De Vijfhoek mei 2018

P 3A 9110 afgiftekantoor Brussel X Oude Graanmarkt 5 1000 Brussel

PB- PP B- 06386 BELGIE(N) - BELGIQUE

MAANDBLAD > JAARGANG 42 > NUMMER 5> MEI 2018 (behalve in juli en augustus)

BUREN VAN DE MARKTEN > P6 >JESSA WILDEMEERSCH BOUWEN EN BREKEN IN BRUSSEL > P8 >PICA DE BOUWER DROOGSTOPPEL > P9 >OPEN BRIEF AAN VAILLANT (1915-1939)

Stadsbaken: De oorlogsduif © ARNOUT WILLEMS

MEI IN DE MARKTEN

© ARNOUT WILLEMS

SALON DANSANT 75

QUINTETO ASTOR

Deze maand is het stadsbaken het monument 'Aan de oorlogsduif' op de Pantsertroepensquare. Het overbrengen van berichten tijdens WO I was een levensbelangrijke maar vaak vrijwel onuitvoerbare uitdaging. In moeilijke situaties kon de onderbroken dienst door postduiven worden hersteld. Het bronzen monument werd toevertrouwd aan beeldhouwer Victor Voets en architect Georges Hano.

Wat als Brel niet naar Parijs, maar naar Buenos Aires was afgereisd?

Wat als de tango terugreist naar Europa?

Droogstoppel herinnert zich nog de inhuldiging van het monument met de aanwezigheid van 20.000 duivenliefhebbers.

Met hun nieuwe project ‘het hart is een reiziger’ neemt Quinteto Astor samen met de Argentijnse zanger Enrique Noviello de proef op de som.

In de onmiddellijke omgeving woont actrice Jessa Wildemeersch, die we voor de rubriek Buren van De Markten interviewden.

'Bouwen en breken in Brussel'-auteur Marcel Rijdams gooit het deze maand over een andere boeg en beschrijft hoe, wanneer en waar een stadsekster zijn nest bouwt.

Tenslotte nodigen we tien lezers uit op zaterdag 19 mei op een wandeling langs het parcours van de Belgian Pride Parade.

Tango-interpretaties van Brel, Argentijnse klassiekers geworteld in le Plat Pays.

De rauwheid van het leven, het onmogelijke verlangen van de liefde, de hoop van gelukzoekers, gebracht met de verbetenheid van Brel en de trots van de Argentijnen.

Zoals altijd neemt Quinteto Astor je mee voor een intense belevenis, met muziek die je raakt tot in elke vezel.

2

Met: Enrique Noviello – zang Rein De Vos - bandoneon Liesbeth Lambrecht - viool en altviool Onan Van de Weyer - gitaar Marijn Goossens - piano Katrien Bos – contrabas DJ Oxana omkadert de hele middag met fijne dansmuziek.

• Zondag 3 juni om 15u (deuren: 14u) Toegang €7, Paspartoe aan kansentarief €2 of €2 in ruil voor 10 Paspartoepunten.

Reservaties: demarkten@demarkten.be, 02 512 34 25 of via het onthaal.

TENTOONSTELLING

AGORA < grieks agora [bijeenkomst, vergaderplaats, markt, volksvergadering], van ageirein [verzamelen] Hier brengen we werken samen. Op deze bijeenkomst, vergaderplaats, markt, volksvergadering,… verzamelen we impressies, gedachten en standpunten. Midden in de tentoonstelling is één van de ruimtes voorbehouden voor de leegte, ze is open en krijgt tijdens de hele duur van de tentoonstelling invulling door het publiek.

In de installatie “au compte goute” van Honoré d’O verschijnen de werken elk afzonderlijk en gaan de ontmoeting aan met het publiek, één per één, als in een druppelteller. Zo is het aan de toe-

R G A O

© Ekaterina Kaplunova & Richard Venlet

18/04-25/05 DE MARKTEN

A

‘Agora’ is een project van GC De ‘Agora’ isom eener project van GC mee De Markten, Antonin Ronny Engelen, Noel Etse, schouwer een relatie aan teClubEngelen, Markten, Club Antonin Artaud, Artaud, KAOS (Brussel) en Yellow Art (Geel). Romain Fonteyn, KAOS (Brussel) en Yellow Art Nancy Hendricks, gaan.

(Geel).

Kunstenaars Richard Venlet en Ekaterina Kaplunova Patricia Françoise Housiaux, Kunstenaars Richard Venlet en Ekaterina Kaplunova Stijn Bammens creëren tijdelijke ruimtes binnen de architectuur van De Hofman, Agora is een project van/ Ekaterina Kaplunova creëren AnnaLucas Kovaleva Eva Beazar Ekaterina Kaplunova, Kastelijn, Curator Pierre Muylle selecteerde devormen Markten.

Deze organische, monumentale zijn tijdelijke ruimtes binnen de archiLaurence Beaucarne tectuur Karel van DeLaenen Markten. est un ontmoetingsplaats projet de zowel als tentoonstellingsruimte, wandKovaleva, Anna Karel Laenen, werken uit het netwerk van de initia- Marie Benjamin Cagna Zoé Libotte waar weken aan worden opgehangen of bolster waarin Zoé Libotte, Myriam Loyens, Dirk tiefnemers.

De Markten, Les Artistes et Steve Crauwels Myriam Loyens Deze organische, monumentale intieme verbanden ontstaan met de werken.

Martens, Melis, Eva Nauwelaezijn zowel ontmoetingspDirk Martens Karel De Groef Jan vormen Curator Pierre Muylle selecteert een eclectische verAmis du werken Club Antonin laats als tentoonstellingsruimte, Jan Melis Josiane rts, Degroote Nadège Noach/No Hash, Audrey Agora is een project van De zameling afkomstig van Markten, de initiatiefnemers. wand waar weken aan worden Nadège Noach / No Hash August De Puysseleir opgehangen of bolster waarin Artaud, KAOS & Yellow Art Veeleer dan een klassieke voorstelling van de organisatOliver, Farouk Ouanzi, Gaetan Pelletti, Les Amis du Club Antonin Artaud, KAOS Jeremy intieme verbanden ontstaan Eva Nauwelaerts met –allen werkzaam op het snijvlak tussen kunst enDicristofaro psyde werken.

Timothy Santos, Apostolis Robos, Lore en ies Yellow Art. Curator: Pierre Muylle.

Honoré d’O Audrey Oliver chiatrie- toont ‘Agora’ de werken zelf en zet ze in als Frédéric Dockx Farouk Ouanzi Schuerman, Bart Van Dijck, Nanou medium voor ontmoetingen.

19.04-27.05.2018 CuratorGaetan Pierre Muylle selecteert Christiane Dooremont Pelletti Op de agora, demet markten, maniVandecruys, Richard Venlet, Jan VerTentoonstelling werkkom van:je op verschillende een eclectische verzameling Duchenne werkenTimothy Santos afkomstig van de initiaDe Markten eren in contact metEva de werken en met elkaar.Philippe De markten schueren, Olivier Winnepeninckx en Stijn Bammens, Beazar, Marie tiefnemers.

Veeleer Robos dan een Alain Elsen Apostolis zijn plaatsen waar gemeenschappen samenkomen, klassieke voorstelling van de Luc Zwijsen Laurence Beaucarne, Benjamin Cagna, Manu Engelen Lore Schuerman organisaties –allen werkzaam op worden gevormd of ontbonden. Deze tentoonstelling Ronny Engelen Barttussen Van Dijck het snijvlak kunst en Steven Crauwels, Deblijft Groef, neemt die functies in Karel zich op. Ze in eerste plaats psychiatrietoontVandecruys ‘Agora’ de www.demarkten.be Noel voor Etse Nanou tentoonDegroote, stellen en zal tegelijk De dienen als platform • De tentoonstelling Josiane August Puyssewerken zelf loopt en zet ze nog in als tot en Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel Romain Fonteyn Richard Venlet voor ontmoetingen. verschillende evenementen Honoré en festivals. Agora wordt zozondag medium met 27demei en is gratis Jeremy Dicristofara, Op agora, de markten, kom je te 5leir, Vieux Marché aux Grains, 1000 Bruxelles d’O, Nancy Hendriks Jan Verschueren een plaats voor grote en kleine ontmoetingen.

Hofman Olivier Winnepeninckx Frédéric Dockx, Christiane Dooremont, Patricia bezichtigen van dinsdag tot zondag Gratis // dinsdag-zondag van Housiaux 12 tot 18u. Luc Zwijsen Philippe Duchenne,: 12u-18u Alain Elsen, Manu Françoise

Gratuit // mardi-dimanche: 12u-18u

Lucas Kastelijn

Curator: Pierre Muylle

e Boutsen

Organisatie en info: De Markten, 02 512 34 25, www.demarkten.be, demarkten@demarkten.be

THEATER

D°EFFEKT SPEELT: EEN BESCHEIDEN BIJDRAGE Zes spelers van D°eFFeKT brengen een ode aan de poging. Een voorstelling over zes mensen die goed willen doen maar daarin tragisch falen. Ze hebben nochtans zo hun best gedaan.

Kom en geniet van deze tragische komedie rondom altruïsme, egoïsme, kleinmenselijkheid en schijn.

Spel: Hilde Sagon, Margot Otten, Mathias Neelen, Brechje Moerman, Manuel Delafortrie en Marleen Adriaensens.

Geschreven en geregisseerd door Laura Vandewynckel.

• Voorstellingen op 24, 27 & 31 mei en op 1,2 & 3 juni. De voorstellingen starten om 20u, op zondagen om 15u. Toegang: 10 euro. De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel.

Tickets: www.deffekt.be/tickets.

3

RONDOM DE OORLOGSDUIF

FOTOâ&#x20AC;&#x2122;S ARNOUT WILLEMS

Maurice plant bloemen rond een ander oorlogsmomument, op de Varkensmarkt. Dit monument herdenkt de doden van de oorlog 1914-1918.

Heel wat straten in de directe omgeving herinneren trouwens aan deze droeve periode: Ieperlaan, Diksmuidelaan, Negende Linielaan, Houthulstbosstraat, Passendalestraatâ&#x20AC;Ś .

4

Het oorspronkelijke gebouw van de cheval marin dateert uit de 17de eeuw.

Het werd heropgebouwd eind 19de,begin 20ste eeuw. Jarenlang stond dit prachtige pand te verkommeren. Nu wordt hard gewerkt om er binnenkort horeca en appartementen te kunnen openen.

De lente komt eraan!

En dus staat er weer een huisje te wachten op de eendjes in de Anspachfontein op de Vismarkt.

De Bulgaarse kunstenaar Bozhidar Simeonov alias BOZKO maakte in het kader van het Balkanfestival deze muurschildering op de gevel van een privéwoning op de Timmerhoutkaai. Zijn Street Art heeft als doel de trieste lelijkheid te verbergen door ze met vreemde en tegelijk bekorende personages te bedekken.

In Le Castel del Rodos, een groot Grieks restaurant dat al 35 jaar leeg staat, is er weer beweging te zien. Het was vroeger een zeer bekend oord, waar velen de Griekse keuken ontdekten. Er werden ook televisieshows opgenomen. De eigenaar heeft het jaren geleden ingeruild voor een klein restaurant aan de Vlaamsesteenweg, maar ook dat is alweer verleden tijd. In afwachting van een nieuw project zal op 3 mei voor een periode van twee maand “Mothers & Daughters” opengaan, een lesbiennebar waar iedereen welkom is.

Aan de Oeverpoort, ook wel Plassenplein genoemd, komt nu toch een doorsteek voor auto’s van de Hooikaai naar de Ieperlaan. Bewoners zien dat absoluut niet zitten, ze herdoopten de plek tot Doodskaai en organiseerden er een vrolijke protestpicknick.

5

BUREN VAN DE MARKTEN Jessa Wildemeersch, een passie voor acteren

© ARNOUT WILLEMS

Op een steenworp van het monument ter ere aan de Oorlogsduif, vijf hoog, woont actrice Jessa Wildemeersch. Jessa is bij het grote publiek vooral bekend door haar rollen in Vlaamse TV-feuilletons. Maar daarnaast is ze ook een artistieke en creatieve duizendpoot. Voor het maken van haar theatervoorstellingen doet ze research tot in de kleinste details.

DV: Waar ben je op dit moment mee bezig, Jessa?

JW: Voorlopig herneem ik nog het stuk ”Létude (nu slaat de chaos toe)” samen met Sien Eggers en Sofie Palmers. Een voorstelling over de archetypische vrouwenrollen bij William Shakespeare en de link met vrouwen in een hedendaagse context, een ode aan de vrouwelijkheid.

In je volgende productie werk je ook met diezelfde twee actrices?

6

Inderdaad, het nieuwe stuk zal 'Looking for Versjinin' heten en is geïnspireerd op het theaterstuk Drie Zusters van Anton Tsjechov. Deze Russische klassieker uit de wereldliteratuur verhaalt over de dochters van een legerofficier die destijds met zijn gezin Moskou verliet om bevelhebber te worden van een garnizoen in een dorp. Versjinin, die samen met hun vader in het leger zat, komt bij de drie zusters op bezoek en zij worden verliefd op hem. De zusters hebben een

beu en mocht ik van mijn ouders naar de Freinetschool in Leuven gaan. Daarna volgde ik nog twee jaar het middelbaar in het Don Bosco-instituut in Haacht, maar daar kon ik mijn draai niet vinden.

groot verlangen naar hun jeugd in Moskou. Voor het project hebben de drie actrices een beurs gekregen om twee weken in Sint-Petersburg en Moskou te verblijven. Met de hulp van een tolk en op basis van heel wat research zal het gezelschap het stuk herschrijven. Versjinin staat ook voor de droom die de drie zusters najagen, namelijk naar Moskou gaan. Tegelijk kan Versjinin alles zijn in het dagelijks leven: droom, utopie, verlangen naar een land of een ander leven.

Van 16 tot 30 mei verblijven we in Rusland, daarna zijn we drie weken in residentie in Leuven waar we een blauwdruk maken van de tekst. Pas volgend seizoen zal het stuk verschijnen, in coproductie met ‘t Arsenaal. De première is voorzien voor februari 2019.

Ik ben als voorbereiding het boek Een culturele geschiedenis van Rusland aan het lezen; het werd mij aanbevolen door de Belgische ambassadeur in Moskou.

Hopelijk geeft dat meer voeling en leer

reis. Daar heb ik nadien dan spijt van.

Inzicht in de culturele, politieke en historische achtergrond van de plaats waar ik terecht kom , vind ik belangrijk en het maakt de beleving en de ontmoeting met de mensen veel rijker.

Je hebt ook een voorstelling gemaakt over de impact van oorlogstrauma’s van 1914 tot nu.

Naar aanleiding van de herdenking van 100 jaar Wereldoorlog I wou ik graag weten hoe zwaar oorlogen op de mensen kunnen wegen. Ik heb met een twintigtal oorlogsveteranen uit verschillende oorlogen (Vietnam, Irak, Bosnië enz) gepraat, en ik beschrijf hun moeizaam herstel- en reïntegratieproces. We kunnen ons niet voorstellen hoe enorm de impact is van oorlogssituaties op een individu. Voor die voorstelling heb ik dus veel research moeten doen en dat doe ik dolgraag. Vergeet ook niet dat voor mij de 3 basiselementen in het theater research, schrijven en spelen zijn.

En toen ging je naar de Kunsthumaniora?

De klassieke onderwijsstructuur werkte niet voor mij en op mijn veertiende mocht ik naar de Kunsthumaniora, toen nog in de Moutstraat. Daar ging de wereld voor mij open. Ik had er de indruk dat daar de meest rare figuren uit België bijeenkwamen, die elders op school niet konden aarden en zo naar Brussel kwamen om hun eigen weg te zoeken.

Velen van hen werken nu in de artistieke sector. We hadden er ook toffe docenten die ons de volledige vrijheid lieten op onze zoektocht naar creativiteit. Die periode vind ik nog steeds de mooiste van mijn leven. We maakten kostuums, trokken de straat op om te fotograferen, we werkten rond thema’s (ik herinner me Bauhaus nog).

ik vind empathie belangrijk als werkwijze

We duiken terug in het verleden. Van waar ben je afkomstig? Ben je, zoals men weleens zegt, een aangespoelde Brusselaar?

Mijn ouders zijn allebei afkomstig uit Oostende en na hun studies in Leuven hebben ze zich in de omgeving, in het kleine, mooie dorpje Tildonk gevestigd.

Ik ben dus in Leuven geboren en deed mijn lagere school bij de nonnekes in het klooster van Tildonk. Maar op een bepaald moment was ik het daar helemaal

Hoe ervaarde je Brussel toen?

Ik was meteen verknocht. Het provinciale Leuven kende ik helemaal van buiten. Het grote, kosmopolitische Brussel was andere koek. Die mengelmoes van vreemde talen en verschillende culturen kris kras door mekaar lopend, er was voor mij geen weg terug. Ik ontdekte er dagelijks nieuwe dingen.

Daarna volgde Antwerpen, waar ik les volgde aan de Studio Herman Teirlinck.

Ook weer een groot verschil met Brus-

”

ik daarmee de achtergrond kennen waar ik terecht ga komen. Ik vind empathie belangrijk als werkwijze. Ik ben regelmatig in het buitenland voor mijn werk en ik heb niet altijd de kans om me inhoudelijk voor te bereiden op zo’n

te en een kantoor. Het dient vooral om professionele acteurs hun werk verder te laten ontwikkelen, te laten groeien.

Acteren is steeds een zoektocht naar hoe we onszelf kunnen blijven uitdagen. Ik kan daar steeds terecht. Zelf verblijf ik er nog jaarlijks, we hebben daar beroemde acteurs (Al Pacino, Harvey Keitel, Ellen Burstyn) die ons coachen en modereren. Er is ook een kennerspubliek aanwezig voor de toonmomenten. © ARNOUT WILLEMS

sel. Minder taalmengeling en cultuurverschillen, wel leuk in de Sinjorenstad is dat er een rivier door stroomt. Persoonlijk vond ik dat er daar niet zo veel te beleven viel, alleen in de omgeving van de oude Roma, waar ik mijn stage deed, vond ik het toen wel een bruisende buurt. Nu we het toch over grootsteden hebben. New York, waar ik toch meermaals vertoef, is het summum van de anonimiteit. Ik hou van opgaan en verdwijnen in een grootstad.

Je volgde ook een opleiding aan de Actors Studio in New York.

In 2003 studeerde ik af aan The Actors Studio Drama School en in 2006 verkreeg ik er het Live Time Membership.

Wat betekent dit?

The Actors Studio bevindt zich in een oud kerkje, in het centrum van Manhattan, dat in 1950 is omgebouwd tot een theater. Het bestaat uit repetitieruimtes, een bibliotheek, een onthaalruim-

Is er een groot verschil tussen acteren in het theater en in een televisieserie of film?

Goeie vraag. In het theater moet je meer rekening houden met de techniek en de akoestiek. De toeschouwers op het derde balkon moeten mij ook kunnen verstaan. Het theater is heel direct en een beleving in het hier en nu. Voor de camera is de relatie tussen speler en publiek uitgesteld, maar in feite is de oorsprong dezelfde. We vertrekken vanuit dezelfde speelmotor, vanuit de intentie om iets teweeg te brengen. Het spelen voor een camera is fragmentarischer. De regisseur en de monteur maken het verhaal uiteindelijk in de montagekamer, en kunnen zo de momentopnames beïnvloeden. In het theater creëer ik zelf het verhaal, ik sta mee aan de basis van het idee en doorloop alle fasen van zo’n creatief proces. Voor film en televisie vind ik het leuk om mee te stappen in iemand anders’ verhaal. De regisseur weet wat hij wil en begeleidt het proces , dan hou ik me alleen bezig met mijn rol.

”

Ik heb veel respect voor de straatvegers die hier elke dag, steeds opnieuw, de smurrie opruimen en de straten schoonvegen.

Door weer en wind en waarschijnlijk slecht betaald.

Kwestie van artistieke verwantschappen, je werkt veel samen met muzikant Tuur Florizoone.

We hebben samen een tournée door Vlaanderen en Nederland gedaan met de voorstelling "de kleine Eva uit de Kromme Bijlstraat", naar de tekst van Louis-Paul Boon. Een meesterwerk! Er spreekt zo’n grote poëzie en muzikaliteit uit de tekst, daarom wilde ik samenwerken met een muzikant. We repeteerden in mijn appartement met de teksten op de muren vastgehecht. Op zo een moment komen het productionele en het artistieke werk van een voorstelling samen. Men vergeet soms wel snel dat wanneer je de artistieke vrijheid wil hebben, ook het productionele belangrijk is. We hadden het zo uitgedokterd dat het stuk overal moest kunnen gespeeld worden: in culturele centra, bibliotheken en festivals. We konden het niet beter treffen om in première te gaan dan op Theater aan Zee en Leuven Jazz.

Is een acteur of actrice narcistisch?

Persoonlijk vind ik dat narcisme een hedendaagse ziekte geworden is, een teken aan de wand. We breken moeilijk

uit onze individuele cocon. Ikzelf voel me meer verwant met empathie dan met narcisme. Ik denk wel dat CEO’s en politici een stuk narcistischer zijn dan acteurs en actrices. Als er veel geld en macht mee gemoeid is, kan narcisme gemakkelijker gevoed worden.

Je hebt hier een prachtig uitzicht. Hoe lang woon je al in deze buurt?

Ik heb eerst een paar jaar aan de overkant van de Timmerhoutkaai verbleven.

Ondertussen woon ik hier in mijn appartement toch al een jaar of tien, dus in feite voor de zogezegde gentrification. De jongste jaren heeft de betere middenklasse de buurt hier ontdekt. De pleinen en de open ruimte zijn hier een aantrekkingskracht geworden. Het centrum verschuift langzamerhand naar hier.

Op deze prachtige lentedag valt er veel volk te bespeuren op de Pantsertroepensquare.

De buurt begint hier echt te bruisen. In de Oppem- en Locquenghienstraat is het verschil met een tiental jaar geleden duidelijk merkbaar. Wat me wel tegen de borst stuit, is dat er nog zo veel afval weggegooid word. Ik heb veel respect voor de straatvegers die hier elke dag, steeds opnieuw de smurrie opruimen en de straten schoonvegen. Door weer en wind en waarschijnlijk slecht betaald.

Je woont graag in deze stad.

Ik woon en werk hier heel graag. Het chaotische, het absurde in Brussel trekt

me nog steeds aan. Maar Brussel zit met één groot dilemma: het politieke kluwen maakt het ontzettend moeilijk om de schoonheid en de rijkdom van de stad naar buiten te brengen. Omwille van de politieke versnippering heeft men hier geen echte visie. Brussel zou vooral in de culturele wereld een toonaangevende plek kunnen zijn, helaas houdt de politieke onwil het keer op keer tegen.

Heb je veel aan De Markten te danken, Jessa?

In het begin van mijn carrière heb ik er veel mogen werken. Ik heb veel plezier beleefd aan de repetities en mijn voorstellingen op De Witte Zolder. Het gebouw is voor mij een beetje een oase in de stad. Ik ben daar wel heel dankbaar voor.

Wij zijn je ook dankbaar voor dit interessante gesprek Jessa.

Résumé

Jessa est connue du grand public pour ses rôles à la télévision flamande. Mais elle est aussi une artiste et créatrice polyvalente. Pour faire ses représentations théâtrales, elle effectue des recherches jusque dans les moindres détails. Elle a grandi à la campagne et, dès la première visite, est restée dans la métropole pour son côté chaotique et imprévisible.

7

BOUWEN EN BREKEN IN BRUSSEL >PICA DE BOUWER

Eind februari, begin maart, zie je ze druk in de weer in de dan nog in wintertooi staande kale boomskeletten. Sleuren met takken soms driemaal zo lang als zijzelf, zwevend manoeuvreren tussen dikke takken door, leggen en herleggen, weven, kiezen en keurig schikken. Pica pica. Pica de bouwmeester in witte en zwarte elegantie, ook niet gewoonweg zwart zoals de vijandige neven de kraaien maar zwart iriserend, een zwart met glans van groen naar blauw. Pica de ekster.

Vogels zijn allemaal meesters in het handig in elkaar draaien van nesten, in het uitkiezen van de beste plekjes. Maar eksters springen er voor ons uit qua omvang, concept en vernuft. Een eksterburcht is een merkwaardige constructie.

Het begint bij het zorgvuldig kiezen van een plek, vroeger dikwijls in hoge bomen aan de rand van het bos, buiten schootsafstand van de rancuneuze boswachter 8

of pachter die meende zijn fazantenkuikens te moeten beschermen. Tot einde vorige eeuw werd er ten onrechte een meedogenloze jacht gemaakt op eksters, omdat ze zogenaamd schadelijk zouden geweest zijn, feitelijk omdat ze beschouwd werden als concurrenten.

Eksternesten werden met zwaar kaliber kapot geschoten. Dat mag vandaag niet meer, maar in afwijking van de bescher-

mingsmaatregelen die voor inheemse vogelsoorten geldt, blijft de ekster zelf nog steeds vogelvrij. Schande.

Circulaire economie Is het daarom dat de ekster de laatste decennia steeds meer voorkomt in de stad en er zijn kunstige nesten bouwt?

Nadat een goede plek gevonden is, volgens recente onderzoeken dikwijls in de onmiddellijke omgeving van gebouwen, begint de bouw of soms de verbouwing of de recyclage van een oud nest, eksters zijn inderdaad mee in de circulaire economie. Mannetje en vrouwtje bouwen samen het nest. Toch blijkt er een soort werkverdeling: de man sleurt meer met het zware materiaal, de vrouw schikt herschikt en werkt af. Een eksternest is een omvangrijke constructie met een doormeter van meer dan 80 cm, kan bestaan uit 500 takken en takjes. Het vormt een stevige en stekelige bol, binnen gebetonneerd want in de takkenbol wordt een dikke kuip gemetseld met modder en klei, verschillende centimeters dik en gewapend door de doorvlochten takken.

Eens uitgehard is het nest vastgemetseld in de boom, laat de stormen maar komen. Merkwaardig is ook het dak, eksters weven boven hun nest een vlechtwerk van takken, een schild tegen aanvallen van predators zoals kraaien die tot 50% oorzaak zijn van het mislukken van legsels. De kuip van het nest wordt binnen nog bekleed met fijn materiaal zoals gedroogd gras en aan één zijde wordt een goed beschermde invliegopening

voorzien. De bouw duurt gemiddeld een dikke maand.

Paringsdans Eens de klus geklaard, kan het leggen beginnen, zo rond de eerste helft van april. Eerst nog de paringsdans die het leggen met enkele dagen voorafgaat.

Gemiddeld komen er zes blauwgroene eieren en begint het broeden al na het leggen van het derde ei. Het vrouwtje broedt, het mannetje voedt tot na ongeveer drie weken de eerste jongen komen, die de eerste week in hun naaktheid nog blind onder de vleugels moeten blijven.

Pas na dertig dagen verlaten ze het nest, op avontuur in de stad en de wereld, niet zonder gevaren. De eksterouders verdedigen hun jongen met overtuiging, niet zelden ziet men een koppel als stuka’s op de aanvaller duiken, ook al is dat een kat die een uit het nest gevallen jong bedreigt.

Het fabeltje van de vogel en het ei in mei gaat niet op. Kijk in mei uit naar de nijvere eksters die hun jongen grootbrengen.

Zoals deze die vandaag aan het bouwen zijn in een populier tussen de blokken van de Papenvest of deze die het hotel Belvue in de oude brouwerij in Molenbeek als buur gekozen hebben, nog wel in de kleinste boom die daar staat, de grote platanen negerend. Deze eksters hebben inderdaad gekozen om dicht bij de mensen te wonen. Wij zijn er hen dankbaar voor.

Marcel Rijdams

Foto’s Marcel RIJDAMS Erik TOORMAN in Natuur. Oriolus Jaargang 83 n°3.

Lees ook: “De ekster in zwart en wit” van Jenny De Laet.

Résumé

Fin février, début mars, les pies se fabriquent, de manière astucieuse, de nouveaux nids aux meilleurs endroits. Jusqu'à la fin du siècle dernier, ces oiseaux ont connus une chasse impitoyable, encore maintenant les pies ne sont guère estimées.

Serait-ce pour cela qu’elles se sont réfugiées dans la ville ces dernières décennies et s’y font apprécier en construisant des nids artistiques ?

>DROOGSTOPPELS OPEN BRIEF AAN …

VAILLANT (1915-1939)

Beste Vaillant, Uw heroïsche naam hebt ge pas na uw heldendaad gekregen. Ge zat in een duivenmand met andere soortgenoten en ge droeg aanvankelijk alleen het serienummer: 787.15. De kooi waaruit commandant Raynal u voorzichtig tilde droeg nummer F-70-1. We schrijven 4 juni 1916 en we bevinden ons in het omsingelde fort van Vaux bij Verdun.

De toestand in de vooruitgeschoven post aan het front is hopeloos: een Duitse overmacht bestookt het fort, of dat wat er nog van overblijft, van alle kanten. Commandant Raynal beschikt nog over een 500tal manschappen, een cocker-spaniel die luistert naar de naam Quiqui en welgeteld één … rotsduif. De Duitsers besluiten zelfs om gas in te zetten in de hoop om op die manier de Franse troepen op de knieën te krijgen.

De communicatie met het achterland is helemaal verbroken. Het water en het voedsel raken op. En daar komt gij dan in beeld: Raynal schrijft een briefje met daarop kort een beschrijving van de benarde situatie. Hij hangt het briefje rond uw nek en ge vliegt met ware doodsverachting richting achterland waar ge, volgens de getuigen van die tijd, erg vergiftigd door de kruit- en gifdampen halfdood aankomt.

Gedenkplaat Dankzij uw heldendaad kan het artilleriegeschut preciezer worden afgesteld.

Toch zal het niet baten want comman-

dant Raynal zal zich met een handvol manschappen op 7 juni overgeven. De Duitsers zullen hem met alle égards bejegenen want ze beseffen dat Raynal en zijn troepen zich moedig hebben gedragen. En gij, Vaillant, krijgt een erering om uw poot. Ge wordt zelfs gedecoreerd met het IJzeren Kruis en in het fort wordt na de oorlog een gedenkplaat aangebracht waarin uw wapenfeit kort wordt toegelicht.

Op zondag 8 maart 1931 komt de held van het fort van Vaux, commandant Raynal, op uitnodiging van de Belgische duivenmelkersbond naar Brussel voor de inhuldiging van het monument dat we vandaag kennen als de Oorlogsduif.

Twintigduizend duivenmelkers van over heel België, maar ook uit Engeland en Frankrijk, zakken in overvolle treinen af naar de Varkensmarkt voor wat een grandioze plechtigheid moet worden.

Soldaten-wielrijders De plechtigheid begint ’s morgens vroeg in de bovenstad wanneer afgevaardigden van de Duivenbond een krans neerleggen bij het graf van de onbekende soldaat. Het vertrekpunt van de stoet is de Schaarbeekse poort. Vooraan in de stoet rijden 9 soldaten-wielrijders van de afdeling ‘colombiers militaires’ met elk een wapenschild van een Belgische provincie. Gevolgd door de Raad van Bestuur van de Duivenbond, het inrichtende comité, en niet minder dan 20.000 duivenliefhebbers. Niet eens zo’n grote

groep eigenlijk, als ge weet dat er in die tijd zo’n 350 000 Belgen waren die aangesloten waren bij een of andere lokale duivenbond!

De stoet zakt af tot bij het nog in te huldigen monument dat aan het zicht onttrokken wordt door een reuzegrote Belgische driekleur. De vertegenwoordiger van de minister van Defensie neemt zowel in het Frans als in het Nederlands het woord. Vervolgens ook burgemeester Adolphe Max. Ik denk dat er in België toen niemand méér geliefd was bij de Belgische duivenliefhebbers dan de toenmalige burgemeester. In september 1914 had Max niet minder dan 75.000 van uw blauw- en andersgeschelpte soortgenoten van een gewisse dood gered door er bij de Duitse bezetter op aan te dringen om de duiven die zij in beslag hadden genomen vrij te laten. Max had zich daarvoor, fijne advocaat die hij was, beroepen op het feit dat zelfs in een oorlogssituatie de bezettende legerautoriteit het recht op privébezit moest respecteren. De Duitse gouverneur-generaal zwichtte voor dit argument en de 75.000 duiven die in de grote hal van de Cinquantenaire in quarantaine werden gehouden, mochten terug naar hun baasje vliegen. Max bracht in zijn speech natuurlijk ook hulde aan 20.000 Belgische gesneuvelde duivenmelkers en natuurlijk ook aan u, Vaillant en al uw soortgenoten die zich zo patriottisch hadden gedragen tijdens die verschrikkelijke Europese burgeroorlog.

Droogstoppel is een Brusselse eeuweling die zijn stad enorm heeft zien veranderen, soms ten goede maar vaak ook ten kwade. In zijn open brieven gaat hij een openhartig gesprek aan met beroemde of minder beroemde Brusselaars. Droogstoppel kan wel eens zeuren of doordrammen, maar in de grond is Droogstoppel een wijs man met het hart op de juiste plaats.

EEN FOTO VAN VAILLANT, OORLOGSVETERAAN EN NA ZIJN OVERLIJDEN OPGEZET. NU TE BEZICHTIGEN IN HET MUSÉE COLOMBOPHILE MILITAIRE GELEGEN OP DE MONT-VALERIEN IN SURESNES (HAUT DE SEINE).

Leopold Na de speech van Max werd het monument onthuld. De Brabançonne schalde uit de luidsprekers, prins Leopold trad naar voor, legde plechtig een bloemenkrans bij het monument, bleef enkele ogenblikken ingetogen staan en tekende het huldeboek van de duivenbond.

Een duizendtal duiven werden losgelaten. ’s Middags volgde een banket met 250 couverts in het Grand Hotel op de Anspachlaan.

Ik weet niet, mijn beste Vaillant, of commandant Raynal bij zijn thuiskomst in Frankrijk voor u het monument beschreven heeft. ’t Is een schoon monument, ge moogt er trots op zijn. In het midden staat een halfnaakte vrouw die haar hand uitsteekt. En op haar hand is een duif neergestreken. Naar het schijnt symboliseert die vrouw niet de stad Brussel of de staat maar wel het dankbare vaderland. De neergestreken duif brengt de vrouw een boodschap

van vrede. Ik weet niet of dit wel helemaal klopt, Vaillant, tenslotte werd ge gebruikt om de artillerietroepen toe te laten beter op de vijand te mikken. Maar soit, zand erover, de eremedaille is u zeker gegund. Ik hoop dat ge nog van een schone oude dag hebt kunnen genieten in uw militaire duiventil. Naar het schijnt zijt ge nog 24 jaar oud geworden en volgens de legende zoudt ge zelfs in het zelfde jaar gestorven zijn als uw baasje, commandant Raynal. Als ik volgende keer passeer voor uw monument, zal ik aan u beiden denken.

Droogstoppel Résumé

Droogstoppel écrit un lettre ouverte à un bruxellois connu ou non.

Ce mois-ci : Vaillant, la colombe de guerre devenue célèbre en France durant la Première Guerre mondiale suite à son comportement héroïque. Le pigeon a été honoré en tant qu'ex-combattant. En 1931, le commandant qui avait libéré l’oiseau d'une forteresse était d’ailleurs présent lors de l'inauguration du monument situé au Rue du Marché aux Porcs. A cette occasion, le bourgmestre Adolphe Max y avait prononcé un discours émouvant en présence de 20.000 colombophiles de tout le pays.

9

> MEI ’68 IN BRUSSEL OVER VRIJE VERGADERINGEN, EEN OPGEZETTE GIRAF EN ‘EROTISCH GESTOEI’ ‘Als het regent in Parijs, dan druppelt het in Brussel’. Het is een uitdrukking die de journalisten in mei 1968 meermaals gebruiken om de quasi-gelijktijdigheid tussen de studentenrevolte in Parijs en die in Brussel te beschrijven. Toch blijft de contestatie in Brussel beperkt: de Brusselse studenten werpen geen barricades op zoals in het Quartier Latin (wel op de campus), in België krijgen we in tegenstelling tot Frankrijk geen stakingsgolf die het land verlamt maar blijft de contestatie beperkt tot studenten van zowel hogescholen als universiteiten, scholieren en een groepje malcontente kunstenaars. In Leuven hadden de studenten in januari 1968 al hun slag thuis gehaald met de splitsing van de universiteit en de val van de regering Vanden Boeynants op 7 februari 1968.

Maar toen moest de contestatie in Brussel nog beginnen …

In Brussel beginnen de studenten zich te roeren op 13 mei. Die dag besluiten een aantal militante studenten, uit ongenoegen met de gang van zaken aan de ULB, die niet op een erg democratische manier wordt bestuurd, maar ook uit solidariteit met hun Parijse studiegenoten die twee dagen voordien in het Quartier Latin zwaar slag hadden geleverd met de oproerpolitie.

Mercouri Op 13 mei is er ‘s avonds in de grote aula Paul-Emile Janson op de campus Solbosch van de ULB een debatavond over het kolonelsregime in Griekenland met als gastspreker de populaire zangeres Melina Mercouri. Bij het begin van het debat ontstaan wat schermutselingen tussen democratisch gezinde Grieken en Grieken die het kolonelsregime genegen zijn. De heethoofden worden uit de aula gezet, maar na afloop van het debat besluiten een honderdtal studenten om de aula te bezetten en een zogenaamde ‘assemblée libre’ op 10

te richten. De bezetting is geen lang leven beschoren: om drie uur ’s morgens verlaten alle studenten de aula. ’s Anderendaags wordt echter een ander gebouw bezet: in het campusrestaurant eisen de studenten het absolute recht op vrije meningsuiting op en ook het recht om elk universiteitsgebouw naar eigen goeddunken te gebruiken voor om het even welke vergadering.

De volgende dagen volgen de ‘vrije vergaderingen’ elkaar in snel tempo op.

De contestatie wordt alsmaar groter, de eisen zijn navenant. De studenten eisen een grondige hervorming van hun universiteit: de raad van bestuur moet democratischer, het programma moderner, het examensysteem moet op de schop, er moet meer inspraak komen, … Studentendelegaties trekken naar fabrieken in Luik en Charleroi om, zoals in Frankrijk, te proberen de arbeiders voor hun zaak te winnen.

Ondertussen sluiten ook een aantal professoren, assistenten en onderzoekers zich bij het studentenprotest aan.

DE BEZETTERS HINGEN IN MEI 1968 SPANDOEKEN OP DE FAÇADE VAN HET PALEIS VOOR SCHONE KUNSTEN.

Op 22 mei wordt het hoofdgebouw aan de Rooseveltlaan bezet. Grote spandoeken worden aangebracht in de centrale hal. Op een schilderij waarop de eerbiedwaardige rectoren in vol ornaat staan afgebeeld, voegt een student het jaartal 1968 toe en daaronder ‘Assemblée libre antifasciste’.

land niet in. Vanachter een tafel, voorzien van de beeltenissen van Che Guevara, Marx en Lenin, spreekt een ander boegbeeld van mei 68, Daniel Ben Said de menigte toe. Later op de nacht zal burgemeester Guy Cudell hem persoonlijk naar de Frans-Belgische grens escorteren …

Maillot Jaune Diezelfde avond van 22 mei organiseren trotskistische studenten in de Vooruitgangstraat in Sint-Joost, in het café Le Maillot Jaune (de uitbater is Romain Maes, winnaar van de Tour de France in 1935), een meeting waarbij een aantal studentenleiders uit Parijs het woord voeren. Ook Daniel Cohn-Bendit stond op het programma maar geraakt het

Somville Niet alleen studenten, ook kunstenaars besluiten in mei 1968 de knuppel in het wat krakkemikkige hoenderhok van de kunstwereld te gooien. Op 28 mei houden een aantal Brusselse kunstenaars in het café ‘Les Armes des Brasseurs’ (vandaag zit daar de Quick) op de Anspachlaan een vergadering. Zijn van de partij: Roger Somville, Marcel

Broodthaers, Serge Creuz, Jörg Madlener en Stanislas Defize. Het debat is hevig, de wil is groot om een ‘daad’ te stellen. Het eerste idee is om het ministerie van cultuur te bezetten alleen is dat om 17u al potdicht. Iemand oppert dan maar het Paleis voor Schone Kunsten, in hun ogen toch de tempel waar cultuur gedegradeerd wordt tot ordinaire koopwaar voor de elite … Zo gezegd, zo gedaan: ze trekken met een vijftigtal sympathisanten naar de Hortahal.

Op de façade van het Paleis worden twee spandoeken gehangen: op de ene lezen we in de twee landstalen: “Bezetting- open voor allen”. Op het andere doek: “Volksvergadering”. In de Hortahal hangt op een spandoek de slogan: “Neen aan de Klassekultuur”. De politie

VOOR DE LEZERS VAN DE VIJFHOEK is vastbesloten om een ULB-scenario te verhinderen en staat op het punt de manifestanten te verwijderen maar de gelegeerd bestuurder en de directeur van het Paleis vragen de politie om hen te laten begaan: “Geen matrakken op de kunstenaars!” vinden ze.

Claus De Hortahal groeit in de weken die erop volgen uit tot een soort parlementair halfrond waarbij vanop de tribune kunstenaars en geëngageerde burgers pleiten voor een culturele omslag. Er worden commissies opgericht: een commissie architectuur, een commissie beeldende kunsten… Broodthaers en zijn collega’s verwijten de overheid dat ze een mercantiele cultuurpolitiek voeren die alleen de elite ten goede komt.

Ze eisen lagere entreetarieven voor musea en tentoonstellingen, goedkopere catalogi. Ze eisen de oprichting van een nieuw museum voor Moderne Kunsten (toen al!). In juni houdt Hugo Claus, nog maar pas veroordeeld omdat hij in een voorstelling in Knokke de Heilige Drievuldigheid had uitgebeeld met drie naakte mannen, een pleidooi voor ‘erotische vrijheid’. In het Paleis staat ergens een reuzegrote pop die een politieman voorstelt met op zijn borst een rode vlek. Op een muurkrant de slogan: “Het gaat ons allen aan!”.

Een opgezette giraf wordt in een stoet meegedragen en na afloop op haar kop neergezet …

Maar de carnavaleske volksvergadering

krijgt ook heel wat kritiek: het zouden gauchisten zijn, demagogen die gefrustreerd zijn omdat ze zelf niet behoren tot de inner circle. Ook de pers laat zich niet onbetuigd. In De Standaard schrijft een kritische journalist: “Het is altijd beter dan niets, kan men redeneren, maar het is toch maar weinig als het alleen maar roepen en erotisch gestoei is”. Op de Brusselse gemeenteraad wordt de bezetting afgedaan als een aanslag op de goede zeden.

De bezetting bloedt in augustus langzaam dood, het contestataire vuur raakt langzaam uitgedoofd, de stad loopt leeg, het is tenslotte vakantie.

Bij wijze van goodwill krijgen de laatste bezetters-kunstenaars nog een lokaal ter beschikking buiten het Paleis, maar ze maken er nauwelijks gebruik van.

Somville trekt zich terug in zijn atelier in de Auvergne.

Hardliners En aan de U.L.B.? Op 10 juli verdrijft de politie de laatste hardliners uit een aantal lokalen van de Faculteit Rechten. Ondertussen heeft de universitaire overheid de boodschap ter harte genomen: de statuten van de universiteit worden democratisch aangepast, de studenten krijgen meer inspraak, de rector heeft ontslag genomen. Toch belooft de herfst van 1968 nog heet te worden. Maar daarover later meer …

LICHTPUNT IN DUISTERE TIJDEN!

We bezoeken de Pride Village op de Kunstberg en wandelen daarna langs het parcours.

Tien lezers van De Vijfhoek kunnen de tocht meemaken. Tijdens de wandeling biedt De Markten enkele versnaperingen aan.

Tussen 1977 en 1980 werden 22 monumentale muurschilderingen gerealiseerd in de Noordwijk, op de plek waar zich nu de Koning Albert II-laan bevindt. De actie was een duidelijk protest van buurtbewoners.

Ondertussen zijn de schilderingen al lang verdwenen.

De rijk geïllustreerde lezing door Joris Sleebus maakt deel uit van de reeks '2018 - jaar van de contestatie' van Erfgoed-Brussel.

• Afspraak op zaterdag 19 mei om 13u30 aan de loketten van het Centraal Station.

Reservaties: demarkten@demarkten.be 02 512 34 25

• Donderdag 31 mei van 19u tot 21u30, in de grote zaal van Amazone, Middaglijnstraat 10, Sint-Joost-ten-Node. Toegang: gratis.

Info en inschrijvingen: 02 563 05 82, www.erfgoedbrussel.be

©TBP ALONSO JUAREZ

WANDELING LANGS DE PRIDE PARADE The Belgian Pride is een coming-out evenement voor holebi’s met een feestelijk, politiek en cultureel karakter en vindt elk jaar plaats in de binnenstad op de zaterdag die het dichtste valt bij de 17de mei, de Internationale Dag tegen Homofobie. The Pride wordt jaarlijks georganiseerd door een gelijknamige vzw die bestaat uit de drie federale holebi-trans koepels, namelijk Cavaria, het Regenbooghuis en Arc-en Ciel Wallonie.

Ieder jaar komen tussen de 50.000 en 100.000 personen naar Brussel om deze kleurrijke stoet te bewonderen.

Stefan Moens 11

BERICHTJES VAN HIER EN GINDER

COLOFON Werkten aan dit nummer mee: Nora De Kempeneer, Etienne Philips, Hilde Van Geel, Hanne De Nil,Jef Deyaert, Jill Tersago, Marcel Rijdams, Arnout Willems, Stefan Moens, Kris De Vroede en Charles Six.

VERENIGINGEN EN LEUKE ACTIVITEITEN DE ZINGENDE BRUG

LEZINGEN VLAAMSE CLUB

Op zondag 27 mei is het verzamelen geblazen voor leden van de zanggroep de "Zingende Brug" én voor allen die samen met hen wat vrolijke lenteliederen willen zingen.

Op 7 mei heeft voormalig Belgisch politica Nelly Maes het over een leven als vrouw in de politiek. Op 28 mei staat er een “speeddate met castraten” op het programma, een inleidende lezing door Daan Esch over het leven van castraten en hun betekenis voor de klassieke muziek.

• De Markten, zondag 27 mei vanaf 13u30. Toegang: 8 euro www.dezingendebrug.be

• Maandag 7 en 28 mei telkens om 19u45 in de Spiegelzaal van De Markten. www.vlaamseclubbrussel.be info@vlaamseclubbrussel.be GENEALOGISCH PRAATCAFÉ Familiekunde Brussel organiseert in primeur een genealogisch praatcafé waar beginnende en gevorderde genealogen elkaar kunnen ontmoeten, vragen kunnen stellen en ervaringen kunnen uitwisselen.

• Zaterdag 26 mei van 14 tot 16u, Arduinkaai 28, 1000 Brussel Info en inschrijvingen: www.familiekunde-brussel.be

Foto’s: De Markten en ingezonden Lay-out en druk: Drukkerij Atlanta Schaffen KRISTAL KLAAR - ZANG “THINGS BEHIND THE SUN” Met het project “Things Behind the Sun” brengt de zanger Sander De Winne, samen met pianist Alex Koo, een programma rond de muziek van de fantastische zanger/gitarist Nick Drake en diens moeder Molly Drake. De avond wordt geopend door leerlingen van Sander De Winne van het vijfde, zesde en zevende jaar van de Kunsthumaniora: Lisa Baert, Adinda Hertmans, Leah Chanmugam, Arunee Verlaenen, Kevin Levande, Eline Nicause, Ishtra Swinnen en Eline Weckhuysen. Elk van hen kreeg de opdracht aan de slag te gaan met een nummer van Nick of Molly Drake en zich het nummer op hun manier eigen te maken. Hun concert wordt begeleid door de schitterende Brusselse pianist en gitarist Pierre Anckaert.

• De Markten, donderdag 3 mei om 20u.

Info en reservatie: res@brosella.be

12

Oplage: 5.800 Advertentiewerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Verantwoordelijke uitgever: Isolde Boutsen De Vijfhoek is het maandblad van De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be, www.demarkten.be www.facebook.com/demarkten.brussel

Met de steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

De Markten maakt deel uit van Cultuurcentrum Brussel.

Steun De Vijfhoek: Uw steun blijft welkom op rekeningnummer BE62- 433-1147061-61 van De Markten met vermelding "steun De Vijfhoek".

Voor het juni-julinummer van De Vijfhoek zijn teksten en aankondigingen welkom tot uiterlijk 10 mei.

Artikelwerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Openingsuren onthaal: maandag tot donderdag van 9 tot 20u, vrijdag van 9 tot 17u en zaterdag van 9 tot 13u (behalve tijdens de schoolvakanties) De Markten is gesloten op 1, 10, 11, 20 en 21 mei.

Wie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont, kan De Vijfhoek gratis ontvangen.

Woont u buiten Brussel?

Dan krijgt u De Vijfhoek door € 12,50 over te schrijven op rekeningnummer 433-1147061-61 met de vermelding van 'Abonnement De Vijfhoek'.

De Vijfhoek niet meer ontvangen?

Wij denken aan het milieu. Wil je dit magazine liever niet meer ontvangen? Mail dan naar demarkten@demarkten.be of bel naar 02 512 34 25 om je uit te schrijven.

Wist je dat je al onze publicaties ook online kan bekijken?

Surf naar www.demarkten.be/publicaties.

Wil je onze e-nieuwsbrief ontvangen? Mail naar demarkten@demarkten.be of schrijf je in op www.demarkten.be