De Vijfhoek oktober 2020

P 3A 9110 afgiftekantoor Brussel X Oude Graanmarkt 5 1000 Brussel

PB- PP B- 06386 BELGIE(N) - BELGIQUE

MAANDBLAD > JAARGANG 44 > NUMMER 8> OKTOBER 2020 (verschijnt niet in juli en augustus)

BUREN VAN DE MARKTEN>P6 >FRISIA DONDERS VAN CINÉMA PALACE BRUSSELSE ARCHITECTUUR>P8 >ONDERGRONDS GEHEUGEN HALTE VAN DE MAAND>P9 >BEURS VAN BRUSSEL

Halte van de maand: premetrostation Beurs/

Grote Markt ©CHARLES SIX

OKTOBER IN DE MARKTEN

©CHARLES SIX

TENTOONSTELLING

OVER TIJD – DU TEMPS Onze tweede halte in de reeks is het metro- of premetrostation Beurs/Grote Markt.

Het station werd in 2019, na drie jaar renovatie, feestelijk geopend en veranderde dan ook meteen van naam. Het is er veel aangenamer geworden dankzij een mooie verlichting en een propere vloer. Voor de verbouwingen had het metrostation een barslechte reputatie, nu oogt het mooi en ruikt het er fris. Er is een fietsenstalling met plaats voor 800 fietsen voorzien en CyCLO heeft er een fietsatelier.

In de rubriek Buren van De Markten hebben we een interessant gesprek met Frisia Donders van Cinéma Palace. Deze arthouse bioscoop ligt vlak aan de halte op de voetgangerszone.

Op vrijdag 30 oktober organiseren we, met uitleg van een gids, een geleide wandeling langs de voetgangerszone. De veiligheidsvoorschriften betreffende de coronacrisis worden volledig gerespecteerd.

De Markten organiseert Over tijd – Du temps, een tentoonstelling naar aanleiding van 40 jaar De Markten.

Verwacht je aan een tentoonstelling waarin veertien kunstenaars nieuw of bestaand werk tonen dat refereert aan de notie tijd.

Deelnemende kunstenaars: Nathalie Joiris, Patrick Guns, Jo De Smedt, Yvonne Knevels, Petrus De Man, Mario De Brabandere, Paul Gees, Jean-Claude Saudoyez, Ingrid Ledent, Greet Billet, Selçuk Mutlu, Sam Vanoverschelde, Diane Delafontaine en Stefaan Vermuyten.

Laat je tijdens je lunchpauze rondleiden en kom meer te weten over de kunstwerken, de kunstenaars van deze tentoonstelling en 40 jaar tentoonstellingen in De Markten. De rondleidingen vinden plaats op dinsdagen 6 en 20 oktober en op 3 november, telkens van 12u tot 13u.

2

LA DURÉE, WERK VAN INGRID LEDENT

• De tentoonstelling loopt nog tot en met 8 november 2020 en is dagelijks, behalve op maandag, open van 12u tot 18u.

Gratis, reservatie aanbevolen via www.demarkten.be

Reservatie voor de gratis rondleiding is verplicht: www.demarkten.be Alle info over het randprogramma vind je op onze website.

LEZINGEN ©DIEDERIK BOOMPUTTE@STADSBIOGRAFIE BRUSSEL

POËZIECAFÉ: FEDERICO GARCIA LORCA OF DE SCHOONHEID BOVEN

CURSUSSEN IN DE KIJKER

Omwille van de huidige coronamaatregelen kunnen minder mensen deelnemen aan onze cursussen. Hierdoor waren onze sportcursussen snel volzet. Maar niet getreurd, voor onze danscursussen zijn er nog plaatsen!

Watan Dabke Dabke, wat letterlijk stampen betekent, is een folkloristische dans afkomstig uit het Midden-Oosten (Libanon, Palestina, Syrië). Samen dansen en plezier maken staat centraal. In deze cursus leer je deze traditionele manier van dansen van ervaren dansers van de internationale Watan Dabke groep.

• Elke week op zondag van 13u30 tot 15u30, voor volwassenen (16+) Inschrijven: www.demarkten.be of aan het onthaal van De Markten

© RONIN

Urban Dance Maak kennis met alle stijlen van urban dance. Van hiphop over breakdance tot dancehall en jazz. Georganiseerd door de experts van het Brusselse danscollectief RONIN. Het doel van de lessen is niet enkel de techniek te verbeteren, maar tegelijkertijd plezier maken op de muziek. Daarnaast ligt de focus op het groeien in stijlen, de beweeglijkheid te stimuleren en de fun eraf te laten druipen.

• Elke week op vrijdag van 19 tot 20u, voor kinderen ouder dan 12 Inschrijven: www.demarkten.be of aan het onthaal van De Markten

De Markten brengt in samenwerking met het Brussels Ouderenplatform (BOp) en Muntpunt, maandelijks poëzienamiddagen. De voordrachtgever is Ivo van Strijtem: dichter, vertaler, essayist, bloemlezer en leraar literaire creatie. Zowel de grote tenoren van de poëziegeschiedenis als de Nederlandstalige poëzie krijgen de volle aandacht.

Poemas, canciones, romanceros… we komen terecht in de unieke wereld van de Spaanse poëzie. De generatie van ’27 is een vast begrip in de geschiedenis van de Europese poëzie. Uiteraard verliezen we ons in de poëzie van de tragische Lorca. Maar ook de gedichten van Rafael Alberti, Antonio Machado, Juan Ramón Jiménez… komen aan bod.

Lucebert hield van Spanje en bijgevolg nodigen wij ook hem uit.

• Woensdag 21 oktober 2020 van 14 tot 16u in het Brussels Ouderenplatform, Zaterdagplein 6, 1000 Brussel.

Inschrijvingen en info: 02 210 04 60 info@bop.brussels, www.bop.brussels Tickets: € 6 met BOp-kaart, € 5 met Paspartoe kansentarief, gratis mits 15 omruilpunten Paspartoe

ANTONIO MACHADA

PROEVEN VAN KLASSIEKE MUZIEK: LUDWIG VAN BEETHOVEN (1770 – 1827) Ook dit najaar organiseert De Markten in samenwerking met het BOp en het Koninklijk Conservatorium Brussel (KMC) voordrachten rond klassieke muziek, gevolgd door een concert.

Voordrachtgever is Dirk Baeten, leraar muziekgeschiedenis.

Beethoven zal in Wenen uitgroeien tot één van de grootste componisten van zijn tijd en tegelijkertijd ook één van de eerste vrije componisten. Vooral met zijn piano-kamermuziek en zijn negen symfonieën verlegt hij muzikale grenzen naar de romantiek en zelfs latere strekkingen. Aansluitend kan je genieten van het pianotrio opus 1 nr 1 uitgevoerd door Memento trio, studenten van het KMC Brussel.

• Vrijdag 6 november 2020 van 9u15 tot 11u30 in de Spiegelzaal van De Markten. Inschrijvingen en info: 02 210 04 60 info@bop.brussels, www.bop.brussels 3

©FABIENNE CLAES@STADSBIOGRAFIE BRUSSEL © DIMITRIS KAMARAS

CONCERT

TRAFFIK KLASSIK OVER TIJD

FUTUROTHEEK

Nergens anders zijn tijd en tijdsgevoel zo complex maar ook zo relatief als in muziek. Een gegeven tijd invullen, achteruit kijken of baanbrekend experimenteren, de tijd opheffen, ermee spelen, tijd rekken of versnellen, verschillende noties van tijd samenbrengen: het zijn thema’s die componisten al eeuwenlang bezighouden. Traffik Klassik gaat de uitdaging aan en brengt een boeiend muzikaal programma over het thema tijd.

Hierbij verlaat het ensemble zijn comfortzone van de 18de eeuw en brengt een reeks werken waarin zowel de 14de eeuwse Johannes Ciconia als John Cage opduiken. Welkom op deze woordeloze reflectie over tijd! Het concert kadert binnen de tentoonstelling Over tijd - Du temps.

Een wetenschapper zal je het niet snel zien doen, maar een fictieschrijver kan er zich schaamteloos aan overgeven: ongebreideld dromen en speculeren over de toekomst. Het resultaat van zijn of haar spinsels blijkt nadien soms aandoenlijk abusief, dan weer akelig accuraat. Een heden dat we een jaar geleden niet konden inbeelden en de expo Over tijd – Du temps zijn aanleiding genoeg om toekomstliteratuur in de kijker te zetten.

Met: Dirk Vandaele - viool, Manuela Bucher - altviool, Michel Boulanger - cello, Lisa Goldberg - fagot.

• Dinsdag 27 oktober om 20u in De Markten. Gratis, reservatie verplicht via www.demarkten.be 4

LEZING

Luisteren naar een verleden toekomst Hoe zagen schrijvers de toekomst vroeger? Welke hedendaagse realiteit spiegelden ze ons vroeger voor? In onze expozalen beland je in wondere werelden, bij elkaar gedacht door de groten van de wereldliteratuur en nobele onbekenden.

Is één trip naar het ongerijmde genoeg, dan blijf je voor één fragment. Krijg je echter niet genoeg van zinnenprikkelende verhalen over de toekomst, dan blijf je gewoon een hele namiddag luisteren! De line-up van de voorlezers maken we weldra bekend. De lezing kadert binnen de tentoonstelling Over tijd – Du temps.

VOOR DE LEZERS VAN DE VIJFHOEK • Vrijdag 16 en zaterdag 17 oktober van 12 tot 16u Toegang gratis De lezing wordt georganiseerd ism Passa Porta Lees voor uit jouw favoriete toekomstboek Heb jij een zwak voor toekomstliteratuur, en is er één boek waar je steeds weer naar teruggrijpt? Nu is je kans om de wereld je liefde voor dat werk kundig te maken! Stuur (tot 5 oktober!) een mailtje naar info@ passaporta.be. Vermeld in de onderwerpregel Futurotheek en schrijf ons welk boek en welk stukje daaruit je zou kiezen, waarom het volgens jou zo de moeite waard is, en in welke taal je het graag wilt voorlezen. Wie weet nodigen we je vervolgens uit om die passage zelf te komen inlezen op vrijdag 16 of zaterdag 17 oktober. We maken bovendien ook een video-opname, waardoor de Futurotheek nadien online raadpleegbaar is.

WANDELING LANGS DE CENTRALE LANEN In de jaren 1870 waren de centrale lanen een oplossing voor een dichtgeslibd stadscentrum. Ze zorgden toen voor een vlotte circulatie, een indrukwekkend hoofdstedelijk schouwtoneel en plaats om te flaneren. Dat alles ging stilaan verloren, het autoverkeer kwam in de weg. In juni 2015 werd een deel van de centrale lanen autovrij, de vlotte verbinding voor autoverkeer verdween en nieuwe verbindingen op mensenmaat kwamen in de plaats. Na een testfase gingen de werken van start voor een definitieve inrichting. Die is bijna klaar. Tijd dus, om de boulevards en hun herinrichting onder de loep te nemen. Een Brukselbinnenstebuitengids neemt u mee over de centrale lanen, hun verleden en toekomst, met buurtparken en evenementenpleinen, Cinéma Palace en AB, Beurs en post, Metropole en Eldorado, doorstapgebieden, waterpartijen en verblijfsplekjes, Parking 58 en het circulatieplan.

Brukkelsbinnenstebuiten stelt de veiligheid van de stadsverkenningen zeer op prijs en gidst met een audiosysteem.

Breng daarvoor uw eigen oortjes mee.

De oortjes die gebruikt worden voor telefoons (met een 3,5 mm mini-jack) passen op het systeem. De gids zal zijn gezicht afschermen met een mondmasker of gezichtsschild en heeft ontsmettingsmiddel bij zich. Voor wie geen oortjes heeft en er toch wil gebruiken: de gids zal reserve-oortjes bij hebben die verkocht worden aan 1 euro.

De Markten nodigt 15 lezers uit op deze wandeling, die op vrijdag 30 oktober van 14u tot 16u zal plaatsvinden. Afspraak om 14u op het De Brouckèreplein, aan de voet van het gebouw met de Coca-Colareclame.

• Reservaties: demarkten@demarkten­.be, 02 512 34 25 (maximum 2 personen per reservatie)

> OP DE BANK

Het is zover, de lange zomervakantie is afgelopen. Kinderen gaan terug naar school, waardoor de gemiste ‘normale’ routines zich voorzichtig hervatten. De meesten kunnen gelukkig ook op verschillende manieren terug aan het werk. Maar na inspanning komt ontspanning. Ik tref verschillende mensen aan op het Beursplein die genieten van misschien wel de laatste warme dag van deze Indian Summer. Een aantal jongeren luisteren naar hiphop, iemand leest een boek in de zon, vriendinnen lachen op een terras... Brussel geniet.

In het midden van het Beursplein ontmoet ik een jonge vrouw, Anna, die geconcentreerd Google Maps bestudeert op haar gsm. Anna is een Russische toeriste die al vijf jaar in Parijs studeert.

Ze nam deze ochtend vroeg de Thalys van Gare Du Nord naar het Brusselse Zuidstation. Haar doel was een bezoek aan het MOT, het Museum voor de Oudere Technieken gelegen aan het Prin-

senbos te Grimbergen.

Ondanks de lange reis vond Anna het de moeite waard om enkel naar België te komen voor het museum. Anna is een studente geschiedenis en voor haar doctoraat was ze van plan om het museum in april te bezoeken, maar dat kon niet doorgaan door de lockdown.

Dus besloot ze om vandaag de trein naar België te nemen op deze mooie nazomerse dag.

Na haar bezoek aan het museum in Grimbergen nam Anna de bus en de metro terug naar Brussel. Ze bestudeert een kaart van de stad om Brussel te begrijpen, het is haar tijdens de busrit vooral opgevallen dat er veel religieuze monumenten zijn, verspreid doorheen de stad.

Tijdens haar wandeling van het Zuidstation tot het Beursplein merkte ze een grote diversiteit op onder de verschillende Brusselse wijken. “Ik ben ook naar Molenbeek gegaan en ik was aangenaam verrast. In het nieuws is er veel

commentaar over de stad en wordt het getoond als een enge gemeente, maar eigenlijk leek het me een enorm gezellige buurt.” Het is haar eerste bezoek aan Brussel, ze is echter niet zozeer geïnteresseerd in het bezoeken van toeristische plekjes. Maar ze is wel geboeid door het Koninklijk Paleis en de Koninklijke Familie van België. Ik vertel haar dat er eigenlijk twee paleizen zijn en ik leg de route uit naar het Koninklijk Paleis aan het Paleizenplein.

Anna neemt vanavond de trein terug naar Parijs, zodat ze morgen weer aan het werk kan. Maar nu is ze van plan om nog wat verder rond te wandelen en zich te laten verrassen door wat Brussel allemaal te bieden heeft.

Melani Purnomo Widagdo Studente journalistiek Erasmushogeschool Brussel

Elke maand strijkt een reporter van De Vijfhoek neer aan de halte en vraagt aan een buurtbewoner of passant hoe het met hem of haar gaat en wat er zich in zijn of haar leven afspeelt. Deze maand ontmoeten we Anna. © MELANI PURNOMO WIDAGDO

5

BUREN VAN DE MARKTEN Frisia Donders van Cinéma Palace wencomplex met een prachtige tuin. Zo ontdekte ik dan weer een heel andere buurt met lekkere restaurants en leuke bars.

DE MOOIE ART NOUVEAUZAAL VAN PALACE © WIM VANMAELE

Frisia Donders is sinds meer dan een jaar communicatieverantwoordelijk bij Cinéma Palace, een bioscoop in hartje Brussel, vlak aan de Beurs en op de voetgangerszone. De cinema, in zijn huidige vorm met vier zalen, was lange tijd dicht en heropende zijn deuren in 2018.

De Vijfhoek: Stel jezelf eens voor, Frisia.

Frisia Donders: Ik ben geboren en getogen in Brussel. Ik woon in Elsene, mijn werkplek is in Brussel centrum waar mijn kinderen ook school lopen. Ik heb op verschillende plaatsen in Brussel gewerkt en voel me goed thuis in de diverse Brusselse wijken.

Waar heb je dan zoal gewerkt?

Ik was medewerker bij het Brusselse theatergezelschap Dito’Dito in de jaren 90.

Dat was een meertalig gezelschap en de eersten die interesse betoonden voor wat er zich afspeelde in de Franstalige theaterwereld. Zij gingen ernaar op zoek om anderstalige acteurs te engageren en zo een taalgemengd gezelschap te vormen.

Nadien kon ik aan de slag bij Recyclart, toen nog gelegen aan het treinstation 6

Kapellekerk. Dat was daar een vrijplaats voor de muzikale underground scene. We programmeerden er beginnende bands die je pas jaren later kon bewonderen in de AB of Botanique. Op dat gebied was ik dus ook weer bij de pioniers.

Recyclart was ook een tewerkstellingsproject: men kon er onder andere opleidingen tot schrijnwerker en kok volgen.

Recyclart liet er zijn sporen na, check de graffitikunst maar in de tunnels rond het Kapellekerkstation.

Voor je hier terechtkwam heb je nog voor Smart gewerkt?

Inderdaad, ik hield me vooral bezig met het discours en de toekomst van freelancers. Dat was in Sint-Gillis, de Brusselse kunstenaarsgemeente bij uitstek. Smart is daar in de omgeving van het Zuidstation ondergebracht in een groot gebou-

En nu dus sinds meer dan een jaar in Cinéma Palace aan de voetgangerszone.

Ik heb het geluk (of het ongeluk) om een stuk van de centrale lanen in een voetgangerszone te zien veranderen. Ik herinner me nog de Picnic the Streets-acties die we op het Beursplein hielden met als doel de centrale lanen vrij te maken van de auto. Er zijn plannen om een culturele voetgangerszone te verwezenlijken in samenwerking met de Beursschouwburg, AB en Passa Porta. Zover staan we echter nog niet, maar het zou wel interessant zijn. Een voetgangerszone dient niet alleen alleen om te flaneren of te shoppen, er moeten ook culturele activiteiten kunnen plaatsvinden.

Uit wat bestaat je werk als communicatieverantwoordelijke eigenlijk?

Ik ben de enige verantwoordelijke voor de communicatie, belangrijk is vooral de externe communicatie duidelijk te verzorgen. Ik ontwerp affiches, flyers en programmabrochures. Vòòr onze verplichte sluiting omwille van de coronacrisis stak ik om de zes weken een programmablad in mekaar met daarin aankondigingen van onze nieuwe films, interviews met regisseurs, actrices en acteurs. Ik ben eveneens verantwoordelijk voor de website en de sociale media.

”

Ik voel me thuis in de diverse Brusselse wijken

Dat is heel wat! Is er ook een school- en kinderprogrammatie?

We bieden een rijk en gevarieerd aanbod voor kleuter-, lagere- en middelbare scholen. De films uit het schoolprogramma zijn aangepast aan de leeftijd en interesses van kinderen en jongeren.

We selecteren films die de geest kritisch aanscherpen en de blik op de wereld verruimen. Daarvoor werken we samen met Écran large sur tableau noire en JEF (jeugd en film). Elke laatste zondag van de maand is er FAMILY TIME. Vanaf 10u ontvangen we de families met een gebakje, gevolgd door een film (Nederlandstalige versie) en een workshop/atelier rond audiovisuele creatie, begeleid door twee medewerkers.

Hoe heeft Cinéma Palace de lockdown en de coronacrisis ervaren?

De verplichte sluiting was van midden maart tot begin juli. We waren met z’n allen technisch werkloos. Vanaf de opstart konden we gelukkig een aantal events van hoog niveau en met bijzondere gasten programmeren. Langzamerhand krabbelden we weer recht.

De vertoningen lopen terug goed en we hebben een mooi daggemiddelde.

Uit wat bestaan die events?

Begin juli hebben we, naar aanleiding van

de restauratie van zijn film Crash uit 1996, een event met David Cronenberg georganiseerd bestaande uit een interview en een masterclass. De Canadese regisseur (bekend van The Fly en The Naked Lunch, nvdr) gaf dat via een streaming vanuit zijn salon in zijn verblijfplaats in Toronto.

Een ander evenement bestond uit een livestream van een optreden van Zwangere Guy in een lege AB zaal. Zijn diehardfans konden zo het concert in één van onze zalen meepikken.

In het kader van het feest van de Franse Gemeenschap vertoonden we gratis de Belgische documentaire Sans Frapper van Alexe Poukine.

Krijgen jullie subsidies?

De Franse Gemeenschap is eigenaar van het gebouw en geeft ons ook structurele subsidies, we worden voor 15% door hen gesubsidieerd voor onze werking. We krijgen ook steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de Vlaamse Gemeenschap en het VAF (Vlaams Audiovisueel Fonds). In normale tijden hebben we ook veel eigen inkomsten (ticketing, zaalverhuur en bar). Onze grootste zaal heeft een capaciteit van 337 plaatsen, op dit moment is die slechts toegankelijk voor 150 personen. Dat is minder dan de helft en betekent inkomstenverlies. We willen ook zoveel mogelijk onze bar promoten.

Je sprak over zaalverhuur, kunnen we hier ruimtes huren?

Cinéma Palace beschikt over een art nouveauzaal die je kan huren voor een feest

of een receptie. Het gebouw stamt uit 1913 en was oorspronkelijk een feestzaal ontworpen door architect Paul Hamesse die er een polyvalent entertainmentcomplex naar het model van de theaters à l'italienne van maakte. De architect, een leerling van Paul Hankar, ontwierp vervolgens "de grootste cinema van de stad" (2.500 plaatsen), die lang in het geheugen van de Brusselse samenleving zal gegrift staan omwille van zijn weelderige decoratie.

De Cinéma heeft de laatste 50 jaar veel gedaanteverwisselingen ondergaan?

In 1973 sloot de bioscoop zelfs zijn deuren. De vestiging in het gebouw van een showroom van Bauknecht in 1976 bracht een verschrikkelijke klap toe aan het imago van de plek.

In 1998, na 41 jaar oneigenlijke bestemming, vindt het bouwwerk eindelijk zijn oorspronkelijke roeping terug dankzij het project Kladaradatsch. De grote filmzaal van de jaren 50 wordt in drieën verdeeld, en de Franse Gemeenschap koopt het gebouw in 2001. Architect Olivier Bastin installeert er een aangepaste scenografische uitrusting, die het Théâtre National de Belgique in staat zal stellen er zijn intrek te nemen tot eind 2004. Eind 2012 begint men met de definitieve renovatie van het gebouw en na vijf jaar verrijst de huidige Cinéma Palace.

En nu heeft Cinéma Palace eindelijk zijn stek en plek gevonden in het stadscentrum?

Vandaag kan je genieten van vier zalen met state-of-the-art technologie, een brasserie en talrijke ontmoetingsruimten die samen een entertainmentcomplex vormen dat gericht is op ontdekkingen, educatie en tolerantie. Men zegt dat onze buren aan de overkant, de AB, de beste concertzaal van Europa hebben.

Wij daarentegen kunnen stellen dat onze grootste zaal de beste technische uitrusting van België heeft.

Heeft de filmwereld je altijd aangetrokken?

Na in de theater- en muziekwereld gewerkt te hebben, ben ik nu in het filmlandschap terechtgekomen. Ik ontdek dat film het meest toegankelijke medium is in de verschillende kunstdisciplines, iedereen gaat naar de bioscoop. Film is heel laagdrempelig.

De film zit nu in een heel interessante periode, er is een soort van transitie aanwezig. Noodgedwongen om thuis te moeten blijven tijdens de lockdown leerden de cinefielen de livestreaming kennen. Er is een echte boom van streamingplatformen in de filmwereld.

Ik denk dat we in een periode gaan komen dat het nog meer gaat gebeuren dat sommige films via streaming aangeboden zullen worden. Daartegenover zijn er gelukkig toch nog steeds films die een zaal nodig hebben om te kunnen groeien. Die mengvormen gaan in de toe-

komst meer en meer gebeuren en het is boeiend om dat van nabij mee te maken.

Er bestaat natuurlijk ook de concurrentie van de gevestigde waarden zoals Netflix en Lumière, die mensen in hun zetel houden. Maar ik zie het positief: er gaat toch nog veel volk naar de bioscoop.

Hoe zit de programmatie van Cinéma Palace in mekaar? Kiezen jullie voor meer alternatieve films?

Ja, Cinéma Palace is een arthouse bioscoop en we programmeren zeker alternatieve films. Maar ons motto is: we proberen iedereen naar onze zalen te krijgen. We vertonen ook spektakelfilms en blockbusters naast meer moeilijkere, onbekende films, documentaires en kortfilms. De bedoeling is om de drempel zo laag mogelijk te houden, door zowel minder toegankelijke films als meer evidente te tonen. We hebben een zeer gemengd publiek en proberen zoveel mogelijk afwisseling in onze programmatie te brengen.

Er zijn bekende namen te vinden in de raad van bestuur. Hoe is die raad samengesteld?

In 2003 deed de Franse Gemeenschap een projectoproep voor de herbestemming van de plek tot arthouse cinema.

De oproep werd gewonnen door vzw Le Palace met daarin verschillende belangrijke personen uit de Belgische cinema.

De huidige raad van bestuur met onder meer Luc Dardenne, Fien Troch en Bart Van Langendonck is een afspiegeling van

de Franse- en Nederlandstalige filmwereld. We zijn een tweetalige vzw en willen de meertaligheid promoten.

Hebben jullie veel concurrentie van andere arthouse bioscopen?

Er is wel wat concurrentie maar het is verheugend dat de Brusselse onafhankelijke bioscopen zoals Aventure, Kinograph, Galeries, cinema Vendome en anderen het goed doen. De cijfers van het alternatieve circuit vallen heel goed mee. Er is weer een opstoot van kleine bioscopen en ook tot voor de lockdown waren onze cijfers zeer goed.

Welke zijn je favoriete films die je recent gezien hebt?

Beroepshalve zie ik veel films, tof om van je hobby je beroep te maken. De Belgische film doet het de laatste tijd uitstekend. Een mooie film vond ik De Patrick van Tim Mielants met Kevin Janssens en Josse De Pauw. Een aanrader is de biografische dramafilm Shirley met Elisabeth Moss. Andere films die hier gedraaid werden en die ik goed vond: Le Milieu de l’horizon, de verrassende debuutfilm Babyteeth van Shannon Murphy en Sorry We Missed You van de sociaal geëngageerde regisseur Ken Loach. En tenslotte Nuestras Madres van César Diaz over de desastreuze gevolgen van een weinig gekende burgeroorlog in Guatemala in de jaren 1980.

Om ons gesprek te beëindigen: maak je dikwijls gebruik van metrohalte Beurs?

Ja, zowat elke dag. Toen ik in Palace begon te werken heb ik meteen de MIVB gecontacteerd met de vraag om een extra signalisatie voor Palace aan te brengen aan de uitgang langs de rechterkant richting Zuidstation. Aan de linkerkant werd de AB reeds vermeld en ik vond dat we ook een vermelding mochten krijgen. Palace staat er nu dus ook op aangegeven.

Vriendelijk bedankt voor het gesprek, Frisia.

Cinéma Palace, Anspachlaan 85 1000 Brussel, www.cinema-palace.be

Résumé

Depuis plus d'un an, Frisia Donders est responsable de la communication du Cinéma Palace, un cinéma situé au cœur de Bruxelles, près de la Bourse et dans la zone piétonnée. Le Cinéma, qui a un coq sur le haut de sa façade, a été fermé durant de longues années pour de gros travaux de rénovation.

Il a ouvert ses portes en 2018. Aujourd'hui, dans ce bâtiment du Boulevard Anspach, nous pouvons profiter de quatre écrans à la pointe de la technologie, d'une brasserie et de salles de réunion. Ensemble, ils forment un complexe de divertissement axé sur la découverte, l'éducation et la tolérance.

7

BRUSSELSE ARCHITECTUUR >ONDERGRONDS GEHEUGEN

Beursplein. Eeuwenlang meanderde hier de Zenne van eiland naar eiland, van klein naar groot. Voor het graven van het kanaal van Willebroek (1550) verkeerde de Zenne hier vermoedelijk nog in volle gezondheid. Zalmen en paling werden hier bevist en verkocht op de recent teruggevonden kaaien van de eerste vismarkt.

Brussel telde eind 15de eeuw slechts 45.000 inwoners en begin 19de eeuw ongeveer 74.000. Vijftig jaar later was dit aantal verdubbeld en was de Zenne een open riool. Intussen was ook een groot deel van het Zennewater afgetapt voor de kanalen (Willebroek en Charleroi, 1832): het debiet kon de vuillast niet aan en de vele watermolens draaiden steeds hinderend langzaam.

8

Het beroemde schilderij van Jean Baptist van Moer met het cabaret In Den Beer geeft ons een laatste beeld van de verwaarloosde Zenne voor men ze in 1865 begraaft. Twee kokers van zes meter

breed en 4,50 meter hoog met laterale riolen worden dwars door Brussel gegraven. Het evenement gaat gepaard met een grondige afbraak van de oude stad en een totale metamorfose van het stadscentrum. Brussel verliest zijn pittoreske kader en hinkt Parijs achterna. De verdrongen Zenne zal onder het Beursplein in onze nachtmerries blijven spoken gedurende honderd jaar.

In 1975 worden de ambachtelijk mooi gebouwde Zennegewelven doorgeslagen en wordt het premetrostation Beurs en de Noord-Zuidlijn ingehuldigd. Van sloom stromend rioolwater naar tramgerinkel. Onder de premetro speelt waterbeheersing nog een rol, tussen Beurs en Brouckère zitten twintig meter diep grote spaarbekkens (zalen van meer dan honderd meter lang, boulevardbreed) die het regenwater in geval van plotse stortbui tijdelijk stockeren en later langzaam laten afvloeien. De Zenne was al ruim eerder grotendeels omgeleid langs de westelijke Kleine Ring (begonnen in

1931), in een betonnen kerker evenwijdig aan het kanaal.

zwerfvuil, onderkomen voor daklozen, het werd als erg onveilig ervaren.

Het nieuwe ondergrondse Beursstation wordt naar goede gewoonte opgefleurd door kunstwerken. Paul Delvaux schildert hier een ode aan de oude Brusselse trammetjes die hier lang geleden bovengronds voorbij denderden. Nos vieux trams Bruxellois, een dertien meter breed uitgesmeerd fresco gedrenkt in melancholie en groenblauwe tinten: de overwegend vrouwelijke reizigers zitten, in tegenspraak met de doorsnee Delvauxdromen, allemaal netjes in zomerse outfit. Paul Bury heeft hier 200 m² roestvrije ellebogen opgehangen die geacht worden lichtjes te drijven op de lucht.

Moving Ceiling.

Vanaf 2017 wordt het station Beurs grondig gerenoveerd en begin 2019 ingehuldigd. De toegankelijkheid wordt verbeterd: lift, gemakkelijke trappen en fietsvriendelijk. De donkere hoeken en ongebruikte zalen achteraan naar Fontainas worden opengegooid. Er ontstaat een open station van voorbij de Devauxstraat tot aan de Plattesteen, een ondergrondse ruimte van 250 meter lang.

De fiets is er koning, een fietsenherstelplaats van CyCLO en een woud van 800 fietsenstallingen. Er is een creatief atelier en ruimte voor culturele projecten van Quartier.

Ondanks deze artistieke inspanningen ging het niet goed met premetrostation Beurs, gedurende jaren bleef het verwaarloosd, de bleekgele muren droegen niet bij tot veel vrolijkheid. Het werd een pijnpunt in het stadscentrum: drugs,

Vissen, rioolwater, trams, stank, fietsen doch weldra een echte metro, lijn 3. (Beloofd 1ste fase tegen eind 2024… waarover later meer.)

Marcel Rijdams

Foto’s: Marcel Rijdams Prent: Jean Baptist Van Moer, Kabinet van de Burgemeester, Stadhuis. Links: de afbraak begonnen voor de inplanting van de Beurs.

Résumé

En 2017, la station Bourse a été entièrement rénovée et est inaugurée début 2019. L'accessibilité a été revue: ascenseur, facilité d'utilisation pour le vélo. Les coins sombres et les couloirs inutilisés au fond de Fontainas ont été ouverts. Une station ouverte est créée au-delà de la rue Devaux jusqu'à la Plattesteen, un espace souterrain de 250 mètres de long. Le vélo y est roi, un atelier de réparation de vélos de Cyclo et une forêt de hangars à vélos (800). Il y a un atelier de création et un espace pour les projets culturels du Quartier.

HALTE VAN DE MAAND >BEURS VAN BRUSSEL

Ooit interviewden wij voor dit blad Vincent Van Dessel, de directeur van de Brusselse Beurs, of van Euronext Brussel. Een beminnelijk man die bij mij het beeld opriep van de ‘laatste der Mohikanen’: hij was de man die de twijfelachtige eer te beurt viel om het licht uit te doen na bijna 150 jaar onafgebroken beursactiviteiten in het majestatische Beursgebouw in het centrum van Brussel.

De ruimte die de Beurs van Brussel in het Beursgebouw besloeg was toen al tot een minimum herleid. Zo zat de heer Van Dessel helemaal boven in een bureau dat met doeken voor de binnenramen was afgeschermd omdat er toen al grote tentoonstellingen doorgingen in de grote hal. De directeur had het graag over de glorietijd van de Brusselse Beurs toen het even druk was als een bijenkorf en honderden mensen actief verbonden waren met deze instelling. Zijn grootvader en zijn vader hadden een belangrijke rol gespeeld in de Beurs, het was op den duur zijn tweede thuis geworden. Maar het verhaal liep bij hem ten einde: hét symbool bij uitstek van het financiële belang van België in de negentiende eeuw zou een andere bestemming krijgen. Men dacht eerst aan een campus voor een business school, uiteindelijk zou het een biertempel worden.

De geschiedenis van de Brusselse Beurs gaat terug op verschillende besluiten

van Franse consuls uit het jaar 1801. En de eerste plek waar de beurshandelaars samenkwamen was het afgedankte Augustijnerklooster aan de Wolvengracht. Daarna verhuisde de Beurs nog naar verschillende andere plekken in de stad. In 1860 nam het aantal beursverrichtingen zodanig toe dat er op één dag op wel vijf verschillende plekken moest vergaderd worden: om negen uur ’s morgens kwamen de handelaars samen op de Oude Graanmarkt, na halfelf gingen ze naar de Vismarkt, naast het Vissershuis. Om 14u30 gingen ze naar het Muntplein rechtover het café Les Trois Suisses, waar ze bleven tot 17 uur, en ten slotte begaven ze zich van 18 tot 19 uur naar de Corbeau in de Bisschopsstraat.

In openlucht vergaderen was natuurlijk in een regenachtig landje als België niet evident en dus volgde de ene petitie de andere op: Brussel moest en zou een nieuw beursgebouw voorzien zodat alle handelaars er tegelijkertijd konden samenkomen. De vraag was natuurlijk: waar moest dat gebouw komen?

Verschillende lobbygroepen stonden diametraal tegenover elkaar: je had bijvoorbeeld de handelaars die hun gebouw idealiter in de benedenstad wilden hebben, dichtbij de woonplaats van talloze graan- en oliehandelaars.

Een groep rond de Nationale Bank wilde graag een nieuw beursgebouw dichtbij de Nationale Bank in de bovenstad. Heel wat plekken werden voorge-

steld: de omgeving van het Zaterdagplein, de Wolvengracht, op de plek van het voormalige Recollettenklooster…

Men geraakte er niet meteen uit. De vraag was ook wie dat gebouw moest financieren. De stad of de staat? Tenslotte was de Beurs uitgegroeid tot een centrum van nationale transacties (ten nadele van Antwerpen en Luik).

Het was burgemeester Anspach die de knoop zou doorhakken door te kiezen voor de laatste locatie, in het hart van de benedenstad, maar vooral ook door het hele Beursgebouwproject te koppelen aan een nog veel grootser en duurder project: de rechttrekking en overwelving van de Zenne. In 1873 werd de Beurs ingehuldigd. Het werd een

grandioze tempel van het Belgische kapitalisme in neo-palladiaanse stijl.

België was toen een economische wereldgrootmacht en dat konden buitenlandse bezoekers nu ook zien…

Stefan Moens

9

>STADSBERICHTJES

EINDE VAN DE WERKEN AAN DE TONDO-LOOPBRUG IN ZICHT? TOOTS TIELEMANS ZORGT VOOR WERK AAN DE WINKEL Na de opening van Stalingrad Village op 7 september is er ook op de Lemonnierlaan nieuwe activiteit aan de gang. Het behoort allemaal tot de voorbereidende fase van de aanleg van de 150 meter lange nieuwe verbindingstunnel tussen het nieuwe station Toots Tielemans en de bestaande premetrotunnel. De werken worden onder meer uitgevoerd DE LOOPBRUG TUSSEN OUD EN NIEUW GEBOUW PARLEMENT NIET LANG MEER IN DE STEIGERS?

10

Tussen het historisch parlementsgebouw en het nieuwe Forumgebouw aan de overkant van de Leuvenseweg, staat al maanden een loopbrug in de steigers.

De loopbrug is bedoeld om onze federale parlementsleden, die zich naar de modernste commissiezalen in het Forumgebouw begeven, niet meer te moeten laten blootstellen aan weer en wind.

zichtbaar en de moeite van een kijkje waard. De Tondo-brug heeft de vorm van een cirkel en bevindt zich ter hoogte van de tweede verdieping van het Paleis der Natie (huis van de parlementariërs) en komt toe op de eerste verdieping van het Forumgebouw. Je ziet in de zijkant de weerspiegeling van de gebouwen rondom.

In juli 2019 berichtte een Brusselse krant dat de brug toen bijna af was. En amper een dik jaar later blijkt het inderdaad te kloppen. Men is er opnieuw druk in gang geschoten en een deel van de brug is

Tondo is de benaming voor een ronde cirkelvormig schilderij dat reeds in de oudheid gekend was en in de renaissance weer erg in trek was. Hier is duidelijk over nagedacht!

“STALINGRAD VILLAGE” KRIJGT VORM NAAST DE WERF © HLN

vanuit de kelders en de parking van het Zuidpaleis en vanuit een werfzone in de Lemonnierlaan, aan de kant van de even nummers. En om die werfzone te kunnen installeren, zijn dus aan de kant van de oneven nummers wegenwerken nodig. En die zijn van start gegaan op 7 september en zouden nog tot 17 oktober duren. Met een impact op de

verkeerssituatie tot gevolg uiteraard, maar als we weten waartoe het dient, is het misschien makkelijker te verdragen? Men wil in elk geval ook tijdens de metrowerken de wijk laten leven en de economische dynamiek ondersteunen.

De eigenlijke bouw van het nieuwe station is gepland vanaf 19 oktober 2020.

VERNIEUWDE STRAATNAMEN IN HET NEDERLANDS?

Stadsberichtjes door Greet Callaerts

>GEMEENTERAAD: GEMEENTERAADSZITTING 7 SEPTEMBER 2020 Deze gemeenteraadszitting vindt opnieuw plaats, zonder publiek, in de Academie voor Schone Kunsten. In afwezigheid van voorzitster Liesbet Temmerman (Ecolo-Groen) zit gemeenteraadslid Mohamed Ouriaghli (PS) de zitting voor.

opsporen van drugdealers. Er zijn twee horecazaken gesloten. Burgemeester Close is van oordeel dat prostitutie moet verbannen worden.

Twee nieuwe gemeenteraadsleden leggen de eed af: Benedetta De Marte (Ecolo-Groen) vervangt Bruno De Lille en ontslagnemend gemeenteraadslid Clémentine Barzin wordt opgevolgd door Dominique De Backer (Open VLD).

Deze laatste is een oudgediende, hij maakte deel uit van de gemeenteraad tijdens de vorige legislatuur (20122018). Ter inleiding van deze eedaflegging leest voorzitter Ouriaghli een korte tekst voor in het Nederlands waarbij hij over zijn woorden struikelt. Het is zijn enige Nederlandstalige bijdrage tijdens deze lange gemeenteraadszitting.

TWEE NIEUWE GEMEENTERAADSLEDEN LEGGEN DE EED AF: BENEDETTA DE MARTE (ECOLO-GROEN) ©BRUZZ

DOMINIQUE DE BACKER (OPEN VLD). ©MARC BAERT

spellen, vervolgt hij en verwijst naar het snoeien in cultuurbudgetten door deze partij. Zoals gewoonlijk wordt het een dovemansgesprek tussen burgemeester en gemeenteraadslid.

Burgemeester Philippe Close (PS) krijgt vele vragen over toegekende subsidies aan allerhande verenigingen. Zo stelt gemeenteraadslid Mathias Vanden Borre (N-VA) vast dat tientallen, voornamelijk Franstalige vzw’s gesubsidieerd worden. Ze communiceren doorgaans enkel in het Frans, meldt hij. Moet er niet gepleit worden voor tweetaligheid als één van de vereisten voor het ontvangen van subsidies, vraagt hij. Burgemeester Close zegt de steeds terugkerende vragen over Nederlandstaligheid beu te zijn. De N-VA heeft hem geen les te

Riet Dhont, gemeenteraadslid van PTB*PVDA wenst te weten hoeveel pv’s er opgesteld zijn voor het niet dragen van een mondmasker. Ze voegt eraan toe dat ze het jammer vindt dat er in de verschillende Brusselse wijken weinig opsporingscentra van het coronavirus zijn. Er blijken 1.537 pv’s te zijn uitgeschreven, en elke boete bedraagt 250 euro. Burgemeester Close verklaart dat hij dit bedrag te hoog vindt en pleit voor progressieve boetes evenredig met het inkomen. Hij beaamt dat de opsporing van het virus

Gemeenteraadslid Mathilde El Bakri (PTB*PVDA) wil van schepen van Nederlandstalig onderwijs Ans Persoons (sp.a) weten om welke redenen er een crisismanager is aangesteld in de school Anneessens-Funck. Het blijkt om een vertrouwensbreuk te gaan tussen directie en personeel. De crisismanager is aangeworven voor één jaar en probeert het vertrouwen tussen beide partijen te herstellen.

beter moet, de procedures zijn te log.

Hij voegt er fijntjes aan toe dat minister Philippe De Backer (Open VLD) hiervoor verantwoordelijk is.

Gemeenteraadsleden David Weytsman (MR) en Bianca Debaets (CD&V) vragen aan schepen van handel Maingain (DéFi) een stand van zaken in verband met het economisch herstelplan voor de handel. Hiervoor is een budget voorzien van 14 miljoen euro. Slechts één punt op de agenda verwijst ernaar: de vermindering van de helft van de terrasretributie 2020. Een druppel op een hete plaat menen de gemeenteraadsleden. Uit het antwoord van schepen Maingain blijkt dat er nog geen andere beslissingen genomen zijn. Hij belooft een plan voor te stellen op de volgende gemeenteraadszitting.

Het wijkcomité Alhambra heeft aan de alarmbel getrokken, meldt gemeenteraadslid Bianca Debaets. Tijdens de zomermaanden is de overlast er toegenomen: meer prostitutie en meer druggebruikers en -dealers. De burgemeester verklaart dat er specifieke politieacties hebben plaatsgevonden gericht op het

Gemeenteraadslid Geoffroy Coomans de Brachène (MR) heeft een mening over de aangebrachte wijzigingen aan het woonerf van de vijfhoek. Op de website van mobiliteitsschepen Bart Dhondt (Ecolo-Groen) heeft hij een kaart ontdekt met allerlei foute gegevens. Er worden galerijen en straten die sinds lang niet meer bestaan op aangeduid als woonerf of zone 30. Schepen Dhondt betwist dit niet. Alle nodige en nuttige informatie bevindt zich op panelen die overal in de stad zijn aangebracht. Hij nodigt het gemeenteraadslid uit om dit ter plaatse na te gaan. Het nieuwe plan, aldus de schepen, werd opgesteld in samenspraak met de politie en de MIVB. Het zal verder geëvalueerd worden.

Opmerkelijk: tijdens deze gemeenteraadszitting beantwoordt de directeur-generaal van het departement Financiën van de stad vragen van gemeenteraadsleden over buitengewone begrotingen, leningen, investeringen…

Er is vraag naar een vorming over deze materie. Gemeenteraadslid Bertin Mampaka (CDH) beweert er alles over te weten en zegt bereid te zijn hierover les te geven. Op zijn aanbod wordt niet ingegaan.

Mireille Willems 11

BERICHTJES VAN HIER EN GINDER VERENIGINGEN EN ACTIVITEITEN

ZOEKERTJE Het Brussels Bachkoor zoekt zangers Het Brussels Bachkoor is een amateurkoor dat niet alleen barokmuziek maar ook moderne klassieke koorwerken brengt. Er zijn een tweetal concerten per jaar. Heb je zin om mee te zingen, heb je enige notie van notenleer en ben je vrij op woensdag van 20u tot 22u?

Maak dan een repetitie van het Brussels Bachkoor mee en beslis of het iets voor jou is.

• Info: www.brusselsbachkoor.com, secretaris@brusselsbachkoor.com

COLOFON Werkten aan dit nummer mee: Grigore Ionita, Etienne Philips, Hanne De Nil, Jef Deyaert, Marcel Rijdams, Stefan Moens, Charles Six, Mireille Willems, Greet Callaerts en Melani Purnomo Widagdo.

Foto’s: De Markten en ingezonden Lay-out en druk: Drukkerij Atlanta Schaffen Oplage: 5.000 Advertentiewerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Verantwoordelijke uitgever: Isolde Boutsen De Vijfhoek is het maandblad van De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be, www.demarkten.be www.facebook.com/demarkten.brussel 0448.654.692 RPR Brussel

Met de steun van de Vlaamse Gemeen schapscommissie.

De Markten maakt deel uit van N22, het netwerk van de 22 Brusselse gemeenschapscentra.

Steun De Vijfhoek: Uw steun blijft welkom op rekeningnummer BE62 4331 1470 6161 van De Markten met vermelding "steun De Vijfhoek".

Voor het novembernummer van De Vijfhoek zijn teksten en aankondigingen welkom tot uiterlijk 12 oktober.

Artikelwerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be De redactie behoudt zich het recht voor om teksten in te korten of aan te passen.

Openingsuren onthaal: Maandag tot donderdag van 9 tot 20u, vrijdag van 9 tot 17u en zaterdag van 9 tot 13u (behalve tijdens de schoolvakanties)

Wie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont, kan De Vijfhoek gratis ontvangen.

Woont u buiten Brussel?

Dan krijgt u De Vijfhoek door € 12,50 over te schrijven op rekeningnummer BE62 4331 1470 6161 met de vermelding van 'Abonnement De Vijfhoek'.

Wist je dat je al onze publicaties ook online kan bekijken?

Surf naar www.demarkten.be/publicaties. Wil je onze e-nieuwsbrief ontvangen? Mail naar demarkten@demarkten.be of schrijf je in op www.demarkten.be.

De Markten respecteert je privacy. Je contactgegevens gebruiken we uitsluitend om je De Vijfhoek toe te zenden en je op de hoogte te houden van eigen activiteiten van Gemeenschapscentrum De Markten en aanverwante organisaties in de Vlaamse gemeenschap te Brussel. Je kan op elk moment een adreswijziging doorgeven of aangeven dat je onze informatie niet langer wilt ontvangen via demarkten@demarkten.be of De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel. Voor meer informatie over je overige rechten conform de privacywetgeving, raadpleeg www.demarkten.be/uw-privacy.

12