De Vijfhoek november 2017

P 3A 9110 afgiftekantoor Brussel X Oude Graanmarkt 5 1000 Brussel

PB- PP B- 06386 BELGIE(N) - BELGIQUE

MAANDBLAD > JAARGANG 41 > NUMMER 9> NOVEMBER 2017 (behalve in juli en augustus)

BUREN VAN DE MARKTEN > P6 >CLAUDINE DEWETTINCK BOUWEN EN BREKEN IN BRUSSEL > P8 >THE CHAMBON DROOGSTOPPEL > P9 >OPEN BRIEF AAN FRÉDÉRIC DE MERODE

Stadsbaken: Frédéric de Merode ©Arnout Willems

NOVEMBER IN DE MARKTEN

© Arnout Willems

TENTOONSTELLING

DE INTERNATIONALE JURY VAN DE PRIJS VOOR GRAFIEK STELT TENTOON Het Martelaarsplein is een oase van rust in het stadscentrum. Het plein werd aangelegd op het veld waar eeuwen geleden de blekerijen hun lappen uitspreidden. Midden op het plein staat het monument voor de gesneuvelde revolutionairen uit 1830. Een van die verzetstrijders was Louis Fréderic de Merode.

Weinigen weten dat op het plein ook mensen wonen. Wij hadden een gesprek met Claudine Wettinck.

In de rubriek Ter Plekke verneem je dat het plein niet altijd verzonken is in stille diepzinnigheid.

Op vrijdag 24 november brengen we een bezoek aan het kabinet van Sven Gatz, Vlaams minister van Cultuur, Jeugd, Media en Brussel.

2

Dit jaar wordt voor het eerst de Prijs voor Grafiek ook opengesteld voor kunstenaars uit Vlaanderen.

Het Centre de la Gravure et de l’Image Imprimée in La Louvière organiseert deze wedstrijd al sinds 1989. Bij deze bijzondere editie zal er een tentoonstelling georganiseerd worden langs beide kanten van de gemeenschapsgrenzen, in Brussel en in La Louvière.

De prijsuitreiking van de Prijs voor grafiek – bijzondere editie vindt plaats op vrijdag 1 december om 19u in het Centre de la Gravure in La Louvière, met aansluitend de tentoonstelling met werk van de geselecteerde kunstenaars én de winnaars (Meer info: www.centredelagravure.be) In De Markten tonen de juryleden van de Prijs hun eigen werk. Ze werden gekozen door de twee samenwerkende organisaties. Het is een internationaal gezelschap, met artiesten uit

Vlaanderen, Wallonië, Brussel, Nederland en Frankrijk. Het zijn allen gerenommeerde artiesten die behalve in grafiek ook excelleren in schilderkunst, installaties en beeldhouwwerk en dat ook zullen tonen in De Markten.

Deelnemende kunstenaars: Michel Barzin, Greet Billet, Damien Deroubaix, Lukasz Kurzatkowski, Goedele Peeters en Angelique van Wesemael.

Wij nodigen je graag uit voor de vernissage op donderdag 16 november om 19u.

• De tentoonstelling loopt van 17 november tot en met 23 december 2017 en is open van dinsdag tot en met zondag van 12u tot 18u. Gratis toegang.

In het kader van het cultureel samenwerkingsakkoord Vlaamse Gemeenschap en Franse Gemeenschap. Dit project wordt georganiseerd door het Centre de la Gravure en De Markten.

MICHEL BARZIN GREET BILLIET DAMIEN DEROUBAIX LUKASZ KURZATKOWSKI GOEDELE PEETERS ANGELIQUE VAN WESEMAEL

GEMEENSCHAPSFORUM

OPEN GEMEENSCHAPSRAAD OVER “ARMOEDE EN CULTUUR” Naar goede gewoonte stelt De Markten haar algemene vergadering open voor alle geïnteresseerden. Deze keer is het thema “Armoede en cultuur”.

Verenigingen zoeken steeds naar nieuwe mensen, terwijl velen de weg naar verenigingen niet vinden. Mensen in armoede (MIA’s) kennen de verenigingen niet of ervaren teveel drempels. Het lidgeld is een financiële belemmering, maar de sociale, culturele en vooral psychologische drempels zijn de échte, hogere en vaak niet zichtbare.

Na een korte inleiding bekijken we de film ‘Kunstproeven’. In deze documentaire van regisseur Joke Nyssen worden 3 mensen in armoede gevolgd, in hun privéleven en tijdens een project van Ons Gedacht, de Vereniging waar

armen het woord nemen, in Lier. Deze film leert ons anders kijken naar mensen in armoede. Na de film (35’) is er tijd voor vragen en discussie. Inleiding en discussie door Dinora De Waele, medewerker van Bindkracht, een vzw die hulpverleners en begeleiders wil ondersteunen en versterken in het krachtgericht werken met mensen in armoede.

Dinora heeft een rijke ervaring in sociaal cultureel werk en past de kaders van Bind-Kracht toe op sociaal-artistieke projecten.

Achteraf is er tijd voor napraten bij een (aangeboden) drankje. Welkom!

LEZING

HEERLIJK PROEVEN VAN KLASSIEKE MUZIEK Prokofiev Sergei Sergejevitsj Prokofiev werd in 1891 geboren in Sonstowka. Na de Russische revolutie (1917) verliet hij zijn vaderland om te wonen en te werken in Duitsland, de Verenigde Staten, Japan en Frankrijk, wat in die tijd als verraad werd beschouwd.

Over zijn stijl schrijft Prokofiev zelf dat deze in vijf woorden samen te vatten is: klassiek, modernistisch, motorisch, lyrisch en grotesk. Zijn bekendste werk is zeker en vast ‘Peter en de Wolf’. Hij stierf enkele uren na Stalin, op 4 maart 1953.

Geert Boxstael overvliegt het leven van Prokofiev en laat u genieten van zijn prachtige muziek. Na de voordracht zorgen studenten van het Koninklijk conservatorium voor een optreden met muziek van Prokofiev.

• Dinsdag 14 november van 9u tot 11u30 Prijs: €12 of €10 met BOp-kaart €2 Paspartoe aan kansentarief (koffie voordracht en concert inbegrepen) en €16 toeslag voor de middaglunch (vooraf bij inschrijving te reserveren).

Reserveren via www.bop.brussels.be

• Woensdag 15 november om 20u.

Prijs: Gratis, reservatie gewenst www.demarkten.be

Organisatie en info: De Markten, 02 512 34 25, www.demarkten.be, demarkten@demarkten.be 3 3

CONCERT

DANS

AFRIKAANSE DANS

TRAFFIK KLASSIK

4

TRAFFIK KLASSIK is geen onbekende meer in De Markten. Deze groep klassiek geschoolde musici rond cellist Michel Boulanger brengt boeiende concertprogramma’s waarin onbekende of ondergewaardeerde kamermuziek uit de 18de en 19de eeuw opnieuw een plaats krijgt naast kleppers als Haydn of Mozart.

samenleving.

Dit jaar brengen ze kamermuziek voor traverso, fagot en strijkers van Mozart en François Devienne. Ook enkele afgestofte pareltjes van componisten van bij ons staan op het programma.

Een boeiende en veelzijdige tocht door de 18de eeuw met een woordje uitleg tussen de stukken.

De muzikanten spelen op historische instrumenten en treden niet alleen op in het reguliere concertcircuit maar ook op minder evidente plekken en voor publiek dat minder vertrouwd is met klassieke muziek. TRAFFIK KLASSIK besteedt speciale aandacht aan het bereiken van kwetsbare groepen in de

• Dinsdag 21 november van 14u tot 15u30 (Kapel van rusthuis ter Ursulinen Ursulinenstraat 6, 1000 Brussel) en van 20u tot 21u30 (Spiegelzaal, De Markten) Prijs: €10/8/6 of €2 Paspartoe aan kansentarief

Reservatie: www.demarkten.be

Afrikaanse dans is tegelijkertijd inspannend en ontspannend. Het is een universele manier van dansen, krachtig, intensief en natuurlijk.

Op het opzwepende ritme van live percussie leer je in deze cursus de bewegingen van de Afrikaanse dans.

Deze stage wordt begeleid door percussionisten met ritmes uit de verschillende regio's van Togo en West-Afrika.

• De lessen vinden dit jaar nog plaats op 26 november en 10 december en worden in het Frans gegeven.

Prijs: €9 of €2 Paspartoe aan kansentarief per les als je op voorhand reserveert of €10 of €2 Paspartoe aan kansentarief cash te betalen bij aanvang van de les.

ACTIE

WERELDWERKGROEP BRUSSEL-CENTRUM WERKT MEE AAN 11.11.11-CAMPAGNE Allemaal mensen, onderweg naar beter Dit jaar stelt 11.11.11 migratie en vluchtelingen centraal in zijn campagne.

Niet toevallig, de cijfers spreken voor zich.

65 miljoen mensen zijn op de vlucht voor oorlog en vervolging. Miljoenen anderen ontvluchten armoede, ongelijkheid, klimaatverandering… Oorzaken waar 11.11.11 elke dag, samen met zijn leden, structureel aan werkt.

Daarom eisen we een rechtvaardig migratiebeleid, dat de oorzaken van migratie aanpakt, dat veilige en legale migratieroutes aanbiedt. Een beleid dat verbindt en met juiste cijfers over vluchtelingen en migratie communiceert.

"Zag mijn leven aan me voorbijgaan, wist dat het niet beter zou worden" In de Nigerese woestijnstad Agadez arriveren jaarlijks duizenden migranten.

Vaak zijn onderweg hun geld en bezittingen afgenomen aan de vele

controleposten. In Niger wachten ze tot ze de woestijn kunnen oversteken naar Libië of Algerije. Een gevaarlijke tocht waar al duizenden het leven lieten. De onmetelijke woestijn tussen Agadez en Libië is, net als de Middellandse Zee, een kerkhof geworden. Mensen worden er op pick-ups gezet met onvoldoende water, in temperaturen tot vijftig graden. Soms worden ze gewoon achtergelaten door mensensmokkelaars.

Dit jaar staan in de 11.11.11 campagne migratie en vluchtelingen centraal.

Het comité Brussel Centrum stelt een sensibiliserings- en verkoopstand op in Muntpunt op zaterdag 4 november (van 10 tot 18u) en de week daarop van maandag tot vrijdag, (6 tot 10 november, telkens van 17 tot 20u).

Kom die week zeker langs en steun de campagne!

TER PLEKKE >MARTELAREN EN GROTE HARTEN PRIESTER KOWAL

De rust op het Martelaarsplein lijkt op de adem van de eeuwigheid die je voelt op een kerkhof. Niet te verbazen als je denkt aan de gesneuvelde separatisten die hier werden begraven. Ze vochten in 1830 tegen het Nederlands bewind van Willem I voor onafhankelijkheid. De evenwichtige neoclassicistische architectuur van het plein (1775) versterkt de sereniteit. Zelfs de politieke cenakels achter enkele gevels verstoren de rust niet. Naast het monument ter ere van de gesneuvelden en de crypte, houdt het standbeeld van L. Frédéric de Merode de geest van het Belgisch-patriottistisch reveil levendig. Het ‘Théâtre des Martyrs’ vertegenwoordigt de actuele culturele poot, samen met de boekhandel Quartiers Latins. Op een kleine boogscheut staat de Finisterraekerk, ooit een kapelletje aan de rand van de bewoonde (Brusselse) wereld, waar bleeksters en wasvrouwen kwamen bidden na hun werk in de wasserij en op de omliggende weiden. Het plein heette in de Franse tijd dan ook Blekerijplein, en nog eerder het St.-Michielsplein, maar de Franse revolutionairen hadden het niet voor heiligen en schaften deze naam af.

Franse luis in Vlaamse pels Het ‘Théâtre des Martyrs’ werd in 1998 ingericht waar voorheen ‘Cinéma Etoile’ was. Het theater is even mooi als zijn omgeving. De inkomhal oogt bijzonder fraai met een monumentaal fresco van Pierre Alechinsky. Muriel, die er de permanentie verzorgt, noemt het theater een communautair initiatief. De Franse gemeenschapscommissie van het Brusselse gewest ( Cocof) wilde het plein niet volledig ‘vervlaamst’ zien: Bourgeois, Muyters, Weyts…, ze zijn hier allemaal gevestigd. Muriel, rasechte Brusselaarster, werkte hier 14 jaar en wijkt nu uit naar het platteland. Zoals velen zag ze Brussel veranderen in een multiculturele snelkookpan. Brussel heeft zijn provincialistische ondertoontje volledig achter zich gelaten, vindt ze. Ze houdt van het culturele leven en dat zal ze missen buiten de hoofdstad. Het Brussels thea-

terleven is goed ontwikkeld aan Franstalige kant, met veel gezelschappen op diverse locaties. Maar voor echte vernieuwing moet je bij de Vlamingen zijn.

Volgens haar hebben de Nederlandstalige Brusselaars de multiculturele trein niet laten passeren. KVS, Kaai en Beursschouwburg zoeken andere culturen op en zijn niet bang voor experimenten.

Het Franstalig theater vindt ze vrij klassiek en eerder behoudsgezind naar eigen (rijke) cultuur gericht. Het ‘Théâtre des Martyrs’ brengt dit seizoen bijvoorbeeld Ionesco, Camus, Beckett, Ovidius, Strindberg maar ook de monoloog van Lanoye met Viviane De Muynck. “Theater brengt de ideeën aan die de wereld doen vooruitgaan”, betoogt ze.

Het plein is niet altijd verzonken in stille diepzinnigheid. Tijdens deze zomer was er de Mozartiade, een samenwerking van het theater met het Midsummer

Mozartiade festival, dat Mozart wil linken aan Brusselse erfgoedparels. Op het plein werden vijf concerten gebracht, in het theater werd Mozarts Don Giovanni opgevoerd.

‘Son coeur est plus grand que le vôtre’ De glazen deuren van de Finisterraekerk staan wijd open, men is hier niet bang voor de drukte van de Nieuwstraat, al staan er vlakbij wel agenten. Zoals in vele kerken is er een soort conciërge, een pastoraal medewerker die je kan te woord staan met vragen over de kerk, de erediensten en de sacramenten. Het is moeilijk uit te maken of het een man of een vrouw is, maar voor God maakt dat gelukkig niets uit. Er is ook een priester aanwezig, in kerkelijk gewaad, die opgelucht is als hem geen vragen worden gesteld over de geschiedenis van de kerk of over zijn illustere voorganger Staf Nimmegeers. Père Zbigniew Kowal behoort tot de congregatie van de Priesters van het H. Hart en woont in het klooster van Elsene. Hij doet pastoraal werk in de zes parochies van Brussel-centrum en is aalmoezenier in drie Brusselse ziekenhuizen. Hij werd 30 jaar geleden tot priester gewijd en heeft er al een carrière op zitten als missionaris in Congo, toen nog Zaïre. Ook in Frankrijk was hij actief: hij verzorgde er de missen in de basiliek van Montmartre, Parijs, de laatste dagelijkse mis was er om 22u! Hier in de Finisterraekerk is elke dag een priester aanwezig volgens een rooster dat in de kerk hangt met de namen van de priesters en

de uren van permanentie. Onderaan het bord staat "Zijn hart is groter dan het uwe”. Priester Kowal preciseert dat het niet om zijn hart gaat, maar om dat van god. Volgens de regel van zijn congregatie zijn er twee belangrijke taken voor de priesters: elke dag 30 minuten het Heilig Hart aanbidden en missioneren.

Poolse nauwgezetheid Priester Kowal is gek op cijfers en lijstjes: hij ratelt data af, uren van missen, preken en permanenties, namen van confraters, van kerken in Parijs, Nice, Alpes Maritimes, Kinshasa, de talen die hij spreekt, de uurroosters die hij in acht neemt … Enige emotie lijkt hem vreemd te zijn, vragen in die richting negeert hij. Ja, hij gaat elk jaar een maand met vakantie in Polen. Wat hij denkt over Brussel? Niets eigenlijk. Priester Kowal neemt de biecht af, zegent huwelijken in, doet begrafenissen, bezoekt zieken, alles met grote gelijkmoedigheid. Hij heeft geen mening, geen oordeel, geen voorkeur. Hij lacht niet, windt zich niet op, heeft het niet koud of warm. Hij kijkt met een haast kinderlijk blik de wereld in die hij neemt zoals hij zich aandient.

“Ik pas mij aan”. Hij geeft me een prentje van twee pausen die hij misschien wel bewondert: paus Johannes XXIII en paus Johannes Paulus II (Wojtyla, de Pool). “Het is vandaag de feestdag van Johannes XXIII, 11 oktober, de dag van de aanvang van het tweede Vaticaans concilie”. En ook een prentje voor zijn 25 jaar priesterschap waarop hij staat af-

gebeeld met een lange baard, omringd door naakte zwarte kindjes, ergens in de brousse. Clichés zijn onuitroeibaar.

Paus Johannes XXIII was volgens priester Kowal een echte grappenmaker. Hij zoekt in zijn agenda een papiertje en leest mij met onbewogen gezicht een grapje voor van de beroemde paus. De paus vroeg aan een jongetje wat hij later wilde worden. Brandweerman of paus, antwoordde het jongetje. Ik zou voor het eerste kiezen, vervolgde de paus, iedereen kan paus worden, kijk maar naar mij!

Een andere bekende uitspaak van Johannes: "Hoeveel mensen er in het Vaticaan werken? Ik hoop de helft!"

Marleen Janssens

Résumé

Créé en 1998, le Théâtre des Martyrs était auparavant le «Cinéma Etoile».

Muriel y est en charge de la permanence et considère ce théâtre comme une initiative communautaire.

Père Zbigniew Kowal est membre de la congrégation des prêtres du Sacré Cœur de Jésus. Il est assistant pastoral.

Il peut dès lors répondre aux questions sur l'Eglise, le culte et les sacrements.

De manière quotidienne, un prêtre est présent dans l'église du Finistère. On y trouve d’ailleurs un calendrier suspendu avec les noms des prêtres et leurs heures de.

5

BUREN VAN DE MARKTEN Claudine Dewettinck De Vijfhoek: Wat woon je hier prachtig!

CDW: Ja, ik ben hier erg gelukkig. Toen ik dit appartement kocht, zag het er wel heel anders uit. In 2011 heb ik het helemaal gerenoveerd naar mijn zin.

Voor het uitbreken van een muur – anders kon de piano niet binnen – heb ik toelating moeten vragen, want dit is een geklasseerd gebouw. Maar verder doe ik hier binnen wat ik wil. Alleen aan de gevel mag ik niet raken, daar mag zelfs geen bloempotje op!

©ARNOUT WILLEMS

Weinig mensen weten dat op het Martelaarsplein ook gewoon mensen wonen! En toch, op bezoek bij Claudine Dewettinck komen we in een paradijsje terecht.

Je hebt mooie kunst aan de muur.

Ik ben nochtans geen verzamelaar, maar wel een liefhebber van hedendaagse kunst. Ik heb het ook allemaal zelf ontdekt. Van thuis uit kregen we geen belangstelling mee voor kunst, cultuur, film of theater. Zelfs vakantie en reizen was er niet bij.

En ook van muziek?

Ik heb altijd veel van muziek gehouden. Maar mijn zoon Dirk Herten is een bijzonder goed pianist, bekend in het binnen- maar vooral in het buitenland. Hij krijgt zeer goede recenties in Australië en Canada. Ik verzorg zijn promotie, over de hele wereld. Dat is behoorlijk wat werk.

Hoe komt een rasechte Gentse op het Martelaarsplein terecht?

Wel, om te beginnen ben ik al geen Gentse. Ik kom eigenlijk uit Ever-

6

gem-Belsele, in het Meetjesland. Maar ik trouwde met een Nederlandstalige Brusselaar.

En daarom naar Brussel gekomen?

Eigenlijk niet. Ik was intussen weduwe en had een appartement in Oostende, maar huurde omwille van mijn werk een flatje in Wemmel. Een leuke job!

Ik runde administratief het filiaal van Nina Ricci in Kraainem. Daar heb ik erg veel geleerd en werd ik meertalig.

Ik werkte heel lange dagen en ging pas op vrijdagnamiddag voor het weekend naar Oostende. Eind ’99 verkocht de familie Ricci alles aan Paco Rabanne en verloor ik mijn job. Bijzonder jammer!

En je ging terug naar Oostende.

Ja, eeuwig vakantie dacht ik, en dat was zo in het begin. Maar na een tijd ging het mis. Ik had pas mijn dochter verloren en ik liep doelloos rond. Ik miste mijn job ook. En toen besliste ik naar Brussel te komen. Half 2002 verhuisde ik naar hier, op het Martelaarsplein.

Je nieuwe leven begon.

Nog niet meteen. Ik vond mezelf te jong om niet meer te werken en stuurde op mijn eigenzinnige manier een spontane sollicitatiebrief naar de toenmalige Vlaamse minister-president Yves Leterme die hier op het Martelaarsplein kantoor hield? wat

de Vlaamse regering nog steeds doet.

Die brief moet indruk gemaakt hebben: ik mocht meteen beginnen, op het plein waar ik ook woonde. Ik heb er gewerkt tot ik met pensioen ging in 2008. Het was een zware job, hele dagen lang was ik paraat. Ik werkte voor de Vlaamse regering, maar mijn talenkennis kwam meer dan ooit van pas.

Had je tijd voor hobby’s in die periode?

Nauwelijks. Maar ik heb achteraf mijn schade ingehaald, eindelijk tijd voor mezelf. Zodra ik met pensioen was, ging ik met mijn fototoestel op stap.

De trein op, naar zee, naar het platteland. Ik had er niet veel compagnie bij nodig, ik had toen genoeg aan mezelf.

En je zoon.

Ja, mijn zoon, dat is mijn leven, dat kan je wel zeggen. Maar op een bepaald moment ben ik toch bij BOp (Brussels Ouderenplatform) binnengestapt. Eigenlijk eerder toevallig. Ik was het al eens van plan geweest maar had toen last van drempelvrees. Nu stapte ik binnen omdat ik gelezen had dat er een wandelgroep was, Eksteroog, en van het één kwam het ander: fietsen, boksen, een gezonde geest in een gezond lichaam, zeg maar.

Schrijven en zingen doe je ook?

Ja, ik doe mee aan het schrijfatelier en doe dat ook goed vinden anderen.

We krijgen elke keer huiswerk mee en

©ARNOUT WILLEMS

©ARNOUT WILLEMS

dan bespreken we dat een volgende keer voor met de anderen. Fijn is dat, ik geniet ervan en de begeleider is erg goed. Ik zing ook bij het koor van het BOp, Bocantus. Een heel gevarieerd repertoire. Onze volgende Café Chantant is op 14 februari en het thema is 'Love' natuurlijk. Ik ben heel veel bezig, ik ontdek de mensen, ik heb me in geen jaren zo goed gevoeld als nu!

En dan nog lezingen geven!

Op vraag van Peter van het BOp inderdaad. En eerste keer was dat over Paul Van Ostaijen, mijn lievelingsdichter. Ik vertelde over zijn leven en droeg Me-

lopee voor. Mijn zoon begeleidde me met muziek. Daarna verzorgde ik nog lezingen over Eric Satie en over Gershwin, telkens op de piano begeleid door Dirk. Iedere keer moeten er stoelen bijgehaald worden, zoveel belangstelling is er! In februari volgt er trouwens een lezing over Edith Piaf.

Ik kom! Maar vertel nog even over Brussel: je woont hier op een prachtig plein.

Jawel, en het is er erg kalm. Het is een oase van rust in hartje Brussel.

Weinig of geen lawaai, geen kermistoestanden hier. Daar ga ik trouwens

niet heen. Het vuurwerk bijvoorbeeld, daar zie je me niet meer, te druk, te veel volk, er moest maar eens paniek uitbreken! Hier is alleen één keer per jaar tijdens het laatste weekend van september de herdenking van 1830, in kleren van toen. Het is ieder jaar precies hetzelfde maar ik kijk toch elke keer. Ik besef wel dat ik een geluksvogel ben: ik heb hier op mijn plein geen last van lawaai, alleen af en toe van sirenes, dat doet echt pijn aan de oren.

Ik heb hier ook alles op loopafstand, winkels, het BOp, theater en cinema.

Ik gebruik mijn wagen nauwelijks.

Maar ik kan me wel eens ergeren aan het vuil in deze stad, kauwgom op de stoep bijvoorbeeld. En de autovrije zone, die is nu echt afschuwelijk. Maar ik ben ervan overtuigd dat dit nog wel goed komt.

Résumé

Depuis 2002, Claudine Dewettinck habite la place des Martyrs. Elle travaillait pour le gouvernement flamand installé sur la place même de sa résidence jusqu'en 2008, moment de sa retraite. Depuis, elle se consacre à son hobby : la photographie.

Elle profite aussi des activités du Bop (Brussels Ouderenplatform) telles que la marche, le vélo et même la boxe. On retrouve également dans son programme l’écriture et le chant dans une chorale. Très occupée, Claudine ne s'est jamais sentie aussi bien que maintenant.

Denk je hier in Brussel te blijven?

Ja, ik leef hier rustig en graag. Ik hoop hier ooit ouder te worden.

Dankjewel voor dit gesprek!

7

BOUWEN EN BREKEN IN BRUSSEL >THE CHAMBON

Hoera, hoera, de hoofdzetel van ons aller ASLK, de spaar- en lijfrentekas met het schattige bijenkorf-logo onzer jeugd, wordt een nieuwe stadswijk, schalden de lokale media vijf jaar geleden. Wat is er van geworden?

Het betrof niet alleen het gekende gebouw met de vreemde citroenpers in de top, de geschutstorens, de massieve gesloten gevel met bas-reliëfs langs de Wolvengracht en de elegante doch stekelige hekkens langs de Broekstraat, samen een geldfort waardig. Het hele bouwblok tussen Wolvengracht, Zilverstraat, Kreupelenstraat en Broekstraat, goed voor meer dan 10.000 m2 grondoppervlakte en meer dan 50.000 m2 bovengronds bebouwbaar, werd in/ aangepakt.

Alfred Chambon Het zogenaamd hoefijzervormig gebouw van Alfred Chambon werd het uithangbord voor de hele site en zoals blijkt ook grotendeels de vlag die de lading niet helemaal dekt. Chambon werd ook de naam van het overkoepe-

8

lend project, “the Chambon”! Achter de prestigieuze gevel aan de Wolvengracht werd het business as usual. Een deel van de niet zo oude kantoorgebouwen (jaren 70) werd afgebroken en vervangen. In de plaats van kantoren kwamen grotendeels woningen. Het geheel werd verknipt in verschillende deelprojecten, elk met welluidende namen uit de operawereld, Monnaie oblige. Het hoofdgebouw werd Romeo & Juliet (evenwel zonder balkons noch terrassen), verder zijn ook Orfeo en Tosca aanwezig en zelfs Don Giovanni, die studentenkoten beheert.

Luxueus gehuisvest Daar waar Romeo & Juliet luxueus gehuisvest zijn in hoge loftachtige ruimten met dubbele bronzen ramen en oneindige art-deco gangen, zijn Tosca, Orfeo

en Figaro eerder ondergebracht in de achterstraten Kreupelenstraat en Zilverstraat. Ook de architectuur van deze nieuwe gebouwen verschilt niet veel van de vroegere kantoorgebouwen, Don Giovanni, 135 studentenkoten, kan men gewoon banaal noemen en is zeker geen bijdrage tot de kwaliteit van het stadschap, het sluit wel aan bij de kotslelijke gebouwen die de ASLK hier langs de Broekstraat in de jaren 70/80 neerpootte en die deze levendige wijk definitief kapot maakten.

In de Kreupelenstraat heeft men toch nog het oude Chambongebouw (1930) bewaard, omgedoopt en opgehoogd tot Carmen, een kantoorgebouw met industriële toets, de sigarenmaakster uit Sevilla waardig. In de Zilverstraat baat Othello een cheap and Easy hotel uit.

Gesloten bouwblok Op enkele vitrines na in de hoek naar het Martelaarsplein (twijfelachtig gelegen

voor winkelvastgoed) blijft dit bouwblok gesloten naar de stad toe en heeft geen enkele gevel ook enige openheid naar de buurt. Het blijft onvriendelijk, trottoirs waar men liever snel voorbij waait. Men poogt wel van de oude lokettenzaal, binnen de omwalling, een food hall te maken, wat dat ook moge betekenen. De brochure beloofde nochtans 'boutiques, delicatessen and dining establishements' Hier en daar zijn er zwaar getraliede doorkijken naar het binnengebied, dat er aantrekkelijk groen uitziet. Van binnenuit blijkt deze 'oase' echter nogal losstaand van de omgevende gebouwen en geeft ze het gevoel van een achtertuin waar achterdeuren op uitgeven, louter kijkgroen…

De ambitie om van dit bouwblok “een nieuwe stadswijk” te maken is duidelijk blijven steken in de luxueuze brochures bestemd voor het lokken van investeerders:

Chambon a timeless urban experience?

A Flagship project in the heart of the city??

The Chambon will become synonymous with art and culture???

Marcel Rijdams Foto’s Marcel Rijdams en the Chambon.

Alfred Chambon architect (°1884-+1973) zoon van Alban Chambon de architectdecorateur van het Metropole Hotel 2 In tegenstelling met wat de brochures beloofden 3 https://issuu.com/hooox/docs/allfin_-_ chambon_-_hooox_real_estat 1

Résumé

Le siège de l'ancienne CGER est devenu un tout nouveau quartier de la ville qui concerne l’ensemble entre la rue du Fossé aux Loups, d’Argent, des Boiteux et du Marais. Le bâtiment en forme de fer à cheval d'Alfred Chambon est devenu l'enseigne de l'ensemble du site. Le nom de l’architecte est devenu celui du projet : « le Chambon » ! L'ambition de faire de ce bloc de construction « un nouveau quartier » a clairement été indiquée dans les brochures de luxe destinées à attirer les investisseurs.

DROOGSTOPPEL

> DROOGSTOPPELS OPEN BRIEF AAN …

FRÉDÉRIC DE MERODE (1792-1830) Beste Frédéric, Hoe lang zou het al geleden zijn dat iemand nog eens plechtig bloemen aan de voet van uw standbeeld heeft neergelegd? Wanneer heeft iemand nog eens uit volle borst en zonder enige schaamte de Brabançonne voor uw bronzen medaillon ten beste gegeven?

En bij welke patriot gaat het hart sneller slaan bij het horen van uw naam?

Ik betwijfel sterk of nog veel Belgen u een warm hart toedragen. Vandaag wordt uw standbeeld vooraan en achteraan belaagd door Vlaamse kabinetten met de obligate Vlaamse leeuwenvlaggen. En links en rechts van je bronzen standbeeld werden bankjes voorzien waar Vlaamse cabinetards, verloren gelopen toeristen of winkelmoeë shoppers even kunnen uitrusten in deze neoclassicistische oaze. Zouden zij beseffen dat onder hun voeten de lichamen rusten van Belgische martelaars?

Martelaars zoals gij, Frédéric, die hun leven gaven voor die verheven Belgische gedachte: een natie zonder protestantse bemoeial en mét vrijheid van pers, vereniging, eredienst en onderricht voor alle Belgische Gutmenschen.

Ge waart een onverschrokken vechter die zich niet door een of ander bataillon van professioneel getrainde Hollanders uit het lood liet slaan. Mocht ge een Amerikaan zijn geweest, dan hadden

ze over uw leven een film gemaakt met Bruce Willis of Matt Damon in de hoofdrol.

Blauwe kiel En zeggen dat ge eigenlijk een gezapig leventje had kunnen leiden in een schoon kasteel bij Chartres. Maar de Belgische Revolte brak uit en ge repte u als de bliksem naar Brussel. Dat was toen uitzonderlijk voor een aristocraat: dat ge zelfs dezelfde blauwe vodden aantrok als de arme sloebers uit de Marollen of de Bas-Fonds. En dat ge altijd in de eerste linies vocht. Op gevaar van eigen leven. Zoals in Lier, waaruit de Nederlanders zich holderdebolder moesten terugtrekken. Ge ging achter hen aan tot in Berchem bij Antwerpen en daar trof een kogel u in het bovenbeen. In allerijl moesten ze u in Mechelen in veiligheid brengen waar uw been geamputeerd werd. In de kathedraal is er nog altijd een prachtig standbeeld waarop ge liggend staat afgebeeld: het bloed gutst uit uw rechterdij maar ge houdt zoals een taaie cowboy uw revolver stevig in de hand, alsof ge u zelfs halfdood zou blijven verzetten tegen die Hollandse snoodaards.

Staatshoofd En in uw laatste levensdagen werd ge nog wereldberoemd. In een Luikse krant verscheen een oproep dat gij het nieuwe Belgische staatshoofd moest worden (van een Duitse salonprins uit Saksen-Coburg was nog geen sprake).

Droogstoppel is een Brusselse eeuweling die zijn stad enorm heeft zien veranderen, soms ten goede maar vaak ook ten kwade. In deze kroniek neemt hij iedereen en alles wat hem dwarsligt op de korrel. Hij kan soms wel eens zeuren, doordrammen of bitter uit de hoek komen, maar in de grond is Droogstoppel een wijs man met het hart op de juiste plaats.

Dat zou wat zijn: een invalide veteraan als opperhoofd, voor het leven verminkt door een kogel uit een geweer van een dolgedraaide Nederlander. Een kruk of kunstbeen als staatkundige embleem. Dat zou pas een statement zijn!

Maar zelfs op uw sterfbed hield ge het hoofd koel. Staatszaken waren niet aan u besteed. Dat was meer iets voor uw broers Félix, Henri en Werner. Maar uw populariteit deemsterde na uw overlijden niet weg. Ge waart het schoonste bewijs dat niet alle Belgische aristocraten orangisten of verraders waren.

Ge kreegt een mausoleum in de kathedraal, een standbeeld in Berchem, een plein hier, een straatnaam daar. Muzikanten schreven speciaal cantates ter uwen ere. En op het Martelaarsplein in Brussel, op de plek waar ooit een noodbegraafplaats was en waar nu nog de gebeenten moeten liggen van andere Belgische revolutionairen, kreegt gij, bijna 70 jaar na uw overlijden, een monument om u tegen te zeggen.

© JAC. DE NIJS ANEFO

Art nouveau Voor het ontwerp van de sokkel werd architect Henry Vande Velde aangezocht, die zich gezwind en met typische art nouveaukrullen van zijn taak kweet.

Beeldhouwer Paul Du Bois voorzag de sokkel van een stoere Belgische revolutionair. Zijn taak: eeuwig bij u en bij uw broeders de wacht houden.

Maar ondertussen is men u toch wat vergeten. Het land waarvoor ge uw leven hebt gegeven is niet meer. Of het ziet er toch helemaal anders uit. Niemand legt hier nog eens een krans. Niemand durft hier de Brabançonne nog neuriën. En de leerlingen moeten al lang geen opstellen meer schrijven met als titel 'Hoe zoet en eervol is het om voor het vaderland te sterven'. Maar ik denk nog wel aan u. Aan twee aspecten uit uw leven die ons nog tot voorbeeld zouden kunnen strekken: uw onver-

saagdheid in de strijd en uw bescheidenheid op uw sterfbed. Garde à vous, cher Frédéric!

Résumé

Droogstoppel a commencé une série de lettres ouvertes à des personnes célèbres et moins célèbres de Bruxelles. Ce mois-ci : Frédéric de Merode, un héros oublié de la Révolution belge. Repoussant les Hollandais, il décéda à Malines en 1830 suite à ses blessures. Très populaire dans les derniers jours de sa vie, il aurait pu devenir le chef de l'Etat de Belgique comme en témoignent les statues érigées en son honneur. La mort stoppa ce dessein et aujourd'hui, peu de gens connaissent cet acteur de notre histoire.

9

>OPROEP

GEEF UW OUDE INSTRUMENTEN EEN TWEEDE LEVEN!

FOTOWEDSTRIJD – WIN JE FOTO OP GIGANTISCH FORMAAT

© ARNOUT WILLEMS

VOOR DE LEZERS VAN DE VIJFHOEK BEZOEK AAN HET KABINET VAN SVEN GATZ, VLAAMS MINISTER VAN CULTUUR, JEUGD, MEDIA EN BRUSSEL. Altijd al eens willen weten hoe het kantoor van een minister eruitziet?

Op vrijdag 24 november kan dat! We brengen dan een bezoek aan het kabinet van Minister Sven Gatz.

We krijgen een uiteenzetting over de werking, het beleid en de realisaties van de minister. En we kunnen ook een aantal vragen stellen.

Adjunct-kabinetschef cultuur Stephanie D’Hose en adjunct-kabinetschef Brussel Sigurd Vangermeersch verwelkomen ons graag.

10

• Vrijdag 24 november om 10u, afspraak om 9u45 aan het mausoleum op het Martelaarsplein.

De Markten nodigt 15 lezers uit.

Reservatie: tickets.vgc.be/demarkten

Hoe zie jij Brussel?

Ons sociaal-artistieke huisgezelschap Forsiti’A begint aan een nieuw project en dat wordt alweer het achtste op de teller. Dit jaar wordt er gewerkt aan een voorstelling met dat andere huisgezelschap van De Markten dat u nauw aan het hart ligt: ons orkest Café Marché.

Voor deze samenwerking zijn we op zoek naar verschillende instrumenten, in álle mogelijke vormen en maten.

Groot, klein, mooi, lelijk, geblutst, verroest, in stukken, … ze krijgen allemaal een plaats in de voorstelling.

Heeft u op zolder, in de kelder of vanachter in uw ‘rommelkast’ nog een instrument dat u niet meer bespeelt maar waar u nooit helemaal afstand van kon doen? Laat het ons weten!

Te leen of te geef, we ontvangen het

met veel liefde, zullen het koesteren en een tweede leven geven op de scène. In ruil eeuwige dank én een plaats op de eerste rij voor een van de voorstellingen in het voorjaar van 2018.

Contacteer ons via theaterforsitia@gmail.com 02 512 34 25 en vraag naar Hilde.

Meer informatie over het project vind je op forsitia.org en je kan onze vorderingen volgen op de facebookpagina Gezelschap Forsiti’A.

De opdracht is simpel: maak een foto over hoe jij Brussel beleeft, en wie weet komt jouw foto in gigantisch formaat op onze binnenkoer te hangen! Nadien krijg je de banner mee naar huis. Let op! Je foto mag nog niet eerder gepubliceerd of tentoongesteld zijn. Tot en met 30 november kan je een eigen foto insturen. Het wedstrijdreglement en meer info kan je vinden op onze website: www.demarkten.be Mail je foto naar hanne.denil@vgc. be met als onderwerp ‘fotowedstrijd’. Vermeld in de mail je vooren achternaam, je mailadres en je telefoonnummer. Voeg bij de mail een beschrijving van maximaal 100 woorden, waarin je beschrijft hoe in de foto het thema tot uitdrukking komt.

PROJECTOPROEP NEDERLANDSTALIGE AANGELEGENHEDEN

D°EFFEKT, LAUREAAT BRUSSELS BIJOU

De Stad Brussel roept iedereen op om een Nederlandstalig project in te dienen in het kader van het lokaal cultuurbeleidsplan 2014-2020.

D°eFFeKt, een huisgezelschap van De Markten, speelt op 2 december om 14u in BOZAR de Griekse tragedie Elektra.

D°eFFeKt is één van de 7 laureaten van de Brussels Bijou prijs. Op 1 en 2 december worden de winnaars bekend gemaakt.

Voor de tiende verjaardag van D°eFFeKt zet regisseur Koen Boesman de tanden in een Griekse trilogie. Elektra is het derde luik hiervan.

In het stuk Iphigeneia offerde Agamemnon zijn dochter om Troje te kunnen belegeren. In Agamemnon doodde zijn vrouw Klytaimnestra hem daarvoor. In Elektra zien we hoe die dochter zucht onder die moord en haar nieuwe stiefvader Aigisthos. Elektra’s enige hoop is een teken van leven van haar broer Orestes.

Heb je als individu, collectief of vereniging een cultuurproject voor volgend jaar?

Reageer dan op de projectoproep van Nederlandstalige Aangelegenheden van de Stad Brussel. Binnen deze oproep vallen alle mogelijke artistieke en culturele vormen en uitingen. Een project ontvangt minimum 250 en maximum 7.500 euro. Reageren kan tot uiterlijk 15 december om 16u.

• Info: cultuurbeleid@brucity.be 02 27964 49

Een paar termen uit het juryrapport: klassiek repertoire; amateurkunstenaars met een interessant niveau; muziektheater; werk passie en toewijding; liefde voor de Griekse tragedie; hedendaags theater.

Kom zeker supporteren! © PAUL STEINBRUECK

• Zaterdag 2 december vanaf 15u, BOZAR - Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel Prijs: € 9/6 Info: Deffekt.theater@gmail.com

DE MARKTEN ZAMELT LOOPKLEDIJ IN VOOR BRUSSEL HELPT

In deze editie van Brussel Helpt, de jaarlijkse solidariteitsactie van BRUZZ, staat ‘Les Gazelles de Bruxelles’ centraal.

Vanuit De Markten dragen wij de Gazelles, een organisatie die volwassenen uit kansengroepen versterkt vanuit sport, een warm hart toe. Daarom organiseren wij tijdens Brussel Helpt een inzamelactie van loopkledij.

Heb je thuis nog truien, regenjasjes, korte- of lange broeken, mutsen of handschoenen liggen om te sporten die je niet meer gebruikt?

Spring gerust eens binnen in De Markten en doneer uw loopoutfit aan ons onthaal. We zamelen ook loopschoenen in, wanneer ze nog niet gebruikt zijn.

11

BERICHTJES VAN HIER EN GINDER

COLOFON

VERENIGINGEN EN LEUKE ACTIVITEITEN LEZINGEN DE VLAAMSE CLUB

KAAS EN WIJNAVOND Fuchsia is niet alleen de tuttebel van de bloemen, maar ook de naam van een bruisende, Brusselse, Vlaamse, lesbische groep. Fuchsia houdt niet zo van grenzen, niet in leeftijd, gewicht, kleur, taal, model maar des te meer van … alle vrouwen. Maandelijks vertroetelt Fuchsia de geest en/of het lichaam met roze korrels zoals wandelen, praten, drinken, eten, koken, lezen, film, museum, opera, concerten, reizen, dansen enz.

Fuchsia organiseert op zondag 19 november van 17u tot 20u een kaas- en wijnavond ten voordele van de RainbowFriends.

• Info: fuchsiabrussel@gmail.com, www.fuchsiainbrussel.blogspot.be

12

De Vlaamse Club voor Kunst, Wetenschap en Letteren organiseert in november, telkens op maandagavond om 19u45, lezingen in De Markten. Op 6 november heeft historicus Bruno De Wever het over 'De Eerste Wereldoorlog, triomf of zwanenzang van de Belgische natiestaat?' Op 20 november is er een lezing door musicoloog Jos Meersmans over Georg Friedrich Händel: 'Our great Mr Handel'.

• De Markten, maandag 6 en 20 november om 19u45.

Info: www.vlaamseclubbrussel.be, info@vlaamseclubbrussel.be

DE ZINGENDE BRUG De Zingende Brug is een open vereniging die de volksliedtraditie levend houdt en iedereen van harte verwelkomt die daarmee wil kennismaken. De meeste liederen worden ook steeds in hun oorspronkelijke taal gezongen. Hiermee zet De Zingende Brug het werk voort waarmee de Weense filoloog Sepp Gregor in 1949 begonnen is: over de breuklijnen binnen Europa heen bruggen slaan via het lied.

In deze tijd zijn bruggen nodig tussen alle werelddelen, daarom last de zangvereniging ook meer en meer niet-Euro-

pese volksliederen in. Ook interessante hedendaagse liederen die gemeengoed werden komen aan bod.

• De Markten, zondag 12 november van 14u tot 17u Prijs: € 8 Info: Ria Van Obberghen, ria.van.obberghen@gmail.com

KRISTAL KLAAR Con forza amore, oftewel "met sterke liefde en passie", doelt op de passie en liefde voor muziek, die élke muzikant op het podium ervaart en koestert.

Tijdens het concert brengen professionele muzikanten en het orkest van de Kunsthumaniora Brussel samen muziek van o.a. Mozart, Steve Reich en Hans Zimmer.

• Donderdag 9 november om 20u, La Tentation, Lakensestraat 28, 1000 Brussel Reserveren: res@brosella.be www.brosella.be

ZOEKERTJE Ik ben 14 jaar, Franstalig en op zoek naar een Nederlandstalige persoon om door middel van conversaties onze talenkennis te verbeteren.

• Contact: Fatou 0484 105 652 of via mail isabelle.becker@scarlet.be

Werkten aan dit nummer mee: Nora De Kempeneer, Etienne Philips, Hilde Van Geel, Hanne De Nil, ­ Jef Deyaert, Marcel Rijdams, Arnout Willems, M ­ arleen Janssens, Stefan Moens, Kris De ­Vroede en Charles Six. Foto’s: De Markten en ingezonden Lay-out en druk: Drukkerij Atlanta Schaffen Oplage: 6.100 Advertentiewerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be

Met de steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

De Markten maakt deel uit van Cultuurcentrum Brussel.

Steun De Vijfhoek: Hartelijk dank aan Marie Bogaerts.

Uw steun blijft welkom op rekeningnummer BE62- 433-1147061-61 van De Markten met vermelding "steun De Vijfhoek".

Verantwoordelijke uitgever: Isolde Boutsen

Voor het decembernummer van De Vijfhoek zijn teksten en aankondigingen welkom tot uiterlijk 10 november.

Artikelwerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be

De Vijfhoek is het maandblad van De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be, www.demarkten.be www.facebook.com/demarkten.brussel

Openingsuren onthaal: Maandag tot donderdag van 9 tot 20u, vrijdag van 9 tot 17u en zaterdag van 9 tot 13u (behalve tijdens de school­ vakanties). De Markten is gesloten op 1,2 en 11 november.

Wie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont, kan De Vijfhoek gratis ontvangen.

Woont u buiten Brussel?

Dan krijgt u De Vijfhoek door € 12,50 over te schrijven op rekeningnummer 433-1147061-61 met de vermelding van 'Abonnement De Vijfhoek'.

De Vijfhoek niet meer ontvangen?

Wij denken aan het milieu. Wil je dit magazine liever niet meer ontvangen? Mail dan naar demarkten@demarkten.be of bel naar 02 512 34 25 om je uit te schrijven.

Wist je dat je al onze publicaties ook online kan bekijken?

Surf naar www.demarkten.be/publicaties.

Wil je onze e-nieuwsbrief ontvangen? Mail naar demarkten@demarkten.be of schrijf je in op www.demarkten.be