De Vijfhoek december 2017

P 3A 9110 afgiftekantoor Brussel X Oude Graanmarkt 5 1000 Brussel

PB- PP B- 06386 BELGIE(N) - BELGIQUE

MAANDBLAD > JAARGANG 41 > NUMMER 10> DECEMBER 2017 (behalve in juli en augustus)

BUREN VAN DE MARKTEN > P6 >KUNSTENARES PAULA RAIGLOT BOUWEN EN BREKEN IN BRUSSEL > P8 >KUNST OP STRAAT DROOGSTOPPEL > P9 >OPEN BRIEF AAN AMÉLIE VAN BENEDEN

Stadsbaken: Madame Chapeau © CHARLES SIX

DECEMBER IN DE MARKTEN

© CHARLES SIX

BRUNCH Brunch met Lucas Catherine

Stadsbakens zijn niet alleen gebouwen of standbeelden die van belang zijn vanwege hun schoonheid of hun betekenis voor de cultuurhistorie.

Stadsbakens zijn vooral belangrijk als oriëntatiepunt. Een baken was oorspronkelijk een geografische eigenschap die door ontdekkingsreizigers en andere werd gebruikt om de weg terug te vinden in een gebied.

De Vijfhoek kiest deze maand Amélie Van Beneden als stadsbaken, alias madame Chapeau uit het bekende Brusselse theaterstuk Bossemans en Coppenolle. Reden genoeg voor ons om madame Chapeau, in de versie van beeldhouwer Tom Frantzen, als stadsbaken te kiezen.

Ter plekke ziet er deze maand een beetje anders uit. De Vijfhoek ging wandelen in de buurt van madame Chapeau en nam er wat leuke foto's. We gingen, ook in de buurt van madame Chapeau, op bezoek bij kunstenares Paula Raiglot. Met haar Raiglograms stelt ze zichzelf en de voorbijgangers vragen over de wereld waarin we leven.

Om in de sfeer te blijven, nodigen we drie keer twee lezers van De Vijfhoek uit op een voorstelling van La Revue in het Théâtre des Galeries.

2

Op zondag 3 december komt de verwevenheid tussen de islam en het Westen tot leven in de verhalen van geboren storyteller Lucas Catherine. Als “historicus van vergeten zaken’ boeit hij jong en oud. Een lekkere brunch en een streepje muziek maken deze zondag helemaal af.

Deze activiteit kadert binnen het project RISE UP EN MEET FATIMA MERNISSI Fatima Mernissi is de ‘Simone de Beauvoir’ van de Maghreb. Eén van de iconen van het islamitische feminisme en gendergelijkheid. Een bruggenbouwer tussen het Westen en de Arabische wereld. Met films, voorstellingen, infosessies en workshops dit project hulde aan Mernissi en haar werk. Feministen, schrijvers en vooral activisten komen aan het woord. Niet met straffe uitspraken of extreme standpunten, wel met nuances, in-

zichten en positieve verhalen. Het zijn bruggenbouwers, net als Mernissi.

• Zondag 3 december, 10u tot 14u in De Markten € 10/€ 5 of €2 Paspartoe aan kansentarief Info en reservatie: info@citizenne.be, www.citizenne.be

Een initiatief van Citizenne, GC De Vaartkapoen, GC De Kriekelaar, GC Nekkersdal, VUB, Crosstalks, La 20ième, De Dadamama’s, De Markten, Minister van Cultuur en Brusselse aangelegenheden.

WERK VAN GOEDELE PEETERS, NO TITLE IV, HOUTSNEDE IN REDUCTIE, 2016

POËZIE

TENTOONSTELLING

DE INTERNATIONALE JURY VAN DE PRIJS VOOR GRAFIEK STELT TENTOON Dit jaar werd voor het eerst de Prijs voor Grafiek opengesteld voor kunstenaars uit Vlaanderen. Het Centre de la Gravure et de l’Image Imprimée uit La Louvière organiseert deze wedstrijd al sinds 1989. Bij deze bijzondere editie is er een tentoonstelling langs beide kanten van de gemeenschapsgrenzen, in Brussel en in La Louvière.

In het Centre de la Gravure kan u tot 1 april 2018 de tentoonstelling met de geselecteerde werken en de werken van de winnaars zien.

In De Markten tonen de juryleden van de Prijs hun eigen werk. Ze werden gekozen door de twee samenwerkende organisaties. Het is een internationaal gezelschap, met artiesten uit Vlaanderen, Wallonië, Brussel, Nederland en Frankrijk. Het zijn allen gerenommeerde artiesten die behalve in grafiek ook excelleren in schilderkunst, installaties en beeldhouwwerk en dat ook tonen in De Markten.

WILLIAM BLAKE © THOMAS PHILLIPS

KORT DAG

Uitbundigheidisschoonheid.NoBrexit, de Britse poëzie van nu tot toen.

Korte verhalen voor lange nachten

Verrassend, speels, eigenzinnig, ... de Engelse poëzie is vaak baanbrekend geweest. Is dit eigen aan eilandbewoners?

Wij gaan de omgekeerde weg afleggen: Wendy Cope en Carol Ann Duffy brengen ons bij de vrienden van The Beatles: Adrian Henri, Roger McGough en Brian Patten. En zo keren wij terug in de tijd tot we bij William Wordsworth en William Blake zijn beland. Verrassende gedichten van onder meer Philip Larkin pikken we onderweg op.

Tevens maken we kennis met gedichten van Ester Naomi Perquin, Dichter Des Vaderlands van Nederland.

Met werk van Michel Barzin, Greet Billet, Damien Deroubaix, Lukasz Kurzatkowski, Goedele Peeters en Angelique van Wesemael.

• De tentoonstelling loopt nog tot en met 23 december 2017 en is open van dinsdag tot en met vrijdag van 12u tot 18u en op zaterdag en zondag van 9u tot 18.

Gratis toegang.

In het kader van het cultureel samenwerkingsakkoord Vlaamse Gemeenschap en Franse Gemeenschap. Dit project wordt georganiseerd door het Centre de la Gravure en De Markten.

Het korte verhaal kent evenveel definities als er beoefenaars van zijn.

Van het ZKV (het Zeer Korte Verhaal) tot de oeroude kampvuurvertelling. Op Kort Dag, onze jaarlijkse afspraak met het stiefmoederlijk behandelde genre, stellen we u voor aan diverse kampioenen van de korte sprint.

Hou zeker onze website (www. demarkten.be) of de website van Passa

Porta (www.passaporta.be) in de gaten voor meer info!

• Donderdag 21 december van 20u tot 21u30, De Markten Info en reservatie: info@passaporta.be, 02 226 04 54, www.passaporta.be Organisatie. Passa ¨Porta i.s.m De Markten

• Woensdag 20 december van 14u tot 16u Brussels Ouderenplatform (BOp) Zaterdagplein 6, 1000 Brussel Prijs: €6, €5 met BOp-kaart, €2 Paspartoe aan kansentarief (koffie inbegrepen) en gratis bij omruiling van 15 Paspartoepunten Info en inschrijving: www.bop. brussels, info@bop.brussels, 02 210 04 60

Organisatie en info: De Markten, 02 512 34 25, www.demarkten.be, demarkten@demarkten.be 3 3

FESTIVAL

SALON DANSANT 74

DE BONANZAS

Pispotfestival Elk jaar opnieuw worden meer en meer mensen met armoede of dakloosheid geconfronteerd.

Voor de organisatie Chez Nous – Bij Ons vzw uit de Kartuizerstraat is het een noodzaak om daklozen het woord te geven en mensen die gebukt gaan onder sociale uitsluiting uit de schaduw te halen. Hun inloopcentrum is een plek waar onthaal, ontmoeting en solidariteit centraal staan. Jaarlijks organiseert ze ook het Pispotfestival, waarbij op een ludieke manier het gebrek aan toegang tot sanitaire voorzieningen werd aangeklaagd. Dit festival, van en voor daklozen, dient tegelijk ook als fondsenwerving voor de organisatie.

In 2016 kon het Pispotfestival niet doorgaan omdat de Stad Brussel geen of te laat toestemming gaf.

Daarom slaan Chez Nous – Bij Ons en De Markten dit jaar de handen in mekaar en organiseren ze samen dit festival op de gezellige binnenkoer van De Markten.

4

Op het programma staan de wereldse klanken van Samba Django en Stalin Black maar ook de subtiele gitaarklanken van DREI en kan je één van onze koren aan het werk zien! Tegelijk loopt er op de Middenzolder een expo en een ‘alternatieve kerstmarkt’ waar artistieke creaties van de gasten van de Chez Nous – Bij Ons te koop zullen zijn.

Noteer woensdag 13 december in je agenda!

• Woensdag 13 december vanaf 14u Organisatie. Chez Nous-Bij Ons i.s.m De Markten Info en inschrijving: www.bop.brussels, info@bop.brussels, 02 210 04 60

Met humor, een hoge dansbaarheidsfactor en overtuiging laten de Bonanzas u wegdromen naar wonderlijke sferen!

Nadat De Bonanzas u al op onnavolgbare wijze de allergrootste sixtieshits voorschotelden, gaan ze dit seizoen weer een stapje verder met “The Wonderyears”.

Met hun gekend aanstekelijk enthousiasme bladeren ze samen met u door de onuitputtelijke sixtiescataloog.

Ze brengen geweldige songs uit de sixties die vandaag de radio helaas niet meer halen en tonen aan dat er zoveel meer was dan The Beatles en The Stones.

DE BONANZAS © ELS WUY TS

Met: Thomas Keersmaeker: zang Dirk Roefs: elektrische gitaar – backings Steven Van Gool: basgitaar – backings Hans Claes: keyboard – backings Bert Rommes: drums

• Zondag 10 december om 15u (deuren open om 14u) Toegang €7 of Paspartoe aan kansentarief €2 Koop je tickets via tickets.vgc.be/ demarkten

DE BUREN VAN MADAME CHAPEAU foto's: Arnout Willems

Olivetenhof, Mussen- en Gootstraat vormen een hoekje waar dappere horecamensen een zeegroen en fleurig terras hebben ingericht .

“Soms, als we uit school kwamen, ging Philippe de postzegelwinkels ‘inspecteren’, zoals hij het noemde. Die bevonden zich in groten getale in de rue du Midi.” Deze zinnetjes komen uit de mooie roman 'Als een dief in de nacht' van Eric De Kuyper. Er is nog één postzegelwinkel die het dapper uithoudt, De Jonghe op het nr 63.

Deze viswinkel dateert uit de tijd dat de Bijstandswijk, nu Sint-Jakobswijk geheten, nog een woonbuurt was. De vishandelaar en de vis zijn sinds lang vertrokken, het mooie pand staat al jaren te huur.

Dit bord ‘Centre Culturel’ verwijst naar een zeer progressief cultureel centrum dat in de jaren zestig van vorige eeuw erg actief was en op heel wat belangstelling kon rekenen.

Het was een privé-initiatief, niet gesteund door overheden of sponsors, dat een bibliotheek bevatte (meer dan 30000 titels) en theater, debatten en films programmeerde. Het centrum startte een tiental jaren eerder in de Koninginnegalerij en is na de Zuidstraat verhuisd naar Sint-Joost.

Intussen hangt het bord nog steeds in de Zuidstraat. Een eresaluut hier aan Jacques Delattre en Anouchka Gdalevitch, beiden geboren Brusselaars en tevens oorlogswezen.

De Gootstraat zelf is een verademing in de drukke stad: rustig, charmant, met bewoners met groene vingers.

5

BUREN VAN DE MARKTEN Kunstenares Paula Raiglot De Vijfhoek: Een echte Brusselse, heb ik begrepen?

PR: Ja, geboren in Anderlecht en opgegroeid in de Helmetwijk in Schaarbeek.

Mijn vader en grootvader zijn hier ook geboren en getogen, dus deze stad is voor mij echt wel mijn stad! Ik ben een ‘Brusseles’ en leef ook tweetalig. Ik schakel zowel in spreken als in schrijven heel gemakkelijk over van Nederlands naar Frans en omgekeerd. Ook Brussels natuurlijk. Dat is voor mij allemaal zeer “naturel”, die dubbele basis bepaalt mee mijn identiteit.

Heb je dan altijd in Brussel gewoond?

Bijna. Er was enkel een uitstapje naar de rand omwille van de kinderen, weet je wel, maar zo’n 15 jaar geleden ben ik dan teruggekomen naar het stadscentrum ©ARNOUT WILLEMS

Nog maar twee dagen eerder, het was een memorabele novemberavond, werd een ruit van haar galerie kapotgeslagen, maar Paula Raiglot laat het niet aan haar hart komen: positief blijven denken en je engageren voor je stad, dat is haar motto.

Meteen naar deze buurt?

Ja, al zag ze er toen heel anders uit. In 15 jaar tijd is hier heel veel veranderd, in positieve en in negatieve zin. Ik ben een positief ingesteld iemand en wil ook meewerken aan het leefbaar maken van deze buurt.

Door hier te komen wonen en dit huis te vernieuwen, heb je daar ook aan meegeholpen.

Ja, dat denk ik wel, dat betekende toch een verandering van deze straathoek: van vervallen pand naar vernieuwde woning. Maar ook via het buurtcomité

6

probeer ik dingen in beweging te brengen.

Vertel eens.

Dat comité, ook handelaarsvereniging, functioneert al jaren en stilaan zien we resultaat, zoals op vlak van mobiliteit bijvoorbeeld. Vroeger was deze Bogaardenstraat een tweerichtingsstraat waar ook nog aan beide kanten geparkeerd werd. Ik heb zelfs mensen op de vuist zien gaan omwille van de problemen dat dit meebracht, enorme opstoppingen, getoeter en ruzie, ongelooflijke herrie.

Nu is het een éénrichtingsstraat: een enorme verbetering. Er is ook heel wat vernieuwd aan het huizenbestand in de buurt. Veel woningen zijn gerenoveerd en er zijn nog heel wat werven. Dat gaat dus de goede kant op! Het Fontainasplein zou nu moeten aangepakt worden.

Spijtig dat dit zo lang aansleept, om welke reden dan ook, maar het is niet goed voor de omgeving dat het plein zo lang een werf blijft!

Dat is dan minder positief, heb je nog pijnpunten?

Wel, ik ben wel één en ander gewend, maar hier is er toch wel eens minder leuke ambiance, zullen we maar zeggen. Bij betogingen bijvoorbeeld, of mensen die amok maken. Het is ook spijtig dat heel wat handelaars hier wel hun zaak hebben maar hier niet wonen.

Handelaars zouden zich moeten engageren voor stad en leefomgeving en

dat is heel wat evidenter als je hier ook woont en een band hebt met de buurt en de bewoners.

Is er reden genoeg om hier te wonen?

En of! Hier in het stadscentrum leef je eigenlijk twee keer. Hier is zo veel te doen, alles is hier mogelijk. Het leven is hier, voor wie het wil en kan, zeer intens en boeiend. Als je hier leeft, heb je ook veel meer tijd dan anderen. Je staat bijvoorbeeld geen uren in de file, dat is heel wat tijd uitgespaard. Je kan hier overal te voet naartoe.

En dat doe jij ook?

Uiteraard, ik geniet van al wat deze stad te bieden heeft: theater, tentoonstellingen, spektakels, concerten, cinema… Er is altijd iets te doen. Ik vind dat je moet ‘voelen’ waar je leeft.

Wat bedoel je?

Wel, hoewel alles in de wereld ‘geconnecteerd’ is, zijn mensen dat steeds minder. Dat is bizar en tegenstrijdig.

Het is belangrijk verbindingen te hebben met de mensen, maar daar moet je zelf voor zorgen.

Kan je dan nog anoniem zijn? Is anonimiteit niet iets wat je in de stad kan koesteren?

Jawel, natuurlijk, je kan je afsluiten als je dat wil maar daarnaast, als je het nodig hebt, ook kiezen voor veel contact. Dat is het bijzondere aan leven in de stad.

©ARNOUT WILLEMS

sen in het leven, in de brede zin dan. De wereld – de mens – alles in beweging.

Het cijfer 9 daarin als einde van de cyclus en als nieuw begin.

Ja, want je moet altijd het positieve zien.

En dat is hier absoluut aanwezig. Dus blijf ik hier.

Dankjewel voor dit fijne gesprek.

©ARNOUT WILLEMS

Je opende hier in 2011 je eigen kunstgalerij.

Ook een uitdaging inderdaad, maar het werkt. Er is veel nood aan toonruimte voor artiesten in Brussel. Ik laat hier kunstenaars exposeren. Ze huren de galerij en kunnen er vrij hun ding doen.

Daardoor komen hier heel verschillende artiesten werken. Dat gaat van Pascal Duquenne, bekend van de film, tot een televisiejournalist, een galerie uit Parijs… Het is hier makkelijk bereikbaar, dus qua publieksbereik is er geen probleem. En ik stel hier ook graag mijn eigen werk tentoon, natuurlijk.

Ben je altijd kunstenaar geweest?

Nee, ik zat in de zakenwereld. Ik heb

pas laat een switch gemaakt naar de kunsten.

Een hele overstap?

Wel neen, toch niet. In de zakenwereld moet je net als in de kunsten een open geest hebben, creatief zijn. Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in kunst en wilde een heel nieuw hoofdstuk schrijven.

Daarom ben ik tekenen gaan studeren aan de Academie voor Schone Kunsten van de stad en later aan de Academie van Charleroi. Ook in New York heb ik een opleiding gevolgd.

Vertel eens wat over je artistiek werk.

Ik ben met verschillende projecten bezig. Zo maak ik portretten van 100 Bel-

gen die België op de wereldkaart gezet hebben. Ik heb er wel nog wat werk aan!

Honderd is niet niks.

Enne… wie worden dat?

Jacques Brel hoort er zeker bij. Ook Annie Cordy en Jacques Rogge. Misschien Arno, dat is nog niet zeker. Zeker wel Toots Thielemans … Maar zoals gezegd, ik heb daar nog veel werk mee.

Daarnaast ben ik bezig met het thema ‘vrouw’ en ook met abstract werk. Alle te zien op mijn website.

Je hebt ook een hele mooie reeks schilderijen met als thema de Cycladen.

Dat is inderdaad iets dat mij fascineert.

Het thema verwijst voor mij naar cyclus-

En dan zijn er je Raiglograms. Hoe ben je daarbij gekomen?

In Istanbul, enkele jaren geleden, waar ik in een oude basiliek, kijkend naar de beelden, me afvroeg of we ons wel de goede vragen stellen. En ik ben mezelf dan vragen gaan stellen, die ik materialiseer in cementtegels. De stad heeft me dan gevraagd of ik die wilde in de voetpaden integreren, in het kader van de projecten kunst in de openbare ruimte. Ik was zeer blij met die vraag. De tegels liggen nu hier in de buurt. Ze zijn als telegrafische boodschappen bedoeld voor wie later komt. De eerste tegel die ik maakte bevat het aforisme ‘Are you awake?’.

Je blijft door dit werk aanwezig in de stad. Maar blijf jij ook?

Résumé

L'artiste Paula Raiglot, née et élevée à Bruxelles, possède depuis 2011 sa propre galerie d'art place Fontainas.

Après une carrière dans le monde des affaires, Paula s’est tournée vers les arts. Dans le cadre des projets « kunst in de openbare ruimte », elle a fait intégrer des Raiglograms dans les passages pour piétons de son quartier. Elle tente également de faire bouger les choses en collaboration avec le comité de quartier et l'association des commerçants.

7

BOUWEN EN BREKEN IN BRUSSEL >KUNST OP STRAAT

Of kunst in de publieke ruimte zoals het deftiger klinkt, openbare kunst, kunst voor allen, toegankelijke kunst...

In Brussel bestaat het in allerlei vormen: patriottische monumenten, het Stripparcours, anekdotische 'monumenten', gesubsidieerde fresco’s, spontane graffiti, mysterieuze muurschilderingen, street art. Oké, niet iedereen noemt dat alles kunst, verwaande grote K kunstfollowers vinden vele van deze zaken helemaal geen kunst.

Onbegrepen kunstwerk Madame Chapeau, eenzaam achter kettingen achtergelaten op een verloren hoek van de Mussenstraat en de Zuidstraat, is zo’n onbegrepen kunstwerk. Wie weet nog dat deze sjofele dame een figuur is uit het Frans-Brusselse populaire toneelstuk Bossemans en Coppenolle uit 1938, een stuk dat nog steeds jaarlijks met succes opgevoerd wordt. Wie weet er dat haar konijn, dat in het stuk zo gruwelijk aan zijn eind komt, Jefke heet? Madame Chapeau is de chouchou van de doorsnee Franstalige Brusselaar van de generatie jaren 50, een subcultuur die met de dag zeldzamer wordt.

In een stad waar inmiddels vele culturen 'samen' leven moet er ruimte zijn voor vele diverse publieke kunstwerken. De veellagige Pasionaria van Emilio Lopez Menchero (le gueulophone) op de Rosa 8

Luxemburgpromenade en de gothieke betonmolen van Wim Delvoye moeten kunnen bestaan in de Brusselse culturele buitenruimte naast gesubsidieerde stripmuren van Nero, gesponsorde streetart en illegale graffiti van Bonom en andere nobele onbekenden.

Street Art Street art heeft vandaag 'pignon sur rue' met het Mima1 , het iconoclastische beeldenstormend kunstenmuseum, en is zelfs een toeristische troef geworden2. Van anarchistische praktijk naar de kunstgalerij, ’t kan verkeren…

Ondanks de vele vormen van publieke kunsten in de brede zin in Brussel, blijft er toch een groot gat qua kwaliteit en werkelijk zinvolle integratie in de stedelijke omgeving. In tegenstelling met andere steden blijft het dikwijls bij het opvullen van lege plekken (blinde gevels) of bij plat commerciële inpassingen. Het Schepencollege en de handelaars zien kunst hoofdzakelijk als een element om de attractiviteit van de handel in een bepaalde wijk te stimuleren3.

In Vlaanderen wordt er bij de (her)aanleg van publieke ruimte meer bewust gewerkt aan een integrale aanpak

waarin kunstenaars, architecten, stedenbouwkundigen en wijkbewoners samen nadenken over sfeer, bruikbaarheid en esthetiek van de ruimte. Zelden gezien bij ons.

Oud Korenhuispleintje Het Oud Korenhuispleintje is een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet. Feitelijk kunnen we om te beginnen moeilijk van een plein spreken, het lijkt eerder op een wat bizar driehoekig rondpunt bezaaid met verkeersborden.

Een vluchtheuvel midden rijbanen, met stevige doch onpraktische tripele arduinen struikelstenen, de Eikstraat induikend naar Manneken Pis. Een plaats waar autoverkeer feitelijk niet welkom zou mogen zijn. Midden de driehoek een boom met errond een prachtige zitbank, al zit men aan de binnenzijde wel met de voeten in het bloemperk.

Recent heeft men er Jacques Brel aan toegevoegd, een beetje onhandig op een eigen klein podiumpje. Het is een eigenaardig samenraapsel. Men heeft uiteraard nagelaten de omwonenden, behalve enkele initiatief nemende handelaars, hierbij te betrekken, zo creëert men uiteraard geen draagvlak.

Het gaat niet over voor of tegen een beeld van Jacques Brel, voor of tegen een designbank, het gaat over een slecht geconcipieerde publieke ruimte die niet beter wordt door er een boom,

een bank en een beeld bij te plakken.

Men moet de moed opbrengen om dit plein met gebruikers, terrassen, banken, beelden, en groen te herdenken en heraan te leggen en er een warme stedelijke plek van te maken.

Marcel Rijdams Foto Marcel Rijdams www.mimamuseum.eu/ www.visit.brussels/nl/article/ Street-Art-in-Brussel 3 www.bruzz.be/nl/actua/commotie-rondstandbeeld-jacques-brel-door-tom-frantzen 1

2

Résumé

A Bruxelles, l'art existe sous toutes les formes même si tout le monde ne l'appelle pas cela de l’art : monuments patriotiques, parcours BD, fresques subventionnées ou graffitis spontanés, … Madame Chapeau est une œuvre d'art tellement mal comprise. Dans une ville où de nombreuses cultures vivent désormais «ensemble», il doit y avoir de la place pour des œuvres d'art publiques.

Malgré les nombreuses formes d'arts publics (au sens large) à Bruxelles, il subsiste, dans l'environnement urbain, un grand écart sur le plan de la qualité et d’une intégration significative.

DROOGSTOPPEL

> DROOGSTOPPELS OPEN BRIEF AAN …

AMÉLIE VAN BENEDEN (1938°-) Beste Amélie, Ja, ik spreek u aan met uw officiële naam om te vermijden dat, als ik u bij uw artiestennaam zou noemen, gij mij onmiddellijk zoudt onderbreken en zeggen: “Je m’appelle pas comme ça.. ce sont les crapuleux de ma strotje qui m’ont donné ce surnom parce que je suis trop distinguée pour sortir en cheveux…”. Maar iedereen kent u natuurlijk onder de naam Madame Chapeau.

DISTINCTION En die ene repliek zegt natuurlijk al genoeg over uw bescheiden afkomst: ge woont in een armzalig strotje waar de kinderen u uitlachen. Ge hebt weinig geld, maar dat weerhoudt u er niet van om met een hoedje te paraderen in het centrum van Brussel. Ge wilt uw armoede verbergen onder een zekere ‘distinction’ maar het pakt averechts uit: niemand neemt u serieus, iedereen noemt u gewoon Madame Chapeau en de auteurs van het stuk hebben u zelfs een symbolische familienaam gegeven, alsof ze duidelijk wilden maken dat ge van beneden komt, ’t is te zeggen uit de volkswijken van ‘den bas-fonds’.

STANDBEELD Ge zijt eigenlijk wel een straffe madam, want geef toe: ge krijgt niet veel ruimte in het stuk Bossemans & Coppenolle.

Hooguit een twintigtal lijntjes vallen u in dat vaudevillestuk ten deel maar het

was wel voldoende om u in Brussel wereldstatus te geven. Ge zet met uw beroemdheid zelfs de hoofdspelers Bossemans en Coppenolle in de schaduw.

En op de koop toe werd gij enkele jaren geleden vereeuwigd met een heus bronzen standbeeld in de Zuidstraat.

Il faut le faire. De kans is klein dat een andere figuur uit hetzelfde stuk ooit die eer te beurt zal vallen.

TRAVESTIET En ondanks die wereldstatus, Madame Chapeau, vind ik u geen sympathieke vrouw. Akkoord, ge hebt het niet gemakkelijk in het leven: uw man zuipt zich te pletter – ge wenste eigenlijk dat hij zich eens dood zou zuipen – en uw

poging om u van de anderen te onderscheiden mislukt faliekant. En last but not least: uw rol wordt in 99% van de gevallen gespeeld door een … man. Ge waart in de jaren '30 en '40, decennia voor er sprake was van een Gay Pride, transgender en ladyboys, dé travestiet par excellence. Het publiek was zo enthousiast in die jaren dat ze al dubbel lagen van het lachen nog voor ge één woord had gezegd. Dat vond men toen zo ontzettend grappig: een man die een armzalige, stuntelige oude vrouw speelt en met zijn achterste wiebelt.

DIERENVRIEND En tenslotte nog dit, Madame Chapeau: ge zijt eigenlijk niet meer van deze tijd.

In de scène die uw moment de gloire was in de jaren van onderbroekenlol en platte volkshumor, doet ge uitgebreid uit de doeken hoe ge uw geliefde huiskonijn, Jefke, om het leven brengt.

Voor diegenen die het stuk nog nooit hebben gezien, vat ik hier die memorabele scène even kort samen. Ge steekt uw lievelingskonijntje in een ladenkast maar ge zorgt ervoor dat zijn kop uit de lade steekt. Vervolgens guillotineerd ge hem door de ladekast met uw achterste dicht te gooien. Met uw achterste, want ge kon deze gruwelijke slachtmethode zelf niet onder ogen zien. En waarom, Madame Chapeau? Omdat ge met het bloedgeld van de verkoop van uw gevilde Jefke u een ticket kunt aanschaffen voor de derby tussen Daring en Union.

Ik vertel de scène nu nogal sec, want bij een echte opvoering gaat dit allemaal gepaard met breed uitgevoerde gestes, met uw wiebelende gat schuifelend naar een jolig publiek. Dat was jarenlang gieren en brullen: ‘Ocharme Jefke!’, ‘Zie Madame Chapeau!’. Maar we leven in andere tijden, Madame Chapeau. Het publiek krijgt vandaag in prime time horrorscènes uit de ‘betere’ Vlaamse slachthuizen en kippenkwekerijen. Ik weet niet of de Brusselaars bij een volgende opvoering nog zo hartelijk met u zullen kunnen lachen …

Droogstoppel is een Brusselse eeuweling die zijn stad enorm heeft zien veranderen, soms ten goede maar vaak ook ten kwade. In zijn open brieven gaat hij een openhartig gesprek aan met beroemde of minder beroemde Brusselaars.

Droogstoppel kan wel eens zeuren of doordrammen, maar in de grond is Droogstoppel een wijs man met het hart op de juiste plaats.

Résumé

Droogstoppel écrit de lettres ouvertes à des personnes célèbres et moins célèbres de Bruxelles. Ce mois-ci : Amélie Van Beneden, mieux connue sous de Madame Chapeau. Droogstoppel se demande pourquoi cette figure célèbre n’est pas plus présente dans la pièce de théâtre Bossemans et Coppenolle, même si elle n’est pas si sympa. En effet, elle tue son lapin préféré d'une cruelle manière pour pouvoir s’acheter un billet pour un match de football.

Droogstoppel

9

>OPROEP

© ERIC DANHIER AMBIORIXWIJK, THE FIRST DATE, WERK VAN OLI-B

LA REVUE©MARTIN GALLONE

BRUSS-IT !

STREET ART PARCOURS Hoe zie jij Brussel?

VOOR DE LEZERS VAN DE VIJFHOEK

VOORSTELLING LA REVUE IN THÉATRE DES GALERIES Het Théatre des Galeries is één van de Brusselse culttheaters dat zijn publiek steeds entertaint op een verrassende manier.

Jaarlijks worden er zowel hedendaagse als klassieke stukken opgevoerd, waarbij bijzondere aandacht gaat naar productie en uitvoering.

Ook staat dit theater bekend om zijn fantastische eindejaarsshow, La Revue.

Hou je van humor en satire? Schrijf je dan in voor deze publieksactiviteit!

10

De Markten geeft drie duo-tickets weg voor de voorstelling van La Revue op donderdag 14 december om 20u15 in het Théâtre des Galeries. Afspraak om 20u aan de ingang van het Théâtre des Galeries, Koninklijke Sint-Hubertusgalerijen.

Reservatie: tickets.vgc.be/demarkten

Met de projectoproep ‘Bruss-it’ lanceert de VGC voor de derde keer een projectoproep voor projecten van sociale stadsinnovatie en ondersteunt projecten rond gemeenschapsvorming in de gedeelde ruimte. Alle Brusselse verenigingen, organisaties, scholen, wijk- of burgercollectieven, enz… met ideeën voor een beter, mooier, slimmer en socialer Brussel kunnen een voorstel indienen bij de VGC. Sterke projecten kunnen een subsidie tot 15.000 euro krijgen. Via ‘Bruss-it’ ondersteunde de VGC de voorbije jaren in totaal al 36 projecten rond gemeenschapsvorming in de gedeelde ruimte.

Heb je een projectidee en wil je graag feedback? Op woensdag 6 december organiseert de VGC het laatste feedbackmoment van dit jaar Je kan er je projectidee kort voorstellen en je krijgt feedback.

Een projectaanvraag indienen kan tot en met 16 januari 2018.

• Info & inschrijvingen: www.vgc.be/bruss-it, brussit@vgc.be

Voortaan vindt u het Street Art Parcours van de Stad Brussel online op parcoursstreetart.brussels. Deze nieuwe website verzamelt een honderdtal kunstwerken rond spontane stedelijke kunst. De website biedt de mogelijkheid om Street art-wandelingen uit te stippelen en te informeren over de nieuwste realisaties inzake stedelijke kunst op het gemeentelijke grondgebied.

Op de website worden de bestaande werken op een interactieve kaart getoond. Zo kan men wandelingen uitstippelen aan de hand van verschillende criteria (kunstwerken, artiesten, duur, wijken ) te voet, per fiets, per auto of via het openbaar vervoer. De site zal regelmatig worden aangepast met de recente actualiteit rond Street Art in de Stad Brussel.

• Info: www.parcoursstreetart.brussels

Toneel is spelen SPEELT

ENTER in BXL Werk of woon je in de Begijnhofwijk?

Klopt je hart voor deze buurt?

Heb je een neus voor schoonheid en gevoel voor humor?

WE ZIJN OP ZOEK NAAR JOU! Wij organiseren het ENTER FESTIVAL, een nomadisch en multidisciplinair kunstenfestival, dat in 2018 van 26 tot 29 april aanmeert in de Begijnhofwijk.

ENTER legt het hele festival in jouw

handen en in die van andere buurtbewoners.

Dit is een unieke kans om nieuw mensen te leren kennen en na te denken over de buurt rond de Begijnhofkerk en hoe zo’n buurtfestival er kan uitzien.

ENTER BXL brengt je theater, dans, film, muziek, woord, beeld en feest.

Wat er getoond wordt op het festival bepaal JIJ mee!!

• Tropicana, Lakensestraat 148 Op dinsdagavond en op woensdagnamiddag Bie.vancraeynest@demos.be 0495 69 24 47 Facebook: ENTER bxl Kito maakt een boekenhoek Later (in januari) maken we die boekenhoek interactiever Save the date: vrijdag 2 februari: afterwork aperowandeling in Laken, bijeenkomst van alle Entermedewerkers

©ENTER

Ben jij benieuwd naar wat we doen tijdens de basiscursus “Toneel is spelen” ?

Kom dan maandag 11 december een kijkje nemen.

We houden een toonmoment waarop we enkele scènes van het toneelstuk ‘Closer’ van Patrick Marber spelen. In dit stuk vormen ambitie, liefde, verleiding, lust en overspel de rode draad.

Verwacht je niet aan een afgewerkte voorstelling maar aan enkele fragmenten die jij als eerste te zien krijgt!

Kom zeker langs en wie weet slaan de theaterkriebels over!

Dit toonmoment is gratis en toegankelijk voor alle geïnteresseerden.

• maandag 11 december van 20u30 tot 21u30 in De Markten

De opbrengst van Brussel Helpt 2017 gaat naar Les Gazelles de Bruxelles, een nieuwe socio-sportieve organisatie die via joggen mensen versterkt die geen of moeilijk toegang hebben tot sport: mensen in armoede, nieuwkomers, mensen zonder papieren,...

Met wekelijkse looptrainingen verbeteren ze de eigenwaarde, het lichaamsbeeld en het zelfvertrouwen van de deelnemers. Les Gazelles beoogt een sociale en culturele mix waarbij er door sport ontmoeting en uitwisseling ontstaat.

IK DOE MEE

PIERRE CLAVER Geboren in Burundi in 1979 en in België juni sinds 2016.

“Ik woon in Sint-Jans-Molenbeek en loop bij Les Gazelles de Bruxelles sinds maart 2017. Lopen geeft mij een goed gevoel en door te sporten, blijf ik gezond. Bij Les Gazelles de Bruxelles leer ik nieuwe mensen kennen en kan ik ervaringen, frustraties en ambities uitwisselen met anderen.”

D E M A R K T E N Z A M E LT L O O P K L E D I J I N Heb jij nog truien, regenjassen, korte- of lange broeken, mutsen, handschoenen of niet-gebruikte schoenen om te sporten?

Geef ze af aan ons onthaal!

brusselhelpt.be

11

BERICHTJES VAN HIER EN GINDER

COLOFON

VERENIGINGEN EN LEUKE ACTIVITEITEN KENNISMAKEN MET WINDOWS 10 BIJ BRUSSELLEER Heb je eindelijk ook Windows 10 op jouw computer of laptop? Wil je kennismaken met de tegels en apps?

Dan is de cursus 'starten met Windows 10' ideaal.In de cursus leren we op de laptop werken met het nieuwe Windows systeem: we maken kennis met het bureaublad, de start en de tegels, we leren werken met Edge, met verkenner en allerlei handige applicaties.

Wekelijks op maandang en woensdag vanaf 15 januari 2018 in het Huis van het Nederlands, Philippe de Champagnestraat 23, 1000 Brussel Prijs: Gratis • Info & Inschrijvingen: CBE BRUSSELLEER, 02 223 20 45 of www.brusselleer.be, inschrijven kan op woensdag 10 januri in het Huis van het Nederlands tussen 10u en 12u

BRUSSELS BACHKOOR

LEZINGEN DE VLAAMSE CLUB

Om het Lutherjaar op een prachtige manier af te sluiten geeft het Brussels Bachkoor op zondag 3 december in Brussel en op zondag 10 december in Vilvoorde een vertelconcert om 17u, telkens in de protestantse kerk.

In dit concert wordt de invloed van Luther op de componisten van zijn tijd tot heden toegelicht zowel in een powerpoint voorstelling als met auditief materiaal.

Er worden werken uitgevoerd van Luther zelf, maar ook van Mendelsohn, Kòdaly en natuurlijk van J.S. Bach.

De Vlaamse Club voor Kunst, Wetenschap en Letteren organiseert in december, telkens op maandagavond om 19u45, lezingen in De Markten. Op 4 december heeft Peter Wouters, uitgever van het tijdschrift Openbaar Kunstbezit Vlaanderen, het over 'Vlaamse Meesters in situ', een zestigtal locaties met meesterwerken van Vlaamse kunstenaars.

Op 18 december is er een lezing met Peter Goethals, professor waterecologie UGent die het over de waterecosystemen zal hebben.

• Info & tickets: www.brusselsbachkoor.com

• De Markten, maandag 4 en 18 december om 19u45.

Info: www.vlaamseclubbrussel.be, info@vlaamseclubbrussel.be

Werkten aan dit nummer mee: Nora De Kempeneer, Etienne Philips, Hilde Van Geel, Hanne De Nil, Jef Deyaert, Gerd De Wilde, Marcel Rijdams, Arnout Willems, Stefan Moens, Kris De Vroede en Charles Six. Foto’s: De Markten en ingezonden Lay-out en druk: Drukkerij Atlanta Schaffen Oplage: 6.000 Advertentiewerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Verantwoordelijke uitgever: Isolde Boutsen De Vijfhoek is het maandblad van De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be, www.demarkten.be www.facebook.com/demarkten.brussel

Met de steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

De Markten maakt deel uit van Cultuurcentrum Brussel.

Steun De Vijfhoek: Hartelijk dank aan Marie Bogaerts.

Uw steun blijft welkom op rekeningnummer BE62- 433-1147061-61 van De Markten met vermelding "steun De Vijfhoek".

Voor het januarinummer 2018 van De Vijfhoek zijn teksten en aankondigingen welkom tot uiterlijk 8 december.

Artikelwerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Openingsuren onthaal: maandag tot donderdag van 9 tot 20u, vrijdag van 9 tot 17u en zaterdag van 9 tot 13u (behalve tijdens de schoolvakanties). De Markten is gesloten van 25 december 2017 tot en met 1 januari 2018.

Wie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont, kan De Vijfhoek gratis ontvangen.

Woont u buiten Brussel?

Dan krijgt u De Vijfhoek door € 12,50 over te schrijven op rekeningnummer 433-1147061-61 met de vermelding van 'Abonnement De Vijfhoek'.

De Vijfhoek niet meer ontvangen?

Wij denken aan het milieu. Wil je dit magazine liever niet meer ontvangen? Mail dan naar demarkten@demarkten.be of bel naar 02 512 34 25 om je uit te schrijven.

Wist je dat je al onze publicaties ook online kan bekijken?

Surf naar www.demarkten.be/publicaties.

Wil je onze e-nieuwsbrief ontvangen? Mail naar demarkten@demarkten.be of schrijf je in op www.demarkten.be

12