechts

2,2 procent van de totale elektriciteitsproductie voor hun rekening nemen.” Hoe energieneutraal wordt Nederland dus werkelijk dankzij de zonnepanelen?

“De focus op zonnepanelen gaat ten koste van de manier van bouwen”, zegt Chris Zijdeveld. “We kunnen gemakkelijk bouwen met een kwart van de energievraag met een hoger thermisch comfort, zowel in de zomer als in de winter.”

“Voor energieneutraal kiezen we vaak een woningontwerp met een verwarmingsbehoefte van 6000 kWh (kilowattuur) per jaar”, zegt Chris. Zo’n woning maakt gebruik van een warmtepomp die op basis van elektriciteit en omgevingswarmte de woning verwarmt.

ZWETTEKRANT | MAART 2018

“Een efficiënte warmtepomp (COP 4) heeft dan 1500 kWh per jaar nodig om de woning te verwarmen. Omdat de zonnepanelen tien procent energie opwekken in het stookseizoen moet een kolencentrale 1350 kWh per jaar leveren. Bij een rendement van veertig procent is dat 337 kilogram kolen per woning per jaar.”

Met een extra efficiënte warmtepomp is voor een energiebehoefte van 1500 kWh nog maar 300 kWh per jaar nodig. Dat is minder dan 70 kilogram kolen per woning per jaar. Zijdeveld: “Laten we het energiebeleid in Nederland baseren op inzichten als deze en ons niet laten leiden door kreten als energieneutraal.”

26 HIER WERK IK

Voorjaarspuzzel Vul de puzzel in en maak kans op een prachtig moestuinpakket van de Welkoop ter waarde van 100 euro.

5

1

4

2 3

1

10

3 6

4 5 6

7

Michel Venema van Autobedrijf Jaap Hoekstra

8 9

“Al vanaf mijn twaalfde was ik elk weekend en elke vakantie in een garagewerkplaats te vinden. Het was toen mijn passie en dat is het nog steeds”, zegt Michel Venema (46). “Ik hou sowieso van de uitdaging van techniek. Breng mij een technisch probleem en ik vind het heerlijk om uit te zoeken hoe je het kunt oplossen. Alles wat draait en lawaai maakt vind ik prachtig.”

2

Beantwoord onderstaande vragen: 1. Hoe heet het speeddate-event voor ondernemers?

2. Welk gerecht is een topper bij Eetcafé De Fabriek?

3. Hoe heet de nieuwe broodjeszaak op De Zwette?

4. Van welk product wil Wetterskip Fryslân meubels gaan maken?

5. Wat is de naam van de nieuwe mistfontein bij het station?

6. Op welke brandstof willen studenten van Friese Poort auto’s laten rijden?

OPLOSSING PUZZEL

Stuur de oplossing met jouw adres en telefoongegevens voor zaterdag 31 maart naar: De Zwettekrant, James Wattstraat 4, 8912 AR Leeuwarden.

Of stuur een mailtje naar puzzel@dezwettekrant.nl. In de volgende editie maken we de prijswinnaar bekend.

“Toen ik 21 jaar geleden hier kwam werken kregen we in het begin vooral oldtimers en klassiekers, later zijn we steeds meer moderne auto’s gaan repareren. We zijn vooral gespecialiseerd in Volvo’s en reparen ook alle andere merken. We hebben veel ervaring.”

“We hebben een vaste klantenkring, de meeste mensen kennen ons al jaren. Wat door hen wordt gewaardeerd is dat we bij elke reparatie de onderdelen die stuk zijn bewaren, zodat mensen ook echt kunnen zien wat er kapot was en wat we hebben gerepareerd.”

“En mijn passie? Die is er nog altijd! Een paar keer per jaar volgen we opleidingen via Bosch Car Service om bij te blijven met de nieuwste technische details. In de basis zijn auto’s nog altijd hetzelfde, maar de techniek wordt steeds verder verfijnd. Dat blijft super interessant.”

Prijswinnaar puzzel november 2017 De juiste oplossing van de puzzel was ‘Werkgelegenheid’. Uit de vele goede inzenders kwam de familie Schuurman uit Leeuwarden als winnaar uit de bus.

Zij hebben het bierpakket van het Oostenrijkse merk Stiegl t.w.v. 75 euro gewonnen. De prijs is aangeboden door Jan Hiemstra en Sem Holtkamp van Localink.

ZWETTEKRANT | MAART 2018

anwb.nl/garagereviews

Autobedrijf Jaap Hoekstra. Ook iets voor U! Zwettestraat 29 - Leeuwarden - (058) 2152882 - www.autobedrijfjaaphoekstra.nl

Wij bezorgen nu ook thuis

WIN GRATIS BOODSCHAPPEN

Like onze Facebookpagina en maak kans op een goed gevulde winkelwagen ter waarde van

€50,Download de app en bestel

BIJ JUMBO SNEKERTREKWEG 23 Jumbo, Leeuwarden, Snekertrekweg 23

De prijs wordt gratis bij u thuis bezorgd.

Waar BEARING zit, blijft het draaien BEARING BV

R E C L A M E M A K E R S

5905 _ Jumbozuil

Als specialisten op het gebied van aandrijftechniek, met een ruime voorraad en jarenlange ervaring staan wij 24/7 voor u klaar!

• LAGERTECHNIEK

(GROOTSTE LAGERVOORRAAD VAN NOORD-NEDERLAND)

• SKF LINEARTECHNIEK

(MET BEWERKINGSMOGELIJKHEDEN)

KOGELLAGERS

SKF Linear Motion Distributor

RECHTGELEIDING

• KETTINGEN/KETTINGWIELEN • V-RIEMEN/PULLEY’S • PNEUMATIEK • ELEKTROMOTOREN • FREQUENTIEREGELINGEN • TECHNISCHE OPLEIDINGEN

(OP LOCATIE LEEUWARDEN, IN SAMENWERKING MET ROVC)

PNEUMATIEK

ELEKTROMOTOREN

TRANSPORTWIELEN

FREQUENTIEREGELAARS

MOTORREDUCTOREN

TECHNISCHE OPLEIDINGEN

zuil v.v. lichtdoorlatende folie. Extra vakken voor aanvullende logo’s al wel gesneden, maar nog niet verwijderd.

Wij zijn er ook!

Je vindt ons op standnummer 3062

Bearing B.V. Heerenveen Businesspark Friesland-West 19c 8447 SL Heerenveen Tel.: 0513-78 99 07 e-mail: info@bearing.nl

Bearing B.V. Leeuwarden James Wattstraat 19 8912 AS Leeuwarden Tel.: 058-203 81 00 e-mail: leeuwarden@bearing.nl