De Vijfhoek september 2020

P 3A 9110 afgiftekantoor Brussel X Oude Graanmarkt 5 1000 Brussel

PB- PP B- 06386 BELGIE(N) - BELGIQUE

MAANDBLAD > JAARGANG 44 > NUMMER 7> SEPTEMBER 2020 (verschijnt niet in juli en augustus)

BUREN VAN DE MARKTEN>P6 >APOTHEKER PASCAL FRANÇOIS VAN DE PHARMACIE BOTANIQUE BRUSSELSE ARCHITECTUUR>P8 >MAKE IT HAPPEN HALTE VAN DE MAAND>P9 >BUSHALTE SAINT-LOUIS

Halte van de maand: Saint-Louis ©CHARLES SIX

SEPTEMBER IN DE MARKTEN TENTOONSTELLING

EXPO: OVER TIJD – DU TEMPS ©CHARLES SIX

De Vijfhoek zal er dit seizoen anders uitzien. Als thema hanteren we tien haltes of stopplaatsen. Dit kunnen zowel metro-, bus-, tram, trein- of cambiohaltes zijn.

We bijten de spits af met een halte die niet zo bekend is maar toch een belangrijke functie heeft. Ze is gelegen vlak aan de kleine ring naast de Kruidtuin en het SintJansziekenhuis, en op een steenworp van de universiteit Saint-Louis. Vandaar de naam van de halte.

Buur van de Markten is apotheker Pascal François die in de apotheek Botanique werkt, vlak aan de bushalte.

In de rubriek Brusselse architectuur vraagt de auteur zich af waar het in coronatijden naartoe moet met de stad. Bestaan er toekomstscenario’s voor een (on)gebouwde omgeving?

Sinds 8 juni vinden de gemeenteraadszittingen van de Stad Brussel plaats in de Academie voor Schone Kunsten in de Zuidstraat. Er is meer ruimte dan in de Gemeenteraadszaal, social distancing kan er gerespecteerd worden. Op pagina 11 lees je een verslag van de gemeenteraden die in juni gehouden werden.

De Markten heet u welkom voor het nieuwe seizoen, vanaf 18 september kan u alvast een bezoek brengen aan de tentoonstelling Over tijd – Du temps.

2

De Markten organiseert Over tijd – Du temps, een tentoonstelling naar aanleiding van 40 jaar De Markten. Verwacht je aan een tentoonstelling waarin 14 kunstenaars nieuw of bestaand werk tonen dat refereert aan de notie tijd. Dat kan zeer breed gaan en zo wordt het door de kunstenaars ook opgevat. Sommigen brengen bestaand werk, anderen maken nieuw werk voor deze tentoonstelling.

• De tentoonstelling loopt vanaf 18 september tot 8 november 2020 en is dagelijks, behalve op maandag, open van 12 tot 18u.

Alle info over het randprogramma vind je ook op onze website.

Gratis, reservatie aanbevolen via www.demarkten.be TEMPORALITÉ, DIANE DELAFONTAINE

LEZING

De macht van de gewoonte: over sociale ritmes en sociale tijd

CURSUSSEN

Vanaf maandag 21 september herbeginnen onze eigen cursussen. We zijn zeer blij om iedereen na een lange pauze terug te kunnen verwelkomen in De Markten. Naast ons vast cursusaanbod trekken we er met De Markten op uit in Brussel. Je vindt ons vanaf september op pleintjes en in parken terug met onze KarMagiK, een kar vol spel en knutselmateriaal. Op zondagnamiddag organiseren we samen met de Brusselse Frisbeeclub The Mooncatchers een initiatiereeks Frisbee in het park van Tour & Taxis en start er een lesreeks Basketbal voor vrouwen in openlucht.

Wie tijdens de coronaquarantaine niet genoeg kreeg van mondmaskers stikken, kan zich inschrijven voor de cursus Kledingatelier van Annelies Bruneel.

• De inschrijvingen starten op zaterdag 5 september om 10u. Inschrijven kan online of aan het onthaal van De Markten. Wij organiseren een inschrijfmoment op zaterdag 5 september tussen 10u en 12u.

POËZIECAFÉ

DE LA MUSIQUE AVANT TOUTE CHOSE! De Markten organiseert in samenwerking met het Brussels Ouderenplatform en Muntpunt een reeks poëzienamiddagen.

De voordrachtgever is Ivo van Strijtem: dichter, vertaler, essayist, bloemlezer en leraar literaire creatie. “Poëzie moet uit haar boeken treden” beweert hij en die stelling maakt hij keer op keer waar.

Zowel de grote tenoren van de poëziegeschiedenis als de Nederlandstalige poëzie krijgen de volle aandacht.

Vandaag nemen we een duik in de grote gevarieerde vijver van de Franse poëzie. We zoeken samen de Albatros van Charles Baudelaire op, zingen een deuntje mee met Paul Verlaine, gaan een kijkje nemen bij Arthur Rimbaud voor hij naar vreemde oorden vertrekt, warmen ons aan de liefdespoëzie van Paul Eluard, verliezen ons in Elsa’s ogen van Louis Aragon, en wie weet wie nog meer ons komt vervoegen. Een muzikaal talent uit ons taalgebied is ongetwijfeld Paul van Ostaijen. Hij opent de lezing.

Tijd is mensenwerk, een sociale categorie. Mensen maken en ordenen de tijd.

Tegelijkertijd hebben we de indruk dat de tijd buiten onszelf bestaat: we hebben tijd, we besteden tijd, we sparen tijd net alsof het iets tastbaar is. In wezen krijgt tijd echter alleen maar een betekenis doordat we het gebruiken in ons dagelijks leven. Zo wordt tijd een sociaal feit, een realiteit die betekenis heeft en geeft. In deze lezing gaat socioloog Ignace Glorieux (VUB) dieper in op dit sociologische inzicht. We exploreren onder meer verschillende niveaus van sociale tijd, hoe die elkaar wederzijds beïnvloeden en hoe ze op die manier de robuuste ondergrond vormen van onze collectieve tijdsordening en ons leven diepgaand beïnvloeden.

De Markten organiseert Over tijd – Du temps, een tentoonstelling naar aanleiding van 40 jaar De Markten. De lezing van Ignace Glorieux kadert binnen deze tentoonstelling over het thema tijd. Na de lezing kan je de tentoonstelling bezoeken.

• Dinsdag 29 september om 20u.

Gratis, reservatie verplicht via www.demarkten.be

• Woensdag 23 september 2020 van 14 tot 16u in De Markten.

Inschrijvingen en info: 02 210 04 60 info@bop.brussels, www.bop.brussels Prijs: € 6 met BOp-kaart, € 5 met Paspartoe kansentarief, gratis mits 15 Paspartoepunten.

© AMADEO KOLLECTIF

AUTOLOZE ZONDAG Tijdens autoloze zondag toveren we een stukje van de Oude Graanmarkt om tot een bouwparadijs voor kinderen. Het Schaarbeekse Amadeo Kollectif komt naar De Markten met hun Maderas installatie. Maderas – Spaans voor hout – is een installatie van houten planken waarmee tekeningen gelegd kunnen worden, of driedimensionale constructies gebouwd. Heel veel is mogelijk, zolang er rekening gehouden wordt met evenwicht en zwaartekracht. Kom tussen 13 en 17u naar de Oude Graanmarkt en bouw met ons mee.

• Voor kinderen van 3 tot 12 jaar.

Zondag 20 september op de Oude Graanmarkt van 13u tot 17u.

Kinderen kunnen alleen deelnemen onder supervisie (op afstand) van hun ouders, mits nalaten van contactgegevens.

3

> VERGEZICHT

Het park hieronder heeft geen naam.

Het uitzicht biedt ons daken zover het oog kan zien en de traditionele kranen die zich voor wolkenkrabbers nemen.

Le parc ci-dessous n’a pas de nom. Il se trouve devant la cathédrale. La vue propose des toitures à perte de vue et les traditionnelles grues qui se prennent pour des gratte-ciels.

Charles Six

© CHARLES SIX

4

> OP DE BANK

Er valt geen levende ziel te bespeuren als we het hoofdgebouw van de ­Faculté Saint-Louis aan de Kruidtuinlaan binnendringen. Op de eerste verdieping zijn wel een aantal schoonmaaksters druk in de weer maar voor de rest zijn de gangen leeg. Het is wat triest zo’n studentenloze campus: lange levenloze gangen, lege lokalen, op de achtergrond het geluid van het drukke verkeer op de stadsboulevard dat hier maar heel gedempt doordringt. Tot we de tweede verdieping bereiken: daar zitten een paar studenten in een hoekje hun samenvatting voor het examen Grondwettelijk Recht door te nemen.

Ik spreek een studente aan die zichtbaar helemaal klaar is met de voorbereidingen. Malaïka Dewandre zit in haar tweede bachelor Rechten. Ook zij wacht met een gerust gemoed op het moment dat ze haar kennis zal kunnen etaleren over het grondwettelijk recht.

Halverwege de conversatie die ik met haar heb, blijkt overigens dat ze het Nederlands perfect beheerst. Bovendien is het zo dat de rechtenstudenten van de Faculté Saint-Louis ook de keuze hebben om vakken in het Nederlands te volgen aan een andere Neder-

landstalige faculteit.

Malaïka woont in Waals-Brabant. Als ze in Brussel ’s morgens les heeft dan moet ze héél vroeg opstaan: rond 6 uur. Hier in Brussel moet ze nog een jaar studeren, namelijk het derde bachelorjaar.

Daarna zal ze twee jaar in Louvainla-Neuve studeren om een master te behalen. Hier in Brussel kan je dus alleen een bachelor behalen. Ze kijkt wel uit naar Louvain-la-Neuve want die stad is maar een kwartiertje rijden van bij haar thuis. Nu moet ze het traject naar Brussel met de bus, trein en een stuk te voet afleggen.

Ze is niet bang van het examen: ze is er klaar voor, ook al is het een heel zware cursus en ook heel ingewikkelde materie. Het mondeling zit als volgt in elkaar: eerst licht ze mondeling een vraag toe bij een assistent. Vervolgens een tweede vraag bij de hoofddocent in kwestie.

In het eerste jaar is het zelfs zo dat als je geen 8 op 20 haalt bij de assistent, je gewoon niet tot bij de hoofddocent komt. Maar in het tweede jaar past men dit systeem niet meer toe.

Malaïka heeft Congolese origines. Ze is al een paar keer in Congo geweest maar de laatste keer was ze nog maar acht jaar oud. Ze gaat zeker nog eens terug, maar waarschijnlijk na haar studies. Ze

spreekt niet alleen Frans, Engels, Nederlands maar begrijpt ook Swahili en Lingala. Wat ze met haar studies later wil aanvangen? Zeker geen advocaat worden, dat vindt ze emotioneel een te zwaar beroep. Maar ze denkt wel om later nog notariaat bij te studeren.

Maar op korte termijn moet ze natuurlijk eerst dit examen afleggen. En dan heeft ze er nog eentje in het Nederlands: Rechtsgeschiedenis. We wensen haar veel succes met de examens en het verdere verloop van haar studies!

Stefan Moens

Elke maand strijkt een reporter van De Vijfhoek neer aan de halte en vraagt aan een buurtbewoner of passant hoe het met hem of haar gaat en wat er zich in zijn of haar leven afspeelt.

Deze maand ontmoeten we Malaïka Dewandre.

©STEFAN MOENS

5

BUREN VAN DE MARKTEN Apotheker titularis Pascal François

© CHARLES SIX

Vlak aan onze eerste halte ontmoeten we de Buur van De Markten: mijnheer Pascal François, die in de Pharmacie Botanique vriendelijk de klanten helpt en informeert. Apotheker is dan ook, zeker vandaag de dag, een heel belangrijk beroep. De apotheek, op de hoek van de Kruidtuinlaan en de Broekstraat, is een van de oudste in Brussel. Het gebouw is een voorbeeld van eclectische architectuur.

De gelijkvloerse verdieping van het gebouw deed van bij de aanvang dienst als apotheek. Het gebouw werd herhaaldelijk gewijzigd en uitgebreid, maar de apotheek kon haar grote uitstalramen en het uitzonderlijke geheel van gebeeldhouwd schrijnwerk behouden. Het oude interieur wordt getypeerd door de indrukwekkende toonbank, de uitstalkasten en de monumentale rekken. In de marmeren borstbeelden herkennen we Socrates en Hippocrates, de grondleggers van de antieke farmacie. In 2011 werd de apotheek beschermd als monument.

6

De Vijfhoek: hoe ben je hier verzeild geraakt?

Pascal François: In maart 2007 kon ik hier beginnen, nadat de vorige eigenaar ermee gestopt was. Ik had me kandidaat gesteld en haalde het. In 2017 werd de zaak overgelaten aan de huidige eigenaar Him Omar, die zelf ook apotheker is en twee andere apotheken in Brussel heeft. Samen met mijn vrouw, en af en toe een stagiair, verzorgen we de dienstverlening. We behoren niet tot een groot farmaceutisch concern en zijn volledig onafhankelijk. Ik behaalde mijn diploma in 1982.Voor ik naar Brussel verhuisde had ik gedurende drie jaar een apotheek in het centrum van La Roche.

Daarna werkte ik van 1985 tot 2004 in

Zijn de meeste klanten patiënten van het ziekenhuis?

We kunnen ons cliënteel in vier categorieën opdelen: ten eerste, de patiënten en het personeel van het ziekenhuis.

Dan komen de buurtbewoners, de vaste en trouwe klanten. De derde groep zijn de mensen die in de buurt werken, waaronder de werknemers van drie ministeries die zich in de omgeving bevinden en de personeelsleden en studenten van de universiteit Saint-Louis. En als laatste groep, merkwaardig maar toch: de toeristen en zakenmensen uit de hotels in de omgeving van het Rogierplein, vooral die laatsten komen regelmatig terug wanneer ze in Brussel vertoeven.

Er is veel geschiedenis verbonden aan het gebouw?

In de 19de eeuw was het gebouw een herenhuis dat toebehoorde aan de familie Marnix en verkocht werd aan de universiteit Saint-Louis. In 1905 werd de apotheek opgericht door Oscar Lepage, professor aan de ULB. Het gebouw, waar men 2 à 3 jaar aan heeft gewerkt, werd in 1911 ingehuldigd. Daarna waren er voortdurend renovaties en werden de ruimtes vergroot.

Dat zijn er wel veel, komt er hier zoveel volk over de vloer?

Tijdens de lockdownperiode was het hier, zoals overal, heel rustig. De werknemers van de ministeries werden vanaf de heropstart begin juni slechts 2 keer per week op hun werkplaats verwacht, de andere dagen deden ze aan telewerk.

Omwille van de lockdown waren er ook nauwelijks consultaties in Sint-Jan en Saint-Louis was ook gesloten. Door de coronacrisis hebben we toch een derde van ons cliënteel verloren. Nu begint het langzamerhand terug normaal te verlopen. De meeste Brusselse apotheken verloren klanten: tijdens de lockdown bleven de pendelaars in hun gemeente en gingen ze daar naar de apotheker.

De zaak bevindt zich op een strategische plek, vlak naast het Sint-Jansziekenhuis.

Waarom heb je voor dit beroep gekozen?

Eind jaren zeventig, in het laatste jaar

een apotheek in Soumagne en sinds 13 jaar ben ik hier aan de Kruidtuinlaan.

”

Ik twijfelde aan twee beroepen: piloot of apotheker

van de humaniora, kon men zich via de school nog informeren voor een toekomstig beroep. De leerlingen mochten in dat verband twee werkplaatsen bezoeken, daar werden toen bezoekdagen voor vrijgehouden. De eerste was een officine (een Frans alternatief woord voor apotheek, vertaald van het Latijnse officina), ik ben daar een dag verbleven.

Ik wou ook lijnpiloot worden en bezocht daarvoor het vliegveld van Bierset, wat toen nog een militaire basis was. Maar ik ontmoette daar spijtig genoeg jachtpiloten en geen lijnpiloten. Ik kon dus kiezen tussen een stabiele job als apotheker en een meer avontuurlijk leven als lijnpiloot. Beide beroepen stonden me wel aan, maar uiteindelijk koos ik dan toch voor de standvastige richting en heb vijf jaar met volle overtuiging mijn studies gedaan.

Wat vind je het meest interessante aan je werk?

Het is zeer afwisselend, we weten niet hoe de dag zal verlopen, er is geen dagelijkse routine. Op voorhand iets plannen in een apotheek is niet makkelijk.

Minder leuk vind ik het toedienen van de eerste hulp aan mensen die een klein ongeluk voorhebben, dat gebeurt hier af en toe. Ook belangrijk is om regelmatig een luchtje te scheppen. Voortdurend achter de toonbank staan is nogal een-

zijdig maar het moet wel, we kunnen de apotheek niet sluiten onder de middag. Toen ik mijn apotheek in Soumagne had, kon ik me het permitteren om ’s middags een uur vrij te nemen om te lunchen.

Zijn er periodes of seizoenen dat het heel druk is voor een apotheker?

In februari kan het heel druk zijn, een verklaring daarvoor vind ik niet direct.

Misschien de winter? In een normaal jaar zonder een gezondheidscrisis is juli heel druk, omdat er dan veel toeristen in de stad zijn. Ik zeg er wel bij dat 2020 geen normaal jaar is, zoals iedereen wel weet. In oktober is het dan weer druk, omwille van de vaccins.

Over vaccins gesproken: wanneer mogen we een vaccin tegen COVID-19 verwachten?

Ik heb geen kristallen bol en kan dus niet zeggen wanneer. We weten ook niet hoe het coronavaccin verdeeld zal worden.

Hoogstwaarschijnlijk zal dat via de ziekenhuizen en de dokters verlopen. In elk geval zal de bevolking er niet voor naar de apotheken moeten gaan. Dat zou jammer zijn, temeer omdat de rol van de apotheker de laatste jaren aanzienlijk teruggeschroefd werd. Nochtans kunnen we als zorgverstrekkers van de eerste lijn een belangrijke rol spelen in het algemeen gebeuren binnen de gezondheidssector. Als voorbeeld kunnen we de diabetespatiënten aanhalen, bij wie de keuze ligt om hun glucometer en bijbehorend materiaal in ziekenhuizen

”

Pharmacie Botanique, Kruidtuinlaan 36, 1000 Brussel 02 217 29 70 botanique@bellipharma.be www.bellipharma.be Openingsuren: maandag-vrijdag 8u3019u, zaterdag 12-18u

Onze zaak is bekend voor de homeopathische producten

of in de apotheek op te halen. Dat is het gevolg van een steeds minder coherent beleid van FOD Volksgezondheid.

accreditatiepunten in het kader van die verplichte bijscholing. De vakliteratuur probeer ik zoveel mogelijk te volgen.

Is er veel vraag naar medicatie tegen het coronavirus?

Er was wel vraag naar in het begin van de pandemie. De omstreden Franse professor Didier Raoult verkondigde dat de geneesmiddelen tegen malaria Hydroxychloroquine en Chloroquine zouden helpen om corona te bestrijden. Toen Trump dat te weten kwam, verscheen meteen in de pers dat er een geneesmiddel tegen corona bestaat. In België is dat echter alleen verkrijgbaar op voorschrift, want het heeft ook schadelijke bijwerkingen. Het werd dan ook gereserveerd voor de hospitalen die het aan de patiënten verstrekken die ervoor al in behandeling waren. Na een tijd was er zelfs geen voorraad meer. Het mag alleen gegeven worden aan coronapatiënten die opgenomen zijn in het ziekenhuis en in levensgevaar verkeren.

Wat wel kan helpen zijn voedingssupplementen die de weerstand van het immuunsysteem versterken: zink, selenium, vitamine C en D.

Gebeuren er hier nog bereidingen ter plaatse?

Inderdaad, we maken hier zalf en huidcrèmes op voorschrift van dermatologen. Maar we beschikken ook over een ruim aanbod van allerlei eigen bereidingen voor heel wat aandoeningen. Ook capsules en siropen worden hier bereid, meestal op basis van natuurlijke ingrediënten.

Moet je regelmatig bijscholingen volgen en gespecialiseerd zijn in vakliteratuur?

Sinds een drietal jaar zijn we verplicht om opfrissingscursussen te volgen, die georganiseerd worden door de apothekersverenigingen. We kunnen die cursussen ook online consulteren.

Er word daarna een soort quiz georganiseerd en bij deelname krijgen we

Zijn er homeopathische specialiteiten verkrijgbaar?

In verband met homeopathie: we hebben hier het materiaal om die producten te maken. Dat laat ons toe om snel op de vraag in te gaan en het geneesmiddel reeds na enkele minuten te kunnen bereiden. Zonder dat materiaal zouden we de productie aan de laboratoriums moeten vragen, dat wordt dan één à twee dagen later geleverd. Al bij al kunnen we snel reageren op de aanvragen. Onze apotheek is daarnaast ook gespecialiseerd in fytotherapie, aromatherapie, naturopathie, dieetadvies en spagyriek.

Hoe zit het met de tussenkomst van de mutualiteit in België, bij de aankoop van geneesmiddelen?

Het verschil dat de mutualiteit in België bijlegt, valt in vergelijking met andere Europese landen, nog goed mee.

Buitenlandse toeristen zijn echter verbaasd over de te hoge kostprijs van

geneesmiddelen, want in Frankrijk zijn sommige geneesmiddelen zelfs gratis verkrijgbaar. Jean-Luc Dehaene, de toenmalige minister van Sociale Zaken in de jaren tachtig, heeft veel gesnoeid in de terugbetalingen door de ziekenfondsen. Veel geneesmiddelen worden nu zelfs helemaal niet meer terugbetaald, aangezien ze bestempeld worden als comfortmedicatie.

Uitzonderlijke medicatie is niet onmiddellijk beschikbaar in de apotheek. Hoe verklaar je dit?

Dat zijn waarschijnlijk ook dure geneesmiddelen waar er niet elke dag vraag naar is. Wanneer je de enige klant bent en op een dag je behandeling verandert of stopgezet wordt door je arts blijft de apotheker met zijn dure stock zitten.

Dat soort risico wil hij niet lopen. Indien er verschillende afnemers zijn zou dat geen probleem mogen zijn. En je kan altijd op voorhand bestellen voor je de laatste doos gebruikt. Bij dringende noodzaak gebeurt de levering ook in de namiddag wanneer je de bestelling ’s morgens plaatst.

Zijn er, in vergelijking met het buitenland, niet te veel apotheken in België?

Sinds 1977 is er dankzij een Koninklijk Besluit een stop op de vestiging van een nieuwe apotheek. Een nieuwe apotheek openen is moeilijk, om een transfer te verkrijgen onderzoekt men of er in de toekomstige wijk al niet genoeg apotheken zijn. Verleden jaar werd er een dubieuze transfer van een apotheek uit

Sint-Gillis naar hier in de buurt goedgekeurd. Ondanks tegenwind hebben ze iets verderop in de omgeving toch de toelating gekregen. Giganten als Amazon en andere leveren illegaal en straffeloos voorschriftplichtige geneesmiddelen aan Belgische en waarschijnlijk ook Europese onderdanen. De goedkeuring van die transfer en andere toestanden zeggen voldoende over de gang van zaken bij het FAGG (Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten, nvdr).

Het is dus niet zo makkelijk?

Wel waar er veel nieuwe huisvesting is, zoals bij de renovatie van wijken of in buurten waar men oude fabrieken afgebroken heeft en er nieuwe appartementen gekomen zijn, daar kan je makkelijk een transfer voor aanvragen. In Evere is dat onlangs nog gebeurd. Zoals ik reeds zei, zijn er sinds 1977 nieuwe, strengere regels. Ook bij fusies en faillissementen van apotheken, iets wat zich vroeger nooit voordeed, kan er plaats vrijkomen.

In Brussel zijn er in een tijdsspanne van 10 jaar wel 50 apotheken verdwenen. In heel België tellen we er 500 minder. En met het einde van de coronacrisis nog niet in zicht gaan er nog verdwijnen.

Wat gebeurt er met vervallen medicatie?

De vervallen medicatie kan je in de apotheken binnenbrengen, een gespecialiseerde firma komt die ophalen en vernietigen. Die dienst bestaat al een vijftiental jaren en functioneert goed.

Zelfs toevallige passanten die we nooit gezien hebben komen hier hun vervallen medicatie deponeren! In elk geval is dat beter dan ze in hun eigen vuilbak te gooien.

Ten slotte de laatste vraag. Maak je dikwijls gebruik van de halte Saint-Louis?

Neen, nooit. Ik woon in Vorst, in de omgeving van het Dudenpark en neem de tram in metrostation Rogier om naar huis te gaan.

Vriendelijk bedankt voor dit interessante gesprek, mijnheer François.

Résumé

Pascal François aide et informe les clients à la "Pharmacie Botanique", juste à notre premier arrêt "Saint-Louis". Située à l'angle du Boulevard du Jardin Botanique et de la rue du Marais, la pharmacie est l'une des plus anciennes de Bruxelles (1805). Elle est classée monument historique en 2011. Avant de s'installer à Bruxelles, Pascal avait travaillé dans 2 pharmacies dans les Ardennes. A l'époque, il hésitait entre devenir pilote ou pharmacien. Au final, il n'a jamais regretté son choix. Les clients lui reconnaissent une conviction et un dynamisme sans faille.

7

BRUSSELSE ARCHITECTUUR >MAKE IT HAPPEN

We zijn intussen vijf maanden verder in coronatijd. Zelfs de Chinezen schrijven wedstrijden uit voor een après corona city1. Te lande hebben de drie gewestelijke architectuurinstituten zich verenigd in een ideeënoproep Desired Spaces2. Toekomstscenario’s voor een (on)gebouwde omgeving.

Waar moet het met de stad naartoe?

Doemdenkers voorspellen een stadsvlucht, idealisten dromen van een andere aanpak. Maar hoe pakken we het aan, realistisch en met verbeelding?

We doorploegden een aantal van de toekomstscenario’s zoals dromers, filosofen, kunstenaars, urbanisten en architecten (al dan niet in spe) ze voor ons uittekenden.

Eerste vaststelling: er wordt nogal zweverig gezwommen, bespiegelingen in mist en nevel gehuld. Plaatjes en praatjes, pseudofilosofie, artistiek navelstaren. We vrezen dat als we met deze scenarioschrijvers vandaag de stad van morgen moeten vorm geven, een definitieve catastrofale lockdown niet te vermijden valt.

In betere scenario’s komen de al langer opkomende tendensen aan bod: stadslandbouw, circulaire economie, doorgedreven begroening, en meer.

Enkelen hebben het over woonkwaliteit en ook over schrijnende ongelijkheid op dit vlak: Brussel telt 60.000 families die in onmogelijke omstandig8

heden – opgesloten – moeten overleven.

In Brussel werden een aantal praktische initiatieven genomen: versnelde aanleg van fietsinfrastructuur, woonerven, en diverse initiatieven van verschillende overheden gericht op de leefbaarheid van de wijken tijdens de vakantie. De vraag is of deze tijdelijke maatregelen ook definitieve vormen zullen aannemen? Het uitschakelen van de verkeerslichten in het stadcentrum verdient te blijven, want: trager autoverkeer, prioriteit voor voetgangers en flinke besparing. De woonerfzone binnen de vijfhoek vraagt dringend meer praktische aanleg, het gaat niet over 20 of 30 km per uur, maar over groen en rustplekken en speelinfrastructuur in vele woonstraten.

In het kader van Vakantie Bruxsel en Vacance3, een initiatief van het Gewest, werden 46 initiatieven van wijkorganisaties erkend. 186 aanvragen,

waarvan 9 voor de stad Brussel. Een meerderheid ervan gaat gelukkig over het bezetten van woonstraten, maar met de € 15.000 subsidie kan er weinig permanent groeien. De Foyer des Jeunes des Marolles (foto) creëerde een strand op de Kleine Ring ter hoogte van de ingang Hallepoort Parking, misschien kan dat op het Kattenhof (Jan Jacobsplein) verduurzaamd worden.

De VGC jeugddienst steunde ook vele initiatieven waaronder BanKanal op de Ninoofsepoort langs het kanaal.

Kadanja4 bouwde er een 50 meter lange geanimeerde bank, coronaproof geritmeerd in bubbels. Een tijdelijke installatie die inspirerend kan werken voor vele noodzakelijke duurzame interventies.

Ook de stad Brussel werkt eraan met Faire Brussel Samen, voorlopig met het verzamelen van ideeën. Ideeën genoeg maar waar wachten we op om ze te realiseren: stapsgewijs, kleine ingre-

pen die tonen dat men het meent, die vertrouwen geven. Doen en denken en doen.

De gebruikelijke ambtelijke aanpak leidt nooit tot snelle resultaten en er wordt te weinig ingezet op blijvende projecten. Overheid en gemeenten zouden meer pragmatisch kunnen te werk gaan, hun diensten inzetten, materiaal ter beschikking stellen uit de depots. Een camion zand is al het begin van een speelplek.

Het is nu de hoogste tijd.

Marcel Rijdams Foto’s: Marolles plage: Hatim Kaghat – Le Soir, BanKanal: Kadanja David Imslf 1 De Standaard van 11 augustus 2020 2 www.vai.be/nieuws/desired-spaces-toekomstscenarios-voor-een-ongebouwde-omgeving 3 https://visit.brussels/fr/article/bruxelles-en-vacances (geen Nederlandstalige versie te vinden) 4 www.instagram.com/bankanal_2020/

Résumé

5 mois après le début de cette crise sanitaire. Les trois instituts régionaux d'architecture se sont réunis dans un appel à idées. Quel devrait être la ville de demain ? Plusieurs initiatives concrètes ont été prises à Bruxelles.

Aujourd'hui la question est de savoir si ces mesures temporaires prendront également une forme définitive.

Nous connaissons tous "l'éternel provisoire"...

>SAINT-LOUIS IN BRUSSEL

Als je weet dat de universiteit van Leuven binnenkort 600 jaar oud wordt, dan kan je alleen maar vaststellen dat Brussel pas heel laat universitair onderwijs heeft gekregen. Pas in de negentiende eeuw, met de ULB, kreeg de hoofdstad zijn eerste échte universiteit. Maar de katholieke zuil zou zelfs in de hoofdstad de vrijzinnigen van antwoord dienen.

Dat Brussel in het ancien régime geen universiteit had, heeft vooral te maken met de weigering van de Brusselse elite om in te gaan op een verzoek van hertog Jan IV aan het begin van de 15de eeuw.

De hertog wilde immers een universiteit oprichten in de Brusselse bovenstad, maar studenten hadden in die tijd zo’n slechte reputatie dat de aristocraten van die bovenstad bang waren dat de zedelijkheid van hun dochters gevaar zou lopen. In Jan van Boendale’s kroniek, de Brabantsche Yeesten, staat er letterlijk dat “die studenten violeren zouden” en dat er in de stad “onraad, geschillen en debat” zou ontstaan. En dus besloot de hertog zijn universiteit dan maar op te richten in Leuven, tenslotte de Brabantse hoofdstad. De angst voor studenten was niet uit de lucht gegrepen want in die tijd waren studenten inderdaad vaak nogal louche figuren: ze gedroegen zich vaak als echte criminelen, waren drankzuchtig, twistziek. In Parijs was het

Quartier Latin een gevaarlijke buurt.

Dit wil natuurlijk niet zeggen dat er tijdens de middeleeuwen in Brussel geen onderricht was maar van een echt hoog niveau was dat niet. Je had bijvoorbeeld de kapittelschool van Sint-Goedele waar koorknapen vrij elementair onderricht kregen zodat ze later degelijke kanunniken zouden worden: dat ze met andere woorden wat latijn kenden en wat konden zingen. Later, in de 17de eeuw, stichtten de Jezuïeten een college dat een zekere faam kreeg. De Fransen zouden ook een prestigieuze Ecole Centrale oprichten waarbinnen zich ook een medische faculteit zou ontwikkelen.

Het is pas de Belgische Grondwet van 1830 die universitair onderwijs zal mogelijk maken. In 1834 wordt in het voormalige Paleis van Karel van Lorreinen de eerste universiteit ondergebracht: de Université Libre de Belgique (later wordt die Belgique vervangen door Bruxelles).

Die ontstond als liberaal-vrijzinnige reactie op de net voordien heropgerichte Katholieke Universiteit in Mechelen (die later zou verhuizen naar Leuven). Maar de katholieken zouden verder in de aanval trekken en verhuizen in 1858 hun Ecole de Commere et d’Industrie SaintLouis van Mechelen naar de Broekstraat in Brussel. In dit Institut Saint-Louis bood het episcopaat een katholieke cur-

sus filosofie om het “goddeloze onderwijs” van de ULB te bestrijden.

Kardinaal Sterckx is de grote stuwende kracht achter de oprichting van deze cursus filosofie. De opleiding wordt deels gefinancierd door de katholieke familie Arenberg. In 1929 wordt Saint-Louis een volwaardige universiteit die een diploma mag afleveren van kandidaat in de Letteren & Wijsbegeerte en in 1948 wordt de officiële naam ‘Faculté universitaire Saint-Louis’, wat nog later gewoon Université Saint-Louis zal worden onder de vleugels van de UCL (Louvain-la-Neuve).

Het is trouwens binnen deze Faculteit dat in 1969 een universitaire Nederlandstalige afdeling zal worden opgelegd. Deze wordt zelfstandig in 1973, verhuist naar Koekelberg om daar een paar keer van naam te veranderen (UFSAL, KUB) en vervolgens ook te worden opgenomen in het grotere geheel van de Katholieke Universiteit Leuven (via Odissee).

Stefan Moens

9

>STADSBERICHTJES

FRIS Hittegolf in augustus. Dat betekent dat het midden in de stad nog veel warmer is dan elders. Een dagje aan zee is voor velen niet mogelijk, de zwembaden zijn omwille van COVID-19 zeer beperkt open, voor kinderen zijn er geen verfrissende spelmogelijkheden. En het echte openluchtzwembad voor Brussel, dat bevindt zich al enkele jaren in de schuif van de loze beloften.

Beter klein dan niks, dachten ze bij de PVDA. En dus plaatsten ze een zwembadje midden tussen de vijf sociale woonblokken aan de Papenvest, tot grote vreugde van een dertigtal kinderen daar. Omdat het zo klein was, konden de kinderen er slechts in kleine groepjes in, en telkens voor beperkte tijd, waarna het water weer ververst moest worden.

Maar dat kon de pret niet drukken.

De vereniging POOL IS COOL ijvert al jaren voor echte openlucht zwemplekken in de zomer. Deze zomer zou het er eindelijk van komen, maar corona stak daar een stevige stok voor. Hopelijk lukt het volgende zomer wel. In afwachting was het PVDA-initiatief hartverwarmend.

PROJECTOPROEP BINNENGEBIEDEN

BLIJE KINDEREN IN HET PVDA-ZWEMBADJE OP DE PAPENVEST

WANDELSTRAAT BINNENGEBIED AAN DE SLAKKENGANG IN DE MAROLLEN

En plots werd midden in deze vreemde zomer holderdebolder de Sint-Katelijnestraat en een stuk van het plein autovrij. Daar werd al langer over nagedacht maar op vraag van de handelaars - jawel, het kan verkeren - kwam er half augustus dan toch een tijdelijke inrichting.

Later volgt een definitieve en duurzame herinrichting. De vrijgekomen (parkeer) plaats wordt gebruikt voor (nog) meer terrassen - ah ja! daarom natuurlijk! - en ook fietsstallingen. Laden en lossen kan nog wel, tussen 4 en 11 in de ochtend.

In het kader van het duurzaam wijkcontract Marollen heeft de stad samen met de bouwmeester een oproep gelanceerd voor projecten voor heraanleg van buurtruimten en binnengebieden. Dat zijn kleine open plekken, vaak binnen woonblokken of achter gebouwen, waar weinig of niets mee gebeurt. Bedoeling is dat deze binnengebieden aantrekkelijke plaatsen worden voor ontmoeting, DE SINT-KATELIJNESTRAAT VERKEERSVRIJ

10

spelen, sociale contacten. Vergroening van deze plekken wordt een belangrijke troef, temeer omdat in de binnenstad steeds vaker hitte-eilanden opduiken.

Het vele beton houdt de warmte vast en ‘s nachts koelt het traag tot niet af. Een probleem dat steeds groter wordt nu er zich tijdens de zomers almaar meer hittegolven voordoen. Bomen helpen deze effecten te verminderen.

Stadsberichtjes door Nora De Kempeneer

>GEMEENTERAAD: GEMEENTERAADSZITTINGEN JUNI Sinds 8 juni vinden de gemeenteraadszittingen plaats in de Academie voor Schone Kunsten in de Zuidstraat. Er is meer ruimte dan in de Gemeenteraadszaal, social distancing kan er gerespecteerd worden.

De stopzetting van de Dienst Senioren van de stad en de overheveling ervan naar de buurthuizen van het OCMW zorgt voor veel commentaar bij de gemeenteraadsleden van de oppositie: deze dienst onderbrengen bij het OCMW is niet opportuun. Welke visie/strategie zit hier achter? Zullen er personeelsleden ontslagen worden?

Burgemeester Philippe Close (PS) meldt dat deze overheveling sinds 14 jaar gewenst was door zijn partij. Met de vorige coalitiepartner (MR) lukte dit niet. De werking van de Dienst Senioren was volgens de burgemeester niet efficiënt. Er vallen geen ontslagen.

OCMW-voorzitster Karine Lalieux (PS) voegt eraan toe dat het OCMW veel te bieden heeft: cultureel aanbod, thuiszorg, aangepaste woningen… Na de zomervakantie zal er een plan worden voorgesteld.

Gemeenteraadslid Riet Dhont (PTB*PVDA) interpelleert over de werkomstandigheden bij de vzw Bravvo (Bruxelles avance-Brussel vooruit). Deze vzw werkt aan preventie op het grondgebied van de stad, onder meer de gemeenschapswachten maken hier deel van uit. Sinds geruime tijd zijn er spanningen op de

werkvloer. Werknemers voelen zich respectloos behandeld, aldus gemeenteraadslid Dhont, ze vragen transparantie in het beleid.

Schepen van Human Resources Faouzia Hariche (PS) antwoordt dat er sinds mei 2019 problemen zijn. In samenspraak met psychologen heeft de directie 28 maatregelen genomen om de werking te verbeteren.

De gemeenteraadszitting is al geruime tijd bezig wanneer er een imposante gemaskerde verschijning de zaal binnenstapt. Even vrees ik een overval. Maar nee, het is de beminnelijkheid zelve in de gedaante van gemeenteraadslid Bertin Mampaka (CDH), die zoals het hoort, een mondmasker draagt.

De gemeenteraadszitting van 22 juni begint met de voorstelling van de toekomstplannen voor het Beursgebouw door Nel Vandevannet, vertegenwoordigster van de stad en Lionel Wielemans, consultant van het internationaal accountants- en belastingadviesbedrijf PricewaterhouseCoopers (PwC). De stad richt een autonoom gemeentebedrijf (agb) op voor de uitbating van het Beursgebouw. De grote hal op de benedenverdieping blijft gratis toegankelijk voor iedereen. Er kunnen evenementen en tijdelijke tentoonstellingen plaatsvinden. Op de mezzanines is een historisch multimediaproject voorzien waar we alles te weten zullen komen over Belgische bierbrouwers, Belgian Beer World

ACADEMIE VOOR SCHONE KUNSTEN, ZUIDSTRAAT, VOORLOPIG ONDERKOMEN VAN DE GEMEENTERAAD

(betalende toegang). Verder zullen er een restaurant en bar uitgebaat worden.

Een dakterras zal het gebouw bekronen.

De renovatiekosten belopen momenteel 36 miljoen euro: 10 miljoen euro van de stad, 12 miljoen euro van het Brussels Gewest, 5 miljoen euro van de Belgische brouwers, 8 miljoen euro van Monumenten en Landschappen en 7 miljoen euro van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). Tot nog toe nemen 103 grote en kleine brouwerijen - waarvan 4 Brusselse - deel aan het project. Het autonoom gemeentebedrijf zal jaarlijks ongeveer 900.000 euro huur betalen aan de stad, die eigenaar blijft van het gebouw. De opening is voorzien in 2023.

Vier gemeenteraadsleden van MR dienen een voorstel van motie in om naast monumenten van publieke personen, borden met historische en pedagogische

uitleg te plaatsen als herinnering aan de Belgische koloniale periode.

Gemeenteraadslid Bruno De Lille (Ecolo-Groen) zegt dat de kolonie enkel in functie van onze belangen stond. Hij stelt voor om kunstenaars de bestaande koloniale beelden om te laten vormen in antikoloniale kunstwerken.

Er volgt een pittig debat waaruit blijkt dat Ecolo-Groen, PS, sp.a en PTB*PVDA zullen tegenstemmen omdat het voorstel van MR te zwak is. Het voorstel van motie wordt niet goedgekeurd.

Tijdens de gemeenteraadszitting van 29 juni wordt beslist om het verbod op alcoholconsumptie in de voetgangerszone van middernacht tot 6 uur te verlengen tot en met 31 januari 2021. Enkele gemeenteraadsleden vragen naar een evaluatie van deze maatregel voor de afgelopen periode.

Burgemeester Close belooft deze voor

begin oktober en voegt eraan toe dat er geen mirakeloplossing bestaat. Verder meldt hij dat de problemen van overlast, overmatig drug- en alcoholverbruik zich verplaatst hebben naar de Varkensmarkt. De burgemeester werd hierover geïnformeerd door bewoners en handelaars van deze buurt. Momenteel vinden er dagelijks politiecontroles plaats. Dit is uiteraard geen structurele oplossing.

Bruno De Lille meldt dat dit voor hem de laatste gemeenteraadszitting is. Hij verlaat na 20 jaar de politiek en wordt directeur van de Brusselse scholengroep van Sint-Goedele. Hij bedankt zijn echtgenoot: 'Ik zie hem graag, dankzij hem heb ik dit kunnen volhouden'.

Er volgt een warm applaus.

Mireille Willems 11

COLOFON

BERICHTJES VAN HIER EN GINDER

Werkten aan dit nummer mee: Grigore Ionita, Etienne Philips, H ­ anne De Nil, Jef Deyaert, Nora De Kempeneer, Marcel Rijdams, Stefan Moens, Charles Six en Mireille Willems.

VERENIGINGEN EN ACTIVITEITEN LEZING VLAAMSE CLUB

BAKUSHINTA

De Rechtvaardige Rechters, terug van weggeweest!

Lezing door historicus Paul De Ridder.

Op 11 april 1934 verdwenen twee panelen van het Lam Gods, het meesterwerk der gebroeders van Eyck, uit de Gentse Sint-Baafskathedraal. Sinds 1934 geldt Arsène Goedertier, koster en wisselagent uit Wetteren, als 'de dief van het Lam Gods'. In 2002 verklaarde prof. dr.

Robert Senelle aan zijn Brusselse vriend Paul De Ridder dat Goedertier slechts een figuur van vierde of vijfde rang was bij deze zogezegde diefstal. Vooral sinds 2009 bracht De Ridder beweging in deze zaak. Vrij snel bleek dat een aantal geestelijken een bedenkelijke rol gespeeld hebben in deze compromitterende kwestie.

Bakushinta organiseert initiatieworkshops waar een aantal Congolese spelletjes onder muzikale begeleiding zullen worden voorgesteld.

De games, hun oorsprong, mythen, regels en basisstrategieën zullen in detail gepresenteerd worden. Een vertoning van enkele games is gepland voor het

publiek en er staan ook workshops en een projectie op het programma.

• Zondag 4 oktober 2020 om 14u in de Spiegelzaal van De Markten Gratis toegang, verplicht reserveren Info: bakushinta@gmail.com 0476 9026 75

E GAMES EN LI Z N ED O L JE E E D

S

• Maandag 7 september om 19u45 in de Spiegelzaal van De Markten Info: www.vlaamseclubbrussel.be info@vlaamseclubbrussel.be

Foto’s: De Markten en ingezonden Lay-out en druk: Drukkerij Atlanta Schaffen Oplage: 4.500 Advertentiewerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Verantwoordelijke uitgever: Isolde Boutsen De Vijfhoek is het maandblad van De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be, www.demarkten.be www.facebook.com/demarkten.brussel 0448.654.692 RPR Brussel

Met de steun van de Vlaamse Gemeen schapscommissie.

De Markten maakt deel uit van N22, het netwerk van de 22 Brusselse gemeenschapscentra.

Steun De Vijfhoek: Uw steun blijft welkom op rekeningnummer BE62 4331 1470 6161 van De Markten met vermelding "steun De Vijfhoek".

Voor het oktobernummer van De Vijfhoek zijn teksten en aankondigingen welkom tot uiterlijk 12 september.

Artikelwerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be De redactie behoudt zich het recht voor om teksten in te korten of aan te passen.

Openingsuren onthaal: Maandag tot donderdag van 9 tot 20u, vrijdag van 9 tot 17u en zaterdag van 9 tot 13u (behalve tijdens de schoolvakanties)

Wie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont, kan De Vijfhoek gratis ontvangen.

Woont u buiten Brussel?

Dan krijgt u De Vijfhoek door € 12,50 over te schrijven op rekeningnummer BE62 4331 1470 6161 met de vermelding van 'Abonnement De Vijfhoek'.

Wist je dat je al onze publicaties ook online kan bekijken?

Surf naar www.demarkten.be/publicaties. Wil je onze e-nieuwsbrief ontvangen? Mail naar demarkten@demarkten.be of schrijf je in op www.demarkten.be.

De Markten respecteert je privacy. Je contactgegevens gebruiken we uitsluitend om je De Vijfhoek toe te zenden en je op de hoogte te houden van eigen activiteiten van Gemeenschapscentrum De Markten en aanverwante organisaties in de Vlaamse gemeenschap te Brussel. Je kan op elk moment een adreswijziging doorgeven of aangeven dat je onze informatie niet langer wilt ontvangen via demarkten@demarkten.be of De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel. Voor meer informatie over je overige rechten conform de privacywetgeving, raadpleeg www.demarkten.be/uw-privacy.

12