De Vijfhoek september 2017

P 3A 9110 afgiftekantoor Brussel X Oude Graanmarkt 5 1000 Brussel

PB- PP B- 06386 BELGIE(N) - BELGIQUE

MAANDBLAD > JAARGANG 41 > NUMMER 7> SEPTEMBER 2017 (behalve in juli en augustus)

BUREN VAN DE MARKTEN > P6 >ELIZABETH VERHETSEL OVER DINE WITH US

BOUWEN EN BREKEN IN BRUSSEL > P8 >HAVENLAAN

DROOGSTOPPEL > P9 >OPEN BRIEF AAN … CONSTANTIN MEUNIER

Stadsbaken: Het monument voor de Arbeid © ARNOUT WILLEMS

CURSUSSEN © ARNOUT WILLEMS

Welkom in een nieuw najaar 2017! Ook deze keer kan je in de Markten terecht voor fijne cursussen, workshops, lezingen, tentoonstellingen en zoveel meer.

Ontdek het in de Vijfhoek, op onze website, facebookpagina én in onze nieuwe cursusbrochure.

Place to be van deze Vijfhoek is Au bord de l'Eau aan het monument voor de Arbeid aan de Jules de Troozbrug. Een fantastisch stukje groen met een magnifiek zicht op het water, een plek waar je kan verpozen in de zon, kijkend naar Brussel.

We ontmoeten er Jan Ducheyne, dichter, dj, organisator van podia voor woord en muziek en een man met een artistiek en sociaal bewogen hart.

Ook spraken we met Elizabeth Verhetsel over 'De langste tafel van Brussel', een project dat nieuwkomers en locals met elkaar wil verbinden door iets wat iedereen graag doet: lekker eten.

2

DE CURSUSBROCHURE NAJAAR 2017 IS ER! Dit najaar zijn we er weer met heel wat topcursussen, workshops en lezingen.

Het aanbod is divers en geschikt voor jong en oud. Wil je graag aan je conditie werken? Een Braziliaanse of Afrikaanse dans leren? Je creatieve zelf ontplooien in de cursus Japanse Sumi-E? Of samen met onze huisgezelschappen muziek of theater maken? Schrijf je dan zeker in vanaf zaterdag 9 september voor 1 of meerdere cursussen.

Hierbij alvast een greep uit het aanbod van onze nieuwe cursussen: De cursus Toneel is spelen is weer helemaal terug van weggeweest. Dit is een basiscursus voor iedereen die graag toneel wil spelen en waarbij het spelplezier centraal staat.

Op dinsdagen kan je tijdens de cursus Ecologische juwelenkunst juwelen maken van Braziliaanse bloemen en planten. Deze ecologische sieraden dragen bij tot de duurzame ontwikkeling van de volkeren in het Amazonegebieden tot de herbebossing van het Amazonewoud.

Cursusaanbod De Markten najaar 2017

©Stadsbiografie - Katrien Colenbie

SEPTEMBER IN DE MARKTEN

1

Dompel jezelf onder in de Japanse kunst van de zwarte inktschilderingen tijdens dit Creatief atelier Japanse Sum-E. In deze workshop toont de Japanse kunstenaar Hiro Ojimo je de basis van deze Japanse kunst.

Wil je kennismaken en experimenteren met de verschillende dansstijlen van de Braziliaanse dans? Dan is deze workshop iets voor jou!

Tijdens het Qi Gong ademkoor kom je tot rust aan de hand van ademhalingsoefeningen en zachte bewegingen. Deze activiteit richt zich in de eerste plaats tot personen die door omstandigheden als ziekte, pijn, mobiliteitsproblemen… minder of geen toegang meer hebben tot kunst en cultuur. Maar uiteraard is

iedereen welkom!

Voor kinderen uit het Nederlandstalig onderwijs die graag hun Nederlands willen oefenen, is er vanaf dit jaar een Taalatelier op zaterdag. Met spel, plezier en creativiteit oefenen we het Nederlands.

Voor kinderen vanaf 3 tot 6 jaar.

De inschrijvingen starten op zaterdag 9 september om 10u.

Je inschrijving gebeurt bij voorkeur online.

Wil je zeker zijn van een plaatsje? Maak dan nu al een profiel aan op tickets.vgc. be. Dit hoef je maar één keer te doen.

Je kan die dag ook inschrijven aan het onthaal van 10u tot 12u of tijdens de openingsuren van De Markten.

DANS

TENTOONSTELLING Brusseloscope Ontdek Brussel door de ogen van 17 fotografen tijdens de fototentoonstelling BRUSSELOSCOPE. Zo divers, onuitputtelijk en eclectisch als Brussel zelf, zo verschillend zijn de fotografen en hun foto’s. De tentoonstelling BRUSSELOSCOPE is een intrigerende wandeling door Brussel met beelden van het stadscentrum, de Thurn & Taxi site, de Modelwijk in Laken en vele andere onbekende plekken in onze hoofdstad. De helft van de tentoonstelling is gewijd aan de Modelwijk met zijn schitterende architectuur en boeiende gemeenschappen.

Stadsbiografie is een collectief van (amateur)fotografen die gebeten zijn door Brussel en al jaren een huisgezelschap van De Markten. Aan de chaos

van het stadsleven onttrekken ze markante voorvallen en momenten van verstilling en tijdloosheid.

• Vernissage: vrijdag 1 september om 19u30.

Tentoonstelling: van 2 tem 17 september. Woensdag, donderdag en vrijdag van 14u30 tot 18u30. Zaterdag en zondag van 10u30 tot 18u30 Fotowandeling: 9 & 17 september van 14 tot 16u.

Inschrijven voor 30 augustus via brusselstadsbiografie@gmail.com.

Prijs: gratis

SALON DANSANT 72

Afrikaanse dans

JackoBond zingt Marva

Afrikaanse dans is tegelijkertijd inspannend en ontspannend. Het is een universele manier van dansen, krachtig, intensief en natuurlijk.

Op het opzwepende ritme van LIVE percussie leer je in deze cursus de bewegingen van de Afrikaanse dans. Deze stage wordt begeleid door percussionisten met ritmes uit de verschillende regio's van Togo en West-Afrika.

Op zondag 3 september start deze reeks. Spring gerust eens binnen want je hoeft niet de hele reeks te volgen.

Je kan ook ter plaatse inschrijven zolang de cursus niet volzet is. Je betaalt dan €10 cash per les per persoon.

We zijn weer vertrokken voor een nieuw seizoen Salon Dansant met heerlijke zondagnamiddagen!

We starten op 24 september met een optreden van de band JackoBond, die een ode brengt aan Marva.

“Ik dans met een ander maar ik kijk naar jou”. Dat zong mijn moeder vaak toen ze met mij als kind door de living danste. Nu ik haar leeftijd heb, snap ik waarom ze uit volle borst meezong met Marva. Marva deed haar dromen. Dromen van eilanden in groen en blauw. En ik zag hoe gelukkig Marva mijn moeder maakte. Marva heeft zich zo stilletjes in mij genesteld. Herinneringen aan zoveel mooie dingen. Marva treedt tegenwoordig niet meer op. Ik heb haar gevraagd of ik haar liedjes mocht zingen. Zoveel pareltjes. En je raadt het nooit. Dat mocht. Ik kan daar maar één ding op zeggen : "Oempalapapero". Samen met mijn band JackoBond breng ik een ode aan Marva. Ik ben even benieuwd als u

• Eén keer per maand op: 3 september, 29 oktober, 26 november en 10 december 2017 Prijs: €32 of €8 Paspartoe kansentarief per reeks. €9 of €2 Pasapartoe kansentarief per les. De lessen worden in het Frans gegeven.

© HANS VAN GEEL

of Marva voor deze gelegenheid toch geen comeback wil overwegen.

Noteer ook volgende data in je agenda; 29 oktober en 10 december.

• Zondag 24 september om 15u Prijs: €7 of €2 Paspartoe kansentarief

Organisatie en info: De Markten, 02 512 34 25, www.demarkten.be, demarkten@demarkten.be 3 3

LEZINGEN

WORKSHOP

ARMOEDE EN CULTUUR Verenigingen willen het beste voor hun leden, ze willen dat mensen zich goed voelen en aan alle activiteiten kunnen deelnemen. Voor sommige mensen is dit moeilijk, ook al doen ze alle moeite om dat te verstoppen. Hoe kan je het herkennen? Hoe kan je zorgen dat deze mensen kunnen blijven meedoen of participeren? Onbekend is onbemind en dat werkt wederzijds: verengingen zoeken steeds naar nieuwe mensen, terwijl vele mensen de weg naar de verengingen niet vinden.

Mensen in armoede (MIA’s) kennen de verenigingen niet of ervaren te veel drempels. Het lidgeld is een financiële drempel, maar de sociale, culturele en vooral psychologische drempels zijn de

échte, hogere en vaak niet zichtbare drempels.

In deze cursus leer je de leefwereld van MIA’s kennen. Mensen met ervaring in armoede en uitsluiting brengen hun ervaringen in. Zij gaan samen met de trainer in dialoog met de deelnemers.

De trainer brengt inzichten uit onderzoek en een kader van Bind-Kracht.

De coaches brengen dit tot leven met voorbeelden uit hun eigen leven • Dinsdag 19 en 26 september van 17u tot 19u Prijs: €30 of €8 Paspartoe kansentarief

POËZIECAFÉ

LORCA: LIEFDE, DOOD EN POËZIE

O oude vijver! De poëzie van het oude China en Japan.

Algemene inleiding op leven en werk van Federico García Lorca

Vergis je niet: China en Japan liggen dichterbij dan je denkt. De dichteres Wislawa Szymborska zal deze namiddag inleiden. We bespreken een merkwaardig gedicht van haar dat ons op weg zet naar het verre oosten. In Japan blijven wij - letterlijk - stilstaan bij de vier grote pijlers van de haïku: Matsuo Bashõ, Yosa Buson, Kobayashi Issa en Masaoka Shiki. Verrassend fris en eigentijds klinkt deze poëzie. De humor is trouwens nooit ver weg. China biedt ons dan weer de legendarische kracht van het werk van Du Fu, een evenknie van al wat naam en faam heeft in de wereldliteratuur. Maar ook Li Bai en Bai Juyi, of de hemelse dame Li Qingzhao komen aan het woord. Een apart poëziecafé, zeker weten! Bovendien zullen we eerst luisteren naar gedichten van Frank Koenegracht en Rien Vroegindeweij.

Noteer ook volgende bijeenkomsten in je agenda: 11 oktober, 8 november en 20 december.

De Spaanse dichter en toneelauteur Federico García Lorca (1898-1936) is één van de meest fascinerende schrijvers van de 20ste eeuw. Zijn kennis van de traditie en zijn verankering in het modernisme maken hem tot wie hij is: een auteur die nog altijd velen aanspreekt.

In de cursus worden de verschillende etappes van zijn schrijverschap ontleed met aandacht voor de maatschappelijke en artistieke context waarin zijn werk is ingebed. Fragmenten uit zijn werken (poëzie én toneel, in het Nederlands en soms in het Spaans) worden gelezen en van commentaar voorzien.

• Woensdag 13 september van 17u tot 16u Brussels ouderenplatform, Zaterdagplein 6, 1000 Brussel Prijs: €6, €5 met BOp-kaart, €2 Paspartoe Kansentarief (koffie inbegrepen), gratis bij omruiling van 15 Paspartoepunten 4

We starten deze reeks lezingen met een algemene inleiding tot het leven en het werk van Federico García Lorca (18981936). Wie was die jonggestorven Spanjaard die zijn provincie Granada verliet en tot in New York zijn identiteit uitprobeerde? Hoe zag hij het culturele erfgoed van zijn land en hoe verbond hij dat met zijn schrijven? Welke zijn de periodes van zijn schrijverschap? Wat is het belang van zijn toneel? En van zijn poëzie?

Noteer ook volgende lezingen in je agenda: 10 oktober, 24 oktober, 7 november, 21 november en 5 december.

• Dinsdag 26 september van 20u tot 21u

Prijs: €9 of €2 Paspartoe kansentarief per lezing, €45 of €10 Paspartoe kansentarief voor de reeks

TER PLEKKE > DE ARBEID VAN JAN DUCHEYNE

© KATJA LOUISE STONEWOOD

Het ‘Standbeeld van de Arbeid’ verhuisde van de overkant van het kanaal naar de hoek naast de Jules de Troozbrug, waar het kanaal meer dan de helft breder wordt, voor het weids uitwaaiert naar het Vergotedok. Meuniers helden kunnen niet klagen over een bekrompen uitzicht! Ze staan er verstild tussen de grote verkeersdrukte. De ‘verloren ruimte’ voor het verkeer werd een parkje rond het standbeeld. Ooit hield het Lakens volkshuis Le Peuple hier zijn 1 meiviering, maar vanaf de zeventiger jaren sloeg de verloedering toe. De restauratie was heilzaam voor het monument maar niet voor het positieve gebruik van de site.

Het geplaatste hekken moest vandalen tegenhouden maar sloot ook de ruimte af voor dynamisch stadsleven. Het buurtcollectief “Au bord de l’Eau “ wilde daar verandering in brengen en de site herwaarderen als ontmoetingsplaats. Samen met andere buurtverenigingen en met Citizenne organiseren ze feestjes en gezellige ontmoetingen van mensen uit de buurt: ecologie, het lokale en het globale, het multiculturele en het sociale geven elkaar hier rendez- vous. Meunier, kunstenaar met een maatschappelijke bekommernis, zou hier tevreden over zijn…

stad biedt. Als hij groen wil tuft hij met zijn bakfiets vol olijke kinderen naar Ter Kameren. Het gezin bezit geen auto en Jan droomt van een stad waar auto’s het moeten afleggen tegen fietsers. Kopenhagen is het grote voorbeeld. Wat daar werd gerealiseerd zou in Brussel ook kunnen. Hij citeert een Deense politicus die beweert dat je in 10 jaar de fiets in een grootstad tot numero uno kan promoveren. Maar Jan zucht diep als het over de Brusselse politiek gaat en de Brusselse politici. ‘Voorbijgestreefd’, zo vat hij het samen. Hij maakt een uitzondering voor Benjamin Dalle, ‘omdat die niet bezig is met zijn eigen postje’.

Sprekende ezel We ontmoeten er Jan Ducheyne, dichter, dj, organisator van podia voor woord en muziek en zoals Meunier een man met een artistiek en sociaal bewogen hart. Hij organiseert o.a. “De Sprekende Ezels”, een maandelijks vrij podium in de Monk voor muziek, poëzie en humor, waar debutanten een publiek vinden en gevestigde waarden try outs wagen. Jan schreef ook al vier gedichtenbundels. Hij treedt op met “Noodzakelijk Kwaad”, een groepje dat zijn poëzie in muzikale verf zet. Eerder was hij 17 jaar conducteur bij de NMBS: kaartjes knippen en via de intercom reizigers informeren.

Dat laatste deed hij met zoveel literaire zwier dat men hem toen al ‘de dichter’ noemde. Maar nu is hij dus voltijds poëet en diskjockey, wat hij bijvoorbeeld al jaren doet bij Theater aan Zee. Niet toe-

Berlijn Zelf in de politiek stappen? Hij heeft er wel al aan gedacht, maar het is toch niet helemaal zijn ding. Als politicus kan je proberen om van Brussel een leuke stad te maken. Burgerparticipatie zoals in Berlijn is wel het ideaal. Daar zijn mensen die zeggen: niet met onze stad! En die gehoord worden. De 19 gemeenten zijn volgens Jan de achilleshiel van Brussel. Dat kan nooit werken. Fietspaden die stoppen aan de gemeentegrens zijn een nachtmerrie voor mensen die zich uitsluitend verplaatsen met de fiets.

Is bakfietsen dan niet gevaarlijk in het Brussels verkeer? Hm, je moet wel assertief-defensief rijden! De buurt waar Jan woont (Jubelfeestlaan) verandert omdat er veel jonge mensen komen wonen, want betaalbaar. Het park op de Thurn & Taxis-site (Parckfarm) trekt

vallig in Oostende, zijn geboorteplaats waar hij ook 40 jaar heeft gewoond.

Maar nu huist hij zonder heimwee in Brussel met vrouw en tweeling van vier.

Een tweede leg, hij heeft ook een dochter van 18 van een vorige relatie.

Heerlijk Brussel Jan is een fervente stadsminnaar en hij vindt Brussel top. Voor hem is met de trein toekomen in Brussel-Noord opgelucht thuiskomen. Geen andere stad kan tippen aan Brussel. De drukte, het uitgebreide, de chaos: het zijn troeven.

Hij begrijpt de koudwatervrees voor de hoofdstad van vele Vlamingen niet. De pendelaars die zich van het werk naar het station haasten om toch maar zo snel mogelijk in hun verkaveling te zijn.

Ze kennen Brussel niet, ze weten niets van het gevoel van vrijheid dat deze

veel buurtbewoners aan en levert leuke initiatieven op. Jan schrijft trouwens een verhaal rond Kotkot, de dierenboerderij van Parckfarm, over de vos die er met de kippen vandoor gaat. Het wordt een soort allegorie over de zondebok die aan de basis ligt van alles wat verkeerd loopt in de stad …

Zo spreekt Jan tegen de wereld: Gij Weer, Wereld Och jong.

Gij wereld.

Wat nu toch gedaan?

Met al uw bestuurders, taalvreemd en onbekwaam.

Och jong, Gij, wereld.

Met uw zakkenvullende zwijgers En uw bommen gooiende fanatici.

Met uw air b & b'ende couleur local vertrappelende fladderaars.

Uw niet meer waar uit en waar dan ook weer in wetende activisten van het te vaak kapotgescheurde knoopsgat.

Och jong, Gij, wereld.

Met uw rare manieren En uw verziekte longen en klieren.

Wat moeten wij nu toch met u?

Wij zijn hier ook maar op den bots.

Gij moogt van ons niet verwachten dat wij iets gaan doen met uw klachten.

Wij hebben daar geen tijd voor.

Wij zijn hier om te dansen, om te schransen Wij zijn hier om u plat te walsen, uw handen en benen af te kappen.

Zo zijn wij nu eenmaal van nature.

En dat hebben we van u.

Met uw beven en uw schudden, uw branden en uw stormen.

Ge moet u niet verschuilen achter meteoren en die alsmaar meer schijnende zon, of uw zogezegd smeltende ijskappen.

Want ach wereld, toch Hoe lang nu nog? (…)

Marleen Janssens Résumé

Jean Ducheyen est un poète, un musicien, un organsateur, bref un homme aux convictions sociales et artistiques. En tant qu'amoureux de la ville, il adore Bruxelles. Sa cohue, son chaos, son ensemble sont des atouts. Il ne comprend pas la frilosité de nombreux flamands à l'égard de la capitale. Dès que les naveteurs ont fini leur journée de travail, ils se précipitent vers la gare pour arriver au plus vite dans leur lotissement.

Ils ne connaissent pas Bruxelles et ignorent tout du sentiment de liberté qu'offre cette ville.

5

BUREN VAN DE MARKTEN Elizabeth Verhetsel over Dine with us Proficiat, vijftienduizend euro, dat is heel wat!

De grootste som is gekomen van de VUB en we organiseren in ruil daarvoor een groot evenement voor hen.

Door die donaties krijgen we credibiliteit en worden we steeds bekender.

Waar zijn jullie gestart?

We zijn begonnen in Brussel in september 2015, in het kader van de zoektocht naar een oplossing voor betere leermogelijkheden voor nieuwkomers. We zijn en blijven een vzw maar kunnen intussen wel iemand aanwerven om halftijds voor ons te werken.

De langste tafel van Brussel is een project van Dine with us, een vzw die nieuwkomers en locals met elkaar wil verbinden door iets wat iedereen graag doet: lekker eten. Het is de bedoeling zoveel mogelijk gasten aan één tafel samen te brengen. Hun growfunding1 heeft momenteel al vijftienduizend euro op de teller. We spreken af met één van de oprichters, Elizabeth Verhetsel.

6

Hoe ben je op het idee gekomen?

We kwamen hier in Brussel met vrienden samen in Molenbeek, in een buurt met massa’s nieuwkomers. Die leren vrienden kennen in asielcentra of in de taalklassen waar ze les volgen, maar ze kunnen elkaar niet echt helpen bij het proces van integratie. We vroegen ons af hoe we nieuwkomers met locals konden verbinden. We hadden veel ideeën, een hele muur vol. Maar er bleken al heel wat overheidsinitiatieven rond deze problematiek te bestaan.

Bijna alles wat we op de muur hadden staan, bestond al of was al een keer gedaan. En toen kwam de idee om mensen met elkaar in contact te brengen rond een eettafel. Iedereen eet immers graag en gaat ook graag uiteten.

Tijdens de eerste gesprekken merkten

we al gauw dat we nieuwkomers niet moeten samenbrengen met een groep Belgen maar dat we beter zoveel mogelijk individueel zouden mixen.

Wie zijn die nieuwkomers?

Veel Syriërs en Afghanen en ook heel wat mensen uit Oost-Europa maar het kunnen evengoed Italianen zijn of Japanners. Er zijn zelfs Nederlanders die hebben meegedaan maar dat vinden de Belgen meestal niet zo interessant (lacht). We vragen bij de inschrijving dat men zich identificeert als local of als nieuwkomer. We bellen iedereen wanneer we de juiste match hebben.

Mensen hebben zo het gevoel dat we er persoonlijk mee begaan zijn en zijn dan ook sneller geneigd om effectief deel te nemen.

Worden die matches door jullie zelf uitgekozen of zit daar een computerprogramma achter?

We zouden heel graag een computerprogramma hebben maar dat moet nog gemaakt worden. Dat hopen we dit jaar nog voor elkaar te krijgen.

Met de fondsen van de growfunding komen we er niet. We hopen dus nog op de goodwill van een bedrijf of een organisatie.

Hoeveel mensen zijn nu ingeschreven?

Voor ‘De langste tafel van Brussel’ zijn er een 250 locals en zo'n 89 nieuwkomers ingeschreven.

Dat zijn er wel heel veel! Wie gaat er dan koken?

We Exist, dat zijn Syriërs die een vzw hebben opgericht met de bedoeling om nieuwkomers een eerste 'job' te geven. Ze organiseren nu al een brunch en een maandagdiner in samenwerking met verschillende restaurants hier in Brussel. Zij koken en krijgen een bijdrage in natura met veganistische producten van Vegamuze. Er zullen fruitmanden zijn van Fruit for office en koffie van de koffiebar Or. Met driehonderd aan tafel! Je mag wel zeggen dat jullie een succesverhaal zijn.

Ja, maar ons basisidee blijft kleine etentjes bij mensen thuis. Om onszelf en de sponsors in de kijker te zetten en iedereen te bedanken die hieraan meedoet, doen we het met De langste tafel in het groot. We gaan dat waarschijnlijk ook nog doen in Antwerpen. Het is voor ons een manier om inkomsten te creëren. Voor de individuele matches hoeft niemand te betalen dus moeten we andere inkomsten zoeken om de organisatie te kunnen bekostigen.

Kunnen mensen zich nog inschrijven voor De langste tafel van Brussel?

Zeker, voorlopig is er een Facebookpagina waar de meeste informatie te vinden is en we gaan heel binnenkort ook de tickets online zetten die je dan kan kopen. Uitleg vind je op de website.

Heb je daar zelf al enkele vrienden gevonden?

Ja, ondertussen zijn er ook al nieuwkomers die vrijwilliger zijn geworden.

Dan blijf je die mensen ook vaak zien.

Ik geef nu lessen Latijn aan de zoon van een vrijwilliger. Die heeft haar kinderen pas een paar maanden geleden naar België kunnen brengen en 1 zoon wil naar het middelbaar en Latijn volgen. Hij moet zich dus zo snel mogelijk bijscholen in het Nederlands en het Latijn. Ik vind dat ongelofelijk!

Hij leert Latijn met een Nederlandse woordenlijst en zet het er nog eens naast in het Arabisch. © TARECK RAFFOUL

Wat onderscheidt jullie van de rest?

Het zit 'm in kleine verschillen. Je hebt initiatieven zoals Samen inburgeren, waar ook duo’s worden gemaakt. Wij spelen vooral in op het fun gehalte en het laagdrempelige. Je moet maar voor één keer inschrijven en niet voor zes maanden. Het is een beetje op reis gaan voor de local en voor de nieuwkomer is het een warm onthaal bij mensen thuis.

Iets wat vaak gewoon is in hun cultuur maar wat hier veel minder bestaat. Als het klikt kan je elkaar nog zien en als dat niet zo is heb je een leuke avond met lekker exotisch eten gehad. We merken bij veel mensen dat ze het een supertof idee vinden maar een datum vinden is de grootste drempel (lacht).

Is je kijk op de vluchtelingen veranderd?

Syriërs zijn veel moderner dan we denken. De meesten komen hier toe op fluo baskets. Ze komen ook vaak uit een huis met Ikea meubelen. Ze verschillen minder van ons dan wij denken. Pas door geregeld rechtstreeks contact met hen kan je pas een juist beeld vormen.

Wat vinden de nieuwkomers van het project?

Ik kan moeilijk voor hen spreken maar wat ik hoor van de vrijwilligers is dat ze hetzelfde zijn als wij. Zij vinden het ook leuk om iemand te leren kennen en er aan thuis te komen. Ikzelf heb reacties van ongeloof gekregen. "Doen jullie dat écht?" En als ze dan worden

© TARECK RAFFOUL

opgebeld vinden ze het super dat ze inderdaad echt bij mensen thuis worden uitgenodigd.

Hoe kan men jullie nog helpen?

Door zich gewoon in te schrijven. We kunnen ook nog wel mensen gebruiken die willen helpen om ons bekend te maken bij de nieuwkomers. Bij de locals zijn we al redelijk bekend door reclame van mond tot mond, facebook en andere media. Bij de trajectbegeleiders die met de nieuwkomers werken mag het wel wat meer bekend worden. Wat nog het best zou werken is dat men over ons zou vertellen bij de Nederlandstalige opleidingen.

Bedankt voor het interview en succes met de langste tafel van Brussel!

Growfunding is een Brussels Crowdfunding project, opgezet door onderzoeksgroep MIRO verbonden aan de opleiding Sociaal Werk 'Odisee' om het sociale, culturele en economische potentieel van de stad te benutten. Momenteel is MIRO als spin-off verzelfstandigd als vzw.

1

Wie meer info wil of zich wil inschrijven kan terecht op hun website: www.dinewithus.strikingly.com of via www.dinewithus.com Het evenement, De langste tafel van Brussel, zal doorgaan op 16 september in De Markten van 12u tot 15u.

Wie mee wil eten kan tickets kopen via de website: www.dinewithus.com

Résumé

L’asbl bruxelloise ‘Dine With us’ réunit les nouveaux arrivants et la population locale. Via la plateforme Growfunding / bxl, elle rassemble plus de 300 personnes afin qu’elles dînent ensemble à “la plus longue table de Belgique”. Leur initiative permette de rencontrer de nouvelles personnes, de se faire de nouveaux amis et de montrer toute l’énergie de l’hospitalité belge. Bref, l'intégration idéale.

7

BOUWEN EN BREKEN IN BRUSSEL >HAVENLAAN

opgenomen in de internationale publicatie Heritage at Risk. De Havenlaan met zijn 1.500.000 kasseien in porfier is een unieke originele industriële weg, een van de laatste in zijn soort en zeker samen met de Grote Markt en het Paleizenplein representatief voor Brussel. Niet alleen daarom dient deze laan behouden te blijven en heraangelegd te worden op authentieke wijze.

DE STEDENBOUWERS VAN CHARLES VAN DER STAPPEN

Rijdende over de deinende kasseienzee van de Havenlaan met het monument van de Arbeid als bekroning aan het einde van deze majestueuze laan denk ik dikwijls aan een beeldhouwwerk van Charles Van der Stappen1 in het Jubelpark. “les Bâtisseurs de Ville – de Stedenbouwers”. Twee afgepeigerde mansmensen, uitgeput, languit uitblazend na gedane arbeid. Eind van de negentiende eeuw had men blijkbaar nog respect voor de arbeiders, de kasseiers die deze lanen en onze straten hebben aangelegd.

Vandaag hebben de asfaltschijters daar geen boodschap meer aan. Het respect voor het ambachtelijke werk is met de brute kracht van bulldozers en betonmixers in de verdrukking geraakt. De Havenlaan is het slachtoffer van het kortzichtig vakidioot en technocratisch denken van de heden8

daagse “papieren stedenbouwers” en mobiliteits-”deskundigen”.

Reeds in 2008 bestempelde ICOMOS (International Council on Monuments and Sites) in een rapport de kasseistraten van België als “werelderfgoed in gevaar” en werden ze het in 2010

De traditionele kassei “technologie” biedt ook nog vele voordelen. Traditioneel werd kassei licht gewelfd op een zandbed gelegd, aan weerzijden gesteund door de boordstenen, de stevigheid wordt bereikt door deze boogconstructie. De hardheid en onverslijtbaarheid van porfier en het losse voeg en funderingsmateriaal zand, (Brusseliaans2 zand of scherpe zavel), maken dat deze materialen ook quasi oneindig herbruikbaar zijn met een minimum aan afval en dus ecologisch duurzaam als oplossing.

Het onderhoud van kasseistraten is in de praktijk ook veel eenvoudiger, het volstaat van ze eens in de +/- 20 jaar te lichten en te herprofilering dit wil zeggen strooksgewijs uitbreken, de ondergrond zo nodig herstellen en/of aanvullen en de aanwezige kasseien herleggen. Hierbij komt, in tegenstelling tot beton of asfaltbanen, geen zwaar vervoer nog aan en afvoer van veel materiaal bij kijken.

Het is wel handenarbeid waarvan sommigen beweren dat niemand het nog zou willen doen daar waar men honderden jobs zou kunnen creëren voor laag geschoolden. De administraties en onderhoudsdiensten van stad en gewest zijn echter niet meer georganiseerd op dit model met alle gevolgen vandien.3

Foto’s Marcel RIJDAMS

Het gedurende meer dan veertig jaar niet onderhouden van een straat als de Havenlaan om dan zijn gebrekkige toestand als argument te gebruiken voor zware ingrepen is wel het toppunt van kortzichtigheid.

Geologische laag die afgezet is tussen de 27 en 65 miljoen jaar geleden en bestaat uit meestal grof zand. Brusseliaan dagzoomt vooral ten oosten van de Zenne.

Charles Van der Stappen 1843-1910 was een tijdgenoot van Constantin Meunier met wie hij samenwerkte aan onder meer de beeldhouwwerken in de Kruidtuin , “de Stedenbouwers” zijn trouwens zeer verwant met het meer bekende werk van Meunier.

1

2

Zie ook Vijfhoek van mei 2017 Blauwe steenvreter

3

Zoals de Havenlaan al jaren bewijst werken kasseien ook verkeers vertragend en misschien zelfs autoverkeer werend wat past in het algemeen streven naar minder verkeer in de stad. Wat de Havenlaan specifiek betreft deze is al jaren feitelijk ontdubbeld door de twee maal twee rijvakken tellende stadssnelweg eufemistisch “Groendreef” gedoopt, er is dus absoluut geen nood aan een invalsweg meer.

Meer over de Havenlaan op: www.havenlaan.be Meer over kasseien in: “Pavés de Bruxelles” samengesteld door ARAU uitgegeven door AAM Editions.

Marcel Rijdams

Résumé

L'Avenue du Port est une ode aux travailleurs: ses pavés vous mènent au Monument au Travail. Déjà dans un rapport de 2008, ICOMOS ( (International Council on Monuments and Sites) qualifiait les rues pavées belges de "patrimoine mondial en péril". Elles ont été reprises en 2010 dans la publication internationale Heritage at Risk.

L'Avenue du Port compte 1.500.000 pavés en porphyre et constitue une voie industrielle unique, originale et une des dernières dans son genre.

DROOGSTOPPEL

Droogstoppel is een Brusselse eeuweling die zijn stad enorm heeft zien veranderen, soms ten goede maar vaak ook ten kwade.

In deze kroniek neemt hij iedereen en alles wat hem dwarsligt op de korrel. Hij kan soms wel eens zeuren, doordrammen of bitter uit de hoek komen, maar in de grond is Droogstoppel een wijs man met het hart op de juiste plaats.

> DROOGSTOPPELS OPEN BRIEF AAN …

CONSTANTIN MEUNIER (1831-1905) Beste Constantin, zaaier

Ik stond onlangs met mijn autootje voor het rode licht net voor het kruispunt van de Claessensstraat met de Koninginnelaan. Dat gaf mij de gelegenheid om even stil te staan bij uw magnum opus, uw onvolprezen Monument aan de Arbeid, dat men in de jaren vijftig in deze vergeten hoek van de haven heeft neergepoot.

Zouden de automobilisten die hier tot een korte pauze worden gedwongen en met een verveelde blik naar uw monument kijken beseffen hoeveel bloed, zweet en tranen het u heeft gekost? Jarenlang hebt ge over uw ‘glorification du travail’ gesakkerd, ge hebt er talloze correspondenties over onderhouden met architecten, kunstenaars, vrienden en museumdirecteurs. De laatste jaren van uw leven waart ge nog alleen maar met uw monument bezig. Maar ondanks al die inspanningen hebt ge het nooit kunnen voltooien. Er moest een wedstrijd aan te pas komen zodat architecten met elkaar konden wedijveren over de ideale compositie. Het was tenslotte onze Koning-Soldaat die het, een kwarteeuw na uw dood, mocht inhuldigen op een grasperkje langs het kanaal.

Kopenhagen Ge had het ongetwijfeld graag anders gezien. Het had niet veel gescheeld of uw monument stond vandaag in Kopenhagen. Gelukkig schoot de overheid op tijd wakker om uw topstuk in België te houden. Er was ooit sprake om uw monument op de rotonde te plaatsen van de Tervurenlaan, het huidige Montgomeryplein, maar de overheid en de bourgeoisie waren bang dat de plek zou uitgroeien tot begin- of eindpunt van manifestaties georganiseerd door en voor links gespuis.

En dus werd uw werk ‘kaltgestelt’ en ingekapseld op een verloren plek langs het kanaal, ver genoeg van het stadscentrum, in een buurt waar de middenstand bijna zo goed als verdwenen is, de fabrieken gesloopt en de jeugdwerkloosheid oploopt tot 40 procent. Uw

monument is op die manier niet alleen een eerbetoon maar ook een vage herinnering aan wat ooit goedkoop en talrijk aanwezig was: arbeid.

Troosteloos Eerst kwam uw monument op de rechteroever van het kanaal, bij de troosteloze De Troozsquare, twintig jaar later moest het verhuizen naar de linkeroever, op een plek die niemand kent als Jachtenkaai. Een plaatsnaam die meer is ingegeven door wishful thinking dan realiteit, want de plezierbootjes bevinden zich kilometers stroomafwaarts.

Met politiek had ge niks: ge zijt nooit lid geweest van een politieke partij, al accapareerden de socialisten graag u en uw werk door op tijd en stond uw monument te voorzien van een ruiker rode rozen. Politiek? In een zeldzaam

moederschap

openhartige brief uit 1902 schrijft ge dat de politiek “moche et misérable et souvent malhonnête” is. Ge waart nochtans goed bevriend met Jules Destrée en andere socialistische voormannen, maar ge waart zo slim om u niet zo maar voor hun kar te laten spannen.

De arbeidende mens daarentegen, daar had ge een bijna christelijk geïnspireerde compassie mee. Een compassie die nog werd aangescherpt door uw bezoek aan het Zwarte Land rond Charleroi en de koolmijnen in de Borinage.

Jobhoppers Ik vraag me nu wel af hoe ge vandaag de arbeid in brons gestalte zoudt geven.

Vergeet de zaaier, de mijnwerker en de puddelaar, Constantin, vandaag spreken wij over de uitzendkrachten, jobhoppers, part-timewerkers en flexwerkers …

En de mijnen zijn al decennia gesloten, de laatste hoogovens in Seraing wachten op een gewisse sloop.

Vandaag hebben wij arbeid gestript van elke vorm van heroïek. Arbeid? Dat is vandaag toch vooral de tertiaire sector: kantoorwerk in de glazen kolossen die ge vandaag van bij uw Monument zo schoon kunt zien blinken in de zon.

Uw arbeiders daarentegen, dat waren helden: het waren krachtpatsers die in de Ilias of de Odysseus niet zouden misstaan.

Hartpatiënt Neem nu de Zaaier die uw monument met een wijds gebaar overheerst. Ge hebt de laatste maanden van uw leven naarstig gewerkt aan deze 2m40 hoge kolos. Ge waart een 74-jarige hartpatiënt die op de trap naar uw atelier om de zoveel treden moest happen naar adem.

Maar zodra ge in uw atelier op uw stellingen met uw handen in de natte klei stond kwam de tomeloze energie weer helemaal boven. Alsof ge in de trance van het creatieve moment zelf transformeerde tot een van uw onvermoeibare knoestige arbeiders …

Maar het licht springt plots op groen. De file komt op gang. Ik groet, niet voor de laatste maal, u, Constantin, en uw magistrale ode aan de arbeid.

Droogstoppel

Résumé

Droogstoppel entame une série de lettres ouvertes adressées à d’illustres et moins célèbres bruxellois. Ce mois-ci : une lettre au sculpteur Constantin Meunier qui a travaillé durant les dernières années de sa vie au Monument au Travail érigé à Laeken. Le monument fut inauguré de manière posthume dans les années 30 par le roi Albert Ier à l'occasion des fêtes du centenaire de la Belgique.

9

TE GAST

CONGRES: GENDERSTUDIES, EEN GENRE APART? Een stand van zaken

© EXPO58.BRUSSEL © SERGYSELS & DIETENS

Dit congres, georganiseerd door Sophia brengt nieuwe perspectieven en lopende debatten in het Belgisch onderzoek rond genderstudies in kaart.

Het is een unieke gelegenheid voor zowel activisten als onderzoekers om met elkaar in dialoog te treden over taalgrenzen heen.

Gedurende twee dagen presenteren genderonder-zoek(st)ers hun meest recente werk in tal van multidisciplinaire panelsessies.

Nacira Guénif (Université Paris 8, Institut des Cultures d’Islam, Marche

des Femmes pour la Dignité) zal op contacten tussen de academische donderdagavond de openingslezing wereld, activisme en middenveldorverzorgen, ‘Dis/entangling know- ganisaties en tussen verschillende ledge: hegemonic agenda and deco- taalgemeenschappen in België. lonial coalition.’

De inschrijvingen (verplicht) starten • Donderdag 19 & vrijdag 20 septemop 8 september en lopen tot 11 oktober van 9 tot 18u ber. Meer info kan je vinden op www. Prijs: volledig congres; €50 of €20, 1 sophia.be. dag; €25 of €10 (Reductie voor leden Sophia, het Belgisch netwerk voor van Sophia, studenten BA/MA en genderstudies, stimuleert onderzoek werkzoekenden) en onderwijs binnen het domein van Info: www.sophia.be DE MAALBEEK_KLEURENWIEZEN_ADVERTENTIE_12,5x17,8cm.pdf 1 13/06/17 17:28 genderstudies, feminisme, intersectionaliteit en queer studies. Sophia legt

VOOR DE LEZERS VAN DE VIJFHOEK BEZOEK MET RONDLEIDING AAN DE TENTOONSTELLING BRUSSEL IS EEN PLAIZIER Hoe zag Brussel er pakweg vijftig jaar geleden uit? Van juni tot september werpt BOZAR je terug in de tijd met een tentoonstelling over Uitgeverij Plaizier. Deze Brusselse uitgeverij bouwde sinds 1977 een indrukwekkende beeldenbank op met haar postkaarten, prenten, kalenders en boeken. Architecturale parels en stedelijke transformaties komen prachtig in beeld, naast voorwerpen die het eigenzinnige parcours van het uitgeverskoppel Wijnand en Mieke Plaizier belichten. Hun liefde voor de Belgische hoofdstad spreekt uit elke afbeelding. Naast een louter documentaire waarde getuigen de foto’s van de manier waarop mensen Brussel herinneren en koesteren en geven ze het collectieve geheugen vorm.

10

Wandel door het Brussel van toen en nu in 700 postkaarten!

• Vrijdag 22 september om 14u Bozar, Ravensteinstraat 16, 1000 Brussel De Markten nodigt 15 lezers uit voor dit geleid bezoek. Reservatie is verplicht.

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

> OPROEP

PRIJS VOOR GRAFIEK – BIJZONDERE EDITIE

ENTER FESTIVAL ZOEKT BRUSSELS TALENT

In het kader van het Cultureel Samenwerkingsakkoord Vlaamse Gemeenschap en Franse Gemeenschap wordt een bijzondere editie van de Prijs voor Grafiek georganiseerd, waarbij voor het eerst twee prijzen worden weggegeven, elk van 2500 euro. De prijzen worden uitgereikt door de ministers van Cultuur van de Vlaamse Gemeenschap en van de Federatie Wallonië-Brussel.

Eind april 2018 meert ENTER, een multidisciplinair kunstenfestival, aan in het Brussels gewest. Het festival creëert in vier erg verschillende Brusselse wijken, waaronder Brussel centrum, een openbaar kunstenhuis.

Wat hier getoond wordt, bepaal JIJ mee: we zijn op zoek naar straf artistiek werk en producties die bewoners in het maakproces betrekken.

De wedstrijd wordt georganiseerd door het Centre de la Gravure et de l’Image Imprimée in samenwerking met de vzw Gemeenschapscentrum De Markten.

ENTER is een multidisciplinair kunstenfestival dat focust op participatieve kunstpraktijken. Gedurende vier dagen, van 26 tot en met 29 april, creëert het festival in vier erg verschillende Brusselse wijken (Haren, Laken, Sint-Pieters-Woluwe en de Begijnhofwijk) een openbaar kunstenhuis. Een kunstenaar toont er het eindresultaat van een lange participatieve residentie in de wijk en in elke zone presenteren we straf artistiek werk, geselecteerd

De wedstrijd staat open voor iedereen die in België geboren is of er woont en die tussen 25 en 45 jaar oud is. Alle klassieke en experimentele technieken van de prentkunst mogen gebruikt worden. Het formaat is vrij. Alle thema’s zijn welkom.

door de bewoners en partners die actief zijn in die zone.

Voor ENTER 2018 zijn we op zoek naar: - Artistieke producties (alle disciplines welkom), gecreëerd in 2016 of recenter, die aangestuurd zijn door kunstenaar(s) en burgers betrekken in het maakproces (kan op diverse niveaus).

- Prille en ontwikkelende creaties van (jong) Brussels talent dat zijn eerste stappen zet in het professionele kunstenveld.

Deadline voor indiening is 10 september 2017. Je kan je dossier indienen op www.demos.be.

Alle tips, vragen of info zijn welkom bij An Van den Bergh (Demos, 0474 64 98 03) of Bie Vancraeynest (projectcoördinator ENTER festival, 0495 69 24 47).

Schrijf je online in voor 15 oktober via een online formulier dat je kan vinden op www.centredelagravure.be.

Het dossier bevat een cv, een beschrijving van het afgelegde artistieke parcours van de deelnemer en foto’s van (de) het ingediende werk(en).

Meer informatie: www.centredelagravure.be en www.demarkten.be 11

BERICHTJES VAN HIER EN GINDER

COLOFON VERENIGINGEN EN LEUKE ACTIVITEITEN BRUSSELS BACHKOOR HERDENKT 500 JAAR REFORMATIE. In het decemberconcert zal het Brussels Bachkoor onder leiding van hun dirigente Elise Smout een aantal van Martin Luthers composities vertolken: originele liederen van Luther zelf, meerstemmige zettingen door zijn tijdgenoten en navolgers, tot en met verre uitlopers in de 20e eeuw, waaronder Melchior Franck, Heinrich Isaac, Michaël Praetorius, Heinrich Schütz, Felix Mendelssohn, Zoltàn Kodaly en natuurlijk de meest bekende van allen, Johann Sebastian Bach.

De vocale werken worden afgewisseld met composities voor orgel in dezelfde Lutherse sfeer.

Jean-Claude Thienpont, emeritus predikant van de VPKB (Verenigde Protestantse Kerk in België), musicus en voormalig professor praktische theologie aan verschillende theologische faculteiten, zal de historische presentatie van dit programma verzorgen.

Wie mee wil zingen of deelnemen is steeds welkom!

• Elke woensdag vanaf 6 september om 20u Spiegelzaal – De Markten Info: www.brusselsbachkoor.com

12

FOTOWEDSTRIJD 2018

De zingende Brug

10 jaar Natuurpunt Brussel Deelname is open voor iedereen. Vereist is dat de foto’s in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werden opgenomen, en niet ouder dan vijf jaar zijn (begindatum 1 januari 2013).

Foto’s kunnen in drie categorieën ingezonden worden: – individuele soorten (dier, plant, pad denstoel, etc.)

– natuurlijke omgevingen – natuurlijk landschap Over deze categorieën heen is er ook een jeugdcategorie (geen 16 jaar op 31december 2017).

Op zondag 17 september start het nieuwe werkjaar van de "De Zingende Brug". Wie over deze vereniging, die in Vlaanderen reeds vijftig jaar bestaat, meer wil vernemen, kan op het internet er werkelijk alles over te weten komen: de geschiedenis (in Duitsland ontstaan in 1949), het repertorium (meer dan 2000 volksliederen), alle activiteiten (ook in het buitenland),...

Maar beter is het natuurlijk om gewoon eens deel te nemen aan een zangnamiddag (één per maand) : iedereen die graag zingt wordt met open armen ontvangen, krijgt een stoel en wat liedblaadjes en wordt meteen in de groep opgenomen.

• Info: www.natuurpuntbrussel.be 'WEGWIJS OP DE TABLET' bij Brusselleer.

Denk je erover na om een tablet te kopen?

Of wil je gewoon eens kijken of het werken met een tablet iets voor jou is? Dan is de cursus 'Wegwijs op de tablet' ideaal.

In deze lessenreeks leer je de tablet opstarten, een spelletje spelen en een e-mail schrijven. We maken foto's en we zoeken informatie op het internet.

Ook het verkennen van allerlei praktische apps staat op het programma.

• Vanaf 18 September, maandag en woensdag van 9u tot 12u Info: tel: 02/223.20.45 of www.brusselleer.be

• Zondag 17 september 13u30 tot 17u Achterzolder – De Markten Info: www.dezingendebrug.be Prijs: €8

RECHTZETTING Er is een foutje geslopen in onze cursusbrochure– najaar 2017.

De Speelweek: Ziezo, allemaal beestjes! tijdens de herfstvakantie is voor kinderen van 3 tot 6 jaar en niet voor kinderen van 6 tot 12 jaar.

Onze excuses hiervoor.

Werkten aan dit nummer mee: Nora De Kempeneer, Seppe Van Buggenhout, Hilde Van Geel, Hanne De Nil, Marcel Rijdams, Arnout Willems, Marleen Janssens, Stefan Moens, Kris De Vroede, Werner De Bus en Charles Six. Foto’s: De Markten en ingezonden Lay-out en druk: Drukkerij Atlanta Schaffen Oplage: 6.100 Advertentiewerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Verantwoordelijke uitgever: Isolde Boutsen De Vijfhoek is het maandblad van De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be, www.demarkten.be www.facebook.com/demarkten.brussel

Met de steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

De Markten maakt deel uit van Cultuurcentrum Brussel.

Steun De Vijfhoek: Uw steun blijft welkom op rekeningnummer BE62- 433-1147061-61 van De Markten met vermelding "steun De Vijfhoek".

Voor het oktober nummer van De Vijfhoek zijn teksten en aankondigingen welkom tot uiterlijk 8 september.

Artikelwerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Openingsuren onthaal: Maandag tot donderdag van 9 tot 20u, vrijdag van 9 tot 17u en zaterdag van 9 tot 13u (behalve tijdens de schoolvakanties). Jaarlijkse sluiting van 10 juli tot en met 31 juli.

Wie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont, kan De Vijfhoek gratis ontvangen.

Woont u buiten Brussel?

Dan krijgt u De Vijfhoek door € 12,50 over te schrijven op rekeningnummer 433-1147061-61 met de vermelding van 'Abonnement De Vijfhoek'.

De Vijfhoek niet meer ontvangen?

Wij denken aan het milieu. Wil je dit magazine liever niet meer ontvangen? Mail dan naar demarkten@demarkten.be of bel naar 02 512 34 25 om je uit te schrijven.

Wist je dat je al onze publicaties ook online kan bekijken?

Surf naar www.demarkten.be/publicaties.

Wil je onze e-nieuwsbrief ontvangen? Mail naar demarkten@demarkten.be of schrijf je in op www.demarkten.be