De Vijfhoek februari 2019

P 3A 9110 afgiftekantoor Brussel X Oude Graanmarkt 5 1000 Brussel

PB- PP B- 06386 BELGIE(N) - BELGIQUE

MAANDBLAD > JAARGANG 43 > NUMMER 2> FEBRUARI 2019 (behalve in juli en augustus)

BUREN VAN DE MARKTEN > P6 >SHERVIN KIANERSI HAGHIGHI BOUWEN EN BREKEN IN BRUSSEL > P8 >AGORA DROOGSTOPPEL > P9 >OPEN BRIEF AAN MARIE ABTS-ERMENS

Stadsoase: Agoragalerij © ARNOUT WILLEMS

FEBRUARI IN DE MARKTEN

©ARNOUT WILLEMS

TENTOONSTELLING

HAAR De Agoragalerij wordt ook wel de soek van Brussel genoemd. In deze stadsoase vind je tal van Pakistaanse, Indische en Arabische verkopers met kleine winkeltje vol met lederen jassen, kledij en allerlei prularia. De galerij werd in 1965 gebouwd op de ruïnes van de beroemde Cinema Agora-Palace, die afbrandde in mei 1959. Deze bioscoop werd officieel geopend op 27 oktober 1922 en was gedurende 10 jaar de grootste en best uitgeruste van Brussel. De Agora was befaamd voor zijn concerten met groot orkest en zijn grote luxe.

Op de Grasmarkt, vlakbij de Agoragalerij, bevindt zich het oudste theehuis van Brussel. Hier kan je nog genieten van een echte Brusselse wafel. Kom jij samen met ons proeven tijdens de maandelijks publieksactiviteit?

Tentoonstelling voor kinderen en (groot-)ouders.

Haren willen Zwieren zwaaien, woelen waaien, Woelen waaien, in de war.

Kroelen kroezen, knopen klitten, Niet meer vast aan mensen zitten Knopen klitten, in de war.

Golven, groeien, welig tieren, Stromen, kolken als rivieren, Heel erg veel en hééééél erg lang.

HAAR toont kunstwerken van Nick Cave, Ossip, Elly Strik, Margi Geerlinks, Vyvy Zwevenepoel (o.v.) en diverse fotografen, een dansvideo van Nat Gras en een animatiefilm van Roman Klochkov.

HAAR toont video’s, collages, objecten om naar te kijken, ook om te voelen, te bewegen en te beleven met al je zintuigen.

• Zondag 14 februari om 11u, 13u30 en 15u.

Toegang: € 5, Paspartoe-kansentarief €2

HAAR is een kunst/speel/voel-installatie waarin kinderen vanaf 2,5 tot en met 4 jaar samen met hun ouders op expeditie gaan onder begeleiding van een speelse gids.

2

Bezoek deze harige tentoonstelling samen met je (klein-)kinderen.

© VALENTINA STELLINO

VOOR DE LEZERS VAN DE VIJFHOEK VERNISSAGE TENTOONSTELLING MOUSSEM

KOFFIEMOMENT, CAFÉ FILTRÉ

©ALEX DEYAERT

FORSITI’A

DAAG ONS UIT! VZW De Markten wordt opnieuw samengesteld.

De Markten is het gemeenschapscentrum van de Brusselse vijfhoek, het stadscentrum dus. De Markten is er zowel voor wie in het stadscentrum woont als voor wie van verder komt.

Daarom is zowel de lokale verankering als de grootstedelijke realiteit van Brussel voor De Markten heel belangrijk.

De Markten wil de leefkwaliteit van de stad bevorderen en meewerken aan een verdraagzame stad. We

werken aan gemeenschapsvorming door middel van een kwaliteitsvolle artistieke werking, een ruim kinderaanbod, een breed educatief aanbod, acties en evenementen, ons maandblad De Vijfhoek enzovoort, waarbij ontmoeting altijd voorop staat. We werken daartoe ook vaak en graag samen met andere organisaties uit de omgeving. Al dit werk wordt gerealiseerd door vele enthousiaste vrijwilligers en door een ploeg gemotiveerde medewerkers.

VZW De Markten wordt om de zes jaar

opnieuw samengesteld. Dit voorjaar is het alweer zover. Zowel de Algemene Vergadering als de Raad van Bestuur worden vernieuwd. Daarvoor zoeken we naar nieuwe lokale verenigingen en personen die willen meewerken om van dit huis een boeiende en van het stadscentrum een leefbare plek te maken voor iedereen. Komt u ons mee uitdagen om dit stukje bij beetje waar te maken?

Wie zoeken we?

Verenigingen en personen uit het jeugdwerk, sport, sociaal-cultureel

werk, kunsten, verenigingsleven, senioren, onderwijs, zelforganisaties, buurtcomités, bewonersverenigingen, burgerinitiatieven, actiegroepen… zijn welkom.

We kijken graag extra uit naar mensen en groepen die begaan zijn met leefbaarheid, duurzaamheid, diversiteit en communicatie.

Interesse?

Neem contact op met Grigore Ionita, (centrumverantwoordelijke a.i.) via grigore.ionita@vgc.be of 02 512 34 25.

Vlakbij de Agoragalerij, op de Grasmarkt, bevindt zich het oudste theehuis van Brussel. "Aux Gaufres de Bruxelles" is sinds 1970 befaamd voor zijn echte Brusselse wafels.

Vergis je niet met de plakkerige, stroperige en vooral veel te zoete Luikse wafel met zijn afgeronde hoeken.

De Brusselse wafel is luchtig, krokant en vierkant. Een echte, goeie Brusselse wafel vinden is al lang geen evidentie meer in Brussel. Gelukkig zijn er nog enkele huizen die de traditie in ere houden.

De Markten nodigt 8 lezers uit om te smullen van een heerlijke Brusselse Wafel op donderdag 21 februari om 15u. Afspraak in "Aux Gaufres de Bruxelles", Grasmarkt Straat 113, 1000 Brussel.

Smakelijk!

• Reservaties: demarkten@demarkten.be 02 512 34 25

Organisatie en info: De Markten, 02 512 34 25, www.demarkten.be, demarkten@demarkten.be 3

© MARY & JAY

TENTOONSTELLING

SALON DANSANT 81

MARY & JAY

4

© VERA TUSSING

LEZINGEN

THROUGH ART WE CARE

Verwacht u aan liedjes over liefde, overspel en blinde bewondering, maar ook gewoon over het plezier van zingen in bad.

Laat u verrassen door Mary and Jay, vergezeld door Pedro Guridi op (bas) klarinet.

Mary and Jay ontmoetten elkaar in een rokerige bar aan het einde van de jaren ’20. Hij struinde tot dan toe de podia af met zijn band Les Mecs du Nord, zij vertoefde in donkere folkkringen met Querida. Samen zagen ze het licht in de vorm van het kleinste der edele instrumenten: de ukulele. Zoete stemmen, virtuoos getokkel en vooral veel humor vormen de bouwstenen van hun muziek. Een streepje accordeon maakt het plaatje af. Mary & Jay brengt Early Swing, voornamelijk gebaseerd op muziek uit de jaren ’20 en ’30.

• Zondag 10 februari om 15u (deuren open om 14u) Toegang: € 7, Paspartoe-kansentarief € 2 of betaal € 2 in ruil voor 10 Paspartoepunten

De tentoonstelling 'Through Art We Care' legt via diverse thematische lijnen de link tussen kunst en zorg bloot. Enerzijds toont en documenteert deze tentoonstelling de artistieke trajecten van de kunstenaars die vanuit het IN/FINITY-project 3 jaar lang in residentie werkten binnen het palliatief en supportief dagcentrum TOPAZ. Daarnaast reflecteert de tentoonstelling ook vanuit het oogpunt van de kunstenaar over de mogelijkheden die kunst kan scheppen binnen de zorgsector.

We nodigen u van harte uit voor de vernissage op 28/2 vanaf 17u30 met artist-talks, performances en activering van de werken door de kunstenaars.

Ook tijdens het weekend van 17 en 18 maart activeren we de tentoonstel-

EMILY DICKINSON

POËZIECAFE ling met doorlopende workshops en performances van de kunstenaars.

Meer info op www.throughartwe.care met: Christian Bakalov, Emi Kodama, Naomi Kerkhove, Jorge Leon, Madlove, Rudi Meulemans, ORACLE (Caroline Daish, Justine Maxelon, Michel Yang), Michael Schmid, Vera Tussing…

• Tentoonstelling van 28 februari tot 28 maart, dagelijks (behalve op maandag) open van 12 tot 18u. Vernissage 28 februari om 17u30.

Het summum van de USA, Emily!

Ontdek de verrassende wereld van de poëzie tijdens deze maandelijkse namiddagen. Dichter Ivo van Strijtem zorgt steeds voor een mooi programma.

Deze keer is Emily Dickinson, the belle of Amherst, the Recluse, onze gastvrouw. Elizabeth Bishop, een 20ste -eeuwse landgenote van Emily vervoegt het gezelschap. En om het niet helemaal op een dameskransje te laten lijken, zal de fijnbesnaarde Hans Andreus de poëziekring rond maken.

• Woensdag 20 februari van 14 tot 16u Brussels Ouderenplatform (BOp) Zaterdagplein 6, 1000 Brussel Inschrijvingen en info: 02 210 04 60, info@bop.brussels

> OP DE BANK

Als Maria mij tegemoet loopt op de Grote Markt is het eerste wat ze mij geeft een zegening: ze komt voor me staan en maakt met haar rechterhand een groot kruisteken in mijn richting.

Dat moet al van mijn internaatjaren in de vroege jaren tachtig geleden zijn dat nog iemand mij eens zegent. En dat was toen het prerogatief van oude paters…

Ze bedelt meteen om wat centen. Ze prevelt iets over kinderen. Ik probeer met haar een heel rudimentair gesprek aan te knopen maar dat gaat niet gemakkelijk. Maar ze begrijpt dat ik haar naam wil weten. En ze maakt duidelijk dat ze afkomstig is uit Roemenië. Ze heeft zonet wat gebedeld in de Heuvelstraat. Maria blijft enkele minuten lang met smekende blik staan bij een jong koppel maar de twee tortelduifjes hebben geen aalmoes voor haar. Ze druipt dan maar verder af in mijn richting. Het is duidelijk dat Maria is begonnen aan haar dagelijkse ronde door de stad, aan een lange reeks van afwijzingen, onverschillige blikken, hier en daar misschien toch een aalmoes tussen de verwensingen en verjagingen door. Want we zien hen doorgaans niet graag komen, die © STEFAN MOENS

bedelende Roma. Van alle bedelaars lijken ze immers de minst knuffelbare te zijn, met hun lange rokken en hun priemende blikken.

Ik vraag of ik een foto van haar mag maken. Dat is ze duidelijk niet gewoon. We staan hier uiteindelijk op de plek waar iedereen egoportretten van zichzelf maakt, liefst dan met op de achtergrond de toren van het stadhuis. Maria laat me verstaan dat het oké is. Maar ze geeft met een universeel gebaar met haar hand aan dat ze in ruil voor een korte fotoshoot wel graag een aalmoes zou willen ontvangen. Deal. Ik vraag haar om op het voetpad te gaan staan. Op enkele passen van het huis waar ooit Victor Hugo nog woonde. De grote Franse schrijver-toerist zou bij het zien van Maria ongetwijfeld zijn aantekeningenboekje hebben opengeslagen en snel een schets hebben gemaakt. Hij zou van haar een moderne pietà gemaakt hebben. Een pietà zonder kind weliswaar.

Stefan Moens

Elke maand strijkt een reporter van De Vijfhoek neer op een bank in een Brusselse stadsoase en vraagt aan een buurtbewoner of passant hoe het met hem of haar gaat, wat er zich afspeelt in zijn of haar leven.

Deze maand ontmoeten we Maria.

5

BUREN VAN DE MARKTEN Shervin Kianersi Haghighi het verkeer, de administratie, … Maar na een tijdje vind je je weg en dat is mooi. Het geeft je leven een speciaal ritme. Waar ik nu woon heb ik Portugezen, Belgen, Italianen en Oost-Europeanen als buren. Dat is nieuw voor mij. Ik ben het gewend enkel tussen Vlamingen te wonen, maar deze mix is bijzonder. Er zit veel leven in de Brusselse chaos.

Op zaterdag 23 februari organiseert De Markten samen met de Brusselse kunstenares Shervin Kianersi Haghighi een poëtische wandeling van het Sint-Katelijneplein naar de Henegouwkaai. Deze wandeling is een onderdeel van haar project “Sensing and Caring for Plants”, dat de zorg voor planten performatief onderzoekt. Wij spraken met Shervin over de relatie tussen de mens, de natuur en de omgeving.

6

Hoe ben jij in Brussel terechtgekomen?

Ik heb in Brussel gestudeerd. Ik woonde eerst in Gent maar ik had hier veel vrienden en nam vaak deel aan activiteiten en projecten. Ik ben door de kunst naar Brussel verhuisd, woon hier graag en wil hier graag blijven. Als kunstenaar is Brussel erg interessant, vooral op het vlak van podiumkunsten en beeldende kunst. Er gebeurt zoveel dat het soms moeilijk kiezen is.

Vlaamse steden, die nog duidelijk gestructureerd zijn. Nu woon ik in Sint-Gillis en als ik naar buiten ga, zie ik alle soorten mensen. In Brussel voel ik me geen buitenlander. Er leven hier mensen uit verschillende culturen en ik voel me hier thuis. Bovendien staat men hier ook meer open voor die diversiteit aan culturen. Ook de Brusselse chaos bevalt me.

Hij heeft een specifieke structuur, die je moet leren kennen.

Wat is voor jou de grootste troef van Brussel?

De mooie mix. Ik woonde eerst in

Hoe ziet die Brusselse chaos eruit voor jou?

De chaos zit in alles. In de architectuur,

Je werkt nu aan een project samen met De Markten, één van de Brusselse gemeenschapscentra. Heb je een band met het gemeenschapscentrum?

Als student nam ik hier vaak deel aan activiteiten. Het café van De Markten is een ontmoetingsplek. Zelfs toen ik nog in Leuven woonde, spraken we vaak hier af. Maar ik nam ook deel aan cursussen in het gemeenschapscentrum, zoals yoga of de taalcursus. Ik voel me hier comfortabel, er is een mooie tentoonstellingsruimte en er wordt vaak met kunstenaars gewerkt.

Wanneer wist of voelde jij voor het eerst dat je kunstenaar was?

Dat is een mooie vraag, het is de eerste keer dat iemand mij die stelt. Mijn beide ouders zijn kunstenaars. Ik heb mezelf altijd kunstenaar gevoeld, ik heb niets anders geleerd. Ik tekende veel als kind, speelde piano en maakte muziek. Er was een periode in mijn leven waarin ik geen kunstenaar wou zijn, dat ik twijfelde.

Toen ik verhuisde van Iran naar België wou ik iets anders studeren. Ik heb dat drie jaar gedaan, maar voelde me niet

gelukkig. Er zat geen leven meer in mijn lijf. Dankzij een vriendin heb ik dan toch een kunstopleiding gevolgd. Sindsdien heb ik geen ogenblik meer getwijfeld aan mijn kunstenaarschap. Kunstenaar zijn draait voor mij over verantwoordelijkheid en verhalen vertellen. Niet enkel dat van mij, maar ook dat van anderen.

Wat drijft jou als kunstenaar?

Voor mij bestaat er een directe link tussen kunst en het leven. Ik zie in het leven kunst, en in kunst leven, en dat is wat mij drijft. In mijn werk is vitaliteit dan ook belangrijk. Het heeft te maken met creativiteit, geluk en liefde. Voor mij zit daar kunst in en als er kunst in zit, zit er leven in. Politiek en ecologisch maken we moeilijke tijden mee. Het enige belangrijke dat verandering kan veroorzaken is hoop. Daarin kan kunst een rol spelen. We moeten altijd blijven hopen, en ook dat is heel belangrijk in mijn kunst. Het blijven streven naar iets beter is voor mij een drijfveer om goede kunst te maken.

Wat wil je met je kunst bereiken?

Ik ben vooral bezig met zichtbaarheid en onzichtbaarheid. Ik onderzoek fenomenen in de maatschappij en probeer het onzichtbare zichtbaar te maken en omgekeerd. Ik wil goede kunst maken, kunst die kennis voortbrengt.

beelding heel belangrijk. Daarom werk ik met zichtbaarheid en onzichtbaarheid, om de verbeelding van de toeschouwer te activeren en te stimuleren.

Alles begint met verbeelding, met de juiste verbeelding creëren we een beter leven.

Op welke kennis doel je juist?

Geen feitelijke kennis, maar een manier om naar de wereld te kijken. Ik vind ver-

Conceptuele kunst wordt door iedereen op een andere manier ervaren. De betekenis van een kunstwerk is voor ieder-

een anders, omdat de verbeelding voor iedereen anders is. Hoe ben je daar als kunstenares mee bezig?

Ik probeer zoveel mogelijk over te laten aan de verbeelding van de toeschouwer.

Ik denk niet dat richting geven mijn taak is als kunstenaar. Ik open de situatie op een manier die mensen de vrijheid geeft om hun verbeelding te laten werken op hun manier. Maar ik geef natuurlijk wel een cruciale prikkel.

Loopt er een rode draad door jouw werk?

Een methodische eerder dan een inhoudelijke. Het belangrijkste in mijn manier van werken is dat ik geen studio heb. Mijn studio is de openbare ruimte.

Wandelen is voor mij een manier van werken en nadenken. Als ik een project opstart, begin ik te wandelen. Al wandelend kies ik mijn materiaal, van mensen tot planten, het licht, het weer, … Soms is de wandeling het kunstwerk, zoals de wandeling die we op 23 februari organiseren.. Maar ook de dagelijkse gewoontes van het leven, die ik in vraag stel. Ik noem mezelf performancekunstenaar, maar ik doe geen echte performance.

Ik werk vaak rond concepten die de maatschappij als negatief beschouwt, zoals traagheid of falen, omdat ze voor

mij iets anders betekenen. En ik probeer geen verschil te maken tussen performance en het echte leven. Ook dat is een rode draad.

Jij maakt deel uit van de onderzoeksgroep Art, Space & Context van de onderzoekseenheid Image van Luca School of Arts. Wat houdt dat juist in?

Ik heb mijn bachelor en master aan Sint-Lukas behaald. Tijdens mijn master ben ik een onderzoek gestart over onzichtbare performances en ik wou daarin verder gaan, dus ben ik een doctoraat gestart. De ironie is dat ik deel uitmaak van deze Image-groep, maar dat ik geen images maak. In mijn werk toon ik nooit beelden. Maar deze onderzoeksgroep biedt me de mogelijkheid om dieper te gaan met mijn onderzoek. In 2020 is mijn doctoraat afgerond.

In februari organiseer jij, in het kader van BEWOGEN, een plantenwandeling vanaf de Oude Graanmarkt. Dit is een onderdeel van je project “Sensing and Caring for Plants”. Kan je hier wat meer over vertellen?

Dit project is gestart vanuit een workshop in De Vaartkapoen, die ging over Sint-Jans-Molenbeek en tuinen. Ik wist toen nog niks over Molenbeek. Het

was de bedoeling om een week lang de buurt te leren kennen. Voor mij was het een shock, het voelde niet aan alsof ik in België was. De Steenweg op Gent was helemaal nieuw voor mij, zo’n straat had ik nog nooit gezien. Ik zag er allerlei winkels, allemaal open op zondag.

Na de workshop wou ik meer leren over Molenbeek en bijna anderhalf jaar lang ben ik op onderzoek gegaan. Ik heb kunstenaars bezocht, maar ook mensen die documentaires over Molenbeek maakten of erover schreven.

Ik experimenteerde toen met planten op mijn appartement door ze op verschillende manieren te laten groeien, om ze zo beter te begrijpen. Op een bepaald moment wou ik een link tussen die twee onderwerpen leggen, omdat ze enkele gemeenschappelijke aspecten hebben. Zowel de planten als de buurt hebben bijzondere zorg nodig. Beiden zijn ze sterk, groeien ze in verschillende situaties en proberen ze mooi te blijven.

Allebei vragen ze om een wisselwerking van zien en gezien worden, zorgen en verzorgd worden. Ik voelde in Molenbeek een soort gemist, alsof er niet verzorgd wordt, en men zelf niet zorgt, waardoor groepen zich terugtrekken uit het publieke leven. Ik zeg niet dat dit effectief het geval is in Molenbeek, maar zo voelde het wel voor mij. Molenbeek is mooie gemeente, maar er ontbreekt van alles.

De meeste mensen gaan nooit tot de andere kant van het kanaal. Het kanaal is een duidelijke culturele en financiële

scheiding. Ik wil mensen uitnodigen om ook de andere kant te bezoeken met een plant in de hand.

Waarom worden mensen met zo’n plant op pad gestuurd van De Markten richting de Henegouwkaai?

De route loopt van De Markten tot aan de andere kant van het kanaal. Het doel is om tijdens de wandeling tijd te maken voor de plant (een Coleus, in de volksmond beter bekend als ‘siernetel’, nvdr) en na te denken over het concept van zorg dragen. Ik hoop een pauze in de hoofden van de deelnemers in te planten, zodat ze zich enkel focussen op hun plant. Tijdens de wandeling nodig ik mensen bovendien uit om enkele plekken te bezoeken, waaronder cafés, nachtwinkels en kledingwinkels, om daar iets te doen. Dat ben ik nu volop aan het uitwerken, kleine acties die een link hebben met het zorgen voor een plant, als een klein ritueel.

Waarom moeten de mensen op 23 februari hier naartoe komen?

Ik wil de mensen graag uitnodigen om het einde van mijn project te zien, om samen de wandeling te maken en ervaringen uit te wisselen. Ik hoop dat ik mijn zorg voor de planten met hen kan delen en dat zij mijn plant als geschenk meenemen. En dan nodig ik hen uit om op hun manier voor de planten te zorgen, zodat ze hun ervaring met mij kunnen delen.

In het voorbijgaan – While passing by – zaterdag 23 februari doorlopend vanaf 14u tot 17u aan De Markten op de Oude Graanmarkt.

Dit project vindt plaats tijdens het BEWOGEN festival, en wordt ondersteund door Nadine vzw, Atelier Groot Eiland en De Markten. Meer info over BEWOGEN vindt u via www.bewogen.brussels.

Résumé

Shervin Kianersi Haghighi est artiste et chercheuse. Elle vit et travaille à Bruxelles. En tant qu'étudiante, elle a souvent participé à des activités du ‘Markten’. Elle s’y sent à l'aise avec le bel espace d'exposition et le travail réalisé par les artistes. Cette fois, elle vient avec un nouveau projet. Le 23 février, Shervin organise, dans le cadre de ‘Bewogen’, une promenade végétale 'In het voorbijgaan' dans la rue du Vieux Marché aux Grains. Guidés par une plante lors d’une promenade poétique, le promeneur ira à la recherche des liens entre deux quartiers séparés par le canal : la place Sainte-Catherine et le quai du Hainaut. Le but est de faire une pause et de réfléchir au concept de végétal et de bienveillance. Plus d'infos sur www.bewogen.brussels 7

BOUWEN EN BREKEN IN BRUSSEL >AGORA

Oorspronkelijk een tweesprong tussen Grasmarkt en Bergstraat is in de loop van de geschiedenis en vooral na de kaalslag voor de Noord-Zuidverbinding hier een plein ontstaan. Bij nader inzien heeft het geen naam, sommigen noemen het Agoraplein naar de gelijknamige bizarre, ietwat louche, winkelgalerij in de buurt.

Sinds de jaren dertig werd de ruimte tussen Bergstraat, Grasmarkt en Magdalenesteenweg grotendeels platgewalst. In de jaren zestig werd deze driehoek voor het Centraal Station door de stad voor een haast symbolisch bedrag in erfpacht gegeven aan de bevriende promotor Charly De Pauw die deze ruimte tot in de jaren tachtig exploiteerde als openluchtparking. De erfpacht gaf CDP alle macht over de ontwikkeling van dit belangrijk stuk stadscentrum, het duurde lange jaren

8

en vele protesten vooraleer deze kaalslag terug werd ingevuld en dan nog op maat van een parking. De vreemde configuratie van het Spanjeplein en omgeving is feitelijk de röntgenfoto van de eronder liggende parking.

Uiteindelijk werd er dan toch gebouwd, woningen langs de Bergstraat en hotels rond het Europakruispunt – Centraal Station. Een staalkaart van burleske, pseudo-historiserende pastiche-architectuur, een postmodernistische aanfluiting van wat goede stedelijke ontwikkeling zou moeten zijn. Veel verloren ruimte, open gaten, schreeuwende leegten, gapende parkingtoegangen, nutteloos brede trottoirs, buitenschaalse volumes kortom het tegenstelde van een levend stadsweefsel. Het werd in veelvoud een demonstratie van de faux vieux die eerder (jaren vijftig) de Bergstraat en de

Charles Buls (1837-1914)

Spoormakerstraat (met de valse gevels van de Agoragalerij), hadden geteisterd.

Maar bon, terug naar ons plein dat door deze hoteldraken een definitief kader, een “derde gevel” kreeg. Nog wel doorsneden door onnuttige brede straten en afgeboord door hoge borduren, maar goed er kan van een plein gesproken worden, een plein dat ondanks zichzelf nog een rariteitenmarkt heeft voortgebracht, een plein met bomen en banken en een uitzicht op de Grasmarkt.

Midden op het plein: Karel Buls de gevierde 19de eeuwse burgemeester die in 1893 “Esthétique des Villes” schreef een ode aan de organisch gegroeide stad. Spijtig genoeg ook een karikatuur van een beeld van een man met snor/slagtanden en een hondje gezeten op een lompe sokkel-fontein van het type waarvan de stad er in een on-

Parking Europakruispunt 1950

bewaakt moment ooit een reeks had besteld en die men hier en in Laken kwijtgeraakt was. Weinig respectvol voor Charles Buls (1838-1914), edelsmid van vorming, fijnbesnaard intellectueel, estheet, fervent verdediger van de historische stad, polyglot en Groot Burgemeester met visie die internationaal gewaardeerd werd/wordt.

Gelukkig kijkt hij uit op de nijvere terrassen richting Grote Markt (die door zijn toedoen gered en gerestaureerd werd) en keert de rug naar de 20ste eeuwse stedenbouwkundige horror en is zijn monument daarenboven door kinderen en toeristen geliefd om er gezellig te zitten en er selfies te maken.

Zoals aan vele van onze publieke ruimten is er aan dit plein zonder officiële naam nog veel werk, al was het al maar de beschamende en van weinig stads-respect getuigende asfaltvul-

Vogelperspectief

lingen terug te restaureren met originele kasseien. En misschien kan men dit plein ook al eens een naam geven in plaats van het over te laten aan de toeristische willekeur. Sinds jaren is de Stad op zoek naar gelegenheden om de straatnamen te vervrouwelijken, er werd ooit een lijst goedgekeurd om daarna dan weer in de vergeetschuif te belanden. Wel hier is een uitstekende gelegenheid, waarop wachten?

Marcel Rijdams Foto’s Wikipedia, Hemels Brussel, Google Maps 1 2

Paul Vanden Boeynants Consortium des Parkings

Résumé

A l'origine, il y avait une bifurcation entre la rue du Marché Aux Herbes et la rue de la Montagne. Mais suite à la démolition de la liaison NordSud, une place y a été créée. A y regarder de plus près, elle ne possède aucun nom. Certains l'appellent la Place Agora du nom de la proche galerie commerciale éponyme et un peu louche. Comme bon nombre de nos espaces publics, il y a encore du travail à faire sur cette place, ne serait-ce que pour restaurer les honteux remblais d'asphalte avec les pavés d'origine. On pourrait aussi commencer par lui donner un nom.

>DROOGSTOPPELS OPEN BRIEF AAN ...

MARIE ABTS-ERMENS (1767-1853) Beste Marie, En plots stonden ze daar in uw kleine naaiatelier op de hoek van de Heuvelstraat met de Grasmarkt, die 26ste augustus 1830. Een woelige dag in een al even woelige, hete zomer: de avond voordien was immers De Stomme van Portici opgevoerd geweest in de Muntschouwburg en na afloop waren er zware rellen uitgebroken in het centrum van de hoofdstad. De twee nerveuze mannen hadden zich nauwelijks aan u voorgesteld, maar ze vroegen u wel om drie stukken gekleurde stof aan elkaar te naaien. En of ge er wat vaart achter kon zetten. Ge ging snel op zoek naar een paar stukken schapenwol in het zwart, geel en rood, want een van de heerschappen had bepaald dat dit de kleuren zouden worden van de opstand. De stukken stof zouden in horizontale banen hangen ten opzichte van de vlaggenmast.

Achteraf zou blijken dat gij die dag zo maar eventjes de allereerste twee vlaggen had gemaakt van een kersvers land…

Die twee mannen waren journalist Edouard Ducpétiaux en een ambtenaar van het Ministerie van Oorlog, Alexandre Van Hulst. Ducpétiaux was de ochtend na de rellen aan het werk in het redactielokaal van zijn krant, de Courrier des Pays Bas, toen plotseling een man was binnengestormd om te melden dat op het balkon van het Brusselse stadhuis een Franse

driekleur hing te wapperen. Lucien Jottrand, een collega van Ducpétiaux, stond perplex maar begreep het ergens wel: voor veel jonge revolutionairen was Frankrijk dé referentie bij uitstek, want in Frankrijk was een maand voordien nog een revolutie uitgebroken met de klassieke Franse driekleur als embleem en die jonge snaken waren te jong om zich iets te herinneren van de Brabantse Omwentelling. Dat was tenslotte bijna veertig jaar geleden toen de Brabantse hertogelijke kleuren rood-geel-zwart de nationale kleuren waren van de Etats-Unis Belgiques. En die nieuwe staat haalde zijn inspiratie dan weer bij een andere pas aan het firmament verschenen democratie: de Verenigde Staten van Amerika. Jottrand had zelf een familielid gekend die nog gestreden had in het leger van generaal Van der Mersh en kende de Brabantse kleuren maar al te goed. Het was dus Jottrand die had beslist hoe de vlag van de Belgische Revolutie er uit zou zien.

Het kwam er op aan om snel te handelen en dus snelde Ducpétiaux naar uw confectie-ateliertje op de hoek van de Heuvelstraat met de Grasmarkt.

Ge zou er zelfs meteen twee maken want ook Van Hulst had tot zijn grote verontwaardiging de Franse driekleur zien hangen. Voor Ducpétiaux zoudt ge een Belgische driekleur in elkaar

flansen ter vervanging van de Franse vlag op het stadhuis. De tweede vlag zou Van Hulst meenemen om er mee te pronken aan het hoofd van de burgerwacht. Hij zou vooraan in de stoet geroepen hebben: “Wij zijn Belgen, Wij willen Belgen blijven! Ziehier onze kleuren! Geen Frans departement!”

De Belgische driekleur had een enorm succes: dezelfde dag nog zouden overal Belgische vlaggen in het stadsbeeld verschijnen.

En hoe verging het verder met u, mijn beste mevrouw Abts? Hebt ge na die eerste twee vlaggen nog Belgische opdrachten gekregen? Hebt ge u daarna gespecialiseerd in de manufactuur van Belgische driekleuren? We weten het niet. We weten eigenlijk veel te weinig over u. Ge werd als Marie Ermens geboren in Kortenberg en ge kwam uit een bemiddeld nest. Ge trouwde met garenhandelaar Abts en ge waart al in de zestig toen die twee heerschappen op die hete augustusdag nerveus stonden te draaien in uw atelier. En of ge nog enige erkenning hebt gekregen voor dat snelle naaiwerk? Ja, die Van Hulst, die kreeg jaren later nog uit handen van de koning Leopold II nog een medaille. Maar een oud vrouwtje eventjes in de bloemetjes zetten, dat was blijkbaar te veel gevraagd. It’s a man’s world, zeker toen.

Pas honderd jaar na de feiten kwam er

© STEFAN MOENS

toch wat erkenning: in 1926 maakte schilder Emile Vermeersch een mooi schilderij van u. We zien u zitten in een prachtige roze zijden jurk met de eerste Belgische vlag op uw schoot terwijl twee heerschappen het aan het uitleggen zijn. En in februari 1931 werd er een bronzen gedenkteken aangebracht op de façade van uw winkeltje…

Honderden, wat zeg ik, duizenden toeristen op weg naar een selfie met het stadhuis, lopen dagelijks voorbij uw huis. Het brons is ondertussen vervangen door hout en ge moet goed kijken om het te zien. Maar wat wilt ge, mijn Droogstoppel is een Brusselse eeuweling die zijn stad enorm heeft zien veranderen, soms ten goede maar vaak ook ten kwade. In zijn open brieven gaat hij een openhartig gesprek aan met beroemde of minder beroemde Brusselaars. Droogstoppel kan wel eens zeuren of doordrammen, maar in de grond is Droogstoppel een wijs man met het hart op de juiste plaats.

beste Mevrouw Abts? We leven ondertussen in een tijd waar een premier het ooit presteerde de Marseillaise te zingen in plaats van de Brabançonne…

Droogstoppel

Résumé

Droogstoppel écrit une lettre à Marie Abts. C'est la couturière qui a confectionné les deux premiers drapeaux belges à partir de quelques morceaux de tissu dans son atelier situé au coin du rue du Marché Aux Herbes avec la rue de la Colline. Elle l'a fait le 26 août 1830 au lendemain des émeutes qui ont éclaté après une représentation de le Muette de Portici donnée au théâtre de la Monnaie. Il a fallu attendre cent ans pour que Marie Abts ait une certaine reconnaissance sous la forme d'un tableau et d'un mémorial en bronze sur la façade de sa maison.

9

>BEWOGEN

‘Kleine ontmoetingen met grote gevolgen’

CAFE CROISSANT

Het BEWOGEN festival is een culturele zoektocht naar vertrouwen, erkenning, schoonheid en elkaar, doorheen theater, muziek, film, literatuur, exposities, eten en gesprekken. BEWOGEN creeert kleine ontmoetingen tussen vluchtelingen, asielzoekers, nieuwkomers, en mensen die al langer in Brussel wonen. Beleef bewogen samen, op weg naar een open samenleving!

De Markten is een van de vele Brusselse partners in het BEWOGEN verhaal, en organiseert drie BEWOGEN activiteiten.

Geniet van muziek, croissants, conversatietafels, koffie, thee, verhalen, creatieve en relaxerende workshops, wandelingen,… En ontdek wegen die elkaar -letterlijk- kruisen. Iedereen welkom op de ontmoetingsmarkt van De Markten!

Meer info? www.bewogen.brussels of www.facebook.com/bewogen/

10

Op het programma: - Verschillende conversatietafels: ontdek de leefwereld van je tafelgenoten aan de hand van Arabische poëzie, muziek en leuke gespreksmethodieken (begeleiding: Walid Barakat, Eszter Némethi, FMDO en Citizenne).

- Sessies Qi Gong en mindfulness (door Badema en Ineke Van Mulders) - Een Afrikaanse modeshow met muziek van en door Octavio Amos.

- Vertelling van het verhaal van

Paulien, die na heel wat omzwervingen in België terechtkwam. Een tocht vol gevaar en weinig mededogen. Een verschrikking die je niemand toewenst (door Sarah Bauer).

- Een gegidste rondleiding in Brussel (Brukselbinnenstebuiten).

- Croissants, koffie, verse muntthee, live muziek, en vele fijne kleine ontmoetingen.

• Vrijdag 22 februari van 13u30 tot 17u, gratis Partnerorganisaties: Lhiving vzw / Dokters van de Wereld / Project LAMA / Globe Aroma / Citizenne / FMDO / Brukselbinnenstebuiten

IN HET VOORBIJGAAN – WHILE PASSING BY

THEATER VAN DE PUBLIEKE RUIMTE Act n.02

Geniet van een poëtische wandeling die twee gescheiden delen van Brussel verbindt: het Sint-Katelijneplein en de Henegouwkaai. Je reisgezel is een Coleus.

Kom naar de binnenkoer van De Markten en wordt deel van de tweede Act van het Theater van de Publieke Ruimte. Omdat publieke ruimte steeds meer opgeofferd wordt voor commerciële of toeristische doeleinden, bouwen wij onze binnenkoer om tot theater. Dit initiatief van De Markten samen met de broers Roel en Frank Kerkhofs is een platform voor creatie, theater, ontmoeting, dialoog en betrokkenheid voor iedereen, ook voor jullie! Voor de tweede act gaan de broers samen met nieuwkomers en Brusselaars op zoek naar inhoudelijke invulling van de theaterscène. Benieuwd wat dat zal worden? Kom zeker kijken!

Deze wandeling maakt deel uit van het kunstproject ‘Sensing and caring for plants’ van Shervin Kianersi Haghighi, Buur van De Markten (p6). Shervin onderzoekt in het project de relatie tussen de Coleus, mens en de omgeving.

Laat je betoveren door poëzie op onverwachte plekken, leer nieuwe stukjes Brussel kennen, en neem op het einde van de wandeling de plant mee naar huis.

• Zaterdag 23 februari van 14 tot 17u, Oude Graanmarkt, gratis

• Zondag 24 februari, 15u , gratis

>GEMEENTERAAD: TIJD BRENGT RAAD

Tijdmanagement, of efficiënt omgaan met tijd, het is niet iedereen gegeven.

Het nieuwe schepencollege heeft het er zichtbaar moeilijk mee.

De gemeenteraadszitting van 17 december 2018 duurde zomaar eventjes negen uren. Na vier uren hield ik het voor bekeken. Voor die tijd hadden al enkele gemeenteraadsleden het gebouw verlaten.

De zitting van 14 januari 2019 was aangekondigd om 17u. Ze ging uiteindelijk meer dan anderhalf uur later van start.

Blijkbaar was er een bespreking in besloten vergadering die langer duurde dan verwacht.

De laatste gemeenteraad van 2018 duurde zo lang omdat elke schepen zijn of haar beleid voor de volgende zes jaar voorstelde en de oppositie nadien de tijd kreeg om hierover commentaar te geven.

Nieuwe schepen van mobiliteit Bart Dhondt (Ecolo-Groen) hecht veel belang aan schone lucht en veilige straten. In zijn hiërarchie van mobiliteit staan voetgangers op de eerste plaats, gevolgd door fietsers, openbaar vervoer en ten slotte auto’s.

Het nieuwe schepencollege gaat voor een duurzaam beleid. Zo wordt met ingang van 1 juli alle wegwerpplastic verboden bij openbare evenementen in de stad.

De plastic flessen met water die nu nog

steeds uitgedeeld worden aan schepenen en gemeenteraadsleden tijdens de zittingen, zullen hopelijk binnenkort vervangen worden door glazen exemplaren.

directeurs-generaal ook recht op een wagen. Tot enkele jaren geleden werd een ritje met de auto van het de Brouckèreplein naar de Grote Markt als heel normaal beschouwd!

De meest opmerkelijke kritiek van de oppositie werd geuit door voormalig schepen en huidig gemeenteraadslid Els Ampe (Open VLD), die zich afvroeg of het bestuursakkoord van de nieuwe meerderheid (PS, Ecolo-Groen, Défi, SP.A) door een stand-up comedian was geschreven. Tijdens de voorstelling van het bestuursakkoord was er nochtans niemand aan het lachen, ik heb wel veel mensen zien geeuwen.

Tijdens de vorige legislatuur had toenmalig schepen van handel Marion Lemesre (MR) het initiatief genomen om tijdens de koopjesperioden alle wagens gratis te laten parkeren op de openbare parkeerplaatsen in de Brusselse vijfhoek. Gemeenteraadslid Bianca Debaets (CD&V) stelde vast dat die maatregel nog steeds van toepassing is en vroeg verantwoording aan schepen van mobiliteit Bart Dhondt (Ecolo-Groen). Deze antwoordde dat de huidige meerderheid vond dat gratis parkeren geen goede mobiliteitsoplossing is en dat hij met schepen van handel Fabien Maingain (Défi) mogelijke alternatieven zal onderzoeken.

Vooraleer bezoekers toegang krijgen tot het stadhuis moeten ze door een veiligheidspoort die opgesteld staat op de gelijkvloerse verdieping. Bij detectie van metalen voorwerpen klingelt de poort en kleurt ze rood. Een nader onderzoek dringt zich dan op, zou u denken. Dat gebeurt doodeenvoudig niet, tingelen of niet, iedereen mag gewoon verder gaan.

Wist u dat Brussel als enige van de 19 gemeenten in het gewest, haar schepenen een auto met chauffeur ter beschikking stelt? De vier schepenen van Ecolo-Groen en de schepen van SP.A zullen van dit aanbod geen gebruik maken.

In de stadsadministratie hebben de

Gemeenteraadslid Riet Dhont (PTB*PVVDA) interpelleerde over de toestand van de sociale woningen (5 blokken) in de Papenvest. Schepen van huisvesting Mohamed Ouriaghli (PS) antwoordde dat de huidige gebouwen zullen gesloopt worden. In totaal worden er 350 nieuwe woningen gebouwd, waarvan 210 sociale. De 140 overige appartementen zullen verhuurd worden aan matige huurprijzen. De bedoeling is om een “sociale mix” in deze buurt te beko-

men. In april 2022 beginnen de werken.

Verder worden er in verschillende wijken van de stad nog 104 sociale woningen opgetrokken.

Ondertussen (half januari) worden de laatste restanten van “winterpret” weggewerkt.

Voor de liefhebber: de volgende editie begint op 29 november 2019!

11

BERICHTJES VAN HIER EN GINDER

COLOFON

VERENIGINGEN EN LEUKE ACTIVITEITEN DE ZINGENDE BRUG Op zondag 17 februari is het voor de leden van de "Zingende Brug" verzamelen geblazen voor hun maandelijkse zangronde. Weer zullen ze, onder de kundige leiding van Veerle en Mik, een aantal volksliederen uit Europa aanleren. Iedereen die graag wil meezingen is van harte welkom!

• De Markten, 17 februari vanaf 13u30, toegang € 8, eerste deelname is gratis. www.dezingendebrug.be LEZING VLAAMSE CLUB Europees handelsbeleid onder de loep Na alle heisa over TTIP en CETA lijkt het nu windstil rond de handelsverdragen.

In deze lezing wordt uitgelegd hoe het handelsbeleid tot stand komt en wat de EU deed met het protest van burgers, middenveld, bedrijven en politici.

Door Prof. dr. Ferdi De Ville (Ugent).

De Islam voor ongelovigen. Het Korangeloof in de praktijk.

Deze lezing wordt gegeven door Koenraad Elst, dr. Wijsbegeerte, Sinologie en Oriëntalistiek en schrijver van het boek "De islam voor ongelovigen". Dit boek verwerkt nieuwe inzichten om-

trent het ontstaan van de Koran, en nieuwe gebeurtenissen.

• Maandag 4 en 25 februari om 19u45 in De Markten. info@vlaamseclubbrussel.be www.vlaamseclubbrussel.be NATUURWANDELING MET MARION Net buiten Brussel, voorbij de gemeente Sint-Pieters-Woluwe, biedt de omgeving van Zaventem (Wezembeek-Sterrebeek) een prachtig landelijk landschap met velden en bossen voor onverwachte wandelmogelijkheden. Ons parcours brengt ons langs het kasteel Ter Meeren, recentelijk helemaal mooi gerestaureerd, midden in een weelderig park. Het adembenemend landschap zal ons bij deze groene wandeling omringen.

Afspraak aan de halte ‘Ter Meeren’ van tram 39, Mechelsesteenweg in Wezembeek-Oppem.

• Info & inschrijven: donderdag 28 februari om 14u30, gratis, Dienst Senioren 02 274 13 00, senioren@brucity.be GROOT BRUSSELDEBAT In aanloop naar de verkiezingen van 26 mei 2019 worden de verschillende

scenario's voor de toekomst van onze hoofdstad in stelling gebracht. Daarbij gaan de vertegenwoordigers van de partijen, vertegenwoordigd in de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie, in gesprek met de laureaten van de Albert De Cuyperpenning 2017, auteurs van het "Brusselboek", Hendrik Vuye en Veerle Wouters.

Het debat wordt georganiseerd door het Vlaams Komitee Brussel i.s.m. de Vlaamse Volksbeweging.

• Info & inschrijven: dinsdag 19 februari 2019 om 20u, De Markten, gratis mits inschrijving op vkb.vlaanderen@ gmail.com

EXTRA BERICHTJES ONDERZOEK VERPLAATSINGSGEDRAG 45+ De VUB en de UGent voeren een grootschalig onderzoek uit naar het verplaatsingsgedrag te voet en met de gewone of elektrische fiets bij mensen in Brussel en Wallonië. De bevindingen zullen gebruikt worden voor het ontwikkelen van het mobiliteitsbeleid en het verbeteren van de verkeersveiligheid.

• Info & deelname: www.vub.ac.be

Werkten aan dit nummer mee: Nora De Kempeneer, Etienne Philips, Hilde Van Geel, Hanne De Nil, Jef Deyaert, Grigore Ionita, Marcel Rijdams, Arnout Willems, Stefan Moens, Kris De Vroede, Charles Six en Mireille Willems.

Foto’s: De Markten en ingezonden Lay-out en druk: Drukkerij Atlanta Schaffen Oplage: 5.800 Advertentiewerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Verantwoordelijke uitgever: Isolde Boutsen De Vijfhoek is het maandblad van De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be, www.demarkten.be www.facebook.com/demarkten.brussel

Met de steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

De Markten maakt deel uit van N22, het netwerk van de 22 Brusselse gemeenschapscentra.

Steun De Vijfhoek: Uw steun blijft welkom op rekeningnummer BE62-433-1147061-61 van De Markten met vermelding "steun De Vijfhoek". Dank aan Mevr. Carolien Zandbergen Voor het maartnummer van De Vijfhoek zijn teksten en aankondigingen welkom tot uiterlijk 12 februari.

Artikelwerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Openingsuren onthaal: maandag tot donderdag van 9 tot 20u, vrijdag van 9 tot 17u en zaterdag van 9 tot 13u (behalve tijdens de schoolvakanties).

Wie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont, kan De Vijfhoek gratis ontvangen.

Woont u buiten Brussel?

Dan krijgt u De Vijfhoek door € 12,50 over te schrijven op rekeningnummer BE62-433-1147061-61 met de vermelding van 'Abonnement De Vijfhoek'.

Wist je dat je al onze publicaties ook online kan bekijken?

Surf naar www.demarkten.be/publicaties. Wil je onze e-nieuwsbrief ontvangen? Mail naar demarkten@demarkten.be of schrijf je in op www.demarkten.be.

In het kader van de nieuwe Europese regelgeving over privacy, vragen we u het ons te laten weten als u De Vijfhoek niet meer wenst te ontvangen.

12