De Vijfhoek april 2019

P 3A 9110 afgiftekantoor Brussel X Oude Graanmarkt 5 1000 Brussel

PB- PP B- 06386 BELGIE(N) - BELGIQUE

MAANDBLAD > JAARGANG 43 > NUMMER 4> APRIL 2019 (behalve in juli en augustus)

BUREN VAN DE MARKTEN > P6 >NORA DE KEMPENEER DROOGSTOPPEL > P9 >OPEN BRIEF AAN HERMAN LIEBAERS

Stadsoase: het terras van de

Koninklijke Bibliotheek ©ARNOUT WILLEMS

APRIL IN DE MARKTEN

©ARNOUT WILLEMS

SALON DANSANT 83

BRASSERIE CROQUE-NOTES Deze maand koos de redactie als stadsoase het terras van de Koninklijke Bibliotheek aan de Kunstberg, bij mooi weer ideaal om tot rust te komen.

De nationale bibliotheek is eigenaar van meer dan 8 miljoen documenten en staat voor een grote facelift. Ze krijgt een nieuwe naam - de KBR - en de instelling maakt werk van de digitalisering van haar collecties. Het gebouw wordt ook voor het grote publiek opener en toegankelijker.

Voor de rubriek “Buren van De Markten” spraken we met Nora De Kempeneer, die na meer dan 40 jaar centrumverantwoordelijke op het einde van deze maand met verdiend pensioen gaat.

Droogstoppel schreef een open brief aan Herman Liebaers, de hoofdbibliothecaris van de Koninklijke Bibliotheek die in 1969 de verbale strijd aanging met studenten die de leeszaal bezetten.

Op dinsdag 23 april staat de film “Gods of Molenbeek” in Bozar op het programma. Reserveer snel.

2

Un petit coin de paradis Brasserie Croque-Notes brengt een mix van klassiekers en onbekende juweeltjes uit het repertoire van Georges Brassens, de vader van het Franse chanson.

Een ontspannende namiddag: ze vertellen over de nummers en het leven van Brassens. De muziek spreekt voor zich – met pom pom, musette, swing, een walske en een jazzke …

Voor oudere generaties een zalige herinnering, voor de jongere een verrassende kennismaking. Want de chansons van Brassens blijven fris en actueel. Hij bezingt de liefde, de vriendschap, de hypocrisie, de samenleving en de pikante dingen des levens. Een tedere anarchist met een visie op de wereld …

© QUINTEN JACOBS

Met: Jo Vermeulen: zang & gitaar Veerle Verhulst: viool Jan Moonen: gitaar Kris Van Daele: bas Tom Meeuws: percussie www.brasserie-croquenotes.be

Een DJ omkadert de hele middag met fijne dansmuziek.

• Zondag 7 april om 15u (deuren: 14u) Toegang € 7, Paspartoe aan kansentarief € 2 of betaal € 2 in ruil voor 10 Paspartoepunten.

Reservaties: www.demarkten.be

WILLIAM SHAKESPEARE

© AGLAIA KORAD

THEATER

TENTOONSTELLING

REMEMBERING LANDSCAPE Wanneer we het over het landschap hebben, halen we ons vaak een esthetische ideaalbeeld voor de geest. Een vergezicht opgebouwd uit natuurlijke en stedelijke elementen. Maar dit beeld is niet meer dan een statische projectie van een realiteit die voortdurend in beweging is: het landschap getuigt van zijn geschiedenis, van geweld en van ontmoetingen uit het verleden.

wen om wat we hebben verloren.

Welk landschap wensen wij en hoe kan dat worden verbeeld of voorgesteld?

Welke rol kan kunst hierin spelen? Op welke manier kan kunst het verleden en de toekomst van een landschap verdichten in een beeld of beeldenreeks?

• De tentoonstelling loopt van 26 april tot en met 9 juni 2019, dagelijks (behalve op maandag) open van 12 tot 18u.

Gratis toegang. Vernissage op donderdag 25 april om 17u30.

Symposium op donderdag 25 april van 10 tot 17u.

De kunstenaars die elkaar ontmoeten in de tentoonstelling Remembering Landscape bieden in hun werk een stem aan het landschap. Ze roepen ons op om met onze verbeelding het verhaal vorm te geven en het (on)zichtbare verleden in te vullen, en ze doen een beroep op ons vermogen om stil te staan en te rou-

POËZIECAFÉ

HET BORDES SPEELT FRAGMENT II

WORDS, WORDS, WORDS De Markten brengt in samenwerking met het Brussels Ouderenplatform (BOp), sinds jaar en dag een succesvolle reeks poëzienamiddagen. Zo ontmoeten we in 2019, opnieuw samen met voordrachtgever Ivo van Strijtem, de grote tenoren van de poëziegeschiedenis.

Met werk van Chloe Dewe Mathews, Lukas Einsele, Cyprien Gaillard, Anne Heinlein en Göran Gnaudschun, Markus Karstieß, Thomas Kellner, Jan Kempenaers, Aglaia Konrad, Susanne Kriemann, Armin Linke, Andreas Mühe, Alexandra Navratil, Unknown Fields Division, Danny Veys en Kristof Vrancken.

Samenwerking tussen het Museum für Gegenwartskunst (Siegen), het National Museum of Contemporary Art (Boekarest), het Centre for Decontamination (Belgrado), De Markten en de Sint-Lukasgalerie en LUCA School of Arts (Brussel).

© HET BORDES

HET BORDES slaat weer toe. Carine kruipt op Bernard die op Hilde zit en Hilde ligt onder Carine. In en uit elkaar, alles dooreen en op en af. J. kijkt angstvallig maar nauwlettend toe. De buurtpolitie is onderweg. Tekstfragmenten vliegen door de lucht. Muren sneuvelen, stoelen sneeuwen onder. Het licht is een vlam van vuur. Vijftig is tachtig en zestig is de nieuwe puberteit. Het leven een speeltoneel. Elk zijn koprol

en iedereen verdeeld. U geeft wat u nooit bent geweest. De onherroepelijke toekomst is vrouwelijk. Het verleden onvoltooid. De geruchten wederzijds.

• De Markten, vrijdag 12, zaterdag 13 en zondag 14 april, om 20u30.

Toegang: € 10/7.

Reservaties: www.demarkten.be

William Shakespeare himself zal ons vandaag verwelkomen. Nou ja, alvast zijn poëzie. Wellicht brengt hij Romeo en Julia met zich mee. We verwelkomen eveneens een selecte keuze van Engelse dichters die in het voetspoor van de meester uit Stratford-upon-Avon traden. Eddy Van Vliet zal zeker niet misstaan in dit bewonderenswaardige gezelschap.

• Woensdag 17 april van 14 tot 16u.

Inschrijvingen: BOp, 02 210 04 60 info@bop.brussels

Organisatie en info: De Markten, 02 512 34 25, www.demarkten.be, demarkten@demarkten.be 3 3

©JOHAN DEPOORTERE

CONCERT

TENTOONSTELLING

DE VERDWENEN DORPEN VAN PALESTINA Zaterdag 18 mei 2019 vindt in Israël de finale plaats van het Eurovisiesongfestival. Onder het stadion waar dat liedjesfeest zal worden gevierd liggen de ruïnes van het Palestijnse dorp Sheikh Muwanis, dat in 1948 met de grond gelijk is gemaakt en waarvan de bewoners werden verjaagd. Meer dan 600 dorpen ondergingen sinds de oprichting van de zionistische staat Israël hetzelfde lot. 800 000 mensen, 80% van de Palestijnse bevolking werden van huis en grond verdreven. Die gebeurtenissen noemen de Palestijnen de Nakba, de catastrofe die tot vandaag voortduurt. Volgens internationaal recht gaat het om een oorlogsmisdaad.

Het mega-gebeuren in Tel Aviv moet die misdaad achter een onschuldig ogend liedjesfestival verbergen – een culturele pinkwash. Tientallen progressieve organisaties over heel de wereld – ook in Israël zelf – dringen daarom aan op een boycot van het festival en van het zionistische apartheidssysteem.

Het protest spoort met de internatio4

© MAARTEN MARCHAUD

nale BDS-beweging (Boycott, Divestment, Sanctions) met drie oogmerken: het einde van de discriminatie van de Palestijnse minderheid in Israël, terugtrekking uit de bezette gebieden en het recht op terugkeer van de vluchtelingen.

Met de tentoonstelling “De verdwenen dorpen van Palestina” brengt voormalig VRT-journalist Johan Depoortere een fotografische impressie van wat de Nakba in Israël heeft aangericht. Wat overblijft zijn ruïnes die in veel gevallen door nieuw aangeplante bossen aan het oog worden onttrokken.

• De tentoonstelling in De Markten loopt van 7 tot 20 mei en is dagelijks te bezoeken van 9 tot 20u en tijdens het weekend van 10 tot 17u.

Vernissage in de Spiegelzaal op dinsdag 7 mei om 18u30. Met onder andere een optreden van de muziekgroep Nagham Zikrayat.

Met steun van het Platform Boycot Eurosong 2019 en ACOD-Cultuur.

TRAFFIK KLASSIK SPEELT PARIS 1800 ALLER-RETOUR In dit programma dompelt Traffik Klassik je onder in de sfeer van de Parijse salons uit de 18de eeuw. In zelden of nooit te horen parels uit het Franse kamermuziekrepertoire roepen ze het typisch Franse “l’ Art de la Conversation” op.

Op het menu: spitsvondige dialogen, galante gesprekken, en virtuoze pointes in composities van Grétry, Devienne en anderen. Verder brengt het ensemble een gloednieuw werk van componist Joachim Brackx, geïnspireerd door de Franse klassiek en speciaal gecomponeerd voor Traffik Klassik. Een primeur!

Hoe een muzikale conversatie klinkt bij een jonge componist uit de eeuw van WhatsApp en Instagram? Ontdek het samen met ons!

Traffik Klassik heet je welkom in het mooie kader van de Ursulinenkapel met een woordje uitleg tussen de stukken en een drankje achteraf!

Met: Dymphna Vandenabeele: hobo Dirk Vandaele: viool Manuela Bucher: altviool Michel Boulanger: cello Lisa Goldberg: fagot • Donderdag 2 mei om 14u en 20u, Kapel Ter Ursulinen, Ursulinenstraat 6, 1000 Brussel.

Toegang: € 10, standaardtarief € 8, -25/+65/werkzoekenden/BOpkaarthouders € 6, leerlingen (muziek-)school € 2, Paspartoe aan kansentarief en andere begeleide groepen Info & reservaties: 02 512 34 25 demarkten@demarkten.be www.demarkten.be

VOOR KINDEREN

BUITENSPEELDAG Kom op woensdag 24 april ’s namiddags naar De Markten en speel samen met ons buiten!

De Markten organiseert samen met Brede School Buiten de Lijntjes, Zita Inloopteam, BAZART, HOPON en speelplein Buiten de Lijntjes een fijne buitenspeeldag.

Op het programma staan Bruegheliaanse volksspelen, hinkelspelletjes op de stoep, een bouwatelier waarbij kinderen met bamboestokken eigen constructies mogen bedenken en bouwen, een kooken naaiatelier, verschillende knutselateliers, een kleuterhoek, en een thee- en koffiesalon voor de ouders.

• Woensdag 24 april van 13 tot 17u op de Oude Graanmarkt.

> OP DE BANK

Het terras van de Koninklijke Bibliotheek is een kleine oase in hartje Brussel. Een oase die er in het druilerige Belgisch weer verlaten bijligt.

Binnen zitten vooral studenten te studeren. Of ze doen op z’n minst alsof. Ze hangen boven hun opengeslagen handboeken terwijl ze uitgebreid verslag uitbrengen van wat X dan wel exact heeft gezegd op fuif Y tegen Z die zich duidelijk niet had moeten bemoeien. Net voor ik de plottwist hoor - zal Z uitgenodigd worden op het volgend feestje waar desbetreffende X ook aanwezig zal zijn, of is dat vragen om problemen? - vraagt Arnaud of ik op iemand aan het wachten ben.

Ik schud mijn hoofd van niet. Rustig haalt hij een schrift boven en buigt zich erover.

Arnaud studeert Russisch in z’n vrije tijd. Afkomstig uit Frankrijk, woont hij intussen tien jaar in Brussel. Talen is zijn ding. Liefst van al wil hij de grote Russische schrijvers in het Russisch lezen. “Je voelt een bepaalde verbinding als je een schrijver in z’n originele taal leest. Of bijvoorbeeld na eeuwen de gevoelens van de auteur kunt voélen.

Ik heb Latijn en Grieks gestudeerd.

Toen al vond ik het heerlijk om oude teksten te lezen. Meer dan 2000 jaar geleden schreef iemand dat op en ik kan me nu nog inbeelden hoe die persoon zich voelde. Waanzinnig eigenlijk.”

Als we hem vragen waarom Brussel, wordt hij pragmatisch. “Het is een aangename stad die niet te groot is. En Parijs is vlakbij.” De lichtstad beschouwt hij als zijn echte thuis. Maar thuis blijkt een wat moeilijk begrip voor Arnaud.

Als kind verhuisde hij vaak. Heel vaak.

“Dat was niet altijd gemakkelijk. Eens ik ergens m’n plaats had gevonden, lag de volgende verhuizing al in het verschiet. Ik hecht me nog steeds niet zo snel aan mensen of plaatsen. Maar ik kan me wel snel aanpassen.” Het woord connectie valt regelmatig. En dat is nu net wat hem nog het meeste aantrekt in talen. “Mensen in hun eigen taal aanspreken verandert de relatie die je met mensen kunt opbouwen compleet. Toen ik twintig was, trok ik rond in Griekenland. Ik had me op een bepaald moment mispakt aan hoe ver het pension verwijderd was van de dingen die ik wou bezoeken. Ik kan een beetje Grieks, en geraakte aan de praat met de eigenaar. Uiteindelijk heb ik zo achterin een camionette van een vriend Griekenland bezocht. Ik zat vanachter op een hoop fruit. Er zijn ergere manieren om Griekenland rond te trekken. Dàt is wat er zo leuk is aan talen”, lacht hij.

Het gesprek neemt een filosofische wending. Arnaud gelooft dat je andere culturen het best leert kennen door hun taal. “Frans is een taal van het hof, de bourgeoisie. Vandaar is het ver-

spreid onder de adel, en vandaar werd het dan de officiële voertaal voor de administratie. Maar geschreven Frans is nauwelijks veranderd sinds de 17e eeuw. En hoe je de taal gebruikt, zal vandaag ook nog altijd maken dat mensen je op een bepaalde manier gaan bekijken. Voor mij is taal ook wel meer dan enkel communiceren. Het is je uitdrukken.”

Druk debatterend, merken we dat de bibliothecaresse ostentatief begint af te sluiten. Ik voel me een klein beetje schuldig, van studeren is er bij Arnaud niet veel in huis gekomen vandaag.

Een bedenking die Arnaud met een grootmoedig handgebaar wegwuift.

Thuis wacht een mailtje op me, om me te bedanken voor het aangename gesprek, met enkele zinnetjes Nederlands.

Karlien Beckers, studente journalistiek Erasmushogeschool

Elke maand strijkt een reporter van De Vijfhoek neer op een bank in een Brusselse stadsoase en vraagt aan een buurtbewoner of passant hoe het met hem of haar gaat, wat er zich afspeelt in zijn of haar leven.

Deze maand ontmoeten we Arnaud. © KARLIEN BECKERS

5

BUREN VAN DE MARKTEN Nora De Kempeneer Een babbel met Nora. Een babbel over de buurt, de stad en het leven en over De Markten, een babbel met Nora naast buur ook baas en Leading Lady of the House.

Het avontuur begon meer dan veertig jaar geleden in 1978. De buurt was toen wat ingeslapen, de negotiën van Vlaamse steenweg, Sint-Katelijne, Dansaertstraat en Kartuizerstraat waren fin de bail. De trek uit de stad was al eerder ingezet, de laatste West-Vlaamse en Limburgse bakkers en beenhouwers lieten samen met de middenklasse het centrum voor wat het was.

Centrum Brussel lag er wat stillekes bij, sommigen noemden het, ons inziens ten onrechte, 'de grauwe jaren tachtig'.

© ARNOUT WILLEMS

6

Reeds vroeg in de jaren zeventig ontstond er een bewustwording bij frisse achtenzestigers die in de stad wilden investeren. Er groeide in de Brusselse gemeenten een Vlaams bewustzijn, ook als reactie op het arrogante FDF, en de politieke opportuniteiten waren voorhanden om weerwerk te bieden.

Zo kwamen de Sociaal-Kulturele Raden tot stand, één per gemeente en vier in Brussel stad, één voor elke deelgemeente. Centrum Brussel was hierbij een laatkomertje maar kwam er toch omdat Laken, Neder-over-Heembeek en Haren anders niet konden erkend worden. Het waren vrijwilligersverenigingen, koepels voor het verenigingsleven, en zij werden centraal ondersteund door het APSKW1. Zo kwam Nora, als sociaal-cultureel werker, vers

van school terecht in wat het embryo van de Markten werd. De opdracht van de emancipatorische werking was drieledig, in de breedte letterlijk op zoek gaan naar de mensen, in de hoogte een adviesfunctie naar NCC2 en Stad en in de diepte aanwezig zijn in het maatschappelijk debat. Tussenkomen in de problemen van alle dag, zoals de miserabele staat van voetpaden en het

ontbreken van parkeerkaarten voor bewoners, waarbij we op een zondag om 5 uur ‘s ochtends parkeerkaarten uitdeelden aan alle wagens waarvan we, gezien het uur, veronderstelden dat het bewoners waren.

De nood aan eigen lokalen resulteerde eind jaren zeventig in een aantal wilde aankopen van pak- en herenhuizen of fabrieken, waarbij het niet altijd duidelijk was wat men er kon van maken. Zo kwam het pakhuis en showroom van Val Saint Lambert, toen gemeenzaam

SINT-KATELIJNESTRAAT

de sociale en de culturele wereld en leefmilieuactivisten succesvol samen.

De Markten was samen met de Beursschouwburg van de partij, werken in de diepte. De Zwarte Toren werd opengesteld en door kabouters bevolkt als protest tegen dreigende afbraak en/ of opslorping in nog maar eens een hotelproject. De debatten in De Markten voedden mee het maatschappelijk engagement van vele nieuwe Brusselaars. Het heeft lang geduurd en twee burgemeesters voor we onze Oude Graanmarkt autovrij gekregen hebben maar het is ons toch gelukt.

CAFÉ DE MARKTEN IN DE JAREN NEGENTIG

de Val geheten, Brussel Centrum ten goede. Bedoeling was om er een Trefcentrum in uit te bouwen. De beginjaren waren bewogen, omwille van geen budgetten werd het met diverse functies ingevuld. Wij kregen er ook met BRAL een onderkomen, later gedeeld met Nora van de SKR en achteraan met een boksclub. Op het gelijkvloers3 vooraan werd een prachtig café ingericht, de Cristallen Bol. De extremistische uitbating van het café stond in schril contrast met zijn architecturale uitstraling en was aanleiding tot relletjes. De brandstichting die de kantoren van de SKR en Bral vernielden werd nooit opgehelderd. Finaal werd er in de tweede

helft van de jaren negentig geld uitgetrokken voor de verbouwing en inrichting van het gemeenschapscentrum zoals wij het vandaag kennen.

Intussen bleef de stad ook niet stil staan. De Dansaertstraat was dank zij de mooie panden, en de betaalbare huren stilaan gemuteerd tot een hippe winkelstraat waar vooral jonge createurs een nieuwe dynamiek in brachten, later volgde ook de Kartuizerstraat deze weg. De stad kwam terug tot leven, terrassen, populaire cafés zoals de Coq, de mythe van de Dansaertvlaming werd geboren. De bezetting van Hotel Central bracht

Dat het in De Markten over inhoud gaat, wenst Nora extra te benadrukken zo ook met dit maandblad dat meer is dan een maandelijkse “stencil” met nieuwtjes en agenda’s. De Vijfhoek heeft het over de stad met een eigen kijk op het stadsleven. Zo ook hebben de tentoonstellingen in de Markten een trend gezet waardoor het een bekende plek werd voor beeldende kunsten los van het commercieel circuit.

Intussen is De Markten uitgegroeid tot een referentie, tot een feitelijk cultureel centrum dat een bredere uitstraling heeft dan alleen Brussel Centrum. Hoewel de middelen daarvoor erg spaarzaam blijven en grotendeels zelf moeten verdiend worden door zaalverhuur. Het draait nu ook op 15 medewerkers, al dan niet voltijds. Het

BEZETTING VAN HOTEL CENTRAL © AMVB/BEURSSCHOUWBURG

werkkader is ook steeds nauwkeuriger omschreven en wordt vastgelegd in convenanten met de VGC. Niet altijd stimulerend stellen wij ons voor, ambtelijke reflexen en bemoeienissen? De lokale autonomie wordt daardoor wel

wat afgezwakt in vergelijking met de pionierstijd, maar blijkbaar is dat niet onoverkomelijk.

En de stad, die draaide voort. De creatieve Dansaertstraat is al een tijdje 7

achter de hoek zijn drie huizen ook al samengesmolten tot één mosseltent.

Of draait de stad door? Nora kent de buurt al meer dan 50 jaar, Maria Boodschap inbegrepen, bovengronds toen ze nog met de tram van Ukkel kwam met halte aan de Beurs. Nog een laatste vraag: wat brengt de toekomst? De dreiging van een stad die enkel nog op zijn historisch erfgoed en folklore teert en dat exploiteert om steeds grotere horden toeristen aan te trekken, met duurbetaalde evenementen, baloonparades en smurfenfestijnen is reëel, disneyficatie en cocacolonisatie5, Amsterdam en Barcelona gaan er aan kapot. Zo erg is het in Brussel nog niet, en moet het nooit worden, maar men moet toch dringend respectvol omgaan met zijn burgers, met de leefbaarheid en de samenleefbaarheid. De Piétonnier opent nieuwe perspectieven, maar zal nog veel bijsturing vragen.

VERNISSAGE OVERZICHTSTENTOONSTELLING FRED BERVOETS © MICHEL HOENKAMP

dood, boetieks werden vervangen door ketens en zelfs deze ontstaan en vergaan. De traditionele cafés werden zelfbedieningszaken waar geen Bruna-mon chou-Damiani4 meer voor de ambiance zorgt. Zinneke werd Monk, Kapiteintje werd le Bar des Amis, alleen de Laboureur overleefde zichzelf. Niet dat we nostalgisch worden, de Monk is best wel een flink etablissement en de geweldige toestroom van jong volk 8

geeft de stad vandaag een nieuwe dynamiek. Dat de Paon Royal vervelt tot een concept - pizzatent met onder andere pizza’s met spruitjes en witloof, is de allernieuwste trend. Dat de oude Matinale 'In de Trapkes Op' bij Miel en Liske vroeger al verveld was tot het stijlvolle Italiaanse I Latini, maar nu een hamburgertent is geworden, is meer onrustwekkend, er zijn al drie hamburger fastfoodketens op Sint-Katelijne en

Nora, 'la belle maraîchère', de diplomatische en discrete directrice, mag op emeritaat, als laatste van de SKR pioniers. Dik verdiend. Nu eerst goed uitwaaien, kuren in Spa en omstreken, veel wandelen, wat in de tuin toefelen en alle boeken lezen die zich eerder opstapelden. Genieten van de kunsten en de kunst van het genieten cultiveren… dat wensen we haar allemaal. En dan misschien af en toe eens terugkomen als vrijwilliger…

Marcel Rijdams

Résumé

Une discussion avec Nora. Une discussion sur le quartier, la ville et la vie et sur 'De Markten', une discussion avec Nora, la première Dame de la Maison.

L'aventure a commencé il y a plus de quarante ans, en 1978. Certains considéraient le centre de Bruxelles comme un peu calme. Ceux-là qui l'appelaient, à notre avis à tort, "les années 80 grises".

Au début des années septante, il y avait une prise de conscience parmi les soixante-huitards motivées pour investir dans la ville, une prise de conscience flamande grandissait alors au sein des communes de Bruxelles. C'est dans ce contexte que Nora, en tant que travailleuse sociale et culturelle, s'est retrouvée dans ce qui est devenu l'embryon de ‘De Markten’. La mission

Agglomeratieraad voor het Plaatselijk Sociaal-Kultureel Werk 2 Nederlandse Commissie van Cultuur voor de Brusselse Agglomeratie, voorganger van de VGC tot 1989.

3 Een fijnzinnige realisatie van architect Luk Maes 1

de l'effet émancipateur était triple : rechercher des personnes à tous niveaux, donner une fonction consultative au prédécesseur du VGC et de la Ville de Bruxelles et marquer le débat social de sa présence. Entre-temps, ‘De Markten’ est devenu une référence, un centre culturel factuel dont le rayonnement est très large.

Nora, "la belle maraîchère", la directrice diplomatique et discrète, mérite tout simplement sa retraite. Prenez d'abord un grand bol d'air frais, faites une cure à Spa et ses environs, profitez du jardin et lisez tous ces livres empilés chez vous. Profiter de l’art et cultiver l'art d’en profiter... c'est ce que nous souhaitons tous. Et pourquoi pas vous revoir çà et là en tant que bénévole ?

die een tiental jaren daarna op barbaarse wijze werd vernield 4 Legendarische patronne van Café Le Coq – eind vorige eeuw.

5 Zie Continental gebouw Brouckèreplein

>DROOGSTOPPELS OPEN BRIEF AAN HERMAN LIEBAERS (1919-2010)

Droogstoppel is een Brusselse eeuweling die zijn stad enorm heeft zien veranderen, soms ten goede maar vaak ook ten kwade. In deze kroniek neemt hij iedereen en alles wat hem dwarsligt op de korrel. Hij kan soms wel eens zeuren, doordrammen of bitter uit de hoek komen, maar in de grond is Droogstoppel een wijs man met het hart op de juiste plaats.

Beste Herman Liebaers, Uw schoon bibliotheek was nog maar pas ingehuldigd door Koning Boudewijn en de hele officiële reutemeteut, op 17 februari 1969 om precies te zijn, of enkele weken later hadt ge het al vlaggen: een bezetting door een horde rumoerige studenten. Nu, het was wel de tijd van bezettingen. De geest van mei '68 was nog niet helemaal vervlogen en bezettingen van openbare en minder openbare gebouwen waren nog altijd een populaire trend. In 1968 was het de beurt aan het rectoraat van de ULB en het Paleis voor Schone Kunsten.

Een jaar later besloten de flower power-studenten zich meester te maken van de leeszaal van de Koninklijke Bibliotheek. De KB, die mag ik toch in zekere zin benoemen als Uw bibliotheek, want ge waart er al in 1943 in dienst getreden als bibliothecaris en na een kort Amerikaans intermezzo werd ge er binnengehaald als hoofdbibliothecaris. Dat was in 1956. Ge werd er als het ware ingesmeten want de eerste steen van de nieuwbouw was twee jaar geleden al gelegd.

Dertien jaar later, dertien jaar van onderhandelen met aannemers, architecten, leveranciers. Dertien jaar lang pleiten voor voldoende werkingsbudget, budget dat dreigde weg te vloeien naar het overvloedige marmer van het gebouw zelf.

Dertien jaar geduldig wachten tot op de dag dat ge het gebouw fier als een gieter kon inwijden. Ge zou er zelfs wonen, in

uw bibliotheek, ’t is te zeggen: op een riante penthouse boven op het dak ervan.

Ik veronderstel dat menig bibliofiel toen groen moest uitslaan van jaloezie bij de gedachte alleen al om zo dicht bij al die prachtige manuscripten en incunabelen te slapen. Wat deed ge als ge de slaap niet kon vatten? Dwaalde gij ’s nachts in alle stilte door die eindeloos lange onverlichte gangen van onze nationale librije?

En streekt ge dan met uw hand zacht langs de ruggen van al die prachtig ingebonden unieke manuscripten? Kont gij wel aan de drang weerstaan om zo’n verlucht handschrift stiekem even mee naar uw slaapkamer te nemen en er met witte handschoenen door te bladeren om het dan ’s morgens vroeg ongemerkt op zijn plaats te leggen? Ni vu, ni connu.

Maar ik ben aan het afdwalen want ik wou het hier hebben over die studenten die in 1969 uw leeszaal kwamen bezetten en weigerden om die zomaar te verlaten bij sluitingstijd. Ge zoudt eerst luisteren naar hun verzuchtingen. Maar gemakkelijk was dat niet, want een woordvoerder was er niet en alles verliep nogal chaotisch. Ze eisten dat, uit solidariteit met de arbeiders in de hele wereld, de bibliotheek 24 uur op 24 uur zou openblijven.

Want zo lang bleven ook de bibliotheken in de Sovjet-Unie open. Dat was niet erg slim van de studenten, want als er een man was die de sovjetbibliotheken beter kende dan die luidruchtige wijsneuzen

dan waart gij het wel. Ge bracht hen aan het verstand dat die sovjetbibliotheken ook wel sluitingsuren hadden en dat studenten niet erg tevreden zouden zijn met de bureaucratische cultuur aldaar.

Ge beloofde hen een lijstje te geven van boeken die ze tevergeefs zouden zoeken in hun rode vaderland en dat ze in Brezjnevland maar eens moesten proberen om een bibliotheek te bezetten! Ge had nog maar een paar woorden gesproken en het scorebord ‘studenten – hoofdbibliothecaris’ stond al op 0-3. Die bibliothecaire hattrick hadden ze niet zien aankomen.

De bezetting was niet echt goed voorbereid, want toen een studente u kwam vragen of ze naar buiten mochten om drank en voedsel te gaan halen, was uw antwoord duidelijk: daar hadden ze dan maar eerder aan moeten denken.

En ge verweet hen dat gij niet verantwoordelijk kon worden gesteld voor de lamentabele toestand van hun eigen universitaire bibliotheken … Bon, de studenten bliezen de bezetting dan maar af en gingen naar huis. Maar enkele dagen later stonden ze er weer. En deze keer hadden ze wel drank en proviand meegebracht. En toen regelde gij een onderhoud met de toenmalige minister van Cultuur, Pierre Vermeylen. De minister zou een delegatie van studenten ontvangen, hij zou aandachtig luisteren, het een en ander beloven en het studenten-

HERMAN LIEBAERS

protest en dito bezetting stierf tenslotte een stille dood.

En gij, mijn beste Liebaers, zette in 1973 een punt achter uw bibliothecarisschap.

De Albertina zou het nu wel zonder u kunnen. 50 jaar na die kortstondige bezetting schuiven nu talloze studenten braafjes aan om in uw bibliotheek in alle rust te kunnen ‘blokken’. In 1974 zoudt ge een nieuw hoofdstuk toevoegen aan uw al rijk gevulde leven, als Grootmaarschalk van het Hof. Maar ge zou, zo lang ge ambtenaar waart, uw prachtige penthouse boven de bibliotheek wel behouden. Slim bekeken. Een uitstekend bibliothecaris laat zijn boeken niet zo maar in de steek. Ook niet voor de Koning.

Droogstoppel

Résumé

Droogstoppel écrit une lettre à Herman Liebaers (1919-2010). Il a été le conservateur en chef de la Bibliothèque Royale de Belgique de 1954 à 1973. A ce titre, il a supervisé la construction de la nouvelle bibliothèque qui fut alors inaugurée par le roi Baudouin en 1969. Quelques semaines plus tard, un certain nombre d'élèves occupaient la salle de lecture. Liebaers n’a pas hésité à les remettre en place...

9

>DEN DIEPEN BOOMGAARD

pakket. Elke dinsdag levert Den Diepen Boomgaard de biopakketten af in De Markten. Rechtstreeks van de boerderij, want we zijn voorstander van de korte keten. Je kan jouw pakket afhalen tussen 17 en 20u.

© HANNU-PEKKA VITIKAINEN

Wat kost het?

Je kan kiezen voor een pakket biogroenten van € 7 (1 persoon), € 12 (2 personen), € 21,50 (4 personen) of € 17,30 voor een mix van groenten & fruit.

Wat er zoal aan seizoensgroenten in je pakket belandt? Dat varieert. Van kropsla tot rucola, van broccoli en wortelen tot pastinaak. En nog véél méér, elke week wat anders.

Een vijftal dagen vooraf krijg je telkens in jouw mailbox een overzichtje van wat er in je volgende pakket zit.

Biogroenten worden steeds populairder. Heel verwonderlijk is dat niet: ze zijn gezonder en ook lekkerder. Zelfs grootwarenhuizen hebben dat door.

Maar wist je dat je elke dinsdag een pakket biogroenten of biofruit kan oppikken in De Markten? Den Diepen Boomgaard levert ze dagvers aan. Per Broccoli Express.

Den Diepen Boomgaard is een bioboerderij in Grimbergen en tevens een sociale werkplaats voor mensen die niet of nauwelijks aansluiting vinden bij de arbeidsmarkt, terwijl ze wel degelijk talenten hebben. Ze kunnen er ervaring 10

opdoen en herademen. Letterlijk ook, want werken in de biotuin geeft voldoening èn zuurstof.

Biogroenten kweken is arbeidsintensief.

Er wordt bewust gekozen om geen pesticiden of chemische meststoffen te gebruiken. Dus komt er automatisch meer handenarbeid bij kijken. Maar het resultaat is sprekend: de geteelde groenten zijn echte vitaminen- & smaakbommen.

Bio-abonnement Wil jij deze biogroenten ook op je bord?

Dat kan. Neem dan een abonnement op een wekelijks of tweewekelijks groente-

Zelfoogsttuin Geen zin in een wekelijks groentepakket?

Misschien bent u wel eerder een… karottentrekker?

Wil je liever zelf je groenten uitkiezen en ben je niet bang om laarzen aan te trekken? Sluit je dan aan bij de Zelfoogsttuin.

Dat kan onder het handige motto: ‘ik oogst wat anderen zaaien’. Maar je moet er wel voor naar Grimbergen.

• Meer info over bio-abonnementen: katrien@diepenboomgaard.be Meer info over de zelfoogsttuin: koen@diepenboomgaard.be

VOOR DE LEZERS VAN DE VIJFHOEK FILM “GODS OF MOLENBEEK” IN BOZAR De gemeente Molenbeek in Brussel: voor sommigen een jihadihoofdstad, voor de zesjarige jongens Aatos en Amine een thuis. Hier luisteren ze naar spinnen, ontdekken ze zwarte gaten en kibbelen ze over wie het vliegend tapijt mag besturen dat hen naar het land van hun voorouders zal brengen.

Ze wonen in hetzelfde gebouw, maar komen uit verschillende werelden. Samen gaan ze op zoek naar antwoorden op de grote levensvragen. Aatos wil een God voor zichzelf en Amine heeft Allah, maar de kwestie wordt complexer wanneer zijn vriendin Flo verkondigt dat mensen die in God geloven gek zijn.

Regisseuse Reetta Huhtanen woont in Helsinki. Ze behaalde een Master of Arts aan de ELO Film School Finland van de Aalto University in de richting Documentaire. Naast haar filmstudie behaalde ze een bachelordiploma in

Sociologie en Filosofie aan de universiteit van Helsinki. Haar films The Coffee Break, over drie eeuwige studenten, en Economic Forecasters, een absurdistische kijk op de ondoorgrondelijke economische wereld, waren al wereldwijd te zien op internationale filmfestivals.

Gods of Molenbeek, een Fins-Belgisch-Duitse coproductie, is haar eerste documentairefilm.

De Markten nodigt 10 lezers uit voor het bijwonen van deze anderhalf uur durende documentaire op dinsdag 23 april. Afspraak om 18u45 in Bozar, waar de film in de Studio zal vertoond worden, Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel.

• Reservaties: demarkten@demarkten.be 02 512 34 25

>GEMEENTERAAD

Het beloofde een lange zitting te worden. De begrotingen van de Grondregie, het OCMW en de stad zelf dienden te worden voorgesteld, waarna telkens vraag en antwoord en stemming volgden.

De openbare zitting begon met enige vertraging, al is het al veel erger geweest. Pas om 17u (in plaats van 16u30), mocht het publiek naar binnen. Dan nog even wachten tot de bel enkele keren rinkelde en alle raadsleden opnieuw op hun plaats zaten en raadsvoorzitter Liesbet Timmerman de vergadering kon beginnen.

De bespreking van het budget van de Grondregie, toegelicht door schepen Ouriaghli (PS), riep al bij al weinig vragen op. Ouriaghli legde uit dat de verhoging van de huurinkomsten te maken heeft met de uitbreiding van het aantal woningen, de vernieuwing van een aantal ervan en met de moderne en efficiënte organisatie van de regie.

Riet Dhont, PTB*PVDA, merkte op dat er heel wat stadswoningen leegstaan terwijl de wachtlijsten lang zijn. Ze hekelde de hoge huurprijzen en vooral de lasten die moeten betaald worden door de huurders, waarbij niet altijd duidelijk is hoe die worden berekend.

Matthias Vanden Borre, N-VA, kwam terug op de heisa rond het Koninklijk Circus. Hij stelde dat de uitbating van een concertzaal niet tot de basistaken van de Grondregie behoort en verwees

ook naar de discussies die er geweest zijn rond dit beheer. Hij wilde graag weten waarom Ecolo-Groen op dit punt niet meer reageert maar kreeg geen antwoord op zijn vraag. Ouriaghli antwoordde stevig naast de kwestie: volgens de statuten mag de Grondregie concertzalen uitbaten en dus is er geen probleem. Riet Dhont wilde ook tekst en uitleg over de aankondiging die de concierges kregen dat hun loon op zeer korte termijn zou verminderd worden met bedragen tussen de 200 en de 500 euro. Dat (de bedragen) werd ontkend op de schepenbanken en de discussie werd gestopt wegens te voorbarig volgens de schepen: “morgen is er vergadering met de concierges en dan wordt voor alles een oplossing gevonden”.

Voorzitter Timmerman snoerde andermaal PTB*PVDA-raadslid Mathilde El Bakri de mond: tussenkomen zonder dat vooraf te vragen wordt niet toegestaan.

De OCMW begroting werd uitgebreid toegelicht door kersvers voorzitter Karine Lalieux (PS), over wie we intussen te weten kwamen dat ze in het kader van de decumul niet meer zal zetelen in de Kamer. Moet ze daarvoor gefeliciteerd worden of is dit niet meer dan normaal? Vrouwen maken meer dan 90% van de éénoudergezinnen. Zij hebben ook het meeste te lijden onder discriminatie en geweld. In het beleidsplan van het OCMW krijgt dit een

belangrijke plaats. Er komen ook initiatieven om jongeren te steunen in hun schoolloopbaan en er wordt gedokterd aan structurele oplossingen voor het groeiende probleem van de dakloosheid in de stad.

De begroting van de stad, de eerste van het nieuwe college, is in evenwicht. Tot zover niets nieuws, dat is meestal het geval. Burgemeester Close (PS) vindt dat dit een groene begroting is, een begroting van de jonge generatie. Dat moest ook blijken uit de presentaties van de schepenen.

De stad gaat extra investeren in onderwijs, zelfs in het Nederlandstalige onderwijs. De nieuwe basisschool in de Zennestraat, een belofte die al verschillende bestuursperiodes van de stad meegaat, komt er nu toch eindelijk, zo bevestigde schepen Persoons (Change.

Brussels). Schepen van mobiliteit Bart Dhondt (Ecolo-Groen), die de nadruk wil leggen op veilige mobiliteit voor alle weggebruikers, beloofde schoolstraten in de buurt van scholen. Er komt ook een nieuw mobiliteitsplan op basis van nieuwe metingen. Klimaatschepen Benoit Hellings (Ecolo-Groen) gaat zonnepanelen op de daken van de Brusselse scholen leggen. En in Heembeek komt een bos.

Er wordt geld vrijgemaakt om zo’n 1000 sociale woningen te isoleren, en dat wordt dringend tijd. Het is een veel-

gehoorde klacht van huurders ervan: ze betalen zich blauw aan verwarming omdat de woningen zo slecht geïsoleerd zijn. De eerste werf zou nog dit jaar starten. PTB*PVDA toonde zich erg tevreden met dit plan.

Voor veiligheid komt er niet meer geld, en daar was raadsluid Vanden Borre (N-VA) niet over te spreken. Els Ampe (Open VLD) hekelde het, volgens haar,

gebrek aan ambitie van de nieuwe meerderheid voor onder meer de leefbaarheid van de wijken.

Bizar: de belastingen op dansen en peepshows blijven bestaan. En zelfs de belasting op een verblijf in het mortuarium, al zal de stad daar toch niet bijzonder rijk van worden.

11

BERICHTJES VAN HIER EN GINDER

COLOFON VERENIGINGEN EN LEUKE ACTIVITEITEN DE ZINGENDE BRUG

WEEK VAN DE VALPREVENTIE

De leden van De Zingende Brug komen bijeen op zondag 14 april en nodigen u uit om samen met hen een leuke namiddag door te brengen vol zang en muziek. Een aanrader!

Valangst: dat is het thema van de 8ste editie van de Week van de Valpreventie. In de week van 22 tot 28 april nodigt Logo Brussel alle verenigingen, organisaties, intermediairs, woonzorgcentra, gezondheids- en welzijnswerkers en iedereen die in contact komt met 65-plussers uit, om activiteiten te organiseren.

• De Markten, zondag 14 april.

Deuren: 13u30. Zingen (met onderbreking) van 14 tot 17u, toegang € 8 (eerste deelname gratis) Info: www.zingendebrug.be.

LEZING VLAAMSE CLUB ‘Wido van Anderlecht in kanonikale en Kamerijkse context’ door historicus Herman Loris.

Vanuit de Lage Landen was de uitstraling van Wido of Guido van Anderlecht naar Duitsland, Frankrijk en Italië niet gering. Het traditionele beeld van deze middeleeuwse figuur wordt in dit bijzondere boek grondig bijgesteld. Een verrassende uitgave.

• Maandag 29 april om 19u45 in De Markten info@vlaamseclubbrussel.be, www.vlaamseclubbrussel.be

Actief bezig blijven en dat op een veilige manier. Dat blijft de focus van valpreventie. Daarom organiseert Logo Brussel ook dit jaar een dansfeest. Afspraak op donderdag 25 april in de gemeentelijke feestzaal, Koning Albertlaan 33 in 1082 Sint- Agatha-Berchem.

Iedereen van harte welkom vanaf 14u om zijn of haar beste beentje voor te zetten. Inkom 2 euro, welkomstdrankje inbegrepen.

• Inschrijvingen: Brussels Ouderenplatform, 02 210 04 60 info@bop.brussels

ZOEKERTJE

Werkten aan dit nummer mee: Nora De Kempeneer, Grigore Ionita, Etienne Philips, Hilde Van Geel, Hanne De Nil, Jef Deyaert, Marcel Rijdams, Arnout Willems, Stefan Moens, Kris De Vroede, Charles Six,Mireille Willems en Karlien Beckers.

Foto’s: De Markten en ingezonden Lay-out en druk: Drukkerij Atlanta Schaffen Oplage: 5.500

Het Brussels Bachkoor zoekt enthousiaste zangers Op zondag 24 november 2019 brengt het Brussels Bachkoor een concert met motetten door de eeuwen heen met werk van J.S.Bach, J.Chr.Bach, A. Brückner, Mendelssohn Bartholdy, W.A. Mozart en A. Pärt. Meezingen kan nog.

Het Brussels Bachkoor zoekt vooral tenoren en bassen, maar ook sopranen en alten.

Heb je enige notie van notenleer? Ben je vrij op woensdag van 20 tot 22u?

Maak dan een repetitie van het Brussels Bachkoor mee!

Het koor repeteert elke woensdag in de Spiegelzaal van De Markten.

• Info: www.brusselsbachkoor.com secretaris@brusselsbachkoor.com

Advertentiewerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Verantwoordelijke uitgever: Isolde Boutsen De Vijfhoek is het maandblad van De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be, www.demarkten.be www.facebook.com/demarkten.brussel

Met de steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

De Markten maakt deel uit van N22, het netwerk van de 22 Brusselse gemeenschapscentra.

Steun De Vijfhoek: Uw steun blijft welkom op rekeningnummer BE62-433-1147061-61 van De Markten met vermelding "steun De Vijfhoek".

Voor het meinummer van De Vijfhoek zijn teksten en aankondigingen welkom tot uiterlijk 12 april.

Artikelwerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Openingsuren onthaal: Maandag tot donderdag van 9 tot 20u, vrijdag van 9 tot 17u en zaterdag van 9 tot 13u (behalve tijdens de schoolvakanties). Tijdens de paasvakantie is het onthaal van De Markten open van 9 tot 17u. De Markten is gesloten op zondag 21 en maandag 22 april.

Wie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont, kan De Vijfhoek gratis ontvangen.

Woont u buiten Brussel?

Dan krijgt u De Vijfhoek door € 12,50 over te schrijven op rekeningnummer BE62-433-1147061-61 met de vermelding van 'Abonnement De Vijfhoek'.

Wist je dat je al onze publicaties ook online kan bekijken?

Surf naar www.demarkten.be/publicaties. Wil je onze e-nieuwsbrief ontvangen? Mail naar demarkten@demarkten.be of schrijf je in op www.demarkten.be.

In het kader van de nieuwe Europese regelgeving over privacy, vragen we u het ons te laten weten als u De Vijfhoek niet meer wenst te ontvangen.

12