De Vijfhoek februari 2020

P 3A 9110 afgiftekantoor Brussel X Oude Graanmarkt 5 1000 Brussel

PB- PP B- 06386 BELGIE(N) - BELGIQUE

MAANDBLAD > JAARGANG 44 > NUMMER 2> FEBRUARI 2020 (verschijnt niet in juli en augustus)

BUREN VAN DE MARKTEN>P6 >GORIK VANDERPERREN BRUSSELSE ARCHITECTUUR>P8 >EUROPA DROOGSTOPPEL>P9 >OPEN BRIEF AAN EMMA DE PAEPE

Kleur van de maand: blauw © VESPA ROUS

FEBRUARI IN DE MARKTEN

© VESPA ROUS

LEZING

BXL’ANGUAGE De kleur van de lucht en de zee wordt geassocieerd met rust en vrede. Het is een kleur die staat voor de geest, intelligentie en verstand. Blauw wordt gezien als de kleur van vertrouwen, duidelijke communicatie en betrouwbaarheid.

Meer associaties op de kleur blauw zijn loyaal, geduldig, sympathiek, vriendelijkheid, waarheid. Maar ook conservatief, kalmte, koude, weinig emotioneel, status en macht.

Buur van de maand is architect en zaakvoerder van het architectenbureau IMPULS(E) Gorik Vanderperren die woont en werkt op de Stalingradlaan.

De auteur van de rubriek Brusselse architectuur beschrijft het gebouw in de Wetstraat waar de Europese president kantoor zal houden.

Om de kleur van de maand alle eer aan te doen, duiken we in het blauwe water van het gerenoveerde zwembad van Sint-Joost-ten-Node. Dit gaan we met de sportievelingen onder ons doen op dinsdag 18 februari.

Zelfs onze nieuwe buur op de bank sluit zich met zijn blauwe jas aan bij onze kleur van de maand.

2

Dos altait moyin om te moyènèiren, das tout khatar! (*) De jongste jaren ontstond er in de Brusselse straten en op de pleinen een nieuwe taal. Dit nieuw-Brussels ­dialect is een mengelmoes van Frans, Nederlands, Arabisch en vele andere talen. Ook wel de taal waarmee Zwangere Guy zijn leven bezingt.

Tijdens BXL’anguage gaan we op zoek naar de hyperdiverse taalgebruiken in onze stad.

Op het programma: de kortfilm Meli Milo van Julian Wolf, waarin de Brusselse jongerentaal een hoofdrol speelt. Gevolgd door een performance van Arber Aliaj en Geert Dehaes, elk in hun eigen taal. Arber Aliaj, performer, beheerst deze nieuwe taal als geen ander en gaat tijdens de performance in gesprek met Geert Dehaes, Brusseleir in hart en nieren. We sluiten de avond af

STILL UIT DE KORTFILM MELI MILO

met een geanimeerde analyse van het nieuwe Brusselse dialect.

BXL’anguage is een samenwerking tussen Be.Brusseleir, Het Goudblommeke in Papier en De Markten en vindt plaats tijdens Interlitratour. Een intercultureel, literair festival van woensdag 19 tem zaterdag 22 februari 2020 in Brusselse gemeenten.

Meer info vind je op www.­interlitratour.be.

* ’Dos altait moyin om te moyènèiren’ betekent een oplossing zoeken, in het Brussels – ‘Das tout khatar’ betekent bangelijk in het nieuw-Brussels, een mengeling van Nederlands, Frans en Arabisch.

• 21 februari 2020 om 20u Tickets: € 7, € 2 Paspartoe-kansentarief

© ILYA KATZ – OLENSE KARTOENALE © SJTN

TRAPTENTOONSTELLING

HUMAN RIGHTS CARTOONEXPO VAN AMNESTY INTERNATIONAL De Markten ontvangt van 7 tot en met 23 februari 2020 deze tentoonstelling die het resultaat is van een samenwerking tussen de ‘Olense Kartoenale’, de gemeente Olen en de lokale Amnestygroep Herentals. Om deze 10-jarige samenwerking te vieren, werden 40 cartoons over mensenrechten geselecteerd, die u dus in onze traphal kan komen bewonderen.

De lokale Amnesty-groep van Brussel organiseert in samenwerking met onze buren van het Maria Boodschaplyceum

op vrijdag 7 februari eveneens hun jaarlijkse Schrijf-Ze-Vrijdag in De Markten.

Aansluitend organiseert de groep ook een vernissage om de tentoonstelling te openen.

• Human Rights Cartoonexpo van 7 tot 23 februari. Dagelijks open van 9u tot 20u, tijdens het weekend van 10u tot 17u.

7 februari: Schrijf-Ze-Vrijdag ­doorlopend en vanaf 17u vernissage

FESTIVAL

BEWOGEN festival: voor, over, met en door nieuwe Brusseleirs BEWOGEN is een Brussels cultureel festival dat kleine ontmoetingen wil creëren tussen vluchtelingen, nieuwkomers en mensen die al langer in Brussel wonen. BEWOGEN ondersteunt het Brusselse middenveld, vrijwilligers, kunstenaars, nieuwkomers én Brusselaars bij de organisatie van culturele activiteiten die inzetten op deze kleine ontmoetingen. We hopen op grote gevolgen, op weg naar een inclusieve samenleving.

Het BEWOGEN festival wordt voor, over, met en door vluchtelingen, asielzoekers en nieuwkomers gemaakt, op podia, op pleinen, in woonkamers of in keukens. Cultuur wordt opgevat in de brede zin van het woord: muzikaal, beeldend, educatief of conceptueel en artistiek. En altijd verbindend.

Lokale programmatie op verschillende plekken

Organisatie en info: De Markten, 02 512 34 25, www.demarkten.be, demarkten@demarkten.be

VOOR DE LEZERS VAN DE VIJFHOEK

De BEWOGEN activiteiten worden georganiseerd door Brusselse cultuurhuizen, gemeenschapscentra, bibliothe-

ken, gemeenten, kunstenaars,… Deze partners organiseren met eigen middelen een lokaal cultureel programma en spelen in op interessante dynamieken die reeds aanwezig zijn in de wijk of gemeente. Er wordt zoveel mogelijk participatief gewerkt en in co-creatie met nieuwkomers, en samengewerkt met lokale organisaties.

Bal Bougé Naast alle lokale initiatieven is er ook het grootschaliger Bal Bougé op 15 februari in De Markten. Dat is een ontmoetingsavond met live muziek, dans, workshops, theater, (beeldende) kunsten… Een smeltkroes van alle impulsen die doorheen het proces van BEWOGEN liepen. We verwelkomen iedereen vanaf 16u in De Markten voor een bruisend programma met kinderanimatie, film, stand-up comedy, LIVE muziek, DJ’ s, eten, én zeer veel sfeer, leuke mensen, verrassende ontmoetingen.

Bekijk het gedetailleerde programma op onze website: www.bewogen.brussels

ZWEMMEN IN DE BADEN VAN SINT-JOOST We hebben er lang op moeten wachten, maar na 10 jaar van renovatiewerken kan je weer baantjes trekken in het prachtige art-decozwembad van Sint-Joost-ten-Node.

De houten deuren van de kleedcabines, de karakteristieke tegels, de zwemkuip, de inkomhal, het nieuwe cafetaria,… al deze elementen werden zorgvuldig gerestaureerd waardoor het gebouw opnieuw ‘baadt’ in de sfeer van weleer.

De Markten nodigt 10 lezers uit voor een zwembeurt op dinsdag 18 februari om 17u30.

Afspraak om 17u15 aan de ingang van de Baden van Sint-Joost, Sint-Franciscusstraat 27, 1210 Sint-Joost-ten-Node.

• Reservaties: demarkten@demarkten­.be, 02 512 34 25 (maximum 2 personen per reservatie) 3 3

> VERGEZICHT

Vanaf het Wiels had je altijd al een bijzonder zicht op de wirwar van treinsporen in Brussel-Zuid, maar met het nieuw aangelegde terras is er een veel breder panorama ontstaan.

Door de nabijheid van de huizen op de voorgrond zie je hoe anarchistisch het Brussels urbanisme is. Wanneer je met je blik de straten volgt, verdwijn je in een anonieme stad. In de verte, aan de

horizon zie je de Zuidertoren en het Paleis van Justitie liggen die de stad weer herkenbaar maken.

Vespa Rous

Š CVESPA ROUS

4

> OP DE BANK

Sinds kort heeft De Markten er een nieuwe buur bij: Nico. Hij is twintig jaar oud en heeft zich geïnstalleerd naast de ingang van een van de symbolen van ons kapitaalkrachtige, hardwerkende land: het selfbank-kantoor.

Deze plek moet de komende weken zijn vaste bedelplaats worden.

Hij heeft net een koffie gekregen. Hij zit op zijn reiskoffertje en heeft zich voorzien van een roos dekentje. Een schraal winterzonnetje doet de rest. Aan zijn voeten een bekertje met wat koperen muntjes. Nico is nog maar enkele dagen in België en het bevalt hem hier wel.

Hij heeft er een lange reis op zitten van meer dan 2000 kilometer: van Boekarest naar Brussel. Voor die autoreis heeft hij 100 euro betaald.

Ook zijn ouders en zijn jongere broer zijn meegekomen. Ik vraag hem waarom hij gekozen heeft voor Brussel. Waarom niet in het rijkere Parijs of het toeristische Amsterdam? In moeizaam Frans

legt hij mij uit dat er in Parijs al te veel bedelaars zijn. Brussel is goed. De mensen zijn er gul. Op een goede dag kan hij wel 20 euro bij elkaar bedelen. Tien euro is maar een karige dagopbrengst, maar 20 euro op een dag is goed. Hotelkosten zijn er niet want Nico slaapt met zijn broer, vader en moeder op straat. Het volledige bedelgeld kan dan aan drank en eten besteed worden.

Het vraagt veel geduld om zo urenlang op dezelfde plek stil te blijven zitten.

Soms zit hij daar de hele dag. En morgen komt hij zeker terug. Of hij niet graag een job zou willen hebben in plaats van zo uren in de klamme kou te moeten wachten op de vrijgevigheid van enkele passanten? Ja, natuurlijk, maar ik heb geen papieren. Werken zonder papieren is riskant, probeert hij met handen en voeten uit te leggen. Nico vraagt of ik geen vertaalapp bij heb, dan kunnen we beter met elkaar praten. Hij spreekt niet alleen Roemeens maar ook ‘Zingari’, de

taal van de Roma.

Nico legt me uit dat zijn broer hier wat verderop bedelt. En inderdaad: om de hoek heeft zich nog een jongere man geïnstalleerd vlakbij de bankautomaat van de zelfde bank. Hij is achttien en heet John. En zijn mama? Die zit gewoon aan de overkant! Zij wuift van de overkant naar mij en naar haar zoon. En de vader? Oh, die zit waarschijnlijk wat verderop, op een andere strategische bedelplek. En zo heeft een pas aangekomen Roma-familie zich geïnstalleerd op de ‘beste’ bedelplekken van de welvarende Dansaertwijk. De vraag is natuurlijk of ze er nog zijn wanneer u dit leest.

Mochten ze er zijn: een warm kopje koffie kan wel deugd doen op zo’n koude bedelplek.

Stefan Moens

Elke maand strijkt een reporter van De Vijfhoek neer op de bank op de Oude Graanmarkt en vraagt aan een buurtbewoner of passant hoe het met hem of haar gaat en wat er zich in zijn of haar leven afspeelt. Deze maand ontmoeten we Nico. © STEFAN MOENS

5

BUREN VAN DE MARKTEN Architect en zaakvoerder van het architectenbureau IMPULS(E), Gorik Vanderperren

© VESPA ROUS

Stadsgids Luc Surdiacourt koos voor het februarinummer Gorik Vanderperren.

Gorik woont en werkt op de Stalingradlaan, hoek Rogier van der Weydenstraat, tegenover het Zuidpaleis. We hadden een gesprek met hem over zijn beroep, architectuurwedstrijden, stedenbouw en openbare ruimte en nog veel meer.

De Vijfhoek: Hoe ben je hier verzeild geraakt, Gorik?

Gorik Vanderperren: Ik kocht mij deels in in het pand dat mijn vader met ‘architectenbureau Vanderperren’ aankocht om zijn kantoor te houden. Mijn broer en ik hebben er ongeveer 12 jaar voor gewerkt en zijn dan gestart met IMPULS(E), ons eigen kantoor. We zijn momenteel wel nog mee de laatste projecten voor zijn bureau aan het afronden. Onze zetel bevindt zich op het nummer 48. Ik heb met mijn broer en mijn zus het gelijkvloers aangekocht om er een co-workruimte, een shared office van te maken die we aan beginnende bedrijfjes zullen verhuren. We weten uit ervaring dat het niet makkelijk is om in Brussel centrum kantoorruimtes te vinden. De startende ondernemingen kunnen hier een ge6

meenschappelijke ruimte benutten en dat kunnen firma’s zijn uit alle beroepscategorieën. Iedereen is van harte welkom, men moet niet noodzakelijk uit de bouwwereld komen.

Wat zijn jullie architecturale specialisaties?

Ik ben van opleiding architect en meubelontwerper. Mijn broer is een landschapsarchitect. Hij heeft eerst tuinarchitectuur gedaan en dan interieurvormgeving.

Wat is jullie werkterrein?

Ons werkterrein is het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en een groot deel van de Rand. Vlak voor de brug afrit Wemmel, op de Houba de Strooperlaan, staat er een gebouw met 43 gezinsapparte-

menten. Dat hebben wij verwezenlijkt.

Binnenkort starten we met een werf dicht bij de Anderlechtsepoort, we hebben reeds ettelijke realisaties in het Gewest op onze naam staan.

daar altijd feest, met de bonte bende van Eurocraten en expats. We gingen daar veel uit en amuseerden ons goed. Sinds een jaar of zes, zeven woon ik in mijn appartement aan de Stalingradlaan.

Jullie nemen ook vaak deel aan architectuurwedstrijden?

In 2018 hebben we samen met het architectenbureau Vanthournout deelgenomen aan een wedstrijd uitgeschreven door de Vlaamse Gemeenschapscommissie en we werden geselecteerd om een crèche in Evere te bouwen. Die werken zullen van start gaan in maart.

Heb je de heraanleg van de laan meegemaakt?

Ik woonde er al voor de aanvang van de werken en heb de transformatie van de straat naar de ‘Brusselse Ramblas’ van kortbij meegemaakt. De toeristen vinden makkelijk de weg van het centrum naar het kunstwerk Pasionaria, een metalen spreekhoorn van Emilo López-Menchero op de hoek van de laan richting Zuidstation en Zuidmarkt. Dat kunstwerk wordt veel bezocht en duidelijk gesmaakt door de passanten.

Ik vind dat je met een Brussels accent praat, klopt dat?

Ik ben eigenlijk afkomstig van Wezembeek-Oppem, heb mijn humaniora in het Heilig Hartcollege van Tervuren gedaan en behaalde mijn diploma architectuur na zes jaar aan Sint-Lukas (de toenmalige naam van de faculteit architectuur nvdr) in Schaarbeek. Ik heb me dus sinds lang op Brussel georiënteerd en op verschillende plaatsen gewoond, vandaar misschien mijn tongval.

Waar heb je zoal gewoond in Brussel?

Tijdens mijn studententijd pendelde ik van Wezembeek naar de campus. Daarna heb ik een tijdje in Schaarbeek gewoond en in Elsene. Dat was rond 2010 aan het Luxemburgplein. Met drie personen konden we daar voor een prikje een groot, gigantisch appartement huren. En op woensdag- en donderdagavond is het

In Brussel zijn er veel architectenbureaus, hebben jullie last van concurrentie?

Integendeel, er is werk genoeg voor een architect in het Brusselse. Ik zie een andere architect niet als een concurrent, maar meer als een collega. Samen willen we de bouwsector van onze kwaliteiten overtuigen. Aangezien er meer en meer Brusselaars bijkomen, neemt de vraag naar huisvesting steeds toe.

Zijn er speciale voorschriften om in Brussel te bouwen of te renoveren?

Er is veel vraag naar nieuwbouw en die prijzen stijgen enorm. Meer en meer projectontwikkelaars storten zich op de markt. Het wordt hier steeds duurder en duurder. De oppervlaktes moeten

ook kleiner en beperkter, er is een maximalisatie van de bouwunits. Er ligt een ondergrens, voor een éénkamerappartement van 60 vierkante meter moet je al goed puzzelen om het voor mekaar te krijgen. De Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening (GSV) bepaalt een aantal parameters voor de kwaliteit en het bewaken van de huisvesting van de

”

de Brusselse chaos maakt deel uit van de charme van de stad

toekomstige bewoners. Vooral bij promotoren moeten we daar rekening mee houden. Bij particulieren kan je iets meer je zin doen.

Het moet niet makkelijk zijn om de schaarse ruimte in Brussel te benutten?

Zowel voor de privésector als de sociale huisvesting zal het in de toekomst krap worden.

De stad barst uit haar voegen. Men stelt voor om veel in de hoogte te bouwen, maar in Brussel is er een beperking. De 140 meter hoge Upsite-woontoren langs het kanaal is echt uitzonderlijk.

Hoe is jullie team samengesteld?

We zijn voorlopig met zijn drieën en nog op zoek naar een vierde medewerker. Ik doe hierbij dan ook een oproep, op onze

© VESPA ROUS

LOWARCHITECTEN © STIJN BOLLAERT EN TIM VAN DE VELDE

site www.impuls-e.eu kan je de vacature inkijken.

Mijn broer en ik proberen zo complementair mogelijk te zijn, ik doe het voortraject en de werfopvolging. Het ontwerpen, uittekenen en andere taken doen we samen. Mijn broer is eerder de ondersteuning op kantoor. Er is zo veel te doen, en belangrijk, niet zichtbaar op de werf. Het derde personeelslid, een interieurarchitecte doet het interieur en ook dezelfde taken als mijn broer. Vooraleer er een gebouw rechtstaat, verstrijken er makkelijk een paar jaren.

Specialiseert het bureau zich op specifieke domeinen?

We verzorgen hoofdzakelijk de woningbouw (nieuwbouw en verbouwingen) zowel voor particulieren als investeerders, dat kan gaan om een vrijstaande woning, een rijwoning en een ééngezinswoning.

We werken ook voor projectontwikkelaars, dat gaat dan over meergezinswoningen en hoofdzakelijk appartementen in Brussel en omstreken. We zijn momenteel bezig met de oude sporthal op de Panquin-site in Tervuren te verbouwen tot een restaurant en hebben een orthopediepraktijk en een loft in het centrum ingericht. Het leuke aan onze job is de voortdurende afwisseling van ons aanbod aan projecten, zo is er voldoende

afwisseling om ons werk interessant te houden. Wanneer er overheidsopdrachten uitgeschreven worden, proberen we daar zoveel mogelijk aan mee te doen.

Soms zit de bouwmeester mee aan tafel om te beslissen, zijn taak is het bewaken en controleren van de kwaliteit.

Is het goed wonen hier op de Stalingradlaan?

Ik woon hier heel graag, ik woon zogezegd in het centrum maar in feite toch niet helemaal. Het is hier overwegend een Marokkaanse buurt. Je hebt hier leuke theehuizen, een bekende viswinkel en een lekker visrestaurant. Ik doe trouwens bijna al mijn boodschappen hier in de buurtwinkels. Bij de Marokkaanse middenstand zijn de levensmiddelen ook goedkoper en altijd vers. Ik ga maar één keer om de vier maanden naar een supermarkt.

Ga je soms naar sportwedstrijden kijken in het Zuidpaleis?

Ik weet dat er basketbalwedstrijden plaatsvinden en dat er boksgala’s georganiseerd worden. Ik heb vroeger ook gebokst en ben al naar een wedstrijd gaan kijken. Spijtig genoeg heb ik niet al te veel vrije tijd, ik werk ongeveer 11 à 12 uur per dag. Zaakvoerder zijn betekent een druk gevulde agenda.

Nu we het over boksen hebben, mocht je schepen van Stedenbouw en Openbare Ruimte zijn, wat zou je willen verwezenlijken en veranderen?

Ik denk dat er vooral te weinig middelen zijn en een gebrek aan personeel om de zaken hier sneller en praktischer te laten gaan. Voorbeeld: een kennis van mij wou een nieuw raam steken, maar heeft meer dan een jaar moeten wachten op een vergunning. Zo werkt dat bij veel mensen in de hand om werken te laten uitvoeren zonder vergunning, en dat mag nu net niet de bedoeling zijn. Op de vergunning van de crèche ‘De Hummeltjes’ hebben we anderhalf jaar moeten wachten. Het blijft mij een raadsel waarom dat zo lang duurt, het is geen teken van slechte wil, het is gewoon een vaststelling. Iedereen in onze sector weet dat. Dus dat zou ik proberen aan te pakken.

”

In Brussel kan je jezelf zijn

Wat vind je een geslaagd architecturaal project in de stad?

Het pand op de hoek van de Sleutelstraat en de Vlaamsesteenweg (zie foto) is wel heel merkwaardig. De LOW architecten verbouwden een klassieke woning tot een moderne Bed & Breakfast. Door de trapsgewijze opbouw zijn

er terrassen en verrassende openingen in de richting van de publieke ruimte.

Niet enkel de verschijning, maar qua interpretatie van de voorschriften en de maximalisatie op een restperceel is dit wel zeer geslaagd.

Wat vind je het leukst aan Brussel?

Ik geniet veel van de typisch Brusselse mentaliteit. Iedereen is relax, je kan hier je ding doen, je kan hier jezelf zijn.

Zo een heel divers publiek, niemand springt eruit. Een rare vogel kan hier een rare vogel zijn. De bonte mix van allerlei soorten mensen, alle lagen van de bevolking die samen een glas drinken op café. De chaos in Brussel is een deel van de charme, het weerspiegelt het karakter van de mensen die er wonen.

In 2018 interviewde ik een architecte die me vertelde dat een huis nooit af mag zijn. Is dat een architecturaal principe?

Er is altijd werk aan een huis. Een huis evolueert continu met de persoon die erin leeft.

Je moet je huis aanpassen aan de levensloop van de bewoners, dat kan gaan om een bewoner die een ziekte heeft of bij gezinsuitbreiding.

Bij verkoop, kan het huis aangepast worden aan de noden en wensen van de nieuwe bewoners. Het klopt dus wel: in tegenstelling tot een appartement is een huis nooit af.

Vriendelijk bedankt voor het interview Gorik en nog heel veel succes met jullie projecten.

IMPULS(E) architecten info@impuls-e.eu, www.impuls-e.eu 02 503 07 52 Stalingradlaan 48/6 1000 Brussel

Résumé

Architecte et directeur du cabinet d'architecture IMPULS(E), Gorik Vanderperren vit sur la l’avenue de Stalingrad. Il va y aménager un espace de travail avec son frère et sa sœur, un bureau partagé qu'ils loueront à des entreprises en démarrage. En 2018, le bureau a participé à un concours organisé par le VGC et il a été sélectionné pour construire une crèche à Evere. Un autre architecte n’est pas un concurrent aux yeux de Gorik, mais plutôt comme un collègue. Ensemble, ils veulent convaincre l'industrie de la construction de leurs qualités. Comme la population bruxellois ne cesse de grandir, la demande de logements augmente. Il apprécie la mentalité typiquement bruxelloise et le mélange bigarrés de ses habitants, toutes les couches de la population prenant un verre ensemble dans un café. Le chaos qui règne à Bruxelles fait partie du charme de la ville et reflète le caractère de ses habitants.

7

BRUSSELSE ARCHITECTUUR >EUROPA

telijke gebouwen. Kleur kreeg daarom een belangrijke structurele plaats in het gebouw, hiervoor werkte de architecten samen met Georges Meurant een meester kleurentovenaar. Het werd geen losse “integratie van kunst” met hier en daar een kunstwerkje, de kleur maakt het gebouw, de kleur is het gebouw.

Meurant weeft een wonderlijk geheel van vele duizenden gemoduleerde kleurvlakken, gemoduleerd volgens de technische bouwmodule en toch hoog poëtisch geladen. Refereren naar de vele kleuren van de Europese vlaggen is een flauwe uitleg voor het veel subtielere spel dat de kunstenaar in plafonds en vloeren heeft geprojecteerd.

Beeld je in, het Europagebouw midden het perspectief van het Jubelpark in de as van de Wetstraat, een sterke symbolische plek voor een paleis en hoogste beslissingscentrum van Europa, voor de Raad van Europa en de Raad van de Europese Unie, de plek waar de Europesep president ontvangt.

Misschien een te sterk beeld voor het weifelend Europa van vandaag en daarenboven te ambitieus voor Brussel?

Brussel heeft al altijd een ambigue houding gehad als het over de stedelijke integratie gaat van de Europese instellingen. En dus moest Philippe Samyn 1 zijn ei leggen in een verloren en benepen hoekje, een zakdoek groot waar bovendien nog een trein onderdoor reed, tussen nieuwe en oude rommelgebouwen, maar hij deed dat meesterlijk en op geniale wijze.

Het Europagebouw is op vele manieren merkwaardig. Het staat voor transparantie met zijn glazen buitengevel en zijn stralende kern, de Lantaarn zoals de architect ze noemt. In vergelijking met de bunkers van het Justus Lipsiusgebouw is het een verademing. De ontwerpers zijn geslaagd in een harmonisch samengaan van hedendaags en verfijnde zorg voor bestaand patrimonium. De oude Résidence Palace, een luxueus art deco apart-hotel van 1927. Tijdens de oorlog werd het bezet en daarna kwam het in handen van de Belgische staat. Jarenlang heeft het onder meer het ­Ministerie 8

van Openbare Werken en de diensten van Stedenbouw gehuisvest. Het werd geraffineerd, gerestaureerd, naadloos gekoppeld en geïntegreerd in de nieuwe functie. Samyn en zijn ploeg zijn erin geslaagd om een complex programma in te passen in een beperkte ruimte. De plannen geven blijk van intelligent puzzelwerk, geen saaie symmetrie maar uitgebalanceerde evenwichten tussen rechtlijnigheid en zwierigheid. Het moet geen lachertje geweest zijn om functionaliteit en veiligheid te verzoenen. De ellipsvormige lantaarn waarin de conferentiezalen van klein naar groot en omgekeerd in de hoogte en de ruimte evolueren moest ver van de onder doorlopende spoorweg gefundeerd worden.

De asymmetrische inplanting binnen de kubus geeft aan het geheel een dynamische dimensie, een beetje barokke schwung.

Dit is Architectuur. Het is een gebouw met uitstraling, een gebouw dat ademt, een gebouw dat energie genereert. En dat doet het door zijn concept, door zijn technische details, door zijn kleur.

De stalen structuur is in de puntjes verzorgd, berekening en design vloeien samen, de structuur is leesbaar en begrijpbaar.

Samyn wilde dat het gebouw een vrolijke uitstraling kreeg in tegenstelling tot de saaie sfeer van de meeste amb-

De ecologische aspecten van het gebouw worden ook in alle publicaties sterk benadrukt, de “parasol” van zonnepanelen die het dak vormen, de 3.750 gerecycleerde Europese eiken houten ramen die zouden staan voor diversiteit, enz. Allemaal zeer lovenswaardig maar de essentie van dit gebouw is zijn aangename joyeuze sfeer. Spijtig genoeg krijg je als bezoeker daar weinig van te zien maar ga toch maar eens kijken.2 Intussen is het wachten op een hoopgevender, meer verbindend en vrolijker Europa.

Marcel Rijdams

Foto’s: Marie France Plissart.

www.samynandpartners.com/nl/portfolio/494-hoofdkwartier-voor-de-europeseraad-en-de-raad-van-de-europese-uni/ 2 www.consilium.europa.eu/nl/contact/ visits/ 1

Résumé

Le bâtiment Europa est remarquable à bien des égards. Il est synonyme de transparence avec sa façade en verre et son noyau rayonnant. Les concepteurs ont réussi à combiner harmonieusement un soin contemporain et raffiné du patrimoine existant.

L'ancien Résidence Palace, un luxueux appart-hôtel art déco construit en 1927 est un emblème de l'architecture belge. Le bâtiment qui a du charisme, il respire, il génère de l'énergie. Tout cela grâce à son concept, ses détails techniques et sa couleur. La structure en acier est minutieuse, le calcul et la conception vont de pair, la structure est lisible et compréhensible.

>DROOGSTOPPELS OPEN BRIEF AAN MEVROUW EMMA DE PAEPE (1866-1939) Droogstoppel is een Brusselse eeuweling die zijn stad enorm heeft zien veranderen, soms ten goede maar vaak ook ten kwade. In deze kroniek neemt hij iedereen en alles wat hem dwarsligt op de korrel. Hij kan soms wel eens zeuren, doordrammen of bitter uit de hoek komen, maar in de grond is Droogstoppel een wijs man met het hart op de juiste plaats. Dit jaar schrijft Droogstoppel een hele reeks brieven aan beroemde en minder beroemde vrouwen die iets hebben met Brussel.

Beste mevrouw De Paepe, In Brussel kennen we uw vader beter, want hij leeft nog voort in naam van een aantal medische centra, het hospitaal in de Cellebroersstraat en een straat in Sint-Gillis. Maar wie herinnert er zich nog zijn dochter, Emma?

U kreeg het socialisme bij wijze van spreken al met de paplepel toegediend.

Uw grootvader was niemand minder dan Désiré Brismée, een van de pioniers van het vrije denken en van het linkse gedachtegoed in België. Zijn naam zou later prijken op de façade van Horta’s volkshuis. En ook de naam van uw vader klonk als een klok in de opkomende nieuwe socialistische beweging op het einde van de 19de eeuw. Uw vader zou het metier van typograaf leren van zijn schoonvader, veel van de socialisten van het eerste uur waren immers drukkers en typografen. Maar uw vader zou zich later aan de ULB omscholen tot arts en in zijn praktijk zou hij zich bekommeren over zieke proletariërs.

Ik vroeg me af of u er als jonge achttienjarige vrouw al bij was, op die historische bijeenkomsten op 5 en 6 april in 1885 in café ‘De Zwaan’ op de Grote Markt van Brussel. Het café waar een generatie voordien nog ene Karl Marx aan het zwoegen was op zijn eerste kladversie van het communistisch manifest. Stond u in 1885 aan de zijde van uw flamboyante vader? Waren er nog vrouwen bij betrokken of was het

– zoals de geschiedenisboeken laten uitschijnen - een exclusief mannelijk onderonsje?

U heeft het niet gemakkelijk gehad. De oudste van drie, maar al heel vroeg zou u uw jongere broertje, Aimé, verliezen.

U was nauwelijks vijf jaar oud wanneer uw moeder het slachtoffer wordt van een genadeloze pokkenepidemie. Uw vader plaatst jullie dan maar bij uw grootouders aan moederzijde maar niet voor lang want César hertrouwt met een negentienjarige verpleegster-vroedvrouw van het Sint-Janshospitaal.

In 1882 wordt het gezinsleven verstoord door een enorm schandaal dat in de sensatiepers heel wat aandacht krijgt: uw vader verwondt met een revolver ene André Duverger, vriend aan huis bij de familie Depaepe maar een man met losse handjes want probeert zowel de vrouw van zijn vriend César, de huismeid als uzelf te verleiden. Uw vader besluit het recht in eigen handen te nemen wanneer de zaak zonder gevolg wordt geklasseerd. De storm gaat liggen maar uw vader acht het toch beter dat u uw studies van onderwijzeres ver van Brussel verderzet en u wordt verbannen naar het verre Doornik…

In 1893 trouwt u met Charles Guillaume, een socialistisch dichter en chansonnier die ook bekendheid verwerft met zijn stukken in de krant Le Peuple. Voortaan gaat u door het leven als mevrouw

Résumé FOTO VAN EMMA DE PAEPE – GUILLAUME IN DE JAREN DERTIG (ARCHIEF INSTITUUT EMILE VANDERVELDE)

Emma Guillaume. De Eerste Wereldoorlog brengt miserie maar ook een nieuwe opportuniteit die u met beide handen grijpt. U verliest uw briljante broer die al in het eerste oorlogsjaar sneuvelt. In 1916 sterft uw echtgenoot aan een slepende ziekte. Als weduwe zonder inkomen staat u er helemaal alleen voor, maar zoals veel vrouwen tijdens de Eerste Wereldoorlog krijgt u de gelegenheid om een job uit te oefenen die toen nog was voorbehouden voor vrouwen: u start een nieuwe carrière als journaliste bij Le Peuple. U mag zich aanvankelijk bezighouden met de faits divers en ‘les chiens écrasés’, later ook met een rubriek bedoeld voor de vrouwelijke so-

cialistische lezers. U wordt na verloop van tijd zelfs penningmeester van de vakbond van socialistische journalisten en u blijft tot aan uw pensioen lid van de Brusselse afdeling van de Belgische Persbond. U overlijdt op 1 maart 1939.

Vandaag is er nog geen straat of plein die uw naam dragen of het betreft straten die verwijzen naar uw illustere vader. Ik denk dat hij het niet erg zou vinden mochten we op een van die bordjes de voornaam César vervangen door Emma. Wat denkt u?

Met vriendelijke groeten,

Droogstoppel écrit une lettre ouverte à Emma De Paepe, la fille du célèbre homme politique socialiste César de Paepe. Elle perd sa mère très tôt. Son père se remarie avec une femme plus jeune mais un scandale frappe la famille lorsqu'un ami de la maison tente de séduire sa nouvelle femme, sa servante et même la jeune Emma. Cesar de Paepe blesse l'homme avec un revolver mais l’affaire aboutit par un non-lieu. Bannie à Tournai, Emma retourne à Bruxelles, où elle fait carrière comme journaliste après la mort de son frère et de de son époux.

Droogstoppel 9

>STADSBERICHTJES FEBRUARI IN BRUSSEL Februari is een fijne maand voor de bewoners van het stadscentrum. De overgecommercialiseerde kerstmarkt met bijhorende claxonconcerten, tonnen vuil in de straten en andere overlast is voorbij, de koopjesfiles opgelost. Het is stil, kalm, zelfs voor de horeca zijn het rustige dagen. Heel stilaan komt de lente met een nieuwe toestroom van toeristen in zicht.

Het is dus genieten van de rust nu.

Maar pas op, binnenkort is er opnieuw brood en spelen, van 16 tot 20 februari is er Bright Brusselsfestival met bijhorend lawaai en lichtvervuiling. De luiken mogen weer dicht.

THEEDRINKERS OP DE STALINGRADLAAN LATEN ZICH NIET AFSCHRIKKEN DOOR EEN BEETJE WERFLAWAAI

WERF TOOTS THIELEMANS De voorbereidende werken voor het nieuwe metrostation Toots ­Thielemans zijn onlangs gestart. Dat nieuwe ­station, met twee voorziene ingangen op de Stalingradlaan en drie op de Zuidlaan zal ondergronds verbonden worden met het huidige Lemonnierstation. Het zal uiteindelijk deel uitmaken van de toekomstige metrolijn van Vorst naar Evere.

Ter voorbereiding van de bouw is aan de Fonteinstraat, Zuidlaan en Stalingradlaan alvast Sibelga aan het ­ werk gegaan om installaties en leidingen te vernieuwen. Voetpaden worden 10

opengegooid, straten afgesloten voor verkeer. Houten bruggetjes moeten ervoor zorgen dat klanten tot bij de toonbank geraken.

Voor de lokale handelaars worden het moeilijke tijden. Ze zijn best wel ongerust. Na de voorbereidende werken volgt immers de effectieve bouw van het metrostation en ook dat wordt een werf voor enkele jaren. De stad en het gewest voorzien wel steun voor de handelaars.

In het Zuidpaleis, eigendom van de stad, wordt de huur voor drie jaar opgeschort en lokale handelaars in de buurt kunnen op schadevergoeding rekenen.

BINNENKORT STAAN DE TRITONS, WATERSALAMANDERS, OPNIEUW MET DE POOTJES IN HET WATER EN KUNNEN DE EENDJES TERUGKOMEN

PHILIPPE CLOSE, MET RUGBYBAL © EDANHIER

VERRAAD En wij maar denken dat burgemeester Philippe Close een rugbyman is.

Neen dus, hij gaat platweg voetballen!

Voetbal! En in Anderlecht bovendien!

Als het nu nog Standard was geweest!

Er zijn geen zekerheden meer in deze stad. Over andere aspecten van de nieuwe hobby van onze burgervader is al veel geschreven, dat hoeft hier dus niet meer.

Maar gedaan dus met het geïnteresseerd toekijken hoe de burgemeester op mooie dagen met zijn kompanen in een stevig tempo toertjes rent en zware reeksen sit-ups en push-ups afwerkt, terwijl wij, op één van de betere Brusselse terrassen (*), de stand van de wereld en de VGC bespreken. Spijtig, het was een opbeurend schouwspel. (*) Bar Beton dus, waar we onze koffie contant mogen betalen Stadsberichtjes door Nora De Kempeneer, supporter Standard de Liège

>GEMEENTERAAD: EEN CONTAINER EN EEN BERG VAN BARMHARTIGHEID Gemeenteraadslid Mathias Vanden Borre (N-VA) meldt bij de opening van de zitting op 16 december 2019 blij te zijn met de terugkeer van voorzitster Liesbet Temmerman (Ecolo-Groen).

Hij hoopt dat schepen Faouzia Hariche (PS) die vandaag de afwezige burgemeester Philippe Close (PS) vervangt, evenveel tweetaligheid aan de dag zal leggen. Consternatie bij het schepencollege, waarna schepen Ans Persoons (SP.a) simpelweg meldt dat zij de burgemeester vervangt, wat dan weer op ongeloof stuit bij gemeenteraadslid Vanden Borre.

Gemeenteraadslid Clémentine Barzin (MR) vraagt uitleg over de werking, afgelopen jaar, van de vzw Midnimo. Deze vzw, opgericht in oktober 2018, beheert een vluchthuis voor jonge homo’s, lesbiennes en transgenders, die thuis niet meer welkom zijn en tijdelijk een onderkomen nodig hebben. Schepen Persoons antwoordt dat deze vzw in totaal 50.000 euro subsidie kreeg, en dat er afgelopen jaar vijf jongeren onthaald zijn.

Ze stelt voor dat deze organisatie, in de nabije toekomst wordt uitgenodigd op een gemeenteraadszitting om haar werking toe te lichten.

Het schepencollege keurde een nieuw belastingreglement goed in verband met de openbare netheid: de meeste bedragen worden verhoogd, bijvoorbeeld sluikstorten van € 250 naar € 500, sigarettenpeuken op de openbare weg

gooien zal vanaf 1 januari 2020 € 200 kosten ipv € 50.

Schepen van Openbare Netheid Zoubida Jellab (Ecolo-Groen) krijgt hierover vragen van gemeenteraadsleden van CDH, PTB*PVDA en N-VA. Is er een globaal plan? Werd de toepassing van het vorige reglement geëvalueerd? Op welke manier gaat ze het publiek sensibiliseren? Voorzitster van het OCMW Karine Lalieux (PS), komt ongevraagd tussen. Voorzitster Temmerman ziet zich genoodzaakt om het hamertje te hanteren om orde op zaken te stellen.

Schepen Jellab meldt dat de Brusselse bevolking met 20% gestegen is ten opzichte van 10 jaar geleden, dat er 20% meer toeristen de stad bezoeken en dat er meer evenementen plaatsvinden in de stad. Er zijn 8 à 10 personen die op het terrein de straatvegers bijstaan door ze persoonlijk voor te stellen aan het publiek. Er zullen camera’s worden geïnstalleerd in bepaalde wijken, een honderdtal asbakken zullen worden geplaatst. Momenteel zijn er 100 beëdigde ambtenaren die boetes mogen uitschrijven.

Dit antwoord voldoet niet, er is een gebrek aan een globaal plan wordt haar verweten. Wanneer schepen Jellab meedeelt dat ze het werk als schepen van openbare netheid (2006-2012) van huidig gemeenteraadslid Bertin Mampaka (CDH) niet zo geweldig vond, wordt deze laatste woedend en begint te roepen “ne me citez pas”. Voorzitster Temmerman stelt hem voor de keuze:

zwijgen of de zaal verlaten. Hij kiest voor dit laatste. Maar niet helemaal, zo zal blijken wanneer hij een uur later opnieuw opdaagt.

De gemeenteraadszitting van 13 januari 2020 begint met de beste wensen van voorzitster Temmerman, ze hoopt op een respectabel debat en vraagt meerderheid en oppositie om constructief te luisteren naar elkaar.

Het eerste punt van de agenda handelt over de aankoop van bodycams voor de politiezone Brussel hoofdstad-Elsene.

Een bodycam is een kleine camera die op het politie-uniform wordt gedragen.

Er volgen vragen over de aankoopprijs, het gebruik, de opleiding… Burgemeester Close legt uit dat de bodycams gedurende drie maanden zullen getest worden door een beperkt aantal mensen, onder meer de fietsbrigade van de politie. Nadien zal een evaluatie volgen.

Personen die gefilmd worden moeten hierover vooraf geïnformeerd worden.

Kent u de Berg van Barmhartigheid in Brussel? Volgens gemeenteraadslid Coomans de Brachène (MR) is dit instituut bij de meeste Brusselaars ­ onbekend. Het is een openbare instelling met sociaal karakter die leningen toekent tegen inpandgeving van roerende goederen en bevindt zich in Gisleinstraat in de Marollen. de Sint-­ De Berg van Barmhartigheid wordt ook Pandjeshuis genoemd, bestaat

“THE CONTAINER”STAAT ER NOG STEEDS

sinds 1618 in Brussel en is nu uniek in België. Het schepencollege stelt voor om de naam te veranderen in “Berg van Barmhartigheid-Openbare Kas van Lening”. Die laatste toevoeging is volgens gemeenteraadslid Vanden Borre niet verhelderend. Het is een vertaling van “Caisse publique de Prêt”. Voorzitster Temmerman stelt dat alle suggesties voor een meer duidelijke vertaling welkom zijn.

In 2013 liep een tijdelijke tentoonstelling op het bovengronds terrein van de ­noord-zuidspoorwegverbinding.

Eén van de kunstwerken, The ­ Container, op de de Berlaimontlaan, staat er nog steeds. Het schepencollege wil het werk nu aankopen. Dat zorgt voor consternatie bij gemeenteraadslid Coomans de Brachène. Tijdens de v­ orige legislatuur

was hij schepen van stedenbouw en hij vond en vindt het werk een onding. Huidig schepen van stedenbouw Ans Persoons denkt er enigszins anders over.

Ze wenst het kunstwerk aan te kopen (kostprijs € 70.000) nadat de kunstenaar haar had gemeld dat de stad Antwerpen kandidaat-koper was. De maker van The Container is architect, stedenbouwkundige en kunstenaar Luc Deleu. Zelf had ik het kunstwerk nooit gezien, vermoedelijk omdat mijn wandelingen door de stad nooit die richting uitgaan.

Opmerkelijk: de dag na deze gemeenteraadszitting raakt bekend dat burgemeester Philippe Close “onafhankelijk” bestuurder van RSC Anderlecht wordt.

Is dat wel een plek voor een burgemeester?

Mireille Willems 11

BERICHTJES VAN HIER EN GINDER VERENIGINGEN EN LEUKE ACTIVITEITEN LEZINGEN VLAAMSE CLUB Op 3 februari zal columniste en voorzitster van het Vlaams Fonds voor de letteren, Mia Doornaert een lezing houden met als onderwerp ‘Is Frankrijk ongeneeslijk ziek?’ De voormalig journaliste licht aan de hand van duizend jaar Franse geschiedenis toe hoe een land met zoveel troeven in zijn huidige verstarring en ontreddering terechtkwam.

Maandag 17 februari geeft Luc Collin, germanist en schrijver, nader uitleg over de erkenning van De Ommegang als cultureel erfgoed door Unesco. De Ommegang is de oudste historische stoet van Brussel en wereldwijd bekend.

• Maandag 3 en 17 februari om 19u45 in De Markten Info: www.vlaamseclubbrussel.be, info@vlaamseclubbrussel.be PRAATCAFÉ DEMENTIE Het praatcafé is een ontmoetingsplaats voor iedereen die in contact komt met personen met dementie of interesse heeft in dit thema. Bij elke bijeenkomst wordt een specifiek thema rond dementie belicht door een spreker. Na deze uiteenzetting wordt er ruimte voorzien voor een hapje en een drankje, alsook voor vragen, en indien gewenst een uitwisseling van eigen ervaringen.

• Woensdag 5 februari van 15u tot 17u, Brussels Ouderenplatform, Zaterdagplein 6, 1000 Brussel. De gastspreker is Céline Scherpereel.

Info & reservaties: 02 778 01 70 broes@dementie.be 12

POËZIECAFÉ: EENS KIJKEN WAT DE LORELEI VERMAG Deze namiddag vestigen wij al onze aandacht op de grootmeesters van de Duitstalige poëzie: Johan Wolfgang von Goethe, Heinrich Heine en Bertolt Brecht. We luisteren naar hun bekendste gedichten om hun originaliteit helemaal in het zonnetje te zetten.

• Woensdag 19 februari 2020 van 14 tot

16u in het Brussels Ouderenplatform, Zaterdagplein 6, 1000 Brussel. Info & reservaties: 02 210 04 60 info@bop.brussels, www.bop.brussels Prijs: € 6 met BOp-kaart, € 5 met Paspartoe kansentarief, gratis mits 15 omruilpunten Paspartoe DE ZINGENDE BRUG De maandelijkse zangronde van de Zingende Brug in De Markten gaat door op zondag 23 februari. Iedereen is welkom!

• Zondag 23 januari van 14u tot 17u (deuren 13u30).

Toegang: € 8 (eerste deelname gratis).

Info: www.dezingendebrug.be

COLOFON Werkten aan dit nummer mee: Grigore Ionita, Etienne Philips, Hilde Van Geel, Hanne De Nil, Jef Deyaert, Nora De Kempeneer, Marcel Rijdams, Arnout Willems, Vespa Rous, Stefan Moens, Kris De Vroede, Charles Six en Mireille Willems.

Foto’s: De Markten en ingezonden Lay-out en druk: Drukkerij Atlanta Schaffen Oplage: 5.200 Advertentiewerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Verantwoordelijke uitgever: Isolde Boutsen De Vijfhoek is het maandblad van De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be, www.demarkten.be www.facebook.com/demarkten.brussel 0448.654.692 RPR Brussel

Met de steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

De Markten maakt deel uit van N22, het netwerk van de 22 Brusselse gemeenschapscentra.

Steun De Vijfhoek: Uw steun blijft welkom op rekeningnummer BE62- 433-1147061-61 van De Markten met vermelding "steun De Vijfhoek".

Voor het maartnummer van De Vijfhoek zijn teksten en aankondigingen welkom tot uiterlijk 12 februari.

Artikelwerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be De redactie behoudt zich het recht voor om teksten in te korten of aan te passen.

Openingsuren onthaal: maandag tot donderdag van 9 tot 20u, vrijdag van 9 tot 17u en zaterdag van 9 tot 13u (behalve tijdens de schoolvakanties)

Wie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont, kan De Vijfhoek gratis ontvangen.

Woont u buiten Brussel?

Dan krijgt u De Vijfhoek door € 12,50 over te schrijven op rekeningnummer BE62-433-1147061-61 met de vermelding van 'Abonnement De Vijfhoek'.

Wist je dat je al onze publicaties ook online kan bekijken?

Surf naar www.demarkten.be/publicaties. Wil je onze e-nieuwsbrief ontvangen? Mail naar demarkten@demarkten.be of schrijf je in op www.demarkten.be.

De Markten respecteert je privacy. Je contactgegevens gebruiken we uitsluitend om je De Vijfhoek toe te zenden en je op de hoogte te houden van eigen activiteiten van Gemeenschapscentrum De Markten en aanverwante organisaties in de Vlaamse gemeenschap te Brussel. Je kan op elk moment een adreswijziging doorgeven of aangeven dat je onze informatie niet langer wilt ontvangen via demarkten@demarkten.be of De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel. Voor meer informatie over je overige rechten conform de privacywetgeving, raadpleeg www.demarkten.be/uw-privacy.