De Vijfhoek september 2018

P 3A 9110 afgiftekantoor Brussel X Oude Graanmarkt 5 1000 Brussel

PB- PP B- 06386 BELGIE(N) - BELGIQUE

MAANDBLAD > JAARGANG 42 > NUMMER 7> SEPTEMBER 2018 (behalve in juli en augustus)

BUREN VAN DE MARKTEN > P6 >FRANCIS HUYGHE BOUWEN EN BREKEN IN BRUSSEL > P8 >CARRICOLLENGANG DROOGSTOPPEL > P9 >OPEN BRIEF AAN FRANÇOIS BOURLARD

Stadsoase: de Slakkengang ©ARNOUT WILLEMS

SEPTEMBER IN DE MARKTEN

© ARNOUT WILLEMS

ZOMER VAN DE FOTOGRAFIE TENTOONSTELLING

Dit seizoen opteren we voor stadsoases, publieke ruimtes waar men tot rust kan komen. Voor de buitenwereld kunnen die plekjes onbekend lijken en sommige zijn ook beperkt toegankelijk. We zullen een en ander voor u proberen te verduidelijken.

We beginnen de reeks met de Slakkengang, die toegang geeft tot een verborgen speelpleintje. De ingang van de Slakkengang is in de Blaesstraat op het nummer 152. Meestal is deze ingang gesloten maar er hangt wel een bord op dat verduidelijkt hoe men het pleintje kan bereiken. Het speelpleintje is pas open vanaf 12u.

Deze maand kan je voor heel wat activiteiten in De Markten terecht.

In het kader van de Summer of Photography 2018 presenteert De Markten de fototentoonstelling Unrest. Op 16 september, Autoloze Zondag, houden we tijdens al die drukte een waar stiltefeest op de binnenkoer. En op zondag 23 september geven we het startschot voor het nieuwe seizoen.

We blikken reeds vooruit op de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober, met… een terugblik op de voorbije, woelige jaren.

Tenslotte bezoeken we op vrijdag 21 september de Zomercollectie #3 in het Art & Margesmuseum in de Hoogstraat.

UNREST De fototentoonstelling UNREST biedt 20 visuele verhalen aan die ons uitnodigen tot nadenken en ons bevragen over de onzekere toestand van onze hedendaagse wereld.

In deze tentoonstelling verkennen 12 fotografen van Maps drie hedendaagse thema’s: migratie, het antwoord van de gemeenschap op maatschappelijke vraagstukken en de verbinding tussen mens en natuur, allebei bedreigd door de mensheid.

In het verlengde van de vijftigste verjaardag van Mei ’68, weerspiegelt UNREST het gevoel van zowel onzekerheid als vernieuwing die onze wereld in de ban houdt. De foto’s vertellen ons hoe mensen op deze aardbol de dagelijkse uitdagingen van onze instabiele wereld aanpakken. Zij tonen aan © CEDRIC GERBEHAYE

2

© DOMINIC NAHR

dat vandaag alles in onze “global village” met elkaar verbonden is: migratie, politiek, gewapende conflicten, milieu, er zijn geen strakke scheidingen meer.

Aansluitend bij de tentoongestelde beelden worden de fotoverhalen geprojecteerd en begeleid door een muzikale creatie van Dago Sondervan.

Deze projectie van 30 minuten zal de ervaring van de bezoeker versterken.

Deelnemende fotografen: Massimo Berruti, Gael Turine, Simona Ghizzoni, Christian Lutz, John Trotter, Alles-

sandro Penso, Matthieu Gafsou, Cedric Gerbehaye, Justyna Mielnikiewicz, John Vink, Hannah Reyes Morales en Dominic Nahr.

Tentoonstelling in De Markten van 7 september tot en met 14 oktober open van maandag tot zondag van 12u tot 18u. Inkom gratis.

Bij de tentoonstelling wordt een aansluitend programma van evenementen gerealiseerd:

© CHRISTIAN LUTZ

- 6 september: vernissage en presentatie van de catalogus van de tentoonstelling die als bijlage in De Standaard zal verschijnen (Vlaams-Brabantse en Brusselse uitgave).

- 20 september om 20u: Pianoconcert door Heleen Van Haegenborgh die een exclusief aan de tentoonstelling verbonden stuk componeerde.

Inkom 10 euro.

Reservaties: demarkten@demarkten.be - 25-27 september: Publicatie van het

eerste nummer van het tijdschrift "Geopolis", uitgegeven door l'Harmattan.

Dit eerste nummer van Geopolis zal verhalen van UNREST verbinden met teksten door deskundigen en aanleiding geven tot drie ronde tafels: . 25 september om 19u: Palestina, een land voor eeuwig zonder land? . 26 september om 19u: Morgen, klimatologische chaos? . 27 september om 19u: Tussen

veiligheid en vrijheid: de stand van zaken voor de hedendaagse democratie, in samenwerking met Amnesty International.

- Van 3 tot 5 oktober: Een serie van 6 ateliers in samenwerking met het Brussels Street Photography Festival: https://www.bspfestival.org/fr/workshops/maps-workshop-2018 - Rondleidingen door fotografen (datum nog te bepalen)

Organisatie en info: De Markten, 02 512 34 25, www.demarkten.be, demarkten@demarkten.be 3

CURSUSSEN

INSCHRIJFDAG CURSUSSEN

JARDIN DE MARKTEN

Het nieuwe seizoen van De Markten zit boordevol spannende cursussen. Zowel groot als klein, jong als oud, atleet als doe-het-zelver, computergeek als verhalenverslinder kan zijn of haar ding vinden in ons cursusaanbod.

Op zondag 16 september (Autoloze Zondag) verwelkomen we iedereen vanaf 14u in onze ‘Jardin De Markten’.

Naar het voorbeeld van de ‘Jardin du Luxembourg’ waar Parijzenaren in het weekend samenkomen om gezellig te ontspannen, toveren we de binnenkoer om tot een ‘stilte-oase’ waar je kan relaxen in een strandstoel of mediteren bij natuurgeluiden. We voorzien rustige kinderanimatie, schotelen u radiover-

Wil je je inschrijven voor een cursus?

Op 8 september organiseren wij tussen 10 en 12u een inschrijfmoment in De Markten.

Schrijf je je liever online in? Dat kan via:

www.demarkten.be.

Dit seizoen schrijf je in per half jaar.

Wil je graag een heel jaar lang cursus volgen? Dat kan uiteraard ook. Twee weken voor het einde van de reeks ontvang je een uitnodiging om opnieuw in te schrijven voor het vervolg van de cursus. Zo ben je zeker van je plaats.

Bekijk de programmatie online via www. demarkten.be of haal de nieuwe cursusbrochure in De Markten.

STARTFEEST halen van de schrijvers van ons schrijfatelier voor en geven met veel plezier uitleg over De Markten en de programmatie van het najaar van 2018. Om 16u schotelt ‘Quetzal - duo’ (verkozen tot strafste straatact tijdens de Gentse Feesten) jullie intieme Mexicaanse muziek voor, een waar genot voor uw beide oren!

• Zondag 16 september vanaf 14u,gratis.

Op zondag 23 september vanaf 13u vliegen we er écht in met ons Startfeest. We organiseren een heuse ‘Auberge Espagnole’: iedereen brengt iets lekkers van thuis mee. We leren elkaar beter kennen boven de soepketel tijdens een kookcursus, een initiatie broodbakken in een houtoven, een stempelworkshop of bij één van de originele dansinitiaties die dag. Om 16u brengt de Brusselse band Leán Trio jullie in vervoering, de avond wordt feestelijk afgesloten aan een lange tafel met een gezamenlijk buffet (met jullie gerechten) vanaf 18u, waarna de Majoretten ons trakteren op een verkwikkend optreden. Wie zin heeft in een gezellige namiddag, een leuke babbel én een kijk in het aanbod van komend seizoen in De Markten moet zeker eens langskomen, wij kijken er alvast erg naar uit!

• Zondag 23 september vanaf 13u, gratis.

4

© DIETER TELEMANS

WELKOM BIJ DE CULTUURRAAD VAN DE STAD BRUSSEL

SALON DANSANT

SALON DANSANT ’18 – ‘19 De programmatie voor Salon Dansant ‘18 –’19 is rond. Neem alvast een kijkje op onze website en bestel je tickets.

Schrijf onderstaande data reeds in je agenda. Wij verwelkomen iedereen op zondag met open armen voor een gezellige namiddag met live muziek, iets om te drinken en een babbel. Dansen is toegestaan ! Een DJ omkadert de hele namiddag met fijne dansmuziek. De optredens starten om 15u (deuren open om 14u)

• 7 oktober 2018: Zsa Zsa Zsu 4 november 2018: Ladies of the Sixties 2 december 2018: Tina Tyrant 10 februari 2019:Mary and Jay 3 maart 2019: The Almost Swinging Jazz Band 7 april 2019: Brasserie Croque-Notes 5 mei 2019: Paul Severs

De Cultuurraad van de stad Brussel start het nieuwe werkjaar met een boeiende bijeenkomst voor verenigingen, convenantpartners en individuele geïnteresseerden. Wie wil aansluiten bij de cultuurraad kan zich aanmelden: welkom!

De Cultuurraad geeft toelichting bij de nieuwe projectoproepen en er is een eerste gesprek over het nieuwe cultuurbeleidsplan dat half 2019 klaar moet zijn en zal lopen over de periode 2020 - 2026. Deze eerste aanzet moet leiden tot de samenstelling van een nieuw platform.

Vzw Epitaaf is onze gastheer in atelier Salu. Aan het kerkhof van Laken vestigde in 1872 beeldhouwer Ernest Salu (1846-1923) zijn atelier voor funeraire sculptuur. Mooie gelegenheid om deze interessante plek te leren kennen!

Woensdag 12 september, 18u, atelier Salu, Onze-Lieve-Vrouwvoorplein 16, 1020 Brussel.

Info bij cultuurbeleidscoördinator Marc Boutsen, 02 279 64 49, marc.boutsen@brucity.be

S AL ON DANSANT ‘18 -’19

© ART & MARGES MUSEUM

VOOR DE LEZERS VAN DE VIJFHOEK BEZOEK AAN DE TENTOONSTELLING ZOMERCOLLECTIE #3 IN HET ART & MARGES MUSEUM Het Art & Marges museum is een museum dat de outsiderkunst promoot en de kunst en haar grenzen in vraag stelt.

Het museum staat voor een verzameling van kunstwerken afkomstig uit de marge die sinds de jaren 1980 opgebouwd wordt en bestaat uit werken van autodidactische kunstenaars en personen die verbonden zijn aan een kunstatelier voor mensen met een mentale handicap of die opgenomen zijn in een psychiatrische instelling.

De tentoonstelling Zomercollectie #3 stelt een aantal verborgen schatten van de permanente collectie van Art & marges museum voor: nieuwe aanwinsten, bijna vergeten creaties, lievelingswerken en enkele kleurrijke verrassingen…

De Markten nodigt 15 lezers uit op een geleid bezoek aan de tentoonstelling op vrijdag 21 september van 16u30 tot 18u.

Afspraak aan het museum, Hoogstraat 314, 1000 Brussel.

Het museum bevindt zich op 10 minuten wandelafstand van de Hallepoort.

• Reservaties: demarkten@demarkten.be 02 512 34 25

5

BUREN VAN DE MARKTEN Francis Huyghe zaakvoerder van bvba Huyghe, professioneel gereedschapswinkel ben dan een nieuw huis laten bouwen.

Je bent afkomstig uit een echte middenstandsfamilie?

Inderdaad, bijna allemaal hadden ze verkopersbloed in hun aders. Mijn vader was de enige uitzondering. De ouders van mijn papa waren tijdens WO I naar Groot-Brittannië gevlucht, mijn vader is daar geboren. Terug in Brussel, studeerde hij aan het Sint-Jan Berchmanscollege, hier in de buurt. Toen was het onderwijs in Brussel nog overal in het Frans.

© ARNOUT WILLEMS

De bvba Huyghe is zowat de enige winkel met aanzien die in dit lager gelegen deel van de Marollen nog bestaat. Op de warmste dag van het jaar, ontvangt meneer Huyghe ons in zijn statige kantoor in de Huidevettersstraat. Zijn vrouw Raymonde, met wie hij dit jaar vijftig jaar huwelijk vierde, serveert lekker koele thee-citroen. Er volgt een boeiend gesprek over de geschiedenis van de familiezaak, de huidige situatie en de omgeving.

DV: Mijnheer Francis, hoe lang bestaat de winkel hier eigenlijk?

Mijn betovergrootvader is er twintig jaar na de Belgische onafhankelijkheid, rond 1850, mee begonnen. Ik ben de vijfde generatie die de zaak beheert en heb de winkel en het huis van mijn ouders overgenomen. In al die jaren zijn er wel veel veranderingen gebeurd.

Het oude huis stond korter tegen de straatkant. Tijdens de werken aan de Noord-Zuidverbinding, bij de aanleg van nieuwe rioleringen, kon de woning de overlast niet aan. Mijn ouders heb6

”

wij komen van de “doe het zelver” naar de “moet het zelver” Wegens gezondheidsproblemen van mijn grootvader heeft mijn vader echter geen hogere studies kunnen aanvatten.

Jammer, want hij wou graag diplomaat worden.

Heeft een ijzerwaren- en gereedschapswinkel geen concurrentie van de grote ketens?

Helemaal niet. Met tienduizend kwaliteitsartikelen in voorraad geldt de zaak als referentie voor wie duurzaam gereedschap belangrijk is. De meeste klanten verkiezen ons nog steeds boven bijvoorbeeld Brico of Gamma. Het persoonlijk contact en de service stel-

len de mensen toch nog steeds op prijs.

De firma Bosch is onze hoofdleverancier. Je vindt hier zowel materiaal uit de blauwe als uit de groene reeks.

Kan je dat verduidelijken?

Bosch blauw is speciaal ontworpen voor de professionele vakman en de industrie. De blauwe lijn omvat hoog-kwalitatieve machines die bedoeld zijn voor dagelijks en professioneel gebruik en omvat onder meer cirkel-, decoupeeren afkortzagen en boorhamers, meer en meer op batterij.

Bosch Groen is speciaal ontworpen voor de doe-het-zelver die op zoek gaat naar gereedschap dat niet dagelijks gebruikt wordt, maar toch kwalitatief en tegelijkertijd democratisch geprijsd is.

En de concurrentie van het internet?

Heb ik geen problemen mee, integendeel. Het persoonlijk contact met de leveranciers is wel serieus verwaterd, maar men wint veel tijd. Alles gebeurt tegenwoordig via het internet. Het nadeel is dat computers de plaats van het personeel hebben ingenomen. Men heeft geen contact meer met mensen.

En ook neemt de marketing de dag van vandaag een serieuze plaats in de zakenwereld in. Ook ik heb alle nieuwe technologie moeten aanleren zowel in mijn beroep als privé. Ik ben heel tevreden met de vooruitgang, men kan dag en nacht bestellingen plaatsen, men verliest geen tijd meer. Op mijn leeftijd kan ik met mijn smartphone in Parijs

nog een Ubertaxi bestellen, eenvoudiger kan het niet Zijn er nog veel klanten die hier voor hun beroep gereedschap komen kopen?

Ik ben in Brussel één van de laatste echte gereedschapsspecialisten. De professionelen vormen de grootste groep klanten, maar er komen ook particulieren. Tot zo een 20 à 30 jaar geleden had men ook nog veel personen die knutselen als een hobby beschouwden en thuis nog een echt atelier hadden, waar ze konden lassen en metaal draaien. En er waren ook de hobbyisten die maquettes en modellen bouwden en stoomtreintjes maakten. De jongere generaties doen dat niet meer.

Bestaan er nog bricoleurs oftewel handige Harry’s?

Er zijn nog mensen die herstellingen aan hun huis willen doen en denken dat ze het kunnen, ze kopen dan van dat goedkoop materiaal dat niet lang meegaat. Ik zeg dan altijd: wij gaan van de “doe het zelver” naar de “moet het zelver”.

Hoeveel personeelsleden werken er in de winkel?

Ikzelf sta hier al 51 jaar in de winkel. Samen met mijn vrouw doe ik alles zelf.

Er is veel administratief werk, we steken meer tijd in de boekhouding en het plaatsen van de bestellingen bij de leveranciers dan in de verkoop in de win-

handelsketens. De huur voor een handelspand word er ook niet goedkoper op, een keten kan zich dat permitteren maar een kleine zelfstandige heeft het daar moeilijk mee.

© ARNOUT WILLEMS

kel zelf. Om de winkel te runnen moet men echt gespecialiseerd zijn, ik had al een ruime basiskennis. Op al die jaren heb ik veel van mijn leveranciers maar ook van mij klanten geleerd.

Vroeger waren de openingsuren hier wel heel ruim.

Inderdaad, we waren zelfs open op zaterdag en zondagvoormiddag. Garagisten, elektriciens en loodgieters hadden het op zaterdag zelfs zo druk dat ze alleen op zondagochtend tijd hadden om hier langs te komen voor hun boodschappen. Men kan zich dat nu niet meer voorstellen. Voor de huidige, jongere generatie stopt het werk op vrijdagavond en voor hen is het weekend heilig. De winkel is nu alleen nog open van dinsdag tot vrijdag.

Hoe zit het met de toekomst van de zaak?

Ik ben er nog niet helemaal uit, ik moet een beslissing nemen. Ik ben 72 jaar

en heb zeven jaar geleden een zware hartoperatie ondergaan. Ik heb geen opvolger in de familie. Mijn kleinzoon is gespecialiseerd in de informatica en mijn dochter woont aan de kust. Ik wil ook mijn zaak niet laten overnemen zodat ze daarna na een paar jaar al failliet is. Ik ga dus hoogstwaarschijnlijk de winkel moeten sluiten. Er is een tijd van komen en een tijd van gaan.

Is de middenstand hier veel veranderd?

Is de omgeving rond het Vossenplein een tweede Zavel geworden?

Misschien niet in de positieve zin. Vroeger hadden we hier veel gespecialiseerde winkels. De Hoogstraat stond bekend voor zijn kledingzaken, de Blaesstraat voor verlichtingswinkels en handelshuizen waar men alleen maar behangpapier verkocht. Die trokken niet alleen volk uit Brussel aan. Mijn klanten kwamen vooral uit de rand.

Er is nu natuurlijk de grote concurrentie van de shoppingcentra en de grote

”

de gespecialiseerde zaken zijn aan het verdwijnen

Kan men nog shoppen in Brussel-Centrum?

Persoonlijk vind ik dat de verkeersvrije zone in het centrum een negatieve in-

vloed heeft op de handel. Het is een catastrofe voor de handelaars, restauranthouders en cafébazen. De voetgangerszone is te groot en bevindt zich op een bijzonder ongelukkige plaats, namelijk in het hart van Brussel-Centrum. Het gemeentebestuur had beter de kleinere straatjes rondom de Grote Markt verkeersvrij gemaakt. Nu heeft men de grootste verkeersader van Brussel weggenomen en dat heeft zoveel geld gekost! Het gebrek aan parkings speelt ook een grote rol. Voor de toeristen zou de zone een goede zaak zijn. Ik heb daar wel mijn twijfels over.

En ook vind ik dat er in Brussel veel tweederangstoeristen opdagen. In Parijs of Londen – voor mij de enige twee

Europese grootsteden – treft men toch een ander, rijker soort toerisme aan. In Brussel-Centrum treft men ook geen gespecialiseerde winkels meer aan.

Voor de toeristen rest er enkel nog eten, drinken en chocolade.

Bedankt voor dit gesprek, mijnheer Francis.

Firma Huyghe, Huidevettersstraat 116, 1000 Brussel, 02 510 09 20 Open van dinsdag tot vrijdag van 9 tot 12u en van 14 tot 17u30

Résumé

Les établissements Huyghe sont l’une des dernières boutiques de prestige encore existantes dans cette partie inférieure des Marolles. En 1850, le trisaïeul du gérant Francis Huyghe y avait installé son magasin. On y retrouve essentiellement des outils professionnels. Avec dix mille articles de qualité en stock, l'entreprise est une référence pour ceux dont les outils durables sont importants.

de winkel in de jaren 1930

7

BOUWEN EN BREKEN IN BRUSSEL >CARRICOLLENGANG

Midden jaren 70 werd het bouwblok tussen Hoogstraat, Blaesstraat, Vossenstraat en Kapucijnenstraat 'uitgekernd'1, zoals dat in de beginjaren van de harde stadsvernieuwing de mode was. Het was eigenlijk nog een operatie in het kader van het krottenbestrijdingsplan2 dat sinds midden de jaren vijftig zowat alle miseriesteegjes (de impasses) uit het stadscentrum probeerde te bannen.

De Slakkengang had al een lange geschiedenis en was waarschijnlijk al deels bebouwd van in het begin van de 19de eeuw. In 1866 tonen de Popp-kadasterplannen al een dichte bebouwing, en wat in 1777 nog tuinen waren werden klein verkapte en bebouwde perceeltjes. De kleinste hoekjes werden volgebouwd, de Vijfhoek telde toen meer dan 120.000 inwoners (vandaag +/- 55.000). Alle kleine grondbezitters verkavelden speculatief vrolijk tuinen en achterkoeren die ze volstouwden met 'eenkamerappartementen' waar grote gezinnen in erbarmelijke omstandigheden onderdak vonden. In 1866 woonden er 52 gezinnen, samen 268 inwoners in amper 19 woningen. Aan het einde van de eeuw was het aantal bewoners opgelopen tot 400. Niet verwonderlijk dat de tyfus hier ravages aanrichtte, het sterftecijfer was dan ook 5 maal hoger dan in de burgerwijken van de stad.3 In de jaren twintig van de 20ste eeuw verbeterde de situatie enigszins, minder inwoners en betere hygiënische omstandigheden. Maar het duurde nog tot de komst van Abbé Froidure en Koning Boudewijn in 1952 voordat de overheid ingreep.

8

De boom van Mémé Ondanks het feit dat er al eind jaren zeventig plannen gemaakt werden om deze ruimte in te richten als speelplein, bleef de plek meer dan twintig jaar braak en ongebruikt liggen. Alleen 'de boom van Mémé' stond er in een hoekje te treuren. Mémé, die in de oude Vossenstraat een schamel kousenwinkeltje in leven hield, heeft zich met lijf en leden verzet tegen het gruwzaam omhakken van het jonge esdoorntje, dat vandaag, gelukkig, een flinke boom is. Merci Mémé.

Toch nog een 'speelplein' Vandaag is de Slakkengang dus toch een speelplein geworden, type Ville de Bruxelles, een administratief aangelegd terrein, geordend en gelijnd volgens lastenboek en hyperveilig naar maximale verzekeringsnormen ontworpen. Niet met parasols en een aangenaam terrasje maar met de gekende virtuele paraplu’s zodat de verantwoordelijkheid toch maar niet op de 'bevoegde' ambtenaar zou kunnen vallen. Geen greintje creativiteit of initiatief wordt er aan de kinderen gelaten; wat een avontuurlijk binnengebied had kunnen worden,

is een dode mus, een gegrillageerd4 basketbalveldje (dat een derde van de oppervlakte blokkeert), groene asfalt, en namaakgras in de plaats van zand. Oorspronkelijk was het binnengebied opgevat als een wezenlijk deel van de publieke ruimte: fijnmazig, transparant, doorloopbaar ingebed in de sociale ruimte van de wijk, met drie doorgangen van Blaesstraat naar Vossenstraat en Kapucijnenstraat. Het heeft niet mogen zijn, zoals het dikwijls in deze stad niet mag zijn, zoals sommigen vanachter hun bureaucratische glazen gevels op het stedelijke leven neerkijken en bewonersbetrokkenheid na kantoortijd maar vervelend vinden, zoals het beleid allergisch is aan burgerinitiatief dat ze alleen in slogans belijden.

Door de gesloten toegangshekken aan de Blaesstraat staart een treurwilg ons meelijdend aan. Espace Public, Plaine de jeux des Escargots, de enige overgebleven ingang is om de hoek. De zon schijnt, de kinderen hangen in de stalen–spin–piramide of schommelen onder de wilg. De oude hoge muren rondom dragen nog de sporen van de benepen impasse en zijn tegen de omringende huizen geplakt, blind en zonder contact alsof de huizen moeten beschermd worden tegen het kindergeweld. Het is er rustig, een oase in een steenwoestijn.

Marcel Rijdams

het slopen van achterin gelegen constructies om in de binnenzijde van een bouwblok opnieuw open ruimte vrij te maken. ² Wet op de Krotopruiming van 7 december 1953 (ook wel de tweede Wet De Taeye genoemd) 3 Jean d’Osta « Les rues disparues de Bruxelles » 4 Brussels voor “met stevige hekken omsloten” 1

Foto’s Marcel RIJDAMS, 1935 Hemels Brussel

Résumé

Au milieu des années 70, dans le cadre d'une opération visant à lutter contre l’insalubrité des Marolles, le bloc situé entre les rues Haute, Blaes, des Renards et des Capucins a été revu. L’impasse des Escargots possédait une longue histoire de conditions de vie misérables et un taux de mortalité élevé. Aujourd'hui, cette impasse est devenue une plaine de jeu sans créativité où les enfants ne disposent d’aucunes initiatives. Cela aurait pu devenir un lieu de récréation aventureux.

Droogstoppel is een Brusselse eeuweling die zijn stad enorm heeft zien veranderen, soms ten goede maar vaak ook ten kwade. In zijn open brieven gaat hij een openhartig gesprek aan met beroemde of minder beroemde Brusselaars. Droogstoppel kan wel eens zeuren of doordrammen, maar in de grond is Droogstoppel een wijs man met het hart op de juiste plaats.

>DROOGSTOPPELS OPEN BRIEF AAN...

FRANÇOIS BOURLARD (1871-1902) Beste François, 16 april 1902 was een sombere, regenachtige dag in Brussel. Duizenden mensen waren komen aanschuiven in de rouwkapel van het Sint-Pietersgasthuis om u een laatste groet te brengen. Ge lag daar opgebaard samen met een andere Marollien, ene Louis Fiévez uit de Kristinastraat. Ze hadden u beiden nogal moeten oplappen want ge waart allebei serieus toegetakeld tijdens de grote rellen in de Marollen enkele dagen tevoren.

Fiévez had een kogel in het hoofd gekregen. Niet wars van enige sensatie schreef de journalist van Het Nieuws van de Dag dat de kogel zijn hersenen had verwoest en dat de hersenstof er langs neus en oren was uitgekomen.

En gij, mijn beste Bourlard, waart bezweken aan een de verwondingen van een verdwaalde kogel. En dan moogt ge nog van geluk spreken want er werd in die dagen niet alleen met scherp op het volk geschoten, er werd ook serieus met de sabel op het onwillige gepeupel ingehakt. Soms met het plat van de sabel, maar vaak ook, zoals die zaterdagavond, met het scherp van de snee …

Algemeen stemrecht Wat deed ge eigenlijk nog zo laat in de Hoogstraat op die 12de april? Ge moest toch geweten hebben dat er enorm veel spanning in de lucht hing? Er was al sinds meer dan een week onrust in het land

omdat de socialisten hadden geëist dat in het parlement eindelijk de grondwetsherziening voor de invoering van het algemeen enkelvoudig stemrecht zou worden gestemd.

Zotte zaterdag Bon, het is natuurlijk zo dat er toen op een zaterdag in de Marollen altijd wel wat spanning in de lucht hing want dat was toen de dag waarop de weeklonen werden uitbetaald en dus ook de dag waarop de arbeiders met hun pas ontvangen magere loontje de grote jan gingen uithangen in de talrijke cafés in en rond de Hoogstraat. Zaterdag in de Marollen, dat was de dag van de slemppartijen en opstootjes.

Caramagnole Maar hebt gij die dag die bendes in de Marollen niet luid de Caramagnole en de Marseillaise horen zingen? De jagers-verkenners te paard hadden de hele buurt rond het Volkshuis hermetisch afgesloten en zelfs een aantal keren gechargeerd. Opgehitste jongeren hadden een barricade opgericht op het kruispunt van de Hoogstraat met de Sint-Gisleinstraat. Er werd zelfs over en weer geschoten tussen opgehitste betogers enerzijds en een aantal verbeten politieagenten die de heethoofden van de rue Haute wel eens een lesje wilden leren. Er werd vanachter de gordijnen van openstaande ramen met bakstenen, keien en moerbouten naar de ordehandhavers gegooid. Emile Vandervelde, de

socialistische voorman, die er zelf bij was, beweert zelfs dat vrouwen vanuit de ramen vitriool gooiden naar de gendarmes…

Sigaren Volgens uw weduwe waart ge wat sigaren gaan halen. Klinkt als een Hollywoodverhaal: man gaat even om sigaren en krijgt enkele dagen later de status van martelaar des volks. Normaal liet ge uw sigaren zelf brengen, maar de jongen op wie ge normaal een beroep deed was afwezig en dus ging gij na het avondeten zelf nog snel even naar de winkel.

Uw echtgenote had u nog gevraagd om uw jas aan te doen en uw hoed op te zetten maar dat vond ge overbodig: ge zou over vijf minuten al terug thuis zijn. Zijt ge bij het halen van de sigaren plots vast te komen zitten in een omsingeling? Zat ge plots als een rat in de val in de vuurlinie tussen de proletarische guerrilleros en de schietgrage politie?

Voorbeeld Ge waart een voorbeeldige vader voor uw zeventien maanden oude dochtertje. Ge had een goede job als magazijnier-bediende bij de leerhandelaar Liebermath in de Huidevettersstraat op enkele passen van uw woonst. Ge liet u niet in met politiek. Uw snikkende weduwe stond erop dat in de krant werd vermeld dat ge nooit in uw leven een café had bezocht …

Ge werd tenslotte in een lijkwagen tweede klas naar de begraafplaats van

Brussel in Evere gevoerd. Men had dertien bloemenkransen op uw doodskist aangebracht. Dertien! De verkopers en verkoopsters van het Vossenplein waren au grand complet aanwezig. Uw weduwe had immers als verkoopster ook een vast plekje op de voddenmarkt.

Ge waart dan misschien apolitiek, door de socialisten werd ge al snel, samen met Fiévez (maar die was wel lid van de partij), uitgeroepen tot martelaar van de goede zaak en dat was toen de strijd voor het algemeen enkelvoudig stemrecht, le S.U., le suffrage universel. Een van de kransen op uw doodskist was van de socialistische krant Le Peuple, maar die wilde de politie bij aankomst op de begraafplaats van Evere verwijderen.

Na heel wat smeekbedes mocht ze dan toch mee naar uw laatste rustplaats.

De Belgische Werkliedenpartij wilde zelfs op uw graf een marmeren opschrift laten aanbrengen met daarop de woorden: “Aan de martelaar van het Algemeen Stemrecht”, maar daar stak toenmalig burgemeester Emile De Mot een stokje voor. Volgens de rechts-liberale krant L’Etoile waart gij geen martelaar maar iemand die verzet had gepleegd tegen de wet. Ge waart natuurlijk geen van beide: ge wilde die zaterdag gewoon een sigaartje roken na een zware werkweek. Maar in de Hoogstraat waart gij the wrong man in the wrong place.

Een dag of twee na uw begrafenis vielen er zes doden tijdens een betoging in Leuven. Voornamelijk de schuld van een paniekerige ‘garde civique’. Het zou

nog ettelijke jaren en een Europese burgeroorlog lang duren voor die strijders eindelijk kregen waarop ze zonder meer recht hadden …

Droogstoppel

TEKENING VAN DE RELLEN IN DE HOOGSTRAAT IN LE PETIT PARISIEN 4 MEI 1902

Résumé

Droogstoppel écrit des lettres ouvertes aux habitants célèbres et moins célèbres de Bruxelles. Ce mois-ci : François Bourlard. Il vivait dans les Marolles et y était magasinier. Le samedi 12 avril 1902, il fut tué lors d’une grande manifestation dans les Marolles. Bien qu’apolitique, Bourlard eu des funérailles impressionnantes.

9

> OP DE BANK

bollen bloempanch naar beneden zijn gerold tot op de Hoogstraat.

Elke maand strijkt een reporter van De Vijfhoek neer op een bank in een Brusselse stadsoase en vraagt aan een buurtbewoner hoe het met hem of haar gaat, wat er zich afspeelt in zijn of haar leven. Deze maand ontmoeten we Henri Bruyns in de Marollen.

Je bent dit jaar 80 geworden, je hebt de wijk sterk zien veranderen, ook onder de oorlog. Hoe is het geweest om in de Marollen op te groeien in die periode?

Als kind was ik nooit thuis. Wij waren met vrienden altijd op straat. De ganse dag door staken wij van alles uit.

© ARNOUT WILLEMS

Goeiemiddag Henri, we treffen je hier aan in hartje Marollen, ben jij hier geboren en getogen?

Ja, ik ben geboren in de ‘Bloempanchgang’. Als je niet van Brussel bent, dan ken je dat niet. De Bloempanch of bloedpens, dat is aan de Rue de l’Abricotier (de Abrikozenstraat, nvdr).

Voilà, nu weet je het! Ik ben er geboren en een paar jaar nadien zijn mijn ouders naar Schaarbeek verhuisd. Maar ik heb hier nog heel veel vrienden.

Ben je nadat je in Schaarbeek woonde terug naar De Marollen verhuisd?

Nee, ik ben in Sint-Gillis gaan wonen 10

voor mijn werk. Ik was daar de chauffeur van de Burgemeester, Charles Picqué, die is nog minister-president geweest van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Heb je in de jaren dat je voor Picqué werkte veel spectaculaire dingen meegemaakt?

Nee, niet echt. Ik was alleen maar chauffeur voor de burgemeester en ik ging niet mee met hem naar binnen wanneer hij vergaderingen of afspraken had. Toen hij minister werd bleef ik in dienst als zijn chauffeur, maar hij had toen zijn eigen staf én een chauf-

feur van het ministerie. Toen had ik een zeer goed leven, en niet zoveel om handen tijdens het werk.

Met de Vijfhoek werken wij telkens rond een stadsoase, deze keer is dat de “slakkengang”. Heb je die nog gekend?

Goh… een slak in het Frans, … wat is dat eigenlijk? Un serpent? Nee... Nee, dat ken ik niet, maar de namen van die gangen uit de buurt dat zijn namen die wij hebben uitgevonden. De Bloempanchgang bijvoorbeeld heeft zijn naam gekregen toen het schof van een kar was opengegaan, en alle

Wat staken jullie zoal uit?

Wij speelden met bommetjes, die we dan in de brievenbussen staken. En soms zaten we bij vrienden die op een verdieping woonden en dan probeerden we mensen hun hoed te vangen met visgerief. Zo haalden we allemaal stoten uit, dat was heel plezant, dat was ons leven.

Hebben jullie daar nooit problemen mee gehad?

Nee, de politie woonde ook in onze buurt, en dat waren allemaal vrienden van ons. En die zeiden tegen ons ‘Je mag dat niet meer doen hé, anders krijgen jullie kletsen’, … maar daar lieten ze het dan vaak bij.

Dat klinkt als een interessante en levendige tijd…

Ja, ik heb echt mijn hart verloren in de Marollen, ik denk nog vaak terug aan die 'goeien ouwen tijd' die wij hier hebben gehad.

© ARNOUT WILLEMS

>DE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN, EEN TERUG- EN VOORUITBLIK 62 dagen, 13 uur en 35 minuten en dan... is het 14 oktober, de dag van de gemeenteraadsverkiezingen, lees ik op de website van de stad Brussel.

Het college van burgemeester en schepenen heeft in woelige wateren gevaren. Het fameuze Samusocialschandaal had in 2017 wat machtswissels tot gevolg: schepen Philippe Close (PS) werd burgemeester, schepen Ans Persoons (SP.A) nam ontslag. Haar bevoegdheden werden deels overgenomen door schepen Els Ampe (Open Vld) en deels door David Weytsman (MR) en vanaf februari 2018 door Clémentine Barzin (MR). Schepen Ahmed El Ktibi (PS) werd OCMW-voorzitter en Khalid Zian (PS) nam zijn plaats in binnen het schepencollege. Volgt u nog?

'De zaak Samusocial' bracht een kluwen van vzw’s aan het licht, verbonden aan de stad en bevolkt door tal van politici, die er al dan niet een bezoldigd mandaat hadden/hebben. Het bestaan van al deze vzw’s was 'historisch gegroeid', zo luidde het.

Het nieuwe schepencollege kondigde de geboorte van een mandatenkadaster aan. Op de website van de stad is nu te lezen wie in welke vzw zetelt en tegen welke vergoeding. Enkele overbodig geachte vzw’s werden afgeschaft.

De nieuwe burgemeester pleit voor een betere communicatie en meer transparantie. Zeker dat laatste is voor verbetering vatbaar. Hij is een groot voorstander van Neo, het project op de Heizel

waar vooral commerciële ruimte en in mindere mate kantoren en woningen de bestaande infrastructuur, met uitzondering van Mini-Europa en Kinepolis, zal vervangen. In 2017 werd blijkbaar 3 miljoen euro betaald aan consultants.

Duidelijkheid daarover bleef uit. Enkele jaren geleden kondigde de directeur-generaal (ingenieur-architect) van de dienst stedenbouw bij de stad zijn vertrek aan. Toenmalig schepen Close had hem gevraagd om voor het Neo-project te werken. Een aanbod dat hij, naar eigen zeggen, niet kon weigeren. In welke hoedanigheid (consultant?) en tegen welk salaris (marktconform? ) is tot op de dag van vandaag niet helder.

Burgemeester Close is ook fan van grote evenementen in de stad. Ze trekken vele toeristen aan en die wil hij niet wegjagen. Mogelijk beseft hij niet dat vele bewoners vanwege o.m. de geluidsoverlast, die festiviteiten – op veelal dezelfde plaatsen – beu zijn. Mag het iets minder zijn ?

Eerste schepen Alain Courtois (MR) twijfelde vorig jaar of hij nog kandidaat zou zijn voor de volgende gemeenteraadsverkiezingen. Hij heeft beslist: hij staat op de eerste plaats van de MR/Open Vld lijst en wil burgemeester worden.

Courtois staat bekend als sportfanaat.

De plannen voor het Eurostadion zijn gesneuveld. Maar niet getreurd, hij begon een nieuw en ambitieus project: de start van de ronde van Frankrijk 2019 in Brussel. 5 miljoen euro startgeld alleen al betaalt de stad aan de organisatoren om dit evenement te laten plaatsvinden. Courtois schat dat daar nog een 3 miljoen euro organisatiekosten zullen bijkomen. Een veertigtal medewerkers van Brussels Major Events zullen dit project voorbereiden. Het hoofdkwartier bevindt zich op het De Brouckèreplein.

De voorbereidingen zijn begonnen!

Schepen Faouzia Hariche, sinds 2000 schepen van zowel Franstalig als Nederlandstalig onderwijs, spreekt geen Nederlands. Waarom niet eens een taalbad nemen, tijdens de vakantie, bijvoorbeeld in Spa? Ook de schepenen Mohamed Ouriaghli, Geoffroy Coomans de Brachène, Karine Lalieux en Marion Lemesre zijn het Nederlands niet machtig.

Schepen Lemesre is geen kandidaat meer bij de volgende verkiezingen, "omdat er ook nog een leven naast de politiek is". Onder haar bewind als schepen van onder meer handel en horeca schoten de terrassen als paddenstoelen uit de Brusselse grond. Schepen Lemesre is zich blijkbaar niet bewust van de lawaaien doorgangshinder. Mogelijk komt dat omdat ze hier enkel gedomicilieerd is.

Wonen doet ze in Waals-Brabant.

Op de website van schepen Lemesre lees ik dat ze niet van de Noordzee houdt.

LAATSTE VERSIE SCHEPENCOLLEGE 2012 -2018 © STAD BRUSSEL

De Gas-ambtenaar van de stad houdt er wel van, althans van de bar/vishandel met die naam op een hoek van het St-Katelijneplein. Hij annuleert namelijk de Gas-boetes die beëdigde ambtenaren opstellen, in dit geval voor het overschrijden van de toegelaten terrasgrootte. Wie de plek kent weet wat ik bedoel…

De verkiezingslijsten zijn nog niet bekendgemaakt.

We weten wel al dat CD&V en cdH samen een lijst vormen met daarop 8 Nederlandstalige kandidaten. Op de tweede plaats staat staatssecretaris en gemeenteraadslid Bianca Debaets.

De PS dient een lijst in met 4 Nederlandstalige kandidaten.

Ans Persoons (SP.A) staat als 1e op een burgerlijst met de naam “Change.Brussels”. De SPA steunt de lijst, de meeste

kandidaten zijn onafhankelijk.

Schepen Els Ampe staat als 2e op de MR/Open Vld-lijst die 7 Nederlandstaligen telt.

Ook PTB/PVDA is van de partij op 14 oktober, Mathilde El Bakri staat op nr. 1.

Johan Van den Driessche is lijsstrekker voor N-VA. Ecolo/Groen brengt verrassend nieuws: de relatief onbekende lijsttrekker Benoît Hellings (Ecolo) profileert zich als kandidaat-burgemeester. Bart Dhondt (Groen) staat op de 3e plaats. Bruno De Lille, die tijdens de vorige legislatuur ontslag nam als gemeenteraadslid, duwt de lijst.

Over 61 dagen 21 uur en 55 minuten…..

Mireille Willems

11

BERICHTJES VAN HIER EN GINDER

COLOFON

VERENIGINGEN EN LEUKE ACTIVITEITEN LEZINGEN VLAAMSE CLUB

DE ZINGENDE BRUG

Op 3 september heeft schrijfster Brigitte Raskin het over haar spionageroman Voor God en Vaderland. Op 17 september staat er een lezing door Wim Vanseveren, directeur van het Vlaams-Nederlands Huis deBuren, op het programma. De lezing gaat over de culturele samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland.

Op zondag 23 september houdt de Zingende Brug een Opendeurdag waarop grote en minder grote zangtalenten van harte worden uitgenodigd zodat ze het heerlijk gevoel van het samen zingen kunnen beleven. Raap je moed en je talenten bij elkaar en kom tussen 14u en 14u30 naar "De Markten" waar de leden je hartelijk zullen ontvangen. Onder de bekwame en begeesterende leiding van Veerle en Mik start de zangronde om 14u30. Op het programma staan volksliederen in alle Europese talen Er is een onderbreking voorzien en het afscheidslied wordt om 17u gezongen.

• Maandag 3 en 17 september telkens om 19u45 in de Spiegelzaal van De Markten. www.vlaamseclubbrussel.be info@vlaamseclubbrussel.be VINTAGE DÉFILÉ Tijdens het wijkfeest en brocante op de Vlaamsesteenweg is er op zaterdag 15 september vanaf 16 u een vintage défilé huisnummer Oxfam: 102-104 met buren en vrijwilligers in De Oxfam Vintagewinkel. De muziek zal verzorgd worden door café Au Laboureur.

• Zaterdag 15 september vanaf 16u, Oxfam Vintage, Vlaamsesteenweg 102-104, 1000 Brussel OXFAM VINTAGE ZOEKT Oxfam Vintage zoekt vrijwilligers met pit om mee te helpen in de winkel op de Vlaamsesteenweg.

• Info: Katie Vanhemelrijck 02 522 40 70 0477 34 71 46 vintage.bruxelles@oxfamsol.be katie.van.hemelrijck@gmail.com 12

• De Markten, zondag 23 september vanaf 14u30 www.zingendebrug.be REFUGEEWALK #refugeewalk is een tocht van 40 km waarmee Vluchtelingenwerk Vlaanderen deelnemers uitdaagt in de voetsporen van vluchtelingen te treden.

Wie meestapt, zamelt geld in voor vluchtelingen en asielzoekers.

versatietafels. Ze doen dat samen met de 60 Nederlandstalige vrijwilligers die hen helpen.

Ben je Nederlandstalig en heb je zin om deel te nemen ? Word lid van onze vrijwilligersbende en ontmoet elke week een tafel anderstalige stadsgenoten. Je geeft geen les, maar je modereert en entertaint het gesprek. Je krijgt daar natuurlijk de juiste opleiding en hulp voor van het Huis van het Nederlands.

De conversatietafels vinden plaats in zeven gemeenschapscentra en in Muntpunt.

De Babbelut-conversatietafels zijn een werking van het Huis van het Nederlands Brussel. Het Huis fusioneerde in het voorjaar van 2014 met de vzw 'Bru-taal'.

• Info:conversatietafels@ huisnederlandsbrussel.be, daniella.peeters@huisnederlands.be 02 501 66 90 BOEKVOORSTELLING “DE KIKKER DIE ZICH NIET LAAT KOKEN”

HELEMAAL VRIJWILLIG

In de context van de economische en politieke crisis in Brazilië brengt Luc Van Krunkelsven verhalen van onmacht en van gezamenlijk verzet. Elk stuk handelt niet zomaar over een exotisch land, maar over de verwevenheid tussen wat in Brazilië gebeurt en de keuzes die in Europa en wereldwijd gemaakt worden.

Nederlandstalige vrijwilligers gezocht Elke week oefenen bijna 200 Brusselaars hun Nederlands aan de Babbelut-con-

• Vrijdag 14 september om 19u, Casa N’Ativa, Grondelstraat 152, 1070 Anderlecht

• Schrijf je in via www.refugeewalk.be en #stapmee op zondag 30 september 2018 in Mechelen.

Werkten aan dit nummer mee: Nora De Kempeneer, Etienne Philips, Hilde Van Geel, Hanne De Nil, Jef Deyaert, Jill Tersago, Marcel Rijdams, Arnout Willems, Stefan Moens, Kris De Vroede, Charles Six en Mireille Willems.

Foto’s: De Markten en ingezonden Lay-out en druk: Drukkerij Atlanta Schaffen Oplage: 5.800 Advertentiewerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Verantwoordelijke uitgever: Isolde Boutsen De Vijfhoek is het maandblad van De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be,

www.demarkten.be www.facebook.com/demarkten.brussel Met de steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

De Markten maakt deel uit van Cultuurcentrum Brussel.

Steun De Vijfhoek: Uw steun blijft welkom op rekeningnummer BE62- 433-1147061-61 van De Markten met vermelding "steun De Vijfhoek".

Voor het oktobernummer van De Vijfhoek zijn teksten en aankondigingen welkom tot uiterlijk 10 september.

Artikelwerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Openingsuren onthaal: maandag tot donderdag van 9 tot 20u, vrijdag van 9 tot 17u en zaterdag van 9 tot 13u (behalve tijdens de schoolvakanties)

Wie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont, kan De Vijfhoek gratis ontvangen.

Woont u buiten Brussel?

Dan krijgt u De Vijfhoek door € 12,50 over te schrijven op rekeningnummer BE62-433-1147061-61 met de vermelding van 'Abonnement De Vijfhoek'.

Wist je dat je al onze publicaties ook online kan bekijken?

Surf naar www.demarkten.be/publicaties. Wil je onze e-nieuwsbrief ontvangen? Mail naar demarkten@demarkten.be of schrijf je in op www.demarkten.be In het kader van de nieuwe Europese regelgeving over privacy, vragen we u het ons te laten weten als u De Vijfhoek niet meer wenst te ontvangen.