De Vijfhoek oktober 2018

P 3A 9110 afgiftekantoor Brussel X Oude Graanmarkt 5 1000 Brussel

PB- PP B- 06386 BELGIE(N) - BELGIQUE

MAANDBLAD > JAARGANG 42 > NUMMER 8> OKTOBER 2018 (behalve in juli en augustus)

BUREN VAN DE MARKTEN > P5 >EVY WAEGENEIRE BOUWEN EN BREKEN IN BRUSSEL > P8 >OASE VOOR DE GROTE OORLOG DROOGSTOPPEL > P9 >OPEN BRIEF AAN JEAN-BAPTISTE MEISER

Stadsoase: De Diksmuidelaan ©ARNOUT WILLEMS

OKTOBER IN DE MARKTEN

© ARNOUT WILLEMS

SALON DANSANT 78

De stadsoase van deze maand is de Diksmuidelaan. Sinds enkele jaren is deze laan een mooie openbare ruimte. Een dreef met prachtige platanen en banken waar men tot rust kan komen. Ooit was het anders. In de rubriek bouwen en breken in Brussel verneem je er alles van. De Diksmuidelaan is ook een plek waar we veel verhalen horen. We hadden een gesprek met de Roemeen van Griekse origine Reginald die op zoek is naar werk.

Droogstoppel beschrijft de inhuldiging van het monument ter ere van de gesneuvelde soldaten van de 9de en 29ste linieregimenten die sneuvelden tijdens Wereldoorlog I. Een van de aanwezigen was generaal Jean-Baptiste Meiser, die toen net burgemeester van Schaarbeek was.

Op vrijdag 26 oktober organiseren we een geleid bezoek aan de gebouwen van KANAL – Centre Pompidou. Wees er snel bij om te reserveren.

ZSA ZSA ZSU Ze zijn eerder zeldzaam, bands waar vrouwen in de meerderheid zijn Zsa Zsa Zsu is zo’n zeldzaamheid. Een vijftal dat bewonderd wordt om hun muziek en instrumentale kunnen.

De band brengt avontuurlijke muziek vol zwoele stemmen en dansbare swinghop.

Hun nieuw album “Suburbia” (najaar 2018) gaat over haasten en onthaasten.

Zsa Zsa Zsu geeft een eigenzinnige kijk op koortsachtige, maar fascinerende leven van vandaag.

Een DJ omkadert de hele middag met fijne dansmuziek.

• Zondag 7 oktober om 15u (deuren: 14u) Toegang €7, Paspartoe aan kansentarief €2 of €2 in ruil voor 10 Paspartoepunten.

Op zondag 4 november tijdens Salon Dansant 79 brengen The

2

© ZSA ZSA ZSU

Ladies of the Sixties de grootste hits van de bekendste sixties zangeressen.

Meer info hierover in De Vijfhoek van november.

N22 bundelt de krachten van de 22 Brusselse GEMEENSCHAPSCENTRA 22 centra verspreid over het hele gewest. Dat zijn eindeloos veel kansen om bij te leren, te ontdekken, genieten, ontmoeten, ontspannen, creëren, en samen Brussel te zijn.

TE GAST TENTOONSTELLING

Ontdek er alles over op www.N22.brussels Volg ons!

N22 unit les forces des 22 centres communautaires bruxellois

N22 combines the strengths of the 22 Brussels community centres

22 centres répartis sur la région entière. Voilà, une infinité de chances permettant d’apprendre, de découvrir, de s’amuser, de faire des rencontres, de se détendre, de créer, et de se réunir à Bruxelles.

22 centres spread across the entire region. That means endless opportunities to learn, discover, enjoy, meet, relax, create and be together in Brussels.

Découvrez tout sur www.N22.brussels

Find out more at www.N22.brussels

THEATER

GELUK OP GROOTMOEDERS WIJZE Geluk op grootmoeders wijze speelt zich af in een cafeetje. Een groepje bevriende senioren houdt er wekelijks hun bijeenkomst. Ook deze week ... Op een ludieke manier brengen zij het thema geestelijke gezondheid naar voor.

Aan de hand van de tips uit de 'Fit in je hoofd'-campagne pakken ze hun eigen geestelijke gezondheid aan. Hoe blijf je als senior ‘fit in je hoofd’? Kom kijken en ontdek hoe jij fit in je hoofd kan blijven !

Geluk op grootmoeders wijze is educatief toneel voor en door senioren, met tips die aanzetten tot nadenken over geestelijke gezondheid en over de manier waarop je die bij jezelf kan toepassen. Het toneelstuk wordt gebracht door het gezelschap Letterhoutemse Toneelgroep dat bestaat uit 6 geëngageerde senioren.

Organisatie en info: De Markten, 02 512 34 25, www.demarkten.be, demarkten@demarkten.be

• Info en inschrijvingen: Bop (Brussels Ouderenplatform) Zaterdagplein 6, 1000 Brussel. 02 210 04 71.Inkom 2 euro. Duur: 45 min. Nadien is er een stukje taart en koffie.

Organisatie: Bop en logo Brussel in samenwerking met De Markten.

Liefst eenentwintig kunstenaars geven je inzicht in de wereld van hun artistieke werkelijkheid. Het uitzicht is deze boeiende groepstentoonstelling waarin beeldende kunst in de vorm van schilderkunst, fotografie, beeldhouwwerk, grafiek, … samenkomen.

‘Misschien is het aan de bloemen te danken dat ik schilder ben geworden’ zei Claude Monet.

Wat inspireert en bezielt deze kunstenaars die naast hun professionele werk ook nog eens bezig zijn met hun eigen drang naar expressie?

De kunstenaars die hier zijn verzameld proberen ieder, ondanks of dankzij de verscheidenheid in parcours en media, een heel persoonlijke en emotionele wereld over te brengen. Ze sporen de kijkers aan om hun werk te beleven en de taal van hun beelden te laten spreken.

• Op vrijdag 19 oktober opent de tentoonstelling haar deuren om 19 uur.

De tentoonstelling loopt van 20 oktober tot 28 oktober.

Van dinsdag tot vrijdag van 14u tot 18u en van zaterdag tot zondag van 12u tot 18u .

Deze groepstentoonstelling is een initiatief van de KBC Artclub.

3

TENTOONSTELLING

UNREST Het fotoagentschap MAPS is een internationaal collectief van documentairefotografen en creatievelingen die sociaal bewogen projecten realiseren. MAPS wil onrecht onder de aandacht brengen.

De foto’s in deze tentoonstelling vertellen ons hoe mensen de dagelijkse uitdagingen van onze instabiele wereld aanpakken. Zij tonen aan dat vandaag alles in onze “global village” met elkaar verbonden is: migratie, politiek, gewapende conflicten, milieu.

Bij de tentoongestelde foto’s worden de fotoverhalen geprojecteerd en begeleid door een muzikale creatie van Dago Sondervan.

Mielnikiewicz, John Vink, Hannah Reyes Morales en Dominic Nahr.

• De tentoonstelling loopt nog tot en met 14 oktober en is dagelijks (behalve op maandag) te bezoeken van 12u tot 18u.

Gratis inkom.

De deelnemende fotografen zijn: Massimo Berruti, Gaël Turine, Simona Ghizzoni, Christian Lutz, John Trotter, Allessandro Penso, Matthieu Gafsou, Cedric Gerbehaye, Justyna

PROJECTOPROEP NEDERLANDSTALIGE AANGELEGENHEDEN 2019 De Stad Brussel roept iedereen op om een Nederlandstalig project in te dienen in het kader van het lokaal cultuurbeleidsplan 2014-2020.

Heb je als individu, collectief of vereniging een cultuurproject voor volgend jaar?

Reageer dan op de projectoproep van Nederlandstalige Aangelegenheden van de Stad Brussel.

Binnen deze oproep vallen alle mogelijke artistieke en culturele vormen en uitingen. Uit het cultuurbeleidsplan zijn drie doelstellingen geselecteerd: cultuureducatie versterken, creëren van ruimte voor jongeren en kinderen en/of Brusselaars ruimte geven om te creëren en te experimenteren.

Om financieel ondersteund te worden, moet het project beantwoorden aan minstens één van bovenstaande

doelstellingen.

Een project ontvangt minimum 250 en maximum 7.500 euro.

Reageren kan tot donderdag 15 november om 16u.

Je kan het lokaal cultuurbeleidsplan aanvragen bij de cultuurbeleidscoördinator of bij het bevoegde kabinet.

• Info: De cultuurbeleidscoördinator Marc Boutsen, 02 279 64 49, 0475 60 50 23, cultuurbeleid@brucity.be of marc.boutsen@brucity.be

© VEERLE VERCAUTEREN

VOOR DE LEZERS VAN DE VIJFHOEK BEZOEK AAN KANAL – CENTRE POMPIDOU Kanal opende op 5 mei 2018 de deuren van de voormalige Citroëngarage en profileert zich als experimenteel museum voor moderne en hedendaagse kunst, architectuur, live performances en podiumkunsten. De Citroëngarage is er gebleven tot november 2017. Nu kan je de gigantische ruimtes ontdekken van het 35.000 vierkante meter grote bouwwerk van glas, beton en ijzer.

Hoe verander je een oude garage in een museum? Welke kunst kan men in een dergelijk opvallend gebouw tonen? Wat is hedendaagse kunst? Onze gids zal op al deze vragen een antwoord geven. De rondleiding duurt ongeveer anderhalf uur.

De Markten nodigt 14 lezers uit op de algemene rondleiding op vrijdag 26 oktober van 17u30 tot 19u. Afspraak aan het museum, Akenkaai, 1000 Brussel.

Het museum bevindt zich op 5 minuten wandelafstand van metrostation Ijzer.

4

The Lima Wall © Gaël Turine

• Reservaties: demarkten@demarkten.be 02 512 34 25

BUREN VAN DE MARKTEN Evy Waegeneire Enorm. Hoewel, ik moet dit nuanceren.

Niet zozeer mijn gedacht over Brussel is veranderd, ik heb de stad gewoon beter leren kennen. En ik ontdek de stad elke dag weer opnieuw.

Ik woonde altijd al in het centrum, maar mijn Brussels leven speelt zich breder af. Tot een tijdje terug werkte ik in Schaarbeek, eerst aan de Rogierlaan, daarna aan het Josaphatpark. Nu werk ik aan de Naamsepoort tussen Matongé en Louisa en studeer ik weer aan de VUB. De afwisseling hier in Brussel vind ik zeer aangenaam.

© ARNOUT WILLEMS

Wie via de kleine ring richting het klein kasteeltje zoeft met de auto is vast en zeker al door de Diksmuidelaan gereden.

Een prachtige straat. Breed, reusachtige platanen die de straat in hun schaduw verhullen. Daar woont Evy Waegeneire, een gemotiveerde buurtbewoonster van de ‘kaaienwijk’.

DV: Evy, vooraleer we jou enkele vragen voorschotelen een bekentenis.

We hebben jouw naam even door een zoekrobot gehaald op internet en zien dat je in Gent architectuur studeerde, je je daarna verder specialiseerde om uiteindelijk in Brussel terecht te komen.

Hoe ben je hier beland?

EW: Ik studeerde af in 2009 in Gent en hoorde over een vacature als stagiaire in een Brussels architectenbureau.

Ik solliciteerde, kreeg de job, maar het pendelen was niks voor mij. Via kennissen hoorde ik dat er in de Dansaetrstraat een appartement vrijkwam en ik verhuisde eigenlijk

zonder nadenken naar Brussel. Ik had zelf nooit gedacht dat ik ooit in Brussel zou wonen. Een stad die toch voor veel mensen als onaantrekkelijk beschouwd wordt. Maar ik heb hier mijn hart verloren!

Is je mening over Brussel nu veranderd?

Wat studeer je aan de VUB? Ik startte vorig jaar de master stedenbouw en ruimtelijke planning. Eigenlijk een verderzetting van mijn architectuurstudies aan UGent. In Brussel heerst een moeilijke relatie tussen mobiliteit en leefbaarheid. Dit heeft onbewust meegespeeld om deze studie aan te vatten. Om zo de Brusselse context beter te begrijpen en om er misschien iets aan te doen.

Waar ben je zoal mee bezig tijdens je vrije tijd in Brussel?

Door mijn opleiding aan de VUB tijdens het weekend, heb ik niet zoveel vrije tijd. Tot een drietal jaar geleden volgde ik fotografie aan de Academie van Anderlecht. Ik vind het nog steeds zalig om op zondag met mijn analoge toestel de stad te doorkruisen, zeker tijdens rustige dagen of zeer vroeg als de stad ontwaakt. Als mijn vriend en ik

tijd hebben dan maken we een grote wandeling, tot soms 30 km, doorheen verschillende delen van Brussel die voor ons nieuw zijn.

Je zei dat je graag in Brussel woont.

Ik woon graag in deze straat en in mijn wijk. Als ik hier kom heb ik het gevoel thuis te komen. Ik denk dat dat komt omdat ik hier al zo lang woon en de mensen ken. Iedereen zegt hier ook goeiedag. Heel vaak kom ik ook buren tegen en sla een praatje. Ondanks het feit dat ik mij heel erg erger aan de auto’s en het lawaai op straat, zie ik mij op geen enkele andere plaats wonen.

Ik heb hier mijn thuis gevonden, mede door de mensen denk ik. Damejeanne (het café tegenover het appartement van Evy, nvdr), waar we altijd gekende gezichten tegenkomen, speelt daar ook een grote rol in. Toen ik hier kwam wonen heeft Hilke Andries, mijn toenmalige bovenbuurvrouw die voor Bruzz werkt, mij het buurtcomité leren kennen. En dan vooral de groep die de brocante in onze straat organiseert.

Je zegt dat je een soort liefdesverhouding hebt met je buurt in Brussel, maar je wel ergerde aan het geluid en het geraas van de stad?

Ja. We hebben nu veel geluk, want er is tijdens ons gesprek nog geen enkele sirene gepasseerd. Die zijn echt verschrikkelijk luid. Alle brandweerwavervolg op pag 6 5

gens en ambulances, van de kazerne op de Helihavenlaan, passeren langs de Diksmuidelaan, niet via de kleine ring, omdat ze daar in de file staan of niet kunnen draaien.. De gewone auto’s razen hier ook door, wekelijks gebeuren hier wel accidenten. Deze straat is eigenlijk een mooie straat vol groen, maar het lijkt vaak of mensen denken dat het een autostrade is. Ik vind dat zeer erg. Zowel de enorme lawaaihinder als de vervuiling en fijn stof. Dit stof is overal zichtbaar en enorm schadelijk, overal in Brussel. Maar hier is het echt verschrikkelijk.

Binnenkort gaat in De Markten ‘KET Club’ van start, een atelier voor ketten waarin Brusselse kunstenaars hen een bepaalde techniek aanleren of inwijden in een specifieke kunststroming of discipline. Joris Perdieus, een buur van De Markten, gaat binnenkort kinderen de opdracht geven om de stad van hun dromen te knutselen.

Stel dat jij de stad volledig mocht hertekenen, hoe zou jij daar aan beginnen?

Brussel heeft een radicale omwenteling nodig. Voor mij is stap één om zoveel mogelijk auto’s buiten de stad te houden. Een voorbeeld daarvan is Londen en hun ‘congestion zone’. Om in deze zone te rijden moet je betalen.

De meeste Brusselaars hebben geen auto, of gebruiken hem zeer weinig, maar ze lijden wel onder de luchtvervuiling en verkeerschaos van iedereen die per sé elke dag Brussel wil in- en uitrijden. Als je dan de perceptie van veel autopendelaars hoort, vinden ze het vaak geen toffe stad, want ze staan constant in de file, het is hier vervuild en gevaarlijk. Eigenlijk alles waar ze zelf voor zorgen. Ik denk dat de auto de grootste boosdoener is.

Met minder auto’s zou bijvoorbeeld het openbaar vervoer ook vlotter kunnen rijden. Ik neem zelf zelden de bus, want die staat mee in de file. Metro 6

en ook tram in eigen bedding zijn hier handige alternatieven. Ik ben ervan overtuigd dat alles een pak leefbaarder wordt als alles op maat ontworpen wordt van de mens, de voetganger, in plaats van de auto, wat in Brussel het geval lijkt.

Dat is een duidelijk plan, zijn er nog dingen die je zou veranderen buiten het feit dat er nu zoveel ruimte aan de auto gegeven wordt?

Goh, ik denk eigenlijk dat alles daarrond organisch zal groeien. Eens er plaats vrijkomt, zal er automatisch ruimte komen voor participatieprojecten en nieuwe initiatieven zoals bijvoorbeeld ‘Pool is Cool’ die streeft naar openluchtzwemmen in Brussel, ‘Parckfarm’,.. Ook speelstraten zouden bijvoorbeeld heel wat aan de leefbaarheid kunnen bijdragen. En zeker niet te vergeten: groen! Bij elk evenement of experiment waarbij er openbare ruimte aan de bewoners gegeven wordt, merk je dat deze ten volle benut wordt voor recreatie en ontspanning. Ook is er nood aan veel meer fietsparkeerplaatsen. Daarnaast moeten we ervoor zorgen dat het aangenamer is voor mensen om zich met de fiets of te voet te verplaatsen. Dan komt er ook automatisch meer ontmoeting. Ik denk dat het vaak uit onwetendheid is dat mensen elkaar uit de weg gaan, schrik hebben of een oordeel vellen over elkaar.

Proberen jullie met het buurtcomité actief de politiek te beïnvloeden?

Ja, de ‘dodenkaai’ (Oeverpoort-tussen Ijzer en Sainctelette, nvdr) is een zeer hot item. In de week dat dit project tweede eindigde bij de Publica-Awards in de categorie Stedenbouw en Mobiliteit voor het omvormen van een kruispunt tot een plein, voerde de bevoegde schepen plots een knip door in de groene wandel- en ontmoetingszone. Dat

is echt gevaarlijk. Zo zie je na enkele maanden reeds de bandensporen ter hoogte van deze knip. Levensgevaarlijk! Daarrond werken andere mensen van ons buurtcomité. Zij gaan naar het stadsbestuur en vragen uitleg. Zoals recent grepen zij nog in, in de discussie rond de vermeende 500 parkeerplaatsen die KANAL zou vragen.

In de pers stond op 15 september een artikel dat ons leerde dat 44% van de verplaatsingen in Brussel met de auto gebeurde, tegenover 3% met de fiets, 25% te voet en 28% met het openbaar vervoer. 56% van alle verplaatsingen wordt dus uitsluitend door zwakke weggebruikers gedaan.

Moet de indeling van onze openbare ruimte een weerspiegeling zijn van het aandeel gebruikers? Zwakke weggebruikers zouden dan 56% mogen innemen.

Ja. Dat is een zeer radicale stelling, maar eigenlijk zou dat het uitgangspunt moeten zijn. Een zotte stelling om van te starten om iets te doen aan de stad, en om naar te streven. Auto’s nemen zeer veel plaats in, zowel als ze rijden als wanneer ze stil staan. Soms fantaseer ik hoe het zou zijn mocht men in elke straat één autoparkeerplaats wegnemen. In de plaats daarvan kunnen dan twee Cyclo-boxen geplaatst worden, dat zijn tien fietsparkeerplaatsen op die éne autparkeerplaats. Wat betekent dat eigenlijk?

Voor mensen die met de auto rijden, voornamelijk niet-Brusselaars, heel wat. Maar wat zijn tien fietsparkeerplaatsen? Heel veel voor Brusselaars, denk ik.

Het mobiliteitsvraagstuk is iets wat heel erg leeft bij de huidige generatie dertigers en veertigers. Hoe komt het dat die omwenteling niet sneller op gang komt. Ontbreekt het nog aan bewustzijn bij politici?

Ik merk dat ik radicaler of activistischer geworden ben door in Brussel te wonen. De stad heeft nu politieke moed, durf en lef nodig. Ik denk dat ze in het stadsbestuur nog teveel denken van ‘het is al zo lang zo, we zullen het zo laten’. Het circulatieplan in Gent is door politieke moed doorgevoerd, maar heeft zelfs vandaag nog altijd tegenkanting terwijl verschillende studies uitwijzen dat de luchtkwaliteit opmerkelijk verbeterd is. Ook in Leuven wijzen studies uit dat de handel er niet achteruit gaat. Integendeel. Er komen meer mensen naar de winkels. Logisch ook, als flaneren in autovrije winkelstraten mogelijk is. Maar als je je boodschap altijd negatief overbrengt, dan gaan ook de handelaars, bewoners of bezoekers van Brussel dit gaan geloven en zich daarnaar gedragen.

Heb je het gevoel dat het probleem van de auto bij de verschillende partijen ter sprake komt, of dat men daarmee bezig is?

Ik weet niet of de politici hier teveel in hun ivoren toren zitten, en besturen vanuit het stadhuis in plaats van onder de mensen. Maar je voelt wel dat participatieve projecten met mensen die zelf in de stad wonen en écht geconfronteerd worden met lokale problemen, er misschien eerder iets aan zullen doen. Het moet van twee kanten komen, zowel van onder als van bovenuit.

Betekent een radicale aanpak ook dat men meer onpopulaire maatregelen zal moeten nemen?

Zeker, ik las een voorstel dat enkel de bewoners mogen parkeren in de stad.

Dat is natuurlijk geen populaire maatregel, want velen hebben schrik toeristen te verliezen. Ik vroeg me echt af waarom die bestuurders hier met hun auto willen komen rijden? Ik heb soms het gevoel dat we niet fier zijn

op onze stad. Dat het hier allemaal wel ‘zijn gangske’ gaat. We zijn de hoofdstad van Europa, maar tegelijkertijd ook een beetje de vuilbak. Ik weet het, dat klinkt zeer negatief, maar ik heb soms het gevoel dat het hier niet of weinig verandert. Ik weet het niet zeker, maar hoop dat we in de komende legislatuur allen samen kunnen werken aan een sociale en leefbare stad voor iedereen.

Dank je Evy, voor deze interessante inzichten.

Meer info over het buurtcomité vind je via Facebook: ‘Quartier les Quais Kaaienwijk en facebookgroep amis LES QUAIS l KAAIEN vrienden’ Evy’s professionele avonturen kan je hier raadplegen: http://nona-architectuur.be

Résumé

Evy Waegeneire a étudié l'architecture à Gand et a pu effectuer un stage dans un bureau d'architecture bruxellois en 2010. Comme elle ne voulait pas faire la navette, elle a quitté Brakel pour Bruxelles.

Dans tout ce qu'Evy explique, on ressent un engagement contagieux qu'elle veut étendre par le biais du comité de quartier, elle pense aussi que trop d'espace est consacré à la voiture.

STADSBERICHTEN

> DE LOODTOREN HEEFT EEN NIEUWE STRIPMUUR

> SINT-MICHIEL ZWEEFT OVER DE GROTE MARKT huistoren. Voor de tentoonstelling “The Grand-Place to be” werd deze originele windwijzer gedemonteerd en stuk voor stuk naar het museum getransporteerd. Hij zweefde letterlijk door de lucht. Een huzarenstuk!

seerd met ruimte voor sport en cultuur.

Die zal gebruikt worden door de aangrenzende school maar staat ook open voor de buurtverenigingen.

Op één van de muren werd een stripscenarist in de schijnwerpers gezet: Zidrou, omringd door tien verschillende personages uit de Belgische stripwereld.

Op 14 september werd de muur door de (nieuwe) schepen voor wijkcontracten en de schepen van onderwijs ingehuldigd, ééntalig in het Frans. Met deze stripmuur werd de striproute van de stad alweer met één locatie uitgebreid.

In totaal kan je op de striproute bijna 60 stripmuren ontdekken.

De Loodtoren aan de Slachthuisstraat is sinds 1984 cultureel erfgoed. Hij werd gebouwd rond 1880 op het terrein van een buskruitfabriek. In de Loodtoren werden hagelkorrels gemaakt door druppels vloeibaar lood van boven de toren naar beneden te laten vallen, waardoor kogelvormige bolletjes lood ontstonden.

In het kader van het Wijkcontract Bloemenhof werd op aansturen van de vorige schepen voor de wijkcontracten, Nederlandstalig en dus tweetalig, een prachtige buurtinfrastructuur gereali-

@ stad Brussel

Wie hem wil bewonderen kan dat vanaf 4 oktober in het Museum van de stad Brussel – Broodhuis, op de Grote Markt.

Het was in 1993 dat Sint-Michiel van zijn stadhuistoren werd gehaald om enige dagen op de Grote Markt tentoongesteld te worden. Voor vele Brusselaars die hem kwamen bewonderen een mooie ontmoeting!

Het beeld van Maarten Van Rode werd in juli 1455 als windwijzer op de stadhuistoren geplaatst. Het is 5m70 groot en weegt 400 kilogram. Het

werd gemaakt uit messingplaten en gehamerd koper.

Na zijn passage op de Grote Markt ging Sint-Michiel niet terug naar zijn plekje zowat 100 meter hoog in de Brusselse lucht. Daar kwam in 1996 een kopie te staan. De “echte” Sint-Michiel werd mooi gerestaureerd en wordt bewaard in de stad-

Sint-Michiel in 1993

7

BOUWEN EN BREKEN IN BRUSSEL >OASE VOOR DE GROTE OORLOG

Sedert enkele jaren1 is de Diksmuidelaan gelukkig een oase, een rustige ruimte, meer een dreef dan een laan, een dreef omzoomt met prachtige bomen, een dreef met banken en aan weerszijden toch ook nog wat auto’s .

Het was ooit anders in deze hoek van de Vijfhoek, een feitelijke uitbreiding van de historische stad na de afbraak van de omwalling en de aanleg van de haveninstallaties midden 19de eeuw.

Men groef hier omstreeks 1846 het Grote Handelsdok en bouwde de Grote Entrepot die via de Groendreef verbonden was met de spoorweg. Het was de eerste belangrijke havenuitbreiding nadat de smalle dokken met vele bruggen in de binnenstad te klein en te onpraktisch waren geworden voor de groter wordende schepen en de toegenomen trafiek van steenkool uit het bekken van Charleroi.

Grote oorlog Begin van de twintigste eeuw waren ook deze installaties achterhaald en met het graven van het Beco- en het Vergotedok2 en de ontwikkeling van Tour en Taxis werd rond 1910 over dok en entrepot een kruis getrokken.

Diksmuidelaan en Ieperlaan waren geboren, hoewel ze oorspronkelijk boulevard Maritime en boulevard de la Navigation waren gedoopt.

Heel deze stadsuitbreiding werd een saluut aan de Grote Oorlog en zijn slachtoffers en helden: Houthulstbos, Passendale, generaal de Witte de Haelen, Negende Linie, Nieuwpoort, IJzerplein. Pas na de oorlog begon de 8

heraanleg voorgoed en kreeg de nieuwe wijk een nieuwe bestemming. Het werd een belangrijk deel van de groentemarkt die vanaf de Grote Markt zich langzaam had verspreidt over Nieuwe Graanmarkt, Varkensmarkt, Vismarkt, Kaaien tot hier.

Begin jaren 20 kreeg de wijk zijn huidig uitzicht. Vele gebouwen kwamen er ten behoeve van de markt, vandaag resten er van deze nijvere atmosfeer alleen nog maar opschriften en geveldecoraties. Het meest opvallende gebouw is de Hallen der Voortbrengers op de kruising van de Diksmuide- en de Ieperlaan. Het werd gebouwd door de Samenwerkende Maatschappij van Bloemen-, Druiven3 en Groentekwekers, zijnde de boerkozen4 van Brussel en omgeving die hier rechtstreeks hun producten in de handel brachten. Deze belangrijke coöperatieve had destijds meer dan 2000 leden. In het binnenbouwblok hadden deze hallen een verkoopoppervlakte van 2.200 m2, aan de straatzijde waren er handelszaken en de gebruikelijk cafés die bij een drukke markt noodzakelijk zijn. Het merkwaardige aan dit complex is dat er al in 1926 ook woningen boven werden voorzien, vier verdiepingen, een concept dat recent weer opgang kent en in het Gewestelijk Bestemmings Plan (2017) is

ingeschreven als Ondernemingsgebied in een Stedelijke Omgeving5 : beneden bedrijven en boven wonen. Het geheel van gevels en daken werd in 1998 als monument beschermd 'wegens hun historische, esthetische en sociale waarde'. Alleen is het onbegrijpelijk dat de sociale aspecten bij zulke beschermingsprocedures zelden of nooit gedocumenteerd worden. Architecten en monumentenzorgers spreken over 'gevels in baksteen, arduin en witte steen van Euville' en over 'verticale ritmen en volle bogen'… geen woord over de generaties groenten- en fruitkwekers die de stad zomer en winter van drie uur ’s morgens tot laat op de dag van voeding voorzagen. Geen foto’s te vinden, geen informatie over het leven van de stad zoals het was en zoals het is, geen linken naar vandaag.

Er staan in de Diksmuidelaan en in de Ieperlaan wel meer mooie gebouwen die getuigen van de vroegere marktactiviteiten. Het is goed vandaag al flanerend te genieten van de gevels en daken van de Halles America (Sani - Import) en van het bananengoud van GKF (Gérard Koninckx Frères), maar denk even aan diegenen die ook vandaag nog op de Vroegmarkt zorgen voor de bevoorrading van de Stad.

Wijkcontract Kaaien (2006-2010) voltooid in 2012 2 Brussel Zeehaven 3 Druiven? Mede ontstaan onder impuls van de druiventelers van Overijse 4 https://www.erfgoedcelpz.be/traditie-de-kijker-boerkozen 5 I n het stedenbouwkundig jargon en in het frans ZEMU 1

Foto’s Marcel RIJDAMS, Popp kadasterplan 1866 Grote markt: nobele onbekende fotograaf

Résumé

Depuis quelques années, le boulevard de Dixmude est une oasis, un espace tranquille. Bordé de beaux arbres, muni de bancs, il peut davantage être considéré comme une ruelle qu'une grande avenue. Même si les voitures restent présentes.

Au début des années 1920, le quartier a pris son aspect actuel. De nombreux bâtiments y ont été construits pour le marché aux légumes de l'époque. Aujourd'hui, il ne reste de cette atmosphère que des inscriptions et des décorations de façades. En flânant sur le boulevard de Dixmude et l'avenue d'Ypres, vous trouverez de beaux bâtiments qui témoignent des anciennes activités du marché tels que Les Halles America (Sani - Import) et GKF (Gérard Koninckx Frères).

>DROOGSTOPPELS OPEN BRIEF AAN...

JEAN-BAPTISTE MEISER (1856 – 1940) Zeer gewaardeerde kolonel Meiser, Het was een schone plechtigheid, die 20ste maart 1927, op de nog kersverse Diksmuidelaan. De straten in de omgeving waren prachtig versierd met tricolore vlaggen. De balkons van de huizen waren versierd met rood-fluwelen draperieën. Rond het monument ter ere van de gesneuvelde soldaten van de 9de en 29ste linieregimenten, had zich al van in de vroege uren een grote menigte verzameld. In de menigte: talloze vaders, moeders, weduwen en wezen van die heldhaftige soldaten van de 9de en 29ste linie die de bevrijding van hun land niet meer hadden kunnen meemaken.

Op de eretribune zaten naast burgemeester Adolphe Max de burgemeesters Navarre en Grisar van respectievelijk Sint-Jans-Molenbeek en Luik. Ook minister van staat Renkin was aanwezig: hij had zelf een zoon verloren die deel uitmaakte van het 9de linie. Ook generaal Flébus, ooit nog commandant van het 9de linie en Jacques de Dixmude tekenden present. Vlakbij het monument stond een speciale tribune voor de officieren van de gehuldigde regimenten.

Koning Albert kon door griep in extremis niet aanwezig zijn en dus nam zijn zoon, prins Leopold, de honneurs waar.

En gij, Jean-Baptist Meiser, mocht natuurlijk ook niet ontbreken op deze plechtige ceremonie, want het 9de linie,

dat was toch uw regiment. Ge waart die dag ongetwijfeld met uw gedachten bij die roemrijke augustusdagen van 1914, toen uw regiment het Klein Kasteeltje had verlaten om in allerijl naar Luik op te rukken en daar de stad tegen een grote Duitse overmacht te verdedigen. Het was het begin van een odysee die uw regiment zou brengen naar Antwerpen, Lombardzijde, Merkem en tenslotte het ultieme offensief bij de Leie in 1918, toponiemen die vandaag prijken op de achterkant van de sokkel én op de regimentsvlag: 'Les plis sont lourds de gloire' zou een journalist van La Dernière Heure schrijven. Aan glorie geen gebrek, maar ten koste van onnoemelijk veel slachtoffers. Op twee dagen tijd legde het regiment 16 kilometer af en verloor het 13 officieren en 250 manschappen.

Ge had bijna alle echelons van het Belgische leger genomen zonder de opleiding aan de Koninklijke Militaire School te kunnen volgen. Daarvoor had uw moeder immers niet voldoende geld.

Ge groeide op in het nog landelijke SintJoost-ten-Node maar op twaalfjarige leeftijd was de kans groter dat ze u aantroffen in de kazerne dan thuis. Ge werd onderluitenant bij de karabiniers in 1879, majoor in 1911, luitenant-kolonel in 1912 en vlak na de gevechten bij Luik: generaal-majoor. Ge hadt eigenlijk al zicht op uw pensioen toen plots die vervloekte oorlog uitbrak …

Maar opgelet: de trompetten schette-

Droogstoppel is een Brusselse eeuweling die zijn stad enorm heeft zien veranderen, soms ten goede maar vaak ook ten kwade. In zijn open brieven gaat hij een openhartig gesprek aan met beroemde of minder beroemde Brusselaars. Droogstoppel kan wel eens zeuren of doordrammen, maar in de grond is Droogstoppel een wijs man met het hart op de juiste plaats.

ren de Brabançonne, de vaandeldragers laten hun vaandelstokken tot schouderhoogte zakken alsof deze deemoedig buigen voor de gestorven soldaten.

Prins Leopold haalt het doek weg en luide hoera’s stijgen op uit de menigte bij het zien van zo’n schoon monument.

Een soldaat die de Belgische driekleur stevig in de Belgische bodem plant, is dat geen schoon gebaar?

Vervolgens nam burgemeester Max met een officieel dankwoord het monument in ontvangst. Advocaat Sohet mocht een speech in het ‘Vlaamsch’ geven. Een muzikant bracht tenslotte een lied ten beste van Emile Verhaeren. Prins Leopold onderhield zich kort met een aantal officieren, stapte in zijn limousine terwijl de bloemenkransen zich maar bleven opstapelen aan de voet van het monument.

En wat gebeurde er met Jean-Baptiste Meiser? Ge zoudt u op hoogebejaarde leeftijd nog herscholen tot liberaal politicus en in 1927 zelfs burgemeester worden van Schaarbeek. Kwade tongen beweerden dat die chaotische gemeenteraad in het ezelsdorp een generaal nodig had om wat orde op zaken te brengen. Ze zouden u roemen voor uw ervaring en diplomatieke talenten. En voor uw Cité Terdelt, een tuinwijk die nog altijd bestaat. Ge zoudt nog net het begin van een nieuwe wereldbrand meemaken, maar ge stierf in uw huis aan de August Reyerslaan, na een sle-

© ARNOUT WILLEMS

pende ziekte, op een wel heel symbolische dag: 11 november 1940.

De Brusselaars associëren uw naam nu nog alleen met een van de meest vermaledijde rotondes van Brussel, ook wel gekend als place Misère, wat u zeker geen recht doet. Als het een troost mag zijn, het monument van uw regiment staat nog fier te blinken op de Diksmuidelaan. Af en toe legt het stadsbestuur nog een krans. De bronzen soldaat plant nog altijd stevig de driekleur in de Belgische grond. Al is het land waarvoor ge vocht, serieus veranderd.

Résumé

Droogstoppel écrit une lettre au général-major Jean-Baptiste Meiser. Il était l'un des commandants du 9e régiment de ligne. Le dimanche 20 mars 1927, il était présent à l'inauguration du monument aux morts installé sur le Boulevard de Dixmude aux côtés du prince Léopold, futur roi. Meiser devint en 1927 bourgmestre de Schaerbeek et mourut 22 ans après l’Armistice, le 11 novembre 1940.

Droogstoppel 9

> OP DE BANK

Elke maand strijkt een reporter van de Vijfhoek neer op een bank in Brussel en vraagt een buurtbewoner hoe het met hem of haar gaat, wat er zich afspeelt in zijn of haar leven. Deze maand ontmoeten we Reginald op de Diksmuidelaan.

© ARNOUT WILLEMS

Diksmuidelaan: boulevard of broken dreams …

De Diksmuidelaan is zo’n plek in Brussel waar de verhalen welig tieren: we spreken er met twee goedlachse Nigerezen die op een bankje geduldig wachten op iemand die hen zou uitnodigen voor een klus in een of ander Brussels appartement. Ze praten zonder enige schroom over de rotslechte situatie in hun land. Kort samengevat: Niger is in oorlog met drie buurlanden en in het binnenland woeden er stammentwisten. België is dan toch iets rustiger, maar werk vinden zonder papieren is geen sinecure. Wat ze vooral missen in België? Hun familie, natuurlijk!

Verderop zitten een Mauretaniër en een Senegalees, ook wachtend op dat portier dat zou openzwaaien en een Belg die hen zou uitnodigen voor een dag of een halve dag werk ergens op een werf. Spontaan stapt ook een Marokkaan uit Rabat op ons af. Hij wil het gesprek graag in het Spaans voeren. Of we geen werk voor hem hebben? Want hier staan wachten op werk dat is echt ‘la merde’, roept hij uit. Of we ook een foto van hem mogen nemen? Nee liever niet. En ook alle andere werkzoekenden die we aanspreken willen niet met hun foto in een magazine…

Gelukkig is er Reginald: die heeft er niks op tegen dat we enkele foto’s van hem nemen. Hij blijkt ook een ware spraakwaterval te zijn. Een klein vraag-

10

je volstaat voor een met Engels en Frans doorspekte woordenvloed. Hij heeft zoals zoveel mannen die hier op de Diksmuidelaan postvatten al heel wat watertjes doorzwommen. Heeft werkervaring opgedaan van Scandinavië tot Zuid-Spanje. Hij is nu al acht jaar op zoek naar een vaste job. Werken in de visserij is wat hij het liefst zou doen.

In Zeebrugge heeft hij al kunnen werken. Maar het is niet gemakkelijk om hier in België als ongeschoolde werk te vinden. Vandaag bijvoorbeeld is het duidelijk dat het niets wordt. Hij kijkt nog eens naar zijn gsm: misschien dat zijn Vlaamse werkgeefster nog belt voor een klus, maar hij hoopt er niet echt op. Zijn vraagprijs? Twaalf euro per uur. Voor welk soort werk? Alles eigenlijk, maar liever niet in de bouw, dat is voor hem te zwaar werk, maar interieurdecoratie of iemand helpen verhuizen, met plezier.

Reginald stelt ons ook zijn makkers voor, een viertal ongeschoren mannen, elk voorzien van een klein rugzakje, klaar om elk moment te vertrekken.

Ook zij staan hier al sinds deze morgen te wachten op een welwillende passant die hen een of andere klus kan aanbieden. Een van de mannen komt uit Moldavië, de andere is een Hongaar die in Roemenië woont en nog een derde schuchtere man is een Roemeen uit

Oekraïne. Zelf is Reginald van Griekse origine. Een van zijn grootouders verruilde ooit het Griekse eiland Paros voor de streek bij de Donaudelta. En even later komt Reginald helemaal op dreef als hij het heeft over het grootse Daciarijk en de Romeinen die er kwamen en hoe oud de taal wel is van de Thraciërs die daar woonden …

Conclusie: mocht u op zoek zijn naar een vriendelijke klusjesman of gewoon geïnteresseerd in de rijke geschiedenis van het rijk waartoe Roemenië ooit behoorde. Eén adres: de middenberm van de Diksmuidelaan. De kans is groot dat u Reginald tegen het lijf loopt. Maar ga bij voorkeur tijdens de kantooruren.

Stefan Moens

>GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN: ONTROERING, EEN TERUGBLIK, EEN GEMEENTERAADSZITTING Ze staan er weer, de verkiezingsborden! Ze hebben vermoedelijk geen enkele invloed op het kiesgedrag. Toch kan ik niet wachten tot ze volgeplakt zijn, ik heb er plezier in om de namen, foto’s, slogans te zien verschijnen en van nabij te bekijken.

Er bestond een ongeschreven regel dat handelaars, als ze al verkiezingsaffiches op hun uitstalraam durfden plaatsen, dit enkel deden voor één politieke partij. De nachtwinkels brachten daar verandering in. Je ziet er de affiches van verschillende partijen broederlijk en zusterlijk naast elkaar hangen. Het ontroert me dat ze (bijna) iedereen welkom heten.

Aan de woningen die eigendom zijn van

de stad vallen de foto’s van de schepen van huisvesting op.

De schepen heeft de huur van de stadswoningen flink verhoogd, tegelijkertijd heeft hij het percentage van het inkomen dat een huurder van een stadswoning mag besteden opgetrokken van 30 naar 40%.

Het gebeurt geregeld, om verschillende redenen, dat het bedrag van achterstallige huur, oploopt. Dit overkwam onder meer een huurster van een handelspand, eigendom van de stad. Doorgaans wordt dan in overleg met de huurder/huurster een betalingsplan opgesteld. Indien dit niet gerespecteerd blijkt, wordt in het uiterste geval overgegaan tot uitzetting. Bij de bewuste

huurster, uitbaatster van een kapsalon, was een gebrek aan cliënteel oorzaak van huurachterstallen die opliepen tot vele duizenden euro’s. Deze vrouw genoot meer dan gewone belangstelling van de schepen, die besliste niet over te gaan tot uitzetting maar de schulden kwijt te schelden. Als kers op de taart bood hij haar een nieuw handelspand van de stad aan. Ook hier zijn de huurachterstallen ondertussen behoorlijk opgelopen. Wordt (mogelijk) vervolgd…

Het bijwonen van een gemeenteraadszitting was voor mij een nieuwe ervaring. Op de website van de stad las ik dat de zitting om 16u zou beginnen.

Toen ik aankwam om 16u30 , waren een vijfentwintigtal personen aan het wachten om binnen te mogen in de raadszaal. Blijkbaar waren er nog besprekingen in besloten zitting aan de gang.

De gemeenteraadszaal die uit de 18e eeuw dateert, is rijkelijk gedecoreerd.

De plafondschildering oogt indrukwekkend en heeft als titel "de vergadering van de goden".

Er zijn zes (!) zitplaatsen voorzien voor het publiek. Behalve schepenen en gemeenteraadsleden was een hele entourage aanwezig waaronder ik enkele directeurs-generaal van de stad herkende. Ze staan achter de zetelende schepenen. Hun rol bestaat erin om, indien nodig, bijkomende

© STAD BRUSSEL

informatie te verschaffen aan hun schepen.

Gedurende heel de vergadering wordt er onderling gebabbeld, getelefoneerd, gegeten (voornamelijk appels).

Sommigen lezen de krant, anderen zijn meer geïnteresseerd in de informatie op hun laptop. Er is veel heen- en weergeloop.

Plotseling weerklinkt een bel. Bijna alle tijdelijk “verdwenen” politici nemen hun plaats weer in: er moet gestemd

worden. Dit schouwspel herhaalt zich enkele keren.

Eén cdH politicus keert na het eerste belgerinkel niet terug. Is hij verloren gelopen? En heeft hij zijn zitpenning voor deze vergadering ontvangen?

Het hele gebeuren geeft me het gevoel als toeschouwer in een theatervoorstelling te zijn terechtgekomen.

Mireille Willems 11

BERICHTJES VAN HIER EN GINDER

COLOFON

VERENIGINGEN EN LEUKE ACTIVITEITEN LEZINGEN VLAAMSE CLUB Op 1 oktober bespreekt professor Hans Vandevoorde de vete tussen de jonge avant-gardeauteurs Paul van Ostaijen en August Vermeylen.

Op 15 oktober heeft Jos Delbeke het over het Europees klimaat- en energiebeleid voor 2030 en er na. Waar staan België en Vlaanderen?

• Maandag 1 en 15 oktober telkens om 19u45 in de Spiegelzaal van De Markten. www.vlaamseclubbrussel.be info@vlaamseclubbrussel.be FAMILIEKUNDE BRUSSEL Familiekunde Brussel organiseert op dinsdag 9 oktober van 10u tot 12u een bezoek aan de afdeling Kaarten en Plannen van de Koninklijke Bibliotheek van België (KBR).

Op zaterdag 20 oktober van 14 tot 16u staat een uitstap naar het SCGD, op het programma. Het documentatiecentrum biedt genealogen een waaier aan diensten en documenten om hen bij hun genealogisch onderzoek te helpen.

het wordt de eerste opera waar het koor zonder partituur zingt en acteert.

• Zondag 14 oktober in Zinnema te Anderlecht om 16u. Info & reservaties: www.brusselsbachkoor.com ZORG DAT JE NIETS MIST DOOR GRIEP

Het Brussels Bachkoor brengt onder leiding van Elise Smout hun eerste opera. Het project is een nieuwe uitdaging, 12

Steun De Vijfhoek: Uw steun blijft welkom op rekeningnummer BE62- 433-1147061-61 van De Markten met vermelding "steun De Vijfhoek".

Advertentiewerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Verantwoordelijke uitgever: Isolde Boutsen De Vijfhoek is het maandblad van De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be,

Info: www.herstelacademie.be www.psc-elsene.be

Laat je vaccineren en bescherm jezelf en je omgeving.

Foto’s: De Markten en ingezonden

Oplage: 5.800

• Meer informatie: info: raadpleeg je huisarts of neem een kijkje op www.griepvaccinatie.be

Zorg dat je niets mist door griep.

www.demarkten.be www.facebook.com/demarkten.brussel

Lay-out en druk: Drukkerij Atlanta Schaffen

Wist je dat elke winter 1 op de 10 mensen griep krijgt? Bescherm je tegen de ziekte en haal vanaf half oktober je griepprik.

Vraag ernaar bij je huisarts.

Ben je 65-plusser, ben je zwanger of heb je gezondheidsproblemen zoals diabetes, een ziekte aan longen, hart, lever of nieren? Dan is het risico op complicaties door griep veel hoger.

Daarom laat je je best vaccineren vanaf half oktober. Zo heb je de beste kans om geen griep te krijgen in de winter.

• Info & inschrijvingen: www.familiekunde-brussel.be BRUSSELS BACHKOOR BRENGT DIDO EN AENEAS: SCHEIDING, VERDRIET EN ROUW, EEN HEDENDAAGS VERHAAL

WEL EN GEZOND De Herstelacademie biedt vorming aan mensen die willen werken aan hun dagelijkse moeilijkheden, om zo opnieuw grip te krijgen op hun leven.

•

Werkten aan dit nummer mee: Nora De Kempeneer, Etienne Philips, Hilde Van Geel, Hanne De Nil, Jef Deyaert, Jill Tersago, Marcel Rijdams, Arnout Willems, Stefan Moens, Kris De Vroede, Charles Six en Mireille Willems.

Met de steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

De Markten maakt deel uit van Cultuurcentrum Brussel.

Voor het novembernummer van De Vijfhoek zijn teksten en aankondigingen welkom tot uiterlijk 10 oktober.

Artikelwerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Openingsuren onthaal: maandag tot donderdag van 9 tot 20u, vrijdag van 9 tot 17u en zaterdag van 9 tot 13u (behalve tijdens de schoolvakanties)

Wie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont, kan De Vijfhoek gratis ontvangen.

Woont u buiten Brussel?

Dan krijgt u De Vijfhoek door € 12,50 over te schrijven op rekeningnummer BE62-433-1147061-61 met de vermelding van 'Abonnement De Vijfhoek'.

Wist je dat je al onze publicaties ook online kan bekijken?

Surf naar www.demarkten.be/publicaties. Wil je onze e-nieuwsbrief ontvangen? Mail naar demarkten@demarkten.be of schrijf je in op www.demarkten.be In het kader van de nieuwe Europese regelgeving over privacy, vragen we u het ons te laten weten als u De Vijfhoek niet meer wenst te ontvangen.